I/ La Qun Trung

1.Tiu s
La Qun Trung tn l Bn, tn ch l Qun Trung, li c bit hiu l "H Hi tn nhn" c th l
ngi Thi Nguyn.ng sinh vo cui i Nguyn, mt vo u i Minh, c chng vo khong
nm 1300 n nm 1400 .
ng rt c ti vn chng, rt gii v t khc, cu i, li vit c cc loi kch, nhng ni ting nht
l v tiu thuyt. ng l tc gi ca cun tiu thuyt Tam Quc Din Ngha v cn c thuyt cho
rng: La Qun Trung cng l mt ngi tham gia son v chnh bin tc phm Thy h, l hai
cun tiu thuyt trong T i danh tc bn tc phm ni ting nht trong vn hc c in Trung
Hoa.. ng l ngi ng gp xut sc cho trng phi tiu thuyt lch s i Minh-Thanh.
La Qun Trung xut thn t mt gia nh qu tc. Tui thanh nin ng nui ch ph vua gip nc;
song lc , triu nh nh Nguyn ang suy tn, ng b i phiu lng nn c bit hiu l H Hi
tn nhn. ng l mt trong nhng ngi "c ch mu s nghip b vng". Tic rng tnh hnh
tng tn th no nay khng th bit r c.
La Qun Trung tng truyn tng tham gia cuc khi ngha chng nh Nguyn ca Trng S
Thnh. Sau khi Trng S Thnh tht bi, Minh Thi T Chu Nguyn Chng ln ngi, thng
nht Trung Hoa, ng lui v quy n, su tm v bin son tiu thuytNghiax2.

2. Tc phm
V tiu thuyt th ngoi Tam Quc Din Ngha ra, tng truyn c tt c hn mi b, nh nay ta
bit cn c: Ty ng ch, Tn ng ng i s din ca, Tam toi bnh yu truyn

II/ Tam Quc Din Ngha

1.Ngun gc
Tam quc din ngha v phng din bin son ch yu l cng lao ca La Qun Trung, nhng
thc ra b tiu thuyt ny trc sau tri qua mt qu trnh tp th sng tc lu di ca rt nhiu
ngi.
-

Trc La Qun Trung, t lu chuyn Tam quc lu hnh rng ri trong dn gian truyn
ming, cc ngh nhn k chuyn, cc nh vn hc ngh thut vit kch, din kch, u
khng ngng sng to, lm cho nhng tnh tit cu chuyn v hnh tng cc nhn vt
phong ph thm.
Cui i Nguyn u i Minh, nh tiu thuyt La Qun Trung vit b Tam quc ch
thng tc din ngha[3] chnh l da trn c s sng tc tp th rt hng hu ca nhn
dn qun chng. D nhin trong khi vit ng c tham kho nhng bn ghi chp ca cc nh
vit s v cc nh vn khc (Tam quc ch ca Trn Th, Tam quc ch ch ca Bi Tng
Chi), nhng quan trng hn l phn th nghim cuc sng phong ph ca bn thn ng v
ti nng vn hc kit xut ca ng.
Mt trong nhng bn Tam quc din ngha ra i sm nht hin nay cn gi c l bn in
nm Gip Dn nin hiu Hong Tr i Minh (1494), nm Nhm Ng Gia Tnh (1522) gm c
24 cun 240 tit. T v sau (gn 300 nm) nhiu bn Tam quc lu hnh, nhng ni
dung u khng c g khc nhau lm.

Truyn Tam quc ca La Qun Trung so vi bn truyn k ca i nh Nguyn, i khi c my c

im nh sau:
Tc bt mt s phn m tn, nhn qu bo ng v nhng tnh tit "qu hoang ng".
1.Vit thm, lm ni dung cun truyn phong ph thm rt nhiu, t v tnh cch v hnh tng
nhn vt cho su sc, m nt hn.
2.Nng cao ngn ng n mc ngh thut, tng cng thm sc hp dn ca ngh thut.
3.Lm ni bt ln mt cch r rng v mnh lit nhn dn tnh v xu hng tnh vn hc l yu Lu
B, ght To Tho, hng v nc Thc chng li nc Ngy trong ton cun sch.
Ni tm li La Qun Trung em nhng phn phong ph trong truyn Tam quc m nhn dn
qun chng v nhng ngh nhn k chuyn sng tc ra, nng cao ln thnh mt tc phm vn
hc ln lao ni ting.
-

u i Thanh, hai cha con Mao Lun, Mao Tn Cng (ngi Trng Chu tnh Giang T)
li bt u tu nh truyn Tam quc. Cng vic tu nh ny hon thnh vo khong nm
Khang Hy th 18 (1679).
Mao Tn Cng gia cng, thm bt, nhun sc nhng chi tit nh, sp xp li cc hi
mc, cu i, sa cha li cu, li trng hoc nhng ch cha tha ng. ng tc b
rt nhiu nhng chng tu, nhng bi bnh lun, tn rng trong phn ch thch, thay i
mt s cu th ln ln vn k vi vn vn, v.v... v thm vo nhng li bn, dn 240 tit
thnh 120 hi, li t cho b Tam quc ci tn l "cun sch nht ti t". Lm cho truyn
cng hon chnh, vn k trong sng, gt gia, trn mt mc no cng lm tin li
cho mi qun chng c gi. T bn ca Mao Tn Cng thay bn ca La Qun Trung,
tip tc c lu truyn rng ri.
Nm 1958, Nhn dn Vn hc Xut bn x Bc Kinh chnh l li nhiu, bng cch da
vo bn ca Mao Tn Cng hiu nh rt k tng cu, tng ch, tng tn ring c i
chiu vi bn ca La Qun Trung ri sa cha li nhng ch m bn ca Mao Tn Cng
sa hng, sa sai vi nguyn bn ca La Qun Trung, nhng ni chung vn gi nguyn
b mt ca bn Mao Tn Cng. Cn nhng tn lch s c bit nh tn ngi, tn t, tn
triu i... nu c hai bn trn u sai, th hiu nh li theo s sch. Nn cc ln in sau hu
ht u ly theo bn in ny.

2. Ct truyn
Mt trong nhng thnh cng ln nht ca Tam Quc din ngha l tnh cht quy m, honh trng
ca ct truyn v nhn vt. B tiu thuyt ny c th chia thnh rt nhiu "truyn nh" m a phn
trong s c th hon ton dng c thnh nhng b phim truyn theo ng ngha. Do vy m
phn sau y ch c gng tm tt ht sc s lc ton b truyn theo nhng nt chnh yu m
khng i vo chi tit nhn vt v s kin:

a.Triu nh tranh ginh quyn lc

Truyn ly bi cnh vo thi suy vi ca nh Hn khi m nhng hong cui cng ca nh Hn
qu tin dng gii hon quan m gt b nhng b ti trung trc. Triu nh ngy cng b tha, h nt,
khin kinh t suy sp v an ninh bt n. n i Hn Linh , nm 184, lon gic Khn Vng n ra
do Trng Gic, mt ngi hc c nhiu ma thut v ba php cha bnh, cm u. Sau
l s xut hin ca ba anh em Lu B, Quan V v Trng Phi, c ba ngi u mun dp lon yn
dn nn kt ngha vi nhau vn o.

H Tin ch huy cc quan i thn i trn p chng my chc dp tt cuc khi ngha Khn Vng.
H Tin l anh r vua v nh m nhm c chc i tng qun ca triu nh. Sau khi Hn
Linh mt vo thng 5 nm 189, H Tin lp Hn Thiu k v. iu khin ng thi
hu (m ca Hn Linh ) khng hi lng. H Tin phi u c git b ta tr ha. Sau H
Tin li c mu thun vi bn hon quan, c bit l 2 hon quan Trng Nhng v Kin
Thc nn mun git sch ht bn chng c uy quyn tuyt i trong triu. H Tin ly chuyn
ny bn vi Vin Thiu. Vin Thiu khuyn H Tin nn triu tp cc trn khp c nc vo Lc
Dng dit hon quan. Tin ph chun ngay, ku gi qun i cc trn vo cung git hon quan.
Hnh ng ny ca H Tin b To Tho phn i v cho rng ng l k lm lon thin h. Bn
hon quan v sau cng bit tin ny, cng lo i ph trc. Thng 8 nm 189, khi m mu dit
hon quan ca H Tin cha thnh th ng li mc mu ca m hon quan, b chng la vo cung
Trng Lc v git cht. Lin sau cc quan i thn do Vin Thiu cm u em qun vo cung
git sch m hon quan ny, bo th cho H Tin.
Trong s cc quan li nhn lnh H Tin dit hon quan c ng Trc l th s Ty Lng.
ng Trc nhn c hi ny vo kinh lm lon triu nh. Nm 190, ng ta ph trut Hn Thiu v
lp Trn Lu Vng ln lm hong , ri lm tng quc nm ht quyn triu chnh vo tay mnh.
Th s inh Nguyn phn i hnh ng ny, hn c tng hu l L B h v nn khng s b
ng Trc hm hi. Tuy nhin ng Trc li dng k mua chuc L B, tng cho L B vng bc
chu bu v con nga Xch Th ca mnh. L B ni lng tham, lm phn git inh Nguyn ngay
trong m hm quay v theo ng Trc.

b. Chin tranh lon lc gia mi qun phit (190-200)

Hnh vi tn bo, lng quyn ca ng Trc khin quan li v cng phn n, h hi qun vi Vin
Thiu dit ng Trc. Lu B, Quan V v Trng Phi cng i theo lin qun dit gian tc. L B
thng xuyn c ng Trc sai i trn p, c ln mt mnh L B u vi c ba anh em Lu,
Quan, Trng nhng sau c 2 bn phi rt lui v kit sc. Nm 191, lin qun Vin Thiu tp
trung di chn thnh Lc Dng. Nghe theo li ca mu s L Nho, ng Trc phi bt hong ,
quan li, xua hng trm vn dn chng t Lc Dng v Trng An lp kinh ring, hn cn sai
L B o bi lng m cc vua nh Hn trc y cp vng bc chu bu, sau phng ha
thiu chy Lc Dng ri b chy. Lin qun ca Vin Thiu tha c tin vo Lc Dng.
Trong thi k ng Trc nm quyn, vn cn nhiu trung thn nh Vng Don ang tm cch dit
tr Trc. Mt ln, Vng Don s dng lin hon k, ban u tng con gi ca ng ta l iu
Thuyn cho L B nhng sau li dng cho ng Trc. L B tc gin hi Vng Don ti sao li
lm vy. Vng Don ni rng phi dng iu Thuyn cho Trc v b Trc p buc. C ln L B
nhn lc ng Trc ang cng Hn Hin bn chnh s, L B ln ti in Phng Nghi gp
iu Thuyn. iu Thuyn nghe li Vng Don, ni khch vi cu li gin ng Trc vi L
B. ng Trc nghi ng, vi v v ph, thy L B ang m iu Thuyn, ni gin nm long kch
vo L B. L B may mn tranh c. T L B hn th ng Trc, tuyn b rng s git
ng Trc tr th. Cui cng nm 192, ng Trc b git bi chnh ngi con nui L B, do
cng ginh git iu Thuyn. Thuc h ca ng Trc l L Nho cng b chm u.
Trong lc , trong cc quan li trong lin qun chng ng Trc li lc c ni b vi nhau, Tn
Kin, cha ca Tn Sch v Tn Quyn, li dng lc ln xn, ly c ngc t truyn quc. Vin
Thiu nghi ng, lnh cho Lu Biu Kinh Chu em qun nh p Tn Kin ang Giang ng
i li ngc t. Tn Kin chy thot c nhng qun s t thng qu na. T Tn Kin
hn th Lu Biu, ch ch c hi bo th. Cui nm 191, Tn Kin dn qun nh Kinh Chu v
Tng Dng nhng b Lu Biu nh bi, bn thn Tn Kin cng b t trn. Con ca Tn Kin l
Tn Sch phi i Hong T va bt sng c ly thi th Tn Kin v an tng. Sau , Tn
Sch cng cc tng di trng chy sang Hoi Nam nng nh Vin Thut. Lc lin qun
chng ng Trc b tan r, cc quan li quay v a phng ca mnh v bt u giao chin vi
nhau, qun c chuyn quan trng l dit ng Trc. Nhiu anh hng nh To Tho v Lu B, mc
d cha chnh thc c ban tc v qun, cng bt u xy dng lc lng ring.

Vin Thiu ch c 2 qun nh l Quan ng v H Ni. C lc lng thc b cn kit, Vin Thiu
phi mn lng ca lnh cha Hn Phc K Chu. Bng K by mu cho Vin Thiu l mt mt
d Cng Tn Ton cng Thiu nh K Chu, mt khc bo tin ny cho Hn Phc. Hn Phc hong
s, li hn nht. Sau khi nghe li d ca s gi Vin Thiu l Tun Thm, Hn Phc lin mi Vin
Thiu ti K Chu dng K Chu cho Thiu nhm bo v K Chu khi s xm phm ca Cng
Tn Ton bt chp li can gin ca nhiu quan li khc nh Cnh V. Vin Thiu ly c K Chu
m khng tn mt sc lc no, cho Hn Phc li K Chu sng ti ht i. Cng Tn Ton bit
mnh b Vin Thiu la gt, lp tc ct qun bo th. Kt qu l qun ca Ton thm bi, bn thn
Ton sut b tng ca Vin Thiu l Vn X bt sng nu khng c Triu Vn cu.
Khng lu sau khi ng Trc b git cht, thuc h khc ca hn l L Thi v Quch
D cng Trng T, Phn Tr ang ng qun My cng nhau ni dy lm lon, bo th cho ch
khi khng c Vng Don x ti. Con r ng Trc l Ngu Ph cng ni dy hng ng. L B
dit c Ngu Ph, ch quan khinh ch nn L Thi, Quch D tn dung L B l k hu dng v
mu lp mu nh bi L B thnh cng. Chng bao lu sau, bn Thi, D chim c Trng
An, git c Vng Don, buc L B phi b trn. L Thi, Quch D nm vua Hin thay
ng Trc.
Cui nm 193, M ng v Hn Toi cu kt vi Hn Hin , em qun vo Trng An dit bn
L Thi nhng tht bi. Phn Tr nhn lnh truy kch nhng li tha Hn Toi v n tnh ng hng.
L Thi nghi ng Phn Tr lm phn nn sang nm 194 lin hnh thch git cht Phn Tr trong mt
ba tic.
Nm 193, To Tho cho cha mnh l To Tung t qu nh ti cn c Sn ng ca mnh, c i qua
ngh m T Chu. Lnh cha T Chu l o Khim lnh cho Trng Khi tip tc h tng To
Tung v Sn ng. Nhng Trng Khi li ny sinh lm phn, git To Tung trong m.
To Tho v cng tc gin, em qun nh T Chu bo th cho cha mnh, qun o Khim chng
c rt kh khn, phi lin th vi Lu B mi y lui c qun To. Nm 194, o Khim m cht,
Lu B thay o Khim cai qun T Chu.
Sau khi b L Thi, Quch D nh bi, L B tm thi chy trn, lu vong mt thi gian. Sau L
B thy To Tho li lng phng b nn tp hp qun i cng cc thuc h nh Cao
Thun, Hu Thnh, Trng Liu v Tng B chim Bc Dng. Sau , L B thu phc mu
s Trn Cung. Vi ti tc tr a mu, Trn Cung gip L B thng To Tho bao nhiu trn, c bit
l trn Bc Dng nm 194. Tuy nhin, L B trng k ca To Tho nn thua nhiu trn quan
trng sau . L B nh sang theo Vin Thiu nhng b t chi nn L B nh kt ngha vi Lu
B T Chu nhng sau li lm phn khi cp T Chu ca ng ta. L B mun chuc li vi
Lu B nn khi Vin Thut nh cn c Tiu Bi ca Lu B th L B bn kch vin mn, buc
tng ca Vin Thut l K Linh phi gii vy rt v. L B sau tip tc tr mt nh Lu B v
chim c Tiu Bi. Lu B dn qun v hng To Tho lm th lc To Tho cng tr nn ln
mnh.
Nm 195, Trng An, Dng Bu v Chu Tun thy bn Thi, D chuyn quyn, by mu vi
Hn Hin , buc L Thi v Quch D ny sinh mu thun v phi tr mt nh ln nhau sut 2
thng, ngi cht v s. Nhn lc bn chng tiu dit nhau, Trng T h tng vua Hn v Lc
Dng. L Thi v Quch D nghe tin phi ging ha ri em qun ui theo bt vua li. ng
Tha, Dng Phng, T Hong nhiu ln gip vua y lui c qun L-Quch nhng binh lc c
hao ht dn. Hn Hin nh triu To Tho em qun vo Trng An cu gi, c L Thi v
Quch D u b To Tho nh bi. L Thi, Quch D nh em qun v trn th Trng An v
My . Nm 197, Ng Tp git c Quch D. Nm 198, on y git c L Thi, To Tho
x trm hn 200 ngi nh L Thi.
Lc ny Hoi Nam, Tn Sch khng mun vi Vin Thut na, cng Chu Tr, Trng Chiu v
L Phm ra sc t lp. Tn Sch ly c i nh hai nghch tc nguy him l Lu Do vNghim
Bch H. Vin Thut ph chun. Nm 196, Tn Sch nh bi c Lu Do, buc hn phi trn
chy v Kinh Chu nng nh Lu Biu. Ngay sau th lc Nghim Bch H cng b Tn Sch

nh bi. Nh , Sch lm ch Giang ng, li khai vi Vin Thut v gi th bt hn tr li ngc t

nhng Thut khng chu. Cui nm 196, Trng T t trn khi i nh Nam Dng, chu l Trng
T ln thay v ang rp tm nh Ha cp Hn Hin trc s l l ca To Tho. u
nm 197, Trng T i ph To Tho trn Uyn Thnh, tng ca To Tho l in Vi v con
trng ca To Tho l To Ngang u phi hi sinh tnh mng ca mnh cu Tho.
Nhng quyn lc ca To Tho li ngy mt mnh ln khi s hu Hn Hin , lm tha tng
Ha Xng. Nh uy danh m v sau To Tho d hng c Trng T. Vin Thut Hoi
Nam do c ngc t truyn quc nn cng t xng d ch nm 2 qun, nin hiu l Trng Gia.
Nm 198, To Tho ct qun nh L B, ng ta em qun chim T Chu, Tiu Bi v H Phi v
git c L B lu Bch Mn. Vin Thut thy To Tho va tiu dit c L B, th lc ang
rt hng mnh nn mun em ngi vua sang trao cho anh hn l Vin Thiu lin th nhng
khng qua c mt To Tho. Nm 199, To Tho sai Lu B em qun nh Vin Thut khi hn
ang em ngc t v ngi vua cho Vin Thiu. Qun Vin Thut thua to, thy cht y ng, mu
chy thnh sng. Khng lu sau th Vin Thut lm bnh qua i v th lc ca Thut hon ton b
To Tho tiu dit. Cng trong nm 199, anh ca Vin Thut l Vin Thiu tiu dit c k th
pha Bc ca mnh l Cng Tn Ton.
Khi To Tho nm vua Hn, tr nn lng quyn ngang ngc, khi qun phm thng, ln lt Hin
. Hn Hin khng cam chu thn phn , lp tc vit mt mt chiu cho ng Tha, khuyn
Tha git Tho. ng Tha lp ra hi Ngha trng, tc l hi chng To Tho. t lu sau c 6 ngi
tham d l Vng T Phc, Chng Tp, Ng Thc, Ng T Lan, M ngv Lu B. V sau, M
ng v Ty Lng, Lu B v T Chu. ng Tha gin h nn pht bnh, thi y Ct Bnh phi
cha bnh cho Tha. V sau, Ct Bnh pht hin Tha mun dit To Tho, xin tham gia vo Ngha
trng. Nhng ngay sau ng Tha mc sai lm nghim trng khi nh n ngi hu ca mnh
l Tn Khnh ng ch v ti t thng vi con gi ng ta. ng on gin, ni ht v hi Ngha trng
cho To Tho bit. To Tho lin gi bnh, d Ct Bnh ti cha, sau bo Ct Bnh nm th
thuc trc ri bt Bnh tra tn ti cht. Sau mt hi iu tra, c 5 ngi bn ng Tha cng c
gia quyn ca ng Tha u b chm u. l vo thng 1 nm 200.
V Lu B, sau khi tiu dit Vin Thut khng v Ha m git thi th T Chu l Xa Tr v
li T Chu ngm cng c th lc. To Tho sai Lu i v Vng Trung em qun ti T
Chu gim st Lu B nhng b Lu B dng mu ui v Ha . Ngay sau khi tr ng Tha,
To Tho dn qun nh T Chu, Lu B chy v theo Vin Thiu, Trng Phi trn v Nh Nam
cn Quan V do cng ng nn u hng To Tho. V sau, Quan V t chi mi u i ca To
Tho, t mnh ci nga qua 5 i chm 6 tng v vi Lu B.

c.Tin Xch Bch (200-208)

Lu B sau khi li khai To Tho sang K Chu vi Vin Thiu. Song do Vin Thiu khng quyt
on, ch bit tham li nh, li nghe li xm tu nn Lu B nh b i theo Lu Tch vCung .
V trong chin dch qun s nh Vin Thiu, To Tho ginh c thng li ban u trn Bch
M v chin thng quyt nh ca To Tho l ti trn Quan cui nm 200. Sang nm 201, Vin
Thiu li thua mt trn ln khc vi To Tho Thng nh nn t bi binh. Nm 202, Vin
Thiu qua i, cc con ca Thiu l Vin Thng, Vin Hy v Vin m tn st ln nhau chn
ngi thay th. To Tho tha c hi m em qun tiu dit Vin m nm 205, chim c K
Chu. Vin Thng v Vin Hy b chy su vo Liu ng. To Tho em qun ti truy kch th
nhiu tr ct ca To Tho do khng hp thy th m bnh cht nh Quch Gia. Thy hnh qun
kh khn, To Tho phi mn tay thi th Liu ng l Cng Tn Khang git Vin Thng v
Vin Hy vo nm 207. Tht bi ca Vin Thiu t c s cho To Tho cng c quyn lc tuyt
i khp min bc Trung Quc.
Cng trong thi gian ny, Lu B thy To Tho quyn lc qu ln, trc sau g cng cp ngi
nh Hn nn lm phn, lp c cn c Nh Nam, hai anh em ca ng ta l Quan V v Trng
Phi cng tm ng theo v. Nm 201, Lu B t em qun i tn cng To Tho nhng b tht bi,

c Lu Tch v Cung u b git. Lu B bn ti Kinh Chu nh Lu Biu l mt ngi anh h xa

ca Lu B cho lnh nn. Ti Lu B thu phc mu s T Th. T Th vi ti mu lc ca
mnh, ng gip Lu B thng qun To nhiu trn. Nhng To Tho lp mu bt m ca T Th,
buc T Th phi theo mnh. Trc khi ri b Lu B, T Th tin c Gia Ct Lng vi Lu B.
Sau ba ln n thm lu c ca Gia Ct Lng, Lu B chiu m c ng ta lm mu s. Hai
ln u tin, Gia Ct Lng ly c i c vic t chi gp khch. Ch c ln cui cng v cm kch
bi s chn thnh v kin tr ca Lu B m Gia Ct Lng mi quyt nh theo ph t.
Sau khi tr c Vin Thiu, To Tho lp tc nhm ng v pha nam. Khng Dung can gin,
khuyn To Tho khng nn nam chinh trnh lm mt i ngha. Tho gin lm, lp tc chm
u Khng Dung, c nh ca Khng Dung cng u b x trm.
Nm 208, Lu Biu mt, li Kinh Chu cho hai con trai nh l Lu K v Lu Tng. To Tho
bit tin, lp tc t em qun i chim Tn D. Lu B c lng dn chng thnh Tn D nn trc
vin cnh b xm chim, ton b dn trong thnh mt lng xin i theo Lu B. Lu B nh a dn
Tn D v thnh Tng Dng ca ngi con th ca Lu Biu, ti y Lu B b t chi khng
cho vo thnh. Khng cn cch no khc ng phi tip tc nam tin xung Giang H (), l
thnh ca Lu K ngi con trng ca Lu Biu, do b tng c ca Lu Biu l Si Mo hm hi
nn ri b Kinh Chu. Giang H, Lu B cui cng cng tm c c mt ch t chn chng
li cuc tn cng d di ca To Tho. Cn Kinh Chu, Si Mo a Lu Tng lm cha ri nh
git Lu K tr ha, nhng Lu K theo Lu B trn v Giang H. To Tho sai ngi a
th ti chiu hng Lu Tng. Lu Tng ng , dn ty tng v Ha u hng, ch ng np
Kinh Chu cho To Tho. Nhng To Tho khng cho Lu Tng Ha , mun Lu Tng v
Kinh Chu trng nom linh cu ca Lu Biu. Trn ng i, Lu Tng b To Tho sai Vu
Cm git cht.
Cn pha ng nam, Tn Quyn va mi ln nm quyn sau ci cht ca ngi anh l Tn Sch
nm 200. Nm 208, Tn Quyn nh bi c Hong T Giang H v git c hn, thu phc
c hai tng di trng Hong T l T Phi v Cam Ninh. C To Tho ln Lu B u nh
lin kt vi Tn Quyn. Tuy nhin, Gia Ct Lng t mnh n qun Si Tang () v thuyt c
Tn Quyn hp tc vi Lu B. Cc b ti ca Tn Quyn chia thnh 2 phe l ch hng v ch
chin. ng u phe ch hng l Trng Chiu, ng u phe ch chin l Chu Du. Tn Quyn
nghe theo Chu Du, quyt lin minh vi Lu B nh To Tho. Ma ng nm 208, To Tho
dn i qun tin xung pha nam thng nht Trung Hoa v lin minh Tn-Lu tn dng qun
To km v thy chin, dn n tht bi thm hi nht ca To Tho ti trn Xch Bch.

d.Hu Xch Bch (208-220)

Sau khi thua trn Xch Bch, To Tho a Kinh Chu, Tng Dng v Hp Ph cho To
Nhn, H Hu n v Trng Liu coi gi. Lin minh Tn-Lu cng xu x nhng vng t ny.
Nm 209, Chu Du dn qun nh Nam Qun, ui c To Nhn nhng Nam Qun b Gia Ct
Lng chim mt trc , v c Kinh Chu ln Tng Dng cng ln lt v tay Lu B. Vn
en khng ngng eo ui ng Ng khi Tn Quyn dn qun nh trn Hp Ph th b Trng
Liu nh bi, mt tng Ng l Thi S T cht trn.
Mun ly Kinh Chu, Chu Du ch cho Lu B mn Kinh Chu v khi Lu K (con trng Lu Biu)
cht th phi tr. Cui nm 209, Lu K mt, Chu Du li sai L Tc n i. Mt ln na Gia Ct
Lng li dng mu tr hon vn ny. V th Chu Du rt tc gin v th s tm k tr a Gia
Ct Lng.
Vi nh loi tr Lu B, Chu Du by mu cho Tn Quyn g em gi cho Lu B. Sau , Lu B
mc mu sang Si Tang lm l ci. Tuy nhin, Tn Quyn rt nghe li m Ng Quc Thi Phu
Nhn; b ny rt qu Lu B v khng cho ai hm hi Lu B. Cng do ti mu lc ca Gia Ct
Lng m Lu B cui cng thot c quay v Giang H cng vi ngi v mi. Nm 210,
Chu Du lin dng cch khc nh Kinh Chu khi mn ting nh Ty Xuyn nhng thc ra l
mun chim Kinh Chu Lu B ch quan khng phng b nhng vn tht bi bi nhng k sch

ng n ca Gia Ct Lng. Tht trn, Chu Du bun b v Si Tang ri bnh, th huyt qua
i.
To Tho sau 2 nm n binh bt ng tiu dit lun th lc ca Hn Toi, M ng v nh
ui M Siu (211) v Trng L (215), nhng vn khng th thng nht Trung Hoa. To Tho cng
dit tr nhng k phn lon khc trong triu nh nh Kim V v Phc Th. V sau M Siu quay li
nh To Tho trn K Thnh bo th cho tht bi trn ng Quan nhng vn i bi. Siu
b chy, phiu bt qua Trng L, sau ny do nghe li khuyn mu s ca Lu B l L Khi m M
Siu mi v theo Lu B.
Lu B cng dn qun Ty chinh nh Lu Chng, chim c Thnh (ch Chu) nm 214.
Tuy vy l mt cuc chin khng my d dng v d thng trn nhng Lu B chu nhiu tn tht,
c bit ci cht trong m lon tin ca mu s Bng Thng g Lc Phng. Sang nm 219,
Lu B mun m rng t ai khi sai Hong Trung nh vo t Hn Trung ca To Tho, git c
tng To l H Hu Uyn. To Tho tc gin em qun n cu vin nhng li tht bi nng n
phi rt v Trng An. Sau chin thng ny, Lu B ln ngi Hn Trung vng.
Khi Lu B nh Hn Trung th Quan V cng nh Tng Dng v Phn Thnh vo gia nm
219. Tng gi Phn Thnh l To Nhn thua trn lin tip. To Tho phi sai Vu Cm vBng
c em qun i cu vin. Quan V nh thng c i qun cu vin, Vu Cm b bt sng, Bng
c khng hng b chm, To Nhn phi b Phn Thnh m chy. To Tho thy tnh hnh nguy
khn nh phi lin minh vi Tn Quyn nh Quan V. Tho sai T Hong em qun ng
Ma Pha khiu chin d Quan V em qun Kinh Chu ra nh. Quan V kiu cng t mn dn
ht binh lc Kinh Chu ti Ma Pha nh T Hong, trong thnh Kinh Chu gn nh b khng.
Tn Quyn tha c sai L Mng em qun chim Kinh Chu. Quan V nghe tin th hong ht, em
qun t Ma Pha v nh chim li Kinh Chu th tht bi v b qun Ng vy cht Mch Thnh.
Quan V phi sai s sang Thng Dung bo Mnh t v Lu Phong em qun ti cu vin
nhng h khng ng . N lc ph vy ca Quan V cng khng thnh, ng b Tn Quyn bt git
vo cui nm 219. Con ca Quan V l Quan Bnh cng b chm u.

e. Ba nc cng xng
Tnh trng ging co gia ba th lc vn b tc cho n khi To Tho cht vo nm 220 c l do u
no (To Tho cht do bnh Thin u Thng). Nm , con th ca To Tho l To Phip ph
Hin v lp ra nh Ngy. p li, nm 221, Lu B t xng Thc Hn ( chng t vn mang
dng mu qu tc nh Hn nhng t ti Thnh Thc). Trc khi ln ngi, Lu B cng tp
trung dit tr Lu Phong v Mnh t v trc h khng cu Quan V. Lu Phong b git
nhng Mnh t th chy thot v u hng To Phi khiu khch Lu B.
Lc ny, Tn Quyn li ng v pha Ngy. ng chu To Phi phong vng nc Ng. Tn Quyn
lm vic ny nhm tp trung lc lng chng Lu B do Lu B khi binh nh Ng tr th
cho Quan V b Tn Quyn git cht.
Mt lot nhng sai lm mang tnh chin lc do hnh ng nng vi ca Lu B dn n tht bi
ca qun Thc Hn trong trn Ho nh. Tuy nhin, Lc Tn (), qun s pha Ng tng cha
mi nhn tn cng v pha Thc, ngng khng tip tc dn su v pha ty. V tin vo n trng
pht ca Lc Tn, To Phi pht ng mt cuc xm lc vo nc Ng v cho rng nh vy qun
Ng vn cn ngoi a phn. Cuc tn cng b bp bi s khng c quyt lit ca qun
Ng cng vi bnh dch bng pht pha bn qun Ngy.
Trong lc ti nc Thc, Lu B b bnh m mt nm 223 v li con trai Lu Thin cn nh
di. Trng Phi cht nn Lu B nh ph thc Lu Thin cho Gia Ct Lng chm sc. Nm
bt c hi ny, To Phi gng mua chuc mt s lc lng, trong c Tn Quyn v cc b tc
thiu s tn cng nc Thc. Mt s gi ca Thc thuyt c Tn Quyn lui qun, nhng Gia
Ct Lng vn phi lo x l qun ca cc b tc thiu s.

Mt trong nhng mu lc ti ba cui cng ca Thc Hn l Gia Ct Lng tin hnh chin dch
thu phc Mnh Hoch, th lnh b tc ngi Man (). Gia Ct Lng by ln bt sng Mnh
Hoch, ln no cng cho th ra nguyn vn. Mnh Hoch v cm ng bi mu tr v lng nhn t
ca Gia Ct Lng nn th mi mi gn b vi nh Thc.
Trong lc ny, nm 227, To Phi cng lm bnh m cht. Gia Ct Lng lin nhn v pha bc. Tuy
th, ng khng cn sng c bao lu na. Chin thng ng k cui cng ca ng chng li qun
Ngy c l l chiu hng c Khng Duy v pha mnh. Khng Duy trc l mt tng bn
Ngy, c ti nng qun s. Sau 6 ln xut qun ra K Sn, Gia Ct Lng d nh thng nhiu trn
nhng vi qu nhiu kh khn v tip t v tng Ngy l T M ch trng c th khng giao
chin, ng khng th t mc tiu l nh chim Trng An. Nm 234, Gia Ct Lng mt.
nc Ng, nm 252 th Tn Quyn cng qua i. Cc vua cn li ca ng Ng l Tn
Lng, Tn Hu v Tn Ho u ch l nhng k bt ti khin triu chnh ri ren. Nc Ng suy
yu t .

f. ngha tc phm
-

Tam quc din ngha l cu chuyn gn mt trm nm, s vic nhiu nhng khng ri l do
ngi bt c khuynh hng ca La Qun Trung. Tc gi ng v pha Thc Hn ln n To
Ngy, cn Tn Ng ch l lc lng trung gian. Mc d cn du n kh m ca t tng
chnh thng v s thc lch s khng hn nh th, nhng truyn thuyt "ng Lu phn
To" l khuynh hng vn c ca hu ht cc truyn thuyt v thi Tam Quc lu hnh
trong nhn dn. Nhng nhn vt ca Thc Hn nh hong Lu B vi t tng "Nhn
ha - Ly dn lm gc", tha tng Gia Ct Lng mt lng"cc cung tn ty, n cht mi
thi" ph t triu nh, cc i tng Quan V, Trng Phi, Triu Vn ra sc x thn bo
v c nghip nh Hn... mi nhn vt u phn nh nguyn vng ca nhn dn v mt v
vua tt xut thn hn vi, bit thng dn v v dn, mt triu nh thc hin "nhn chnh",
mt t nc thng nht v ho bnh. c bit trong bi cnh tc phm ra i, khi nh
Nguyn ca ngoi tc Mng C thng tr Trung Hoa, t tng "ng Lu phn To" cn th
hin kht vng ca nhn dn c mt v vua k tha dng mu hong tht ngi Hn (Lu B
vn thuc dng di hong tht nh Hn), nh ui ngoi tc trung hng li triu i ca
cc v vua ngi Hn.
Tam quc din ngha l tiu thuyt s thi nn ging iu ch yu l ca ngi hay chm bim
hi hc ph phn. Khoa trng phng i ca ngi nhng k tch ca cc anh hng
ho hn nh phng i nhng kh khn him tr th thch ti nng v ngh ca cc anh
hng. Cc nhn vt lun c vc dng khc ngi, nhng hnh ng phi thng v tm hn
h cng khc vi ngi thng. C l v th, c th c nhiu trn nh c lit t vong rt
nhiu nhng khng gy khng kh bi thm.
Ngn ng ca Tam quc din ngha l s kt hp gia vn ngn v bch thoi, s dng
c ngn t thng dng trong nhn dn. Ngn ng k ln t ngn ng miu t, v trong
ngn ng miu t rt t s dng nh ng v tnh t. Ngi Trung Quc gi loi miu t
ngn gn nh vy l li bch miu, nhng nh li k chuyn kho lo, i thoi sinh ng
v s dng rng ri khu ng, cc truyn c tch, truyn thuyt, thn thoi, chuyn lch s
v.v... nn to cho tc phm mt v p hp dn va bc hc v dn d

Gii thiu tc gi La Qun Trung v Tam quc

din ngha
La Qun Trung tn tht l La Bn, hiu l H Hi Tn Nhn, ngi huyn Thi Nguyn, tnh Sn
Ty, Trung Quc, ng sinh vo i Nguyn, mt vo u i Minh (1330 1400 ?) Thi i ng

sng l thi i m mu thun dn tc v mu thun giai cp cc k gay gt v phc tp. V th m

cuc sng ca bn thn ng cng khng n nh, phi nay y mai .
Ngi i cho rng tnh cch ca La Qun Trung l thch c c, l loi. Cc sng tc ca ng cho
thy ng chu nh hng kh su m t tng Nho gio. ng quan st hin thc x hi bng con
mt sc so; thng qua tc phm, ng miu t v vch trn bn cht ca ci x hi dn en cht
i ni thn xm, anh ti mai mt trong rng su, ngi trung lng cht oan di gm gio.
Chnh nhn thc ng n v thi yu ght phn minh ca La Qun Trung trc tht gi, tt
xu khin tm t tng ca ng cao hn tng lp tr thc ng thi mt bc. Nhng hoi
bo chnh tr ln lao m ng hng p khng th tr thnh hin thc. Sau nm 1364, khng ai
r v tung tch ca ng na.
Cc tc phm chnh:
-

Tam quc din ngha

Ty ng lng triu ch truyn

Tn ng ng i s din ngha

Bnh yu truyn

Tng Thi T long h phong vn hi

Tam quc din ngha.

+ Hon cnh ra i:
Tam quc din ngha l b tiu thuyt di c sng tc vo u thi Minh (1368 1644), da theo
t liu lch s v truyn thuyt c sn. Ni dung ch yu miu t tnh hnh phc tp ca cuc u
tranh chnh tr v qun s ko d sut mt th k (t nm 184 i Linh thi ng Hn n nm
280 i V thi Ty Tn).
Ton b tc phm gm 120 hi, k v s kin mt nc chia ba. l cuc phn tranh d di gia
ba tp on phong kin qun phit: Ngy do To Tho cm u, chim gi pha Bc t Trng
Giang tr ln (Bc Ngy) ; Thc do LU B cm u, chim gi Ty Nam (Ty Thc); Ng do
Tn Quyn cm u, chim gi pha ng Nam (ng Ng).

c im ni dung:

La Qun Trung phc hin ton cnh bc tranh qun s chnh tr rng ln ca Trung Quc thi
c (th k II, III), thng qua phi by tnh trng chin tranh lin min gy ra bao au kh, tang
thng cho dn chng. c bit, tc gi i su vo vic th hin mu thun gay gt trong ni b giai
cp thng tr thi . Nhng nhn vt v tnh tit tuy c h cu t m nt c bit nhng vn
da trn s chn thc ca lch s, phn nh c bn cht con ngi v x hi thi Tam quc.
Thi yu ght ca La Qun Trung th hin rt r trong cch xy dng tnh cch nhn vt. T
tng, tnh cm ca ng c gi gm qua tng hnh tng vn hc.
Ca ngi LU B, Quan Cng, Trng Phi, Gia Ct Lng v ch trch, ln n ng Trc, To
Tho, tc phm phn nh thi rch ri ca tc gi i vi hin thc phong kin lc by gi,
y cng chnh l n tng khng th phai m m tc phm li trong lng ngi c nhiu th
h.
Tc gi yu mn, ng h LU B v cm ght, phn i To Tho. Tc gi miu t To Tho l k
gian hng, tn bo; v mc ch v k m dm lm tt c, bt chp o l nhn ngha nh git hong
hu, p bc nh vua, di trn la di Hnh tng To Tho c ngha in hnh v ph bin
trong -giai cp phong kin thng tr thi . Thng qua nhn vt ny, La Qun Trung vch trn
bn cht tham bo ca giai cp bc lt. Cu ni ni ting ca To Tho: Th ta ph ngi ch
khng ngi ph ta c kt phng chm x th v c coi l trit l sng ca phn ln
giai cp thng tr phong kin.
Hon ton tng phn vi To Tho gian hng, tn c l Lu B trung hu, nhn i. Cc thnh vin
trong tp on ca ng m ht nhn l Quan Cng, Trng Phi on kt, yu thng, tn trng
v tin tng ln nhau. Mn nhn vt Lu B, tc gi pht biu quan im : Mun lm vic ln,
phi ly dn lm gc. Hnh nh tt p ca Lu B l hnh nh v mt v vua sng sut, nhn t m
dn chng hng ao c,
B ba anh em kt ngha vn o (Lu B, Quan Cng, Trng Phi) l biu tng cho tnh bn keo
sn, sng cht c nhau. Tnh ngha bn b ca h c t ln trn tin ti, danh vng, th lc
iu ny lm rung ng lng ngi trong ci x hi m toan tnh v li c nhn tr thnh thc
ph bin ca giai cp thng tr. Thi ca tc gi l mn phc v ca ngi s trung ngha trong tnh
bn ca b ba LU-Quan Trng nn xy dng thnh mt biu tng bng hu ni ting
mun i.
c im ngh thut:

+ Ngh thut xy dng hnh tng nhn vt in hnh:

B tiu thuyt Tam quc din ngha c ti hn 400 nhn vt, trong c nhng nhn vt chnh l
nhng in hnh bt h c dung mo v c tnh r nt. Lu B trong sng, nhn t; Tn Quyn trm
tnh, cng ngh; To Tho gian him, tn bo; Quan Cng tn ty, trung ngha; Khng Minh mu
k hn ngi
Ni bt nht vn l hnh tng Trng Phi. Tnh Trng Phi thng thn, nng ny, cng trc, rt
ght nhng iu xu xa. V ng c i sng trong sch thi yu ght phn minh, mi hnh ng
ln nh u v ngha nn c nhiu ngi ca ngi. Trng Phi l nhn vt t nhin nht v sinh
ng nht trong tc phm.
Nhn vt To Tho cng c tc gi miu t rt sc so. L k gian gio him c nn nht nht
mi li ni, c ch, hnh ng ca hn u tot ra bn cht y. La Qun Trung tp hp nhiu giai
thoi v To Tho dng nn mt in hnh ch k ca giai cp thng tr, lm cho ngi c nhn
thc c bn cht xu xa ca chng.
Khng Minh (Gia Ct Lng) li l mt in hnh v mu tr sng sut, c i ng mang ht tinh
thn v ti nng ph Lu B, vch ra nhng sch lc ng n nht cho vic to dng s
nghip chnh tr ca LU B. ng t khi ngh ti quyn li ca bn thn, thng xut hin tuyn
u ca cuc u tranh v lun ginh c thng li nh ti tr kit xut. c im ni tri nht
nhn vt Khng Minh l ti tin on chun xc cc tnh hung t a ra cc sch lc ng
n v chu o nht, to c s chc chn cho chin thng.
Nguyn tc xy dng nhn vt in hnh ca La Qun Trung l nm chc c trng, nhn mnh v
nu bt c im trong tnh cch ca nhn vt. Ngh thut ny c nhiu nh vn Trung Quc sau
ny k tha v pht trin.
+ Ngh thut k chuyn hp dn:
Kt cu tiu thuyt Tam quc din ngha theo li chng hi, mi hi k v mt s kin, s vic c
lin quan n mt vi hoc nhiu nhn vt.
Di ngi bt k ti ca La Qun Trung, cc cuc giao tranh ln nh m ra ht cnh ny n cnh
khc, thin bin vn ho, khng h trng lp, phn nh tnh cht phc tp v a dng ca^hin
tranh. Mi ln t mt trn nh, tc gi li gii thiu tng tn tnh cch ca ch tng, cch b
tr, phi hp binh lc, tng quan lc lng gia hai bn, s vn dng uyn chuyn, linh hot cc
chin lc, chin thut, din bin v kt thc trn nh. Trn Xch Bch d di, c lit v y kch

tnh l v d tiu biu nht chng minh cho ti nng ngh thut miu t chin tranh ca La Qun
Trung. Ngi c b li cun, hp dn bi tng trang truyn, nhiu trang truyn m t cnh chin
trn c lit v honh trng, m cht s thi.
+ Th php ngh thut cng iu, phng i.
Th php ny c La Qun Trung vn dng trit trong b tiu thuyt vi mc ch khc ho r
nt tnh cch nhn vt trong tng hon cnh c th. V d nh chi tit Trng Phi dng mnh, tht
ln ba ting vang nh sm cu Trng Bn, khin cho H Hu Kit khip s n v mt, t trn
nga
ng nho xung. Hay nh ch tit sau trn Xch Bch, Chu Du thua v k v hiu thng, ng
u khng ni vi Gia Ct Lng nn ht ln mt ting, v c nht c, hc mu ra m cht .
So vi cc tiu thuyt ra i trc th Tam quc din ngha ca La Qun Trung l mt tin b vt
bc. Tc gi miu t mt cch quy m v ht sc hp dn mu thun gay gt v cc cuc u
tranh phc tp, hn n qua hn bn trm nhn vt trong vng triu phong kin Trung Quc c
i th k th 11, th III.
Ngoi nhng sng to v ngn ng v th ti mi nh hng to ln n Gc sng tc vn hc v
sau, Tam quc din ngha cn c tc dng su rng v mt i sng x hi ca Trung Quc sut
my trm nm qua. Ngoi gi tr vn chng, b tiu thuyt ny c gi tr nh mt cun bnh php
c bn, v th m n tn ti v c sc sng lu bn trc th thch ca thi gian.

Lu B
Lu B (ch Hn gin th: , phn th: , bnh m: Li Bi; 161 223) hay cn gi l Hn
Chiu Lit l mt v th lnh qun phit, hong khai quc nc Thc Hn thi Tam
Quc trong lch s Trung Quc.
D cn c kin nghi ng, Lu B c s sch xc nhn l dng di xa ca hong tc nh Hn.
Xut thn nh ngho, ng phi t lao ng kim sng thi tr. S nghip ca Lu B khi u bng
vic tham gia trn p cuc khi ngha Khn Vng v lm quan cho triu nh, nhng ng hon l
ca ng ban u khng c sun s. Gp lc nh Hn suy yu v n ra chin tranh qun phit,
Lu B cng hai ngi bn kt ngha l Quan V v Trng Phi dn dn t gy dng lc lng v
tham gia vo cuc chin ny. Tuy nhin, cuc tranh hng ca Lu B khng thun li, ng nhiu ln
tht bi v phi i nng nh di trng nhiu ch hu ng thi nh L B, To Tho, Vin
Thiu, Lu Biu.
Trong thi gian nng nh Lu Biu Kinh chu, Lu B c Gia Ct Lng theo ph t v vch
ra Long Trung i sch tranh thin h. Theo ng li ny, ng lin kt vi qun phit Tn
Quyn Giang ng cng chng To Tho pha bc, chim c mt phn Kinh chu v gn
trn ch chu lm t dng nghip.

Tuy nhin, chin lc Long Trung i sch c nguy c v v lin minh vi Tn Quyn rn nt, h
Tn nh chim phn Kinh chu ca ng v gitQuan V, khin Lu B ct qun nh bo th v
nh ginh li t, sau khi chnh thc xng hong k tc nh Hn va b h To ot
ngi. Tht bi Di Lng khin Lu B suy sp, lm bnh ri qua i. C nghip ng gy dng c
truyn li cho ngi con c Lu Thin v giao cho tha tngGia Ct Lng ph t.
Lu B l mt trong nhng nhn vt chnh ca tiu thuyt Tam quc din ngha. Trong tc phm
ny La Qun Trung xy dng Lu B l nhn vt chnh din, c lng nhn t bc i v h cu kh
nhiu tnh tit v ng so vi ngoi i tht. Do mt s hnh ng th hin tnh cng rn v chin
tch qun s ca ng c gn cho nhn vt khc trong truyn.

Quan V
Bch khoa ton th m Wikipedia
Trng Phi

Trng Phi
Tn

Dc c ()[1]
Thng tin chung

Mt

221

Trng Phi (ch Hn: ; mt 221) l danh tng nh Thc Hn thi Tam Quc trong lch s
Trung Quc.

Thn th[sa | sa m ngun]

Trng Phi t l ch c, hay thng c gi l Dc c[2], ngi Trc Qun (nay l Trc Chu,
a cp th Bo nh, tnh H Bc)[1].
ng sinh trng trong mt gia nh giu c, lm ngh bn ru, thn hnh to ln, dung mo oai
phong, c hc hnh c v ngh ln sch v. Trng Phi vit ch rt p v l mt ha s, ng c
s trng v tranh m nhn[3].

Theo Lu B khi nghip[sa | sa m ngun]

Khi cn tr, Trng Phi gp g v kt giao vi Lu B v Quan V. Ba ngi rt thn thit vi
nhau, coi nhau nh anh em mt nh.
Nm 184, Lu B khi binh gip nh Hn chng qun khi ngha Khn Vng, Trng Phi v Quan
V theo gip sc. Nh lp cng, Lu B c phong lm Huyn y An H. c mt thi gian, Lu
B b chc Huyn y v nh vin c bu ca triu nh n hch sch, Trng Phi theo i.
Tam Quc din ngha k rng ngi nh vin c bu l Trng Phi khi ng nng gin,
nhng trong thc t chnh Lu B lm vic ny ri b n t quan[4].
Trng Phi theo ph t Lu B n huyn H Mt[5] lm Huyn tha (Ph huyn trng) theo s
tin c ca V K Ngh, ri huyn y Cao ng[6].
t lu sau, anh em Lu B, Quan V, Trng Phi giao tranh vi qun cp a phng b bi
trn, bn b huyn Cao ng n nng nh s qun Cng Tn Ton U chu. Sau
Trng Phi li theo Lu B n Thanh chu gip in Khi chng Vin Thiu, ng qun Bnh
Nguyn.
Lu B c phong lm tng quc Bnh Nguyn, bn phong cho Trng Phi lm Bit b t
m, thng lnh qun i.
Nm 193, ng li theo Lu B i cu o Khim T chu b To Tho vy nh, gip o
Khim gi c thnh an Dng. Khng lu sau khi qun To rt i ( v chim li Duyn
chu t tay L B), o Khim qua i, trc khi mt tin c Lu B lm Chu mc T chu.

Gia Ct Lng
Bch khoa ton th m Wikipedia

Mc t "Khng Minh" dn n bi ny. Xin c v cc ngha khc ti bi Khng Minh (nh hng).
Gia Ct Lng

Gia Ct Lng
Tn

Tn tht Gia Ct Lng ()

T

Khng Minh ()

Hiu

Nga Long tin sinh ()

Tn khc Gia Ct V Hu

Thng tin chung

Th lc

Lu B (Thc Hn)

Chc v Qun s
Chnh tr gia
Tha Tng
Sinh

181
Dng , Lang Gia
(nay l Nghi Nam, Sn ng)

Mt

234
G Ng Trng, K Sn, Ung Chu
(nay l thn Ng Trng Nguyn, K Sn, Bo
K, Thim Ty)

Thy

Trung V Hu ()

hiu
Thn

Gia Ct Khu

ph
Hn phi Hong Nguyt Anh
Con ci

Gia Ct Kiu (con nui)

Gia Ct Chim

Gia Ct Lng (Trung: <> (Gia Ct Lng)/ Zhge Ling) tn t l Khng Minh (181234),
[1]
hiu l Nga Long tin sinh, l nh chnh tr nh qun s kit xut ca Trung Quc trong thi Tam
Quc.
Gia Ct Lng l mt nh ngoi giao c phch v cng l mt nh pht minh ti nng. ng gp
ln nht ca Gia Ct Lng chnh l vic gip hnh thnh th chn vc tam quc, lin minh ThcNg chng To. ng c cng nhn l mt trong nhng chin lc gia v i v xut sc nht
trong thi i ca ng, v c so snh vi mt chin lc gia ti ba khc ca Trung Quc l Tn
T[2]

Tiu s[sa | sa m ngun]

Gia Ct Lng l ngi t Dng (nay thuc huyn Nghi Nam, tnh Sn ng) qun Lang Nha
i ng Hn. ng sinh vo ma Thu nm Tn Du(181), t Khng Minh (). Gia Ct () l
mt h kp t gp. ng m ci t b, thu tr thng t v ti mnh nh Qun Trng, Nhc Ngh.
Sau ng t nn sang Kinh Chu ri n t Nam Dng thuc vng Long Trung, ch c tri
ni Nga Long cng, nhn th t gi l Nga Long tin sinh, t mnh cy rung, thch lm ca t
theo khc "Lng Ph Ngm".
ng c 3 anh em, anh c Gia Ct Cn lm quan bn ng Ng, em th l Gia Ct Qun lm quan
i thn cho nc Thc Hn cng vi ng, em h Gia Ct n lm quan cho To Ngy.

ng l ngi ti gii nht nn ngi i sau c cu "Thc c rng (Trong c c ng v em

ng Gia Ct Qun), Ng c h, Ngy c ch", v trong 4 anh em th ng ti gii nht, Lu
B thu np c rng v c Gia Ct Qun em ng trong s 3 ngi (Lu, To, Tn).
Theo sch "Khng Minh Gia Ct Lng", ch "Ct" trong h Gia Ct ca ng c ngun gc t vic
ng l dng di ca Ct Anh, mt tng theo Trn Thng khi ngha chng Tn. Ct Anh c cng,
bTrn Thng git oan. Khi Hn Vn ln ngi sai ngi tm dng di Ct Anh v cp t Gia
lm ni n lc. Mt chi sau ny ly sang h Gia Ct - ghp ch "Ct" c v t "Gia".[3]

Triu Vn
Bch khoa ton th m Wikipedia

i vi cc nh ngha khc, xem Triu Vn (nh hng).

Triu Vn

Triu Vn
Tn

T Long ()
Thng tin chung

Chc v

i tng

Sinh

168
Chn nh, Thng Sn, H Bc

Mt

229
Hn Trung, Thim Ty

Con ci

Triu Thng
Triu Qung

Triu Vn trong tiu thuyt Tam Quc din ngha ca La Qun Trung c mnh danh l mt trong
"ng h tng" ca Lu B. Nhng cc s gia khng nh Triu Vn khng c ng ngang hng
vi 4 v tng kia:[13] Khi Lu B xng vng phong 4 chc v qun s cao nht cho 4 ngi:
Quan V l Tin tng qun, Trng Phi l Hu tng qun, M Siu l T tng qun v Hong
Trung l Hu tng qun, cn Triu Vn ch l Dc qun tng qun ng di 4 ngi . iu
ny gy kh hiu cho chnh cc s gia.[14] Tht ra, di quyn Lu B ng thi khng c ng h
tng, khi nim ny do nh vn La Qun Trung theo dn gian truyn li m t ra. [13][15]
Hnh nh Triu Vn trong Tam Quc din ngha lun c m t l vin tng nh trn dng
mnh, qu cm nhng chc chn, tn ty. c bit chn dung Triu Vn ni bt trong trn ng
Dng Trng Bn mt mnh ci Bch Long m ph vy hng vn qun To, chm gy 2 l c to,
git 50 danh tng qun To, ly c thanh gm bu Thanh Cng - Thanh gm bu m vng
ca To Tho, c th chm gy cc loi binh kh. Bi th v Triu Vn cu cha trong trn ng
Dng - Trng Bn:
Mu chan ha o gip hng
ng Dng ai k dm tranh hng
Xa nay cu cha xng trm trn
Ch c Thng Sn Triu T Long
V tui tc Triu Vn, La Qun Trung ni mang tnh c l. Mt mt ng lun c
m t l ngi tr trung, cc nh lm phim Tam Quc din ngha cng xp tui ng
di Lu Quan Trng v Lu Thin gi ng l "ch T", gng mt ng trong
in nh thi Lu B cn sng lun thanh nin trng kin. Nhng khi ng theo Gia
Ct Lng ra K Sn ln th nht nm 228, La Qun Trung li ni Triu Vn 60
tui; theo tnh ngc li th Triu Vn sinh nm 168.

To Tho

Bch khoa ton th m Wikipedia

To Tho

Ngy Vng (chi tit...)

Minh ha To Tho trong Tam quc din ngha, vo

thi nh Thanh
Ngy vng nh Hn

Ti v

216 220

Tin nhim

Xng vng

K nhim

To Phi
Thng tin chung

Th thip

6 phu nhn

Tn gi

Tn tht: To Tho ()
T: Mnh c ()
Tn thi nh: A Man (), Ct

Li ()
Thy hiu

V Hong ()

Miu hiu

Thi T ()

Triu i

Nh To Ngy

Thn ph

To Tung

Sinh

155
Bc Chu, An Huy

Mt

15 thng 3 nm 220 (66 tui)

Lc Dng, H Nam

To Tho (ch Hn: ; 155 220); t l Mnh c (), l nh chnh tr, qun s kit xut
cui thi ng Hn trong lch s Trung Quc. ng l ngi t c s cho th lc qun s ct c
min Bc Trung Quc, lp nn chnh quyn To Ngy thi Tam Quc. ng c con trai truy tn l
Thi t[1] V Hong .
To Tho l ngi c cng ln trong vic dp lon khn vng v ng Trc, nh bi ln lt
cc ch hu nh L B, Vin Thiu thng nht phng bc nhng li tht bi khi tin xung
pha nam v gp phi s khng c ca lin minh Tn - Lu, chm dt kh nng thng nht t
nc khi ng cn sng. Tuy nhin, hnh nh v ng khng c cc nh nho hc a thch v
thng c mang ra lm biu tng cho s di tr, v lim s.[2]ng cn l mt nh th xut sc.
[cn dn ngun]
ng v hai con trai To Phi, To Thc c i sau gi l Tam To, cng vi nhm Kin
An tht t v n s Thi Dim hnh thnh nn tro lu mi trong vn hc thi Hn mt, gi chung
l Kin An phong ct.
Trong gn 2000 nm qua, hnh tng To Tho l mt ch gy tranh ci nhiu nht trong lch s
Trung Quc, hu ht u b nh hng tiu cc do tc phm "Tam Quc din ngha". Hnh ng
"Phng thin t lnh ch hu" ca ng khai sng ra mt tin l mi cho nhng vng khai
quc i sau hc theo, in hnh v thnh cng nht l ng Cao T L Uyn. Hnh ng ny
khng ch nh hng n Trung Quc phong kin tng lai m cn nh hng n cc nc ng
vn nh Vit Nam hay Nht Bn. V vng triu To Ngy ca To Tho vn cha hon thnh
c i nghip thng nht nn trong mt Nho gio truyn thng ng ch l k gian tc thon
nghch.
Tuy nhin k t th k 20, cc hc gi c nhn nhn khc khch quan hn v To Tho. Nhng
nh vn, nh th ni ting ca Trung Quc nh L Tn hay Quch Mt Nhc u nh gi To
Tho l anh hng. Mao Trch ng tng nh gi To Tho l v vng m ng khm phc
nht, gi ng l "vua ca cc vua".

Thn th[sa | sa m ngun]

Bi chi tit: To ng v To Tung
To Tho l con trai ca To Tung. To Tho cn c 1 ngi em trai v b tht lc t nh. Cha
ng vn xut thn trong gia nh bnh thng, khng c ting tm, gia th khng c s sch
nu r. C kin cho rng To Tung nguyn c tn l H Hu Tung, sau lm con nui hon
quan To ng nn ly h To[3].

To ng l mt trong nhng Thi gim c th lc trong triu nh ng Hn, ln lt phc v

5 i vua Hn An , Hn Thun , Hn Xung , Hn Cht , Hn Hon v c
phong chc Ph nh hu[3].
To Tung l con nui To ng, nh cha nn tng c gi cc chc v T L hiu u, i T
nng, i hng l. V triu nh h bi ca Hn Linh cho mua quan bn tc nn sau
To Tung cn mua c chc quan Thi u trong vi thng[4].

Chu Du
Bch khoa ton th m Wikipedia

Hnh nh minh ha Chu Du thi nh Thanh.

Tn gi
Ch Hn gin th:
Bnh m: Zhu Y
Tn t:
Tn khc:

Cng Cn
()
M Chu Lang
()

Chu Du (ch Hn: ; 175 - 210), tn t Cng Cn (), ng thi gi Chu Lang (), l
danh tng v khai quc cng thn ca nc ng Ng thiTam Quc trong lch s Trung Quc.

ng l mt nh qun s ti ba, chuyn v thy chin, chc v chnh thc l i c, nn c

gi l Chu c (). Bn cnh , ng c bit ti v m nhc, c cu truyn rng Khc hu
ng, Chu Lang c () ni ln ti nng m nhc ca ng.
Chu Du ni ting vi chin thng Trn Xch Bch trc qun To Tho, l trn chin ln nht thi
. Sau trn Xch Bch, cc din Tam Quc mi hon ton phn nh, l mt bc ngot quan trng
trong lch s, dn n vic Chu Du cng tr thnh mt tr danh tng qun trong lch s. Tuy
nhin, chin thng trn Xch Bch ch sau 2 nm th ng qua i.
Trong Tam Quc din ngha ca nh vn La Qun Trung, Chu Du c m t l tui tr ti cao
nhng k vi Gia Ct Lng.
Mc lc
[n]

1Thn th

2Gip Tn Sch

3Gip Tn Quyn
o

3.1 ngh khng gi con tin

3.2nh trn Xch Bch

3.3T chi Tng Cn

3.4Tranh ginh Kinh chu

4Qua i

5Ti nng m nhc

6Gia nh

7nh gi

8Trong ngh thut

o

8.1Trong Tam Quc din ngha

8.2Phim nh

8.3Th ca

9Xem thm

10Tham kho

11Ch thch

Thn th[sa | sa m ngun]

Chu Du sinh ra v ln ln ti huyn Th, qun L Giang. L Giang thuc vng Hoi Nam ca Trung
Nguyn, nhng rt gn t Ng Vit (ngy nay l Th Thnh, An Huy thuc nc Cng ha Nhn
dn Trung Hoa).
Gia nh Chu Du u l danh s, cha ng l Chu D () tng lm quan huyn lnh Lc Dng.
ng ni ng l Chu Cnh () v ch l Chu Trung () tng lm quan n chc Thi y. Mt
ngi ch khc ca Chu Du l Chu Thng () c thi gian lm Thi th an Dng.
Chu Du tui tr ti cao, ni ting p trai Giang ng. S th Tam quc ch chp ng "khi ng
hng v, dung mo tuyt p" v cn ni thm "ngi Giang ng gi ng l Chu Lang. Lang l ch
ngi n ng anh tun, ku bng Lang l tn dng v p ca ngi c gi. Giang ng
c hai ngi c gi l Lang: Chu Du v Tn Sch.".
T nh ng kh cng hc hnh, ham m nghin cu binh php. Trc khi Tn Kin khi binh
nh ng Trc c chuyn nh n huyn Th. Chu Du gp con Tn Kin l Tn Sch, hai ngi
cng tui, kt bn vi nhau rt thn. Chu Du gia nh Tn Sch dy nh pha Nam hng ra
ng ln nh mnh. Hai nh cng gip nhau lc kh khn. Hai ngi cng kt giao vi cc
danh s Giang Nam, c mi ngi bit n.
Nm 191, Tn Kin b git trong cuc chin vi Lu Biu. Chu Du lc ang vi ch l Chu
Thng lm Thi th an Dng. Tn Sch sau mt thi gian cng hin cho Vin Thut khng
c trng dng bn tm cch ly khai. Nm 20 tui (194), Tn Sch bt u khi binh Lch
Dng, m ch mun chinh phc Giang ng, bn vit th cho Chu Du. Chu Du lp tc em binh
lng gip Tn Sch, theo Tn Sch bt u nh dp cc ni.

Trong Tam Quc din ngha[sa | sa m ngun]

Chu Du l mt nhn vt ni ting trong tiu thuyt Tam Quc din ngha ca La Qun Trung, xut
hin t hi 15 n hi 56.
Vic Tng Cn n d Chu Du hi 45 c La Qun Trung gn vi trn Xch Bch, khi To Tho
mang i qun p st bin gii ng Ng. Tam Quc din ngha k rng trong ln gp Tng Cn,
Chu Du cn li dng Tng Cn a tin tht thit khin To Tho nghi ng git 2 c thy qun
gii ca Kinh chu mi v hng l Trng Don v Si Mo, khin qun To khng cn tng ch
huy qun thy gii. K thc, To Tho sai Tng Cn i d ng sau trn thua ln Xch Bch [17].
Do ly Thc Hn lm chnh thng, La Qun Trung c nhiu tnh tit m t Chu Du sai khc vi
con ngi tht ca ng trong lch s.
V mun cao Gia Ct Lng, La Qun Trung h bt vai tr ca Chu Du trong trn Xch Bch.
Cc hc gi sau ny vch ra s v l ca hi 44: "Khng Minh dng k khch Chu Du" [18]:
Khi 3 ngi Chu Du, Gia Ct Lng v L Tc gp nhau trong bui m hm t nhin
Chu Du v Gia Ct Lng t mun u hng To, ch cn li L Tc mun chng To.
Chu Du b Gia Ct Lng khch bc nguy c mt ngi v p (Tiu Kiu) v tay To Tho
nu thua qun To khin ng ni gin quyt tm nh h To. iu v l c ch ra l
Chu Du vn lun c m t l ngi c nh ch chin (phi diu hu - i nghch
vi Trng Chiu) t u sau khi nhn li k thc ca Tn B Ph; Gia Ct Lng th mt

lng mt d sang Giang ng bng mi gi phi ko c Tn Quyn ng theo Lu B

cu Lu B trong cn nguy cp, v vy khng c l g t thi v vnh vi Chu v L. Tc
gi Dch Trung Thin khi phn tch on ny coi l mt mn kch khi hi ca La Qun
Trung, hnh tng c 3 nhn vt Chu Du, Gia Ct Lng v L Tc u khc xa thc t.
Hnh nh Chu Du t mt con ngi nui ch ln xy dng c nghip Giang ng ph h
Tn, bc pht h To tr thnh mt ngi hng mu nh trn Xch Bch ch v ghen tung.
Ngoi ra, trong trn Xch Bch, La Qun Trung cn k vic Chu Du mun ni la t thy tri
qun To phi nh c Gia Ct Lng cu gi ng.
Sau trn Xch Bch, Chu Du tr thnh ngi nhc cng chin u Gia Ct Lng gip Lu
B nng tay trn mt 3 qun Kinh chu khin ng ut qu th huyt.
Nhng tnh tit Chu Du 3 ln b Gia Ct Lng chc tc dn ti ci cht ca ng u l h cu
ca La Qun Trung. ng b La Qun Trung m t l ngi lng d hp hi, c tnh k. Ngay
trc khi ni la Xch Bch, Chu Du c nh tr kh Gia Ct Lng nhng khng thnh.
Trc khi cht, Chu Du ut hn than: "Tri sinh ra Du sao cn sinh ra Lng?" Trong b
"Tng soi c i Trung Quc" ca cc tc gi Trnh Phc in, Kh Vnh Tuyt v Dng
Hiu Xun c ghi: " l li l ca nh vn, hon ton khng ng tin cy" [19].