Professional Documents
Culture Documents
Thiet Ke MB2010
Thiet Ke MB2010
Thit k my bay
(Dng cho i t-ng o to k s- hng khng
Chuyn ngnh C kh hng khng)
Bin son
PGS-TS Nguyn Minh Xun
H ni 2010
Li ni u
Mn hc Thit k my bay l mt mn hc chuyn ngnh trong ch-ng trnh
mn hc o to K s- hng khng; trong iu kin hp tc ca ch-ng trnh o
to k s- cht l-ng cao (PFIEV) vi Cng ha Php (t nm 2004, kha K44);
chuyn ngnh C kh hng khng (K thut hng khng) i hc Bch Khoa H
Ni. Ni dung gm c nhng khi kin thc sau:
I.Thit k hng khng
A. Cc vn chung:
B-Vt liu s dng trong kt cu my bay.
C-Cc ph-ng trnh cn bng.
II.Cc vn trong thit k my bay
III.Thit k cc cu trc.
IV. Thit k cc h thng.
V. Chn ng c.
Mn hc -c thc hin trong tng thi l-ng l 3 hc trnh (45 tit), c mt
n mn hc & thi kt thc mn hc. Gia l thuyt v thc hnh c s an xen
& b sung hon thin kin thc cho ng-i K s- c gii (C kh hng khng).
Trn c s ch-ng trnh o to ca PFIEV tc gi bin son cun ti liu
ny nh- mt gio trnh ch yu ca mn hc ny.
Do iu kin thi gian khng nhiu, khi l-ng kin thc v ti liu cn gp
kh khn tc gi mong -c s ng gp gio trnh sm -c hon thin.
Tc gi
mc lc
Ni dung
M u:
Mc lc
Cc th h my bay: Qu kh, hin ti v t-ng lai.
I.Thit k hng khng
A. Cc vn chung:
-Yu cu, ni dung thit k.
-Cc giai on chnh.
-Cc yu t tc ng.
-Cc nh mc bn kt cu my bay.
B-Vt liu s dng trong kt cu my bay.
1-C s bn v cng kt cu my bay.
a- ngha (khi chn ng vt liu):
b-chn ng vt liu:
2-Cc vt liu truyn thng.
3-Cc vt liu mi (Composite).
C-Cc ph-ng trnh cn bng.
II.Cc vn trong thit k my bay
1-Khi l-ng & c tnh phn b khi l-ng.
2-Vn phi tr ca my bay
3-Xc nh cc c tnh c bn.
4-Vn tui th.
III.Thit k cc cu trc.
-Chn s my bay, ti trng tc dng, thit k s b.
-Thit k cnh.
-Thit k thn.
-Thit k cng.
-Thit k ui.
IV. Thit k cc h thng.
-Cc vn chung
-Thit k h thng nhin liu
-Thit k h thng thu lc.
-Thit k h thng iu khin
-Mt s vn thit k h thng kh.
V. Chn ng c.
-c im cc loi ng c.
-Cc vn chn ng c
-Tnh chn ng c.
-Cc ph-ng n b tr ng c
Ti liu tham kho
Trang
2
3
4
15
15
18
20
23
23
24
27
28
33
33
45
51
56
69
83
84
87
92
96
101
103
103
104
107
110
113
Cc th h my bay
Qu kh, hin ti v t-ng lai
Vi nt v cc th h my bay th k 20
M=2.83
MIG23P
M=2.35
15
M=2.1
SU15TM
10
Vqc=1400
Vqc=1400
5
0.5
1.0
Vqc=1300
1.5
2.0
2.5
Th h 4:
My bay cng dng kp: y l h-ng pht trin c lp trong ci tin khng qun
chin thut, l loi my bay hun luyn phi cng hai th h 4 v th h 5. K hiu
chung cho loi ny l T-50/A-50. i din ca dng my bay l cc my bay MIGAT/AC, IAK130/131, AT-2000, L159ALCA, KTX-2.. c bit KTX-2 l my bay
ca hng KAI (Hn Quc) hp tc cng hng Lokhid Ma tin (13%). Mt v d ca
h-ng ny l cc loi my bay dng SU:
SU-30: My bay chin u a chc nng 2 ch ngi (cn gi l SU-27UB).
My bay F16
My bay MIG - 29
Th h 4+:
c tr-ng ca th h ny l:
- To ra my bay mi trn c s cc hon thin mi my bay th h 4-cc my bay tim
kch nhiu cng dng .
- Bin i hnh dng chc nng ca my bay gn vi my bay tim kch-bom theo quan
h tng nng sut vn chuyn.
- nh h-ng xut khu cc my bay.
- S dng theo ph-ng n cng ngh tng kh nng cc h Avioniki v v kh iu khin.
c tr-ng ny lm cc my bay 4+ khc vi cc my bay ci tin hin nay ca khng
qun tim kch.
My bay F-16 "Blok 60": S dng h gy nhiu tch cc Nortron Gruman, v kh gm
tn la iu khin chng nh v v tuyn, bom chnh xc cao JDAM tng tnh sng giai
ca my bay khi v-t qua trn a phng khng. L-ng nhin liu b sung thm 1360kg
(tng 2500-3100 kg), hon thin cu trc tr-ng thng tin iu khin vi h mn hnh
7
mu tch hp-kch th-c ln, lm vic trong cc ch mn hnh khc nhau cho php phi
cng nhn bit cc thng tin a dng v cn thit cho vic iu khin my bay. Gc tn
cng ln cho php tiu dit i ph-ng nhanh trong khng chin gn. T hp ngm bn
theo bn cu, t hp li-dn -ng-ngm bn c h quang hc in t treo bn ngoi my
bay ()c t hp nay gi tt l IFTS. Loi my bay ny c th s dng cc ng c F110GE-129EFE c lc y (13-14.5) tn. Chuyn bay u ca loi ny vo 2003, sn sut
hng lot vo 2004.
My bay MIG-29M
Hnh dng bn ngoi k chn vi" tng t my bay F/A-18E/F (trong hnh chiu bng
khng sai khc 10%-F/A-18E/F c s l-ng chi tit nh hn 1,5 ln
Xut hin t t-ng ci tin my bay Mirager 2000 v F/A-18, ln bay u tin nm
1990, bay biu din 1994. Sau 865 chuyn bay an ton -c -a vo s dng trong khng
qun Php 1996, d dnh i tr 2030.
Hnh dng my bay theo s khng ui. Kt cu khung, c s dng 25% khi l-ng
t vt liu composite v 20% din tch khung, lm gim 1000kg kt cu. C
h thng iu khin t ng v gii hn gc tn ln. H thng thy lc p sut 286
kg/cm2
ng c trang b l dng c tuabin phn lc 2 lung M88 ca hng Snekma. Dim mi
l s dng h iu khin v thng tin bng ngn ng EVA (Equipment
Vocal pour Aeronef) vi b phn tch ging ni. Nhin liu thm 2000lit (tng 5325lit),
hiu sut chuyn ch tng 15%. Cn li hnh trnh nh t bn hng ( t-ng t F22,
F16, Su-37, C -37). Mn hnh mu tinh th lng-tch hp- a nng
My bay c 14 gi treo tn la, qu ti chin u ln. C th tn cng mc tiu khong
cch 1600km. H thng radar nh v nng ng c th tn cng mc tiu trn t,trn
bin, trn khng. H thng V tuyn s dng anten mng pha t-ng t MIG-31 cng h
thng dn -ng nh v tch cc MICA EM..
Cc my bay th k 21
Th h 5:
c tr-ng ca my bay th k 21 l chng -c hnh thnh trn c s ch-ng trnh JSF
(Joint Streng Fighter)- xy dng K tham chin mnh". Mc ch:
- Xy dng kh nng hon thin h thng v kh hot ng trong ton b chu k sng
ca my bay.
- Xy dng cc h Avioniki sao cho t -c tt c mi ph-ng n ca cc qu trnh
iu khin thng minh i vi my bay v v kh.
Cc h-ng pht trin ca ch-ng trnh:
- Xy dng cc yu cu chin-k thut (tho hip cc gii php).
- Xy dng cc h thng k thut mi (xy dng cc m hnh mi).
- Hon thin cc vn cng ngh (pht trin cc cng ngh c tr-ng to ra m hnh
my bay v v kh mi).
Cc giai on:
- 1996 Xy dng cc tin k thut.
- 1996-2001 Xy dng cc d n (2002-2004 thc hin d n).
10
vng ng Pugachep vi gc tn tn t 150 -180, nho ln theo hnh con rn, Frorlop).
ng c s dng AL-41. y l loi ng c hin i -c thit k theo yu cu ca
cc my bay th h 5 c s dng loi l tuabin mi ch t vt liu n tinh th. Ming
phun c th nghing gc 15 (theo 4 knh iu khin my bay-lin h vi tay ga v -c
t ng trong tt c cc ch bay). Trn my bay ny th hin tt c cc tin b v i
ca ngnh v tuyn v thit b (H iu khin s nh v in t ho 3 knh-VM Petrov,
h radar dnh v a nng vi mng anten pha tch hp cng vi radar nh v bn cu sauBekirbaev, H dn -ng tng hp vi vi con quay laser tip nhn cc tn hiu v tinh,
mn hnh mu-tch hp-a nng-kch th-c ln, iu khin my bay bng tay ga-theo
nguyn l tens ln u tin trn th gii-tp trung khi Avioniki).
X-45
Boeng (M)
Pegax
Norton Gruman
(M)
Lokhed Martin
4
5
Grend
dyuk
U-99
SHARC
Th hin d n
MBC KNL
Skvadern
SAAB
UCAV
T hp EADC- u
Xy dng d n
MBC KNL trn
v kh.
Xy dng d n
MBC KNL trn
v kh.
Dacco
T hp hng khng
v tr Anh
Th hin d n
MBC KNL
Th hin d n
MBC KNL
Th hin d n
MBC KNL cho
v kh.
Th hin d n
MBC KNL
Th hin d n
MBC KNL
Thay cho li Kt
Nhn vo xu th v s pht trin ca my bay v cc ph-ng tin bay ngy nay ta
thy r chng pht trin trn mt nn cng ngh cao mt cch mau l, trong vng ch-a
y 80 nm. Vn t ra ngy nay vi cc v kh v ph-ng tin chin tranh hin i
lun gn vi chin thut v xy ra trong mt khng gian tc th- khng gian s.
Vai tr k chin thut ngy cng -c th hin m nt yu cu cc nh thit k lun gn
kt vi cc nh cng ngh. Mt ci g lin quan n t ph, ci tin th-ng x-a nay -c
-u tin trong lnh vc qun s.
Ta hay li ra xa v nhn li ton cnh tng d n thit k my bay th vn n khng
ch l qun s: Qun s ch l 1 trong cc mc ch s dng m thi.
y cng l cu hi treo trn u nhng k s- hng khng c tm huyt vi s nghip
cng nghip ha - hin i ha ca n-c nh.
Trn y l suy ngh ca tc gi vi cc nh thit k tr: S nghip ca cc bn l c
mt khng gian bao la ca my bay (hay kh c bay). Cho nn kt lun l ng kn mt
ci g . Do vy ch lm ci vic thay cho tm ng li khun kh mt gio trnh
mn hc trong thi l-ng nht nh.
Lun mong v hy vng bn c tr tm -c
mt cI g b ch trong gio trnh ny
14
Ch-ng I.
Thit k hng khng
A-Cc vn chung:
a-Yu cu thit k my bay.
-Yu cu v kh ng: Phi c cc thng s bay vi cc thng s nh tr-c ca h
thng ng lc:
-Yu cu v tnh cng ngh ca kt cu:
l s dng cng ngh tin tin , chi ph cho sn xut nh, tiu hao nhin liu t,
bo m thi gian, tnh lp ln, nhiu chi tit -c thng nht ho, tiu chun ho ,
m un ho.
-Yu cu v vn hnh (khai thc):
Bo m an ton tin li v n gin trong kim sot, kim tra, bo d-ng, thun
tin trong s dng khi bay. Bo m tnh sn giai trong hot ng (chin u..).
Ca bin phi cng v ch khch phi c cc ph-ng n khc nhau lp rp cc
thit b bo m bay v i sng. Khong cch gia hai thnh gii hn phi ln
nht c th
Ngoi ra bo m thun tin trong bo qun tho d, chuyn ch, lp rp hiu
chnh.
- Yu cu v kinh t: Tng khi l-ng c ch, gim gi thnh vn chuyn..
- Yu cu v mi tr-ng: Gim ting n.., gim nhit lung kh thi..
- Ngoi ra trong qun s cn c yu cu v chin thut nh- tng hnh, phn x sng
ra a..
b-Ni dung thit k my bay:
-Tm kim cc gii php ti -u gia cc yu cu tri ng-c v kh ng hc, bn,
gim khi l-ng, gim mc phc tp, gim gi thnh;.
-Thit lp vn kin k thut bo m t chc v thc hin tt c cc giai on ca
chu k sng my bay.
-T chc lao ng khoa hc bo m trnh t v ni dung cc giai on thit k.
c-Cc giai on chnh:
-Chn ph-ng n (12% chu k thi gian).
-Xy dng cc gi thit k thut cho d n (20% chu k thi gian).
-Thit k s b-xy dng m hnh (25% chu k thi gian).
-D n k thut (50% chu k thi gian).
-Xy dng cc bn th ngim my bay mt t, th nghim nguyn mu my bay
(75% chu k thi gian).
-Bay th, ci tin th nghim.
d-Cc yu t tc ng:
-Yu t Kinh t:
+My bay l h k thut phc tp, ph tn cho thit k v sn xut rt ln-i khi
cn c nhng n lc chung ca cc quc gia chung nhau gii quyt cc nhim v
ra.
15
Nhim v-Yu cu
k thut
Tiu chun nh gi
X l t-ng t t-ng
thch vi iu kin yu
hc lao ng:
cu k thut
bit
-nh h-ng ca cc tiu chun bay:
Tiu chun bay va l mc ch va l ph-ng tin cc nh thit k v
c s s
Hiu
dng my bay p dng khi mun cng vic mnh c hiu qu.
chnh
Cc tiu chun bay ca M (FAR), ca Anh (BCAR) c cha nhng vn t-ng
Tho mn K
Nhim
t nhau,Nhim
nh- cc ch-ng:
K thut
V
v,
+A-Nhng
vn chung v khi nim.
D
tiu
+B-Cc vn
n khi bay.
chu
+C-Kt cu.
n
+D-Thit-c
k v hiu chnh. Phn tch d n bng cch gii
nh
cc bi ton th hin (M phng)
gii
gi
+E-Thit b to lc.
quyt
k
+F-Cc thit b trn my bay.
+T chc khai thc v c s d liu.
thut
n-c ta c s cc tiu chun ny l JAR-145.
Tho mn K
e-Cc nh mc cho kt cu my bay:
K thut
+Tiu chun Hiu qu-gi thnh phi th hin thnh cc ch tiu kinh t cho php
cc nh thit k nh gi tt c cc ph tn ca cc giai on ca chu k sng ca
my bay so snh vi cc d n khc, chn gii php c li khng ch my bay m
c cc thnh phn ca n.
-Mc ch s dng cc loi nh mc:
TM
KIMtc
GII
PHP
K THUT
Tr-c y: th-ng chQU
tnhTRNH
vi ti
tnh,
dng
ng
th s dng h s an ton:
16
17
Prr
=
Pvh
(3)
B
= 1,5 ti mt ln v trong t ngn
0, 2
f ly ln hn khi c tp trung ng sut,
vt liu km hn v c sai s tnh ton.
+ nh mc cng:
Gc quay, bin dng cho php,
Cc gi tr qu ti cho php,
Mc gim hiu sut cnh li cho php khi kt cu chu ti b bin dng,
Tc ti hn ca mi dng dao ng t kch ca cc thnh phn kt cu.
B. Cc vt liu dng trong thit k.
1-C s bn v cng kt cu my bay.
a- ngha (khi chn ng vt liu):
-Gim ng k trng l-ng, tng tnh nng bay.
-Gim tiu hao vt liu.
-S dng ph-ng php sn xut, nng sut cao.
b-chn ng vt liu:
-Chn cc gii hn bn, chy, bn mi, E, do, cc tnh cht c l (h s dn di,
dn nhit , tnh chng g), tnh cng ngh (tnh do, tnh hn -c, kh nng in
y vi cng ngh c, gia cng ct gt).
-Chn theo kch th-c.
-Theo tnh cht ti (tnh, va p, ti chu k).
-Theo hiu qu vt liu:
-Theo bn ring (CP), cng ring (E/)
+Vi cc loi c bin dng khc nhau: B/.
+Khi mt n nh tng th: (khi nn E/, khi ct B/)
+Khi mt n nh tng phn: khi ct 3 E / , khi un v xon 2 / 3 / .
+Khi chu ti lp : max/.
-Theo tnh ph hp: CP/(.a), v a l gi tr ca 01 kg vt liu.
2-Cc vt liu truyn thng.
- Hp kim nhm B95, AK4-11, AM2-6, 16-19.
-Hp kim Manh (MA2-8, BM 65-1, M5 ).
- Hp kim Titan (BT20-22, OT4, BT5, BT5-6).
18
Hp kim AL:
-Loi b-dng
--Loi c
Hp kim Mg:
-Loi b-dng
--Loi c
Hp kim Ti:
-Loi b-dng
--Loi c
Thp
-Cc bon
-Hp kim
bn cao
Compo site
(cm/s)
Bng 1.1
E/
(cm/s)2
2,7
2,7
100-550
200-250
72
72
14,8-20,4
7,4-8,5
2,65
2,65
1,8
1,8
200-340
200-270
45
45
11-18,7
11-15
2,5
2,5
4,5
4,5
500-1300
630-860
120
120
11-29
14-19
2,68
2,68
7,8
7,8
7,8
1,4-2,6
420-650
800-1600
1600-2400
500-1300
210
210
210
35-250
5,4-8,3
5,4-20,6
20,6-30,6
40-60
2,7
2,7
2,7
2,5-10
Ghi ch
K 2 E 2 / 2
-T l th tch v khi l-ng si v nn: Vf = vf/vc , Vm=vm/vc
(5)
Mf = Vf(f/c); Mm = Vm(m/c).
(6)
Tng qut:
19
1
; Mi i .
i 1 ( M / )
c
i
i
c i Vi hay c
i 1
(7)
(8,3)
C th pht biu cc PTCB: Tng cc gi tr t-ng i v trng l-ng gi
thnh v th tch bng 1.
Cc gi tr t-ng i quan h cht ch vi cc tnh cht v tham s ca n
Cc tham s -c chia ra 3 nhm:
Tham s k-tc nghip (hay k chin thut-KTN): RKTN.(nh- Vmax, Vth, Lcd)
Tham s kt cu: RKC (v d: th , c , d , C c C dng , C dd ).
Tham s nh mc k thut RKT (v d: Cxo, A, T BDL , B , C y , rd ).
ngha: Khi tng gi tr t-ng i ca mt thnh phn no th s phi gim
gi tr t-ng i ca cc thnh phnh phn khc.
Ph-ng trnh (8) gi l PTTT (Bnkh vtinov-i)
(9)
KV th c d +..
0,3 M ( 2)
M
0,065 M ( 2)
0
,
65
0
,
28
.
10
B
G tt
B
B
c n tt
P
15
P
2
.C d , cos G
(10)
vh
(11)
th 0,04 n max .q max x / P
d (0,3,10 2.q m 1,6)
Sd
P
(12)
20
vh
cang Fcang n cng
K hst 0,02 , Khst=(0,008-0,01);
vh
=(1,5-3,5). banh =0,02
n cang
y ,o .C yX,dc
(1 e
GM
Pcc
f DB f MS )
qSC y ,rd L LD
2
C x , 0 Vmax
(14)
( Vv Cd ) C dc
) (Sioncopxki )
y , 0 C y ,dc M ,o C y ,dc
TBDL K TBDL VH VH .
Pcc
LD
f DB f MS -Mc trang b lc y khi ly
qS c C y , rd L LD
TBDLLD K TBDL LD (
(13)
(15)
(9)
(10)
(11)
2P
(12)
) .
2
2P
Vmax
Khi thc hin c ng c ng trong mt phng ngang vi qu ti ny cn tho
mn ng thc:
n 2y 2P
C x , 0 V 2
, VH - trng l-ng ca ng c to ra
TBDLny K TBDL` HV
A
2
2
P
1 n v lc y ch V, H
Khi xc nh trng l-ng t-ng i ca HTNL l-u l-ng nhin liu -c tnh ti
cc ch bay v l-ngj cn d-:
(13)
nlht K NLHT K d ( nlldc nlbb nlcd mlhd )
KHTNL-H s tnh ti s tang trng l-ng nhin liu do thng, bm, -ng ng..
Kd-H s tnh ti l-ng nhin liu d-.
Trng l-ng nhin liu t-ng i ly cao:
H nl
C
dH nl
Khi ly cao: nlht TBDL r , DCVH
.
(13.1)
2
C xo ldc
TBDL
2P
0 3600. TBDLVH
A
TBDLVH`
2P
SVldc2
L bb C r , DCVH C xo SVH2
2P
(1 NLLDC ) .
A
Khi bay bng: nlbb
(13.2)
2
3,6Vth
2
P
th
Nu tnh n s thay i trng l-ng my bay do tiu hao nhin liu:
2
C xo VH
2P
Cr ,
L bb (
A
)
DCVH
2
2P
SVH
C r , DCVH
L bb
3, 6 Vth
(1 NLLDC ) 1 e L
(13.3)
nlbb 1 e
21
H nl 2
H nl1
Khi h cao:
C r , DC
C r , DC Ne TD
75
VHhdc C r , DCVH
n x , hdc Vhdc
dH nl , C r , DC
G nlH
P
(13.4)
(15)
... TBD
KV TBCHC TBDL VK
TBD
4-Cc ph-ng trnh cn bng -c s dng khi:
- Phn tch mi lin h gia cc tnh cht k-tc nghip.
- thit k my bay v cc thnh phn.
- Chn h-ng ci tin v cc bin th ca my bay.
- nh gi hiu qu k thut ca cc thnh phn my bay.
22
Ch-ng II.
Cc vn trong thit k my bay
1-Khi l-ng & c tnh phn b khi l-ng:
a-Khi l-ng: c ngha trong thit k, phn loi v khai thc my bay. ng tic
l hin nay vn ch-a c nhng khi nim quc t thng nht v c tnh khi l-ng.
Khi l-ng ct cnh l tng khi l-ng chun b cho bay v gy ti cho my bay
ti thi im nh phanh ly ct cnh. Khi l-ng ny ph thuc iu kin gy ti
v khng -c php v-t qu khi l-ng ct cnh ln nht, cc gii hn khi l-ng
khai thc trong quan h vi cc c tnh my bay.
Khi l-ng h cnh ln nht: l khi l-ng cho php ln nht khi h cnh. N
ph thuc bn cng v iu kin ti ng ln cc phn t kt cu cnh, xut hin
khi h cnh. Khi l-ng h cnh ln nht khng -c php v-t qu khi l-ng ct
cnh ln nht. Thng th-ng khi l-ng ct cnh ln nht bng khi l-ng bay ln
nht ngoi tr np b sung nhin liu trn khng. Khi l-ng ln nht ca my bay
l khi l-ng ln nht trong cc khi l-ng trn.
b-Xc nh s liu v khi l-ng (thit k s b):
0 , 24
bth t t
G KV
tt
0,447 n y
- Kt cu thn (Kaddel):
(16)
G cc ,max
G
cc
,
max
tt
n y t-ng ng Gcc,max
2
Gn = 0,64 n ttySdn
0 , 75
Gt =
Vmax,max
(17)
t
S1c,,2t
bth t
(18)
0,3
Gc
1,995 tt 0,55 c / cgc
K G . 0c, 75 1
- Nhm cnh:
(19)
(n y )
G cc ,max
G
/
S
c
cc
,
max
+ Cc h thng:
23
i l-ng nh gi:
G 2
J x g i x ; i x (0,12 0,155) c
G 2
- M men qun tnh:
(24)
J y i y ; i y (0,13 0,14)( c L t ),
g
G 2
J z i z ; i i (0,165 0,18)L t
g
Khi chn hnh dng v kch th-c thn cn quan tm gim lc cn chnh din ca
thn. Khi chn hnh dng bn ngoi thn cn ph thuc b tr t li, h thng ng
lc (TBV, C, TBR), ti trng trong thn (hng ho..), bom n, tn la.
Mt khc khi b tr thn cn to iu kin ch to-sn xut, kim tra trng thi k
thut vi cc thit b trong thn.
Vi cc my bay cn m v v-t m th-ng s dng "quy tc din tch" trong thit
k (chn hnh dng v b tr cc phn kt cu ca my bay. Lc ny cn chnh din
ca c my bay ni chung nh nht. tng tm quan st, treo lp ng c .. c th
s dng my bay hai thn.
Khong cch trng tm my bay X T (thay i theo tiu hao nhin liu, th hng..)
v tiu im kh ng X F (thay i theo tr s M) c vai tr bo m n nh tnh
ca my bay.
d tr n nh tnh ti thiu l hiu gia cc khong cch tiu im kh ng
v v tr trng tm pha sau (nh tm sau) X F - X T , v -c chn theo mc ch s
dng ca my bay.
Cc gi tr X F li v pha sau khi V tng t M<1 (d-i m) sang M>1 (v-t m).
Khi thay i gc mi tn cnh th v tr X F thay i. Do vy th-ng chn:
X F - X T 0,03 i vi cc my bay chin u (c ng).
X F - X T 0,1 cho cc my bay ch khch hoc khng c ng.
-B tr cng trn my bay:
+ Cc yu cu c bn: bo m n nh iu khin khi chuyn ng trn -ng
bng, kh nng v-t cn (kh nng t xut pht t v tr ng yn, chuyn ng trn
mt -ng bng, tng tc t Vr) trong gii hn cho tr-c; gii hn mc ti
tc dng trong ct h cnh v ln my bay; c trng l-ng kch th-c nh thu
vo trong thn khi cnh t trn thn. Cc s v thng s cng trn hnh 1.14,
1.15 gio trnh KCMB).
+Cc s cng c th c cc loi 3 cng, 4 cng hay kiu "xe p". lch cng,
e=(0,5-0,5)b vi kiu "xe p", vi cng chnh (cng sau) ln s gy kh khn cho
vic nhc bnh mi. Do vy ng-i ta s dng cc hnh thc "lm di" tr cng tr-c
hay "lm ngn" tr cng chnh trong qu trnh ct cnh, hoc tng gc lp cnh, gc
gia trc dc my bay v mt -ng bng. Vi s cng ph t tr-c: cng tr-c
c th -c iu khin. Vi kiu xe p cn c 2 gi d-i cnh bo m n
nh (khi b nghing hay tr-t cnh c th chu ti bng 4-5% G0).
-B tr h thng nhin liu (HTNH) trn my bay:
Trng l-ng nhin liu trong cc thng nhin liu ln, c th chim (30-50)%.
m bo nh tm my bay cng nh- phn nhin liu cn li s phi gn trng
tm my bay do vy th t tiu hao nhin liu phi theo trnh t nh tr-c.
nhanh chng ct cnh v tng tm xa baynhiu my bay -c tip liu trn
khng. Khi tip liu trn khng cng phi nh tm trong gii hn nh tr-c.
26
Vtd2
2g
1
1
1
0,95P0 (2f chd
)
3
K rd
0,95P0
K rd
1
db 1,15( chd trk )
di -ng bng
2
Tiu hao nhin liu t cao v tc bay bng cho tr-c:
V2
(H
)C p , bb
P0 K bb
2g
G nhl, H V G 0
, H[m], V[m/s]
1300V
P0 K bb 1
V
Tc bay ln:
Vy* (Pco Pcan ) , m/s,
G
27
(27)
(28)
(29)
(30)
(31)
G hc
, Km/h.
(32)
C y ,hc
Thi gian t Hi, Vi t ti Hi+1, Vi+1;
Vi21 Vi2
2(H i 1 H i )
(33)
t H V
V * y , max,i 1 Vy*, max,i
c-Xc nh trng l-ng ton phn ca my bay:
-Xc nh trng l-ng ton phn ca my bay php tnh gn ng ln th nht:
y c mt s trng l-ng -c xc nh theo cc thng s thng k. Trng
l-ng t-ng i ca h ng lc, nhin liu -c tnh ton c th.
Tc h cnh:
Vhc 13,6
G dc Ptd r '
a
55nN
dc 0
3 P
1,36Vmax
td
(34)
C x0
; 2 / S
(35)
Vi Ce Sut tiu hao nhin liu ch hnh trnh; Lmax-Tm bay xa nht.
-Xc nh trng l-ng ton phn ca my bay php tnh gn ng ln th hai:
y trng l-ng t-ng i ca h ng lc, nhin liu -c tnh ton c th trn
c s ph-ng trnh tn ti v cc gi tr tnh -c ln th nht.
d-Xc nh ti trng ln cnh:
ng lc p0 tc dng ln mt n v cnh nh h-ng n tm bay, tc tip t v
ri t:
p0
C y ,hc Vhc2
180(1 0,5G nl'' G y )
(36)
Gth- trng l-ng nhin liu tiu hao; G- Trng l-ng my bay.
5-Vn tui th.
a-Khi nim v tui th:
Tui th ca my bay l khong thi gian my bay gi -c kh nng lm vic v
tnh cht tt n tnh trng gii hn -c xc nh t iu kin an ton bay.
Tui th my bay -c xc nh t tui th cc thnh phn kt cu chnh nh- kt
cu khung v chu lc. Khi kt cu khung v cn gi -c kh nng lm vic th tt
c my mc thit b, h thng lp trn my bay c th sa cha thay th trong
tr-ng hp cn thit. Ng-c li khi kt cu khung v ht thi hn lm vic (tui th
th kt cu b loi b).
28
b-Cc yu t nh h-ng:
-Ph thuc kh nng chng lo ho (chng li s tch lu ca ng sut mi v bin
dng do, chng li mn-g v lo ho). S lo ho ca kt cu din ra u n.
-Tc ng ca ti lp sinh ra cc ng sut mi.
-Tc ng ph hoi ca mi tr-ng, n xm nhp to iu kin cho cc ng sut
mi pht trin cc vt nt t vi.
-Tc ng ca c-ng ti khai thc: C-ng khai thc cng chnh l c-ng
ti. Theo ph-ng php cng ti tuyn tnh th c-ng khai thc cng ln th tui
th theo nm ca my bay cng gim (gi lm vic thc t tng). y cng l mt
trng nhng c s khoa hc ca cc ti tng hn (tng tui th lm vic theo
nin hn) k thut hng khng.
()
Hiu sut lm vic v an ton bay
ph thuc vo tin cy lm vic,
trong mt trong cc i l-ng
c tr-ng ca n l c-ng hng
hc () - ph thuc thi gian lm
vic trung bnh ca k thut hng
khng tb.
I
II
III
Tui th ca k thut hng khng
c quan h cht ch vi vic xem
tb
xt nh gi c-ng hng hc.
Hnh 2
Quan h c-ng hng hc () v thi gian lm vic
giai on u ca qu trnh khai
thc ch-a c s lo ho, kt cu lm vic ch r trn. Cc hng hc do thit k
ch to, cc cp b i lp ghp ch-a t dung sai khai thc, kinh nghim ch-a c..
giai on hai l giai on di nht. Cc hng hc n nh gi tr thp, xy ra
mang tnh ngu nhin do ti vn hnh v-t qu ti tnh ton trong chuyn bay, do
hin t-ng flutter. giai on ny c-ng hng hc gim do khc phc cc
khuyt tt, do c kinh nghim khai thc.
giai on ba c s tng t ngt hng hc do lo ho kt cu, do mi mn qu
quy nh khng bo m dung sai cn loi b hoc thay th theo quy nh.
c-Xc nh tui th:
Vi mi my bay do sn xut khng ng u v do iu kin khai thcng-i ta
-a ra ch s tui th bo m Tbd, v tui th trung bnh TTB
Cc tui th ny c th xc nh -c nu bit phn b c tnh xc sut ca qu
trnh lo ho
Tui th trung bnh -c tnh:
T0
TT B P()d ; TT B f ()d
29
(37)
N N0
m ()
Ni
Pdm
f()
Tbd
Tbd
TTB
Hnh 4: Xc inh tui th bo m Tbd
PTB
; H s ng sut trung bnh KTB=PTB/Pph
Pmax
(38)
8
L1
L2
mij
L2 p2/V2
L3 p3/V3
L3
KTBij
H- cao bay
2
L1 p1/V1
L4
Kbdij
L4 p4/V4
4
L5
p5/V5
ct cnh-Ly cao
1
m ij
KTB
L5
L-Tm bay
,q
1
[gi]
m ij (K ij )
N
i, j
ij
(K ij )
(41)
Tui th bo m:
TB = TTB/
[gi]
31
m ij (K ij )
i 1 j1
N ij (K ij )
TTB = a
(42)
do gi c tc thng ng W=(4-6)m
Hnh 6: S ph thuc ca ij vo iu kin khai thc
gy ra cc hng hc nguy him.
+Tnh hng hc (hay tui th) ij =f[mij(Kij)/Nij(Kij)] ph thuc tc V, cao
H, dng -ng bng v cc c tnh khc.
+V ln, H nh tnh hng cng tng, Tng thi gian bay v chuyn t sn bay b
tng sang -ng bng mm tui th TTB gim.
Bin php nng cao tui th:
+ Gim ng sut tc dng.
+Chn vt liu c tnh bn mi cao.
+Gim ng sut tp trung.
+To kt cu c nhiu h-ng truyn ti.
+Gim c-ng ti lp.
32
Ch-ng III
Thit k cc cu trc
3.1- Chn s my bay, ti trng tc dng, thit k s b.
3.1.1-Chn s my bay
Chn s da trn cc yu cu vi my bay nh- l mt ph-ng tin vn ti, da
trn vic phn tch nh h-ng ca cc yu cu ny ti cc cm kt cu c bn, ti
nh h-ng ln nhau gia chng. Khng tn ti mt khun mu hon chnh cho vic
thit k bi vy nhim v ny bao gi cng ng tr-c nh thit k.
Tnh k tha cc -u im ca my bay nguyn mu -c trit khai thc (my
bay Boeng 747 pht trin t my bay kt cu-135..). Mc d vy cc my bay thit
k cng c nhng ci tin do cc yu cu k tc nghip thay i theo thi i,
hn na trn cc my bay nguyn mu khng ng ti y cc s liu trong cc
ti liu qung co v k thut. Tuy vy khng c nhng kch th-c c bn ca cc
thnh phn kt cu th cc my bay cng ch quay v bn v trn giy.
Trong qu trnh thit k s nh thit k cn ch n nhng nhn thc v khai
thc, iu kin ti cng nh- cc trang b sn bay, tm nhn cabin, gi thnh..
a-B tr cnh trn my bay:
Sp t v tr cnh trn my bay theo mt phng ng chim v tr quan trng hng
u. R rng v tr ny xc nh kh nng khai thc. Vn kh ng v kt cu
-c quan tm trong vic b tr cnh nm trn, gia hay nm pha d-i thn (xem
hnh 7).
-Cnh t trn thn:
Cnh t trn thn c h s cht l-ng kh ng tt nht, h s lc cn khng ln
lm, tm quan st cho hnh khch tt nht.
Sn my bay phng, c th gim -c
Cy
Cnh t trn thn
chiu cao tr cng. Li i gia cc hng
gh thun tin do chiu cao salon -c
Cnh t gia thn
bo ton.
Cnh t d-i thn
Nh-c im ca ph-ng php ny l
h thng cng cn phi thu vo trong thn
0
Cx
do vy phi gia c-ng kt cu thn lm
Hnh 7: Cc tuyn ca cc ph-ng n
nng thm kt cu my bay.
b tr cnh trn thn my bay.
Phi tn thm mt khong khng gian
b tr cng trong thn. Kt cu phc tp, c bit phn ni cnh v thn (tng thm
cc tay chuyn lc). Khoang hnh l hp nn cn phi ko di thn.
V mt kh ng hc hiu ng mt t (cn xoy cm ng vng mt cnh) gim
lm gim qung -ng ct cnh v tng qung -ng h cnh. Hiu ng ng-c lm
my bay t tip t nn khng cn nghing cnh li cao sau khi tip cn h
cnh
i khi c hin t-ng tch dng sm lm xut hin dng ng-c trn vng cnh t
sau lm tng tc ri t ti thiu v tng qung -ng chy ly . S gim gc
33
*Vng xoy t cnh vt lm tieu tn dng trn cnh v hnh thnh mmen nghing
cnh. Vng xoy c-ng ln ny c th nh h-ng ln ui ng.
*Giao thoa vi cnh s dng tng lc nng. Hiu ng ln nht thu -c trong
cc gc tn khng ln, vi cnh dn di khng ln v v gc mi tn ca mp
tr-c ln. Tng cn ch -c php vi my bay c mc trang b lc y ln.
b-B tr ng c trn my bay:
-Cc yu cu b tr ng c:
+m bo lc y lc y hiu dng ng c l ln nht, tiu hao nhin liu l nh
nht.
+Bo m tin cy v lm vic n nh ca ng c cc ch bay.
+Bo v ng c chng vt ngoi lai.
+Gim v truyn rung ng tt nht.
+An ton chng chy ng c v cc phn t kt cu khc.
+Kim tra, sa cha v khai thc tt nht.
+Thit b vo ca ng c bo m phi tr kh ng, h s nn s b cao, tr-ng
tc u, mt ng b theo h-ng knh v theo chu vi l nh nht.
*Khi lp nhiu ng c th tc ng v nh h-ng qua li nh.
-Cc yu t nh h-ng:
*Khi l-ng my bay rng.
*Loi ng c v trang b.
*Kh nng ht vt ngoi lai.
*Cc h thng nhin liu, chng ng bng, iu ho cabin (phi cng v khch).
*Mc trang b ti ca ng c.
*Cc tnh cht bay: Ch tch dng, kh nng iu khin khi tt mt ng c, ch
h cnh, dao ng lin kt theo gc nghing v tr-t cnh.
*Ting n.
*Cc c tnh: Lc nng, lc cn, on ly cao ln th 2.
-Cc ph-ng n b tr ng c:
+Khi lp ng c tua bin phn lc: c th lp bn trong, ngoi v treo trn cnh.
Vi my bay qun s th-ng c nh phn cui thn c tht l-ng kh ng
cao, t nh h-ng ns tnh n nh-iu khin ca my bay. -ng dn kh bt u
t mi my bay th mc nn s b ln song vic b tr khong khng bn trong
phn u thn ln. -ng dn kh t u thn s ngn hn, b tr thit b bn tong
thn d hn, ming ht kh d b che khut khi my bay c tr-t cnh.
+Khi treo ng c ngoi thn hoc vng gc cnh:
*Cn bng khi tt mt bn ng c th bo m cn bng n gin hn.
*Khi treo ng c ngoi vng cui thn: gim -c ting n, truyn rung ng v
khoang hnh khch nh hn; kh nng s dng thit b o chiu thun tin; tn
hao lc y nh; nh tm kh do phn trng l-ng thn sau tng.
36
bA
10 %
(+)
mz
=1
=0
B=0
A
5
1
B
10
20
30
20
40
60
0
Hnh 8.1: Tr-t v tr trng tm
B max
C
(-)
Hnh 8.3: nh h-ng hnh dng, v tr
ui -N ti n nh tnh
cXT,T L
bA
R bm
R bm
y1
x1
x1
x
Q
TT
Rbmi
m j
TT
Mt phng ngang
Mt phng ngang
Rkli
R kl
R kl
R bm
R
KL ; n =
G
G
n 2x n 2y n 2z
(44)
mV 2 mV 2
Y p sin( ) cos .G
R H
r
pcos() Q = G sin + m
Ta c:
Hay
P cos( ) Q
Y P sin( )
; ny
theo lc b mt
G
G
V 2 V
1 dv`
; n y cos1 2
theo lc khi l-ng
n x sin .
V
g
g dt
K1
(45)
nx
(46)
V2
Khi bay vi tc khng ln lm th 2 0 .
VKL
40
Y
1
G cos
n ygh
P cos
P sin
; ny
.
G
G
PQ
(0,7 0,8)
G
0,7Cy, max PH M 2
G /S
C
Khi bay bng vi gi tr ng p q: n y,gh y, max
C, bb
W.V
k
Khi bay qua nhiu ng: n y 1 Cy
2G / S
V
k= 1 y -H s nh gi nh h-ng thc ca nhiu ng;
W
C
1 e
; y
2G / S
4. cos
Vi cnh mi tn: Cy
M 2 cos2 1
Thng th-ng k =
(47)
(48)
(49)
(50)
(51)
(52)
(53)
W
2G
2
V Cy V S
(54)
Whd V
k,
2G / S
(55)
3.1.3-Thit k s b
1-Phn tch nhim v v xy dng cc yu cu k thut:
a-Phn tch nhim v:
*Phn tch tm hot ng ca my bay, trng l-ng cn ph t, tc bay cn
thit.
*Phn tch kh nng cng ngh,
*Phn tch gi thnh d n kh thi.
b-Xy dng cc yu cu k thut:
*Yu cu kh ng: La chn hnh dng, phi tr kh ng, v tnh n nh v iu
khin (OK). c bit v tnh OK:
**Gii hn lc iu khin v gi tr cc i v tr-ng ti iu khin.
**Hnh trnh v hiu qu cc c cu iu khin.
**Chun ho cc tnh cht ng lc hc nh- c-ng tt dn dao ng.
**Nhu cu gii hn v d b khi hng cc ch nguy him.
41
*Xc nh ti trng ring trn cnh theo cc ti liu quy chun, cho cc ch h
cnh bay hnh trnh, c ng (Hnh 10):
R cc
G cc
R cc
G cc
C li h cnh
V max,htr
Lcc
10400
0,26
0,3
400
500
G cc
S
600
Lcc=5500
100,5%
cao hnh trnh
8600
0,24
300
3500
im enh ton
Gmin=100%
G cc,max
800
1000
G cc
S
daN/cm2
daN/cm2
(56)
Cy,dndn (1 )
Cy
44
(57)
3.2-Thit k cnh.
3.2.1 Xc nh din tch v hnh dng cnh.
1-Xc nh din tch cnh.hnh dng
Din tch cnh l i l-ng quan trng lin quan n trng l-ng my bay, n ti
trng ring trn cnh v cc tnh cht kh ng lc hc quan trng khc ca my
bay. Din tch cnh -c xc nh cho ch hnh trnh ca cnh.
Trong phn tr-c ta xc nh ti trng ring trn cnh. Ti trng ti -u nm
trong mi quan h vi cc i l-ng khc nh- sau:
G
G /S
1 / 2M 2 CXp ;
(58)
1 / 2p0 M 2 CX 0
p 0S opt
S
CXp ( CXp ) canh ( CXp ) dn dn
S
y G -trng l-ng bay trung bnh, S-din tch cnh; -trng l-ng ring ca
2G cc g
C y0 Vrd2
2 S
; bmt=bg
1
2(2 1)
bg
3( 1)
0 , 55 1, 675
( c / b)g 0,45(cos0,5 ) 1, 25
(59)
1,905
; k=(1+)0,4 ; kd=(0,95~1,0); kc=(0,95~1,0); kp=1- z 2 ( z khong
cch t thanh chng cnh vi cng kiu xe p ti thit din gc chia cho bn si
cnh, kp=1 vi cnh bnh th-ng)
45
kE= 1+9,6.10-4
( cos)3
Vmax,max / 100
cos0,5
tt
G MB
(
c
/
b
)
(60)
2
2 (1 2)
1
(1 )
(61)
C y , cb b
b u dc
C b
E
2
; Yp= y, p ; E=1+
C y b c dn
g C y
(1 )
46
(62)
3.2.4 Xc nh cc c cu c hc cnh
a-chn cnh t:
-bct=(30-35)%
- ct =0,65
-Gc th cnh t 0 45
b-Chn cnh ling:
-bcl=(25-30)%
- cl =(0,2-0,4)
-Gc th cnh t 15 _ 25
3.2.5 Tnh ton ti trng trn cnh.
a-Cc tr-ng hp chu ti ca cnh:
D
vh
n max
.G
Y=
C Y , max .qS
vh
max
.G
G
C Y , max .qS
Y
G
A
n vh A
CY
A
A
D
Y
vh
n max
B
C
nC = 0
vh
n min
cb = 0
q max, max
CX
D
D
A
vh
Y = n max
.G
G
B
vh
Y = 0,5.n max
.G
G
D
G
thi t d-i ln
vh
Gc tn t-ng ng vi cy=cymax; nA= n max
; p lc ng q khng ln lm; h s an
ton f=1,5
Trng hp A: Thot li khi b nho hoc dng kh thi vung gc vi h-ng
chuyn ng ca my bay. Do tc bay ln nn tm kh ng li v sau.
vh
Gc tn t-ng ng vi cy=cymax; nA= n max
; p lc ng qA=qmax,max; h s an ton
f=1,5
Tr-ng hp B: Bay theo qu o cong hay t ngt lch cnh ling. Lc kh ng
li v sau gy ti ln cho dm sau cnh, phn cnh ling v phn cui s-n cnh.
Mmen un v xon c gi tr ln.
vh
YB=0,5YA; nB=0,5nA=0,5 n max
; p lc ng qA=qmax,max; h s an ton f=2.
Tr-ng hp C: My bay b nho thng ng, b nho khi t ngt lch cnh ling,
b nho thoi v c dng kh thi vo. Tr-ng hp ny dng tnh bn cnh v
thn.
Gc tn t-ng ng vi cy=0; nC=0; qC=qmax,max; h s an ton f=2
Tr-ng hp D: B nho hoc khi bay bng c dng kh thi t trn xung.
Tr-ng hp D khc A l lc tc dng theo chiu ng-c li, dng tnh bn cnh
jkhi c ti tc dng theo chiu ng-c li. Nu tr-ng hp A phn t chu lc ko th
y chu lc nn.
vh
Gc tn t-ng ng vi cy=cymin; nD= n min
; p lc ng q khng ln lm; h s an
ton f=1,5
Trng hp D: Bay ngc vi chiu thot li khi b nho hoc b nho thng
ng khi c dng kh thi ngang.Tr-ng hp D c lc cng hng nh trng
hp D nh-ng phn b theo tr-ng hp A.
vh
nD= n min
; p lc ng qD=qmax,max ; h s an ton f=1,5
b-Xc nh cc lc tc dng:
y
n
-Lc kh ng tng hp:
tt
tt
vh
vh
R Btt
Rn
YB
Y =Y.f=G.n .f=n .f.q.cy.S
Qtt=Q.f=nvh.f.q.cx.S
(63)
R Btt
Y tt
G.n tt .f
R Btt n tt .f .G
cos
cos
tt
n
tt
t
QB x
R ttt
(64)
tt
n
AO
b
m
mz
XA
z 0
c
b
c y
y
(65)
(66)
(67)
R tt G.n vh .f G c .n vh .f G tbi .n vh .f
i 1
R tt (G G ci 1 ) G tb
i 1
vh.
n .f
(68)
tt
yB
G, n vh .f c y , p b p
c y , c b tb
q ttyB
K1
(69)
vh
n .f .G
bp
------------//----------------- M>1
: q ttyB
S
n vh .f .G c
tt
bp
+Lc khi l-ng phn b ca bn thn kt cu cnh: q y, c
S
n vh .f .G
b
+Lc khi l-ng phn b du trong cnh: q tty,
S
q tty q ttyB q ttyK q tty
Ti phn b tng hp:
X A XT c
1 c
(70)
(71)
(72)
Q
.f .b p
S
Q .n
c x .f .b p
S
tt
q XB
`
+Lc kh ng phn b:
tt
+Lc khi l-ng phn b: q XC
`
q tttbX` G tb .f .n x ; n x
+Lc kh ng phn b:
(73)
PQ
G
Q=
q tty dz G tbi ; M =
i 1
/2
Q.dz
/2
(74)
Mi Mi ; M i
i 1
Q i Q i 1
z
2
Mz =
m dz M
z
dc
(75)
; Mc = Gc.xT,c - Pc.hc
/2
dz 2 EI
y'
M
dz C1 ; y =
EI
ymax =
EI d z C z C
2
(76)
n k 2
c
H th E
vi C1 , C2 cc h s iu kin bin.
+Bin xon cnh:
d 1 q
ds ;
dz 2F G
dz C ; C- h s iu kin bin
* Gc xon t-ng i:
* Gc xon cnh:
50
(77)
Thn
OA
k S=
x y
; n, m 1
a b
y=
b
a
a
2 2 / 3
1
2
2
) 1 2 ; th 4,5 .
Dth th (1
) ; Sb= D th (1
th
4
th
th
thtr 2 / 3
0,3
) 1,015 1,5 ; th th .
th
th
D th
52
(79)
-Trng l-ng thn: Trng l-ng thn l tng cc trng l-ng cc khoang kt cu:
0, 743
+Trng l-ng v:
GV=0,05428kS 1bb,07 Vmax,
max ;
3/ 4
0 , 39
tt
+Trng l-ng s-n np: Gsn=0,0117kS 1bb, 45 Vmax,
max n y
+Trng l-ng rng ca thn: Gth = GV + Gsn
+Trng l-ng sn khoang hnh khch v khoang hnh l:
Gs=ks(Ss) 1,045 ;
ks [daN/m2] ph thuc loi my bay:
* Loi A: ks=4,62.
* Loi B: ks=0,374 Ps ; Ps-p lc ln sn
* Loi C: ks=10,867.
* Loi G: ks=14,67.
* Loi D: ks=20,92.
4-Ti tc dng ln thn:
0 , 316
Y
Y
Yn
Tm K
ui ngang
TTMB
a)
1 2
4
TT Cnh
5
6
Tm K Cnh
YM1
X
7
YM7
b)
14,3
3,2
R2
R1
Pm
Ydd
TT
xi
Yddcb
Lm
Ldd
+Tr-ng hp ti i xng:
*Lc nng: Y Yc (Y Ydn ) .
Lc ny cng lc y ng c gy chuyn ng tnh tin.
Ngoi ra cn c chuyn ng quay do lc Ydn:
z=Ydn.Ldn/Iz; Iz=
(80)
1
G
G i x i2 i 2z
g
g
Ydn Ydn z
x i ; nu Ydn=0 qu ti my bay =const
G
g
L dd
Lm
(81)
(82)
Yddcb Ydd Pm y
xi ;
G
g
G
y Yd .L dd / J y ; J y i 2y
g
ni
M
vi
H.Fqd
H=0,7D; Fqd=2f+ f n n f vv
*Khi c p sut d- p trong thn:
qd
(84)
1 M u pRS v
Fqd H
2
(85)
i iqd Hi / H; i ph ,i / ph,d
1
M
(Qbd u ); gc cn
Ftd
H
Q = Qbd B
M
qMk = k ;
2
q Q q Mk
V
M
TC
Q
Pdd
Mx
B
Ftd
(86)
Fc
55
Py
Px
Py1
Py2
P
Hnh 18: Cc tr-ng hp h cnh xuyn tm
56
Pydy = - m.Vy.dVy
A
ym
(89)
P dy 2 mV
2
y
(90)
Jy
Py
y
Py
Px
Py
Py
Hnh 19: Cc tr-ng hp h cnh lch tm
Py = m.Jy.
Mz= aPy = Jz z = z..m.i2z
vi: i z - bn knh qun tnh ca my bay vi trc z
A=1/2. mqd. Vy2 ; mqd = m .(1+
e2
)
i 2z
(91)
(92)
(93)
a
a2
;
V
=
.
V
Vy
yo
y
a 2 i 2z
a 2 i 2z
(94)
m
2
e d
1
iz i
(95)
(96)
e.G
a.G
; P2 =
b
b
m.e
m.a
; mq2 =
.
b
b
(97)
2
Vydm
Vy2 2
GY
ym
m
2
theo SAGI: Vydm
(0,28Vhc 0,01 G 8).0,5 , [m/s]
Nng l-ng va p ln gim chn, bnh v c kt cu:
2
A=0,5m.V 2y +(G-Y)ym = 1/2m. Vydm
;
Nng l-ng mt cng chnh phi chu:
Avh = m q
2
ydm
2.2
(99)
vi cng chnh: m q =
(98)
m
;
a2
1 2
iz
m
; iz =
e2
1 2
iz
Jz
m hc
(100)
n =
H s an ton:
PCvh, max
P
n
f = 1,3. max
n vh
; n max=
PC' , max
P
.
(102)
P Q
Y
f (1 ) ,
G G
G
(103)
P
1 .4 f ,
G
(104)
-Cc yu t nh h-ng:
+Trng thi mt t:
Xc nh theo kt cu b mt t, m v cng ca n. Khi cc yu t khc
khng i th m cng ln (cng -t) cng mt t gim rt nhanh.
58
+ p lc ca bnh ln mt t:
q0
P
p0 p x p0
Ftx
Pb dx B Dh
0
h
T B dy Bh
q 2D
2m
q
f
m
h
T :
T Pb f
(105)
min
1,4q
m
(106)
D
hm
C
+Gc qut ui: dm (3 5) 1 2 Y, rd .
(108)
V
gC
rd
Y
2 cos0, 25
(109)
CY
1 2/
vi 1; 2 :- on thng ni tip im trn lp my bay ti v tr cng th v mt t
tg tg0
(C
)
CY , th 1
2 (C )
cos0, 25
(110)
p0
Hnh 20: Xc nh p sut np p0
60
stt
1
2
3
4
5
6
7
Sau
2,3
C
0,021
0,019
0,0024
0,0024
0,019
-
D
2,23
.10-6
2,97
.10-6
0,0031 -
(113)
T :
dv/dt>g.(a/H).
cc my bay hin i a 9a/H, e/H=tg v =(14-16): my bay c th b ly
nho khi dv/dt>2,7g. trnh lt nho ch cn phanh mnh c th hn ch lt
nho my bay.
b nh h-ng TSC n tnh n nh h-ng ca my bay c cng ph t tr-c:
Vi my bay hin i a 9e 0,9b. Khi m men hi phc Mhp l:
Mhp=
G.a
.f z .e 0,9G.f z .e
b
(114)
B
tg
2H
(116)
(117)
Lc tc dng:
(118)
+Tr-ng hp Ec+Gc:
Vi my bay c bnh ph t sau tr-ng hp y l tr-ng hp h cnh trn 3
bnh v ng thi c va chm t pha tr-c. Tng hp cc lc tc dng ln cng
chnh nm trong mt phng i xng, i qua trc bnh v h-ng vo trng tm my
bay.
Vi my bay c bnh ph t tr-c tr-ng hp y l tr-ng hp thi c va chm
ln cng chnh v d-i ui st mt t.
y c va chm t pha tr-c vo 2 bnh chnh.
Lc tc dng:
Pvh = 0,5.n Gvh E G,
(119)
vh
f = 1,65; n G E = (1,25-1,5)
+Tr-ng hp R1c:
Tr-ng hp y l tr-ng hp h cnh c va chm ln c 2 bnh chnh. Lc tc
dng ln 2 cng chnh h-ng vo 0,6F Rvh1 v ra khi my bay l 0,4F Rvh1 .
Lc tc dng:
F Rvh1 = 0,75 Pvh.
Pvh = P Evh = 0,5.n Gvh E G,
(120)
f = 1,65; n Gvh E = Vhc/67>=0,32
+Tr-ng hp R2c:
Tr-ng hp y l tr-ng hp l-n vng trn mt t, ch c mt bnh chnh tip
t. Lc tc dng ln cng chnh h-ng vo 0,6F Rvh1 v ra khi my bay l 0,4F Rvh1 .
Lc tc dng:
F Rvh1 = Pvh.
Pvh = P Rvh2 = n Rvh2 G,
(121)
vh
f = 1,65; n R 2 = (0,6-0,7)
Lc ma st TR2 = 0,55 P Rvh2
+Tr-ng hp Tc:
Tr-ng hp y l tr-ng hp h cnh c phanh.V tr my bay t-ng ng tr-ng
hp Ec.
Lc tc dng:
Pvh = P Evh =(0,5-0,75) n Rvh G,
(122)
f = 1,65; n Rvh2 = (2,5-3,5)
Lc ma st
Tvh = 0,55 P Rvh2
+Tr-ng hp Mc:
Tr-ng hp y l tr-ng hp cng chnh chu mmen xon.
M men xon:
M=90+0,002 G3 , [daN.m]
(123)
vh
f = 1,65; n R 2 = (2,5-3,5)
Lc ma st
Tvh = 0,55 P Rvh2
2-Cc tr-ng hp chu ti cng ph:
a. Vi cng ph t sau:
64
*Tr-ng hp Ec:
Lc tc dng ln cng ph sau l: Nvh= n Evh .G
n Evh , f xc nh nh- tr-ng hp E; G ti tnh tc dng ln cng ph sau.
*Tr-ng hp Ec+Gc:
Lc tc dng ln cng ph sau l: Nvh= n Evh G .G
Lc ngang Qvh =0,5Nvh .
Lc ngang Qvh tc dng ti trc bnh sau, ng-c chiu chuyn ng my bay.
n Evh , f xc nh nh- tr-ng hp E; G ti tnh tc dng ln cng ph sau.
*Tr-ng hp Fc:
Lc cnh va p ln bnh ph sau v gi tr l: Fvh = 0,2 n Evh .G
Ngoi lc trn cn c ngu lc cng ln nh-ng ng-c chiu vi m men do lc
vh
F gy ra.
*Tr-ng hp R1c:
T-ng t nh- tr-ng hp Ec+Gc nh-ng gim i 25%, h s an ton f=1,65.
b. Vi cng ph t tr-c:
*Tr-ng hp Ec:
Lc tc dng ln cng ph sau l: Nvh= 9,81. n Evh .mq
n Evh , f xc nh nh- tr-ng hp E; .
*Tr-ng hp Ec+Gc:
Lc tc dng ln cng ph tr-c t pha tr-c. Gi tr t-ng t ca tr-ng hp
tr-c nh-ng tc dngvo trc bnh v nghing i 1 gc 45, h-ng ln trn.
H s f xc nh nh- tr-ng hp E.
*Tr-ng hp R1c:
T-ng t nh- tr-ng hp Ec+Gc c lc cnh va ssp ln cng tr-c; h s an ton
f=1,65. Tn ti m men ng-c chiu vi m men do tr-ng hpnh phn nm
ngang ca lc Nvh gy ra.
*Tr-ng hp Tc:
Cc lc tc dng t-ng t nh- cng chnh v ch xt khi cng tr-c b phanh.
Lc ma st:
Tvh = 0,55.Nvh
Lc tr-ng hp thng ng: PTcvh 0,75NEvh
(124)
3-Tnh ton bn cng (Hnh 21).
Trnh t gii quyt
65
K
N2
N
dttr
p
N1
P1
P1
A
A
f
H
d
P2
x
T
e
b
P2
h
a)
M P2
168000
b)
M P1
MT
M P1 + M T
c)
N
6600
132000
123100
132000
123900
1780
2400
108000 132000
2400
d)
P1d
; N1; N2.
k cos g sin
(125)
(126)
(127)
67
P=
P1
Fxilanh
(131)
p.d xilanh
2
(132)
M
.
w
(135)
N1
.
F
(136)
D d xilanh
M
.
x , vi Wp = .
Wp
16
D4
4
(137)
kim tra bn cn chn im kim tra trn thit din kho st, ni tnh
n ng sut bt li.
a- l im trn b mt xilanh, ti c ng sut tc ng theo trc x (dc
theo trc xilanh): x = x
(138)
V ng sut theo trc y dc theo tip tuyn vi -ng trn ca thit din y .
ng sut tip .
Theo thuyt bn th 3, ng sut t-ng -ng l: td ( x y ) 2 42
(139)
i
M=Mp1+MT
P
M
; N 1
F
W
ng sut tng hp: M N
M
(140)
y cn tho mn iu kin:
68
<
3.5. Thit k ui my bay
3.5.1 Cc vn thit k ui my bay
1-Tng quan:
a-Chc nng ui my bay:
ui my bay-MB (bao gm ui ngang-N v ui ng-) dng n
nh, iu khin dc v h-ng cho my bay. Trn c hai phn:
+Phn tnh: Sng ui,
+Phn ng: Cnh li h-ng.
Cc chc nng th hin :
+To ra lc v m men iu khin bay n nh bng cch t cc lc trong mt
khong cch nh tr-c ti trng tm my bay.
+Bo m cn bng n nh-tc l trong tr-ng hp mt n nh N- hi phc
trng thi cn bng vi s trit tiu nhanh t-ng ng cc dao ng.
+To ra cc lc cn thit thc hin c ng my bay: Nng mi my bay khi ct
cnh, iu khin qu o bay, ci bng tr-c khi h cnh v ln my bay trn
-ng bng.
b-nh gi cc mi quan h t-ng h:
Thit k MB c th ni l mt trong nhng giai on kh khn nht ca qu
trnh thit k cc phn t c bn ca my bay, v phi nh gi cc hin t-ng-quan
h t-ng h. l:
+Cc c tnh kh ng ca my bay rt nhy cm vi cc phn t kt cu v c th
-c tnh ton rt th khi thit k s b. Cc tnh ton kh ng khi chy bao i
xng vi tr-ng hp mt bn ng c b tt rt kh s dng. Cc mi quan h c
tr-ng phi tuyn v hiu qu nn th-ng gp c th th hin nhng nh h-g ln
khng trng i ti cht l-ng bay, ti c tnh my bay.
+Phn ln cc yu cu i vi my bay -c th hin trong di rng ca iu kin
khai thc. Khng d dng thit lp iu kin no l cc tr cc tr song c th thu
-c chng trong cc gi tr ng-c li.
+Khc vi cc ph--ng php thit k my bay da trn cc ph-ng trnh -c
kim tra v t-ng i n gin-phn tch cc c tnh bay cn tnh n ng lc hc
bay ca ton b my bay. Vi cc my bay tc ln cn tnh n nh h-ng ca
n hi kh ng..
+Cc tiu chun c tr-ng cc tnh cht bay -c miu t trong dng tng qut v
cho php cc dao thoa khc nhau. Quan im ca phi cng c ngha quan trng
trong xy dng cc bung tp trong giai on thit k my bay.
+Thit k MB v cc cnh li lin quan cht ch vi nhau. lm -c iu
cn c phn b khi l-ng v tr trng tm my bay v m men qun tnh trong cc
iu kin gy ti khc nhau. Sau khi xc nh cc kch th-c ca cc b mt ui
cn xc nh s bin i kch th-c cc cnh li.
69
Sdn .L dn
bCAX
S
(141)
Vng M
M<1
0,08-0,12 0,35-0,45 2,0-2,5
1.2-1,5
(6-8)%
0-25
M1
0,15-0,2
0,2-0,3
1,5-3,0
1,0-2,0
(35-60) (4-6)%
Tham s quyt nh n tnh n nh v iu khin h-ng ca my bay l h s m
men tnh A
A =
Sdd .L dd
bCAX
SL
(142)
Yn
Yn
mz
MB c ui ngang
MB khng c ui ngang
- mz/
AO
TT
TL
Trc K
x
xA
xTT
xTL
xn
y
a-K hiu hnh hc v ti
x x tdkd
S V
CY T T
CY , dn dn dn dn
bA
Sb A V
(143)
(144)
bA
bA
bA
bA
(145)
.
V
CY , dn VcbSdn dn
(146)
71
bA
C Y d Sb A V
(146)
dV
Vcb Sdn dn
CY , dn
bA
(147)
bA
2Ghc, m Sdn (Sdc / Sdn )3 / 2 bA k dc mc dc
(148)
dc
x n y x TT
bA
0,55n y
Sdn 2dn CY , dn
Gb A
(149)
(Pdc / n y ) dn dn CY, dn
G Sdn (Sdc / Sdn )3 bA k dc mc dc
(150)
n
Sdn dn
CY, dn
bA
(151)
2
m
C
Sdn dn
x
' V
Y , max z ,0, 25 TT 0,25; k dn dn dn
Sb A
k dn CY , dn CY , max b A
dn V
(152)
Sdn dn CY , max
m banlez 0, 25 VMB,1 x c y R R / G x TT
CY , cc x bl
0,25
Sb A
k dn k z
Vhc
bA
CY max
CY.bb b A
(153)
2
k dn
CY, dn z ( x dn x bl )
x dn x bl Vdn
; k z 1
dn Vtachdong
CY, dn Vtchdng
0,3
Sb A
1 d / d
CY
CY , max
0,2
(154)
vi dn, min =-0,25rad
0,1
t Y=Ymax
t dng
vng bnh mi
0,2
0,4 xTT/bA
0
Hnh 23: Kch th-c ui ngang v cc gii hn
theo nh tm (iu khin tc khng ln)
(155)
73
n Y
CY , dn Sdn dn
mz z mz
1
2,2
,
2
CY rz
CY S b A
(156)
1 rz2 n
CY ,
2 c Y
(157)
rz2
vi:
Izg
G
; c
2
GbA
gSb A
4 ln 2
m z z m z
Y 2
2
C
r
Y z
z
z
(158)
m
V
C r
Iz
2
Y z
1/ 5
C
Y , dn
3
1
dn cosdn
(160)
(S dn dn C Y,dn Vhc )
40
30
C-141
DC-8
Beng727
M men qun tnh cng xc nh theo
F-27
th t-ng t th Hnh 25.
S-125
20
(Izg)1/5, (Kgm2)1/5
Ph-ng php trn gi l ph--ng php
105
20
30
rt gn, ngoi ra cn c ph--ng php
chi tit da trn c s tnh ton theo cc
Hnh 25: xc nh cc tham s ch vo h cnh
cng thc t (140 159) ni trn.
Sau s dng cc th cn bng my bay, chn di nh tm ti -u v chnh
xc ho cc tnh ton.
2-Thit k ui ng ():
Thit k phc tp hn nhiu so vi thit k ui ngang do cc tnh ton tnh
kh ng trong cc h-ng hnh trnh v h-ng tr-t cnh lin h vi tr-ng tc
phi i xng sau h cnh thn v s chy bao d-i gc lch dng
Do vy thit k ng-i ta th-ng s dng ph--ng php rt gn t-ng t nu
trn. Nt ring ca vic thit k ny l phi s dng nhiu th, s liu thng k
v kim tra vi nhiu i l-ng c tr-ng theo cc cng thc gii tch gn ng
Trong phn ch v i l-ng hnh hc cn phn bit:
75
-Vi c phn chuyn tip gia phn tnh v phn thn sau nh (hoc khng
c) th chiu di ( dd ) -c tnh t mp ngoi n b mt ngoi ca thn
sau.
-Vi cc tr-ng hp khc th dd -c tnh t mp ngoi ti trc thn sau MB.
Tng t nh vy cho vic tnh din tch phn tnh (S ), cn din tch ton
b (S ) s l tng ca din tch phn tnh S v phn cnh li hng S c
lp, y:
S = S+ S
(161)
Nh- trn ni, sau khi s dng cc s liu v cc th thng k cn kim tra
cc i l-ng c tr-ng th hin cc yu cu ti thiu ca ui ng :
- kim tra cc i l-ng c tr-ng:
+Tnh iu khin khi hng mt bn ng c:
k dd C
Z , dd
Sdd
V
k dd dd
V
CY
z dc R
my MB dd
x dd G
x dd
dd laihuong ( dd )
(162)
Cn l-u mt s gi tr :
dd 1,2 vi ui ng ch T; b, cnhli = (0,3-0,35)b, p-tnh ; c = (25-30), lc
bn p Pb =81,6 daN
+Cn khi hng mt bn ng c:
CX
Rz dc 2
(
)
C /()
Gx dd dd
Rz dcCY
0,15 khi =5o
Gx dd
(163)
2
Y
0,
S
V
2
my (my ) MB dd k dd CZ, dd
Sdd x dd m y (m y m y , CQ im y )
S
CZ, dd (Vdd / V) 2
(164)
1/ 2
vi:
S h
k 1
S h 2
/ h 3,5; k 0,3
TT
1/ 3
b 2
b
1
h
0,75 , max 0,105
(165)
x dd
( dd )
(my ) MB dd
k dd CZ, dd
Sdd
S
dd canhlaihuong
(166)
'
z
(166)
vh
q od
vh
19
1 q od
Podvh
vh
b od ; h=
bod ; x od
65
0,65 bod
Sod
vh
c
Pcvh
b c
S c
(167)
(168)
0,1 b o
qvh
2h
1,5h
Xn
Xo
xcl
qcvh
bo
bn
bn
X dn
(169)
1 vh
q od X od q cvh b c
vh
q dn
Nhn xt:
**Ti ln tm n nh v cnh li ng-c chiu nhau.
**Ti tc dng ln cnh li t trc quay ca n.
**Ti tc dng ln cc phn t l vi dy cung ca tng phn.
*Ti tc dng ln ui ngang lin khi:
q vh,
Pdn
.bdn ,
Sdn
X 0,3125bdn ,
h
(170)
Pdn 1
.
Sdn 0,6
Khi M>=1:
Lc ny ti phn b u dc theo dy cung kh ng N. Gi tr cc ti l:
78
vh
Pdnvh
b dn ; X 0,5b dn ;
Sdn
'
Sdn ;
L dn
(171)
'
m Cz Y C y .q.
b dn ;
L dn
'
Sdn
L dn
vh
cd
K n
vh
1 max
G
. .Sdn
S
vh
q vh 0,1b cl
qod
qcvh
hod
(172)
hcl
Xod
xcl
X
bo
bcl
bn
vi h s c ng K1 = f(M, q, ch bay):
Hnh 28: Phn b ti c ng ui ngang M<1
Khi M<0,8: K1 = 0,265 ch bay A
; K1=0,2 ch bay B,C.
Khi M0,8: K1 = 0,32 ch bay A; K1=0,25 ch bay B,C.
* Tr-ng hp bay leo dc thng ng, thot ly b nho, thot ly khi khoan..
Ti cn bng ln hn ti c ng nhiu nn b qua ti cn bng
vh
Pcdvh K 2 n max
.
G
.Sdn
S
(173)
Pdnvh
b
vh
.Sod , q od
Podvh od ,
Sdn
Sod
X od 0,5.bod , h od
79
P vh
dn .
Sdn
(174)
vh
vh
qod
qdn
qclvh
0,5h
h
hcl
Xod
X
xcl
xcl
bo
bcl
bcl
bn
Cnh li ln xung:
vh
c
Pdnvh
b
P vh
X c (19 / 65).b c , h c 0,5 dn .
Sdn
(175)
C ui ngang:
vh
vh
Pdnvh Podvh Pcvh ; qdn
qod
qcvh
vh
q cvh .bod (19 / 65)q cvh .bc 0,5bod..q od
X
vh
q od
q cvh
(176)
bc
,
Sc
Pcvh
X c 0,5.bc , h c
.
Sc
(177)
(178)
vh
vh
q od
q dn
q cvh
X od
Pdnvh 1
a2
.bod ;
.
.1
Sdn 1 a 108
b 1,0125 3a 2 2a 2
od .
3 (1 a )(1,08 a 2 )
(179)
qcvh
Pdnvh a.bc
1
; Xc bc
Sdn 1,08
3
(180)
Cho c ui ngang:
vh
qdn
Pdnvh
P vh
.bdn ; Xdn 0,3125.bdn ; h dn
Sdn
0,6Sdn
(181)
Pvh/2
P1
0,7Pvh/2
P2
b-nh gi bn N:
a2
ai
Pcbvh
dn
c-nh gi bn :
Hnh 31: S phn b ti khng i
xng trn cc phn ui ngang
b. Ti tc dng ln ui ng:
Ta xt tr-ng hp my bay c mt .
-Ti hm:
Pddvh 0,19.q maxSdd
S phn b ti ny t-ng t nh- Hnh 27.
-Ti c ng:
Xut hin khi bt ng lch cnh li h-ng:
Pddvh 0,37.q maxSdd .
(183)
(184)
(185)
vh
cb
P a
i 1
i. i
Ldd
(187)
-Ti kt hp:
Ti ny gp khi mt bn ng c b tt v my bay vn c ng hoc bay gp
dng kh nhiu ng. Xc nh ti bng cch ly 2/3 tr-ng hp ti ca (185) cng
vi ti (183) hoc cng cc tr-ng hp ti trn ng vi tr-ng hp thc t.
c-Ti tc dng ng thi ln ui N & :
Tnh cc ti:
+i do N truyn ln .
+i do N & ni vi x ngoi thn
+i do N & ni vi x thn sau.
Cc nh mc ti quy nh cc N & lc ny chu 75% gi tr ln nht.ca
chng.
d- Cc bin php gim ti iu khin cho cnh li:
-B tr kh ng:
+To phn din tch cnh li tr-c trc quay (khong 28% S c ) lm cho khong
cch gia tm kh ng v trc quay ca n gim i. Mt khc m men kh ng
trn 2 phn din tch s ng-c chiu nhau nn m men bn l gim ng k.
+B tr tr ng:
Tm b tr nm mp sau cnh li, chng chuyn ng v hai pha ng-c nhau,
gy ra cc m men ng-c chiu nhau (Sbt=28% S c ).
+B tr bng p lc ng.
Lc ny lc p sut do p lc ng ca dng kh sinh ra to ra m men ng-c
chiu vi m men do cnh li sinh ra do vy m men bn l gim i.
+B tr bng tr lc:
Cnh -c iu khin trc tip t phi cng: khi nghing cnh li th phi cng cn
iu khin cnh li tr lc theo chiu ng-c li, gc nghing ph hp vi mun
ca con ng-i.
82
Ch-ng IV.
Thit k cc h thng my bay
4.1. Cc vn chung:
I-Yu cu thit k cc h thng my bay.
Cc h thng my bay (CHTMB) l cc h thng k thut -c lp t trn my
bay bao m s iu khin v lm vic ca cc thit b, hot ng mt cch c lp
v phi hp, thc hin cc chc nng theo tn gi, bo m cc mi quan h bn
trong v bn ngoi trong mi ch lm vic ca my bay.
T gc chuyn ngnh my bay ng c c th phn CHTMB ra cc h thng
(theo chc nng, theo ngun nng l-ng s dng), sau:
-H thng iu khin.
-H thng thu lc.
-H thng kh nn.
-H thng nhin liu.
-H thng tng p v iu ho bung li.
-H thng chng ng bng.
-H thng chng chy..
Trong iu kin bo m s lm vic ca my bay, vi thi gian ca mn hc ta s
quan tm 4 h thng u tin.
1-Yu cu v kch thc trng l-ng; y l yu cu ti thiu ca cc h thng lp
t trn my bay. y cn gii quyt cc mi quan h hai chiu, tho hip cc ch
tiu ca vt liu. Thng th-ng cc vt liu c bn cao th trng l-ng ln: Cac
my bay c s dng vt liu composite th kch th-c trong hnh chiu bng cng
ln hn mt cht (0,3-0,5)%. Trng l-ng cc h thng s lm tng trng l-ng
rng ca my bay v lm gim trng l-ng hiu dng cu my bay.
2. Yu cu v gii lm vic rng:
My bay l loi kh ti c di lm vic rng v tc (M<1 n M=3-4) v
cao (0-20)Km. Cc ch bay li t-ng i phong ph, gn 10 ch ti v rt
nhiu bi bay c ng. Trong iu kin di rng lm vic s n n cc ch ti
ln cc thit b v cc h thng s rt ln. c bit s chuyn tip t ch ny
sang ch khc cng yu cu nhng b-c qu hp l.
3-Yu cu v bn:
Cc vt liu bn to iu kin cho kt cu cc h thng lm vic an ton v
trong cc iu kin bt li v nhit (sinh ra do t nng kh ng tc ln).
Hn na i vi cc kt cu hng khng, cc iu kin ti rung do cc dng kh
nhiu ng sinh ra trong kh quyn gy ra s ph hy mi vt liu. Do vy cc kt
cu ca cc h thng cn c bn mi thch hp p ng iu kin lm vic khc
nghit ca my bay.
4- Yu cu v thi gian tc dng ngn:
y l yu cu t-ng i c tr-ng ca kt cu cc h thng hng khng xut pht
83
cng sut nh (3-5)Kw khng i hi cao v qun tnh v cng vng. Loi ny
th-ng dng ra tn hiu iu khin cho cc thit b khc.
b-Ngun nng l-ng thy lc
-c to ra nh p sut cht lng do bm thy lc hc bnh tch p to ra. C cu
chp hnh ca n th-ng l cc xi lanh thy lc hoc m t thy lc.
Ngun nng l-ng in c -u im l:
-Trng l- v cng sut nh trong cng mt cng sut khi s dng ngun nng
l-ng khc.
-Cng sut ln.
- tin cy cao.
-Gi thnh thp.
Ngun nng l-ng in c nh-c im l:
-Phm vi lm vic b gii hn bi nhit .
-D d r, chy n.
- nhy ph thuc vo sch cht cng tc.
c. Cht kh.
L ngun nng l-ng do cc bnh kh nn -c np sn hoc do cc my nn kh
ring lp trn my bay hoc trch t my nn ng c.
c im ca ngun nng l-ng ny l th-ng -c s dng cho cc thit b c
cng sut t (5-10)Kw. Khi s dng kh nn t cc bnh kh nn th thi gian s
dng b hn ch. Cn nu ly t my nn th hiu sut my nn s gim nhanh v
nu ly t my nn ng c th l-u l-ng v p sut hn ch.
u im:
-Trng l-ng nh, gii phng cng sut nhanh.
-Cht cng tc n nh.
-An ton chng chy.
Nh-c im:
-Dung l-ng nh,
-C qun tnh do kh c tnh nn.
-Khng iu khin -c c cu chp hnh cc v tr trung gian.
-Kh kt kn do nht nh.
2- Khi l-ng v nh tm h thng:
Khi l-ng h thng ph thuc:
- Khi l-ng cc phn t kt cu.
- Khi l-ng cht cng tc-mi tr-ng truyn nng l-ng (thu lc, nhin liu. .)
- Cng sut tiu th ca h thng, cng sut tn hao.
- Ph--ng php khai thc (np du trn khng hoc np mt t).
nh tm h thng ph thuc:
- Trng tm cc phn t kt cu to nn h thng.
- Qu trnh, b tr, tiu hao mi cht cng tc trong vn hnh (nhin liu..).
85
(4.1)
86
3
,
6
V
;
(4.3)
NL K NL 1 e
V,H
ht
88
-ng tng p
Thng
tiu
hao
Thng
cha
ng c
Truyn
cm l-u l-ng
Lc
Bm truyn
Bm tiu hao
Van ngt
Bm bc 2
Bm NLC
Lc th
Bm NL
Lc th
Lc tinh
N5
Bm NLC Vi phun
N4
N8
ng h
l-u l-ng
N2
N8
N4
N5
Ca
np du
N7
N6
N3
N1
N3
N6
N7
H thng mt bn cnh
Van o u
Hnh 4.2: S nguyn l HTNL my bay tc nh
Van 1 chiu
T my nn
-ng tng p
Cc thng thn
Thng tiu hao
Thng
thn
Bm truyn
Bm tiu hao
Bm truyn
n ng c
Thng cnh
Thng ph
vi: pth; pH - p sut tng p thng tiu hao v p sut kh quyn cao H.
h1- cao chnh gia b mt thong thng v ca vo ng c
vC-tc nhin liu cn thit vo ng c. 1 tn hao trong tuyn ng tiu hao
v2
Vi s tng p h: pth = H k
(4.8)
2
Chnh p gia thng cha v thng tiu hao:
v 2t
(4.9)
p gh 2 2
2
vi: h2, 2 Chnh cao ga 2 thng v tn hao trn ng truyn;
vt: Tc cn thit ca nhin liu trong ng truyn.
d-Tng p trong s tiu hao do bm truyn:
02
pH + p pth + pxt pqt +
- Z. + pbh .
(4.10)
2g
Vi: p ; pxt Chnh p do tng p v chnh p ti thiu chng xm thc.
pth; pqt- Tn hao do cn thy lc v doqun tnh nhin liu.
pbh Chnh p bo m nhin liu khng t n p sut bo ha.
02
; Z. -ng p v tnh p ca nhin liu sau bm vo thng.
2g
e-Np v x nhin liu khn cp:
1
-Ph--ng php np h:
2
L-ng nhin liu chy t thng (1) n thng (2)
2gh
Q2 f
(4.11)
Hnh 4.4: S np h
1
d
1
V2
d
Din tch thit din ng ni: f = Q n
(4.12)
V1 V2
2gh
vi: Qn- L-u l-ng qua ming np;
Thng 3
Thng 2
Thng 1
, , d, v - H s ma st, chiu di,
-ng knh v tc nhin liu
qua ng.
-Np trung tm:
ng 3
ng 2
ng 1
Ti im A:
d 22 V2 1 2 2 / d 2
ng 5
B
A
ng 4
2
d 1 V1 1 1 1 1 / d 1
Hnh 4.5: S np trung tm
(4.13)
90
Ti im B:
1 3 3 3 / d 3
d 32 V3
d 12 V1 1 1 4 1 1 / d 1 4 4 / d 4
-X nhin liu khn cp:
Quan trng l thi gian x t:
AB
tD
;
(4.15)
2g NL
x NL ;
A=
fx
B=
ta
;C=
f ta
2V
D=
H1 H 2
p ta p x
Z;
NL
H1 C H 2 C
(4.14)
fta
pta
H1
fx px
H2
(4.16)
91
t
V0, V, t: Th tch ban u v cc mc bin i th tch v nhit ,
-H s n hi theo p sut:
V / V0
(4.18)
p
p: Mc bin i p sut.
- nht:
l kh nng cn tr chuyn ng ln nhau gia cc lp cht lng.
1
[Ns/m2]
(4.19)
u / y
trong : -Lc ma st gia cc lp cht lng;
u/y- Gradient tc ca cc lp cht lng.
b-Yu cu i vi cht lng cng tc:
-M un n hi ln.
- nht t thay i trong khong nhit lm vic (-50 130)C.
-Tnh bi trn tt v kh nng gi tnh cht ny nhit v p sut cao.
-p sut hi bo ho thp, nhit to bt cao, khng t bc chy.
-Khng lm g, hoc ph hng cc cc b mt cng tc ca cc loi m hoc b
mt t-ng ng ca cc cp b i.
.Thi gian s dng ln.
b-Cc yu t tc ng ln cht lng cng tc:
-Qu trnh xy ho -c y mnh (nu c n-c th qu trnh nhanh hn).
-Cht lng lm vic p sut cao, ti trng ln gy lo ho cc chi tit, gim
nht, sch cht lng.
-Khi nhit quco nh h-ng c tnh h thng, tng hm l-ng a xit gy r kim
loi, to kt ta..
- ho tan kh trong cht lng lm rung h thng, gim cng sut bm..
92
Xi lanh
Van an ton
Bm
Bm
-ng cao p
Hnh 4.7: S HTTL
u2
vi:
;
P1 p.f m
2
2 EJ
P2 = 2 .
L
Trong : p- p sut cht lng trong ng ;
f- din tch mt ct trong ca ng ;
u- tc dng cht lng ;
m- trng l-ng cht lng trn mt n v chiu di
95
(4.22)
M Bltt
9
2
r2
r3
6
8
r7
3
r4
r3
Trnh t gii
a-Xc nh ti ln cn li:
Lc S1-2 xc nh t cn bng bnh li cao:
97
r1
1
M Bltt
S1-2=
(4.23)
r1 cos 1
Lc ti tt c cc thanh lc khc xc nh t iu kin cn bng thanh truyn v
tay lc i vi cc trc quay ca chng:
M32 0 ; S 3-4r3-S 1-2r2 = 0;
S 3-4 = S 1-2r2/ r3=.
M45 0 ; S 5-6r5cos2-S 3-4r4 = 0;
S 5-6 = S 3-4r4/ r5cos2.
(4.24)
M6 0 ; S 6-7r7cos3-S 5-6r6 = 0;
S 6-7 = S 5-6/ cos3
M8 0 ; PH-S 6-7r7cos3 = 0;
P = S 6-7r7cos3/H
b-Xc nh t s truyn iu khin d / d .
p dng nguyn tc chuyn v kh d, b qua ma st c th vit biu thc cng:
PH d M Bltt d 0;
PH
T : d / d = tt .
(4.25)
M Bl
3-Xc nh bn v mc rung tay lc 5-6, nu cho 56 , -ng ng Dxd=
3532cm, vt liu 16T c =42kg/mm2; E=7.105kg/cm2 . My bay vi ng c c
vng quay n.
98
m
Vi thanh truyn dng ng Dxd c khi l-ng phn b q[kg/m], J[cm4].
q
m = [kg.sek2/cm].
(4.30)
g
Lc dc trc nn v dn lm bin i TSDR theo cng thc le:
S
[1/ph].
(4.31)
1
Pole
Du + khi lc ko, du - khi lc nn,
S- lc trn cn li khi c ti P[kg].
P
S5-6= S5tt6 tt ;
Pttr
2 EJ
[kg ] .
Ple=
() 2
Khi dm c 2 u khp cu nn 1:
(4.32)
S
Khi ko: P= 1 5 6 [v/ph].
P
S
Khi dn: P= 1 56 [v/ph].
P
Nh- vy trong ti kho st P, khi thanh chuyn chu nn, TSDR dao ng nm
trong cc gii hn nguy him (gn 2n) v dao ng trong chu k tc ng ca lc P
gn cc gi tr cng h-ng.
99
100
V dp
vi: V-Th tch ban u ca cht kh, dv & dp l-ng thay i th tch v p sut.
Quy lut bin i ca v & p theo hm a bin.
b- tr:
L ln khong thi gian t khi bt u m van iu khin n khi thit b lm
vic.
Do nh-c im ny HTKN -c s dng cho cc h thng khng i hi tc th
v thi gian v lc iu khin nh..
Trong thit k ng-i ta b tr cc c cu chp hnh gn ngun kh nn.
c-Chuyn ng khng u ca piston trong xi lanh:
y l nh-c im ca HTKNdo lc ma st. Chuyn ng khng u th-ng xy
ra giai on u. Cn cung cp kh n xi lanh piston chuyn ng nhanh dn.
Song khi chuyn ng th th tch khoang xi lanh tang ln lm gim p sut cng
tc nn piston li chuyn ng chm dn.
Chu trnh c th lp i lp li.
101
102
Ch-ng V.
chn ng c my bay
5.1 -c im & tnh nng k thut ca mt s loi ng c
Bng 5.1: c im-tnh nng ng c hng khng
P,
[daN]
S
T
T
(1)
Hng
v
loi ng c
(2)
Ct
cnh
H=0,
MSA
Htrnh
H=11
M=0,8
(3)
Cr
[kg.h/
daN],
Htrnh
m,
H=0,
MSA
K
Gkk,
[kg/s]
Chung
Tng
qut
(4)
(5)
T4*
L,
[m]
Dtk
-ng
knh
-ng
tin
kh,
[cm]
Gc,
rng
[Kg]
(7)
(8)
(6)
Bung
S ng c
S trc
Tng
qut
(9)
My
nn
Tua
bin
Lm
mt
Tua
bin
(10)
(11)
ng c phn lc
1
2
Turbomeca
Arbizon
400
133
1,14
0
Prantt Witney,
JT15D
Rolls-Roys,
Waiper
0,88
3,2
128
0
0,93
1,9
0,79
1
General Elektric
CF-7002B
Rolls-Roys,
Spey
1000
233
1545
667
1950
428
4470
1680
Snecma,
M-56-20
1000
2320
0,67
4,0
Prantt Witney,
RB211-22
19050
4020
0,61
4,8
Soloviev,
D30K
Kuzonetxop,
NK-8-K
11500
2750
10500
2750
0,67
2,8
0,78
1
Afco-Licoming
502D
2800
609
0,78
6,1
6
7
8
9
10
5,5
-
1,51
115
1
-
1TA,DT
-1CALT
3
Vng,
Khng
1235
55,3
1135
47
91,3
-98,3
1,51
229
1,16
270
1,91
334
2,09
805
2
1
1
2
1
3
1
1LTCA;
1CA,
2CA
7
1
Vngng-c
Khng
Vng,
Khng
8DT
2
Khng
SL
91
10,2
1,58
5,6
6,8
16
-
4DTTtB12DTCA
2CA, 2TA
323
18
1.55
1480
157,5
2,9
3
1940 1
602
25
1.3
1420
217.2
3,03 3
1237 1
232
20
2
23,2
2,15
143,5
1145
144,2
1,61
2150
5,10
2200
2
2
2
6DTTA6DTCA1CA,
1TrA,
3TA
7DTTrA6DTCA1CA,
1TrA,
3TA
3DTTA11DTCA,
2CA, 4TA
ngKhng
kh
Vng,
Khng
kh
108
10,3
1,39
1285
102,4
1,62
526
2
1
LxD
Gc,
S trc
0,95
0,4
1,48
0,58
62
2
312
2
6
35,4
20
38
272
9DTTA6DTCA,
1CA,
2TA
7DTTA1LTCA;
2CA-2TA
Vng,
Chy
bao
12ng,
Khng
Khng
SL
Khng
kh
ST
T
11
12
Loi ng c
Elpon,
250 (T63)
Rolls-Roys,
DartMK-511-7
P, Nga
V Htrnh,
Km/h
Ce,
Kg/Kmh
Gkk, kg/s
T 4, K
250
149
1400
800
0,295
1,35
0,24
5,5
6
1170
1210
nc,
V/ph
48950
2100
103
nCQ
V/ph
1680
MN
TB
Bung
t
6DTCA1LTTA,
2CA-2TA
Vng
5DTTA1LTCA;
2CA-2TA
Vng
H s kch th-c
1,6
R/( p T )
Khi
l-ng
1,4
n/(ncc T )
110%
1,6
IV
105%
0,7
0,65
1,2
-ng knh
1,2
III
Chiu di
1,0
100 %
0,75%
0,8
II
Vng quay
95%
0,9
CR/ T
0,8
VI
0,4
90%
85%
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6 1,8 0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0 M
Lc y t-ng i
a-nh h-ng kch th-c n cc rham s ng c
b- c tnh ng c 2 lung vi h h s phn lung nh
Hnh 5.1 La chn ng c theo cc tham s khng th nguyn
107
Hm chu trnh:
vi: T4 / TH ; TBV
k
1,01
k /
0 , 2857
TBV (k )1
k
T
p 1 / p H ; 1 0,2M 2 ; k= 0, 2867 1
0
TBR 1
-Hiu sut tng cng:
K
M
vi:
5
c
-Sut tiu hao nhin liu quy chun, R :
T
k / K
cR
= 0,711
5 TBR M
T
-Lc y ring quy chun,
(5.3)
(5.4)
(5.5)
G
T
KK
34,714 5 TBR M
T q 0,2 TBV M
q 1
(
1
.
m
)
108
(5.5)
(5.6)
(5.7)
BD M 2
1
0 0,4
(1 m)
TBR (1 T q .m)
TBV
k / K
2
TBR
T q
R
2 TBV
34,714
5 TBR (1 T q .m) 0,2M
.m M
T
m
G
T
G KK T
-Cng sut ring t-ng -ng:
N
C T (M 0 ) 2 (0,4 0,193 / T )
GT
Gi tr C trong (5.12 & 5.13) l 382 khi NB l Nga v GB l Kg/s
(5.8)
(5.9)
(5.10)
(5.11)
(5.12)
(5.13)
109
cc ch nh- ct, h cnh hoc treo trn khng h thng qut nn v thit b
tng lc y to ra lc y theo ph-ng thng ng.
Hai ng c ca my bay cng ng thi cung cp kh nn cho cc h thng qut
nn nn n m bo an ton cho vic to ra lc y theo ph-ng thng ng. Ng-i
ta cng c th t h thng qut nn vi thit b tng lc y trn cnh my bay v
cng dng h thng ny to lc iu khin v n nh my bay.
H thng qut nn c hiu qu kinh t ln, tc dng kh tc ng ln mt
-ng bng nh nn t nh h-ng n cht l-ng mt bng. Tuy nhin vi kch
th-c ln nn s kh khn trong lp t trn my bay.
3-My bay s dng ng c cnh qut:
Vi my bay s dng ng c cnh qut th ng c c th t phn mi thn
(vi my bay hng nh) hoc treo gi d-i cnh.
a-Tiu chun b tr cnh qut (theo tiu chun FAR23.925 & 25.925):
-Bo m khong cch t mt t 177cm (vi my bay c bnh mi), v 228cm
(vi my bay c cng ph t sau.)
-Bo m v tr quy nh gia cnh qut v mt t trong c tr ct cnh. khi th ht
hnh trnh gim chn cng v p sut lp khng cn.
-Bo m khong cch h-ng knh 25mm vi cc thnh phn kt cu khc.
-Vi thy phi c cn bo m khong cch 46cmgia cc cnh qut v mt n-c.
-Khong cch gia cc cnh qut 23cm
b-B tr cnh qut mi my bay:
-Bo m tm nhn phi cng trong mt phng thng ng, i khi cn tng tm nhn
bng tng di cng ph t tr-c. i vi ng c piton cn bo m dn ti v
dn i khng kh lm mt ng c, b trao i nhit ca h thng bi trn. Kh thi
sau ng c cnh qut khng -c nh h-ng n phi cng, hnh khch v cc b
phn my bay. Gc lch dng ca dng kh vo cnh qut phi nh bo m n
nh dc ca my bay.
c-B tr cnh qut trn cnh:
S ny p dng cho cc my bay c cnh t trn thn. Nu cng my bay thu
vo ng c cn phi xc nh v tr ng c v cc -ng ng thot kh thi. Mt
khc cn b tr h-ng lc y trng vi dy cung kh ng cnh hoc nh h-ng
thp hn mt cht, Kh thi sau ng c khng -c va p vo vng cnh t.
Vi my bay c cnh t d-i thn vn bo m khong cch cnh qut v mt
t kh khn hn. Lc ny ng c khng -c t qu cao trn cnh s lm tng
lc cn my bay. Ph-ng n tho hip l t ng c sao cho vc t lc y song
song vi tip tuyn b mt trn cng ca profil cnh, ng thi lung kh thi -c
dn theo ng ko di trn cnh. Khi dng kh tin nhp khng vung gc vi mt
phng quay ca cnh qut s gy ra ti bin i c chu k t l vi vng quay ca
cnh qut. Nhng ti bin i ny c th gim i khi chn gc lp ng c theo
quan h vi cnh.
112
113
114