PELUPUSAN

TANAH BAWAH TANAH

LATARBELAKANG
Perundangan

untuk pelupusan tanah

bawah tanah diaktakan melalui Bahagian
Lima (A) Kanun Tanah Negara 1965 [Akta
A752 Akta Kanun Tanah Negara (Pindaan
1990)]
yang
berkuatkuasa
mulai
23.2.1990.

PEMBERIMILIKAN TANAH DI BAWAH PARAS BUMI

Tuanpunya mana-mana tanah yang tertakluk

kepada peruntukan seksyen 44 (1)(a) KTN boleh
membuat permohonan secara bertulis di bawah
seksyen 92D(1) KTN kepada PBN supaya tanah
bawah paras bumi tanah miliknya:
digunakan untuk tujuan yang berasingan dan
tidak berhubungan dengan penggunaan yang sah
tanah paras bumi; atau

 Diberimilik kepadanya di bawah seksyen

92C KTN untuk dipegang secara hakmilik
berasingan dengan tanah paras bumi sama
ada keseluruhan atau sebahagian di mana
melalui permohonan ini tuanpunya tanah
seolah-olah telah menyerahkan segala
haknya di bawah seksyen 44(1)(a) KTN
kepada PBN sebagai tanah kerajaan bagi
tanah di bawah dan sehingga kepada had
kedalaman yang dinyatakan di dalam
permohonan tersebut.

SYARAT-SYARAT PERMOHONAN 92C KTN

Hendaklah terlebih dahulu mendapat persetujuan

daripada setiap orang atau badan yang

mempunyai kepentingan berdaftar atas tanah
atau menduduki tanah berkenaan di bawah

suatu tenansi yang dikecualikan daripada

pendaftaran melainkan di dalam keadaan tertentu
yang dikecualikan oleh PBN.

PEMBERIMILIKAN TANAH DI BAWAH PARAS BUMI

Peruntukan KTN mengenai pemberimilikan tanah

adalah terpakai

mutatis mutandis

kepada

pemberimilikan tanah di bawah paras bumi

tertakluk kepada apa-apa pengubahsuaian oleh
Menteri Tanah dan Pembangunan Koperasi, dengan
kelulusan Majlis Tanah Negara melalui arahan yang
diwartakan di dalam Warta Kerajaan Persekutuan.

PEMBERIMILIKAN TANAH DI BAWAH PARAS BUMI

Pada 23 Februari 1990 melalui KTN Akta A752

peruntukan Seksyen 5A KTN bertajuk
Pelupusan Tanah Di Bawah Paras Bumi
merangkumi seksyen 92A hingga 92I telah
diperkenalkan di mana melalui peruntukan ini
tanah di bawah paras bumi diberimilik dalam
bentuk lapisan isipadu V=LxBxH ( Panjang x
Lebar x Tinggi) yang dikenali sebagai stratum.

 stratum ertinya suatu lapisan segipadu

tanah bawah tanah
tanah bawah tanah ertinya tanah yang
terletak di bawah permukaan bumi

H
B

V=LxBxH

Pelupusan tanah bawah tanah boleh dilakukan dengan

cara berikut: [Seksyen 92A - I KTN]
`1. Pemberimilikan
a.
b.

c.

Tanah bawah tanah di bawah tanah kerajaan (S.92C)

atau
Tanah bawah tanah yang merupakan tanah kerajaan
(S. 92B(4)) dibawah tanah berimilik yang di tetapkan
kedalaman
Tanah bawah tanah di bawah tanah kerajaan yang tidak
ditetapkan kedalaman nya mengikut S.92B(1)a.

1. Pemberimilikan tanah bawah tanah

(a) Seksyen 92C - Pemberimilikan suatu stratum tanah
bawah tanah di bawah mana-mana tanah
Kerajaan.

TANAH KERAJAAN
X pemberimilikan tanah bawah
tanah di bawah tanah
Kerajaan dengan ditetapkan
kedalaman
Terus terletakhak kepada PBN
sebagai tanah Kerajaan

1. Pemberimilikan tanah bawah tanah

(b) Seksyen 92B(1)(a) [S. 92C] - Pemberimilikan suatu
stratum tanah bawah tanah yang merupakan tanah
kerajaan di bawah tanah berimilik dengan ditetapkan
kedalaman. Bersangkutan S. 92B(4).

Tanah Berimilik

Tanah berimilik dengan ditetapkan

kedalaman di mana kedalamannya
tidak kurang dari kedalaman minimum
yang ditentukan
X pemberimilikan tanah bawah
tanah di bawah tanah berimilik
(permohonan boleh dibuat oleh
mana-mana orang / badan)
Terus terletakhak kepada PBN
sebagai tanah Kerajaan

1. Pemberimilikan tanah bawah tanah

(c) Sek. 92B(1)(a) [Sek. 92D(1)(b)] - Pemberimilikan suatu
stratum tanah bawah tanah di bawah tanah berimilik
dengan tidak ditetapkan kedalaman.

Tanah berimilik

Tanah berimilik yang tidak ditetapkan

kedalaman
X pemberimilikan tanah bawah
tanah di bawah tanah berimilik
(permohonan untuk
pemberimilikan oleh tuan punya
tanah berimilik permukaan)
Terus terletakhak kepada PBN
sebagai tanah Kerajaan

Bagi 1(a) dan 1(b), pemberimilikan boleh

diluluskan kepada sesiapa yang layak mengikut
sek. 43 KTN.
Bagi 1(c) pula, ia hanya boleh diberimilik kepada
tuan punya tanah berimilik tersebut.

Hakmilik yang dikeluarkan adalah Hakmilik

Pendaftar (S. 92C(1)).
Hakmilik sementara tidak boleh didaftarkan
untuk tanah bawah tanah (S. 92C(1)).

Pemberian hak untuk menggunakan

(untuk maksud yang berlainan dan tidak
berhubungan dengan kegunaan tanah
permukaan) kesemua atau sebahagian
daripada tanah bawah tanah di bawah
tanah berimilik yang tidak ditetapkan
kedalamannya

2.

2. Pemberian hak untuk menggunakan tanah

bawah tanah di bawah tanah berimilik
(a) Sek. 92B(1)(a) [sek. 92D(1)(a)] kelulusan untuk
menggunakan keseluruhan tanah bawah tanah di bawah
tanah berimilik (tidak ditetapkan kedalaman) untuk
kegunaan berlainan dan tidak berkaitan oleh PBN.
Tanah berimilik yang tidak
ditetapkan kedalaman
X keseluruhan bahagian tanah
bawah tanah yang diluluskan
untuk kegunaan berlainan dan
tidak berkaitan dengan
ditetapkan kedalaman

Terus terletakhak kepada PBN sebagai

tanah Kerajaan

2. Pemberian hak untuk menggunakan tanah

bawah tanah di bawah tanah berimilik
(b) S. 92D(5)(d) Kes di mana hanya sebahagian tanah bawah
tanah diluluskan dengan kedalaman ditentukan untuk
kegunaan bebas dan tidak berkaitan kepada kegunaan sah
tanah di permukaan di bawah tanah berimilik (tidak ditetapkan
kedalaman).

X bahagian
tanah bawah
tanah yang
diluluskan
untuk
kegunaan
berlainan dan
tidak berkaitan
dengan
ditetapkan
kedalaman

Tanah Berimilik

Tanah berimilik yang tidak

ditetapkan kedalaman

Kedalaman yang perlu ditetapkan

oleh PBN untuk penggunaan dan
Penikmatan tanah mengikut
S. 44(1)(a) KTN
Terus terletakhak kepada
PBN sebagai tanah
Kerajaan

Pelupusan tanah bawah tanah

3. Pajakan

3. Pajakan tanah bawah tanah di bawah tanah

rizab
(a) S. 92F(1)(a) - Pajakan tanah bawah tanah di bawah
tanah rizab.

TANAH RIZAB
X pajakan dengan ditetapkan kedalaman

Masih kekal sebagai tanah rizab

3. Pajakan tanah bawah tanah di bawah tanah

rizab
(b) S. 92F(1)(b) - Pajakan tanah bawah tanah di bawah
tanah di mana suatu pajakan seperti 3(a) telah
diberikan.

TANAH RIZAB
Pajakan dengan ditetapkan kedalaman
dalam 3(a)
X pajakan dengan ditetapkan kedalaman
Masih kekal sebagai tanah rizab

3. Pajakan tanah bawah tanah di bawah tanah

rizab yang telah ditetapkan kedalamannya
(c) S. 92E(1)(a) - Pajakan tanah bawah tanah di bawah
tanah rizab di mana suatu pajakan yang ditetapkan
kedalamannya telah diberikan.

TANAH RIZAB

Tanah rizab yang telah ditetapkan

kedalaman di mana kedalamannya tidak
kurang dari kedalaman minimum yang
ditentukan
X pajakan dengan ditetapkan kedalaman

Masih kekal sebagai tanah kerajaan

Pelupusan tanah bawah tanah

4.

Pemberian hak untuk menggunakan (untuk

maksud yang berlainan dan tidak
berhubungan dengan kegunaan tanah
permukaan) kesemua atau sebahagian
daripada tanah bawah tanah di bawah
tanah rizab yang telah dipajakkan yang
tidak ditetapkan kedalamannya mengikut
S. 92E(1)(a) [S.92G]

4. Pajakan tanah bawah tanah di bawah tanah

rizab yang tidak ditetapkan kedalamannya
(a)

S. 92G(1) Permohonan untuk pemakaian

keseluruhan tanah bawah tanah di bawah tanah
rizab pajakan bagi kegunaan berlainan dan tidak
berkaitan kegunaan tanah permukaan.

TANAH RIZAB

Tanah rizab di mana pajakan telah

diberikan tanpa kedalaman ditetapkan
X keseluruhan tanah bawah tanah
diluluskan untuk kegunaan berlainan
dan tidak berkaitan dengan ditetapkan
kedalaman
Masih kekal sebagai tanah rizab

4. Pajakan sebahagian tanah bawah tanah di

bawah tanah rizab yang tidak ditetapkan
kedalamannya
(b) S. 92G(1) Kes di mana hanya sebahagian tanah
bawah tanah di bawah tanah rizab yang mana
pajakan telah diluluskan bagi kegunaan berlainan
dan tidak berkaitan.
X sebahagian
tanah bawah
tanah rizab yang
diluluskan untuk
kegunaan
berlainan dan
tidak berkaitan
dengan
ditetapkan
kedalaman

Tanah rizab di mana pajakan

telah diluluskan tanpa
ditetapkan kedalaman
Kedalaman yang perlu
ditetapkan oleh PBN untuk
penggunaan dan penikmatan
tanah mengikut S. 44(1)(a)
KTN
Masih kekal sebagai tanah
rizab mengikut S. 92G(5)

Warta Persekutuan dalam P.U.(A) 204

adalah merupakan Perintah Kanun Tanah
Negara (Ubahsuaian) 1997 menurut
seksyen 92C(6) KTN.

- Ubahsuaian yang dibuat kepada

peruntukan
di dalam KTN untuk
tanah bawah tanah.

Pelupusan Tanah Bawahtanah (TBT) S.92B

PBN boleh

Menentukan kedalaman setakat mana tanah bawah

tanah yang secara terus dan sejurus sahaja, boleh
digunakan, dan kedalaman yg berlainan boleh ditentukan

PENENTUAN SETELAH KELULUSAN

PBN boleh menentukan atau menjelaskan kegunaan

stratum tersebut sama ada berkaitan atau tidak
dengan penggunaan tanah di atas paras bumi.

PENENTUAN SETELAH KELULUSAN

PBN menentukan syarat-syarat yang stratum tersebut

tertakluk menurut penggunaannya termasuk:

Syarat bagi menyediakan perlindungan dan
sokongan yang perlu terhadap kesemua tanah
dan tanah bawah tanah yang bersempadan
dengan stratum tersebut;
Syarat bagi menyediakan satu atau beberapa
jalan keluar masuk menurut yang difikirkan
patut oleh PBN;

Syarat berhubung dengan apa-apa kerja

pembinaan struktur yang hendak
dilaksanakan di dalam stratum tersebut

termasuk syarat yang melindungi hak PBN

di bawah seksyen 45(2) KTN;

Syarat yang pada fikiran PBN sesuai bagi

melindungi hak di bawah seksyen 58 KTN;

Syarat bahawa perbelanjaan bagi pemindahan,

pengalihan atau meletakkan semula apa-apa

perparitan, pembetongan, paip, kabel atau
pendawaian berserta kerja-kerja yang berkaitan
dengannya adalah ditanggung oleh pemilik
stratum;

Syarat yang difikir sesuai oleh PBN, seperti

penyediaan

halangan

dan

perlindungan

daripada kebakaran dan banjir, peredaran

udara yang baik, public access di antara
stratum, laluan keluar kecemasan dll.

Kesemua syarat-syarat hendaklah

dicatitkan di dalam dokumen hakmilik
dan berfungsi sebagai syarat nyata bagi

stratum tersebut.

 Warta

Persekutuan dalam P.U.(A) 205

adalah merupakan Peraturan-peraturan
Kanun Tanah Negara (Tanah Bawah
Tanah) (Borang-borang Permohonan)
1997 menurut seksyen 92I KTN.

 Warta

Persekutuan dalam P.U.(A) 414

mengenai Peraturan-peraturan Kanun
Tanah Negara (Tanah Bawah Tanah)
(Kedalaman Minimum) 2006 telah turut
dikuatkuasakan pada 5 Disember 2006
sebagai
memudahcara
pelaksanaan
proses kerja pelupusan stratum.

Kedalaman minimum berkenaan dengan

tanah bawah tanah yang dinyatakan di
bawah seksyen 92B dan 92E adalah
sebagaimana diperihalkan dalam Jadual.
Kelas tanah
Pertanian

Bangunan Industri

1. Seksyen 92B

6 meter

10 meter

15 meter

2. Seksyen 92E

6 meter

10 meter

15 meter

 Pindaan

kepada seksyen 92D KTN telah

juga dibuat melalui seksyen 9 Akta Kanun
Tanah Negara (Pindaan) 2008 (Akta
A1333).

Bagaimana pun pelaksanaan pelupusan

stratum di peringkat negeri adalah
bergantung kepada Kaedah-kaedah
Tanah mengenainya diwartakan terlebih
dahulu.

 Setakat

ini, hanya negeri Kelantan sahaja

yang mempunyai kaedah yang jelas
mengenai kadar premium dan cukai bagi
pelupusan stratum sebagaimana Kelantan
Land Rules 1966 yang telah dipinda
melalui Kaedah-kaedah Tanah Kelantan
(Pindaan) 2000.

 Manakala,

negeri-negeri lain belum

mempunyai peraturan-peraturan yang
jelas mengenai perkara ini.

PEKELILING KPUP
KPUP Bil. 5/1999 Garispanduan
Mengenai Ukuran Stratum Tanah Bawah
Tanah.
Pek. KPUP Bil. 2/2006 Penyediaan
Pelan Untuk Permohonan Hakmilik
Stratum Tanah Bawah Tanah.
Pek.

Jenis kerja ukur yang terlibat dengan

permohonan hakmilik stratum
Merujuk

kepada KPUP5/1999
1. Kerja ukur yang terlibat

Mengukur semula lot

Tanda tanda didapati berganjak atau hilang
hendaklah dibuat tanam pastian

Mengukur had sempadan lot stratum yang

diunjurkan di atas permukaan
Di unjurkan secara tegak di lot pemukaan dengan
tanda sempadan yang sesuai

Ukuran kawalan tegak dan aras

Jenis kerja ukur yang terlibat dengan

permohonan hakmilik stratum

Ukuran kawalan tegak dan aras

Dua tanda aras stratum mengikut spesifikasi
JUPEM ditanam berhampiran lot permukaan bagi
mengawal ukuran aras laras
Aras berdasarkan datum rujukan tegak dan
menjalankan ukuran kelas kedua
Ukuran aras setiap penjuru lot stratum dengan
ketepatan tidak melebihi 0.012 K meter.

Ukuran permindahan datum

Pemindahan datum planimetrik, datum ketinggian
dan ukuran struktur binaan as built dibawah tanah

Pelan akui stratum

Setelah

permohonan stratum diluluskan,

JTB hendaklah menyediakan PA stratum
untuk kelulusan PUPN dan bagi
penyediaan dokumen hakmilik.
PA stratum perlu mengandungi

Pelan indeks lot tanah dan lot stratum

Menunjukan skala pelotan
Pandangan planimetrik had sempadan lot stratum
yang di unjurkan ke atas lot dipermukaan tanah
Akses yang diberimilik yang menghubungkan lot
stratum ke tanah permukaan

Pelan akui stratum

PA

lot stratum TBT yang menggambarkan

bungkah stratum

mengandungi rajah isometric bungkah

stratum menunjukan jarakmendatar sekurang
kurangnya dua sempadan stratum dan
ketebalan stratum dalam meter
Menunjukan nombor lot stratum pada
bungkah stratum
Mengandungi satu jadual yang menunjukan
nilai koordinates (U danT dan aras laras pada
setiap pepenjuru stratum pada rajah isometrik