CNG THC

CNG THC VT L LP 10
PHN C HC
Chng I. ng hc cht im
Phng trnh chuyn ng thng u: x = xo + v.t.
Qung ng chuyn ng thng u: s = v.t.
Gia tc ca chuyn ng thng bin i u: a

v vo
t to
1
2

Qung ng trong chuyn ng thng bin i u: s vo t at 2

Phng trnh chuyn ng thng bin i u: x = xo + vot + (1/2)at
Cng thc c lp thi gian: v2 vo2 2ax
S ri t do
Gia tc ri t do: a = g = 9,8 m/s.
Cng thc vn tc: v = gt (m/s)
Chiu cao (qung ng): h =

2h
1
gt t
g
2
s
t

Vn tc trong chuyn ng trn u: v r

Vn tc gc ca chuyn ng trn u:

2r
2rf (m/s)
T

v 2

2f (rad/s)
T r T

Chu k chuyn ng trn u l khong thi gian vt i c mt vng. Tn s l s

vng vt i c trong mt giy.
f

1
(Hz)
T

ln ca gia tc hng tm: a ht

v2

2 r (m/s).
r

Chng II. ng lc hc cht im

Tng hp v phn tch lc:
1. Hai lc bng nhau to vi nhau mt gc : F = 2F1.cos (/2)
2. Hai lc to vi nhau mt gc : F2 F12 F22 2F1F2 cos
r

iu kin cn bng ca cht im: F1 F2 ... Fn 0

nh lut I Newton: vt khng chu tc dng ca lc no hoc chu tc dng ca hp
lc bng khng th s gi nguyn vn tc.
r

nh lut II Newton: F ma
r

nh lut III: FBA FAB

Lc hp dn: Fhd G

m1m 2
R2
- Trang 1/8 -

 CNG THC
11

Hng s hp dn: G = 6,67.10 N.m/kg

Trong m1, m2: Khi lng ca hai vt (kg); R: khong cch gia hai vt (m).
Gia tc trng trng cao h: g '

GM
(R h)2

Trong M l khi lng Tri t; R l bn knh Tri t; h l cao ca vt so vi

mt t.
Khi mt t:
g'

GM
R2

g.R 2
(R h) 2

Lc n hi ca l xo: Fh = k|l|
Trong k l cng ca l xo; |l| l bin dng ca l xo.
iu kin cn bng khi treo vt vo l xo thng ng: P = Fh.
mg = kl
l =

mg
k

Lc ma st: Fmst = tN.

Trong : l h s ma st trt; N l p lc.
Vt trn mt phng nm ngang: Fms = P = mg
Vt trn mt phng nghing gc so vi mt phng nm ngang: Fms = N = mg cos .
Vt chuyn ng trn mt phng nm ngang c th chu tc dng ca 4 lc: lc ko,
trng lc, phn lc mt ng, lc ma st.
N
Fms

Fk
P

Theo nh lut II Newton: P N Fk Fms ma

Theo phng ngang ta c: Fk Fms = ma
Nu khng c lc ko: a = g
Vt chuyn ng trn mt phng nm ngang vi lc ko nghing gc
N
Fms

Fk
P

Chiu phng trnh P N Fk Fms ma ln phng ngang v phng thng ng ta

c
Fkcos Fms = ma (1)
Fksin + N P = 0

(2)

- Trang 2/8 -

 CNG THC

T (2) suy ra N = mg Fksin Fms = N = (mg Fksin

)
Thay vo phng trnh (1) ta c
Fkcos (mg Fksin ) = ma
a=

Fms

Fk (cos sin ) mg
m

Vt chuyn ng trn mt phn nghing khi khng c lc

ko
r r r
r
Vt chu tc dng ca 3 lc: N P Fms ma

Xt trn phng vung gc vi mt phng nghing ta c: N

= mg cos
Xt trn phng song song vi mt phng nghing ta c
Psin Fms = ma
mt khc: Fms = N = mg cos
mg sin mg cos = ma.
a = g(sin cos )
Lc ng vai tr lc hng tm trong chuyn ng trn

v2
Fht = maht = m m2 r
r

Trong trng hp v tinh chuyn ng quanh Tri t lc hp dn cng l lc hng

tm:
Fhd = Fht

GmM
(R h)

mv 2
v=
Rh

GM
Rh

Chuyn ng nm ngang
Theo phng ngang (Ox) l chuyn ng thng u c ax = 0, vx = vo, x = vot.
Theo phng thng ng Oy l chuyn ng ri t do c ay = g; vy = g.t; h =
t1

1 2
gt1
2

2h
2h
tm xa L = vot1 = vo
g
g

1
2

Phng trnh qu o y gt 2
Vn tc khi chm t:

g
2vo2

x2

v = vo2 2gh

Chuyn ng vt nm ln t mt t vi vn tc u vo.
vy = vo gt.
v o2
Khi ln v tr cao nht t = to = vo/g; hmax =
2g

Thi gian bay ln bng thi gian ri xung chm t to =

vo
2h max

g
g

Vn tc lc chm t bng vn tc ban u bay ln nhng ngc chiu.

Chuyn ng nm xin:
- Trang 3/8 -

 CNG THC

Phng trnh chuyn ng trn phng Ox nm ngang: x = (vocos ) t

1
2

Phng trnh chuyn ng trn phng Oy hng ln: y = gt 2 (vo sin )t

Phng trnh qu o: y =
cao cc i: H

gx 2
2vo2 cos 2

x.tan

v 2 sin 2
vo2 sin 2
v tm xa: L = o
g
2g

Chng III. Cn bng v chuyn ng ca vt rn

r
r
r
r r
Cn bng ca vt rn chu tc dng ca 2 lc khng song song: F1 F2 0 F1 F2
iu kin: hai lc cng gi; cng ln; cng tc dng vo mt vt; ngc chiu nhau.
Ni cch khc l hai lc cn bng nhau.
r r r r
Cn bng ca vt rn chu tc dng ca 3 lc khng song song: F1 F2 F3 0
r
r
F12 F3

iu kin: Ba lc ng phng; ng quy; hp lc ca 2 lc cn bng vi lc th 3.

Cn bng ca mt vt rn c trc quay c nh
Biu thc momen lc: M = F.d
Trong : F l lc lm vt quay; d l cnh tay n (khong cch t gi ca lc n trc
quay)
iu kin cn bng: tng momen cc lc lm vt quay theo mt chiu bng tng
momen cc lc lm vt quay theo chiu ngc li.
F2
d1
Quy tc hp lc song song cng chiu
d1
d2
d2
ln ca hp lc: F = F1 + F2.
V tr im t tha mn

F1
F1 d 2
(chia
trong)

F2 d1

hay F1d1 = F2d2.

Quy tc hp lc song song ngc chiu
ln ca hp lc: F = |F1 F2|.
V tr im t tha mn

F2
F

F
F1

F1 d 2
(chia ngoi)

F2 d1

hay F1d1 = F2d2.

Chng IV. Cc nh lut bo ton
r
r
ng lng: p mv (kg.m/s)
r

Xung ca lc: F.t p

nh lut bo ton ng lng: vector tng ng lng ca h c bo ton nu h l
h kn.
Va chm mm: sau khi va chm 2 vt dnh vo nhau v chuyn ng cng vn tc v.
r
r
r
m1v1 m2 v2 (m1 m 2 )v
r
r
r m v m2 v2
v 1 1
m1 m 2

- Trang 4/8 -

 CNG THC

Va chm hon ton n hi xuyn tm: sau khi va chm 2 vt khng dnh vo nhau v
chuyn ng vi vn tc mi.
r
r
r
r
m1v1 m2 v2 m1v1s m2 v2s
(1)
p dng nh lut bo ton c nng m ch c ng nng ta c
1
1
1
1
2
2
m1v12 m2 v22 m1v1s
m2 v2s
2
2
2
2

(2)

T (1) suy ra m1v1 + m2v2 = m1v1s + m2v2s m1(v1s v1) = m2(v2 v2s)
T (2) m2(v2 v2s)(v2 + v2s) = m1(v1s v1)(v1 + v1s) (4)
Thay (3) vo (4) thu gn ta c: v2s = v1 + v1s v2 (5)
Kt hp (3) v (5) ta c: m1(v1s v1) = m2(2v2 v1 v1s)
v1s

(m1 m2 )v1 2m2 v2

m1 m2

v v2s

(m2 m1 )v2 2m1v1

m1 m2

(3)

Nu m1 = m2 th v1s = v2; v2s = v1. Hai vt trao i vn tc cho nhau.

Nu v2 = 0 th v1s

(m1 m2 )v1
2m1v1
v v2s
m1 m2
m1 m2

Chuyn ng bng phn lc

r

Biu thc: mv MV 0 V

mr
v
M

Trong : m, v l khi lng v vn tc vt b y ra. M, V l khi lng v vn tc

ca vt chuyn ng ngc li.
Cng v Cng sut
Cng: A = Fs cos
Trong : F l lc tc dng vo vt; l gc to bi lc F v phng chuyn di; s l
chiu di qung ng chuyn ng (m).
Cng sut: P

A
(W) vi t l thi gian thc hin cng (s); A l cng thc hin (J).
t

ng nng: W =

1 2
mv
2

nh l ng nng: A12 = W =

1 2 1
mv2 mv12
2
2

vi A12 l cng ca tt c cc ngoi lc.

H qu: ng nng ca vt tng khi cc lc sinh cng dng hoc khi ln vn tc
tng.
Th nng trng trng: Wt = mgz
Trong : z l cao ca vt so vi gc th nng (m). Mc th nng khng mt t
th z c th m.
nh l th nng: A = Wto Wt = mgzo mgz.

- Trang 5/8 -

 CNG THC

vi A l cng ca cc lc th nh trng lc chng hn. Lu khng tnh cho cc lc

khng phi lc th nh l lc ma st. Cc lc th c th l: lc n hi, trng lc, lc
tnh in lp 11.
1
kl2
2
1
1
nh l th nng: A = kl12 kl22
2
2

Th nng n hi: Wt =

C nng: W = W + Wt. Trong mt h kn c nng ti mi im c bo ton.

Khi cn xc nh v tr da vo quan h ng nng v th nng (nh W = nWt) th nn
tnh c nng theo th nng.
Chng hn W = nWt W = (n + 1)Wt.
Trong trng trng: mgzmax = (n + 1)mgz z =

z max
n 1

i vi con lc n ta c:
C nng: W = mgl(1 cos o) =

1 2
mvmax
2

vmax = 2gl(1 cos o )

Lc cng dy: T = mg(3cos 2cos o)
Vn tc ti v tr c gc lch : v 2gl(cos cos o )
Lc cng cc tiu: Tmin = mgcos o khi dy lch gc ln nht
Lc cng cc i: Tmax = mg(3 2cos o) khi v tr cn bng
Chng V. C Hc Cht Lu
p sut thy tnh p = po + gh
vi po l p sut kh ti mt thong; l khi lng ring ca cht lng; h l su
im ang xt.
p sut ca vt rn hoc khi cht lng ln din tch S: p = F/S vi S l din tch mt b
p (m); F l p lc vung gc (N); p l p sut (N/m hay Pa)
Nguyn l Pascan: p = png + gh
trong png l p sut bn ngoi tc dng ln cht lng ging nh p sut kh quyn po
chng hn.
My nn thy lc:

F1 F2

S1 S2

Gi d1; d2 l cc di ca pittong c din tch S1; S2. Theo nh lut bo ton cng
ta c: F1d1 = F2d2.
Lu lng cht lng chy qua ng dng: A = v1S1 = v2S2.
nh lut Becnuli: p +

1
v = hng s
2

Phn NHIT HC
Chng VI. CHT KH
nh lut BilMarit (Qu trnh ng nhit)
p~

1
pV = const p1V1 = p2V2.
V
- Trang 6/8 -

 CNG THC

nh lut Scl (Qu trnh ng tch)

p
p
p
const 1 2
T1 T2
T

p~T

nh lut Gay luyxc (Qu trnh ng p)

V~T

V V
V
const 1 2
T1 T2
T

Phng trnh trng thi ca kh l tng:

pV
p .V p .V
= hng s. Hay 1 1 2 2
T
T1
T2

Trong : T = t + 273 (K); t l nhit bch phn (C)

Phng trnh ClaperonMendeleep: pV

m
RT

Trong m l khi lng kh (g); l khi lng mol kh (g/mol); R = 8,31 J/(mol.K)
l hng s kh l tng; p l p sut (Pa); V l th tch kh (m).
Nu p tnh theo atm; V tnh theo lt th R = 22,4/273 = 0,082 (atm.l.mol 1K1).
Chng VII. Cht rn v cht lng. S chuyn th
Bin dng n hi
bin dng n hi t i:

l
lo

Trong : lo l chiu di ban u; l l bin dng tuyt i.

ng sut:

F
(N/m)
S
F
S

nh lut v bin dng c ca vt rn: E

kE

l
l
F = ES
= k|l|
lo
lo

S
l h s n hi ca vt rn.
lo

Trong E l sut n hi hay sut Yng (Pa).

S n di: l = lo(1 + t) l = lot.
Vi l h s n di ca vt rn (K1).
S n khi: V = Vo(1 + t) = Vo(1 + 3t) V = Vot.
= 3 l h s n khi.
Lc cn mt ngoi: f = l
Trong : l h s cng b mt (N/m); l l ng gii hn.
Hin tng mao dn: h =

4
gd

vi h l chiu cao cht lng dng ln hay h xung trong ng mao dn; d l ng knh
ca ng; l khi lng ring ca cht lng;
Chng VIII. C S Ca Nhit ng Lc Hc
Nguyn l I ca nhit ng lc hc U = Q + A
Q > 0 l nhn nhit; Q < 0 l thu nhit;
- Trang 7/8 -

 CNG THC

A > 0 l nhn cng; A < 0 l sinh cng

p dng cho cc ng qu trnh:
ng nhit: U = 0 Q = A
ng tch: V = 0 A = 0 U = Q
ng p: A = p.V
on nhit: Q = 0 U = A.
Hiu sut ng c nhit: H =
Hiu sut cc i: Hmax =

A ' Q1 Q '2

Q1
Q1

T1 T2
T1

- Trang 8/8 -