Tri Sc Vt (Animal Farm)

George Orwell
Ngun: http://vnthuquan.net

Li ta
Tri Sc Vt c in Anh ngy 17 thng 8 nm 1945 v mt nm sau th c in M.
Trc George Orwell cho xut bn 9 u sch vi tng s bn in c Anh v M l
195 500 cun. Sau chin tranh th gii th II do thiu giy nn s lng bn in hn ch,
tuy vy cho n khi Orwell mt vo thng ging nm 1950 c tt c 25 500 cun Tri
Sc Vt c in Anh v 590 000 cun c in M. iu ni ln thnh cng to ln
v ngay lp tc ca tc phm. Sinh thi Orwell tc phm ny c dch ra tt c cc
ngn ng chnh ca chu u cng nh cc th ting nh Telugu (mt dn tc thuc bc
n ), Ba T, Aixlen v Ukraine. Sau hn 50 nm k t ln xut bn u tin, tc phm
c dch ra 68 th ting trn th gii v thung xuyn c ti bn. Trong ln bnh
chn 100 tc phm hay nht trong th k XX do nh sch Random House tin hnh, Tri
Sc Vt c xp th 31.
Nhn k nim 100 nm ngy sinh ca George Orwell chng ti xin gii thiu Tri Sc
Vt, mt trong hai tc phm ni ting nht ca ng vi li ta cho ln xut bn bng
ting Ukraine do chnh Orwell vit. Li ta ny c Orwell vit bng ting Anh (bn
gc b tht lc), theo ngh ca ngi t chc dch thut v phn phi tc phm ny
cho nhng ngi Ukraine chy trn ch X vit v sng trong cc tri tm c do qun
i Anh v M thit lp trn t c. Li ta c dch sang ting Ukraine dnh cho ln
xut bn u tin vo nm 1947, nh sch Penguin Classic trong ln xut bn nm 2000
cho dch li v in km vi li gii thiu ca Malcolm Bradbury.
Sau tc phm Tri Sc Vt, George Orwell cn vit mt tc phm ni ting 1984. Tc
phm ny nm v tr 13 trong bng tng sp ca nh sch Randomhouse ni trn.
Tin rng mt ngy gn y tc phm bt h ny cng s ra mt c gi ting Vit.
Phm Minh Ngc
Ti c yu cu vit li gii thiu cho bn dch tc phm Tri Sc Vt sang ting
Ukraine. Ti nhn thc r rng ti ang vit cho nhng c gi m ti khng c mt cht
hiu bit no v h cng cha tng c c hi tm hiu ti.
Trong li gii thiu chc chn cc c gi mun ti k v qu trnh sng tc tc phm
Tri Sc Vt, nhng trc tin ti mun t k v mnh v nhng tri nghim dn ti
n quan im chnh tr hin nay.
Ti sinh nm 1903 ti n . Lc cha ti l mt vin chc trong b my hnh chnh
Anh quc y, gia nh ti thuc tng lp trung lu gm cc qun nhn, tu s, vin chc
chnh ph, gio s, lut s, bc s v.v... Ti tt nghip trung hc ti Eton, mt trng

cng lp thuc loi t nht nc Anh thi . Nhng ti c vo hc y l do c

nhn hc bng ch cha ti khng th c tin gi ti vo hc nhng trng nh th.
Ngay sau khi thi hc (lc ti cha 20 tui) ti i Min in v tham gia lc lng
cnh st Hong gia ti y. Ti lm nm nm. Vic ny hon ton khng hp vi ti,
ti tr nn cm ght ch ngha quc mc d lc tinh thn quc gia Min in
cha cao v quan h gia ngi Anh v ngi Min cng cha n ni no. Sau khi v
li Anh quc vo nm 1927 ti gii ng v bt u vit vn: thi gian u khng c thnh
cng ng k no. Trong nhng nm 1928-1929 ti sng Paris, chuyn vit truyn ngn
v tiu thuyt nhng khng c nh xut bn no chu in (ti x b ht). Nhng nm
sau ti phi tay lm hm nhai, i khi phi nhn i. Ch t nm 1934 ti nay ti mi
sng c bng ngi bt. Trong thi gian ny ti sng nhiu thng gia nhng ngi
ngho kh v bt ho, n xin v n cp ti nhng khu vc ti t nht ca nhng khu ph
ngho. Lc u ti phi nhp bn vi h v khng c tin, nhng sau ny ti li rt thch
li sng . Ti dnh nhiu thng tri nghin cu i sng th m min Bc
nc Anh. Cho n nm 1930 ni chung ti vn cha phi l ngi theo trng phi x
hi. Thc ra ti vn cha xc nh c quan im chnh tr ca mnh.Ti tr thnh
ngi theo trng phi x hi v cm th cch ngi ta n p v khinh thng tng lp
cng nhn cng nghip ngho kh ch khng phi v thn phc x hi theo k hoch ho
v mt v mt l lun.
Ti lp gia nh nm 1936. Cuc ni chin Ty Ban Nha n ra ngay trong nhng ngy
. Hai v chng ti u mun i Ty Ban Nha chin u cho chnh ph nc ny.
Chng ti sn sng ln ng, su thng sau , khi ti vit xong cun sch m ti
khi s t trc. Ti mt trn Aragon gn Huesca su thng lin, cho n khi b mt
pht n bn ta xuyn qua c.
Trong giai on u ca cuc chin nhng ngi ngoi quc hon ton khng hiu c
cuc u tranh gia cc ng phi ng h chnh ph Ty Ban Nha. Do mt lot s tnh c,
ti khng tham gia cc Binh on Quc t nh a s nhng ngi ngoi quc khc m
chin u trong hng ng ca lc lng v trang POUM, ng ca nhng ngi theo
phi Troskist Ty Ban Nha.
V vy gia nm 1947 khi nhng ngi Cng sn nm c quyn kim sot (hay mt
phn quyn kim sot) chnh ph Ty Ban Nha v bt u sn ui nhng ngi Troskist
th c hai v chng ti u tr thnh nn nhn. Chng ti may mn i khi c Ty Ban
Nha, thm ch khng b bt ln no. Nhiu bn b ca chng ti b bn b, mt s b t
y nhiu nm, s khc th mt tch.
Nhng cuc sn ngi Ty Ban Nha xy ra ng thi vi nhng cuc thanh trng v
i Lin X. Thc cht nhng v thanh trng Ty Ban Nha v Nga ch l mt (gi
l m mu vi bn pht xt) v nu ni v Ty Ban Nha th ti c y c s tin
rng y l nhng v kt n oan. Qua ti nhn c mt bi hc t gi: n dy ti
rng b my tuyn truyn ca ch ton tr d dng lo li d lun nhng nc dn
ch n mc no.

Hai v chng ti chng kin nhng ngi v ti b qung vo nh giam ch v h b

nghi l khng theo ng li chnh thng. Khi tr v Anh chng ti thy rt nhiu ngi
tho tin v nhy bn tin vo nhng bn n k quc v m mu phn bi v ph hoi do
bo ch tng thut t nhng v n Moscow.
V ti thc s hiu ra nh hng tiu cc ca huyn thoi X vit i vi phong tro x
hi phng Ty.
n y ti xin dng li mt cht trnh by thi ca ti i vi ch X vit.
Ti cha n thm Nga bao gi v hiu bit ca ti v nc Nga ch l kin thc do thu
lm c t bo ch, sch v. Ngay c nu c sc ti cng s khng can thip vo
cng vic ni b ca Lin X: ti s khng kt n Stalin v cc cng s ca ng ta ch v
nhng phng php d man v phi dn ch ca h. C th l trong nhng iu kin nh
th, d c mun, h cng khng th hnh ng khc c.
Nhng mt khc i vi ti iu cc k quan trng l nhn dn Ty u phi nhn r ch
X vit nh n ang l. T nm 1930 ti nhn thy rt t bng chng l Lin X ang
tin n ci c th thc s gi l Ch ngha x hi. Ngc li, c nhng ch du r rng
rng x hi y ang chuyn ho thnh x hi c tn ti trt t v nhng ngi cm quyn,
cng nh mi giai cp cm quyn khc, chng thy c l do g ri b quyn lc lm
ti chong vng. Hn na cng nhn v tr thc nhng nc nh Anh quc li khng
hiu rng Lin X hm nay khc hn Lin X nm 1917. Mt phn v h khng chu
hiu (ngha l h mun tin rng c mt nc x hi ch ngha qu thc ang tn ti u
), mt phn v h quen vi cuc sng t do v n ho, h khng bit g v ch ngha
ton tr.
Cn phi nh rng nc Anh cha phi l nc hon ton dn ch. y vn l nc t
bn vi nhng c quyn c li giai cp (ngay c by gi, sau cuc chin tranh c xu
hng lm cho mi ngi bnh ng hn) v s chnh lch gay gt v ti sn. Nhng d
sao y ngi dn c cuc sng khng c nhng xo trn ln sut my trm nm
qua, lut php tng i cng chnh, tin tc v s liu ca chnh quyn c th tin c v
cui cng, nhng khng km phn quan trng l ngi ta c th gi v ng h quan im
ca thiu s m khng b bt k e da cht ngi no. Trong hon cnh nh vy ngi ta
khng th no hiu c nhng hin tng nh tri tp trung, cng p di c hng lat,
b t khng cn xt x, kim duyt bo ch v.v... Tt c nhng iu c c trn bo ch
v nhng nc nh Lin X c t ng phin dch sang cc thut ng ca nc Anh
v h ngy th tin ngay nhng iu di tr ca b my tuyn truyn ca ch ton tr
. Cho n nm 1939, v c sau ny na, a s ngi Anh khng hiu c thc cht
ch pht-xt c v nay h cng c o tng tng t nh vy i vi Lin X.
iu c bit c hi i vi phong tro X hi Anh v gy hu qu xu i vi chnh
sch i ngoi ca nc Anh. Theo ti, tin rng nc Nga l nc x hi ch ngha v
mi hnh vi ca nhng ngi cm quyn u nn c tha th, nu khng ni l
phi theo l s phn bi i vi l tng x hi ch ngha. V vy trong mi nm gn
y ti i n kt lun rng vic ph tan huyn thoi X vit l vic lm v cng cn
thit nu ta mun ti sinh phong tro x hi ch ngha.

Ngay sau khi tr v t Ty Ban Nha ti ngh n vic vch trn huyn thoi X vit
di dng mt cu chuyn d hiu v d dch sang cc th ting khc. Nhng chi tit ca
cu chuyn vn cha c, cho n mt hm (khi ti sng nng thn) ti trng thy
mt cu b, khong mi tui, ang nh mt chic xe nga to trn mt con ng hp,
c mi ln con nga nh quay ngang l cu b li ra roi. Trong u ti bng lo ln
ngh rng nu loi vt nhn thc c sc mnh ca chng th con ngi khng th no
cn iu khin c chng na v con ngi bc lt loi vt cng ht nh cc tng lp
hu sn bc lt giai cp v sn vy.
Ti tin hnh phn tch hc thuyt ca Marx trn quan im ca sc vt. i vi loi vt
th r rng l lun im v u tranh giai cp gia ngi vi ngi ch l mt s la m,
v mi khi cn bc lt sc vt l tt c mi ngi li on kt vi nhau chng li
chng: cuc u tranh thc s l cuc u tranh gia loi vt v loi ngi. T y vic
to ra tc phm khng cn kh na. Ti bn nhiu vic khc, khng c th gi, cho nn
mi n nm 1943 ti vn cha bt u vit truyn ny v cui cng ti a thm mt
s s kin, th d nh Hi ngh Teheran l s kin xy ra trong thi gian ti vit. Nh vy
l ng hng chnh ca cu chuyn nm trong u ti sut su nm trc khi ti
thc s a n ln giy.
Ti khng c bnh lun tc phm, nu tc phm khng c sc thuyt phc th c ngha
l tc phm y tht bi. Ti ch mun nhn mnh hai im: th nht, mc d nhiu
tnh tit c ly t lch s ca cuc Cch mng Nga nhng chng ch c ngha tng
trng v trt t c thay i cho cn i vi ct truyn. im th hai thng b cc
nh ph bnh b qua, nguyn nhn c th l v ti cha nhn ng mc. Nhiu c gi
sau khi c xong c cm tng rng cun sch dng li s ho gii hon ton gia
loi ln v loi ngi. Nhng y khng phi l ca ti, ngc li, ti c kt thc
ch ch r s bt ho, v ti vit chuyn ny ngay sau Hi ngh Teheran, mi ngi lc
u ngh rng Hi ngh ny s thit lp mt mi quan h tt p nht c th gia Lin X
v phng Ty. C nhn ti khng tin rng quan h tt p c th ko di c lu, v
nh cc s kin cho thy, ti khng lm.
Ti khng bit phi ni g thm na. Nu c gi no quan tm n c nhn ti th ti xin
ni thm rng ti go v, hin ti ang sng vi con trai ba tui, ti l nh vn chuyn
nghip nhng t khi bt u cuc chin th ti lm vic ch yu nh mt phng vin.
Ti thng vit cho t Tribune, mt t tun bo i din cho phi t ca ng Lao ng.
Cc cun sch sau y ca ti c th c c gi quan tm: Nhng ngy Min in
(cu chuyn v Min in), Tng nh Catalonia (vit v nhng tri nghim ca ti trong
cuc ni chin Ty Ban Nha) v tc phm Ph bnh (cc bi vit v vn hc ng i
Anh, c vit ch yu t quan im x hi hc hn l quan im thun tu vn chng).
1947

Chng 1
Phm Minh Ngc dch t nguyn bn ting Anh, c tham kho bn Nga vn ca
-2001.
ng Jones, ch in Trang ng ca chung g, nhng v say qu nn qun ng ca
chung ln. Vi chic n bo trong tay, ung a, khi sang phi, khi sang tri, ng lo
o i qua sn, ti ca sau th ly chn p ng ra v bc vo bp ung nt vi bia
cui cng trong ngy ri leo ln ging, ni v ng, b Jones ngy kh kh.
Ngay khi n trong phng ng va tt, y bng dy ln nhng ting st sot, th thm.
Ngy hm c tin n rng Th Lnh, mt con ln c trng, tng c huy chng
trong mt cuc trin lm, m hm trc c mt gic m k l v mun k cho mi loi
cng nghe. Chng tho thun vi nhau l ngay sau khi ng Jones i ng s tp trung
trong nh kho ln. Tt c cc con vt trong trang tri u knh trng Th Lnh (chng gi
n nh vy, mc d khi i d trin lm n mang tn Willingdon in Trai) v sn sng hi
sinh gic ng c nghe n ni chuyn.
Th Lnh ngi trn mt ci bc c nm rm pha trong cng nh kho, di nh sng ca
chic n bo treo trn x nh. N mi hai tui, mc d thi gian gn y c bo
thm, vi nhng chic rng nanh th c ra, nhng trng n vn c v tin phong o ct,
phc hu. Nhng con khc bt u lc tc ko ti, mi con tm mt ch ngi thun li.
u tin l ba con ch Bluebell, Jessie v Pincher, sau l l ln; chng ngi trn ng
rm pha trc bc. L g leo ln bu ca s, m b cu u trn rui m, bn b v cu
nm pha sau l ln v bt u cng vic nhai li ca chng. Hai con nga ko xe tn l
Chin S v B Mp cng vo, t t li gn ci bc, trc mi bc chng u thn trng
quan st khng gim bp mt con th nh no bn di lp rm. B Mp, mt con
nga ci trung nin hin lnh, thn hnh s s v bn ln sinh n. Chin S, mt con
tun m cao n gn hai mt v kho bng hai con nga khc. V c mt vt trng dc
sng mi nn trng n c v n, thc ra cu cu cng khng thuc loi thng minh,
nhng b li, n c cc con khc tn trng v tnh kin nh v hay lam hay lm. Sau
l n con d trng tn l Mona v con la tn l Benjamin. Benjamin l con vt gi
nht bn, nhng cng l con xu tnh nht. Benjamin t ni, nhng h m ming l y nh
rng n tm cch giu ct, v d c ln n tuyn b rng Thng to cho n ci ui
ui rui, nhng gi ng c c ui ln rui th cn thch hn. N l con vt duy nht
khng bao gi ci. Nu hi ti sao th n bo: chng c l do g. Mc d vy v tuy
khng ni ra nhng n rt trung thnh vi Chin S, ch nht no hai con cng yn lng
gm c bn nhau bi gi nga pha sau khu vn.
Hai con nga va nm xung th by vt con m ci lao vo nh kho, chng va ku
chip chip khe kh va chy loanh quanh, mong tm mt ch an ton. B Mp ly chn
trc khoanh thnh mt khu cho chng, l vt con mau chng chui vo ri ng thip i
lc no khng hay. Ngay trc khi bui ni chuyn bt u th Mollie, mt nga ci dt
nt, mu trng, chuyn ko chic xe nh ca ng Jones, va i va nhai mt cc ng,
mi ng o bc vo. N lp tc chim ngay v tr pha trc ci bc v lc l bm
mong nhng con khc ch n di ruy bng trang im trn . Cui cng l mt
con mo, n nhn quanh v vn nh mi khi, c tm cho mnh mt ch tht m, ri chen

vo nm gia Chin S v B Mp, ch chng sung sng pht ra nhng ting g g

trong c hng, mc Th Lnh mun ni g th ni.
Th l tt c cc con vt trong in Trang c mt y , ch tr con qu Moses, n
ng trn hng ro ngay bn ngoi ca sau. Khi Th Lnh thy tt c an v v sn sng
lng nghe th hng hng ho ly ging v bt u:
"Tha cc ng ch! Nh cc ng ch bit, m qua ti c mt gic m k l. Nhng
ti s ni chuyn sau. u tin ti mun ni vi cc ng ch mt s vic hon ton
khc. Tha cc ng ch, ti ngh rng ti khng li vi cc ng ch c bao lu na,
v vy ti cho rng trc khi cht mnh phi c trch nhim chia s vi cc ng ch
nhng kinh nghim m ti tch ly c trong sut cuc i mnh. Ti c mt cuc
i phi ni l di v ti suy ngh rt nhiu khi nm mt mnh trong chung, ti ngh
rng ti c th ni l ti hiu i khng thua bt k con vt no trn th gian ny. l
iu ti mun ni vi cc ng ch.
By gi, tha cc ng ch, thc cht i sng ca chng ta l g? Chng ta hy nhn
thng vo s tht. Cuc i ca chng ta l kh sai, khn nn v yu mnh. Chng ta
sinh ra, chng ta c mt khu phn va khi cht v i, nhng con no c th
lm th phi lm n kit sc v khi khng lm c na th chng ta b git mt cch v
cng d man, tn bo. Khng c con vt no nc Anh ny bit n hnh phc v nim
vui ngay khi va trn mt tui. Khng c con vt no nc Anh ny c t do. Cuc
sng ca loi vt l cuc sng ngho kh v n l: s tht trn tri l nh th y.
Nhng y c phi l qui lut ca t nhin khng? Ch l nc ta li ngho n khng
nui ni nhng ng vt sng y ? Khng, ngn vn ln khng, tha cc ng ch.
t Anh mu m, thi tit thun ha, tha sc cung cp thc n cho mt s lng ng
vt ln hn hin nay rt nhiu. Ch ni ci trang tri ca chng ta c th nui c
mt t nga, hai chc b, hng trm cu v tt c u c th sng trong tin nghi v
phm gi m nay chng ta khng th no tng tng ni. Th th ti sao chng ta li c
tip tc sng trong iu kin khn nn th ny? Bi v hu nh ton b nhng g chng ta
lm ra u b con ngi chim ot ht. y l nguyn nhn tt c cc vn nn ca chng
ta. Ni ngn gn bng mt t l: Con Ngi. Con Ngi l k th ca chng ta. Nu
khng cn ngi na th chng ta vnh vin s khng cn b i, khng cn phi lm
cng vic kh sai na.
Ngi l ging vt duy nht ch n m khng lm. Ngi khng lm ra sa, khng ra
trng, ngi khng th ko cy, khng chy nhanh bng th. Nhng n li l ch ca tt
c chng ta. N bt chng ta lm vic, cp ly mi thnh qu lao ng ca chng ta, ch
cho chng ta n va khng cht i m thi. Chng ta phi cy ba, phn chng ta
bn rung, th m chng ta c g? Chng c g ngoi da bc xng. Cc ng ch b
ang ngi trc mt ti y, nm va qua cc ng ch cho bao nhiu lt sa? Th s sa
m ng l dng nui cc ch b con y i u? K th ca chng ta ung n git
cui cng. Cn cc bn g, nm va qua cc bn bao nhiu trng, trong c bao
nhiu qu n thnh g con? Lo Jones v gia nhn mang ra ch bn ly tin ht ri. B
Mp, bn a con ca b, nim vui v chn nng ta lc tui cao bng x ca b u
ri? Chng b em bn khi va trn mt tui, b s khng bao gi c gp li chng

na. Mt khu phn n cht i v ci chung, cng cho bn ln vt cn cng nh cng

vic ng ng ca b ch c th m thi!
Nhng d khn nn nh th chng ta cng c c sng trn tui tri u. Ring ti th
chng c g phi phn nn, v thc ra ti gp may. Nm nay ti mi hai tui ri,
ti c hn bn trm a con. Tri t sinh ra ging ln l nh th. Nhng cui cng th
cng chng c con vt no thot khi li dao oan nghit. Tt c cc bn ln tht ang
ngi trc mt ti y, trong vng mt nm na tt c cc bn s phi t gi ci i trn
tm phn m. Tt c chng ta, b, ln, g, cu, khng ai trong chng ta trnh khi ci kt
cc khng khip . S phn ca loi nga v loi ch cng chng tt p hn. ng ch
Chin S na, ngay khi c bp ca ng ch va yu i th lo Jones s bn ng ch cho
lo m nga, hn s ct c ng ch ri hm d cho l ch sn n. Nhng con ch gi,
rng rng s b lo Jones buc mt vin gch vo c v qung xung h.
Tha cc ng ch, ch l cc ng ch khng thy rng tt c mi kh au trong cuc
i ny ca chng ta chnh l do con ngi m ra hay sao? Nu chng ta loi b c
Con Ngi th mi thnh qu lao ng ca chng ta s thuc v chng ta. Nu lm c
th th ch sau mt m chng ta s tr nn giu c v t do. Th th chng ta phi lm
g? Lm vic, khng k ngy m, c bng sc mnh v ti nng lt ch thng tr
ca loi ngi! Khi ngha! Cc ng ch - y l thng ip ca ti. Ti khng bit khi
no th cuc Khi Ngha s xy ra, c th trong tun ti, cng c th l mt trm nm na,
nhng ti bit r, nh ti ang nhn thy nhng cng rm bn di chn ti y rng sm
mun g ri cng bng cng s c thit lp. Cc ng ch hy ngh n iu trong
sut cuc i cn li ngn ngi ca mnh! Ngoi ra, hy chuyn thng ip ca ti n
cc th h tng lai, cc th h tip tc cuc u tranh cho n thng li cui cng.
Cc ng ch hy kin nh. Khng c dao ng. ng c nghe theo li tuyn truyn
rng Con Ngi v cc loi vt cng c chung quyn li, rng s thnh vng ca loi
ny cng l s thnh vng ca loi kia. Bp bm ht. Con Ngi khng quan tm n
quyn li ca ai, n ch quan tm n chnh n m thi. Cc loi vt chng ta phi on
kt nht tr, phi c tinh thn ng ch trong cuc u tranh ny. Tt c loi ngi u l
k th. Tt c cc con vt u l ng ch."
ng lc th ting n o ni ln. Ch l trong khi Th Lnh ang ni th c bn con
chut cng b ra khi hang v cng n nghe. My con ch trng thy v may l l
chut kp chy vo hang, khng th mt mng ri. Th Lnh phi gi chn ln ngh
im lng.
"Tha cc ng ch", n ni, "c mt vn cn phi gii quyt. Nhng con th hoang
nh chut cng v th, chng l bn hay l k th ca chng ta? ngh biu quyt. Ti
xin t vn vi hi ngh nh sau: Chut c phi l ng ch khng?"
Cuc b phiu c thc hin ngay, a s tn thnh coi chut l ng ch. Ch c bn
phiu chng, y l ba con ch v mt con mo, nhng sau ny mi pht hin ra rng
mo ta b c phiu thun ln phiu chng. Th Lnh tip tc:

"Ti xin ni thm mt cht na. Ti ch mun nhc li rng nhim v ca cc ng ch l

phi lun lun tranh u vi Con Ngi v tt c nhng g do n to ra. Tt c nhng loi
hai chn u l k th. Tt c nhng loi bn chn hoc c cnh u l bn. Cc ng ch
li phi lun lun nh rng chng ta khng c bt chc loi ngi trong cuc u
tranh chng li chng. Ngay c khi chin thng, chng ta cng khng c tp nhim
cc thi xu ca chng. Khng c con vt no c sng trong nh, ng trn ging, mc
qun o, ung ru, ht thuc, s dng tin hoc tham gia bun bn. Tt c phong tc
ca loi ngi u l c hi. Quan trng nht l khng con no c p ch con no.
Kho cng nh yu, thng minh ti tr cng nh bnh thng, tt c chng ta u l anh
em. Khng c git hi ln nhau. Mi con vt sinh ra u bnh ng.
V by gi, tha cc ng ch, ti s k cho cc ng ch nghe gic m ca ti ti hm
qua. Ti khng th m t c. Ti m thy tri t khi con ngi bin i ri. Gic
m ny lm sng dy trong tr ti mt vic nh sau:
"Cch y lu, khi ti cn l mt ch ln nh, m ti cng vi cc c bc ln khc
thng ht mt bi ht c t ngy xa: h ch nh nhc iu v ba t u tin thi. Lc
b ti cng thuc nhc iu, nhng ti qun t lu. Th m m qua, trong gic m,
ti nh li tt c, hn th na, ti cn nh li c c li bi ht, ti tin chc rng
ngy xa cc loi vt tng ht nh th, nhng sau ny h qun v my th h gn y
hon ton khng bit ht na. By gi ti s ht cho cc ng ch nghe. Ti gi, ging
khng cn trong, nhng khi ti dy nhc iu cho cc ng ch th cc ng ch s ht
hay hn. Bi ht tn l: Sc Sinh Anh quc".
Th lnh gi hng ging v bt u ht. Ging ng l khn, nhng n ht cng khng
n ni ti, giai iu hn hp gia kiu "Clementine" v "La Cucuracha". Li bi ht nh
sau:
"Sc sinh Anh quc
Sc sinh mun ni
Lng nghe nim vui mi
Ca mt ngy mai sng ti
ng c ni i
Mi mi xanh ngi
Khi l ngi
Khng cn l ch trn vai
Chc, chc khng cn
Cng, cng cng khng

Roi vt, chi mng

Ch l qu kh ti tm
Ta giu, ta c
Vn cy, ng la
u, sn, ng, khoai
L ca chng ta t y
Mt tri sng soi
Nc cng ngt ti
Gi mt mun i
L ngy t do tng lai
Sc sinh Anh quc
Sc sinh mun ni
Lng nghe nim vui mi
Ca mt ngy mai sng ti" 1
Bi ht lm cho l sc vt kch ng tt . Mt s con kp bt theo ngay trc khi
Th lnh ht ht bi. Ngay nhng con ngu dt nht cng nm c nhc iu v thuc
my t, cn nhng con thng minh hn, nh l ch v l ln, th thuc lng c bi ngay
trong vi pht u. Sau vi ln tp, c trang tri cng ng ca c bi Sc Sinh Anh
quc. Mi loi ht mt ging, b rng, ch sa, cu ku be be, nga h, vt ku cp cp.
Chng khoi bi ht n ht lin mt mch nm ln v chng c th ht mi nh th
sut m nu khng b ngn tr.
ng tic l ting n o lm ng Jones thc gic, ng bc xung ging v tin chc
l c mt con co lt vo sn. ng tm khu sng vn thng dng gc phng v
bn mt lat n ghm ln tri. C my vin gm vo tng nh kho v cuc hp mau
chng kt thc. Tng con quay v ch ng ca mnh. Gia cm nhy ln , cn gia sc th
nm xung ng rm v chng bao lu sau c trang tri chm vo gic ng.
-------------------------------1 Nguyn vn hai bi th " Sc Sinh Anh quc":
Beasts of England
Beasts of England, beasts of Ireland,

Beasts of every land and clime,

Hearken to my joyful tidings
Of the golden future time.
Soon or late the day is coming,
Tyrant Man shall be o'erthrown,
And the fruitful fields of England
Shall be trod by beasts alone.
Rings shall vanish from our noses,
And the harness from our back,
Bit and spur shall rust forever,
Cruel whips no more shall crack.
Riches more than mind can picture,
Wheat and barley, oats and hay,
Clover, beans and mangel-wurzels
Shall be ours upon that day.
Bright will shine the fields of England,
Purer shall its waters be,
Sweeter yet shall blow its breezes
On the day that sets us free.
For that day we all must labour,
Though we die before it break;
Cows and horses, geese and turkeys,
All must toil for freedom's sake.
Beasts of England, beasts of Ireland,
Beasts of every land and clime,

Hearken well and spread my tidings

Of the golden future time.

Chng 2
Ba m sau Th Lnh gi bnh thn ra i. Xc n c chn cui khu vn.
Chuyn xy ra vo u thng ba. L sc vt tng cng hot ng ngm lin tc trong
ba thng tip theo. Bi din vn ca Th Lnh to ra mt quan nim sng hon ton
mi ni nhng con thng minh. Chng khng bit khi no th cuc Khi Ngha m Th
Lnh tin on s xy ra, chng cng khng ngh s c chng kin cnh tng ,
nhng chng bit r mt iu l c trch nhim tin hnh cng vic chun b. Cng tc
gio dc v t chc d nhin l c giao cho bn ln v chng vn c coi l loi thng
minh nht. Hai con ln c ging tr tn l Tuyt Trn v Napoleon ang c ng
Jones v bo bn l hai con ni ting nht. Napoleon l mt con ln c, trng hung
d, ging Berkshire duy nht trong in Trang, n vn kim li nhng ni ting kin
nhn. Tuyt Trn th hot bt, do ming hn, c nhiu sng kin hn, nhng a s cho
rng tnh cch khng c su sc bng Napoleon. S cn li u l ln tht. Con ni bt
nht trong s tn l Ch im, mt con ln nh, kh bo nhng lanh li, hai m phnh,
i mt o lia la cn ging ni th the th. N l mt din gi c hng, khi cn chng
minh mt vn kh khn th n nhy qua nhy li v vy ui, trng rt thuyt phc.
n rng n c th bin en thnh trng d nh chi.
Ba con ny pht trin hc thuyt ca Th Lnh gi thnh mt h thng trit hc hon
chnh m chng gi l Sc Sinh Kinh. m no cng vy, c sau khi ng Jones i ng l
chng b mt t hp trong nh kho ging gii cho nhng con khc cc lun im ch
yu ca Sc Sinh Kinh. Thot u qu l c nhiu kh khn v l sc vt t ra h hng v
rt ngu dt. C con ni rng c ngha v trung thnh vi ng Jones m n gi l ng ch,
c con cn pht biu mt cch thiu thc: "ng Jones nui chng ta. Khng c ng y
th ta cht i r hng ra y ch". Mt s con cn t cu hi i loi: "Quan tm n
chuyn sau khi ta cht lm g?" hoc "ng no th cuc khi ngha cng s din ra, ta
lm hay khng lm th cng th thi". My con ln phi kh khn lm mi thuyt phc
c chng rng nhng lun iu nh th l hon ton tri vi tinh thn ca Sc Sinh
Kinh. Nhng nhng cu hi ngu xun nht li l ca nga ci mu trng tn l Mollie.
u tin hi Tuyt Trn:
"Th sau khi khi ngha th c ng khng?"
"Khng", Tuyt Trn ngt li, "Chng ta khng sn xut ng. Thc ra ng ch s
khng cn ng. ng ch s c yn mch v rm m ng ch cn."
"Th ti c cn c eo ruy bng na khng?"
"ng ch", Tuyt Trn ni, "Ci ruy bng m ng ch yu thch chnh l biu tng
ca tinh thn n l. Ch l ng ch khng thy rng t do ng qu hn ci ruy bng hay
sao?"
Mollie ng , nhng trng n c v khng tin tng lm.

Bn ln cn gp nhiu kh khn hn trong vic bc b nhng lun iu do con qu

Moses a ra. Moses l con vt cng ca ng Jones, n chuyn i rnh rp nhng li nh
rt nhiu chuyn c tch v cng l mt din gi c hng. N bo rng c bit mt vng
quc thn thoi tn l Ni Xi, ni linh hn cc con vt s ti sau khi chu tri. Moses
ni rng vng nm khng xa, sau cc m my. c by ngy trong tun u l
ch nht ht, cn c ba l th xanh quanh nm, ng phn v bnh kh th mc ngay
trn b du. Cc con vt rt ght Moses v n ch ni ch khng lm, nhng c vi con
li tin l c min cc lc Ni Xi ca n, thnh ra l ln phi vt v lm mi thuyt phc
c chng rng khng th no c mt min nh th c.
Tng tin cy nht ca chng l hai con nga ko xe, Chin S v B Mp. Hai con ny
vn d chm hiu nhng khi chng coi l ln l s ph ri th nut ly tng li gio
hun ri ging gii li cho nhng con khc bng th ngn ng d hiu hn. Hai con ny
khng b bt c mt bui hp no v thng l nhng k cm cng bi Sc Sinh Anh
quc mi khi cuc hp kt thc.
Cuc Khi Ngha xy ra sm hn v d dng hn chng tng rt nhiu. Trong nhng
nm gn y, ng Jones, vn l mt in ch gii v nghim khc, gp nhiu s c.
Sau khi b mt nhiu tin vo vic kin tng, ng tr nn dt v ung nhiu ru hn
bnh thng. ng thng ngi c ngy trn chic gh bnh trong bp, va c bo va
ung bia, thnh thong li cho con Moses nhng mu v bnh m chm bia. Gia nhn
thnh ra mt l li nhc, trm cp, ng ni thnh bi t hoang, nh ca dt nt, ro
du nghing , sc vt thng xuyn b b i.
sang thng su, y l ma ct c. Trc ngy H ch 2 , hm y l th by, ng
Jones i Willingdon v ung n say kht ti nh hng S T , tra ch nht mi v.
Bn gia nhn th vi vng vt sa t sng sm ri b i sn th m khng thm cho sc
vt n t no. V n nh ng Jones leo ngay ln gh sopha trong phng khch ri ly t
"News of the World" 3 ph ln mt v ng, sc vt b b i cho n tn chiu ti. Cui
cng chng ht chu ni. Mt con b ci hc ca nh kho v th l tt c mi con vt
cng lao vo cc thng cha ng cc. ng lc th ng Jones thc gic. ng v bn
ngi lm cng lp tc v ly roi v lao vo kho, h c th qut ti bi ln lng l sc
vt khn nn. L sc vt i kht khng th chu ng thm c na. D khng hn
trc, chng cng xng ln v lao thng vo nhng k p bc. ng Jones v gia nhn bt
ng b , b hc t mi hng. Tnh hnh tr nn khng th kim sot c. H cha
tng gp chuyn nh th bao gi, cuc ni lon bt thnh lnh ca l sc vt m trc y
mun nh p, mun hnh h th no mc lng, lm h hong lon. H ch cm c
c vi pht ri phi b chy. C nm ngi vi v lao ra con ng nh chy ln
ng lng, trong khi l sc vt ho hng truy kch theo.
Qua ca s phng ng, b Jones nhn thy ht mi chuyn, b vi vng cho mt vi
th vo ci ti vi ri lun theo ca sau trn khi in Trang. Moses cng kp lao ra khi
t ri va ku va bay theo b ch. L sc vt sau khi truy kch thng li quay v v
ng cng. Th l, cuc Khi Ngha ton thng, ng Jones b ui i, in Trang l
ca bn sc sinh ngay trc khi chng kp hiu mi chuyn.

Ban u chng khng tin l s phn mm ci vi chng. Vic lm u tin ca chng

l tp trung li v chy vng quanh khu nh tm xem c cn st ngi no bn trong
khng, sau chng lao vo cc to nh ph hy tn tch ca ch cai tr c ti ca
ng Jones. Kho cng c pha cui chung nga b p ph, th l bao nhiu hm thic
nga, vng eo mi b, xch ch, dao hon ln v cu b nm ht xung ging. Cn dy
cng, dy thng lng, cc ming da che mt nga, gi thc n c thng treo c nga
th b qung vo ng la gia sn. Nhng chic roi cng cng chung s phn. Mi con
vt cng nhy cn ln khi trng thy nhng ci roi bt la. Tuyt Trn cn vt lun vo
la nhng ci ruy bng vn thng buc trn bm v ui nga mi k hi ch.
"Ruy bng", n tuyn b, "phi c coi l qun o, cng l biu tng ca loi ngi.
Mi con vt u phi kha thn."
Nghe thy th Chin S vi tho ci m rm m n thng mang trong ma h ngn
rui khi lt vo tai v nm vo la.
Chng my chc l sc vt ph hy tt c nhng th c lin quan n ng Jones.
Napoleon dn c bn vo kho v pht gp i khu phn n hng ngy, mi con ch c
hai bnh qui b. Sau chng ht bi Sc Sinh Anh quc by ln lin, ri c bn i ng,
cha bao gi chng ng ngon nh hm y.
Nh thng l, chng thc dy khi tri va rng sng, nhng chng lp tc nh ngay n
s kin vinh quang va xy ra v th l c bn cng lao ra ng c. Trn ng c c mt
ci g nh, t y c th nhn thy hu khp trang tri. L sc vt chy ln v ngm
nhn khung cnh trong nh hng ca mt ngy mi. Tt c, tt c nhng g trc mt kia
gi y thuc v chng! Trong trng thi ngt ngy, chng c chy quanh, chy quanh
mi, thnh thong chng li nhy ln v sung sng! Chng ln mnh trn sng t,
chng gm y mm c ngt ma h, chng ht tung ln nhng nm t en v ht h
mi v m nng ca n. Sau chng i kim tra mt vng khp trang tri, chng yn
lng ngm nhn khu rung la, ng c, vun qu, ao c, lm cy. Chng ngm nhn nh
cha tng nhn thy nhng th y bao gi, v ngay c lc ny chng cng cha tin rng
tt c nhng th l ca chng.
Sau c bn li cng nhau quay v v yn lng tp trung trc ngi nh chnh. D ngi
nh ny cng thuc v chng nhng chng cn ngi, cha dm vo ngay. Nhng
Tuyt Trn v Napoleon mau chng ly li c bnh tnh v dng vai ph ca, ri
tng con lc tc, thn trng bc vo, trnh khng lm xo trn cc vt bn trong.
Chng nhn gt i t phng n sang phng kia, th tho, hi hp ngm nhn cnh xa hoa
khng th no tin c ang by ra trc mt, no ging nm lng vt, no gng soi,
no gh nm lng nga, no thm nhung 4, ri nh n hang Vitoria [5] treo trn l si
trong phng khch. Nhng khi xung n bc tam cp th chng bng pht hin ra l
thiu mt Mollie. Chng quay vo v thy Mollie cn ng trong cn phng ng p nht
nh. Ho ra c nng ly mt di ruy bng mu xanh trn bn trang im ca b Jones,
vt ln vai v ang thn th soi gng. Cc con khc tm ngay ly n v li ra khi nh.
My ci i ln mui treo trong bp c em i chn, thng bia trong phng ra bt th
b Chin S thng, nhng th khc hu nh c gi nguyn ch c. Mt ngh quyt

v vic gi to nh chnh lm vin bo tng c nht tr thng qua ngay ti ch. Tt c

u ng l khng con no c quyn sng trong to nh ny.
Chng i n sng v sau Tuyt Trn v Napoleon mi tt c tp trung.
"Tha cc ng ch", Tuyt Trn ni, "By gi l by gi ri, chng ta cn c mt ngy
na c. Hm nay chng ta s bt u ct c, nhng chng ta cn mt vic phi lm trc
."
Th l hai con ln ni rng nh nhng cun sch v lng ca con ng Jones tm c
trong ng rc m sut ba thng qua chng hc v nay chng bit c, bit vit.
Napoleon sai i ly mt l sn , mt l sn trng ri dn c bn i ra cng ln. Tuyt
Trn (v n l con vit p nht) kp ci chi sn gia hai mng chn, xo ch in
Trang v vit ch Tri Sc Vt ln ci thanh trn cng ca cnh cng. T nay tr i y
s l tn chnh thc ca tri ny. Sau c bn quay li khu nh, Tuyt Trn v
Napoleon li ra lnh tm mt ci thang ri dng st vo u hi nh kho. Chng gii thch
rng sau mt thi k kh cng nghin cu, ba thng gn y chng c kt cc lun
im ca Sc Sinh Kinh thnh By iu Rn. By iu Rn s c k ln tng v s
l lut vnh vin bt di bt dch ca tt c cc thnh vin Tri Sc Vt. Tuyt Trn leo ln
thang mt cch kh nhc (v ln kh gi thng bng khi ng trn thang) v bt u vit,
trong khi Ch im cm hp sn ng bn di my bc. Cc iu rn c vit bng
sn trng trn bc tng qut hc n, ng xa c ba chc mt cng c r. Ni dung nh
sau:
BY IU RN
Tt c cc loi hai chn u l k th.
Tt c cc loi bn chn hoc c cnh u l bn.
Khng con vt no c mc qun o.
Khng con vt no c ng trn ging.
Khng con vt no c ung ru.
Loi vt khng c git hi ln nhau.
Mi con vt sinh ra u bnh ng.
Cc ch u c vit r rng v c on ch c hai li chnh t m thi, y l ch
"ging" b vit thnh "gng" v mt ch S b vit ngc. Tuyt Trn c to ln cho
tt c cng nghe. Tt c u gt u ng , nhng con thng minh hn lp tc hc thuc
lng cc iu Rn.
"By gi, tha cc ng ch'' Tuyt Trn va nm ci chi sn xung t va go ln,
"tt c ra ng ct c! Chng ta phi thu hoch nhanh hn lo Jones v l gia nhn ca
hn.''

ng lc th ba con b ci vn cm thy kh chu t trc bng rng ln. Sut hai

mi bn ting ng h qua chng cha c vt sa, v ca chng cng mng nh
mun n ra n ni. Sau mt cht n o, l ln sai mang x ti v thc hin cng
vic kh thnh tho, chn chng t ra ph hp vi cng vic ny. Chng my chc vt
c nm x y sa bo, mt s con t m n xem.
"Lm g vi s sa ny nh'', c con hi.
"Lo Jones thnh thong c trn sa vo thc n ca chng ti y'', mt ch g mi ln
ting.
"Cc ng ch, n sa lm g!'', Napoleon va go ln va bc ra ng trc my
x sa, " y ri tnh sau. Thu hoch quan trng hn. ng ch Tuyt Trn s dn u.
Ti s ra sau mt lc. Cc ng ch, tin ln! V thu hoch ang cn chng ta.''
Cc con vt tin ra cnh ng v bt u ct c, nhng chiu v th chng khng thy
my x sa u na.
-------------------------------2 H ch: ngy 24 thng 6.
3 News of the World - T bo ra vo ch nht, thng ng cc tin git gn, khng mang
tnh cht chnh tr, pht hnh 5 triu bn mi s. Xut bn t nm 1843.
4 Nguyn vn the Brussels carpet - Thm Brussels.
5 N hong Anh tr v t nm 1837 n nm 1901.

Chng 3
Phi cng nhn l chng lm vic rt chm, khng qun mt mi, ch ct thu hoch cho
xong! Cng kh ca chng c n b, chng thu c nhiu hn d kin.
i khi chng cng gp mt s kh khn v tt c cng c u c lm dnh cho
ngi ch khng phi cho sc vt, m mun s dng cng c th phi ng c trn
hai chn sau. Nhng phi ni bn ln l mt ging thng minh - kh n u chng cng
c cch. Cn l nga th hiu r tng tha rung, m ct v vun c thnh ng th chng
lm tho hn ng Jones v gia nhn nhiu. Bn ln khng lm m ch hng dn v kim
tra cc con khc. Vi kin thc nh th th vic chng nm vai tr lnh o l ng
nhin. Chin S v B Mp t khoc ln mnh my ct hoc my ba c (d nhin l
khng cn hm thic, cng chng cn cng) v kin nhn i khp cch ng, trong khi
mt con ln no bc theo sau, thnh thong li ku "i thng, ng ch!" hoc "Quay
li, ng ch!". Tt c cc con vt, khng k ln nh, u tham gia ct v xp c. Ngay
n bn g vt cng phi mnh di nng sut ngy tham gia vn chuyn tng ln c
nh bng m. Chng hon tt cng vic mt cch nhanh chng, phi ni l nhanh hn
ngi, nu ng Jones v gia nhn lm th phi hai ngy na mi xong. Hn na y li l
mt v ma nng sut nht t trc n nay. Khng c chuyn ri vi v bn g, vt rt
tinh mt, chng nht n tng cng mt. V cng khng c con no n vng, d ch mt
ming ngom.
Cng vic ca trang tri din ra thun li trong sut ma h nm . Bn sc vt cm
thy v cng sung sng, chng cha bao gi ngh rng chuyn li c th xy ra. n
l c mt nim vui, v by gi thc n l ca chng, do chng v v chng ch khng
phi l th do mt ng ch keo bn b th cho na. Sau khi chng tng kh c l
ngi n bm v tch s i ri th khu phn mi con d nhin l nhiu hn. V mc d
cha c kinh nghim, chng vn c nhiu thi gian th gin hn. Chng c gp mt s
kh khn, v d khi thu hoch ng cc th phi dng sc thi tru i v trang tri khng
c my p, nhng vi tr thng minh ca l ln v sc kho ca Chin S th vic g m
chng chng lm c. Chin S rt c knh trng. Ngay khi cn ng Jones n chm
ch ri, nhng by gi n lm vic bng ba, c ngy tng chng nh ton b cng vic
ca tri u dn ln vai n. N ko ri y t sng n ti v bao gi cng c mt
nhng ch kh khn nht. N nh mt con g trng nh thc trc na ting v t
nguyn lm mt s vic cn kp nht trc khi ngy lm vic chnh thc bt u. Trc
bt c kh khn, tr ngi no n u ni: "Ti s c gng hn na!", cu y tr thnh
phng chm hnh ng ca chnh n.
Nhng con khc cng lm vic ht mnh. Th d l g v vt mt c n hai t ng
cc. Thi n cp vt; nhng ting eo v ming n, ming ung; chuyn ci v, cn x;
thi ghen t - nhng thi xu ca qu kh bin mt hn. Khng con no trn vic ng ra l gn nh khng con no. Mollie khng thch dy sm v tm cch chun trc,
ni rng c hn nh dt vo mng. Thi ca con mo cng ng ng. C khi no
cn l y nh rng n b i u mt t trc ri. Ch chng thng b i u rt lu
v ch xut hin, nh cha c chuyn g xy ra, ngay trc ba n hay vo bui chiu,
khi cng vic hon tt. Nhng n lun lun tm c cch gii thch v ku g g mt
cch ng yu, thnh ra kh m nghi ng c thin ch ca n. Ch c con la gi

Benjamin l vn nh c. N vn lm cng vic mt cch chm chm c hu nh thi cn

ng Jones, khng bao gi trn vic, cng chng bao gi lm hn. N khng ni g v
cuc Khi Ngha cng nh nhng i thay sau . Nu c hi c cm thy vui hn
thi cn ng Jones khng, th n bo: "i la di lm. Cc v cha thy la cht bao gi
c m" - bao gi n cng ni mt cu b him nh vy.
Ngy ch nht ngh. Ba sng n mun hn mt ting v sau bao gi cng c mt
cuc hp mt long trng. Trc ht l l ko c. Tuyt Trn tm c trong kho dng c
mt tm khn tri bn c mu xanh ca b Jones ri v mt ci mng v mt ci sng
mu trng ln trn. V th l bui sng ch nht no chic khn tri bn cng tung bay
trn ct c trong vn hoa. Tuyt Trn gii thch rng mu xanh tng trng cho ng
rung Anh quc, cn sng v mng l biu tng ca nc Cng Ha Sc Vt tng lai,
khi lt c ton b ging ngi ri. Sau khi ko c mi con vt cng n tp
trung trong nh kho ln, chng gi y l Hp. Chng lp k hach cho tun sau cng
nh tho lun v ra ngh quyt v cc kin ngh khc nhau ti y. Ch c bn ln a ra
kin ngh m thi. Nhng con khc ch bit biu quyt ch khng kin ngh g bao gi.
Tuyt Trn v Napoleon tho lun hng nht. Nhng hai con ny lun lun chng i
nhau: h con ny a ra kin g l con kia lp tc phn i. Ngay c khi vn c
quyt nh ri, nh vic dnh mt ming t nh pha sau khu vn lm ch dng gi,
khng ai c th phn i chuyn , th hai con ny li tranh lun gay gt v vic loi no,
n bao nhiu tui th c ngh hu. Cc bui Hp bao gi cng kt thc bng bi ng
ca " Sc Sinh Anh quc", cn bui chiu th chng c ngh t do.
Bn ln dnh ci kho dng c lm tng hnh dinh. Bui ti chng hc ngh mc, ngh
rn v nhng ngh khc qua nhng cun sch nht c trong to nh chnh. Tuyt Trn
cn a nhng con khc vo cc t chc m n gi l y Hi Sc Sinh. N lm vic ny
mt cch say sa, khng bit mt l g. N thit lp c y Ban Trng cho l g mi,
y Ban Chm Sc ui cho l b, Hip Hi ci hun cc ng ch th hoang (mc ch
l ci to bn chut v th rng); Phong Tro gi lng tht trng cho bn cu, vn vn v
vn vn, y l cha k cc t xo nn m ch na. Ni chung cc d n ca Tuyt Trn
u khng c kt qu. Vic ci to l th hoang tht bi gn nh ngay t u. Thi ca
chng chng thay i t no, m c x tt th chng li cng lo thm. Con mo cng c
chn trong Hip Hi ci hun v hat ng rt tch cc trong my ngy u. C ln n
ln tn mi nh ni chuyn vi my con chim s u ngoi tm vi ca n. N bo rng
by gi mi loi u l ng ch v nu con s no mun th c th u ngay ln chn
trc n; nhng bn s khng dm li gn.
Cc lp hc c, hc vit thu c kt qu kh quan. Trc khi ma thu v a s cc con
vt trong tri u thot nn m ch nhng mc nht nh.
Bn ln c thng vit tho. L ch cng bit c, nhng chng ch c mi By iu
Rn m thi. Con d tn l Muriel c thng hn l ch nn bui ti n thng c cho
nhng con khc nghe cc mu bo nht c trn ng rc. La Benjamin c nhanh
khng km g l ln, nhng n chng c ci g bao gi. N bo chng thy c g ng
c. B Mp hc thuc c bng ch ci nhng khng bit ghp vn. Chin S khng vt
qua c ch D. N thng ly nhng ci mng to knh ca mnh vit ln ct nhng
ch ci A, B, C, D ri ng ngm, tai cp li pha sau, thnh thong li vy vy bm, c

gng nh xem sau l ch g, nhng chng bao gi nh ra. i khi n cng thuc c
cc ch ci E, F, G, H, nhng bao gi cng vy, h thuc my ch th li qun cc ch
A, B, C, D. Cui cng n nh tho mn vi bn ch ci v ngy no cng vit mt
hai ln rn tr nh. Mollie ch hc nm ch ci ghi tn n m thi. N thng ly
cnh cy nh xp cc ch ri trang tr thm bng mt vi bng hoa, sau i vng
quanh ngm.
Nhng con khc khng vt qua ch A. Nhng loi ngu hn nh cu, g v vt khng
th thuc c By iu Rn. Sau khi suy ngh, Tuyt Trn tuyn b rng c th rt By
iu Rn thnh mt cch ngn nh sau: "Bn chn tt, hai chn xu". N bo y chnh
l nguyn l c bn ca Sc Sinh Kinh. Ch cn nm vng cch ngn ny th khng cn
s g nh hng ca con ngi na. Bn g vt phn i v cho rng chng ch c hai
chn, nhng Tuyt Trn chng minh khng phi nh vy.
"Cnh chim, tha cc ng ch", Tuyt Trn ni, "l c quan vn ng ch khng phi
cm nm. Cnh cng l chn thi. c trng phn bit vi Ging Ngi l bn tay,
mi vic xu xa u do i bn tay ca chng lm ht."
Bn g vt khng hiu ht bi thuyt php trng giang i hi , nhng chng ng
vi cch gii thch ca Tuyt Trn v tt c nhng con vt ngu si hn li phi hc thuc
lng cch ngn mi. BN CHN TT, HAI CHN XU c vit to hn, bn trn
By iu Rn. Khi thuc lng ri th l cu t ra rt khoi cch ngn ny, mi khi
nm ngh l chng li ng thanh tng "Bn chn tt, hai chn xu! Bn chn tt, hai
chn xu!" v c th hng gi lin khng bit mt.
Napoleon khng quan tm n cc y hi ca Tuyt Trn. N bo rng gio dc th h
tr quan trng hn cng tc vn ng nhng con trng thnh. Hai con ch ci Jessie
v Bluebell c chn con ch con kho mnh ngay sau v thu hoch. Napoleon bt l
ch con ngay khi chng va cai sa, n bo s chu trch nhim gio dc bn tr. N em
l ch con giu trn gc xp, bn trn kho dng c, phi c thang mi tro ln c, v
gi chng kn n ni dn dn khng con no cn nh n l ch con y na.
Chuyn mt sa khng cn l b mt. Bn ln em trn vo cm n hng ngy. Nhng
qu to u ma chn, ngy no cng c qu rng trn m c trong vn. Mi con
vt u ngh l s em chia u, nhng mt hm c lnh nht to rng ri em vo nh
kho dng c dnh ring cho l ln. C my con phn nn v chuyn ny, nhng khng
i n u. V vn ny th l ln, k c Tuyt Trn v Napoleon, u thng nht quan
im. Ch im c c i lm cng tc t tng.
"Tha cc ng ch", N ni, "Ti hy vng l cc ng ch khng ngh rng loi ln
chng ti lm nh th l do ch k v c quyn c li ch? Nhiu ng ch ln cng
ngn sa v to lm. Ti cng chng thch g hai th . Mc ch ca chng ti khi n
nhng th ch l nhm bo v sc kho m thi. Sa v to (Tha cc ng ch, khoa
hc chng minh) c cha nhiu cht cc k cn thit cho sc kho loi ln. Loi ln
chng ti lm cng vic tr c. Chng ti nm ton b cng tc t chc v qun l trang
tri ny. V s phn vinh ca cc ng ch m chng ti phi lm vic c ngy ln m.
Chng ti ung sa v n to v li ch ca chnh cc ng ch y. Cc ng ch c

tng tng c chuyn g s xy ra nu loi ln chng ti khng cng ng ni nhim

v khng? Lo Jones s quay v! Vng, lo Jones s quay v! Chc chn l nh th, tha
cc ng ch", N van v go to, va go va nhy t phi sang tri, ui vy nhng ln,
"Chc chn l khng ai trong chng ta mun lo Jones quay v ri, c phi th khng ?"
Chc chn l khng mt con vt no mun lo Jones quay v ri. t vn theo cch
th khng con no dm m ming ra na. Sc kho loi ln l vic h trng, chuyn
khng cn phi bn. Th l chng i n thng nht m khng bn ci thm l sa v to
rng (khi vo ma th ton b) ch dnh cho ring loi ln dng m thi.

Chng 4
n cui ma h th tin tc v Tri Sc Vt bay ra khp na nc. Ngy no Tuyt
Trn v Napoleon cng c tng n b cu thm nhp vo cc trang tri khc tuyn
truyn v cuc Khi Ngha v dy ht bi "Sc Sinh Anh quc".
Trong khi ng Jones hu nh ngy no cng ngi trong nh hng S t
Willingdon than van vi bt c ngi chu chuyn no v vic b l sc vt v tch s
cp ot mt ti sn. Cc ch tri khc t ra thng cm, nhng li chng chu gip g
c. Khng nhng th, trong thm tm bn li cn tm cch li dng tai ho ca lo na.
May l ch hai in trang tip gip vi Tri Sc Vt lun lun bt ho vi nhau. Mt tri
c tn l Tri Co, mt tri ln nhng b b b, canh tc theo li c, nhiu ch cy mc
um tm, cc bi chn th b dm nt, hng ro th xiu vo. Ch trang tri ny, ng
Pilkington l mt ngi v lo, dng phn ln th gi vo vic sn bn v cu c. Trang
tri th hai tn l Tri Keo, nh hn nhng c chm sc k lng hn. Ch trang tri
ny l ng Frederick, mt ngi th bo, sc so, thng xuyn dnh lu vo cc v kin
co v ni ting l mt tay la gt c hng. Hai v ny ght nhau n ni khng th tm
c ting ni chung ngay c trong vic bo v quyn li ca chnh mnh.
Nhng cuc Khi Ngha Tri Sc Vt lm c hai hong s v h tm mi cch ngn
khng cho tin tc lt vo trang tri ca mnh. u tin h gi v ch giu chuyn
bn sc vt t iu hnh trang tri. "Ch ba by hai mt [1] ngy l toi", h bo. H tung
tin l l sc vt trong in Trang (h khng khng gi l in Trang ch khng chu
chp nhn tn Tri Sc Vt) sut ngy tranh ginh nhau v chng my na ri s cht i
thi. Mt thi gian sau, thy l sc vt khng cht i, Frederick v Pilkington lin i
ging v bt u ni v nhng cnh tng v lun khng th tng tng c ang din
ra trong Tri Sc Vt. H bo rng l sc vt n tht ln nhau, chng tra tn nhau bng
mng st nung , cn nhng con ci th thnh v chung. "Chng li qui lut ca T
Nhin th kt qu nh vy y", Frederick v Pilkington ni.
Nhng chuyn cng chng c my ngi tin. Li n v mt trang tri k l, ni con
ngi b ui i v cc con vt t iu hnh ly cng vic tip tc c truyn tng mt
cch t m v xuyn tc, sut nm ln sng bo ng lan trn khp c vng nng thn.
Nhng con b c vn d bo bng tr nn hung d, cu th ph hng ro v dm nt
ng c, b ci ht x sa, nga ua th khng chu nhy qua hng ro m ht tung k
s ln cao. Nhc iu v li ca bi "Sc Sinh Anh quc" ph bin n tn hang cng ng
hm. N c truyn b vi mt tc nhanh cha tng thy. Bi ht lm cho con ngi
pht in ln c, nhng h li gi nh y ch l mt tr l bch. Ngay c sc vt
cng khng th no li ht mt th rc ri tin nh th c, h bo. Con vt no b
bt qu tang ang ht bi lp tc b nh n ti trn. Th m vn khng cm tuyt
c. So ht bi trn hng ro, b cu g trn cy, bi ht i vo ting d n non, vo
c ting chung nh th na. Con ngi run ln mi ln nghe thy n, h nh nghe thy
im bo trc tai ha ca chnh mnh.
u thng mi, khi thu hoch v a ht ng cc vo kho, mt s c p th c
mt n b cu bt ng x khng kh lao ti u xung sn trang tri, dng v v cng
xc ng. ng Jones cng vi gia nhn v khong na t thanh nin ca Tri Co v Tri

Keo vt qua cng ln v ang tin vo trang tri ny. ng Jones lm lm khu sng
ln n, cn nhng ngi khc u c trang b bng gy gc. Khng cn nghi ng
g na, h mun ti chim trang tri.
Nhng l sc vt khng b bt ng, ngc li, chng chun b cho s kin ny t lu.
Tuyt Trn, trc y tng nghin cu k lng cun sch vit v cc chin dch ca
Julius Ceasar [2] , m n tm thy trong ngi nh chnh, c phn cng t chc phng
v. N lp tc a ra cc mnh lnh v cc con vt mau chng chim lnh cc v tr c
phn cng.
Tuyt Trn ra lnh tn cng ngay khi nhm ngi kia va tin gn n dy nh trong
trang tri. Ba mi lm con b cu xut kch, chng bay qua bay li v a vo u m
ngi pha di, trong khi h mi trnh v phi th l ngng, phc kch sn sau hng ro
xng ra v cn vo chn. Nhng y mi ch l n chin thut c tc dng lm ri lon
hng ng i phng bi v ngi ta d dng dng gy xua l ngng i. Mi tn cng
th hai c a ra mt trn. Muriel, Benjamin v ton th by cu do chnh Tuyt Trn
dn u xng ln vy cht m ngi ri lao vo hc ly hc trong khi Benjamin quay
lng v pha h v vung vt. Nhng ln ny l sc vt cng khng thng, gy v giy
inh m con ngi s dng l nhng v kh qu mnh i vi chng. Thy tnh th bt
li, Tuyt Trn h ln mt ting v y chnh l tn hiu tm lui binh, l sc vt vi tho
chy vo trong sn.
Ting h reo chin thng vang ln. Nhng ngi tn cng thy qun th b chy nh
d kin nn chng cn chnh n hng ng, vi vng xng ln truy kch. ng nh Tuyt
Trn d liu. Khi ngi vo ht trong sn th ba con nga, ba con b v tt c l
ln cn li trc nm mai phc sn trong chung b lin lao ra ct t ng rt
lui. Tuyt Trn h lnh tng cng kch. Chnh n lao thng vo ng Jones. ng Jones
trng thy n lao ti lin bp c. Pht n ghm lm Tuyt Trn b thng dc sng
lng, mu chy lnh lng v lm cht mt con cu. Khng lng l mt giy, Tuyt Trn
c th m thng tm thn t ri ca n vo chn ng Jones. ng ng sng soi ln
ng phn, sng vng ra xa. Nhng khng khip nht l Chin S, n ng trn hai chn
sau v ging xung u ngi bng nhng chic mng st. C nn u tin ca n khin
anh chng dn chung nga ca Tri Co ng vt ra t, bt tnh nhn s. C my ngi
vt gy v b chy. Khng b l thi c, l sc vt lin ui theo vng quanh sn. Chng
hc bng h ln, ri cn, , p. Khng c con no trong tri l khng tham gia bo th
theo cch ca mnh. Ngay con mo cng nhy t mi chung b xung vai anh chn b
ri va cn vo c va go nh ln cn ng cn. Va thy c th rt lui c l mi
ngi vi chy khi sn ra ng ln. Th l thm nhp cha c nm pht, h
phi tho chy, pha sau l l ngng va cn vo i va r rt ui theo.
C mt ngi khng chy thot. Trong sn, Chin S ang c lt anh dn chung nga
vn nm p mt xung bn ln. Anh chng khng h ng y.
"Hn cht ri!", Chin S bun b tht ln, "Ti u c nh lm nh vy. Ti qun mt
l mnh eo mng st. By gi ai m tin l ti khng ch ch?"

"Thi ng c y m, ng ch!", Tuyt Trn ni, mu trn lng n vn r ra tng lc,

"Chin tranh l chin tranh. Ngi tt l ngi cht."
"Ti khng c git, ngay c git ngi", Chin S c nhc i nhc li nh th, mt m
l.
"Th Mollie u nh?", C con no hi.
ng l khng thy Mollie u. Ban u chng rt lo, chng s rng Mollie c th b
thng hoc b bn ngi kia bt theo cng nn. Cui cng c nng c tm thy
ang trn trong chung nga, u rc trong ng rm. N b trn ngay khi nghe thy
ting sng n. Trong khi cc con vt i tm Mollie th anh chng dn chung nga hi
tnh v trn mt.
L sc vt t tp li y , chng v cng phn khch, tranh nhau ni. L mng chin
thng c t chc ngay lp tc. C c ko ln v chng ht bi "Sc Sinh Anh quc"
my ln lin, sau chng lm l mai tng con cu t trn v trng trn m ca n mt
bi to gai. Tuyt Trn c mt bi din vn ngay bn cnh m chin s trn vong, nhn
mnh rng mi con vt u phi sn sng hi sinh cho Tri Sc Vt khi cn.
L sc vt nht tr lp ra phn thng cho nhng chin cng va qua, y l danh hiu
Sc vt Anh hng hng nht, danh hiu ny c trao ngay cho Tuyt Trn v Chin S.
Phn thng l mt chic huy chng ng (chnh l tm ng trang tr yn nga tm
c trong kho dng c) c eo vo ngy l v ch nht. Danh hiu Sc vt Anh hng
hng hai c trao cho con cu hy sinh.
Chng tranh ci rt lu v chuyn t tn cho chin thng. Cui cng chng quyt nh
gi l Chin dch Chung b v cuc phc kch din ra trong chung b. Chng tm c
khu sng ca ng Jones trong m bn, n th trong tri vn c sn. Khu sng c
mang t di chn ct c, gi nh sng i bc cc ni khc, chng s bn sng mng
hai ln trong mt nm, mt ln vo dp h ch mng ngy Khi Ngha, ln khc vo
ngy hai mi thng mi mng Chin Thng.

Chng 5
Cng n gn ma ng th Mollie cng tr nn kh chu. Sng no c nng cng i lm
mun, vin c l ng qun; ngoi ra n cn phn nn l b nhng cn bnh l, mc d vn
n nh thung lung vy. N thng tm mi cch trn vic v chy ra h nc, thn
th ng ngm bng mnh. Nhng c nh tin n th n cn mc nhng khuyt im
nghim trng hn nhiu. Mt hm, n ang i do trong sn, v t vy ci ui di,
ming nhai mt nm c th B Mp ko sang mt bn v bo:
"Mollie, ch c vi iu cn ni vi em. Sng nay ch trng thy em ng bn hng ro
gia Tri Sc Vt v Tri Co. Bn kia hng ro l ngi ca nh Pilkington. D ng
rt xa nhng ch chc chn l lc hn ta ang ni chuyn vi em, ch nhn thy r nh
th, cn em th cho n v v vo hai bn m. Mollie, chuyn l th no?"
"Anh ta khng v! Em khng ng ! Lm g c chuyn !" - Mollie go ln , hai
chn nhy dng v nn m m xung mt t.
"Mollie, hy nhn thng vo mt ch y! Em c dm th vi ch l g cha tng v
vo m em khng?"
"Khng c chuyn !", Mollie nhc li, nhng n khng dm nhn B Mp v lp tc
phng ra ng.
Mt ngh cht le ln trong u B Mp. Khng ni cho con no bit, n t t tin li
pha chung ca Mollie v ly mng lt ng rm trong chung ln. Bn di ng rm
c mt cc ng v my si ruy bng mu sc.
Ba ngy sau Mollie bin mt. Sau my tun vn cha c tin tc g, nhng ri l b cu
bo co li l nhn thy Mollie bn ngai Willingdon. N ko mt ci xe nh, sn
hai mu en- lng ly, ng ngh gn mt qun bia. Mt g n ng bo tt, mt
gay, mc qun ca r, ng chn, i ght; c v nh l ch qun; ang va v v va t
cho n ming ng. Bm n mi c ct chi cn thn, m bm trn trn c tht mt
di ruy bng mu ti. Theo nhng con b cu ni li th trng n c v tho mn. T
khng con no nhc n n na.
Bc sang thng ging, thi tit tr nn v cng khc nghit. t rn nh , khng th
lm c vic g na. Cc cuc Hp c chuyn vo nh kho ln, l ln chuyn tm
vo vic lp k hoch cho v ti. Chng nht tr rng v l ln thng minh nht nn s
chu trch nhim v ng li chung ca tri, nhng quyt nh ca chng phi c
thng qua vi a s tuyt i. Mi vic s v cng hon ho nu nh Tuyt Trn v
Napoleon khng thng xuyn chng i nhau. Hai con ny bt ng nhau v mi vn
mi khi c dp. Nu con ny bo phi gieo nhiu la mch hn th con kia nht nh s
ni phi gieo nhiu yn mch hn; nu mt con ni cnh ng no hp vi bp ci th
con kia nht nh s bo vng ch c th trng c ci. Con no cng c mt s ng h
vin cho nn cc cuc tranh lun thng din ra rt quyt lit. Do bit n ni nn Tuyt
Trn thng ginh c a s trong cc cuc Hp, cn bn ngoi th a s li ng h
Napoleon. Trung thnh nht vi Napoleon l by cu. Thi gian gn y l cu thng

tng "Bn chn tt, hai chn xu" khi c l do cng nh chng cn l do g v cc cuc
Hp cng thng b gin on l v th. c bit l c n nhng on quan trng nht
trong cc bi pht biu ca Tuyt Trn l y nh rng l cu li go ln "Bn chn tt, hai
chn xu". Tuyt Trn nghin cu k tp ch "Trng trt v chn nui" tm c trong
ngi nh chnh, trong u n c c mt m k hoch ci cch v hin i ha cng tc
sn xut. N k v h thng thot nc cho ng rung, l chua, phn pht pht cho c
tri nghe, n cn son ra mt s i v sinh, sao cho tng con "i" mi ln mt ni
khc nhau cho tn cng vn chuyn sau ny. Napoleon th ngc li, khng son g c,
nhng li r tai cc con khc rng Tuyt Trn ch ni nhm v c v nh ang i thi c
ra tay. Nhng cuc tranh chp d di nht gia hai con l v vic xy dng ci xay
gi.
Trn cnh ng c, khng xa nhng dy nh ca tri l my, c mt ci g nh, cng l
ch cao nht trong tri. Sau khi kho st, Tuyt Trn tuyn b rng y l khu vc tt
nht xy dng mt chic ci xay gi, chng s lp ln mt my pht in cung
cp in cho ton tri. Cc chung ri s c n in, ma ng th s c l si, cha
ni n vic s dng in chy my ca, my thi c, my thi c ci , my vt sa
na. L sc vt cha tng c nghe chuyn nh th bao gi (tri ny vn thuc loi lc
hu, ch c cc my n gin nht), chng v cng kinh ngc lng nghe Tuyt Trn thao
thao bt tuyt v nhng chic my k diu s thay chng lm vic trong khi chng c th
ung dung gm c ngoi ng hoc ngi c sch v tranh lun nng cao dn tr c.
Ch vi tun sau Tuyt Trn hon tt cc ti liu k thut v d n ci xay gi. Cc bn
v chi tit phn c kh c son tho da trn ba cun sch ca ng Jones: "Mt ngn
vt hu dng trong gia nh", "T lm th xy" v "Ngi bt u lm th in cn
bit". Tuyt Trn dng ci nh kho, trc y vn l khu p trng, lm vn phng v
c mt ci nn phng bng g rt thch hp cho vic v k thut. Tuyt Trn ngi trong
hng gi lin. N ly mt hn ln trang sch cn thit, mt chn kp vin phn;
n nhy qua nhy li, va nhy va v, i khi khoi qu li rt ln khe kh. Dn dn, cc
bn v bao gm rt nhiu trc v bnh rng xon xut ly nhau xp kn gn na gian nh
kho, cc con khc tuy chng hiu g nhng v cng thn phc. Ngy no cc con vt
cng n xem cc bn v ca Tuyt Trn t nht mt ln. Ngay c l g, vt cng ti,
nhng ng xa xa dm vo khng p phi cc hnh v bng phn. Ch c Napoleon l
khng h bn tm. N phn i ngay t u. Mc d vy, mt hm n n kim tra d
n m khng bo cho con no bit trc. N i xung quanh khu kho, ri vo xem xt k
lng cc bn v, ht ch ny ch kia, ri nhc chn ln t vo y mt bi, sau n
bnh thn i ra m khng thm ni mt li no.
V vic xy dng ci xay gi m tri chia lm hai phi i ch nhau. Tuyt Trn khng
giu gim rng vic xy ci xay gi s i hi mt s hy sinh to ln. Phi khai thc, vn
chuyn n cng trng, ri xy, sau mi lp cnh qut, ng c v dy in (lm
sao kim c nhng th th Tuyt Trn khng ni). Nhng n vn khng nh rng
c th hon tt cng trnh trong vng mt nm. Cn sau , n tuyn b, cng vic s bt
i rt nhiu v chng s ch phi lm ba bui mt tun m thi. Ngc li, Napoleon cho
rng nhim v quan trng nht hin nay l sn xut lng thc, nu chng ph th gi vo
vic xy dng ci xay gi th chng s b cht i. L sc vt chia thnh hai phe; mt phe
a ra khu hiu: "ng h Tuyt Trn v ba ngy lm vic mt tun"; phe kia a ra

khu hiu: "ng h Napoleon v no bng". Ch c Benjamin l khng tham gia phe phi
no. N khng tin l ri y thc n s d tha, cng chng tin l ci xay gi s gip
gim cng vic chn tay. C ci xay hay khng ci xay th cng th thi, chng sng
th no th ri cng s sng nh vy, ngha l cn kh.
Ngoi ci xay gi th chng cn tranh ci v vic phng v na. Tt c u hiu rng tuy
con ngi b thua trong Chin dch Chung b nhng nht nh h s nh mt trn na,
trn ny s d di hn, ginh li trang tri cho ng Jones. Ngi ta nht nh s lm
nh th v tin n v trn i bi ca con ngi lan khp vng thn qu v l sc vt
trong cc trang tri khc nay tr nn ra bng bnh hn bao gi ht. Cng nh mi khi,
Tuyt Trn v Napoleon khng tm c ting ni chung. Theo Napoleon th vic cn
lm trc ht l tm mua v tp s dng v kh nng. Theo Tuyt Trn th vic cp bch
hin nay l c nhng n b cu n cc trang tri khc ku gi cc cuc khi ngha
. Mt con cho rng nu chng khng t phng v c th chng nht nh s b ngi
ta chinh phc, con kia th ni rng nu khi ngha n ra khp ni th khng cn phng v
na. Cc con vt nghe Napoleon ri nghe Tuyt Trn, nhng khng quyt nh c l
con no ng, thc ra c con no ang ni l con y ng, chng chng c chnh kin g
ht.
Cui cng Tuyt Trn hon tt ton b bn v n ca mnh. Trong cuc Hp vo
hm ch nht, vn xy dng ci xay gi c a ra biu quyt. Tt c l sc vt tp
hp y trong nh kho ln, Tuyt Trn pht biu trc v mc d thnh thong li b
by (by) cu chn hng, n trnh by mt cch y thuyt phc cc li ch ca ci
xay gi. Sau n lt Napoleon. N tuyn b mt cch nh nhng rng ci xay gi l
chuyn nhm nh v khuyn mi con ch c ng h d n ny; n ch ni chng ba mi
giy ri bnh thn ngi xung, c v nh n cng chng thm quan tm n hiu qu va
to ra ni thnh gi. Tuyt Trn ng ln trn hai chn sau v lp tc ng khu mt bi
din vn hng hn nhm thuyt phc nhng con khc biu quyt xy dng ci xay gi,
n ni to n ni t c c by cu. Trc trang tri vn chia lm hai phe u nhau,
nhng ln ny Tuyt Trn thuyt phc c a s ng h. N ni v tng lai ca
Tri Sc Vt, mt tng lai v cng ti sng, khi lao ng chn tay khng cn nng
ln lng chng na. Tr tng tng ca n cn i xa hn nhng my thi rm, my thi
c ci. in, n ni, c th chy my gt p, my cy, my ba, my cn; ngoi ra cn
cung cp in chiu sng, nc nng, nc lnh v l si cho tt c cc chung na. C
th thy kt qu biu quyt ngay trc khi Tuyt Trn kt thc bi din vn. Nhng ng
lc th Napoleon ng ln, n lic xo v pha Tuyt Trn ri rt ln lanh lnh nh
ting ci, cha con no nghe thy ting rt nh th bao gi.
C ting ch sa d di bn ngoi, ri mt by chn con ch cc to, c eo vng ng
lao vo nh kho. Chng xng thng vo Tuyt Trn, may m cu cu trnh c c tp
ca l ch. Tuyt Trn vi chy ra ngoi cn by ch th rt theo sau. L sc vt cn li
v cng ngc nhin v hong s, cng ko nhau ra ca xem cuc rt ui. Tuyt
Trn chy bng qua ng c ra ng ci ln. N chy thc mng cn by ch cng
lun bm st ngay sau. Bt thnh lnh cu cu b trt chn, c tng by ch s nhai n
n ni. Nhng cu cu li gng dy c, ln ny n cn chy nhanh hn v by ch
vn bm st. Tng chng nh mt con ch p c ui Tuyt Trn ri, may m
lc y cu cu kp vy sang hng khc. N li tng tc v ln ny b xa l ch c mt

on, ri n chui qua c mt l thng bn hng ro. Khng con no cn nhn thy
Tuyt Trn na.
V cng hong s, l sc vt im lng quay li nh kho. L ch sn cng tr v ngay sau
. Lc u con no cng t hi: my con ch y u ra th nh? Nhng sau th iu
y cng chng phi l b mt na: my con ny b Napoleon bt t lc cn b ri mang
i nui ring. D cha pht trin hon ton nhng trng chng to v d khng khc g
ch si. Chng ng ngay cnh Napoleon. Chng cng vy ui mng Napoleon nh
nhng con khc thng mng ng Jones vy.
Napoleon, c l ch h tng, bc ln ci bc m trc y Th Lnh tng ng ni
chuyn. N tuyn b rng t nay cc cuc Hp vo ngy ch nht hng tun s b hy b.
N ni rng nhng cuc Hp l v b, ch mt th gi. T nay cc vn lin quan
n cng vic ca trang tri s do mt y ban ton ln v ch tch l Napoleon gii quyt.
y s l cc cuc Hp kn, ngh quyt s c thng bo cho ton tri sau. Cc con vt
s vn tip tc tp hp vo sng ch nht cho c, ht "Sc Sinh Anh quc" v nhn
cng vic s lm trong tun sau nhng khng cn cc cuc tho lun na.
Mc d b sc v v trc xut Tuyt Trn, quyt nh hy b cc cuc tho lun lm c
bn tht vng hon ton. Mt s con chc chn s phn i nu chng tm c l l kh
d. Ngay V S cng cm thy bt an. N dng tai ln, rung rung bm my ln, ngh c
nhy lung tung v d rt c gng n vn chng bit phi ni th no. Nhng my con ln
th do ming hn. Bn con ln tht hng u go ln phn i, ri c bn con cng
nhy dng ln ng thanh ni. Nhng nhng con ch ng quanh Napoleon sa vang
v my con ln nh phi ngm ming, im lng v ch. Sau l l cu vi bi tng
"Bn chn tt, hai chn xu" ko di khong mi lm pht, chm ht mi cuc bn tho.
Ch im c c i gii thch cho nhng con khc.
"Tha cc ng ch", Ch im ni, "Ti hy vng rng tt c cc ng ch u nh gi
cao s hy sinh ca ng ch Napoleon khi ng ch y ng ra cng ng cng vic lnh
o tri. Cc ng ch ng ngh rng lnh o l vic d! Ngc li, y l trch nhim
cc k nng n v kh khn. Khng c ai trong chng ta tin tng mt cch su sc bng
ng ch Napoleon rng tt c cc con vt sinh ra u bnh ng. ng ch y s rt sung
sng nu cc bn c th t quyt nh ly s phn ca mnh. Nhng ai c th m bo
rng i khi cc ng ch s khng c quyt nh sai, khi tri ca chng ta s ra sao?
V d cc ng ch c th i theo tn Tuyt Trn vi ci ci xay gi ho huyn ca n, i
theo mt tn m hnh tung khng khc g mt tn ti phm th sao?"
"Anh ta chin u mt cch dng cm trong Chin dch Chung b", c con ln ting.
"Dng cm khng cha ", Ch im ni, "Lng trung thnh v s phc tng cn quan
trng hn. Ni v Chin dch Chung b, ti tin rng s n lc chng ta thy vai tr ca
Tuyt Trn b thi phng mt cch qu ng. K lut, tha cc ng ch, k lut st!
y l khu hiu ca chng ta trong giai on hin nay. Ch mt bc i sai lm l k th
s tn cng ngay. Chc chn l cc ng ch khng mun lo Jones quay li ch?"

L l ca n qu l kh bc b c. Chc chn l khng c con no mun lo Jones quay

v ri, nu nhng cuc tranh ci vo cc ngy ch nht to c cho lo Jones tr v th
chng s khng tranh ci na. Chin S suy ngh k, n thay mt tt c pht biu:
"ng ch Napoleon ni g cng ng. ng ch Napoleon khng bao gi sai."
T ngoi "Ti s c gng hn na", Chin S cn c thm mt khu hiu mi: "ng
ch Napoleon lc no cng ng".
Thi tit m dn ln, bt u mt ma cy mi. Khu kho, ni Tuyt Trn v thit k
ci xay gi b ng ca v c l cc bn v cng b xo ri. C mi gi sng ch
nht l l sc vt li t tp trong nh kho ln nhn nhim v sn xut cho c tun sau.
S ca Th Lnh, nay ch cn xng c o ln v t trn mt gc cy, cnh khu
sng, di chn ct c. Sau khi d l ko c, l sc vt phi trnh trng bc u ngang
qua ni t s Th Lnh ri mi i vo nh kho. Nay chng cng khng cn ngi ln ln
vi nhau nh mi khi na. Napoleon, Ch im v K Tc, mt con heo c bit ti trong
vic son bi ht v lm th ngi trn ci bc g, chn con ch lm thnh na vng trn
bao quanh, nhng con ln khc ngi pha sau. Cc con vt cn li ngi trn nn nh.
Napoleon c bn phn cng cng vic cho tun sau, ri chng ht mt ln bi "Sc Sinh
Anh quc" v gii tn.
Ngy ch nht th ba, k t khi trc xut Tuyt Trn, cc con vt bng nghe Napoleon
tuyn b rng nht nh phi xy dng ci xay gi. N khng gii thch v sao li thay i
quyt nh, nhng bo rng nhim v ny i hi mi con phi c gng, hi sinh rt nhiu,
khng lai tr kh nng l phi ct bt khu phn n hng ngy na. D n c lp
n tng chi tit. Mt y ban ton ln nghin cu d n ny sut ba tun qua. Vic
xy dng ci xay gi v cc cng trnh ph tr khc c th ko di trong hai nm.
Bui chiu, Ch im n gii thch cho tng con rng thc ra Napoleon khng chng
i vic xy dng ci xay gi. Ngc li, ngay t u n ng h d n v nhng bn
v m chng thy trong khu p trng chnh l do Tuyt Trn nh cp ca Napoleon. Ci
xay gi l sng kin ring ca Napoleon. Th th ti sao - mt s con hi - trc y
Napoleon li kin quyt chng? Ch im t ra rt ranh mnh. y - n gii thch - y l
s khn kho ca ng ch Napoleon. ng ch y ch gi v chng c th tng kh
Tuyt Trn, k th nguy him c th dn chng vo con ng lm lc bt c lc no.
By gi, khi Tuyt Trn khng cn th chng c th tin hnh m khng s n gy ri
na. y gi l chin thut, Ch im ni. N nhc i nhc li: "Chin thut, cc ng
ch, y chnh l chin thut" ri va mm ci va nhy xung quanh, ui ngoy tt. L
sc vt chng hiu g, nhng Ch im ni rt hng hn ng thi ba con ch i cng vi
n bng sa m ln, nn chng nh chp nhn m khng hi g thm na.

Chng 6
Sut nm l sc vt phi lm lng qun qut khng khc g n l. Nhng lm vic i
vi chng l mt nim vui, chng khng tic sc, chng sn sng chp nhn mi hy sinh
v chng bit rng chng ang lm vic cho mnh v cho con chu mnh ch khng phi
cho mt l ngi li bing, trm cp na.
Sut ma xun v ma h chng lm vic su mi t ting mt tun, nhng sang
thng tm th Napoleon tuyn b l s lm c chiu ch nht. Cng vic ny l hon ton
t nguyn, nhng con no vng mt s b ct mt na khu phn. Mc d vy, chng vn
khng hon thnh c k hoch ra. Nm nay thu hoch km hn nm ngoi,
chng cng khng kp trng c ci trn hai khu rung v cy ba qu chm. C th thy
trc rng ma ng ti s c nhiu kh khn.
Vic xy dng ci xay gi cng gp khng t rc ri. Ngay trong trang tri c mt m
vi tt, ct cng khng thiu, cn xi mng th sn trong kho; mi vt t xy dng u
c . Nhng c mt vn m l sc vt khng th gii quyt ngay c, y l lm th
no p c thnh nhng vin c kch thc nh . C v nh ch c mt cch l
dng cuc chim v x beng; nhng khng con no bit s dng nhng th y v chng
khng th ng trn hai chn sau c. Phi mt my tun l my m chng mi bit
cch li dng lc ht ca tri t. Nhng tng ln, khng th dng c nm di y
m vi. L sc vt ly dy qun xung quanh nhng hn , sau c bn, no b, no
nga, no cu, bt c con no c th bm vo dy u c mt, khi khn cp c bn ln
cng nm ly dy v ko t t theo b dc, ri chng th ri hn xung y cho v
thnh nhng mnh nh. Vic vn chuyn nhng vin v khng phi l kh. Nga vn
chuyn bng xe con, cu th mang tng vin mt, ngay c Muriel v Benjamin cng t
thng vo chic xe hai ch v tham gia chuyn ch. n cui ma h th chng kim
c , cng vic xy dng bt u, l ln ng vai gim st v c cng.
Nhng vic xy dng tin hnh rt chm, tn rt nhiu cng sc. Chng thng mt c
ngy mi ko c mt hn ln n nh, nhng khi th xung th n li khng v.
Khng c Chin S th chng c vic g nn hn, mt mnh n lm bng tt c nhng con
khc cng li. Nu hn nng qu, c l b n li xung th bao gi Chin S cng gng
ht sc ko ln. Ai cng phi thn phc khi nhn thy n, chn bm cht vo t, hi
th gp gp, hai bn sn m m hi, gng sc ko nhng hn ln tng bc mt.
B Mp thnh thong li nhc n ng c lao lc qu, nhng n khng nghe. C v nh
i vi n th hai cu khu hiu: "Ti s c gng hn na" v "ng ch Napoleon lc
no cng ng" chnh l p n cho mi vn . N li nh con g trng gi dy trc
bn mi lm pht ch khng phi na ting nh trc y. Nhng lc rnh ri, phi ni
l by gi chng khng c nhiu thi gi ri na, n i mt mnh ra m , xp nhng
hn v li v ko ln ch xy ci xay gi m khng cn con no gip.
D c phi lm vic vt v nhng i sng l sc vt trong ma h cng khng n ni
no. Chng khng c n nhiu hn thi cn ng Jones, nhng cng khng t hn. B
li, chng ch phi lm t nui mnh, chng khng phi nui l ngi gm nhng nm
tn tham n na, ch ring iu ny ng vin chng vt qua mi kh khn chng
cht. Thm na, cch lm ca l sc vt nhiu khi li hiu qu v nhanh. V d vic lm

c c chng thc hin nhanh, gn hn ngi nhiu. By gi khng cn con no n cp

nn cng khng cn cha hng ro v cng gia khu ng c v khu canh tc na.
Nhng t ma h bt u c s thiu ht, nay th ny, mai th khc. Chng cn du
t, inh, dy thng, bnh cho ch, st lm mng nga, nhng th ny Tri Sc Vt
khng sn xut c. Sau l n ht ging, phn ha hc, cc lai cng c nh cuc,
xng, ri cn thit b cho ci xay gi na. Khng con no bit cch mua nhng th .
Mt sng ch nht, khi l sc vt tp trung nhn nhim v cho tun ti, Napoleon bng
tuyn b rng n quyt nh tin hnh mt chnh sch mi. T nay tr i Tri Sc Vt
s bun bn vi cc tri ln cn: d nhin l khng phi v li nhun m ch mua mt
s vt dng tht s cn thit thi. Nhim v xy dng ci xay gi l ti cn thit i vi
chng ta, n ni nh th. V vy n thng tho v vic bn c v mt phn la m v
va ri, sau ny, nu cn tin na th c th phi bn trng, nhu cu v trng
Willingdon l rt cao. Cc bn g, Napoleon ni, phi ly lm t ho v c nhng ng
gp c bit trong vic xy dng ci xay gi.
Mt ln na l sc vt li cm thy lo lng. Khng quan h vi con ngi, khng tham
gia bun bn, khng s dng tin - ch l y khng phi l nhng quyt nh c
thng qua trong cuc Hp u tin mng chin thng sau khi ui c lo Jones ? Tt
c mi con u nh l chng tng thng qua nhng quyt nh y, hay t nht chng
ngh rng chng nh l nh th. Bn con ln, nhng con ng ln phn i khi
Napoleon tuyn b hy b cc cuc Hp cui tun li nh ln ting, nhng chng phi
vi v ngm ming v by ch sa m ln ri. Cng nh mi khi, l cu li tng
"Bn chn tt, hai chn xu!" v mi s u vn hon y. Cui cng Napoleon gi chn
ln ngh trt t v tuyn b l n gii quyt n tha mi chuyn ri. Khng con no
phi tip xc vi loi ngi, vic tht chng hay ho g. N s chu hon ton trch
nhim v cng vic nng n . Mt lut s hin sng Willingdon tn l Whymper
ng lm trung gian gia Tri Sc Vt v cc trang tri ln cn, ng ta s n nhn
nhim v vo cc bui sng th hai hng tun. Ging nh mi khi, Napoleon kt thc bi
din vn bng cch h khu hiu "Tri Sc Vt mun nm" v sau khi ht bi "Sc Sinh
Anh quc", l sc vt gii tn.
Sau Ch im li i mt vng quanh tri cng tc t tng. N cam oan rng
quyt nh khng bun bn v khng s dng tin cha h c a ra biu quyt ch
ng ni l thng qua. y ch l chuyn ba t, m nu theo di t khi k thy th c
th do Tuyt Trn ba ra cng nn. Nhng mt s con vn cn cha tin, th l Ch im
hi: "ng ch c chc l khng tng tng ra nh th ch? ng ch c ti liu no
khng nh chuyn khng? Quyt nh c ghi u ?". Chc chn l cc quyt
nh khng c ghi chp u c cho nn cui cng l sc vt tin l chng lm.
Th hai no ng Whymper cng n trang tri. ng l mt lut s dng ngi nh nhn,
tc mai di, mi bt u i vo lm n, nhng kh ranh mnh, nhn ra ngay rng nht
nh Tri Sc Vt s cn mt ngi mi gii v tin hoa hng d nhin l phi "m". L
sc vt s Whymper v tm cch trnh cng xa cng tt. D sao th vic Napoleon ng
trn bn chn ra lnh cho Whymper ng trn hai chn cng to ra trong lng chng
nim t ho chnh ng v phn no xoa du c phn ng i vi chnh sch mi.
Quan h ca chng vi ging ngi khng hon ton nh trc y na. Lng th hn

ca ging ngi i vi Tri Sc Vt khng nhng khng gim m cn tng v n ngy

cng thnh vng hn. Ai cng tin l trc sau g th ci tri ny cng ph sn m thi,
cn ci xay gi th tht bi l ci chc. H thng t tp trong cc qun bia ri v cc s
chng minh rng ci xay gi nht nh s sp, m nu khng sp th cng s chng
hot ng c. Nhng d khng thch, h vn phi n l sc vt v chng qun l trang
tri kh hiu qu. Chng c l h bt u gi tri ny l Tri Sc Vt v thi gi
l n vn mang tn l in Trang. H cng khng cn ng h ng Jones na, ng ny
mt ht hy vng chim li c trang tri v i lm n ni khc ri. Tuy hin nay
mi quan h gia Tri Sc Vt vi th gii bn ngoi u thng qua Whymper, nhng
ngi ta n rng Napoleon sp sa k kt hp ng thng mi hoc l vi Tri Co ca
Pilkington hoc l vi Tri Keo ca Frederick, nhng thin h cng ni rng s khng c
chuyn k vi c hai tri cng mt lc.
Cng khong thi gian l ln t ngt chuyn vo sng trong to nh chnh. Ln ny
l sc vt cng cho rng ngay t nhng ngy u tin chng thng qua quyt nh l
khng con no c dn vo sng trong ngi nh chnh. Ch im li thuyt phc c
chng rng chng lm. Loi ln l b c ca c tri, n ni, cho nn cn phi dnh cho
cc ng ch y nhng ch yn tnh lm vic. Lnh t (thi gian gn y n bt u
gi Napoleon l lnh t) phi sng mt ni xng ng ch khng th c sng mi trong
chung heo c. Tuy vy mt s con t ra lo lng khi nghe ni rng l ln khng nhng
n trong bp v ngh trong phng khch m cn ng c trn ging na. Chin S vn ni
"ng ch Napoleon lc no cng ng", nhng B Mp th cho rng chc chn l c qui
nh cm ng trn ging nn i ra u hi nh kho xem By iu Rn. Nhng n
ch nhn c mt ch ch khng th ghp vn c, n nh i tm Muriel.
"Muriel", B Mp bo, "c cho ti nghe iu Rn Th T. C phi l khng bao gi
c ng trn ging khng?"
Muriel phi nh vn mi mi xong.
"iu Rn ny vit: Khng con vt no c ng trn ging c tri dra", Muriel ni.
Tht l k, B Mp nh l iu Rn Th T u c ni khn tri ging, nhng nu
ghi r trn tng nh th th chc l th thi. ng lc Ch im cng vi hai hay ba
con ch v tnh i ngang qua.
"Tha cc ng ch", n ni, "ti ngh rng cc ng ch bit l loi ln chng ti ng
trn ging ri? Ti sao li khng nh? Ch l cc ng ch li cho rng c qui nh cm
ng trn ging ? Ging l g,ch l ch nm ng m thi. Ni ng ra th mt
rm trong chung cng l ging. Qui nh l cm ng trn khn tri, v y l sn phm
ca con ngi. Chng ti b ht khn tri ging i ri, by gi chng ti ch dng
chn thi. Ging phi ni l rt tin! Nhng cng khng phi l qu xa x, ti c th ni
vi cc ng ch rng y chnh l th cn cho nhng ngi lm vic tr c nh chng ti.
Ch l cc ng ch li khng mun cho chng ti c ngh ngi hay sao? Ch l cc
ng ch li mun chng ti kit sc hay sao? Chc chn l khng c ai trong cc ng
ch mun lo Jones quay li ch?"

Bn sc vt khng nh vi n rng chng khng ngh nh vy v t cng khng con

no cn nhc n vic l ln ng trn ging na. My ngy sau c thng bo rng t
nay tr i loi ln s dy mun hn nhng loi khc mt ting, ln ny th khng c con
no phn nn g c.
Ma thu ti, l sc vt tuy mt nhng vui. Nm qua l mt nm vt v, phi bn mt
phn c v ng cc nn d tr cho ma ng khng c d gi lm, nhng ci xay gi
n b mi cng kh ca chng. Ci xay gi xy dng c gn mt na ri. Sau
v thu hoch thi tit rt thun li, l sc vt lm vic mit mi cha tng thy, chng
sn sng i li, khun vc sut ngy min l bc tng c ngy mt cao thm, d ch mt
t. Ban m Chin S cn tranh th lm thm mt, hai ting di nh trng. Lc rnh ri
l sc vt thng i do xung quanh ci cng trnh xy dng , ngm nhn nhng bc
tng ng thng v chc chn; ri t hi ch l chng xy c ci cng trnh trng
l nh th ny . Ch c Benjamin l vn nh c, n chng ni g, ngoi tr cu ca
ming l la sng dai lm.
Thng mi mt bt u c gi ty nam. Vic xy dng b ngng tr v tri m qu,
khng th trn va c. Mt m gi mnh n ni mi nh tc ngi, tng cng nh
mun lung lay sp . L g thc gic v ku quang quc v c bn cng m thy nh c
ting sng n u . Bui sng, khi l sc vt i ra khi chung th thy ct c
t bao gi, cn cy du cui vn th b trc gc khng khc g ngi ta nh cy c
ci. Nhng y cha phi ht, trc mt chng cn mt cnh tng khng khip hn
nhiu. Ci xay gi b sp hon ton. Tt c cng ng thanh tht ln v tht vng.
Chng lao v pha cng trng. Napoleon vn vn cho rng chy l vic h ng cng ba
chn bn cng chy ngay u on. Th l xong, tt c thnh cng toi, nhng vin
m chng phi kh nhc mi p v v vn chuyn ti c nay nm ngn ngang khp
ni. Khng ni nn li, chng ng lng, au kh ngm nhn ng . Napoleon im
lng i i li li, thnh thong g mi xung t ngi. ui n dui thng, p qua p
li rt mnh, chng t n ang suy ngh rt lung. N bng dng li, c ngha l n tm
c gii php.
"Tha cc ng ch", n bnh tnh ni, "cc ng ch c bit ai phi chu trch nhim v
vic ny khng? K no ph hoi, k no ph sp ci xay gi ca chng ta m
qua? Tuyt Trn!", n bng go ln, "chnh Tuyt Trn ch khng ai. Tn phn bi y
th hn nhn tm tm cch ph chng ta v tr th v vic n b trc xut mt cch
nhc nh, n li dng m ti m vo v ph hy ton b thnh qu lao ng sut
mt nm tri nay ca chng ta. Hm nay, ti y, ti tuyn b kt n t hnh Tuyt Trn.
Ai git c n s c phong Sc Vt Anh Hng hng hai v c thng mt na
thng to. Ai bt sng c n s c thng mt thng to."
Con no cng v cng cm tc khi bit tin Tuyt Trn phm ti c ty tri nh th.
Hn cm bc pht thnh ting tht, con no cng ngh cch bt sng Tuyt Trn nu n
cn lng vng u y. Chng cn pht hin ra du chn ln trn m c ngay gn khu
i. Du chn ko di khong chc mt, c v nh hng v ch c l thng trn hnh
ro. Napoleon ht ly ht cc du chn y v sau tuyn b rng y l chn Tuyt
Trn. Napoleon ni rng c th Tuyt Trn i t hng Tri Co ti.

"Chm ngha l cht", Napoleon tuyn b sau khi xem du chn xong, "phi tip tc cng
vic, tha cc ng ch! Chng ta s bt u khi phc ci xay gi ngay t sng hm nay,
chng ta s lm trong sut ma ng ny, mc cho gi ma, gi rt. Chng ta s dy cho
tn phn bi khn nn mt bi hc l n khng th ngn cn c chng ta. Xin cc
ng ch nh cho: k hoch ca chng ta vn khng thay i. Chng ta nht nh s hon
thnh vic xy dng ci xay gi ng thi hn. Cc ng ch, tin ln! Ci xay gi mun
nm! Tri Sc vt mun nm!".

Chng 7
Ma ng nm rt khc nghit. Bo ri n ma, sau l tuyt v bng gi, sang
thng hai m bng cha tan. Th m l sc vt vn mit mi xy dng li ci xay gi,
chng bit rng ngi ta ang theo di chng v bn ngi c c y s c c vui
mng nu chng khng hon thnh cng trnh ng hn.
tru tc chng, ngi ta cn lm ra v khng tin l Tuyt Trn ph ci xay gi, h
bo rng n sp l do tng mng qu. Nhng l sc vt th tin chc l khng phi th.
D sao chng cng quyt nh s xy tng dy mt mt ch khng phi bn mi phn
nh trc y na, v nh vy th cn phi khai thc nhiu hn trc. M chm
di tuyt trong mt thi gian di nn khng th bt u c. Sau th tri tuy c lnh
nhng kh ro, nhng cng vic qu l khng khip, l sc vt khng cn hng hi nh
xa na. Chng khng nhng b lnh m cn thng xuyn b i na. Ch c Chin S
v B Mp l vn nhit tnh. Ch im ng vin phong tro bng nhng bui ni chuyn,
n chng minh mt cch hng hn rng lao ng l hnh phc v vinh quang. Nhng
nhng bui ni chuyn ca Ch im cng khng c tc dng, chnh sc kho v cu
"Ti s c gng hn na" ca Chin S l ngun ng vin rt ln i vi nhng con
khc.
Lng thc bt u cn vo thng ging. Khu phn bng ng cc b ct bt, thay vo
l khoai ty. Khi li pht hin ra l a s khoai ty nh ng b nhn v khng
c che y cn thn, s n c cn li chng ng l bao. Nhiu hm chng ch c
n mi c v c ci. Nn i bt u e do.
Tin ny dt khot phi gi kn, khng c cho ngi xung quanh bit. Phn chn v
v sp ci xay gi ngi ta cng tung nhiu tin tht thit v Tri Sc Vt hn. Ngi ta
n no l l sc vt sp sa cht v i v bnh n ni, no l chng nh nhau sut
ngy, no l chng ang n tht ln nhau, ri git c nhng con non na. Napoleon hiu
rng s c nhiu phin toi nu ngi ngoi bit tri ang gp kh khn v lng thc
nn quyt nh dng Whymper lm cng c phn tuyn truyn. Trc y l sc vt
thng ng xa xa mi khi Whymper gh vo tri, nhng by gi mt s con c chn,
ch yu l cu, c php n gn v lm nh v tnh, ni rng do ny khu phn c
tng. Ngoi ra, Napoleon cn ra lnh ct cho gn y b bch trong kho ri ly ng
cc v bt ph ln trn. Mi khi c dp l chng li dn Whymper i ngang qua nh kho
ng ta c th nhn thy lng thc cha trong . Whymper b x mi v thng
ni vi mi ngi l Tri Sc Vt vn lng thc.
Mc d vy, n cui thng ging th thy r l phi tm cch mua thm ng cc. Do
ny Napoleon t khi i ra ngoi, n ngi l trong ngi nh chnh, cc ca ra vo u c
nhng con ch d canh phng nghim ngt. Nu n i ra ngoi th bao gi cng c su
con ch h tng xung quanh, bn ny lp tc nhe nanh gm g, e da khi thy nhng
con khc n gn. N cng khng cn tham gia cc bui Hp ngy ch nht na m giao
cho mt con ln khc, thng l Ch im, c bng phn cng cng vic.

Mt ln, vo ch nht, Ch im tuyn b l l g mi, bn ny va bt u , phi giao

np trng. Thng qua Whymper, Napoleon k hp ng cung cp bn trm qu trng
mi tun. Tin bn trng mua lng thc cho n ma h v khi mi s s d dng
hn.
L g mi go tong ln. Trc y chng cng c nhc nh l cn phi hy sinh,
nhng khng ng mi s li ti t n nh vy. Chng chun b t cho v p xun,
chng tuyn b l by gi m ly trng th khc g st sinh. K t ngy trc xut ng
Jones, y l ln u tin c mt cuc t tp ging nh bo lon. Ba con g mi t ging
Minorca cm u cuc ni dy chng li k hach ca Napoleon. Bin php ca chng l
bay ln x nh v xung cho trng v. Napoleon hnh ng nhanh chng v quyt lit.
N h lnh khng cho bn g mi n na v cn tuyn b l con no cho l g d ch mt
ht thc s b t hnh ngay lp tc. L ch c phn cng theo di. L g mi cm c
c nm ngy, cui cng phi u hng v tr v vo t nh c. Chn con g mi
cht. Chng b coi l cht v bnh cu trng v c chn trong vn. Whymper khng
h bit chuyn ny v u n tun no cng c mt chic xe n ly trng.
Khng thy Tuyt Trn u. C tin n l n trn trong Tri Co hay Tri Keo g .
Quan h gia Napoleon vi cc tri xung quanh c ci thin phn no. Lc
chng bng pht hin c mt ng g trong sn tri, s g ny b n cch y khong
chc nm. S g tm c tht ng lc, Whymper khuyn Napoleon em bn, c
Pilkington v Frederick u mun mua. Napoleon lng l, khng bit nn bn cho ai.
C h n nh bn cho Frederick th c tin ni l Tuyt Trn ang trn trong Tri Co,
m khi n ng sang Pilkington th li c tin Tuyt Trn ang trong Tri Keo.
u thng ging ton tri bng si ng v mt tin bt ng nh st nh gia tri quang.
Ho ra l Tuyt Trn vn thng b mt thm nhp tri vo ban m! L sc vt lo lng
n mt ng. n rng m no Tuyt Trn cng m vo ph hoi. N n trm lng
thc, ht cc x sa, p v trng, dm nt cc m m v nhai v cy trong vn.
Kh khn tht bi no cng b qui l ti Tuyt Trn. Nu ca s b v hay ng thot nc
b tc l y nh rng c con ni l ti Tuyt Trn ph, ngay khi cha kha nh kho b mt
th c tri cng cho rng Tuyt Trn nm xung ging. iu l l sau khi tm thy
cha kha bn di ti bt th c tri vn tin l ti Tuyt Trn. L b khng nh rng ban
m Tuyt Trn chui vo chung v vt trm sa khi chng ng. n rng l chut, bn
ny tng gy nhiu rc ri ma ng va ri, cng lin kt vi Tuyt trn.
Napoleon h lnh phi iu tra tht k cc hot ng ca Tuyt Trn. Napoleon, c
my con ch h tng, kho st mt vng tt c cc to nh trong tri, trong khi nhng con
khc i theo xa xa pha sau. N bo n c th nh hi c Tuyt Trn nn c i vi
bc li dng li v ngi t tm du vt. Gc no n cng ngi, ngi c nh kho,
chung b, chung g, vn rau v ch no cng c du vt Tuyt Trn c. N d mi
xung t vi ln ri ht vo tht su, sau tuyn b bng mt ging nghe rn ngi:
"Tuyt Trn! Hn m n y! Ta nhn ra mi ca n!", c nghe mi t "Tuyt
Trn" l l ch li nhe nanh v sa ph ha.

Tt c run ln v s. C cm tng nh tn Tuyt Trn b n v y quyn nng ang n

nu u y, rt gn v sn sng trt tai ha xung u chng.Ti hm , Ch im gi
tt c li v vi b mt nghim trng n bo rng c mt s tin khn cp cn thng bo.
"Tha cc ng ch!", n go ln, "chng ti pht hin ra mt ti c khng th tha th
c. Tuyt Trn bn mnh cho Frederick ca Tri Keo, lo ny vn ang d nh tn
cng cp tri ca chng ta! Mt khi chin tranh xy ra th Tuyt Trn s lm nhim
v dn ng. Nhng n cn tng tn lng tm hn th nhiu. Trc y chng ta tng
ngh rng Tuyt Trn gy ri l do tnh t ph v ham h quyn lc. Nhng tha cc
ng ch, chng ta lm. Cc ng ch c bit l do tht s nm u khng? Ngay t
u n lin kt vi lo Jones! N l gin ip nm vng ca lo Jones. Chng c
c th hin trong nhng ti liu m n li v chng ta mi tm thy gn y. Tha
cc ng ch, ti cho rng iu l gii nhiu vic. Ch l chng ta cha nhn ra l n
c gng, may m khng thnh, lm cho chng ta thua v tan r trong Chin dch
Chung b hay sao?"
Tt c u ng ra. Ti c ny tht qu khng khip, vt xa vic ph hoi ci xay gi.
Phi mt lc sau chng mi nhn thc c ht tnh cht nghim trng ca s vic. Tt
c chng vn nh, hay chng tng l vn nh hnh nh ca Tuyt Trn khi n xng ln
dn u cuc tn cng trong Chin dch Chung b, khi n on kt v c v chng, khi
n khng bung b d b lo Jones bn b thng. Tht kh tng tng lm sao
chuyn li xy ra nu nh n l gin ip ca lo Jones. Ngay c Chin S, vn kim
li, cng cm thy bi ri. Chin S nm xung, co hai chn trc vo bng, nhm mt
li, c gng tp trung t tng v cui cng ni:
"Ti khng tin, trong Chin dch Chung b Tuyt Trn chin u dng cm. Chnh
mt ti nhn thy nh th. Chng phi chng ta phong n lm Sc vt Anh hng hng
nht ngay sau chin dch l g?"
"Tha cc ng ch, y chnh l sai lm ca chng ta. By gi chng ta bit rng, nhng
vic ny u ghi r trong cc ti liu mt m chng ta mi tm thy, n nh d chng ta
vo by cho bn kia tiu dit."
"Nhng n cng b thng", Chin S ni, tt c chng ta u nhn thy mu chy khi n
ang chy."
"y l do sp t t trc!", Ch im go ln, "pht sng ca lo Jones ch st qua
ngi n thi. c g cc ng ch bit c ti c th ch cho cc ng ch thy tn
Tuyt Trn vit r bng giy trng mc en nh th no. Chng tho thun l vo
lc nguy kch nht th Tuyt Trn s h lnh rt lui, nhng trn a cho ch qun. V
n sut thnh cng, ti c th ni rng n chc chn s thnh cng nu nh khng c
nh Lnh o Anh hng, ng ch Napoleon knh mn ca chng ta. Cc bn cn nh lc
lo Jones v gia nhn tin vo sn ch? Tuyt Trn quay lng b chy v nhiu con
chy theo hn. Ch l cc bn khng nh rng ng lc , khi m hn lon bt u lan
ra v c v nh v mt trn n ni, th ng chi Napoleon xng ln v h "Git!" ri lao
thng vo chn lo Jones ? Tha cc ng ch, chc chn cc ng ch nh tnh tit !",
Ch im va ni va nhy t bn ny sang bn kia.

By gi, khi Ch im m t sng ng nh th th l sc vt dng nh nh ra. D

sao th chng cng nh r l Tuyt Trn quay u chy ng vo lc nguy ngp.
Nhng Chin S thy vn cha n.
"Ti khng tin l Tuyt Trn phn bi ngay t u", n ni, "sau ny li l chuyn
khc. Ti tin rng trong Chin dch Chung b Tuyt Trn vn l mt ng ch tt."
"Lnh t ca chng ta, ng ch Napoleon", Ch im ni mt cch chm ri v kin
quyt, " tuyn b dt khot, ti xin nhc li, tha cc ng ch, tuyn b dt khot rng
ngay t u Tuyt Trn l gin ip ca lo Jones, t trc khi chng ta ngh n
Khi ngha c."
"Th th khc!", Chin S bo "ng ch Napoleon ni th nht nh ng."
"y l mt thi thc s cu th, tha cc ng ch!", Ch im reo ln, nhng mi
con u thy i mt ti h, o in, hn hc ca n chiu thng vo Chin S. N nh
i, nhng cn ni thm y e da, "Ti xin bo trc l cc bn phi cnh gic. C y
c s ngh rng trong tri ny vn cn tay sai ca Tuyt Trn y!"
Bn ngy sau, bui chiu, Napoleon h lnh tt c phi c mt ngoi sn. Khi tt c
n th Napoleon xut hin, ngc eo hai huy chng (n mi t phong cho mnh
danh hiu Sc vt anh hng bc I v Sc vt anh hng bc II) vi chn con ch to ln,
va chy quanh va sa to n ni l sc vt s n ni gai c. Chng ngi yn lng, thu
mnh li, nh ch i mt trn cung phong d di.
Napoleon nghim khc nhn m ng, ri rt ln lnh lnh nh ting ci. Ngay lp tc l
ch lao vo cn tai bn con ln tht, my con ngt i v au v s, ri ko n chn
Napoleon. Mu chy ra t tai my con ln, v l ch pht in ln khi ngi thy mi mu
ti. Mi con cn ngc nhin hn na khi c ba con ch lao vo Chin S. Chin S lin
gi chn ln tm ly mt con v xung t. Con vi ku m ln xin tha mng, hai
con kia cp ui li, b chy. Chin S nhn Napoleon c hi nn xo cht hay nn th
con ch b gi. Napoleon thay i nt mt v h lnh cho Chin S th, th l Chin S
nhc chn ln, con ch thm hi, mnh my thm tm, va lt i va rn .
Trt t nhanh chng c vn hi. Bn con ln nm ch s phn, ngi run bn, ti li
hin r trn tng nt mt. Napoleon h lnh cho chng phi th nhn ti li. y chnh l
bn con ln ng ln phi i khi Napoleon quyt nh hy b nhng cuc Hp vo ngy
ch nht. Ngay lp tc chng th nhn tng b mt tip xc vi Tuyt Trn t khi n
b trc xut khi tri, gip n ph ci xay gi v tha thun cng vi n bn ng Tri
Sc Vt cho Frederick. Chng cn khai thm rng Tuyt Trn ni vi chng rng n
l gin ip ca lo Jones t nhiu nm trc. Khi chng va ni xong th l ch lao ln
cn t c hng c bn con, sau Napoleon, bng mt ging e do, nghe ni gai g,
hi c con no thy cn phi th ti khng.
Ba con g cm u cuc ni lon v trng bc ln pha trc v tuyn b rng chng
m thy Tuyt Trn kch ng chng bt tun mnh lnh ca Napoleon. Chng cng b
hnh quyt. Sau c mt con ngng bc ra v th nhn ly su bng la trong v

ma va qua n m n. Ri mt con cu ci th nhn b Tuyt Trn xi gic i

vo b nc n, ri hai con cu na th nhn hnh h n cht mt con cu c gi,
con ny c bit trung thnh vi Napoleon, chng ui n chy quanh ng la khi n b
ho. Tt c nhng con ny u b t hnh ti ch. C th, hnh quyt i lin ngay sau li
th ti. Chng my chc di chn Napoleon l mt ng xc, cn khng kh th nng
nc mi mu ti, mt cnh tng cha tng c t ngy ng Jones b trc xut.
Nhng con vt cn li sau v hnh quyt, tt nhin khng k l ch v l ln, t tp
thnh mt m v lng l b ra khi sn. Trng chng tht nh nhoi v khn nn. Chng
khng hiu gia s phn bi ca nhng con lin kt vi Tuyt Trn v s trng pht d
man m chng va chng kin, ci no gy sc mnh hn. Ngy xa chng tng
chng kin nhng cnh thm st khng km phn man r, nhng ln ny s vic r rng
khng khip hn v y l chng git ln nhau. T ngy lo Jones ra i n gi cha c
con no b git c. Ngay c chut cng cha b git. Chng i ln khu i ri cng nm
st vo nhau cho m bn cnh ci ci xay gi ang xy d: B Mp nm cnh Mona,
Benjamin, ri n b b, cu, g, ngng, vng mi con mo, n lnh ngay trc khi
Napoleon triu tp. Chng nm yn lng. Ch c Chin S l vn ng. N c i i li li,
ui p lin hi vo hai bn sn, thnh thong li h khe kh y lo u. Cui cng n
ni:
"Ti chng hiu g c. Khng th no tin c l chuyn c th xy ra trong tri ca
chng ta. C th l chnh chng ta cng c li. Ch c mt li thot, y l lm vic nhiu
hn. T nay ti s dy trc mt ting ng h."
Ri n bun b bc v khu m . Cu cu nht y hai xe v ko n cng trng xy
dng trc khi i ng.
L sc vt tm tm cnh B Mp nhng vn khng c con no ln ting. T trn nh i
chng c th nhn thy ton cnh khu vc. Chng trng thy gn nh ton b Tri Sc
Vt - bi chn th ko di n tn con ng chnh, ng trng c, rng cy, b nc,
cnh ng trng trt vi nhng cy la m ang ln xanh tt v mi ngi ca nhng ngi
nh trong trang tri vi nhng vt khi ngon ngoo. y l mt bui chiu ma xun,
tri quang my tnh. nh chiu t vng trn thm c v trn nhng b du pha xa xa.
Chng ngc nhin nh li rng trang tri ny l ca chng, mi thc t y u l ti
sn ca chng, mi thc t u ng qu xit bao. B Mp nhn ra xa, mt m l. Nu
c th ni ht c nhng iu n ngh th chc chn n s ni rng y khng phi l
iu chng nh lm khi chng quyt nh lt ch thng tr ca ging ngi. Trong ci
m Th Lnh gi ku gi chng khi ngha, chng khng th no tng tng li c
cnh khng b v git hi hng lot nh ngy hm nay. Nu lc n c ngh v tng
lai th y phi l mt x hi ca nhng con vt khng cn b i, khng cn b n roi,
tt c u bnh ng, tt c u lm vic theo nng lc, con kho bo v con yu, nh n
tng bo v l vt con m ci trong ci m Th Lnh gi ni chuyn . Th m, n
khng th hiu v sao, gi y khng con no cn dm ni ln ngh tht ca mnh na,
l ch sn hung d lng sc khp ni v tt c phi chng kin cnh git hi cc ng ch
sau khi nhng con ny th nhn phm nhng ti c ty tri. Nhng trong u n
khng h c mt ngh bt tun hay to phn no. D sao chng vn sng hn thi cn
lo Jones v iu chnh yu l phi ngn chn con ngi quay tr li. D th no th n

cng vn trung thnh vi s nghip, tip tc lao ng qun mnh, hon thnh mi nhim
v, tip tc i theo con ng m Napoleon chn. Nhng ch l y chnh l iu
chng hng ao c, l ci chng kh cng mi to dng c? Khng, chng xy ci
xay gi vi mt mc ch hon ton khc, cuc chin u sng cn vi lo Jones cng l
to dng mt x hi khc hn ci m chng nhn c ngy hm nay. y l nhng
ngh lt qua u B Mp, nhng n khng th ni thnh li.
Khng th tm c li ni, B Mp nh ht bi " Sc Sinh Anh quc", y cng l
mt cch th hin nhng tnh cm ang cun dng trong lng. Cc con khc lp tc ht
theo. Chng ht ba ln, ting ht du dng, chm v bun; cha bao gi chng ht nh
th.
Khi chng va ht xong ln th ba th Ch im, c hai con ch h tng, tin li. C
trng dng chng l bit ngay c tin quan trng cn phi thng bo gp. N tuyn b rng
bi "Sc Sinh Anh quc" b hy b theo mt ngh nh c bit ca ng ch
Napoleon. T nay tr i cm khng con no c ht bi na.
Cc con vt u ng ra.
"Ti sao?", Muriel hi.
"Tha cc ng ch, bi ht ny li thi ri", Ch im lnh lng ni, "Bi "Sc Sinh
Anh quc" l bi ht ku gi khi ngha. Cuc khi ngha thng li hon ton. V
hnh quyt chiu nay chnh l trn cui cng y. K th, c bn trong ln bn ngoi u
b nh bi. Bi "Sc Sinh Anh quc" ni ln c m ca chng ta v mt x hi tt
p hn trong tng lai. X hi xy dng xong. Bi ht ny r rng l khng cn
cn thit na."
D rt hong s, nhng chc chn s c con ng ln phn i nu nh lc l cu
khng tng ngay nh thng l: "Bn chn tt, hai chn xu", chng tng lin my pht
thnh ra khng con no cn c kin g c na.
Khng con no cn ht "Sc Sinh Anh quc" na. Thay vo , K Tc, mt thi s mi
ni, vit mt bi ht khc, bt u nh sau:
Sc Vt Tri ny, Sc Vt Tri ny
K th n s tan thy.
T tr i bao gi chng cng ht bi ny sau l ko c vo cc sng ch nht hng
tun. Nhng l sc vt cho rng c nhc iu ln li bi mi u khng hay bng bi
"Sc Sinh Anh quc" trc y.

Chng 8
Vi ngy sau, khi ni s hi do v thm st to ra lng xung th c my con nh
c, hay tng l nh c rng iu Rn Th Su ni: "Loi vt khng c git hi
ln nhau". D khng dm ni ra khi ng gn l ch v ln, nhng c bn u cho l
nhng v git chc va qua khng ph hp vi iu Rn Th Su. B Mp yu cu
Benjamin c cho nghe iu Rn Th Su, nhng cng nh mi khi, Benjamin bo rng
n khng dy vo nhng chuyn nh vy. B Mp nh i tm Muriel nh c. iu
y c vit nh sau: "Loi vt khng c git hi ln nhau nu khng c l do". Ho ra
l chng qun my t cui. Nhng nh vy l iu Rn ny vn c tn trng,
nhng tn phn bi lin kt vi Tuyt Trn ng b git qu i ch.
Nm nay chng cn lm vic vt v hn nm trc rt nhiu. Ngoi nhng cng vic
thng nht ca trang tri, chng cn phi xy dng li ci xay gi vi nhng bc tng
dy gp i, m li phi hon thnh ng k hach. C nhng lc chng thy phi lm
nhiu hn m li c n khng khc g thi cn ng Jones. Sng ch nht no Ch im
cng cm mt mnh giy di v c cho chng nghe cc s liu chng minh rng sn
lng cc loi lng thc, thc phm u tng, khi th hai trm, khi th ba trm, khi th
nm trm phn trm. Chng chng thy c l do g nghi ng, nht l v chng qun,
chng cn nh g qu kh trc ngy Khi Ngha na. Tuy th, i khi chng thy th s
liu t i m thc n nhiu thm th vn hn.
Mi mnh lnh by gi u c Ch im hay mt con ln khc a xung. Napoleon
ch xut hin na thng mt ln. Mi ln n xut hin th ngoi by ch h tng cn c
mt con g trng mu en i trc, ging nh lnh thi kn trong i k binh, con g ny
bao gi cng gy " o" tht to trc khi Napoleon hng ging bt u bi din vn.
C tin ni rng ngay trong ngi nh chnh Napoleon cng c mt phng ring, tch bit
hn vi nhng con ln khc. N n ring, khi n bao gi cng c hai con ch ng hu,
bt a u bng s, trc y, hi cn ng Jones nhng th ny vn trong t phng
khch v ch em ra dng trong nhng ngy l trng. C thm mt quyt nh mi l t
nay s bn sng cho mng ba ln, mt ln vo ngy sinh ca Napoleon v hai ln khc
vo nhng ngy l ln ca tri.
By gi chng khng xng h vi Napoleon n gin nh trc na. Tn n lun i km
vi nhng t nh "Lnh t ca chng ta, ng ch Napoleon", l ln cn c gng pht
minh ra cc tn mi nh: Cha ca cc loi vt, Ni khip s ca ging ngi, Ngi bo
v ca loi cu, Bn ca loi vt v.v... Mi khi ni v tr tu, lng nhn t, tnh yu
thng su nh tri bin ca Napoleon dnh cho sc vt, c bit l nhng con cn phi
sng trong vng n l ti tm ca cc trang tri khc l nc mt Tuyt Trn li chy t
m hai g m. Mi thnh tch u c qui v cho Napoleon. C th nghe thy hai con
g mi tm s: "Di s dn dt ca ng ch Napoleon, Lnh t ca chng ta, ti
c nm qu trng trong su ngy va ri"; hay hai con b va ung nc va ni:
"Nh s lnh o sng sut ca ng ch Napoleon m nc do ny mi ngt lm sao!".
Tm trng chung ca tri c th hin trong bi th mang tn: "ng ch Napoleon" do
K Tc sng tc:
ng ch Napoleon!

Ngi l cha ca nhng a tr m ci,

L sui ngun hnh phc mun i,
L vng thi dng chiu sng bu tri.
nh mt ngi m mi lng ti.
ng ch Napoleon!
Ngi cho ti ba n lc i lng.
Ngi cho ti nm rm m ma ng.
Ngi ngi canh,
Cho by con gic ng yn lnh.
Con i!
Hnh phc mun i,
L nh ng ch Napoleon.
Tn cha tn m tn chng,
Con c th qun.
Nhng tn ngi,
Vng thi dng chiu sng i i
Con phi nh mi khng thi:
Napoleon, Napoleon, ngi i! 1
Napoleon chp nhn bi th v bo vit ln bc tng nh kho ln, bn cnh By iu
Rn. Bn trn bi th l hnh Napoleon nhn nghing do Ch im v bng sn trng.
Trong khi , Napoleon, qua trung gian l Whymper, ang tin hnh nhng cuc m
phn rc ri vi Frederick v Pilkington. Vn cha bn c ng g. Frederick mun
mua lm, nhng li tr gi qu thp. ng thi li c tin n rng Frederick v l gia
nhn ang m mu tn cng Tri Sc Vt ph ci xay gi v lo ght cay ght ng
ngi nh ny. Nghe ni Tuyt Trn vn ang trn trong Tri Keo. n gia ma h th l
sc vt li c mt phen hong lon khi nghe n c ba con g t th b Tuyt Trn
xi gic mu st Napoleon. Chng b hnh quyt ngay lp tc v cc bin php an ninh
nghim ngt hn cho Napoleon c thc hin. T nay tr i, ban m s c bn con
ch, mi con canh mt gc ging, ng thi trnh b u c, mt con ch tn l
Pinkeye c phn cng nm tt c thc n trc khi Napoleon dng.

Cng khong thi gian c tin Napoleon quyt nh bn g cho Pilkington; hn th,
n cn d nh s thit lp vic trao i sn phm thng xuyn gia Tri Sc Vt v
Tri Co na. Quan h gia Napoleon v Pilkington, d ch mi qua trung gian l
Whymper, tr nn kh thn tnh. Pilkington, cng nh mi ngi ni chung, chng
bao gi c l sc vt tin, nhng d sao th chng cng thch hn Frederick l ngi
chng va ght va s. Cng n cui ma h, khi m ci xay gi sp xong, th tin
n v cuc tn cng phn trc cng tng. C ngi ni rng Frederick d nh dng i
qun gm hai mi ngi y sng ng tn cng v mua chuc chnh quyn
cng nh cnh st c t do hnh s. Ngoi ra tin tc v nhng vic lm tht c ca
hn i vi cc con vt trong Tri Keo cng c tit l. Hn nh n cht mt con
nga gi, hn b i by b, hn nm mt con ch vo bp l, chiu no hn cng kch
ng cho bn g trng nhau, m khng nhau sung, hn cn buc dao co ru vo
ca g tm cm gic mnh na. Khi nghe ni cc ng ch ca mnh b i x mt
cch man r nh vy th mu con no cng si ln v gin, i khi chng tht ln i ko
nhau i tn cng Tri Keo, ui c ging ngi i, ginh li t do cho l sc vt .
Nhng Ch im khuyn chng trnh hnh ng mt cch nng vi v hy tin tng vo
ng li chin lc ca ng ch Napoleon.
Lng cm th i vi Frederick tng ln tng ngy. Mt hm, vo ngy ch nht,
Napoleon xut hin trong nh kho gii thch cho l sc vt l n cha bao gi ngh s
bn g cho Frederick, n bo nhng loi nh vy khng xng ng n giao tip.
Nhng con b cu vn c phi i ku gi sc vt trong cc tri khc ng ln khi
ngha b cm khng c lai vng n gn Tri Co, khu hiu: " o loi ngi!"
c thay bng: " o Frederick!". n cui ma h th mt ti c na ca Tuyt Trn
c pht hin. Ln ny l cnh ng la m mc y c di - sau khi iu tra mi pht
hin ra rng ban m Tuyt Trn ln vo tri ri trn ht c vo thc ging. Mt con
ngng c ng phm trong v ny th nhn ti li vi Ch im v sau nut ngay
mt qu c c dc t st. L sc vt cn c thng bo rng, khng phi nh nhiu
con vn tin, Tuyt Trn cha bao gi c phong danh hiu Sc vt Anh hng bc I.
Chuyn y l do chnh Tuyt Trn ba ra ngay sau chin dch Chung b. N khng
nhng khng c khen thng m con b ph phn nng n v t ra hn nht khi lm
trn. Cng nh mi khi, tin ny lm mt s con bi ri, nhng Ch im nhanh chng
thuyt phc c chng rng thc ra l do chng mau qun m thi.
Ci xay gi c xy dng xong vo ma thu, ng vo lc thu hoch v ma, chng
phi lm vic n kit sc. D cn phi lp thit b na, Whymper ang m phn
mua, nhng ci chnh l xy xong nh xng ri. Bit bao nhiu kh khn, cha c k
thut v kinh nghim, li cn b Tuyt Trn ph hoi, th m chng vn hon thnh cng
tc xy dng ng ngy gi nh! D rt mt mi, l sc vt vn c i nhiu vng
quanh ci xay gi, lng y t ho, lc ny trng n cn p hn ln xy u tin. y l
cha ni tng ln ny dy gp i ln trc. By gi mun ph m khng c thuc n
khng xong! V khi chng ngh n khi lng cng vic lm, nhng kh khn
vt qua, nhng i thay s ti khi cch qut ci xay gi bt u quay, khi my pht in
bt u chy; khi chng ngh n nhng chuyn th bao nhiu mt mi u tan bin,
chng cng nhau chy vng quanh ci xay gi, va chy va reo h m . Chnh
Napoleon, c my con ch v con g trng h tng, cng ti xem, n chc mng c l
nhn dp hon thnh cng trnh v tuyn b s t tn cng trnh l Nh my Napoleon.

Hai ngy sau, l sc vt c mi ti d mt phin hp c bit trong nh kho. Chng

khng th no tin c khi nghe Napoleon ni bn g cho Frederick. Ngy mai xe ca
Frederick s ti ch. Ho ra thi gian qua Napoleon gi v thn thin vi Pilkington
nhng li b mt m phn vi Frederick.
Mi quan h vi Tri Co u b ct, mt cng hm cha y cc t ng c tnh xc
phm c gi cho Pilkington. m b cu c lnh trnh Tri Keo v thay khu hiu
" o Frederick" thnh " o Pilkington". ng thi Napoleon cng cam oan vi
l sc vt rng li n v v tn cng Tri Sc Vt l hon ton v cn c, cng nh vic
Frederick i x tn t vi gia sc b thi phng qu ng. Chc l Tuyt Trn v tay
sai tung ra cc tin ny. Ho ra l Tuyt Trn khng nhng khng trn trong Tri Keo
m cn cha bao gi n y na, thc ra l n ang sng, theo ngi ta ni, th kh
sung tc trong Tri Co: n bn mnh cho Pilkington t lu.
L ln c dp a Napoleon ln chn tng my. Gi v thn thin vi Pilkington, n
buc Frederick phi tr thm hai mi bng. Ch im cn ni rng Napoleon l mt con
heo siu qun v n khng bao gi tin ai, khng tin bt c con no, khng tin c Frederick.
Frederick mun thanh ton bng sec, ngha l bng mt t giy c ghi r s tin c th
nhn khi cn. Nhng Napoleon t ra khn hn hn ta nhiu. N i thanh ton bng tin
mt, loi nm bng 2 , m phi tr tin th mi c mang g i. Frederick thanh
ton ht ri, s tin ny mua ton b thit b cho ci xay gi.
G c chuyn i kh nhanh. Khi s g trong sn c a i ht th l sc vt li
c mi tham gia mt cuc hp c bit cng kim tra s tin do Frederick giao.
Napoleon, ngc eo hai tm huy chng, ming ci rt ti, nm ng ngi trn nm
rm, bn cnh l ci a s cht y nhng tp tin mi cng. L sc vt ln lt i
ngang qua, tha h ngm ngha. Chin S cn a mi ht, nhng t giy mi kh rung ln
v pht ra ting ku lot xot.
Ba ngy sau th xy ra mt v no lon. Hm , Whymper, mt trng bch nh ngi
sp cht, phng xe p nh in vo sn tri, va ti ni qung xe xung t ri vi
vng lao vo to nh chnh. Gn nh ngay lp tc ngi ta nghe thy ting tht kinh
hong pht ra t phng Napoleon. Tin tc truyn khp tri nhanh nh la chp. Tin do
Frederick thanh ton l gi ht! Hn n khng s g ri!
Napoleon lp tc h lnh tp trung v tuyn b kt n t hnh Frederick. Thng y ng
b thiu sng - n bo nh vy. ng thi n cng ni phi chun b tinh thn i ph
vi nhng tnh hung xu nht. Frederick v gia nhn ca hn c th tn cng bt c lc
no. Phi c lnh canh trn mi ng ng dn vo tri. Ngoi ra n cn c bn con b
cu mang theo thng ip hu ho sang Tri Co mong bnh thng ha quan h.
Ngay sng hm sau Frederick t chc tn cng. L sc vt ang chun b n sng th
con canh gc chy vo bo rng Frederick cng gia nhn vt qua cng chnh ca tri.
Khng lng l, l sc vt lp tc xng ln, nhng ln ny chng phi chin u vt v
hn chin dch Chung b nhiu. C thy c mi lm ngi vi khong na t sng,
ngay t xa hn mt trm mt h n sng ri. Ting sng vang ln inh tai nhc c,
n ghm vi nh tru, l sc vt khng ng cuc chin li d di n nh th nn mc

d Napoleon v Chin S ra sc ng vin, chng vn li dn. Mt s con b thng.

Chng chy vo np trong cc to nh ri gh mt nhn qua cc l thng trn tng. Ton
b bi chn th ln, k c ci xay gi lt vo tay ch qun. Ngay c Napoleon cng t
ra bi ri. N yn lng i i li li, ci ui xon c p ht bn ny sang bn kia. Thnh
thong n li nhn v hng Tri Co. Nu Filkington mang qun tip vin ti th may ra
mi c th nh ui c ch qun. Nhng ng lc th bn con b cu c phi
i trc mt ngy quay v. Mt con ngm ming giy trn ghi hai ch "ng kip".
Trong khi Frederick v gia nhn tin gn n ci xay gi. L sc vt chm ch theo
di, ting th thm lo lng bt u ni ln. C hai ngi mang ba v x beng ti. Chc l
h nh ph ci xay gi.
"Khng xong u!", Napoleon go ln, "Tng ci xay gi dy lm, chng khng lm g
c u. Phi mt c tun l t. C bnh tnh i, cc ng ch!"
Nhng Benjamin vn khng ri mt khi mi ng tnh. Hai ngi ang dng ba v x
beng o mt ci h ngay di chn tng ci xay gi. Benjamin gt g ci mm di
ngong, c v nh n cn cm thy th v na.
"Ti vn ngh nh th, n bo, cc v c bit chng ang lm g khng? Chng s cho
thuc n vo h y."
L sc vt s hi ch i. Khng con no dm liu mng xng ra. Ri chng thy bn
ngi chy tn ra t pha. Mt ting n inh tai nhc c vang ln. L b cu bay vt ln,
cn cc con khc, tr Napoleon th vi nm bp xung, mt di xung t. Khi ngng
u ln th chng thy mt m khi en cn trm ln khu vc ci xay gi. Khi tan dn.
Ci xay gi b nh sp hon ton!
Cnh tng lm l sc vt lp tc tnh ng. Hnh ng tn bo, bt lng lm cho
chng v cng tc gin. Khng cn mnh lnh, chng ng lot lao ln, xng thng vo
ch qun, ming gm ln nhng ting tht cm hn i tr th. n ghm vi nh ma
trn lng cng khng lm chng nao nng. Chng sn sng hi sinh tt c. Frederick v
gia nhn bn lin hi k trn v khi l sc vt n gn th dng gy nh, chn . Mt
con b, ba con cu, hai con ngng b git, hu nh con no cng b thng. Napoleon,
ng ng sau ch huy cng b n bn vo ui. Nhng mt s gia nhn ca Frederick
cng b st u m trn. Ba ngi b Chin S p v u, mt ngi b b hc thng
bng, mt ngi na b ch cn rch qun. Khi chn con ch thuc i cn v ca
Napoleon c lnh bc sn v va sa va lao vo tn cng th l ngi hong lon.
H hiu rng sp b bao vy. Frederick h lnh rt lui, th l ch qun ht hong b chy.
L sc vt ui theo n tn st bin gii v tip tc hc vo mng ngi khi h chui qua
l hng ro ngn cch hai tri.
Chng thng, nhng chng cng kit sc v mt v b thng. Chng t t quay tr
v trang tri. Cnh hi sinh ca ng i lm chng cm ng n tro nc mt. Chng
ng lng bn cnh ng x bn ca ci xay gi. Ci xay gi khng cn, bao nhiu cng
sc b xo sch! Ngay c mng cng b ph hng gn ht. Ln trc, khi xy li,

chng cn c th s dng nhng vin c. By gi th cng khng cn. V n

lm bn vung vi khp ni, xa n c trm mt.
Khi chng v gn n trang tri th Ch im, khng con no nhn thy n khi lm trn,
bng u tin li, ui vy nhng ln c v rt hi lng. L sc vt nghe thy ting
sng.
"Sao li bn sng th nh?", Chin S hi
" cho mng chin thng", Ch im go ln.
"Chin thng no?", Chin S li ni. Cc u gi ca n u b rch, mng st th b tut,
bn chn cng b thng, hai chn sau cn dnh hng chc mnh n.
"Sao li chin thng no, tha cc ng ch? Khng phi l chng ta va gii phng t
ai, t ai thing ling ca Tri Sc Vt ca chng ta y ?"
"Nhng chng nh sp ci xay gi, hai nm xy dng ch c t u!"
"Th th sao? Chng ta s xy ci khc. Nu mun chng ta c th xy su ci mt lc.
C th ng ch cha nh gi ht chin cng v i va ri ca chng ta. K th
chim c chnh mnh t m chng ta ang ng y. By gi, nh s lnh o ca
ng ch Napoleon, chng ta ginh li c tng tc t ca chng ta."
"Chng ta ginh li chnh t ca mnh", Chin S ni.
"y chnh l chin thng ch cn g na", Ch im bo.
Cui cng chng cng l c v n sn tri. Cc mnh n cn nm trong chn Chin
S nhc nhi khng th chu ni. N mng tng c nhng ni cc nhc, vt v
ca qu trnh xy dng li t u ci xay gi v trong thm tm sn sng lao vo cng
vic. Nhng y cng l ln u tin n thc c rng n mi mt tui ri, sc
vc khng cn c nh mi nm na.
Nhng khi nhn thy l c xanh ang tung bay, nghe thy lot sng cho mng, hm
bn nhng by lot v nht l sau khi nghe Napoleon cm n v dng cm chin u
th chng thc s cm thy va ginh c mt chin thng v i. Nhng con hi sinh
c chn ct chu o. on a tang do chnh Napoleon dn u, pha sau l mt chic
xe song m c dng lm xe tang do Chin S v B Mp ko. Chng ngh vic hai
ngy lin mng chin thng. Chng t chc ht, c din vn cho mng v bn sng;
mi con gia sc c pht mt qu to, mi con gia cm c su mi gram thc, mi
con ch c ba ci bnh xp. Sau c thng bo rng trn nh ny c gi l chin
dch Ci xay gi, Napoleon quyt nh thit lp mt danh hiu mi gi l "Hun chng
c xanh" v gn cho chnh mnh. Trong nim vui chung dt do , khng con no cn
ngh n v tin gi va ri na.
Sau my ngy th l ln pht hin c mt thng whisky trong tng hm ca ngi
nh chnh. Chiu hm nhng con khc bng nghe thy ting ht vng ra t ngi nh

chnh v iu lm chng ngc nhin hn na l c c nhng on ca bi "Sc Sinh Anh

Quc". Ri vo khong chn gi ri, lc tri vn cn sng, chng thy Napoleon
chui ra khi ca sau, u i chic m pht c ca ng Jones, n chy nc kiu quanh
sn mt vng ri i vo. Sng hm sau mt khng kh im lng bao trm c to nh chnh.
Khng thy mt con ln no hay bt c ng tnh g xung quanh to nh. Mi n
khong chn gi Ch im mi xut hin, mt cu cu trng dn, ui bung thng,
chn bc u oi, r l ang mt nng. N gi tt c li v ni c mt tin quan trng cn
phi thng bo. ng ch Napoleon ang hp hi!
Ting go khc dy ln. Chng vi mang rm n tri xung trc ca ngi nh chnh,
khng con no dm bc mnh. Nc mt lng trng, chng th thm hi nhau s lm g
nu nh chng may lnh t c mnh h no. C tin n Tuyt Trn u c Napoleon.
Mi mt gi Ch im li xut hin. Ch im bo rng trc khi t ga ci i, ng
chi Napoleon k mt ngh nh, t nay con no ung ru th s b kt n t hnh.
n chiu c tin Napoleon v sng hm sau th Ch im thng bo rng lnh t
ang bnh phc. Chiu hm Napoleon ngi dy lm vic v sng hm sau th c tin
l n h lnh cho Whymper mua Willingdon my cun sch dy ct ru bia. Mt
tun sau Napoleon ra lnh cy m t trc y nh dnh lm bi c cho nhng con v
hu. L sc vt c nghe gii thch rng ming t y cn ci qu, phi trng cy mt
thi gian ly mu, nhng sau ny mi r l Napoleon nh trng la mch .
Cng khong thi gian ny xy ra mt s kin m hu nh khng con no hiu. Hm
y, gn na m, bng c ting ng ln vang ln ngoi sn, tt c u lao ra khi
chung. Trng hm rt t, c bn nhn thy gn u hi nh kho ln, ni c chp "By
iu Rn", mt ci thang gy lm i. Gn y l Ch im, lc bt tnh nhn s,
ci n bo cng mt hp sn mu trng ln lc bn cnh. My con ch lp tc ng
thnh vng trn xung quanh Ch im v du n v nh chnh khi n va gng dy
c. C v nh ngoi Benjamin ra th khng con no hiu xy ra chuyn g, nhng
n ch lc u, khng ni cu no.
My ngy sau, Muriel, trong khi c li By iu Rn pht hin ra chng cn nh sai
mt iu na. Chng tng rng iu rn th nm l "Khng con vt no c ung
ru", nhng chng qun mt ba t. Thc ra iu Rn nh sau: "Khng con vt
no c ung ru n say xn"
-------------------------------1. Nguyn vn hai bi th "ng ch Napoleon":
Comrade Napoleon
Friend of the fatherless!
Fountain of happiness!
Lord of the swill-bucket! Oh, how my soul is on

Fire when I gaze at thy

Calm and commanding eye,
Like the sun in the sky,
Comrade Napoleon!
Thou art the giver of
All that thy creatures love,
Full belly twice a day, clean straw to roll upon;
Every beast great or small
Sleeps at peace in his stall,
Thou watchest over all,
Comrade Napoleon!
Had I a sucking-pig,
Ere he had grown as big
Even as a pint bottle or as a rolling-pin,
He should have learned to be
Faithful and true to thee,
Yes, his first squeak should be
'Comrade Napoleon!'

2 n v tin t ca nc Anh.

Chng 9
Ci mng b thng ca Chin S cha mi vn khng khi. Trong khi l sc vt tin
hnh khi phc ci xay gi ngay sau l mng chin thng. Chin S khng ngh ngy no,
n rt t ho l khng cho nhng con khc thy n ang b au. Ch n ti n mi
bo vi B Mp l b vt thng hnh h. B Mp phi nhai l cy v p vo vt thng
cho Chin S. N cng vi Benjamin thuyt phc Chin S hy t bo trng.
"Phi loi nga khng c kho u", N ni.
Nhng Chin S khng nghe. N bo ch c mt c nguyn duy nht l c trng thy
ci xay gi hon thnh trc khi ngh hu m thi.
Ngay t khi mi thit lp lut l ca Tri Sc Vt, c qui nh tui ngh hu ca nga
v ln l mi hai, ca b l mi bn, ca ch l chn, ca cu l by, cn ca g l
nm. Chng cng thng nht l s khng cho nhng con v hu phi thiu thn bt
c th g. Thc ra th cho n nay cng cha c con no ngh hu c, nhng thi gian
gn y vn ny rt hay c em ra bn tho. By gi, khi ming t cnh khu vn
c em i trng la mch ri th li c tin l mt gc bi c di s c ro ring ra
cho nhng con gi c. Cng c tin ni rng nga hu s c lnh hai cn ng cc mi
ngy, y l ma h, cn ma ng th c by cn c kh, ngy l th cn c pht
thm mt c c rt hay mt qu to na. Sang nm Chin S s trn mi hai tui.
Hin nay i sng ca chng phi ni l kh cht vt. Ma ng nm nay lnh khng
khc g nm trc m thc phm th khan him hn. Khu phn, tr ca ch v ln, u
b ct bt. Tuyt i bnh qun, Ch im gii thch, l tri vi nguyn tc ca Sc Sinh
Kinh. N d dng chng minh cho nhng con khc thy rng thc ra l chng c
lng thc, khan him thc phm ch l gi to. D nhin l lc ny cn phi c mt s
iu chnh nht nh (Ch im ni l "iu chnh" ch khng phi "ct bt") nhng nu
so vi thi cn lo Jones th s ci thin l r rng. Bng mt ging c nhanh v the th
chi tai, n a ra nhng con s rt c th, chng minh rng chng thu c nhiu yn
mch, nhiu c kh, nhiu c ci hn thi cn lo Jones, cng vic li nh nhng hn,
nc ung c cht lng cao hn, chng sng lu hn, t l tr s sinh sng st cao hn,
chng c nhiu rm lm nm hn, t chy rn hn. Mi con u tin nh th. Thc ra m
ni th chng cng qun gn ht nhng chuyn thi ng Jones ri. Chng ch bit rng
cuc sng hin nay rt kh khn, vt v, chng thng b i, b rt v h m mt ra l
chng phi lm. Trc y chc l cn kh khn na. Chng vui lng tin nh th. Ngoi
ra, quan trng hn na l trc y chng l n l, by gi chng c t do, Ch im
lun nhn mnh nh vy.
Nhn khu ngy mt tng. Ma thu va ri c bn ch ln nm cng mt lc, chng
sinh c nhng ba mi mt con c thy. Tt c u l ln khoang, c tri ch c mt
mnh Napoleon l ln ging nn c th on ngay c chng l con ai. Ton tri c
thng bo rng hin ang tin hnh mua gch v g, khi no mua c th s xy lp hc.
Cn hin thi th l ln con s c giao cho Napoleon dy d trong khu nh bp. L ln
con c a ra vn chi nhng b cm tip xc vi bn th con khc loi. Mt iu
lut mi cng c a ra trong khong thi gian ny, y l khi gp nhau th tt c phi

ng sang bn, nhng ng cho ln i trc, ng thi, ging ln, khng phn bit
chc v c eo bng xanh ui vo cc ngy ch nht.
Nm nay l mt nm kh thnh cng, nhng tin th vn thiu. Cn phi mua gch, vi
v ct xy trng hc; li cn phi tit kim mua my mc cho ci xay gi na.
Ri phi mua du thp, nn v ng cho ring Napoleon (n cm cc (nhng) con ln
khc n ng v s chng s b tng trng) v bao nhiu th khc nh dng c, inh,
dy thng, than, dy thp, tm lp v bnh bch qui cho ch na. Phi bn mt phn c
kh v khoai ty, hp ng bn trng g tng ln n su trm qu mi tun thnh th
s g gn nh khng tng, nu khng ni l gim v s trng chng li p qu t.
Thng mi hai gim khu phn mt ln, thng hai li b gim mt ln na v tit
kim, t nay ban m khng c thp n trong cc chung na. Nhng l ln c v
nh vn sng kho, ch t con no cng ln cn. Mt ln, vo bui chiu thng hai, trong
khu sn tri bng c mt mi thm nng, l sc vt cha tng ngi thy mi ny bao gi.
Ho ra mi y xut pht t ci nh nm sau bp, thi cn lo Jones vn dng nu bia,
nhng lu nay b khng. C con no ni rng y l mi la mch nu. L sc vt ht
h mi ci mi thm nng, cay cay v c on xem ti nay chng c c n "hm"
khng. Nhng ti hm khng c "hm", n ch nht chng li c thng bo rng
t nay la mch s dnh ring cho l ln. Ming t cnh khu vn c gieo la
mch ri. Sau li c tin ni rng t nay mi con ln s c na lt bia mt ngy,
ring Napoleon th c ung hai lt, m phi ung bng cc pha l.
Tuy cn nhiu kh khn, nhng cuc i vn ng sng hn xa rt nhiu. Cha bao gi
chng c ht, c nghe ni chuyn, c i mt tinh, biu tnh nhiu nh by gi.
Napoleon ra lnh mi tun phi c mt cuc Diu Hnh m n gi l T Pht, mc ch
l ngi ca cuc u tranh v nhng thnh qu ca Tri Sc Vt. ng gi qui nh tt
c s ri b ngay cng vic, xp thnh i ng, ln lt l l ln ri n nga, b, cu v
cui cng l g, vt v i u bc xung quanh trang tri. Con g trng mu en ca
Napoleon lun lun i u, cn hai bn on diu hnh l l ch. Chin S v B Mp
mang l c mu xanh gia c hnh sng v mng v khu hiu "ng ch Napoleon
mun nm". Cc bui mt tinh bao gi cng kt thc vi mn trnh by bi th ngi ca
Napoleon v bo co ca Ch im v nhng thnh tch trong vic tng gia sn xut thi
gian va qua; nhng dp l lt thng c bn cc lot sng cho mng na. L cu c
bit khoi i diu hnh, nu c con no phn nn (nht l khi vng bn ch v ln) l
diu hnh ch t rt v mt thi gian th chng lp tc tng bi cu nguyn mun thu:
"Bn chn tt, hai chn xu", m chng tng to n ni t c mi (c nhng) li phn
nn, hm hc. Nhng ni chung l a s thch nhng bui l lt kiu y. Chng thy
c an i phn no v cc bui t tp nh vy nhc nh chng rng chng thc s l ch
nhn ca trang tri v mi vic chng lm u l v chng m thi. Nhng bi ht, nhng
cuc diu hnh, s liu ca Ch im, ting sng cho mng, ting gy ca con g trng
v ngn c tung bay trc gi gip qun i, d ch trong pht chc ci i cn co
ang hnh h chng.
Thng t, Tri Sc Vt t tuyn b l Nc Cng Ha, cn phi bu Tng Thng. Ch c
mt ng c vin duy nht. Napoleon trng c mt trm phn trm. Ngay hm li c
tin tm thy nhng ti liu mi chng t Tuyt Trn cng tc vi lo Jones ngay t
u. Ho ra l Tuyt Trn khng ch s dng chin thut khn kho nhm lm tht bi

Chin Dch Chung B, nh chng thy trc y, m cn ng hn v pha lo Jones

na. Chnh Tuyt Trn dn u on ngi xm nhp, ming h ln: "Loi ngi
mun nm!". Cn nhng vt thng trn lng n, vn c my con cn sng trng thy
nhng vt thng y v nh r rng y chnh l vt rng ca Napoleon.
Sau nhiu nm vng bng, gia ma h va ri con Moses bng li xut hin. N hu
nh khng thay i, vn chng chu lm g v sut ngy k chuyn ho huyn v Ni Xi.
N thng u trn cnh cy, vy vy i cnh en v ni hng gi lin, min l c con
no chu nghe.
" trn kia, tha cc ng ch", N va ni va ly m ch ln tri, "pha trn nhng m
my mu en kia l Ni Xi, l ni cc loi vt khn kh chng ta s c yn ngh i
i."
N cn ni rng n tng bay ti mt ln ri, tng trng thy nhng cnh ng
c ba l xanh tt quanh nm, trng thy nhng khu vn mc y bnh nhn ht lanh
cng nh ng cc. Th m c nhiu con tin. Chng ngh rng chng ang b i, kh,
vt v; th th vic c mt th gii an lnh hn u cng l l cng bng m thi.
Nhng iu chng khng th hiu c chnh l thi ca bn ln i vi Moses. L
ln mit th rng Ni Xi ch l chuyn ba, nhng Moses khng nhng khng b ui i
m cn c cp mt vi bia mi ngy.
Cui cng th mng ca Chin S cng khi, n lao vo cng vic hng hn lc no ht.
Nhng con khc cng phi lm khng khc g t kh sai. Ngoi cng vic thng k ca
tri v khi phc ci xay gi th cn vic xy trng cho l ln con na. Trng hc
c khi cng vo thng ba. i khi tng chng nh khng th no chu ni thi gian
v cng lao ng y vi mt ci d dy lp kp, nhng Chin S khng h ng lng.
Khng c mt du hiu g, k c trong li ni cng nh vic lm chng t sc lc ca n
khng cn c nh xa na. Tuy th, tng mo ca n c thay i cht t, da n khng
cn c nhun nh trc, hng n trng cng nh i. Mi con u ni: "C c non l
Chin S s bnh phc ngay y m", nhng ma xun v, c non ln xanh m Chin
S chng h mp thm cht no. Nhng khi trng n gng mnh ko ln khi b dc,
c cm tng nh sc n kit, phi l mt ch st lm mi ng vng c nh
th. Nhn vo i mi, ngi tinh c th thy rng n ang nh ni: "Ti s c gng hn
na", nhng khng th tht ln li. B Mp v Benjamin li nhc n gi gn sc kho,
nhng n vn b ngoi tai. Ngy sinh nht ln th mi hai ang n gn. N ch quan
tm n mt vic duy nht sau y: lm sao gom c tht nhiu trc khi ngh hu,
cn sau mun ra sao th ra.
Mt hm, lc y kh khuya, bng c tin Chin S gp nn. Ho ra l n i ko xe
mt mnh. Khng phi l tin n na, s tht l th, my pht sau c hai con b cu bay
v.
"Chin S b ng! N ng nm nghing, khng dy c na ri!", hai con b cu thng
bo.

Gn mt na s sc vt trong trang tri lao v pha g t. Chin S nm , gia hai

cng xe, c vn ra, nhng yu qu, khng th nhc u ln c. Lng n m m hi,
hai mt trng di hn i. Mt dng mu nh ang r ra khi ming. B Mp qu xung
bn cnh.
"Chin S!", n hi, "Anh sao vy?"
"Khng th c na ri", Chin S thu tho ni, "Nhng khng sao. Ti ngh cc bn
s dng li c ci xay gi. C nhiu lm ri. D sao cng ch mt thng na l ti
s ngh hu thi. Ni tht, ti mong c ngh hu lm. Benjamin cng gi ri, nu n
cng c ngh hu cng lc vi ti cho c bn th tt bit bao."
"i bo cho Ch im ngay", B Mp ni.
Tt c lp tc chy v khu nh chnh tm Ch im. Ch c B Mp v Benjamin li.
Benjamin yn lng nm xung bn cnh Chin S v dng ui ui rui cho n. Khong
mi lm pht sau th Ch im ti, mt l y v thng cm v st sng. N ni rng
ng ch Napoleon rt bun khi bit tin tai nn xy ra vi mt trong nhng ngi lao
ng trung thnh nht ca trang tri v ang sp xp a Chin S n cha ti bnh
vin Willingdon. Nhng l sc vt li cm thy c ci g khng yn tm v t trc
ti nay ngoi Mollie v Tuyt Trn ra th cha c con no i khi trang tri, v li chng
cng khng thch giao mt ng ch bnh hon vo tay con ngi. Nhng Ch im d
dng thuyt phc c chng rng cc bc s th y Willingdon s cha cho Chin S tt
hn l c n nm tri. Khong na ting sau th Chin S ng dy c, n lt dn
v chung. B Mp v Benjamin ly rm tri cho n mt ci kh dy.
Chin S nm trong chung hai ngy lin. L ln tm c mt chai thuc mu hng kh
to trong t thuc t ti phng tm v em ra cho n. B Mp bt n ung hai ln mt
ngy, ngay sau ba n. Bui ti B Mp vo chung ca Chin S tm s, trong khi
Benjamin th ui rui cho n. Chin S ni rng n chng c g phi phn nn. Nu ln
ny hi phc c th n c th sng thm khong ba nm na, n mong c sng
nhng ngy thanh thn cn li trong gc ci bi c rng dnh cho nhng con v hu. N
s dnh trn thi gian rnh ri hc tp, nng cao trnh . N bo n s dnh ton b
qung i cn li hc cho thuc hai mi hai ch ci.
Benjamin v B Mp ch c th chm sc Chin S sau gi tan tm, th m ci xe n bt
n li xut hin vo lc gn tra. My con ln ang ch huy c bn gieo ht ci ngoi
ng th bng thy Benjamin phi nc i t trang tri ti, ming go n lc c ging.
y l ln u tin chng thy Benjamin xc ng nh vy, cng l ln u tin chng
thy n phi nc i.
"Mau ln! Mau ln!", N go ln, "Li y mau ln! H mang Chin S i ri!"
C bn lp tc b vic v cng chy v pha khu nh chnh, khng i l ln c cho php
hay khng. Qu nhin, trong sn c mt ci xe song m ng kn ca, bn sn xe c ghi
hng ch kh to, anh chng nh xe i mt ci m pht trng rt lu c. Chin S khng
cn trong chung na.

L sc vt tp trung quanh chic xe.

"i kho nh, Chin S!", Chng ng thanh h, "Tm bit!"
"Ngu, ngu th", Benjamin va go tht, va chy xung quanh, chn nn xung t m m,
"Ngu, khng nhn thy ch g ?"
C bn nh tnh ng, yn lng nhn nhau. Con la Muriel bt u nh vn, nhng
Benjamin y n ra v c:
"L m Alfred Simmond, Willingdon. Mua bn tht, xng, da nga. Cung cp ci ch.
hiu cha? Chng mang Chin S i lm tht y!"
Mt ting tht kinh hong cng pht ra t mi lng ngc. ng lc , anh chng nh
xe ra roi v hai con nga ko bt u chy nc kiu. Ci xe t t i ra khi sn. C l
cng chy theo sau, va chy va khc nh ma nh gi. B Mp lao ln. Ci xe cng
tng tc. B Mp c phng ln, nhng sc n khng cn, lm sao theo ni hai con kia.
"Chin S!", N go ln, "Chin S! Chin S! Chin S!"
Khng bit Chin S c nghe thy ting gi t bn ngoi hay khng, nhng ci mm vi
mt vt mu trng chy dc sng mi ca n c lp l pha trong ci ca s nh ng
sau xe.
"Chin S!", B Mp go n lc ging, "Chy i! Chy i! Chy mau ln! Chng git
my y!"
Tt c ng thanh tht ln:
"Chy i, Chin S , Chy i!"
Nhng hai con nga tng tc, ci xe ngy mt i xa hn. Khng bit l Chin S c
nghe r B Mp ni g hay khng, nhng khng cn trng thy mm n bn trong ca s
na, ng thi ngi ta nghe thy ting chn n nn vo thnh xe u v vang khng
khc g ting trng ng lin. y l Chin S p vo thnh xe tm li thot. Trc y
th ch vi ci p nh th cng lm cho chic xe ny bin thnh ci ri. Nhng ly
cha ti! Sc n nay cn u v ting p c nh dn, nh dn ri im hn. Khng bit
lm th no, l sc vt nh quay ra cu cu hai con nga ko, xin chng ng chy na.
"Cc ng ch! Cc ng ch!", Chng li ng thanh go ln, "Cc ng ch c bit ang
mang ngi anh em ca mnh i u khng?"
Nhng hai con vt ngu lu, u c tm ti khng hiu, chng ch kh vnh tai ln v
cng chy nhanh thm. Khng cn thy Chin S thp thong bn trong ci ca s nh
na. C con ngh n vic chy ra ng cnh cng ln li, nhng qu tr mt ri, chic
xe ra n ng ln v i xa dn. T y khng ai cn trng thy Chin S na.

Ba ngy sau c thng bo rng Chin S mt ti bnh vin Willingdon, mc d

c chm sc rt tn tnh. Chnh Ch im thng bo nh th. N cn ni rng n
cnh Chin S trong gi pht lm chung.
"Tht v cng cm ng", Ch im va ni va lau nc mt, "Ti ngi bn Chin S
khi ng ch y trt hi th cui cng. Trc khi cht ng ch y yu lm, khng ni
c na, nhng ng ch y vn c th thm ni rng ng ch y ch tic khng c
tham d l khnh thnh ci xay gi. "Tin ln, cc ng ch - ng ch y ni - V s
nghip ca cuc Khi Ngha hy tin ln! Tri Sc Vt mun nm! ng ch Napoleon
mun nm! ng ch Napoleon bao gi cng ng!" - y chnh l nhng li ni cui
cng ca ng ch y."
Lc thi ca Ch im t nhin thay i. N ngi im mt lc, sau nhn quanh
khp lt ri mi tip tc cu chuyn.
N bo rng t khi a Chin S i th tri lan truyn nhng tin n tht thit. Mt
s con nhn thy ch "L m" trn thnh xe vi kt lun rng Chin S b a i lm
tht. Ch im ni rng n khng th tin l cc con vt trong tri li ngu ngc n th.
Khng th tin, Ch im va ni va vy ui v nhy lon x ln, l cc con vt trong
tri li c th ngh v lnh t knh yu, ngh v ng ch Napoleon theo chiu hng !
Mi vic n gin hn rt nhiu. S l ng bc s th y mua li ci xe ca l m,
nhng ng ta cha kp xo tn ch c i. L do ch c vy thi.
Nghe ni th, c bn u cm thy yn lng. Cn khi Ch im t r cnh chm sc,
cng nh nhng thuc men t tin m Napoleon h lnh mua chy cha cho Chin S
trong nhng ngy cui cng va qua th nhng nghi ng lu nay c gii to hn v ni
bun mt bn vi i bi phn: d sao th Chin S cng c m yn m p ri.
Chnh Napoleon tham d cuc hp vo sng ch nht v c mt bi din vn tng
nim Chin S. Chng ta khng c iu kin, n ni, a thi hi ca ngi ng ch qu
c v trang tri, nhng n ra lnh lm mt vng hoa tht ln, hoa ly ngay trong vn
tri v a n Willingdon t ln m Chin S. L ln s t chc bn chn ngy [1]
tht to cho Chin S, n ha nh vy. Napoleon kt thc bi din vn bng cch nhc li
hai khu hiu ca Chin S: "Ti s c gng hn na" v "ng ch Napoleon lc no
cng ng". Napoleon cn bo rng tt c cc con vt trong trang tri nn hc tp Chin
S, ly khu hiu ca Chin S lm khu hiu hnh ng ca chnh mnh.
ng hm t chc bn chn ngy cho Chin S th c mt ci xe ch mt thng g ln
n to nh chnh. Ti hm t trong to nh vng ra ting ht, ting tranh lun n o
v vo lc mi mt gi th ngi ta nghe thy ting cc thy tinh v long xong, ri tt
c chm vo mn m yn lng. To nh chnh ng ca kn mt cho n tn tra hm
sau, trong khi li c tin n rng l ln kim c tin v mua hn mt thng
whisky.

Chng 10
Nhiu nm tri qua. Xun i, ng li, cuc i loi vt nh bng cu qua ca s. Ch
cn Benjamin, B Mp, con qu Moses v mt vi con ln l cn nh c "ngy xa",
khi cha Khi Ngha.
Muriel cht. Bluebell, Jessie v Pincher cng khng cn. ng Jones cng cht ri,
cht trong tri t bn dnh cho ngi nghin. Khng ai nhc n Tuyt Trn na. Ch c
vi con vt cn nh Chin S. B Mp thnh mt con nga gi bo ph, chn chm,
mt m. N qu tui hu hai nm, nhng thc ra, c con no c hu tr u.
Khng cn ai nhc n chuyn ngn mt mnh t cho nhng con gi c na. Napoleon
thnh mt con ln c to s, phi nng t ri l t. Ch im cng bo lm, mt hp
li, gn nh khng trng thy g. Ch c Benjamin l vn nh xa, tuy ru c trng ra v
sau khi Chin S mt th cng t ra lm l, t ni hn.
Tri Sc Vt c thm nhiu thnh vin mi, tt nhin l khng nhiu nh chng ngh lc
u. Mt s con c sinh ra ngay ti y, i vi chng, cuc Khi Ngha ch l mt
truyn thng m m, c truyn khu cho nhau. Mt s c mua t ni khc v,
nhng con ny cha tng nghe ai ni chuyn trc khi n y. Ngoi B Mp, tri
cn c thm ba con nga na. y l nhng con to, khe, chm lm, tt bng nhng ngu
lm. Khng con no thuc qu ch B. Chng tin tng tuyt i vo Sc Sinh Kinh v
nhng cu chuyn v cuc Khi Ngha, c bit l nhng chuyn do B Mp, m chng
coi nh m, k li; nhng c v nh chng cng chng hiu m t g.
Trang tri c t chc tt v ngy mt phn vinh hn; chng cn m rng thm bng
cch mua ca Pilkington hai khu t na. Ci xay gi hon thnh, chng mua c c
my p la, my nng h v cn xy c thm nhiu to nh. Whymper cng mua
c cho mnh mt c xe nh. Chng khng lp my pht in ln ci xay gi m dng
n xay xt, nh th chng kim c khi tin. Chng li ang xy mt ci xay gi
na, s lp my pht in y, chng bo th. Nhng nhng th xa x nh n in,
nc nng, tun lm vic ba ngy m chng tng m mng thi cn Tuyt Trn th
khng c nhc n na. Napoleon tng tuyn b rng nhng t tng i loi nh vy
l tri hon ton vi tinh thn ca Sc Sinh Kinh. Hnh phc chn chnh, n bo, l lao
ng hng say v sng m bc, tit kim.
Trang tri giu c thm, nhng ngoi tr l ln v ch ra, i sng ca cc con khc th
vn nh xa. Cng c th mt phn l do c nhiu ln v ch qu. Bn ny cng lm
vic, d nhin l theo cch ca mnh. Ch im gii thch khng mt mi rng t chc v
kim tra cng tc ca tri l nhng vic phi lm thng xuyn, lin tc. M nhng ging
khc u c m ng c, vic ny cn nhiu tr thng minh lm. Th d, Ch im
bo rng l ln mt rt nhiu cng sc vo vic son nhng ci gi l "ti liu", "d liu",
"bo co", "bin bn", "ghi nh". y l nhng t giy to, vit y ch v sau khi vit
xong th em vo l t. Nh th m trang tri mi c phn vinh nh ngy nay y,
Ch im thng ni nh vy. D sao mc lng, nhng th y chng th lm l ch, ln
y no c, m chng phm n lm.

Cuc sng ca nhng con khc th vn nh xa. Ngy chng thng b i, m chng
ng trn rm, nc th ung ngay di ao, lm vic ngoi ng trng, ma ng th
mt ng v rt, ma h th kh v rui. Thnh thong nhng con c tui c nh li xem
nay i sng ca chng c kh hn ngay sau Khi Ngha, khi chng va ui lo Jones
i, hay khng. Nhng chng khng nh ni. Khng c g cho chng so snh: trong u
chng ch c mi nhng s liu ca Ch im, nhng con s lun lun chng t rng mi
th u c ci thin, u tt thm mt bc mi ngy. Thi th nh vy v li chng
cng chng c nhiu thi gian m suy ngh lung tung. Ch c Benjamin gi nua l
khng nh rng n nh ht, nh n tng chi tit mi vic qua v bit r rng chng
cha bao gi kh hn cng chng bao gi c sng hn, vn l i, l bn mt cho t
bn lng cho tri, l b lo bp; qui lut cuc i vn l nh th, n thng bo nh vy.
D sao chng vn c hi vng. Hn th na, chng cn lun t ho c l cng dn ca
Tri Sc Vt. Trong nc ny, m l nc Anh hn hoi y nh, y l trang tri duy
nht ca sc vt v do sc vt qun l! Tt c mi con vt, t nhng con nh nht cho n
nhng con mi c mua t cch xa c chc cy s v, u t ho nh th. Nht l khi
chng nghe thy ting sng n, khi trng thy l c xanh tung bay l tim chng li p
rn r, khi y, d ang ni chuyn g chng cng quay li ti v nhng nm thng ho
hng, v vic lt lo Jones, v vic thit lp By iu Rn v v nhng trn chin u
oanh lit chng l ngi xm lc. Chng cng khng qun nhc nh nhau nhng k
vng thu ban u. Chng tin rng li tin tri ca Th Lnh gi v ngy thnh lp Nc
Cng Ha Sc Vt trn ton lnh th Anh quc, ngy con ngi b tng kh khi s s
ny nht nh s ti. c m ca chng s thnh hin thc, nht nh ngy s ti, d
cn lu, d rng tt c nhng con ang sng hin nay s khng c chng kin, nhng
ngy nht nh s ti. Chng cng khng qun bi "Sc Sinh Anh quc", con no
cng bit ht bi ny, nhng chng ch dm ht thm vi nhau m thi. D cuc sng cn
nhiu kh khn, d khng phi tt c c m ca chng u c thc hin, nhng trong
thm tm chng bit rng chng l nhng con vt c bit. D chng cha c no,
nhng chng khng phi lm nui bn ngi tn c; d chng cn phi lao ng vt
v, nhng y l chng lm cho chnh mnh. Khng con no i hai chn, khng cn quan
h ch t. Tt c u bnh ng.
Mt hm, y l u ma h, Ch im bng ra lnh cho l cu i theo n ra cnh ng
b hoang bn ngoi tri, ni c c mt rng bch dng non. L cu c ngy, tha h
nhai l, d nhin l di s ch o ca Ch im. Ti hm Ch im quay li trang
tri mt mnh, hm thi tit tt nn n bo l cu ng ngay ngoi ng cho mt.
Chng li sut mt tun lin. Ngy no Ch im cng ra vi l cu. Theo nh n
ni th n ang dy l cu mt bi ht mi m yn tnh th hc mi mau "vo".
Mt chiu, hm y l cu hc xong v tr v ri, trong khi c bn ang quay v sau
mt ngy lao ng th chng bng nghe thy ting nga ku tht thanh t pha tri vng
li. Qu hang s, tt c lp tc ng nh tri trng. y l ting ku ca B Mp. N li
ku ln ln na, tt c lp tc phng tht nhanh vo sn tri xem c chuyn g. V
chng nhn thy chnh ci iu lm B Mp hong lon.
y l mt con ln ang bc i bng hai chn sau.

Vng, chnh l Ch im ang i. C v vng v, d nhin ri, mt phn v cha quen,

mt phn v qu nng, nhng n vn gi c thng bng v i t bn ny sang tn bn
kia sn. Mt lc sau th t ca chnh ngi nh c n ln bc ra, tt c, khng tr con
no, u i bng hai chn sau. Mt s con bc i mt cch t tin, mt s con cn lo
o, gi c ci ba toong th vng hn, nhng tt c u i mt vng quanh sn m khng
con no b ng. Cui cng l ting ch sa d di, ting g gy vang rn v Napoleon
bc ra, lng thng tp, dng oai v, n nhn khp lt, xung quanh tu tt by cu.
Chn trc n cm mt ci roi to.
Xung quanh lng ngt nh t. Ngc nhin pha ln hong s, l sc vt t vo mt gc
nhn n ln ni nhau i quanh sn. Th gii o in ht ri sao? Pht hong lon ban
u ri cng qua v d c s by ch, d bao nm quen khng dm phn nn, khng
dm phn i, ln ny chc chn chng s ln ting phn i. Nhng ng lc , nh c
hiu lnh, bn cu ng thanh go ln:
"Bn chn tt, hai chn tt hn! Bn chn tt, hai chn tt hn! Bn chn tt, hai chn tt
hn!"
Chng tng nh th nm pht lin, khng ngng ngh. Khi l cu im th n ln vo
ht trong nh ri, c phn i cng chng ai nghe.
Benjamin cm thy nh c con no ang ly mi c vo vai mnh. N quay u li. Ho
ra l B Mp. i mt m ca n trng cng bun hn lc no ht. N kh ngom vo
bm ca Benjamin v ko ra pha u hi ca nh kho ln. Chng ng , yn lng
ngm nhng dng ch mu trng trn bc tng sn hc n.
"Ti chng cn trng thy g c - Cui cng B Mp ln ting - Ngay khi cn tr ti cng
c c c ch no u. Nhng ti thy hnh nh bc tng trng khc lm. By iu
Rn vn th ch, anh Benjamin?"
y l ln u tin Benjamin t b thi quen c hu ca n v kh c cho B Mp nghe.
Trn bc tng ch cn ghi mt iu Rn duy nht nh sau:
MI CON VT SINH RA U BNH NG, NHNG C MT S CON BNH
NG HN NHNG CON KHC.
Sau th ngay c vic nhng con ln c cng mang theo roi ra ng cng khng lm
chng ngc nhin na. Chng cng khng ngc nhin khi thy bn ln mua i, ri tho
lun k hp ng t my in thoi cng nh t mua cc bo nh John Bull [2] , TitsBit 1 v Daily Mirror 2 . Chng cng khng ngc nhin khi trng thy Napoleon mm
ngm tu thuc i do trong vn, cng nh khi thy l ln ly qun o ca ng Jones ra
din na. Napoleon chn cho mnh chic o khoc en, qun ng tm, ng da; trong khi
con ln ci m n thch nht c b la t tm m b Jones thng mc khi i nh th,
vo nhng ngy ch nht.
Mt tun sau, bui chiu, c rt nhiu xe c i vo tri. y l i biu cc trang tri ln
cn c mi n thm quan Tri Sc Vt. Quan khch rt ngc nhin khi c xem cc

cnh ng, cc cng c sn xut ca tri, c bit l ci xay gi. Lc cc con vt ang
nh c trn cnh ng trng c ci. Chng lm vic chm ch, t khi ngng u ln.
Chng cng khng bit trong hai loi , quan khch v ln, bn no ng s hn.
Ti hm c ting ht v ting ci rt to vng li t pha ngi nh chnh. L sc vt
bng cm thy t m, mun bit trong nh ang ni chuyn g v y l ln u tin
con ngi v con vt gp nhau nh nhng i tc bnh ng. Ri khng con no bo con
no, chng cng nm xung v im lng b n gn to nh chnh.
Chng hi lng l khi b n cng, nhng B Mp tin ln hng u. Khi n gn
to nh th chng nhn gt ng ln, nhng con chiu cao c th nhn c qua ca s.
Bn trong, c su in ch v su con ln xut chng nht ang ngi xung quanh mt ci
bn di. Napoleon ngi ngay u bn, ch trang trng nht. C v nh l ln quen vi
vic ngi gh t lu. C bn va nh bi, nhng lc y ngng, chc l nng cc
chc mng nhau. Mt chic bnh kh to c chuyn tay nhau v tt c cc li u c
rt y bia. Khng ai n l sc vt ang t m nhn qua ca s.
ng Pilkington, Tri Co, tay cm li bia, ng dy. ng ni rng sau y ng s ngh
nng li chc mng. Nhng ng xin c ni vi li trc .
"Tht l v cng phn khi - ng ni - i vi ng, cng nh i vi tt c nhng ngi
ang c mt y hm nay, v giai on nghi k v hiu lm chm dt". c thi k,
d nhin l ng cng nh nhng ngi c mt y hm nay khng h mun nh th,
nhng r rng l c nhng thi k m nhng ngi xung quanh nhn cc ch nhn
ng knh ca Tri Sc Vt vi mt thi , khng th ni l th ch, nhng vi mt s
thiu thin cm. ng tic l xy ra mt vi va chm, lu truyn mt vi quan nim
sai lm. C kin cho rng mt trang tri ca ln v do ln qun l l mt iu bt bnh
thng v khng nghi ng g rng tri ny s to ra nhng nh hng khng hay cho
nhng trang tri xung quanh. Nhiu in ch, phi ni l kh nhiu, khng h iu
nghin, vi kt lun rng y s c nhiu hnh vi qu trn v thiu k cng. H lo
lng v nh hng ca trang tri ny khng ch i vi sc vt m cn i vi c nhng
ngi lm thu cho h na. Nhng tt c nhng mi ng vc chm dt. Hm nay,
ng v cc ng nghip c mi thm quan trang tri, h xem xt rt k, h tm
thy g? Khng ch cng ngh hin i nht m c k cng, trt t ca tri u xng
ng cho cc trang tri khp ni hc tp. ng tin khng ni sai khi bo rng nhng loi
sc vt h ng y lm vic nhiu hn nhng li nhn c khu phn t hn so vi
cc tri khc trong khu vc. Tm li, ng v cc ng nghip trng thy y nhiu
iu ng phi p dng ngay.
ng ni xin chc tnh hu ngh gia Tri Sc Vt v cc tri khc , ang v s tn ti
mi mi. Quyn li ca loi ln v ca loi ngi khng h v khng c mu thun
nhau. C hai u c chung mc ch v c chung nhng kh khn. Vn sc lao ng
th u ch ging nhau, c phi th khng? n y th r rng l Pilkington nh ni
mt cu khi hi chun b sn t lu, nhng bun ci qua, khng th tht thnh li.
Sau mt lc c gng nn tnh cm, Pilkington ni mt cu nh sau:

"Nu cc bn phi x l nhng loi vt h ng, th chng ti, chng ti cng phi x l
cc giai cp h ng."
p li cu ni v 3 l ting ci tng mun v nh, Pilkington li chc mng l
ln v vic n t, lm nhiu v k cng, n np ca tri.
V by gi, Pilkington ngh mi ngi cng ng dy, y bia vo li.
"Tha cc ngi!", Pilkington kt thc bi din vn nh vy, "Tha cc ngi, xin cc ngi
cng nng cc chc Tri Sc Vt ngy cng thnh vng."
Ting v tay, ting dm chn m m. Napoleon khoi bi din vn n ni n chm cc
vi Pilkington ri mi ung. Khi ting v tay du xung, th Napoleon, lc vn
ng, tuyn b rng n cng xin c pht biu vi cu.
Napoleon bao gi cng ni ngn v i ngay vo thc cht vn . Napoleon bo rng n
cng rt mng l thanh ton ht mi hiu lm. Trc y tng c nhng tin n, chc
chn l do nhng th lc th ch tuyn truyn, rng dng nh n v cc cng s ang
theo ui nhng tng ph hoi, nu khng ni l c tnh cch mng. Ngi ta vu cho
chng nh kch ng sc vt trong cc tri khc ng ln khi ngha. Vu khng, ba
t t u ti cui! c mun duy nht ca chng, hin nay cng nh trong qu kh, l
c sng trong ho bnh v c quan h lm n bnh thng vi nhng ngi lng ging.
Tri m n c vinh d lnh o, Napoleon ni thm, l mt loi hp tc x. Tt c
nhng th nm di s qun l ca n l ti sn chung ca c loi ln trong tri.
Napoleon ni, n tin l mi nghi ng c gii to v nhng thay i gn y cng
lm tng thm s tin cy ln nhau hn na. Cho n nay cc con vt trong trang tri c
mt thi quen khng hay l gi nhau bng "ng ch". Thi quen ny s b bi b. Cn
mt thi quen na, khng bit bt u t khi no, y l vic sng no cng i thnh hng
ng trong sn, xung quanh mt ci s heo cm trn cc. Thi quen ny cng b bi b v
ci u heo c em chn ri. Cc v khch chc c dp trng thy l c xanh
tung bay. Nu qu h trng thy th chc chn l h phi nhn ra rng biu tng sng
v mng mu trng cng b xa b ri. T nay tr i l c s ch c mt mu xanh tinh
khit m thi.
N ni rng n xin php c sa li cht xu bi din vn v cng sc tch v y thin
ca ngi Pilkington. Trong sut bi din vn ngi Pilkington gi tri ny l Tri Sc
Vt. Ngi Pilkington d nhin khng th bit, v hm nay, y l ln u tin Napoleon
tuyn b hy b tn Tri Sc Vt. T nay tr i tri s ly tn l in Trang, cn phi gi
nh th v t nguyn u tri ny vn vn mang tn nh th.
"Tha cc ngi!", Napoleon kt lun, "Ti ngh cc ngi nng cc chc mng, nhng
vi mt cht xu sa i. Xin cc ngi rt y cc i . Xin cc ngi nng cc chc in
Trang ngy cng thnh vng!"
Ting v tay vang ln, mi ngi cn cc. Nhng nhng con vt ang ng bn ngoi th
thy nh ang xy ra mt chuyn k l. Ti sao mt nhng con heo li thnh nh th kia
nh? i mt c m ca B Mp ht nhn con ny li nhn sang con khc. Con th cm

c n nm ngn, con li c bn, con th c ba. Ti sao mi th li tr nn m o v thay

i nhanh th nh? Ting v tay chm dt, bn tic quay li vi vn bi b d, nhng con
ng xem bn ngoi lc tc b tr ra.
Nhng chng va b cch khong hai mi mt th tt c cng dng li. C ting h ht
m vng ra t to nh. Chng lp tc quay li v tip tc nhn qua ca s. Cuc tranh
ci ang hi quyt lit. C ting ht, ting p bn, ting tranh lun v nhng nh mt
nghi k. Nguyn nhn cuc tranh ci c l l do Napoleon v Pilkington a ra con m
pch cng mt lc.
Mi hai ci ming tc gin cng ln ting, c tri mi phn bit c ai vi ai. Bn sc
vt khng cn n mt my con ln bn trong na. Chng nhn ln ri li nhn
ngi, nhn ngi ri li nhn ln, mt lc sau th chng chu, khng th phn bit c
u l ngi, u l ln na.
Thng 11 nm 1943 - thng 2 nm 1944.

1. Tp ch ra hng thng, thng ng cc bi bo, truyn ngn, tranh c tnh cch gii tr.
Xut bn t nm 1895.
2. T bo ra hng ngy, dnh cho c gi bnh dn, ng v ng Lao ng, thng ng
nhiu bi git gn, qung co do tp an Mirror Group Newspaper pht hnh. In 3 triu
bn mi k. Xut bn t nm 1903.
3. Nguyn vn: bon mot (ting Php).
Ht