Definicije nekih pojmova

Zvucni pritisak i razina zvuka (zvucni nivo)

Razina zvuka L je logaritamski omjer stvarnog i efektivnog zvucnog pritiska
L = 10 log

p2
p
[dB]
= 20 log
2
p0
p0

Efektivni zvucni pritisak p0=20Pa [dB] i odgovara pragu ljudske cujnosti.

Dakle, kada se definira razina zvuka u decibelima, izraava se omjer stvarnog zvucnog
pritiska (kojeg na pr. mjerimo) i efektivnog (referentnog).
Zbrajanje zvucnih intenziteta iz vie izvora
S obzirom da se radi o logaritamskim velicinama, zbrajamo eksponente, odnosno

Lukup

n 0.1L
= 10 log 10 i

i =1

[dB(A)]

gdje je 'n' ukupni broj izvora zvuka.

to je decibel
Decibel se koristi u mjerenju intenziteta zvuka, ali i u elektronici, signalnoj tehnici i
komunikacijama i oznacava omjer dvaju intenziteta na logaritamskoj skali. Tako L = 3
dB oznacavaju da je intenzitet mjerenog zvuka dva puta veci od referentnog, a L = -3
dB oznacava da je mjereni intenzitet dva puta manji.
Kako je snaga proporcionalna kvadratu zvucnog pritiska, imamo gore navedenu
formulu za omjer zvucni pritisaka.
Oznaka (A) kod nekih mjera u decibelima oznacava da je pri mjerenju upotrijebljen
filter tipa 'A' (postoje i filteri tipa 'B' (rijetko se koristi), 'C' (samo za vrlo glasne izvore
zvuka) i prate ih adekvatne oznake uz decibele).
Filter tipa (A) znacajnije priguuje sve frekvencije izvan uobicajenog cujnog podrucja
(izmedu 1000 Hz i 6000 Hz)
Faktori filtera tipa A

1
0.8

A( f)

0.6
0.4
0.2

0
1

10

100

1 .10

frekvencije [Hz]

1 .10

1 .10

Karakteristika filtera oznacava se pojmom dobitka u odnosu na izvorni signal

frekvencije 1000 Hz i za filter tipa (A) imamo
A ( f)
L A ( f) := 20 log

A
(1000)
Dobitci filtera A(f) u odnosu na 1kHz

dobitak [dB(A)]

33.979 50

L A( f)

L( f)

50

93.148

100
1
5

10

100

1 .10

1 .10

1 .10
4
510

frekvencije [Hz]
filtrirani signal
izvorni signal

Vidimo da je na pr. na frekvenciji od 10000 Hz razlika u prikazu intenziteta

neobradenog i obradenog signala oko 20 dB to znaci da obradeni signal prikazuje 10
puta manji intenzitet. Krivulja intenziteta obradena filterom (A) grubo odgovara
ljudskoj percepciji glasnoce, koju mjerimo u sonima (son).
to je glasnoca
Ljudska percepcija glasnoce nije linearna u frekventnom podrucju i subjektivni doivljaj
istog zvucnog pritiska pri 1000 Hz i pri 100 Hz nije isti.
Fon (phone) je jedinica koja je dobivena eksperimentalno i oznacava subjektivnu
glasnocu na raznim frekvencijama uz definiciju da za 1000 Hz odgovara glasnoci
(intenzitetu) u decibelima. Kasnije je definiran filter tipa (A) i utvrdeno je da intenziteti
dobiveni njegovom primjenom u grubo odgovaraju subjektivnom osjecaju glasnoce pri
manjim i srednjim intezitetima zvuka. Moemo reci da mjerenjem u fonima
izbjegavamo utjecaj frekvencije pri mjerenju intenziteta i da skala u dB(A) grubo
odgovara fonima.
Son je takoder eksperimentalno odredena jedinica koja opisuje razliku u percepciji
glasnoce izmedu dva intenziteta. Utvrdeno je da razlici intenziteta od 10 dB priblino
odgovara subjektivno udvostrucenje glasnoce. Odredeno je da glasnoca od 1 sona
odgovara intenziteu zvucnog pritiska od 40 fona.
Na temelju navedenih definicija moguce je naciniti skalu glasnoce u sonima koja je
povezana s fonima, a ova opet, preko filtera (A) s intenzitetom u dB koji registriraju
instrumenti (1 son = 40 fona, 0.5 sona = 30 fona, 2 sona = 50 fona itd.). Graficki prikaz
veze sona i fona

1 .10
256

100

10
son( dBA)

0.1

0.067 0.01

0
1

20

40

60
dBA

80

100

120
120