Chng

I:

nguyn dng

mng
Ging nh ng st, thng mi
in t em ti s tc ng mi, nhanh
chng lm thay i nn kinh t, x hi
v chnh tr (Peter Drucker Ngi
ng u cng ng Hin u)
Thng mi in t l mt ch
nng bng tc ng mnh ti cuc sng
hng ngy ca nhiu ngi. S l khng
qu khi ni rng thng mi in t lun
c ng ngi tham d. Ti tng
ngh rng x hi M vi mng Internet

khng l ang tn hng trnh vn

minh thng mi in t mc cao.
Nhng ti b thuyt phc ngc li
trong mt hi tho Hi ng kinh t khu
vc Thi Bnh Dng v thng mi
in t t chc vo ngy 24 thng 3 nm
2000. Rt t ngi thc s lm ch khi
nim v thng mi in t c quan
im cho rng M c th l quc gia
hng u v b quyt my tnh, vi s
u c c phn Internet v thng mi
in t l nht lnh.
Thng mi in t c th c xem l
mt hin tng ph bin nhng nhiu
ngi ch mi hiu bit m h v n.
Nhiu ngi tr tui mun hiu n y
nhng nhng khi nim thng mi

in t phc tp cn tr mong mun

ca h. Cc doanh nhn cng mun nhy
vo phong tro ny nhng li thiu tri
thc v s hoch nh nht nh. Cui
cng, nhng c m nay tr thnh vic
ci ln nhng ln sng si sc ca mt
xu hng.
Nhng vi nh hng su xa ca n,
thng mi in t thc s hon thin
tng li ca nhn loi. Do , vic
nghin cu thng mi in t khng ch
gii hn vic am hiu n.
Ti sao thng mi in t li xut
hin? Thc cht thng mi in t l
g? Ti sao n li tr nn quan trng n
th? Thng mi in t s tc ng th
no n cuc sng ca chng ta? y l

nhng cu hi mnh lit trong tm tr

nhiu ngi.
1- Th k mi l th k ca TMT
Thc s, TMT s l th k tng lai.
Andy Grove, tng gim c Intel tng
tuyn b chc nch: Trong nm nm ti,
tt c cc doanh nghip s l cc doanh
nghip trc tuyn. Tc , chi ph thp
v kh nng truy nhp ti Internet lm
cho TMT tr thnh c hi mi cho tt
c cc doanh nghip tng lai. TMT s
gim ng k chi ph chung, thc y s
pht trin ca lnh vc bn l, m bo
thanh ton d dng hn v lm gim ri
ro u t ni ti. y chnh l mc tiu
ca tt c cc doanh nghip. y cng l
iu m con ngi u th k ny cn
hiu r. Chng ta ang ng trc

ngng ca ca mt k nguyn mi, mt

bc ngot ca nn vn minh.
ng trc nn vn minh v tch ly ca
s hiu bit ca chng ta v TMT s
a chng ta tin gn hn ti ln sng
vn minh mi ny. Cng vic ca bn c
th lin quan n TMT trong sut cuc
i bn. Nu bn hiu n trc, bn s
l ngi i tin phong trong mi vic.
Bn s lm ch nhng b quyt mi nht
trong nn kinh t mi.
Vi s ra i ca TMT, chng ta cn
pht trin cc ngun nhn lc. Nu mun
lm vic trong mt doanh nghip TMT,
chng ta buc phi tng cng tr thc
v k nng k thut. V chng ta phi lm

ch chng cng sm cng tt. Nh ngi

ng u cng ng Hinu. Peter
Drucker lu : Tri thc chng ta
s dng. Khi p dng tri thc, chng ta
phi coi trng kt qu cui cng mong
mun ca chng ta. Ni mt cch khc,
chng ta ang nhn mnh vai tr v vic
s dng tri thc.
Trong thi i m thng tin c th truy
cp d dng, vic s dng thng tin thnh
tho s cho thy thng tin in t c th
lm c nhng g. Cc sn phm c th
c xc tin thng mi trn phm vi
ton cu bt k ngun gc sn xut u.
TMT do ng mt vai tr c bit
quan trng. c th vt qu nhng

ranh gii t nhin v tham gia vo cc

hot ng thng mi l ci g nm
ngoi s tng tng ca nhng ngi
sng trong cc x hi rung t.
S tht, n khng hon ton l mt iu
thn b. Ti rt vui lng c chia s n
vi nhng ai mong mun bit v hiu n.
Chng ta s cng nhau lm ch tri thc
ny v to ra cc c hi trong TMT.
2- Cc ln sng vn minh
Thi i nng nghip (x hi rung
t) -> Thi i cng nghip (x hi
rung t + x hi cng nghip) -> K
nguyn mng (x hi rung t + x hi
cng nghip + x hi mng).

S ra i v pht trin ca bt k s
vic no u c nguyn nhn v ngun
gc ca n. Trc khi chng ta tho lun
v TMT, chng ta phi hiu ngun gc
ca vn minh nhn loi v s ph thuc
ca loi ngi vo ln sng vn minh
ny.
Alvin Toffler xut bn cun sch Ln
sng th ba cch y 20 nm. Trong
quyn sch ng d on loi
ngi s tin n ln sng vn minh th
ba.
- Ln sng th nht: X hi rung t
Alvin Toffler chia mi nghn nm vn
minh nhn loi thnh 3 ln sng chnh.

Ln sng th nht l nn vn minh nng

nghip cch y 300 nm. T tin chng
ta tri qua cuc sng du c trc khi
tin n thi i nng nghip t duy tr
cuc sng. Mi ngi sng trong mt x
hi rung t thuc nn vn minh nng
nghip. Lao ng ca loi ngi v t
nhin b sung cho nhau trong khi tr tu
v k nng ca con ngi ch to ra
nhng cng c lao ng th s lm
bo mt cuc sng t nui dng n
gin v n nh.
- Ln sng th hai: X hi cng nghip
Loi ngi pht minh ra my hn nc
vo nm 1698 sau Cng nguyn, trong
nc c th ly t cc ngun di t.
S kin ny nh du im bt u ca

cuc cch mng cng nghip wa loi

ngi n thi i cng nghip, m
chng ta cn gi l nn vn minh cng
nghip.
Rt nhiu ngi c tng rng thi i
cng nghip l mt s chuyn i t x
hi rung t i ln x hi cng nghip.
Thc t, thi i cng nghip v x hi
cng nghip l hai thc th khc nhau.
Trong sut thi i cng nghip, rt
nhiu ngi vn sng trong x hi rung
t. K t khi con ngi bc vo thi
i cng nghip cch y 300 nm, c x
hi rung t v x hi cng nghip cng
tn ti. Cho n tn by gi, y vn l
mt hin tng ph bin.

Ngay c khi chng ta i n ht thi i

cng nghip, ch c 20% ca hn 6 t
dn s ton cu, tc l khong 1,25 t l
sng trong x hi cng nghip. Hu ht
80% dn s th gii vn cn sng trong
x hi rung t, t hoc khng bao gi
tip xc rng ri vi x hi cng nghip.
Hu ht con ngi cn ph thuc vo
nng nghip duy tr s sng. Thc t,
chng ta ang bt u cng b chia tay
vi thi i cng nghip v bc vo
mt nn vn minh mi m Tin s Toffler
gi l Ln sng vn minh th ba. y
l xu hng ca thi i v tng lai
ang n rt gn chng ta.
- Ln sng th ba: X hi mng
Do khng th d on c tng lai v

nhng hn ch v cc khi nim ca con

ngi nn c rt nhiu quan im khc
nhau xut hin khi Tin s Toffler a ra
khi nim Ln sng th ba. Nhng 20
nm tri qua, s ra i ca my tnh
PC v Internet l nhng bng chng hng
hn cho d on ca ng.
S pht trin ca my tnh PC khng nm
trong k hoch ca lch s cng ngh. N
l mt s trng khp ngu nhin. S
trng khp ngu nhin ny gip con
ngi to ra mt nn vn minh mi.
Trong qu kh rt nhiu ngi c
nhng d on tri ngc nhau v Ln
sng th ba v c gng ch nh v tr ca
n trong lch s. Mt s ni rng n

thuc v k nguyn thng tin trong khi

nhng ngi khc li ch ra thi i hu
cng nghip. Sau , mt ln na c
nhng ngi ni rng n xy ra trong
thi i my tnh, k nguyn ton hc v
gn y nht, c mt quan im ph bin
l k nguyn kinh t tri thc hoc thi
i Internet. Danh sch ny cn c th
ko di na. Tuy nhin, s tht ca vn
li l tt c cc khi nim ny u
khng th m t y v s ra i ca
mt thi i mi.
S ra i ca mt nn vn minh mi
khng ch ph hp vi nhng bin i
cng ngh. S l qu th thin nu n
nh s ra i ca mt nn vn minh mi
ch v cc h thng th in t thay

th cc my Fax, in thoi c nh v
in thoi di ng.
Thc t, thay i mt cng c khng th
l s ra i ca mt nn vn minh mi.
S ra i ca mt nn vn minh mi
c xy dng trn nn tng ca quan h
con ngi m c bn s lm thay i
cch lm vic, cch sng, cch vui chi
gii tr, cch hc, cch lin lc con
ngi. v lm bin i vn ha. Ch
c vy mi xng ng gi l s ra i
ca mt nn vn minh mi.
My mc c pht minh trong nhng
ngy u ca cuc cch mng cng
nghip ch yu nhm nng cao nng sut
cng nghip. Trong 20 nm cui ca th

k 20, hu ht cc my mc m chng ta
pht minh ra cng c dng d nng
cao nng sut nng nghip. iu ch
khng ng n nhng nm 1990 khi
Internet bt u gy s ch . Cc my
tnh PC nhanh chng tr thnh mt cng
c chung v Internet lm cho thng tin
lin lc tr nn cc k thun tin. iu
lm thay i hon ton cch m
chng ta nh gi v thng tin lin lc
khi chng ta s dng phng thc lin
lc thun li nht hin c.
Khi chng ta vo mng Internet thng qua
my tnh PC, chng ta c th tr chuyn
hoc bn chuyn kinh doanh vi bt k ai
chu M, chu Phi v cc khu vc
khc trn th gii. Ngy nay, cch thc

con ngi lin h vi nhau tri qua

mt s bin i hon ton. iu ny
khng n thun l mt s m rng ca
x hi cng nghip. ng hn, l mt
s i mi ton b cch thc lin lc
truyn thng, nh hng v tc ng ca
n nm ngoi sc tng tng ca chng
ta.
V d, trong qu kh, chng ta phi nh
trc thi gian v a im cho mt
cuc hp, hoc phi i li nhiu gi
bng my bay v t phng khch sn
trc khi i thm mt nh vn nc
ngoi. Ngy nay, chng ta ch cn g a
ch th in t ca nh vn v tr
chuyn min ph vi nhng ngi khc
thng qua dch v hi ngh t xa.

Trong qu kh, tht khng d dng c th

tm mt ngi trong th gii rng ln
ny. Nhng ngy nay, chng ta c th d
dng lin h c vi ngi khc thng
qua in thoi di ng. S thay i cch
thc lin lc vi ngi khc lm bin
i x hi ca chng ta. Do , chng ta
c th ni thi i tip theo l thi i
mng.
S ra i ca x hi mng lm gim
nhng tr ngi do khong cch gy ra.
N hon ton khc bit vi vic m rng
thun ty t x hi cng nghip. Loi
ngi ng dng rt nhiu phng tin
thng tin cng ngh cao p ng cc
nhu cu ca cuc sng hng ngy thng

qua truyn dn s. V mt ny, thi i

mng l mt s m t ph hp nht v
ln sng vn minh tip theo.
Ln sng th ba ca nn vn minh
xut hin
chng minh iu ny, ti bay ti
Los Angeles vo ngy 18 thng 11 nm
1999 gp v chia s quan im vi
Tin s Toffler. Chng ti trao i rt
nhiu vn . Nhng im tranh lun ca
ti gp phn lm sng t quan im
ca ng. Sau mt hi tho lun, ng ngh
rng tng d on xut hin trong
cuc sng v chnh l x hi mng
ang hnh thnh. ng cng ng vi ti
rng nm 2000 l nm m u cho thi
i mng.

Sau hn mi nghn nm tn ti, loi

ngi tri qua Ln sng th nht ca
x hi rung t v cch y 300 nm,
chng ta chng kin s ra i ca x
hi cng nghip. Cho n nhng nm
cui th k trc, chng ta thy s
thoi tro ca x hi cng nghip. T
nm 2000, chgn ta bc vo x hi
mng. ng l mt chui cc s kin
cho thy 1 xu hng mi.
thi i ngy nay, chng ta vn cn
thy 3 loi hnh x hi nu trn cng
tn ti. Trong khi mt s ngi vn cn
lm vic trn cc cnh ng, mt s
ngi khc ang lm vic trong cc nh
my th rt nhiu ngi tham gia vo

x hi mng.
Nhiu c quan nghin cu a ra cc
bo co s liu thng k, theo nhng bo
co ny, vo nm 2000, hn 200 triu
ngi bit cch truy nhp v s dng
Internet. iu c ngha l 3% tng
dn s th gii sn sng bc vo x
hi mng.
Vo nm 1998, 29% ca 500 tp on
ch cht trn th gii tuyn dng nhn
ti qua Internet. Vo nm 2000, con s
ny ln ti 79%. Ch tnh ring M,
71% nhn vin xin vic trc tip qua
mng Internet. Cc nc khc cng cho
thy xu hng tng t. Mc d cc con
s thng k cn khc nhau, nhng con s

d bo bo th nht v s lng ngi

s dng Internet trong cc quc gia cng
nghip trong vng nm nm ti, ngha l
n nm 2005 s vt qu con s1,25 t.
Cng c mt d bo chc chn hn rng
2 t ngi s truy nhp Internet. S
ngi ny bao gm nhng ngi s dng
my tnh PC, in thoi di ng, my thu
hnh v cc thit b khc.
Vi tc pht trin nhanh, x hi mng
s t c s ph bin ln hn. Mtb
phn dn chng s chuyn t x hi cng
nghip sang x hi mng. Rt nhiu v d
cho thy nhiu x hi rung t s tin
ha thnh x hi trc tuyn. Cc nng
dn ngho c th d dng truy nhp vo
th gii rng ln ca Internet v tm ra v

tr thch hp cho h bng cch hc s

dng Internet.
X hi cng nghip v x hi rung t
l hon ton khc nhau. Trong x hi
rung t, con ngi tn dng cc ngun
lc c sn trng trt v chn nui,
y l tr ct cho cc hot ng kinh t.
Khi chuyn sang x hi cng nghip, con
ngi khai thc cc ngun ti nguyn
thin nhin nh kh t, thp v xng
du. Con ngi s dng cc ngun ti
nguyn thin nhin to ra cc cng c
v to cho s pht trin mnh m ca
ngnh cng nghip xy dng v vn ti.
Khng cn nghi ng g na, do chng ta
khai thc ngy cng nhiu ti nguyn

thin nhin, cuc sng ca chng ta b e

da v mi trng thin nhin b tn ph.
Nhng vi x hi mng th hon ton
khc. N lin kt cong ngi tren th
gii thng qua th in t. l ngun
ti nguyn. Do , x hi mng mi
khng cn o su vo tri t khai
thc ti nguyn.
Nhng nguy hi v mi trng nh
nhim khng kh, nhim nc, nhim
tri t, rc ri v cht thi nguyn t
do x hi cng nghip gy ra s gim i
khi x hi mng pht trin. Nn vn
minh mi sinh ra mt x hi mi trong
chng ta khng cn ph thuc vo cc
ngun lc ang khai thc m nh hng
n s tn vong ca nhng th h tip

sau. Thay vo , chng ta s da vo

s tng tc gia nhng con ngi.
Kh nng mi ny a chng ta vo mt
tro lu mi. Khi chng ta nm c tri
thc cn thit, chng ta s nhanh chng
c y ti x hi mi ny.
3- Cu trc ca nn vn minh
H thng to ra ca ci vt cht: H
thng x hi, H thng chnh tr, thc
h.
Sau khi hiu tin trnh ca nn vn minh,
chng ta cn tm hiu cu trc ca nn
vn minh. H thng to ra ca ci vt
cht l ci gc ca mi nn vn minh. H
thng to ra ca ci vt cht l ci gc

ca mi nn vn minh. N l mt cu
trc v cng n gin.
Vi nghn nm trc y, t tin chng ta
sng bn cc dng sng v khm ph
ra cch cy ba rung t. iu ny
dn n s ra i ca nn vn minh c
i v tip theo l s xut hin ca
mt h thng to ra ca ci vt cht trong
sut thi i nng nghip. Nh c s
mu m ca tri t, cc hot ng nng
nghip dn dn hnh thnh h thng to ra
ca ci vt cht. Cch trao i hng ha,
s tng tr ln nhau v cch thc lm
rung nhanh chng c truyn li cho
cc th h tr thnh h thng cc x
hi rung t.

Cc x hi rung t c hnh thnh

cc khu vc khc nhau trn th gii v
khi nim s hu rung t dn dn xut
hin. Do s khc bit v phong tc, tp
qun, do thc an ninh ny sinh t s s
hu v ch khai ph t ai, cc cuc
chin gia cc lng x lin tc xy ra.
Kt qu l xut hin nhu cu v mt h
thng t php v iu hnh.
Mt h thng chnh tr khng x l cc
vn lin quan n tch ly ti sn. N
lin quan n vic thng qua cc phn
quyt. Ai l ngi chu trch nhim v
hot ng ca lng x v ngi dn ca
lng x ? Ai s quyt nh ngi no
ng? Liu quyt nh c c tn
trng hay khng? Liu s c mt lc

lng cng ch m bo s tn
trng ? Do , h thng chnh tr
c hnh thnh ngoi cc c gng ha
gii.
Khi h thng ny hnh thnh mt thc
h dn dn c pht trin xung quanh
n. Dn tc, o c, tn gio v vn
ha c sinh ra do cc nh trit hc,
cc nh t tng nh ng vo nhu cu
tha mn i sng tinh thn ca con
ngi ngay c khi nhu cu vt cht ca
con ngi c tha mn. S tn ti
hi ha ca cc h thng ny nh du
mt nn vn minh hon chnh khc.
Khi ln sng vn minh trn vo thi i
cng nghip, cu trc ca n thay i.

Vn u tin b nh hng l phng

thc tch ly ti sn. Trong qu kh, lm
rung, nh c v sn bn em li ca
ci vt cht cho con ngi v tha mn
nhu cu ca h. Ngy nay, hng ha sn
xut hng lot ti cc nh my, cc dch
v v h thng bn l tr thnh phng
tin ca cuc sng. Cc phng ban khc
nhau ca mt nh my gii quyt cc
nghim v m trc y do mt gia nh
m nhim. Cc vn ny sinh t qu
trnh vn hnh, qun l mt thc th
dn dn c gii quyt, s thay i v
phng thc to ra ca ci vt cht
em li s thay i trong h thng x
hi. Con ngi bt u c tr gn ni
lm vic v chuyn ti cc nh tp th
ca cc nh my. Khi phm vi ca nh

my c m rng, chng pht trin t

mt khu vc nh my thnh mt khu cng
nghip, t mt khu cng nghip thnh mt
th trn, t mt th trn thnh mt thnh
ph. Ci gi l cc x hi cng nghip
ha c hnh thnh trn c s mt h
thng to ra ca ci vt cht mi.
S di chuyn quy m ln ca con ngi
lm thay i cu trc ca ton b x
hi. Vi s thay i , c nhng thay
i hin nhin ko theo m mt trong
nhng thay i l h thng chnh tr.
Trong thi i nng nghip, con ngi
sng xa nhau. Ai lm vic g khng
thnh vn , ch cn thu thp v khng
c thin tai, chin tranh l .
Nhng trong mt x hi cng nghip, con

ngi sng gn k nhau. Nn gio dc

nui dng t tng t do v to ra rt
nhiu vn x hi mi. Do , s thay
i v chnh tr tr nn rt quan trng.
Cc h thng chnh tr mi lin tc c
sinh ra v ci t. Theo thi gian, thc
h tham gia vo m bo cho h thng
chnh tr hin ti duy tr n nh.
4- H thng to ra ca ci vt cht
mi
Sn xut lng thc -> Khai thc v s
dng cc ngun lc -> Cc quan h c
nhn v ngun nhn lc -> C s h tng
x hi.
Ngy nay, chng ta ang bi trong cc

ln sng ca mt nn vn minh mi khi

chng ta chun b tin vo nn vn minh
Internet. John Morgridge, Ch tch hng
Cisco Systems tng ni: Internet l
tr chi ca gii tr. Tht may mn l
chng ta ang chng kin thi im .
Tng t, mt nn vn minh mi i hi
mt h thng to ra ca ci vt cht mi.
Trong thc t, mt x hi v nn vn
minh mng tip tc pht trin v hng
thnh, cn thit phi thit lp h thng to
ra ca ci vt cht ring ca n. Nu h
thng khng xut hin cho php
ng o cng chng hn hng loi v
mt x hi, mt nn vn minh tt p hn
c xy dng, th Internet m chng ta
ang cp ti ch cn l mt th tiu

khin cho gii tr. iu ny lm cho n

s c mt nh hng khng ln.
Vy h thng to ra ca ci vt cht ph
hp vi thi i mng l g? Khong
nm hoc su nm trc y, c mt th
vui k cc ca nhn vin cc cng ty tin
tin l gi th in t v b tr cc v
tn gu qua Internet trong gi ngh gii
lao ca h. Internet khng ch b gii hn
bi cc hot ng k trn. Mt khi
Internet gn vi cc hot ng thng
mi th hin tng ch l mt s vic
ca qu kh. Vt ln trn tt c, vic
tch ly ti sn v to ra ca ci vt cht
l vn m mi ngi quan tm.
Vy loi h thng to ra ca ci vt cht

mi no m th gii chng ta cn to
ra s thnh vng. Chng ta c th tm ra
cu tr li bng cch xem xt phn tch
thi i nng nghip, thi i cng
nghip v thi i mng.
Thi i nng nghip: Trng trt trn
cnh ng
Khi nhn li thi i nng nghip, chng
ta thy rng con ngi sn xut lng
thc to ra ca ci vt cht.
Con ngi ln ln t mt lng qu s
bit rt r cuc sng nng thn. Bui
sng, ngi cha v ngi anh trai c th
i lm ng, nh c hoc sn bn. Gia
sc v gia cm cng c nui nh.
Ngi m c th nh ra rau, git qun
o, nu cm v khu v. Con ln trong

nh c th h tr chn gia sc. Hot

ng ca mi ngi u xoay quanh vic
sn xut nng nghip. Con ngi to ra
ca ci vt cht bng cch s dng t
ai v hiu bit v thi tit. chnh l
h thng to ra ca ci vt cht trong thi
i nng nghip.
Thi i cng nghip: Khai thc ti
nguyn thin nhin
Thi i cng nghip bt u cch
y 300 nm. Bn tay con ngi khai
thc v tn dng ht cc ngun ti nguyn
thin nhin sn c. Vic khai thc tt c
cc ngun ti nguyn chng kin mt
ng lc ln hn i vi vic to ra ca
ci vt cht. T kh t n hi nc,
xng n du, u-ra-ni n nng lng

nguyn t, cc d n c m rng v
hiu qu ca chng ta nng ln n
tc bo ng. Vic lm, li nhun v
s giu c m chng ta to ra nng ln
ng k, y nn vn minh cng nghip
ln cc tm cao mi.
L do ti sao m cc x hi nng nghip
ban u khng th chuyn sang x hi
cng nghip l khi h o xung mt
su nht nh, ngun nc ngm ngn h
khng i c xa hn. Do khng th khai
thc nhiu ti nguyn thin nhin hn, h
nh quay li nn vn minh trng trt.
Nhng k t khi ng James Watt, ngi
Anh pht minh ra my hi nc, trong
hi nc c s dng ht nc

ngm, chic my o c dng

khai thc kh t, xng du v cc ti
nguyn thin nhin khc n su di lng
t. Qung st c khai thc lm ra
cc thanh gia cng trong cc vt liu
xy dng, t v nhiu th khc. Rt
nhiu cc hot ng c li nhun
c khai thc. Vic khai thc cc ngun
ti nguyn thin nhin dn dn tr thnh
nn tng cho vic to ra ca ci vt cht.
C s h tng ca mt x hi cng
nghip
xy dng mt x hi cng nghip, cn
c c s h tng nh ng cao tc,
ng st, ga tu, nh cao tng, im
xe v cc nh my. Vic quy hoch h
thng ng st c thc hin tt

hn so vi vic quy hoch mng Internet

ngy nay. Nhn lc, ngun lc v thi
gian c huy ng vo cng vic nay
vi mt quy m ln hn nhiu. l ll
do ti sao th k 20 chng kin s
xut hin ca cc ng trm t, trm st
thp.
S dng c s h tng ca x hi cng
nghip tham gia vo cc hot ng
thng mi.
Vic tham gia v cc hot ng thng
mi nh sn xut, bun bn v cung cp
dch v bng cch s dng c s h tng
hon chnh ca x hi cng nghip
chnh l h thng to ra ca ci vt cht
trong thi i cng nghip.

Thi i mng Pht trin s dng

ngun nhn lc v cc mi quan h ca
con ngi
Chng ta bc vo x hi mng. H
thng to ra ca ci vt cht c
a n mt mc khc. Nu x hi cng
nghip l s khai thc ti nguyn thin
nhin th x hi mng khai thc ngun
nhn lc v cc mi quan h ca con
ngi.
X hi mng thng c m t nh mt
x hi cng ngh cao. Tuy nhin, khi xem
xt cc ng dng rng ri ca cng ngh
mng, ngi ta khng th gi l x hi
cng ngh c. Sinh vin ngy nay c t
sch v hn nhiu so vi sinh vin cch
y 30 nm. H c th d dng truy nhp
vo nhiu trang Internet c nhiu

thng tin hn.

Knh thu nhn thng tin thay i v d
dng truy cp hn rt nhiu so vi trc
y. S thay i tc ng n cch
thc con ngi tip thu tri thc. Thi vo
mt trng i hc khng phi l con
ng duy nht c c tri thc. Con
ng khc c c tri thc chnh l
truy nhp vo Internet. Internet l mt s
m rng ca trng hc, mt s hnh
thnh x hi mi. Khng gian m n bao
trm gn nh l v tn.
X hi mng khng phi l mt s m
rng ca x hi cng nghip. N khng
i hi cng ngh tin tin. X hi mng
lin kt con ngi trn th gii thng qua

cc thit b nh my tnh, in thoi di

ng hoc thit b h tr s c nhn. N
cng li ch nh vic khai thc cc
ngun nhn lc, trong cc ngun tr
tu con ngi c gn kt vi nhau.
Nh , cc mi quan h con ngi v
quan h cng vic c th c thit lp
v s dng.
Mt v d in hnh l a ch
Amazon.com trn Internet. N khng ch
l mt hiu sch o v khng t ho v
cng ngh cao. Tuy nhin, gi tr th
trng ca n l hn 20 t USD. Ca ci
vt cht m n to ra v dch v x hi
m n cung cp l rt ln. Thc t, ci
m n lm c chnh l to ra cc c
hi thng mi bng cch tp hp cc

ngun lc trn Internet thit lp mi

quan h trc tip vi khch hng. y l
mt ng dng trn Internet tha mn
cc yu cu tm mua sch ca khch
hng. Khi khch hng thy rng mt dch
v tha mn nhu cu ca mnh th h s
quay li nh cung cp dch v, to ra mt
lung lu thng lin tc. chnh l nn
tng c bn nht cho bt k hot ng to
ra ca ci vt cht no trong x hi
mng.
C s h tng ca x hi mng
Ni no c mt mng nh th th ni
c c s h tng cho mt x hi mng.
Cng nh x hi cng nghip cn c xa
l, nh cao tng, ng st x hi
mng cn c Internet (mt xa l thng

tin), c s h tng c bn cho truyn

thng cc phng tin phn cng v phn
mm Internet, cc my tnh PC, modem
v cc my in thoi di ng. Trong
20 nm qua, cc cng ty lm ra nhiu
tin nht l nhng cng ty tham gia
vo vic xy dng c s h tng mng.
Chng bao gm cc cng ty sn xut my
tnh cm tay v in thoi di ng. H l
nhng ngi u tin khai ph mt min
t mi do h l nhng nhn vt quan
trng.
Vic sn xut my thu hnh v my tnh
(PC) thuc v x hi cng nghip.
sn xut mt my thu hnh i hi chi ph
t hn so vi sn xut mt my tnh PC.
Nhng ti sao cc nh my sn xut my

thu hnh th l cn cc nh my sn xut

my tnh PC th li. Nh ni trn,
y khng phi l vn cng ngh. L
do my thu hnh l c s h tng ca x
hi cng nghip cn my tnh l c s h
tng ca x hi mng.
Trong thi hong hn ca x hi cng
nghip, nhu cu v cc phng tin ca
n r rng ang i xung, trong khi
nhu cu cho cc phng tin ca x hi
mng ang pht trin li dng cao. Trong
20 nm gn y, cc ng trm mi xut
hin u tham gia vo cc lnh vc lin
quan n vic xy dng mt x hi mng.
Bill Gates, Micheal Dell v John
Chambers l mt s v d trong s h.
H l nhng con ngi gn lin vi

nhng cu chuyn huyn thoi. Nhng tt

c trong s h u c mt im chung
l h tham gia vo vic cung cp cc
sn phm p ng nhu cu ca mt x
hi mng.
Kinh doanh da trn c s h tng ca
mt x hi mng
Sau khi x hi cng nghip p ng
nhu cu v s s h tng ca n nh
ng st, xa l, nh cao tng th cc
siu th c t trn cc nh cao
tng. Khi x hi mng dn tr thnh
hin thc, cc hot ng thng mi trn
Internet c th theo sau. Vic trin khai
cc hot ng thng mi trn Internet l
im mu cht ca vic to ra ca ci
vt cht trong mt x hi mng.Hot

ng cn c gi l TMT.
Vi c s h tng cng tt th cng nhiu
hot ng thng mi c th trin khai.
i vi Internet, mt vn chung m
chng ta gp phi l lng thi gian ln
ginh cho vic truy cp vo mng. Khi
c nhiu ngi s dng, Internet thng
b tc nghn.
Nhng khi Internet t ti chn ca n
trong cc dch v TMT c cung
cp v nhiu ngi hiu r c iu
ny th cc dch v thng mi nh giao
nhn hng ha v thanh ton s c
phi hp nhp nhng hn v thun li
hn. n khi no m chng ta khng cn
ng nhp vo mng m vn lun kt ni

vo Internet, TMT s chc chn tin xa

trong vic ci thin v n gin ha cuc
sng ca chng ta. Li ch m chng ta
nhn c l v s k.
Chng II: Hnh trnh doanh nhn
Internet ang tc ng mnh n
cuc sng con ngi. Cuc sng mng
s l mt c trng ca i sng tng
lai. Mt khi con ngi bt u s
dng Internet th s khng c s quay
li. (Bill Gates, Ch tch kim Kin trc
s trng phn mm Tp on
Microsoft)
T trc n nay, khi nim ca
chng ta v mt doanh nhn l m h.
Thc t, bt k c nhn no iu hnh
mt doanh nghip mi c th coi l mt
doanh nhn. Trong qua kh, chng ta c

xu hng gn cho cc doanh nhn nhng

phm cht huyn b, c bit l ch ngha
anh hng c nhn. Tuy nhin, cc c tnh
ca mt c nhn khng thc s l cc
thnh t cn thit tr thnh mt doanh
nhn gii. ng hn, l mt doanh nhn
gii bi v anh ta c kh nng hiu v
theo kp vi thi i, nm bt c cc
c hi n vi anh ta.
Tng t, mt nh khoa hc khng lm
nhng g m mt doanh nhn lm. Rt
nhiu ngi cha tt nghip i hc nh
Micheal Dell hoc Bill Gates ang rt
thnh cng v giu c. iu ny tng
lm cho nhiu ngi c suy ngh sai lm
rng vic hc hnh chng lm g c.
ng hn, chng ta khng nh li rng

nhng ngi thnh cng bi v h c

kh nng theo kp thi i. C mt cu
thnh ng: Ngay c nhng con la cng
s bay khi c mt cn gi mnh hay
ni mt cch ngn gn: Mt doanh nhn
c thnh cng hay khng ty thuc vo
vic anh ta c kh nng chp ly thi c
nh th no.
1- Cc doanh nhn th h th nht
Cc doanh nhn th h th nht xy dng
c s h tng ca mt x hi cng
nghip: xng du, st thp, t, vn ti,
in nng, vin thng
Nhn li th k trc, bn s khm ph ra
rng cc doanh nhn th h th nht
tham gia vo vic xy dng c s h
tng ca x hi cng nghip. ng trm

st thp ngi M - Andrew Carnegie v

ng trm t ngi M - Henry Ford,
ng ch ngi Nht Konosuke
Matshusita, cc thin ti ngi i Loan
Y C Wang v Chang Yung-Fa l nhng
v d in hnh v nhng ngi chp
ly thi c v xy dng cho h nhng
ch ring.
Cc cng ty vin thng, in lc v vn
ti l nhng cng ty giu c trong bt k
x hi cng nghip no. Cho n ngy
nay, h vn l nhng hng ln nht bt
k mt nc cng nghip no. Nhu cu
v c s h tng ca mt s x hi cng
nghip ha nui dng rt nhiu
doanh nhn, nhng ngi c c s truyn
t th h ny sang th h khc. H tn

dng c nhiu c hi kinh doanh trong

cc lnh vc m nhng ngi bn ngoi
rt kh thm nhp. Hy xt ba cng ty
M ln nht. Chng c chuyn giao
qua nhiu th h. Tht kh cho bt k ai
c th chim ot c v tr ca h.
Cc cu chuyn v doanh nhn th h th
nht lun hp dn v h khi u
doanh nghip da trn cc c hi kinh
doanh dng nh khng tn ti. Thm
ch, mt trong s h cn khng c c tin
hay bng cp no. Tt c nhng g h c
l s nhy bn v ng lc kinh doanh.
Cc doanh nhn th h th nht dy
cho chung ta bi hc phi nm bt thi
c trc khi nhng ngi khc nm
c, khc phc kh khn, chp c hi,

tn trng phong cch qun l ng n

v c mt tnh cch khng chu li bc.
Ch nh vy, chng ta mi c th thnh
cng v hng th s giu c.
2- Cc doanh nhn th h th hai
Cc doanh nhn th h th hai s dng
c s h tng ca mt x hi cng nghip
trin khai cc hot ng kinh doanh:
bn l, bn bun, vn ti, ngn hng, bo
him, chng khon v tri phiu, thc n
nhanh, cc nghnh dch v
Sau khi cc doanh nhn th h th nht
hon thnh c s h tng, cc doanh
nhn th h tip theo s dng n. Cc
doanh nhn th h th hai ny rt gii
trong vic s dng c s h tng hin c
tham gia vo cc hot ng kinh
doanh. V d, cc ca hng c m dc

theo cc tuyn ng hon thnh hoc

cc dch v vn ti, bo him, ngn hng
v bo v c cung cp. H tn hng
nhng thnh qu lao ng ca cc doanh
nhn th h th nht. Nu hc qun l tt
cc doanh nghip ca h th sn lng
kinh doanh s tng.
H khng cn chin u vi cc doanh
nhn th h th nht sn xut t.
Thay vo , h trin khai cc hot ng
kinh doanh bng cch s dng c s h
tng do nhng v tin bi xy dng. V
d, vi tnh nng ca my bay v t,
cc cng ty chuyn pht nhanh c
thnh lp lm dch v vi quy m ln.
Cc ngnh kinh t mi ny sinh v bng
n nhanh chng trn nhng c s h tng

mi. y l cch thc m c s h tng

ca mt x hi cng nghip truyn cm
hng cho tinh thn ca doanh nhn mi.
Chng ta hy ly mt v d khc. Cc
con ng ang y p ngi, do
tng thit lp mt ca hng n cho
nhng ngi khng c thi gian hoc
khng mun nu n ra i. V sau
sng kin cung cp mn n nng d cm,
ngon, n gin xut hin. S pht trin
nhanh chng trn quy m ton cu ca
Mc Donald chnh l do lnh o ca
cng ty ny nm bt ng xu hng
thi i. Trong nhng nm gn y, mt
s cng ty cng nhn thy rng nhiu
ngi thm ch cn khng c thi gian
ly xe t i n. Do , nhng nh hng

lu ng c thit lp nhm phc v

nhng ngi ny. Cc loi sn phm v
dch v mi pht trin nh nm sau ma
p ng nhng nhu cu a dng,
phong ph ca cc loi khch hng khc
nhau. Khng mt ngnh kinh doanh no
c th dm chn ti ch c.
Cc doanh nhn th h th hai sng to
ra cc thng hiu ca ring h v xy
dng doanh nghip ca h bng nhng
li truyn khu v uy tn ca thng hiu
ca h. H c th lm c iu ny v
h bit chp c hi. iu ny khng lin
quan n nng lc v trnh o to
ca h. Chng no c ngi dm ci
ln nh nhng con sng thi gian th
ngi s ni ting rt nhanh.

V nh vy, cc doanh nhn th h thc

nht kinh doanh cc ngnh xy dng v
st thp cn cc doanh nhn th h th
hai kinh doanh cc dch v bn l v
ngn hng. H l nhng hng khng l
khng th b nh bi. Tuy nhin trong 20
nm qua, s lng cc doanh nhn th h
th ba bc ln sn khu.
Trong qu kh, tn hiu khi v nga
c s dng lin lc v vn chuyn
trong sut thi i nng nghip. Trong
thi i cng nghp, tu ha, my hi
nc v my bay tr thnh phng tin
giao thng vn ti hiu qu hn. Hin
nay, trong thi i mng, than v du m
khng cn c nhu cu ln nh trc y
na. Tt c nhng g xy ra l mt vi

giy vo my tnh PC hoc my in

thoi di ng ly thng tin cn thit.
Cc thc s cn l mt mng Web ton
cu lin kt con ngi vi nhau. y l
mt th gii mi m cc doanh nhn th
h th ba cn c to ra.
3- Cc doanh nhn th h th ba
Cc doanh nhn th h th ba xy dng
c s h tng ca mt x hi mng.
Mng ng trc Internet (mng thng tin
tc cao) -> Internet bng rng (mng
a phng tin tc cao) -> Internet v
tuyn bng rng (mng a phng tin
thi gian thc).
Cc doanh nhn th h th ba vi s
nhy cm v thi gian t ph vo
thi gian, do xy dng c s h tng

cho mt x hi mng. Trong khong thi

gian ngn 20 nm, cc cng ty thnh t
ch yu l nhng cng ty tham gia vo
cc ngnh lin quan n Internet.
Internet cho php mt lng thng tin
khng l v nhanh chng chuyn ti ai
trn mt thit b u cui to ra mt
khng gian phi bin gii. Ngay c nh
th vn cha th tha mn nhu cu ca
con ngi v n khng th chuyn cc
hnh nh video v khng p ng tc
m thng tin truyn i trong khng gian
iu khin theo mong mun ca nhng
ngi thnh ph thi hin i, nhng
ngi lun i hi tnh hiu qu cao.
Cc gii php mi c a ra khi gp
nhng vn thc t ny.

 l s ra i ca mng bng rng. Vi

s pht trin hin nay, n tr thnh
siu l a phng tin. Bo ch c
a ln Internet, trong ng ti vn
bn v cc ha n gin. Khi mng
bng rng hon thnh, bn thn phng
tin (bao gm video, hnh nh, m thanh
v vn bn) c th a ln Internet. Thc
t, trong khong thi gian 2 nm ti,
chng ta c th nhn thy bn b v
ngi thn nc ngoi qua Internet.
Trc y, mt vin cnh nh th khng
bao gi c trong nhng c m to bo
nht ca chng ta.
Gn y, mt chng trnh Internet c
pht trin trong mt chuyn gia v

mt lnh vc c th ging bi hoc ngi

nghe c th nu cu hi vi ging vin
trc tip qua Internet. y chnh l gi
tr ca siu l a phng tin trong
hai i tc c th tham gia vo mt m
thoi hai chiu r rng. Theo cch ny
th thng tin khng cn g tr ngi na.
Nhng con ngi thng khng tha mn
vi hin ti. Con ngi s tip tc pht
trin mng bng rng v tuyn m cng
l mt mng a phng tin thi gian
thc. Bn cnh tnh cht tc cao, n
cng c tnh cht thi gian thc sao cho
mi ngi c th th hng cc dch v
a phng tin bt c lc no, bt k
u.

Xin trch dn ra y mt cm t ca mt
doanh nghip, lin kt con ngi chnh
l khng nh vai tr ca cng ngh.
nhn tnh ha nhu cu th s tng tng
ca con ngi l nn tng trin khai,
thc hin c s h tng m ng i ti
tng lai. N rt ging vi nhng con
ng thi i cng nghip trong mi
con ng khng ch dn ti thnh Rome
m cn i ti nh ca bn. Tt c cc
trm Web s c trang b m thanh v
hnh nh sao cho ngi s dng Internet
c th cm thy thun tin nh vic s
dng in thoi. Tt c nhng iu ny
ph thuc vo s sng to ca cc doanh
nhn th h th ba.
Thit b giao din mng

Mt vn khc chnh l s pht trin

ca cc phng tin h tr nh my tnh
PC, cc ng dng v c s d liu a
phng tin, cc my int hoi di ng,
cc my tivi c thm chc nng truy cp
Web (Web TV) v cc thit b Internet
S pht trin nhanh chng ca cc cng
c in t ny cng ging nh cc xe tc
cao chy trn ng v cc my bay
siu tc trn bu tri. Vi nhng phng
tin h tr ny, hiu qu ca Internet s
t c mc cao nht.
Nu khng c nhng phng tin h tr
ny th cng ch l v ch ngay c khi
ngi ta c c mng ng trc.
Ch khi no my tnh PC c kt ni ti
Internet th nhng ngi ti gii cung cp
phn mm my tnh PC mi c th kim

c nhng mn tin ln. Cc thit b

ng dng, in thoi di ng, Web TV v
thit b Internet l nhng cng c h tr
Internet. Loi th hai ca cc doanh nhn
th h th ba tham gia vo vic cung cp
cc phng tin truyn ti sao cho mng
ng trc c th c s dng hiu
qu.
Nhu cu s dng Internet tng khng
ngng, do nhu cu s dng c s h
tng cng rt ln. Vn cn i a s dn
chng ang chu gii hn bi cc ranh
gii a l. Nc no cng c nhiu
ngi c nhu cu s dng Internet th
cng c iu kin thun li pht trin
Internet. iu ny c ngha l cc c hi
kinh doanh ln ang m ra.
Khng lu trc y, mt ngi Hng

Kng t cho ti mt cu hi mt hi
ngh: Ti sao i Loan li pht trin
nhanh hn Hng Kng? Phi chng l
do i Loan hc c cng ngh ca
M. Ngi dn i Loan ang nhanh
chng xy dng c s h tng cho mt x
hi mng trong khi nhng ngi Hng
Kng vn ang giai on doanh nhn
th h th nht v th h th hai. Hng
Kng vn cn ang tch cc m cc siu
th v u t vo bt ng sn. Nh th,
nhng ngi Hng Kng b tt hu so
vi nhng ngi i Loan. John
Chambers, Tng Gim c ca Cisco
Systems ni: Mt nm trn mng tng
ng vi by nm trn mt t. Rt
nhiu c hi ln qua i rt nhanh ging
nh khi n n. Nhng bn ng vi

chn nn. Cc c hi cho th h doanh

nhn th t ang n gn.
4- Cc doanh nhn th h th t
Cc doanh nhn th h th t s dng c
s h tng ca mt x hi mng tham
gian vo TMT .
Nm 2000 c coi l nm m u ca
th k Internet. Chng ta bc vo x
hi mng, trong mi ngi c c
hi tr thnh doanh nhn th h th t,
ngha l nhng ngi tham gia vo
thng mi in t s dng c s h tng
Internet.
Trong x hi cng nghip ha, vic qun
l mt doanh nghip trong phm vi mt
ta nh c xy dng gn ng chnh

l s dng c s h tng c sn trin

khai cc hot ng kinh doanh. Tng t
nh vy, vic tham gia vo hot ng
TMT trn Internet s dng c s h
tng sn c cng mt ngha. Hin ti,
cc nh cung cp dch v Internet (ISP
Internet Service Provider), cc nh cung
cp ni dung thng tin trn Internet (ICP
Internet Content Provider) v cc ca
hng trc tuyn l nhng ngun lc c
quyn mi dnh cho cc doanh nhn th
h mi.
Vy ai l nhng doanh nhn th h mi?
Jerry Yang, mt ngi Trung Quc tr
sng to ra Yahoo M. Yahoo hin l
cng thng tin ln nht th gii. Jeffrey
Bezos, ngi sng to ra Amazon.com

khng h c nn tng k thut. im

chung ca nhng ngi ny l h i
din cho nhng doanh nhn th h th t.
Nu mt ngi hiu y v thng
mi in t th ngi c mt c
hi ln bt k ngi c quyn s hu
hon ton hay phi lin doanh lin kt.
Cc doanh nhn th h th t hiu r
TMT khng thay th hon ton hnh
thc kinh doanh truyn thng. Do , h
b sung cho cch thc kinh doanh truyn
thng bng cch xy dng TMT trn
nn tng cc thng l kinh doanh truyn
thng. iu ny s cho php khch hng
thy r hn cc loi sn phm v dch v
c cung cp. ng thi, h c th d
dng th s dng trc tuyn cc sn

phm, dch v .
Cc c hi kinh doanh i vi cc doanh
nhn th h th t l v tn bi v nhu
cu ca khch hng khng c gii hn.
Vi Internet, TMT ang nhanh chng
tr thnh hin thc. Theo Cng ty IDC
(International Data Corporation), ch c
14 triu ngi truy nhp vo Internet
nm 1995 nhng tng ln 40 triu
ngi vo nm 1996. Nm 1997 con s
ny t ti 80 triu v tng ln 120 triu
vo nm 1998.
Trong cun sch Business @ The
Speed of Thought, Bill Gates d bo
rng 250 triu ngi s truy nhp
Internet vo nm 2000. D bo ny

c chng minh l ng. Tip theo l

d bo s lng ngi s dng Internet
s vt qu dn s ca cc x hi cng
nghip. Khi thi im n, thng
mi in t s l mt ngnh kinh doanh
c li nhun cao.
Compaq l mt v d kinh in v mt
doanh nghip th h th ba thnh cng.
N l hng sn xut my tnh PC ln nht
th gii v ang c gng tr thnh cng
ty trc tuyn ln nht th gii. Gn y,
Compaq k mt tha thun 3 bn vi
Microsoft Taiwan Corporation v Systex
Corporation thnh lp cng ty Asia eBusiness Corp nhm vo th trng chu
. N cng thit lp mt dy chuyn
cung cp in t vi 16 hng truyn

thng bao gm Hon Hai Precsion

Industry Co.
Ltd
v
Inventec
Corporation.
S hon thin nhanh chng c s h tng
lm tng cng thng tin gia cc
doanh nghip. V d, Microsoft Taiwan
Corporation pht trin cc hot ng
TMT di hnh thc doanh nghip
doanh nghip v qung b Biz Talk thnh
i tng mi gii cho cc doanh
nghip. Mt ng dng nh vy s lm
n gin ha vic trao i thng tin v
h tr cc cuc thng lng trn
Internet d thnh cng hn.
Th gii tng li s khng cn tp
trung vo s giu c hay ngun nhn lc.

Doanh nhn tng lai s khng cn phi

i khp th gii xy dng cc c s
ca mnh m vn c th trin khai cc
hot ng kinh doanh trn quy m ton
cu. Thng qua cc tnh cht v chc
nng c bit ca Internet, kt hp vi
kh nng ngn ng c bn, doanh nhn
tng li s c th to dng mt s hin
din ton cu vi chi ph rt nh.
ng vi cho rng cc doanh nhn th h
th t l nhng ngi n ng, nhng
ngi n b v i. Bt k ai, k c bn
cng c th l ng ch. Vic cng ty ca
bn c th li hay l ty thuc vo bn.
Bn s cnh tranh vi nhng ngi khc
nh th no? Hy c gng tt nht huy
ng c mi sc mnh ca mnh v

t c nhng khch hng bn mong

mun trong mt khong thi gian ngn
nht. Hy tip tc cung cp nhng sn
phm, dch v mi hp dn h v gi
h quay li vi bn sao cho h khng th
chuen sang mt nh cung cp khc. Khi
no bn gi c khch hng quay li
vi mnh th bn thnh cng.
Mt cng ty c mt ngi vi s hin
din ton cu khng cn l mt c m
qu xa vi. N l mt kh nng. T th
h th nht n th h th t, mi th h
to ra nhng t sng mnh y con
thuyn thi i ca h, to ra s giu c
cho bn thn h v li li ch cho cc
th h tng lai. Liu bn c th ha
nhp c vi thi i mng mi ca

bn v ng trong hng ng nhng ngi

sng to ra th gii dot.com ca bn
khng? Cc ngun lc mi cha c
khai thc vn ang ch i bn.
Chng III: Bin c m v
tng thnh hin thc
Tr lng cho cng nhn v tn
trng h l cn thit nhng nh th l
cha . Bn phi lm cho h cm thy
rng h ang sng to ra lch s. - Jim
Moore, ngi sng lp ra GEO Partners
Cc doanh nhn th h th t l
nhng ngi m ca cho TMT. Rt
nhiu ngi do nng vi, mun thnh t
nhanh chng nhy vo tro lu TMT
m khng bit rng n l mt s k tha
tun t. iu ny to ra mt o tng

v Internet ca th k mi. Trong s h

rt nhiu ngi tht bi v khng th
t thot ra c. l l do ti sao cn
phi c mt s gii thiu r rng, chnh
xc v hot ng kinh t chnh ca tng
lai.
Ti dnh rt nhiu thi gian suy
ngh khi vit cun sch ny v cng
tn rt nhiu thi gian c qua cc sch
v cc ngun thng tin khc. Do , ti
c th tm hiu khi nim TMT v
m t n theo ngn t dn d. Theo cch
ny, ngi c c th hiu n d hn.
1. Tng lai ca TMT
Nh ci tn cho thy, TMT l cc
hot ng thng mi c trin khai
bng cc phng tin in t. C rt
nhiu loi thit b in t v vic gii

quyt mt v lm n qua in thoi cng

l mt loi TMT. TMT m chng ta
cp n ngy nay ch yu l cc hot
ng thng mi qua Internet.
Cng c tm kim trc tuyn cho cc sn
phm TMT cng thay th qung co
Ngi tiu dng mua hng trn Internet
vi my tnh l hnh thc ph bin nht
ca TMT. Nu bn mun mua mt my
nh, hy n t c-a-m-e-r-a v cng c
tm kim s bt u d tm. Sau , bn
c th bt u so snh cc loi my nh
khc nhau km theo gi c, tnh nng,
thng hiu ca chng v mua ci my
nh m bn hng ao c bng trc tuyn.
iu tip theo m bn bit l my nh s

c chuyn n tn ca nh bn.
Trc y, mua mt chic my nh
bn s thy y l mt nhim v nng n.
Bn phi chn rt nhiu t qung co v
sn phm khc nhau, hoc i tm mt
s siu th v ca hng in trc khi
tm ra chic my nh ng . V nu mun
mt gi c hp l hn, bn phi so snh
gi ca tng ca hng. C nhng lc, bn
khng th tm ra chic my nh ng v
phi chp nhn mua mt chic my nh
khng nh mong i. Rt nhiu thi gian
v cng sc b lng ph trc khi bn
t c mt kt qu tha mn.
By gi, ngay c khi bn khng c thi
gian i mua bn, rt nhiu cng thng tin

trn Internet c th gip bn lm nhng

vic ny. Bn thm ch cn bit c
chic my nh l tng qua Internet.
iu ny c th gip cc hng sn xut
my nh c cm hng sng to ra nhiu
sn phm mi.
Do thi quen lu i ca ngi tiu
dng, 10 nm ti vn cha phi l
TMT thc s. S c mt s chng ln
gia x hi cng nghip v x hi mng.
Mt s siu th s thit lp cc trm Web
khch hng c th mua hng trc
tuyn. Vi dch v trc tuyn, mt ngi
c th thm hng trm trm Web trong
mt m. Nhng c nhn anh ta khng th
i thm s lng ca hng ln nh vy.
Thi gian v sc lc khng ng v pha

anh ta. Theo thi gian, nhng ngi tiu

dng ca x hi cng nghip s
tngbc thay i thi quen mua bn rt
tn thi gian v cng sc hin nay. iu
ny s dn dt ngi tiu dng tin ti
mt x hi hon ton da trn TMT.
Yu cu trc tuyn chuyn dch v
chun ha gi c cng vi dch v
Mua bn trc tuyn c mt li th ln:
bn c th so snh gi trn phm vi ton
cu qua mng Internet.
y l mt v d: ai mun mua mt
my Walkman ca Sony. Anh ta nu yu
cu v gi c v thy rng bn n New
York ch bng mt na gi ca my

Tokyo. Sau khi kho st k lung, anh ta

pht hin ra rng s chnh lch v gi c
l do chi ph vui chi gii tr nhm gii
thiu loi my vi th trng c
a vo gi. V mt t nhin, ngi s
dng s t hng mua chic my t
New York. Nu tt c nhng ngi tiu
dng mua hng k tnh th cc ca hng
Tokyo s nhanh chng b ph sn.
Vic c th d dng truy nhp Internet v
c th nu yu cu mua bn s khng
phi l kch bn thng thng trong
tng lai. Ngnh bn l tng lai s c
th t ra mt mc gi chun. Nu vic
cho thu qu cao th gi cho thu c th
c chun ha. Mt mc ph dch v
khong 5% c tnh thm vo s l hp

l. Do thng tin lin lc m ton cu nu

khng ai c th c quyn hoc nng gi
qu mc. n thi im , gi c ca
cng mt sn phm s tin n thng
nht. i tng c hng li t vic
chnh l ngi tiu dng.
Ti c mt ngi bn triu ph ngi
Indonexia. Mt ln anh ta ch tay vo
mt ph ng c v ni n thuc v anh
ta v 6 ngi khc. By ngi bn h
quyt nh hng ha no c bn v
bn vi gi no. Khi chng ta bc vo
thi i mng, mt kch bn nh th ch
cn l chuyn qu kh.
S khng c siu th hu hnh hoc bin
gii trn Internet. S khng c c nhn

no c th quyt nh gi c th trng.
Tng lai coa th thy sn xut gn lin
vi tiu dng. Mi ngi c i x
bnh ng. Nu gi bn a ra khng hp
l th bn c th s mt khch hng.
S dng th trn mng
Trong khi mua bn trn Internet, bn c
th s dng th cc sn phm v mua
chng sau khi cm thy tha mn.
Nhng iu ny l khng thng thng
trong thng mi truyn thng. V d khi
mua mt b ni tht DIY. Bn c th
lo ngi khi phi t quyt nh nhng hng
sn xut c th cung cp mt mu hng
o trn Internet cho bn th. Bn cnh
vic cung cp mu sc, mu m, s o,
cc chc nng cn c nhng li hng

dn s dng chi tit. Bn thm ch cn c

th nhn xem n s trng nh th no
trong phng ca bn sao cho bn c th
thy ht gi tr ca n. Sau bn c th
quyt nh loi rm no, loi cy no c
th lm tng v p cho c nh bn.
Gn y, c mt qung co v m hnh
xe t. qung b tiu chun an ton
cao ca loi xe, hng sn xut cung
cp mt cnh tai nn m phng sao cho
ngi tiu dng c th t cm nhn chic
xe v t nhn xem n c th chu ng
cc c va chm ln khng. Nhng chng
ta c th lm iu trn Internet. l
iu m thng mi truyn thng khng
bao gi c th thc hin c.

t hng trc tuyn v thanh ton trc

tuyn
Trong TMT, phng thc thanh ton
c nng cp sao cho vic c th
thc hin trc tuyn. N lm cho ngi
tiu dng mua hng trc tuyn cm thy
thoi mi khi tr tin cho mt sn phm,
dch v mt ni xa. Do , vic s
dng tin in t l mt phn cu thnh
ca TMT.
Tin Mondex Card ang c cng ty
Inventec Corporation pht trin l mt
hnh thc tin in t hiu qu, an ton
v thun tin.
Ti sao li l tin in t? y l mt
pht minh nhm b tr cho TMT. Cc

th t hin ti rt thun tin cho s

dng. Tuy nhin, cc hng sn xut lo
ngi b bi b hp ng vo pht cui
hoc chm tr thanh ton nn khch hng
b yu cu phi tr mt khon tin t
cc. Nhng tnh an ton ca vic thanh
ton th tn dng cn cha m bo. Do
, vic s dng tin in t (thng qua
cc ch k c gi qua ng in
thoi hoc my tnh) tr tin t cc
l mt tng hay.
Cc ch s c th hon v to thnh
v s cc chui ch s. L do m ta c
th rt tin t cc my rt tin t ng
(ATM) l cc th ngn hng ca chng ta
c m ha bng cc ch s m my
ATM nhn dng c.

iu ny cng tng t i vi tng lai

ca tin in t. Cc dng tin hu hnh
s khng cn na m thay vo l cc
nhm chui s. mi ngi s c mt tp
m ring v chui s ca bn nhn tin
cng khc. Vic vn chuyn cc ng xu
khng cn ngha trong kho vn cn
nguy c v tin gi nu cc ha n
c trao i trong mt giao dch. Tn
hiu in t l an ton nht v khng cn
phi lo ngi v trm cp.
Chng ta ngn nga s gi mo nh th
no? C mt h thng an ton trn mng
ngn nga tin tc. Do khng d dng
sao chp h thng ny nn tin cy ca
n rt cao.

Chng ta thng xem phim thy cc tn

cp rnh chn cc xe ch vng v tin
mt nh th no. i Loan, c rt
nhiu trng hp nhn vin nh bng b
cp sau khi ly tin lng. Ngy nay,
lng ca cng nhn c chuyn trc
tip vo ti khon ca h do lm gim
bt tnh trng cp tin. Khi chng ta s
dng tin in t thanh ton, chng ta
khng cn em tin theo khi ra khi nh.
iu ny lm cho cuc sng ca chng ta
an ton hn, thun tin hn.
Cung cp hng ha -> Khch hng nhn
hng ha hay hng ha c chuyn n
cho khch hng -> Khch hng thanh ton

Sau khi tr tin t cc, khch hng ch

nhn hng. Ai s giao hng cho khch?
Kt qu l mt chui mi quan h xut
hin. Chu trnh cung cp hng ha bt
u t hng sn xut. Vi cc hp ng
ln, hng c th chuyn trc tip n v
tr m khch hng ch nh; cn vi cc
hp ng nh, hng c th chuyn n
ca hng bn l gn ni khch hng
mun nht. Sau khch hng s nhn
hng ha, ng thi tr ht tin.
thc hin mt quan h chui c hiu
qu, h thng giao nhn trc tip tt nht
l h thng thun tin cho c hai bn phi
c to ra. Tt nhin, khng ai c th
chp nhn nhiu hp ng gi n h
trong cc trng hp khc nhau. iu

ny c th dn ti c mt s ln giao
nhn trong mt ngy. Mt cch kh thi l
giao nhn tt c hng ha cng mt lc.
V d l hng ha v thc phm ca mt
ngi mua hng ti cng mt siu th s
c giao nhn cng 1 lc/ Mt h thng
giao nhn ph hp v hon chnh l mt
h thng lm cho phng thc giao dch
thc s tr nn thun tin.
Giao nhn hng ha n mt ni gn a
ch ca khch hng sao cho khch hng
c th nhn hng ti im thun li l
mt tng kh thi khc. M, cc ca
hng thng cch xa nhau nhng i
Loan th li khc. Cc ca hng bn l
phc v 24 gi/ ngy ch cch nhau 3 n
5 bc chn. Cc ca hng bn l ny

hin nhin l nhng v tr giao nhn hng

l tng. Cc ca hng ny khng qu xa
v l v tr linh hot cho ai nhn hng
mt cch thun tin.
Khu hiu ca mt bn qung co gn
y ni rng: Qua mt m c thm
2.400 hiu sch phc v 24 gi/ ngy.
c thc s l k diu khng? Cu tr
li l c, bi v s ra i ca cc hiu
sch trc tuyn cho php ngi c la
chn sch sut ngy m. Ngi mua
sch cng c th nhn sch cc ca
hng bn l gn nh sau khi tr tin
trc tuyn. Vic nhn hng t nhng ca
hng bn l phc v 24 gi/ ngy ny tht
thun tin cho ngi mua. N l mt tnh
hung m c ba bn tham gia u c li.

Hiu sch th tit kim c tin cc

ph bu chnh, ca hng bn l c th thu
c mt cht ph dch v v ngi mua
c th nhn sch vo bt k lc no thun
tin. V nu nhng ngi ham c sch
sn lng tr thm tin cc ph bu
chnh, h khng cn phi i ra khi nh
mua mt cun sch hay na. N thc
s d chu hn i vi vic i mua mt
cun sch. Do vy n s khuyn khch
mi ngi mua nhiu sch hn. Khi con
ngi c nhiu hn th cuc sng ca
h tr nn phong ph hn. V cui cng,
ngi mua c li do c nhiu cch thc
mua hng hn.
Khi no hiu sch cung cp mt dch v
nh th th s d dng thu ht nhng

khch hng thng xuyn v do lm

tng c hi thng mi. Cc ca hng
bn l cng c li. Dch v gia tng ny
lm tng doanh thu ca h. Nhng ngi
n ca hng nhn sch cng c th mua
mt lon Coca-Cola, mt vi t bo hoc
n vt. y chnh l khon doanh thu
pht sinh.
Phn tch d liu khch hng -> Pht
trin cc sn phm thng mi -> Cc
sn phm mi a ln mng
Tt c cc hot ng trn u c thc
hin trn mng my tnh. H s ca
khch hng c phn tch v cc sn
phm mi c gii thiu trn mng ni
m khch hng c th xem v mua hng.

y chnh l ci m chng ta gi l
TMT.
Do , TMT l mt mi trng thc
hin cc giao ch c li. N khng c
nhng t ngh b him hoc kh hiu.
Vi s xut hin ca cng ngh mi, cc
tng v khi nim mi c sinh ra.
Nhng gii php mi s t c. Nhiu
ngi ang th nghim chng v ti th
ang nghin cu cc kt qu th nghim.
Vic mt cng ty Internet c thnh cng
hay khng ty thuc vo tc v s
chnh xc ca h. N khng ph thuc
vo vn u t ban u ca cng ty ln
n u. Cc khch hng tim nng phi
c nhn ra v h phi c thng bo

v dch v ca bn trong khong thi

gian ngn nht c th c. Ngc li,
nu bn coi cng ty n thun l mt
phng tin kim tin th cng ty s ph
sn.
C phn ca cc cng ty dot.com tng
vt l mt du hiu tt. N em li mt
mi trng thc s lnh mnh. N nhc
nh nhng nh u t nghim tc phi
xem xt cch thc trin khai TMT ca
h. Nu d dng kim tin bng cch
khng trong sng th khng ai phi lm
vic c. iu ny ng bi v cch thc
khng trong sng s ngn chn ngi ta
thc hin cc c m ng knh trng.
y cng l l do m ti vit cun sch

ny. Ti khng c nh bin n thnh

mt cun kinh in c nhiu ngi
khen ngi. Ti ch mun gip mi ngi
hiu TMT l g v khng b iu khin
bi nhng ngi khng trong sng. Theo
cch ny, mi ngi s bit lm th no
tham gia vo TMT. Ch nh vy th
mi trng TMT mi hnh thnh v s
thnh cng mi ci thin tng lai.
2. Thng mi in t l thng mi
Thc t, TMT l thng mi. Rt nhiu
cng ty gn y chy ua theo tro
lu tr thnh cc cng ty dot.com. S
chuyn ng ny dng nh lm tng gi
tr cng ty. Ti thng so snh iu ny
vi mt nh xut bn ang thua l nhng
nhanh nhn ln mng v a thm

ui .com vo tn ca n. Vi cch
, s rt nhiu ngi mua c phiu ca
nh xut bn. Nhng hin tng l
khng bnh thng v s khng ko di
c lu.
Chng ta cn nhn mnh rng TMT l
thng mi. Ti cc bui hi tho, ti
thng t cu hi rng cc c phn
dot.com ang bng n hay mt c phn
dot.com c ng mua khng. N tht n
gin. Bn khng th ch c mt ci ui
dot.com m khng tin hnh hot ng
thng mi no c. Rt nhiu cng ty
ging nh th. Do s l sai lm nu
mua c phiu ca cc cng ty dot.com
ny. TMT l thng mi s dng h
thng v mng vin thng. Sau cng, mt

ci m phi l mt ci m, mt cun sch

phi l mt cun sch. Sau mt ln
na, TMT c th tham gia mt dng s
hoc mt dng hng ha. Nhng thng
mi phi tn ti trc khi n c th c
gi l TMT. Do , ti mun nhn
mnh rng TMT l thng mi. Chng
ta hy cng xem xt cc iu kin cn
thit to ra TMT.
3. S ha cc dng thng tin, tin t v
hng ha
Thng mi l giao dch xy ra gia nh
cung cp v ngi tiu dng. Khi mt
nh my sn xut mt mt hng th n
c gi l mt sn phm. Sn phm tr
thnh hng ha khi c bn cho ngi
tiu dng. Cc hot ng ny xy ra ph

hp vi cc quy nh ca chnh ph v
to nn ci gi l thng mi.
V c bn, y l 3 dng chy. Dng
chy th nht l dng chy ca thng tin.
C hai bn phi lin lc vi nhau bit
nh cung cp ang bn ci g v ngi
tiu dng mun mua ci g. H trao i
thng tin v hot ng to thnh dng
thng tin. Ch khi no cung cp p ng
cu th ngi bn mi khng m mm
sn xut c.
Dng chy th hai l dng hng ha. Sau
khi trao i thng tin, nh cung cp s s
dng nhiu phng thc khc nhau
giao hng c yu cu cho khch
hng. Hot ng ny lm hon chnh

dng chy ca hng ha. C hai loi

dng hng. Mt l h thng giao nhn
trc tip trong hng ha hu hnh
c chuyn n cho khch hng. Hai l
dng s trong vn bn, m nhc v
ha c gi ti khch hng.
Loi th ba l dng tin t. Mt khi
thng nht c tha thun, khch hng
s tr tin mua hng ha.
Ba dng chy ny to thnh TMT. Bt
k l thng mi truyn thng hay
TMT, chng u lin quan n dng
thng tin, dng tin t v dng hng ha.
n mt bt m ti mt ca hng bn
ng cng l thng mi. Khi bn ngi

xung bn v gi mt bt m, b ch bt
u nu trc khi phc v bn. y l
mt hnh thc ca dng hng. Sau khi n
xng bt m bn tr tin cn b ch dng
tin mua gia v v cc loi thc
phm khc. y l dng tin. Cng c
mt dng thng tin. B ch ca hng n
nhn ra rng c nhiu ngi thch n m
b, m tr thch t v nhng khch hng
thch sp ca ca hng. B ch do
c th c tin m ca b ta da trn
nhng thng tin thu nhn c. B ta c
th chun b nhiu hay t ty theo tng
loi m. Tt c nhng thng tin ny s
gip cho s lm n ca b ta trong tng
lai v l mt dng ca dng thng tin.
TMT c ba dng chy ny. TMT i

hi phi s ha dng thng tin. Ngay c

khi dng tin t cng c th phi s ha
trong khi dng hng ha s chp thun h
thng giao nhn trc tip, lm khc i so
vi chu trnh phn phi hin nay. y l
nguyn l rt c bn ca TMT.
S ha dng thng tin
Th nht, chng ta hy xem xt vic s
ha dng thng tin. C ba loi mng
thng dng v cng l nhng thut ng
ph bin: intranet l mng c s dng
trong mt t chc cho dng thng tin s
ha; extranet l mng c s dng gia
cc doanh nghip cho php truyn a
v chia s thng tin gia khch hng, nh
cung cp, i tc v cc doanh nghip
khc; Internet trc tip kt ni hng triu

khch hng ti cc doanh nghip.

S ha dng tin t
Tin in t l s s ha dng tin. Ni
no c thng mi th s c s trao i
ng tin. Trong thng mi truyn
thng, chng ta quen thuc vi vic s
dng tin mt, th tn dng, sc v cc
cng c thanh ton khc. Trong x hi
mng, chng ta cn tm ra mt th ging
nh sc in t, tin in t, th n in
t v th ti chnh in t. Mt cng c
thanh ton ton din s h tr y mnh
TMT. Trong tng lai,vic s dng
tin in t s tr thnh thng thng
nh vic s dng th tn dng vy.
An ninh l vn quan trng hng u

trong tm tr ca mi ngi. khng

nh s tn ti ca s ha n ti chnh
hin ra trn mn hnh my tnh PC v
m bo an ton cho giao dch, thut
ton m ha c s dng m to ra
mt ci v chu la m bo an ninh
cho dng tin tng lai.
Vi nhng suy ngh , cc cng ty th
tn dng a ra mt h thng, chng
hn nh VISA, MasterCard, IBM,
Microsoft, Netscape, GTE v SAIC
cng vi cc cng ty khc pht minh ra
h thng SET (Secure Electronic
Transaction Giao dch in t m
bo). H thng ny bao gm v in
t, chng ch s, cng thanh ton v c
quan chng thc. Thng qua cc phng

tin m ha khc nhau, tnh bo an v

nht th ca s liu giao dch c m
bo.
V in t c th nhn ra ca hng bn
l, gi thng tin v lu gi cc bn ghi.
Chng ch s thit lp s tin tng ha
cho php c hai bn khng nh ln nhau.
Cng thanh ton l mt ng dng dch v.
N ngn nga s xm nhp ca nhng
ngi v d liu khng c php, do
lm tng tnh bo an ca thanh ton
in t. C quan chng thc lm vic
ging nh ngn hng. N chp nhn n
ng k ca c hai bn mt cch cng
bng v minh bch. N pht hnh cc
chng ch s cho cc bn ng k.

Vi cc m nhn dng c thng

qua, s liu hon chnh v s b mt, cc
ri ro giao dch c gi mc ti
thiu. S thun tin ca dng tin tr
thnh vng chc hn.
S ha dng hng ha v giao nhn
trc tip
Bn cnh vic s ha dng thng tin v
dng tin, vic s ha dng hng ha l
mt kha cnh khc ca mt x hi mng.
Cng nh cc cun sch c th ti v t
mng, m nhc cng c th ly t trn
mng xung. Mt v d in hnh l
MP3. y l mt dng hng ha c
s ha. Vic mua mt a CD to thnh
mt dng hng hu hnh thay th cho n.

Con ngi c bo, sch v tp ch

thu nhn thm thng tin v kim tra suy
ngh ca ngi vit. Nu nhng vt liu
ny c th c s ha sao cho chng ta
c th c ti v trc tip t mng
Internet th TMT c th t c vi
mt mc ph tnh cho vic ti thng tin
v.
Sch v tp ch khng th mt i nhng
chng co th c s ha. Cng ngh
to ra mt dng hong ha s. iu ny
loi b chi ph in n v cc pht hnh.
N cng lm gim sc p phi lu gi
bo ch. Tt nhin bn cn phi la chn
gia mt cun sch thc hay mt ni
dung cun sch c s ha. Nhng ci
m bn mun cui cng khng phi l

mt cun sch m l kin thc trong

quyn sch. l phng hng m
TMT s i ti.
Mt s sn phm c th khng bao gi
c s ha. V d: mt my thu hnh
khng th c giao nhn qua mng in
thoi c. Tuy nhin, TMT vn c th
c tc ng n chng l trong qu kh,
mt hng sn xut phi i n mt nh
bn l. Vi Internet kt ni mt nh sn
xut trc tip ti mt khch hng, vic
giao nhn trc tip c th xy ra.
4. Cc loi TMT
Vic s dng cc khi nim v dng hng
ha, dng tin v dng thng tin phn
loi TMT s d gii thch hn. TMT

kt hp hiu qu cc dng thng tin,

dng hng ha, dng tin, lm thay i
b mt ca mi trng ngi tiu dng.
N cng lm thay i chui phn phi.
Khi phn cng cho mng i Loan
hon thnh, th vic gii quyt trc tuyn
mt thng v c li khng cn l mt
c m na. N cng rt thun li cho
mi ngi trnh khon hon thu na.
Chng ta hy cng xem xt cc loi
thng mi khc nhau. Bt k mng pht
trin n mc no, cc giao dch
thng c hai bn tham gia. Mt l nh
my, cng ty hoc cc doanh nghip. N
l mt thc th kinh doanh (vit tt l
ch B). Mt nh bn l cng c gi l
mt thc th kinh doanh. Bn kia l

ngi tiu dng (vit tt l ch C)

TMT c th chia ra lm hai loi ln.
Loi th nht l mi quan h doanh
nghip doanh nghip, vit tt l B-B (B
to B). Loi th hai l mi quan h doanh
nghip ngi tiu dng, vit tt l B-C
(B to C). Do cc nh bo him v
ngn hng mng l mt phn ca TMT.
Cc lnh vc kinh doanh c th c
phn thnh B-B, B-C, C-B hoc C-C.
Mt doanh nghip c th l ch s hu
ton b hoc cng ty c phn. Mi
phng thc c th quy thnh dng hng
ha hu hnh hoc dng hng s ha.
Hin ti, cc my tnh PC chy trn nn
Win98, Win2000 hoc NT l h iu
hnh thng dng nht m ngi s dng

c th ci thm phn mm h cn.

chnh l nn tng cho TMT.
B-B: Thng mi gia doanh nghip v
doanh nghip
Nu thng mi b gii hn bi hai cng
ty, v d gia nh my sn xut vi nh
bun, nh my vi nh my hoc nh
bun vi nh bun th gi l thng
mi gia doanh nghip vi doanh nghip
(B-B). Kiu qun l c th chia thnh
hai loi. Mt loi khng c dng hng
ha thc m ch c dng hng ha o.
Loi kia ca thng mi gia doanh
nghip vi doanh nghip c mt dng
hng ha thc.
Nn tng cho cc giao dch B-B

Mt s cng ty ln phi thu nn tng

bi v khng phi cng ty no cng c
nng lc chy mt nn tng cho
TMT. Sau , cc cng ty c th s
dng nn tng ny trin khai cc giao
dch thng mi. iu ny ging nh
vic xy dng mt trung tm thng mi.
iu ny ging nh xy dng mt trung
tm thng mi v thu ca hng. Tng
t, loi TMT ny cng c mt dng
hng ha s v h thng giao nhn trc
tip.
V d, cng ty Microsoft Taiwan
Corporation pht trin v xc tin phn
mm Biz Talk, mt nn tng TMT B-B
mi i Loan, bin n thnh ngi
mi gii cho cc doanh nghip. N nhm

vo h thng TMT u cui v n

gin ha vic to ra cc trm Web cng
nh vic trao i thng tin trong TMT.
N cng cung cp mt t in phn mm
tiu chun. N xc tin cc lnh vc kinh
doanh thng tin lin lc v lm cho vic
tp hp thng tin d dng hn. iu ny
s cho php mi loi doanh nghip, t
doanh nghip nh n doanh nghip li
d dng trin khai TMT.
B-C: Giao dch trc tip gia doanh
nghip vi ngi tiu dng
Trnng mt giao dch gia ca hng trc
tuyn vi ngi tiu dng, th ca hng
trc tuyn l mt doanh nghip cn
ngi tiu dng l mt c nhn. Nhng
c nhn cng c th tham gia vo cc c

hi thng mi. Ly v d v
Amazon.com, trong sch ca bn s
c chuyn ti bn sau khi bn t hng
trn Internet. y chnh l thnh phn
giao nhn trc tip trong mi quan h BC.
Mt
v
d
khc
l
www.booksfree.com. Bn c th ti v
hoc c mt quyn sch m bn thch.
Trong trng hp ny khng cn giao
nhn trc tip v ni dung cun sch
c chuyn ti bn thng qua mng.
y chnh l dng hng B n C s ha.
Gi s bn t 1 a CD t mt cng
ty nghe nhn trc tuyn m sau cng ty
ny gi n cho bn. y l hnh thc
giao nhn trc tip B n C. Nhng rt
nhiu cng ty nghe nhn nc ngoi bt

u cung cp dch v cho php khch

hng ca h ti trc tip trn mng ni
dung a CD m h t hng.
Nn tng cho cc giao dch B-C
Thm ch nu bn c mt ca hng trc
tuyn, nu khng ai bit a ch Web ca
bn, rt c th s khng ai ti thm trang
Web ca bn. Nhng nu chng ta c th
thit lp mt ca hng trc tuyn trn cc
cng thng tin nh Amazon v Yahoo th
nhng ngi khc s d dng tm thy
chng ta hn. N cng ging nh vic
thit lp mt quy hng ti mt siu th
hoc mt trung tm thng mi ni ting.
iu gip cho ngi khc d dng
tm thy chng ta hn. Cc siu th v
trung tm thng mi l mt nn tng B

n C, m bo cho nhiu doanh nghip

trin khai m rng cc c hi kinh
doanh.
C-B: Giao dch gia ngi tiu dng
v doanh nghip
Trong mt x hi m thng tin c th
c truy nhp d dng, mt c nhn c
th bn ti nng ca anh ta cho mt cng
ty. Anh ta c th chia s vi mt cng ty
no cc tng thng minh ca anh ta
v cung cp hng ha v dch v nhm
p ng nhu cu ca ngi tiu dng. N
ging nh vic i xin vic trn Internet
trong tr tu ca mt c nhn c th
c gii thiu cho mt doanh nghip.
Ngi ny khng cn mt khng gian vn
phng hoc lm vic trong mt thnh

ph. Tt c nhng g m anh ta hoc c

ta cn l kt ni trc tuyn. Tt nhin,
m hnh ny c th chia thnh giao nhn
trc tip v dng hng ha s. Nu mt
ngh s gi cc tc phm ngh thut ca
anh ta ti mt nh xut bn sch tr em
th l hnh thc giao nhn trc tip C
ti B. Ngc li, nu anh ta lm cc hnh
minh ha trn my tnh PC v gi chng
ti nh xut bn di dng tp .jpg
hoc .gif th n tr thnh dng hng
ha s. Chng no bn cn ti nng v
sc lc, bn s cn kim c nhiu tin
thng qua cc giao dch nh th trong
tng lai.
Nn tng cho cc giao dch C-B
Trong qu kh, mt ngi tiu dng

khng d g thit lp mt giao dch vi

mt cng ty. Chng ta ch c th nhn
thy cc dng qung co tuyn nhn vin
ca cc doanh nghip. Thng th rt kh
thay i tnh tiu cc ca th trng
tuyn dng lao ng. Nhng vi s xut
hin ca cc t chc gii thiu vic lm
trc tuyn, cc c nhn c th trnh n
xin vic trc tip ti cc t chc ny,
sau h s gii thiu nhng ngi ny
vi cc cng ty cn tuyn lao ng. Hoc
c nhn c th bn dch v ca h trc
tip cho cc khch hng tim nng qua
mng Internet. Mt v d s l nhng
ngi thit k trang Web v nhng lp
trnh vin l nhng i tng c nhu cu
ln v c th tham gia vo cc d n di
hn hoc ngn hn. Hn th na, h ch

cn ngi nh l lm vic c.
C-C: Cc giao dch gia ngi tiu
dng vi ngi tiu dng
Trong x hi cng nghip, rt kh c th
trin khai cc giao dch gia ngi tiu
dng vi ngi tiu dng. Nhng iu
ny l kh thi trong thi i mng. V d
v mt nh th hoc mt nhc s. Mt
ngi sng tc cc bi th tr tnh cn
ngi kia sng tc nhc. Mi quan h
ny to thnh m hnh C n C. Mt ln
na, m hnh ny c th chia thnh dng
hng ha s hoc giao nhn trc tip. C
hai bn c th gi tc phm ca h cho
nhau thng qua th in t hoc gi
chng ln mng. Khng cn phi trao i
cho nhau cc tc phm ca mnh h vn

c th nhn c tc phm ca ngi

kia.
Nn tng cho cc giao dch C-C
Mt nn tng cng tn ti cho thng
mi C n C. Cng ty eBay ca M a
ra mt m hnh tip th c bit trong
n cung cp mt a im giao dch cho
cc nh bun c. Gi s rng nhng
ngi tin hng giao dch l nhng doanh
nhn trung thc. Khng cn c hp ng
hay s ng ca cng ty. Ai u c
th mua hoc xem hng y. Mt nn
tng nh vy gi l mt nn tng tiu
dng C. S trao i hng ha bin n
thnh nn tng C ti C. C hai hnh thc
dng hng ha s v giao nhn trc tip
u tn ti y. Gi s bn ang tm

mt cun sch khng cn xut bn na.

Ngi khc c th gi ni dung cun
sch ln Internet v bn c th ti ni
dung v my tnh ca mnh.
Nh ng Steve Case, Ch tch ca hng
America Online ni: Cuc chin
TMT lm thay i nhiu iu. Vn
l khng phi ai l i th th trng
ln nht hoc ai c ni dung thng tin,
m thc ra l ai c th p ng c nhu
cu ca ngi tiu dng. Tng lai c
th chng kin cc v sp nhp gia cc
cng ty trong cng mt ngnh hoc cc
cng ty t cc ngnh kinh doanh khc
nhau. Ton b th gii lin kt vi nhau
mt cch phc tp em li li ch cho
cc doanh nghip trn bnh din chung.

5. Vai tr ca Chnh ph
Khi TMT tr nn hon thin, chng ta
s thy rt nhiu thay i v mt x hi.
Ni no trong qu kh c ri ro v giao
dch th rt nhiu nhn vin anh ninh
c thu. By gi, cc c quan chnh
ph c th cn rt nhiu chuyn gia thng
tin c th gip h kim sot dng thng
tin. Ch nh vy th cc gnh nng ca
Chnh ph nh gim st nhp cnh, khen
thng, k lut v x l cc v n hnh
s mi c th c gim nh mt cch
c hiu qu.
Trong qu kh, Chnh ph m bo an
ninh v kim sot tt c cc hot ng
thng mi. Mc d Chnh ph ng vai
tr khng can thip, h khng th b qua

vn an ninh. Chnh ph phi l ngi

kim sot cc tin tc, ti phm Internet
v lm gi tin in t.
Mng em li c li ch ln tc ng tiu
cc. iu quan trng l chng ta c gng
khc phc nhng nhc im ca
Internet. Nu ch v mt hoc hai tn la
o trn Internet tm cch trn thu m
chng ta cm mi ngi s dng Internet
l mt sai lm. Nu ch v mt hoc hai
cng thng tin hng hoc c phiu
Internet gim xung m chng ta ngng
pht trin TMT cng l sai lm. Mt
Chnh ph c tm nhn xa phi c trch
nhim nh hng cho nhn dn ca h
i n mt x hi thng tin y v
hon chnh.

Bt k ai u c th thnh cng trong

TMT. Chnh ph cng khng phi
trng hp ngoi l. Vn nan gii l
lm th no gim thiu nhng nhc
im ca TMT, bao gm hnh vi trn
thu. Cc c quan chnh ph bt u
vch ra cc k hoch em li s thnh
vng cho nhn dn h sao cho h c th
cm nhn c nh tt ca chnh ph.
Nhn t mt phng din rng ln hn,
chnh l mt hnh thc khc ca
TMT.
C rt nhiu iu m Chnh ph c th
t c trn Internet. Trong nhng nm
gn y, ngy cng xut hin nhiu
bt lng trn mng. Mt s sinh vin v

nghin cu sinh nh mt chnh mnh

khi lm dng cc bc nh ca cc ngi
sao in nh v sn xut ra cc cu
chuyn cc k l bch. Tr tru thay,
ngi ta li tin h v b tin tit kim
ra ti tr cho nhng sinh vin la o
ny.
y l mt lnh vc m Chnh ph phi
ginh quyn kim sot. Chnh ph c th
tp hp cc thng tin chi tit ca mi
ngi v d nh nh ca h, tn y ,
s chng minh th, s in thoi lin h,
tn b m, ngh nghip, trnh vn ha,
kinh nghim, a ch, tin n tin s, h
s sc khe,. Bng cch ny, ngi ta
c th kim tra cc n khiu ni v k
bp bm trong cc h s lu tr quc gia

ca chnh ph. Cc mi quan h chp

nhong thng qua vic kt bn trn
Internet.
Mt cng thng tin bao gm cc thng tin
c nhn chi tit nh th c th lm gim
tnh ring t. Nhng li ch m n em
li rt r rng. Tng lai s khng ch c
cc giao dch B n C m cn c cc
giao dch G (Chnh ph) n C v G n
B. T mt thng bo mi thu cho mt
d n ca Chnh ph cho n mt li
mi tham gia thit k tem th, vit cc
ti liu gio dc cho n vic xc tin
vn ha, phm vi ca n s ngy cng
m rng v tc ng ca n tht l su
rng.

Mt x hi cng ngh cng tin tin th

yu cu v gio dc v o to ca n
cng cao. Li ch ca gio dc l mt
trong nhng iu tt p nht trong cuc
sng. Singapor c cc xe dy hc
Internet lu ng chay khp cc khu dn
c ngi dn nc ny c th hc
cch vo mng. H hc cch thc kinh
doanh hoc c sch trc tuyn. H
i trc trong vic gio dc Internet. H
s m ng cho mt thc h v mt
h thng chnh tr ca mt x hi mng.
Mt tri s khng bao gi tt trn th
gii mng. S khng cn nhng lo ngi
v s chm tr hoc phc tp trong
vic kt ni v thot khi mng. Con
ngi s duy tr kt ni vo mng sut

c ngy ch cn nhn nt l c th
thu nhn, s dng v trao i thng tin.
Cc gii hn v khng gian v thi
gian s mt i. Nn kinh t ton cu s
ct cnh. Chng ta phi duy tr nhng
kin thc cn thit sao cho chng ta
khng b tt hu so vi thi i v tr
thnh cc cng dn loi hai.
Chng IV: Mi tc ng ln ca
Thng mi in t
Kha cnh hp dn nht ca TMT
l n cha y nhng bin th. C l
mt ngi c th thm ch tm ra 50
cch gii quyt mt vn . Ri th mt
ln na 50 cch ny c th khng c
tc dng. (Andy Grove Ch tch Intel)
C l nhiu ngi vn cn bn
khon: ti sao c phi lm rm beng

trong tng ch lin quan n TMT

nh th? S d nh vy l v n l mt h
thng to ra ca ci vt cht mi.
TMT khng phi l mt phng
thc mi ca thng mi. Thc ra n
nh du s bt u ca mt h thng to
ra ca ci vt cht mi. N l mt c hi
thng mi tuyt vi pht trin kinh
t. l l do ti sao nhiu ngi ang
tin vo khai thc TMT.
Nh c thng tin lin lc tin tin,
mi ngi bit rng chng ta cn xy
dng mt h thng to ra ca ci vt cht
mi trong mt nn vn minh mi. Bt c
ai lm ch c h thng to ra ca ci
vt cht mi s lm ch nn vn minh
mi. iu cng ging nh cc nh t
bn u tin lm ch th gii nh th

no bi v h lm ch h thng to ra
ca ci vt cht trong thi i cng
nghip.
TMT c mt tc ng su rng bi
v n l mt nn vn minh mi. Ngy
nay, cc doanh nghip TMT c th lm
nhng vic ging nh cc nh my
tng lm trong sut thi i cng nghip
khi h ly i cc cng vic ca ngi
nng dn. iu ny cng gii thch cho
v sp nhp tr gi 185 t USD gia
American Online v Time Warner. Tng
s d tr ngoi t ca i Loan ng
hng th ba trn th gii (cha n 100
t USD). Nhng tng ti sn ca hai cng
ty M ny li vt xa so vi hng thp
k tit kim ca 200 triu ngi dn i
Loan.

L do l g vy? l M, vi
Internet v my tnh PC tin tin nht trn
th gii nhn thc c ln sng mi
thuc v x hi mng. Ci ct li ca x
hi mng l TMT. Bt c ai lm ch
c TMT th s lm ch nn vn minh
sp ti.
V d tp on Sears cn mt th k
tr thnh h thng siu th ln nht th
gii. Tuy nhin, Wal-Mart c thnh
lp nm 1980 ch cn 20 nm vt
qua Sears tr thnh h thng siu th ln
nht th gii. Amazon.com, mt hiu
sch trc tuyn c thnh lp nm 1995
ch cn mt 4 nm vt qua Wal-Mart
v gi tr th trng. T y, chng ta c
th nhn thy tm quan trng ca TMT.
N khng phi l mt thc th khng n

nh ging nh chng khon v c phiu.

Thc ra, n l mt thc th chc chn v
thc t.
Gn y, ti nghin cu
Amazon.com. N c khong 6 triu
khch hng m rt nhiu ngi trong s
l nhng khch hng thng xuyn. Hy
ngh k v iu . Nu mt trm Web
c nhiu khch hng thng xuyn, n
khng c g khc so vi bt k ca hng
no. Khi chng ta mua th g , chng
ta khng cn i n ca hng. iu quan
trng nht l chng ta c th mua ci m
chng ta cn v ngi bn c th nhn
c tin thanh ton. Nh vy th khng
cn phi i n ca hng mua sm
na.
Nu 6 triu ngi cm thy tht d

dng, thun tin, tit kim thi gian khi

mua sch trc tuyn th t nhin h s c
thi quen mua bn trc tuyn. Nu ngy
cng c nhiu ngi lm nh vy th c
phi l v s cc hiu sch s lm cc
ca hng phi ng ca? y l tc ng
ca TMT i vi cc hiu sch.
Hin nhin rng TMT l h thng
to ra v ca ci vt cht ca nn vn
minh sp ti. Chng ta c th nhn v
nghe thy rng n to ra mt tc ng to
ln n cuc sng ca chng ta. Nu gi
n l k nng luyn vng mi ca th k
mi th cng khng qu.
Tuy nhin, trong khu vc ny bt c
ci g u bin ng nn c mt s quy
tc cn c tun th, l cc c hi
phi c tn dng v cc bin php

phi c thc hin khch hng cn

quay tr li. Ch nh th ngi ta mi c
th tn hng hng v ngt ngo ca
thnh cng.
Mi tc ng ln lit k di y
cho chng ta thy s bin i t thng
mi truyn thng sang TMT nh hng
th no n cuc sng ca chng ta.
1. Ph v cc gii hn ca khng
gian v thi gian
C nhng ngi vn cn ngh rng
chng ta ch ti n t hng khi ni v
TMT. C ngi hiu rng l vic
mua ci m chng ta thch trn Internet
v hng sn xut s giao hng n ca
nh chng ta. tng ny dng nh rt
ging vi n t hng. Nhng ngi
hiu iu ny thc s d bo c

sc mnh ca h thng to ra ca ci vt
cht mi. N hon ton khng phi l
n t hng.
TMT ph v cc gii hn ca
thi gian v khng gian. V d, hiu sch
ln nht th gii c th cha khong
170.000 cun sch. Nhng bn c th
xem hng triu cun sch ca Amazon
trn Internet. Hn th na, s lng sch
ngy cng tng theo thi gian. L do l
n khng b hn ch v khng gian v
thi gian.
Mt im na l hu ht cc hiu
sch b gii hn v gi m ca. Mc d
xut hin cc hiu sch m ca 24
gi/ ngy th nhng hiu sch ny vn
cn rt t i. Bn vn cn phi i ra khi
nh v tm tn cun sch bn mun trn

gi sch. Vic ny tiu tn c thi gian

v cng sc. V bn c th thm ch
khng tm thy cun sch m bn mun.
Tuy nhin, cc hiu sch trc tuyn
m ca 24gi/ ngy v 7 ngy/ tun.
Thm ch, nu bn thc dy vo lc na
m, bn ch cn n bn phm tm
cun sch bn mun v bn tm cun
sch theo thi gian thc. Bn khng b
rng buc bi cc gii hn v khng gian
v thi gian. V n mt lc no cc
hiu sch truyn thng s b loi ra. Tr
khi bn khng quan tm n vic tiu tn
thi gian v cng sc tm mt quyn
sch mt hiu sch, lm sao bn c th
chng li tng ca mt hiu sch trc
tuyn?
Cc siu th c 10 triu mt hng

Ci g l s khc bit gia mt siu th

v mt ca hng tp ha? S khc bit
hin nhin nht l s lng mt hng bn
ra. Vi khng gian nh ca mt ca hng
tp ha, mt ca hng c ln c th by
bn khong 9.000 n 10.000 mt hng
v thm ch mt ca hng c ln hn na
c th by bn khong 20.000 n
40.000 mt hng. Tuy nhin, cc siu th
vi nhiu tng c th by bn t 80.000
n 120.000 mt hng. Mt siu th
khng l nh Wal-Mart c th by bn
ti 200.000 mt hng. iu ny c v
nh l qu nhng cng l mt vn
khng th xem thng c.
Chng no sn phm m bn tm kim
cn thuc v cc mt hng c by bn
th bn cn c th tm thy n. Nhng nu

n khng c by ra th bn s khng
tm thy n. Do , vn l cho d siu
th ln nh th no th n vn c gii
hn. Khng th c siu th no, cho d
mt bng cc ln c th p ng c
nhu cu ca mi khch hng.
Nhng trn Internet th hon ton khc.
Do ni dung khng hn ch trn Internet,
tt c cc sn phm c th c hin th
ngi tiu dng la chn. Nu mt
trang Web c thit k gii thiu sn
phm th n c th thay th cc gi by
hng vt l. Di sc p cnh tranh gay
gt ca cc ca hng trc tuyn, WalMart a ra k hoch lm tng s
lng v chng loi cc mt hng by
bn. H quyt nh gii thiu trn mng
mt s loi hng ha m h khng th

cha c ph v gii hn v khng

gian v thi gian. H cng a ra mt
tuyn b chc nch: Ti nm 2005,
Wal-Mart mong mun bn ti 10 triu
mt hng tr thnh mt siu siu th.
i vi mt siu th nng s mt
hng t 200.000 ln 10 triu, th quy m
kinh doanh chc chn s tng ln nhiu
ln. Do , nhiu ngi i ht c siu
th vn khng mua c g bi v h
khng tm thy ci m h cn. iu ny
c th xy ra bi v tnh a dng c
cung cp hoc mt di kch thc khng
hon chnh. Cc siu th trc tuyn khng
lm mt khch hng theo cch ny do
hng ha khng b gii hn. Thm ch
khch hng s cn quay li bi v h c
mi th!

Cc hot ng thng mi khng

ngng Khng c k ngh hng nm;
dch v 24 gi/ngy
Cc hot ng thng mi khng ngng
l mt hnh thc ph v cc gii hn ca
khng gian v thi gian. TMT c th
thc hin 24 gi trong ngy, 365 ngy
trong nm. Gi s ti mun mua mt o
len di tay vo lc 1 gi sng nhng cc
ca hng ng ca vo gi . Vo
ngy hm sau, ti li qun vic mua o.
Nh th, ca hng mt i mt c hi
bn o. Do gii hn thi gian, c hi bn
chic o len di tay cho ti mt.
Vn s khng xy ra trong
TMT. Mt ngi truy nhp vo Internet
c th mua mt ci g vo bt k thi
im no, bt k u. Kt qu l sn

lng thng mi th gii s tng ln.

Thng mi khng ngng l tc ng u
tin ca TMT.
Mua ti ch - Theo yu cu
Trc y, khi bn mua hng th l
phng thc mua hng ti ch. Chng ta
ch c th mua cc sn phm hoc dch
v c sn. Nu chng khng c by
bn hoc chng ta khng tm thy chng
th chng ta khng bit c sn phm
hoc dch v m mnh cn c cha.
Nh cng ngh Internet tr nn ph bin,
mt siu th trc y thng bn
khong 200.000 mt hng c th tng s
mt hng bn ra ln ti 10 triu. Ngi
s dng c th t hng tay v mua hng
ti ch. H ch cn thng bo trn
Internet sn phm dch v m h cn l

h c th tm ra n.
2. Quan h trc tip gia nh cung
cp v ngi tiu dng
Tc ng th hai l nh cung cp c
th c quan h trc tip ti ngi tiu
dng, do b qua c cc khu trung
gian. Trc y, ngay c khi mt nh
my c th sn xut ti mt triu mt
hng, nhng h khng bit khch hng
ca h u.
Vi Internet, iu ny s khng xy ra.
Vo nm 1999, cng ty Dell bn c
10 triu my tnh PC trc tip cho ngi
s dng.
H trnh c ri ro khng tm
thy khch hng v khng mt chi ph lu
kho hng ha. iu cng ging vi
Amazon. Mt khi h hiu c nhu cu

ca ngi c, h s bt b ri ro, tit

kim chi ph v tng sut li nhun.
Cuc cch mng v h thng bn l
Trc y, nh cung cp v ngi tiu
dng c mi lin h cn cha nhiu.
Ngay c vi phng thc t hng trc
tip qua th t c gi i t trc khi
tm c ng khch hng. Mt khc,
nh cung cp khng bit phi tm cc
thng tin ca khch hng u. Internet
quy t mi ngi v ca hng vinhau
nn cc nh cung cp c th c quan h
trc tip vi ngi s dng. iu ny
m ra mt chng mi trong cuc cch
mng v h thng bn l. N lm n
gin ha ton b tin trnh thng mi v
em li hiu qu sn xut.
Thay i vai tr t i l sang

ngi mua
Theo truyn thng, cc sn phm t mt
nh my phi i qua mt s khu trung
gian trc khi n c vi ngi tiu
dng. chnh l h thng bn l m
chng ta bit. Tuy nhin, cc nh my
by gi c th bn sn phm ca h trc
tip cho ngi tiu dng, b qua cc
khu trung gian. Mt cch tnhin, iu
ny cch mng ha h thng bn l.
Mt ngi ch phi gi th in t ti
mt nh my c sn phm m anh ta
mun v sau nhn sn phm ti nh
mnh. Mt h thng giao dch n gin
nh vy s dn dn thay th cc i l v
ca hng bn l hin nay.
C th bn ngh rng v mt di hn,
nhng i l v ngi bn l ny s phi

ng ca v mt vic lm. Nhng thc t

s khng nh vy. Cc i l khng ngi
ch khch hng ca h b i. H s dng
kinh nghim v kin thc qun l tch
ly c chim ly cc c hi kinh
doanh.
V mt c bn, mi i l v ca
hng bn l u c nghin cu th trng.
Khi no h c mt mt hng nht nh
khng cn nhu cu ln th h s gim bt
s lng nhp mt hng . Do c s
nhy cm th trng, h c th nm bt
c nhu cu v mong mun ca ngi
tiu dng mt cch chnh xc. Nhng
ngi ny c th tr thnh nhng nhn ti
v gi i vi TMT.
Cc i l v ngi bn l s dn dn
tr thnh ngi mua hng bi v h bit

khch hng mun g v c th tm ra ci

m h mun. H c th cho khch hng
nhng li khuyn v cung cp dch v t
vn chuyn nghip. Khi khch hng c
mt quyt nh, h s gi mt lnh t
hng ln Internet trong vai ngi mua.
y l tc ng th hai.
3. Gim ng k s phng on
Thng mi trong x hi cng nghip
truyn thng thng c xy dng trn
mt th gii s phng on. Ni mt
cch khc i k v ngi bn l u
tham gia vo vic phng on: khch
hng mun ci g?
Nh my bt u phng on. Phng
k hoch sn phm ca n s phng on
loi sn phm no m khch hng c th
cn trc khi sn xut n. Ngi bn l

cng khng phi ngoi l. Khi h m mt

ca hng bn in, h cho rng khch
hng s i qua khu vc v do
quyt nh m ca hng . Tip theo,
anh ta s on gc no trong ca hng
ca anh ta s c nhiu ngi n nht.
l ni m anh ta s t s lng hng
ha ln nht thu ht khch hng vo
ca hng.
Gi s chng ta bc vo mt ca
hng in v xem rt nhiu loi my
thu hnh vi cc kch c khc nhau by
trn t hng. Do ngi ch khng th ni
kch c my thu hnh no khch hng
ang ngh trong u nn anh ta phi by
mi loi my thu hnh vi kch c khc
nhau hin c. S tht l khch hng ch
cn c mt chic my thu hnh ch u

c cn nhiu loi my by bn n nh
vy? Nu my thu hnh khng bn c
h s tr li nh my sn xut. T nh
my ti i l v ti ngi bn l, mi
ngi u phng on. Bn c th hnh
dung bao nhiu cng sc c dn
vo cng vic phng on ny. Khi bn
phi tr hng khng bn c li cho nh
my sn xut th chi ph cn cao hn na.
Nhng vi Internet, c mt mi quan
h trc tip gia nh cung cp vi khch
hng. Khch hng c th ni vi nh my
anh ta mun mua chic my thu hnh 29
inch vi gi bao nhiu, do tit kim
c thi gian i tm mua hng. Vi
quan h trc tip khng cn m mt
ca hng theo kt qu phng on. iu
c ngha l chi ph c tit kim rt

ln. Tt nhin, cn c s thng tin qua

li mt mc nht nh khch
hng hiu cc sn phm v dch v cn
thit. Tuy nhin, s phng on trc
y vn cn, l mt dng ca qu
kh.
Cch tt nht gim chi ph Sn
xut ci m ngi tiu dng cn
Cch tt nht gim chi ph l sn xut
ci m ngi tiu dng cn. Nu khch
hng trn th gii hy vng mua mt chit
my thu hnh 29 inch vi ci gi ca my
thu hnh 21 inch th ch c loi my thu
hnh 29 inch c sn xut. iu ny s
lm gim ng k chi ph sn xut v s
tin tit kim c ginh cho khch
hng. Khch hng ch phi mua chic
my thu hnh 29 inch vi gi ca mt

chic my thu hnh 21 inch.

Ti sao my thu hnh 29 inch li t th?
Bi v chi ph ca cc loi my thu hnh
25 inch v 34 inch dn vo n. Nu
ch sn xut loi my thu hnh 29 inch,
thi chi ph ph sn xut s nh hn nhiu
so vi vic sn xut cc loi my thu
hnh c kch c khc nhau. S khng cn
mt khng gian ca hng v i l khng
cn xy dng hoc thu mt nh kho
cha hng. Ch c loi hng ha no
khch hng cn mi c sn xut. y
l cch tt nht gim chi ph.
Rt nhiu nh my s ni rng h l cc
hng sn xut v khng c g lm vi
TMT c. Tt c nhng g h cn lm l

qun l tt dy chuyn sn xut. Nhng

vn thc t l nu h khng tham gia
vo TMT th h s khng bit khch
hng cn g v h s lun lun phi
phng on. Ti sao cng ty Dell ca M
li l cng ty my tnh c li nhun ln
nht? Cng ngh ca Dell khng phi l
tt nht. Nhng chi ph phng on ca
h thp bi v h bit khch hng mun
g.
4. T nhng la chn hn ch n
cc yu cu hn ch
Chng ta thng ni rng khch hng l
thng . Khch hng chn ngi no
mua. Nhng khng c nhiu iu cho
thng ny lm. Ci m anh ta phi
lm l la chn nhng hng ha c sn
cho mnh. Nu anh ta mun mua mt

my thu hnh 300 inch th xin li khng

c. Bt k khch hng ng knh trng
n mc no th ng ta cng ch c mt
s la chn hn ch.
Phng nghin cu v trin khai (R &
D) -> Phng nhu cu v tha mn
khch hng N & S
Nhng vi Internet th khc. Khch hng
c th ni ci m h mun c. iu ny
chuyn trng tm t phng nghin cu v
trin khai R & D (Research &
Development) sang phng nhu cu v
tha mn khch hng N & S (Customers
Need and Satisfaction). Phng N & S c
trch nhim tm ra nhu cu ca khch
hng l g v c gng tt nht tha
mn khch hng. C th cc k s s lo

lng khi ti cho rng N & S s thay th R

& D, do s gim nhu cu s dng k
s. Mt s ngi thm ch cn mun
n t chc sau khi nghe bi pht biu
ca ti Thng Hi. Thc t th cn
xa.
Trong qu kh, vic nghin cu v
trin khai c xy dng trn s phng
on ch khng thc s da trn ci m
khch hng cn. Vi s lin lc trc tep
do Internet em li, ti sao khch hng
khng ni cho chng ta bit h mun g
trc khi chng ta pht trin cc sn
phm mi m hu ht mi ngi mun?
Ti tin rng khi chng ta chuyn t
R&D sang N&S, yu cu s dng k s
vn tng. Bi v chng ta tng tham
gia vo s phng on nn c nhng mt

hng chng ta cha ngh ti v do

chng ta cha sn xut. Vi nhng khch
hng cho chng ta bit nhu cu v mong
mun ca h, cc k s c th pht trin
cc sn phm mi m khong phi tham
gia phng on. Cc c hi thng mi
ny sinh t qu trnh ny s hon chnh
hn v hiu qu hn.
K nguyn pht trin khng hn ch
cc sn phm v dch v mi
Khi khch hng t ra cc yu cu khng
hn ch th c ngha l chng ta s bc
vo mt k nguyn m khng c gii hn
v cc sn phm, dch v mi. Trong th
gii ngy nay, cung ang vt cu nn c
s cnh tranh khc lit. Khi chng ta
bc vo nhng nm chng vng ca
thi i cng nghip, s phng on, h

thng sn xut v phng thc bn hng

ca chng ta tn ti lu hn s hu
dng ca chng. Trong x hi mng,
chng ta c th c quan h trc tip vi
khch hng v tm hiu nhu cu ca
khch hng trc khi chng ta thc hin.
l l do ti sao cc sn phm dch v
mi lun lun xut hin.
y l thi i m chng ta ang sng.
Ti lun lc quan v nhng nm sau nm
2000. Ti tin tng rng quan h trc
tip gia nh cung cp v ngi tiu
dng c ngha l chng bao lu na
chng ta s khng cn b b buc trong
nhng sn phm, dch v c sn do kin
thc hn ch ca cc k s em li cho
chng ta. Thay vo , chng ta c th

nu ra yu cu khng c gii hn.

5. Tc ng ca bt ng sn i
vi kinh doanh
Mt thnh ph trng?
Tin s Toffler mun dng cm t Mt
thnh ph trng trong cc quyn sch
ca ng ta. Khi ti gp ng ti mt hi
tho SAP Nht Bn vo nm 1998, ng
bo i: Ny hy nhn xem, mt thnh
ph ln nh Tokyo n lc no s c
nhng ta nh trng rng. Ti sao nh
vy?
l bi v chng ta chuyn vo
x hi mng. Cc giao dch s da vo
h thng giao nhn trc tip v s lng
nhng ngi trung gian s gim i rt
nhiu. Khi cc nh my giao hng trc
tip cho ngi tiu dng, chng ta s cn

rt t cc vn phng, ca hng v siu

th. Ngi tiu dng by gi c th phi
tr t tin hn cho cng mt loi sn
phm. Khi chng ta t i ti cc siu th
hn th s lng cc siu th s gim.
iu ny c ngha l bt ng sn s d
tha. y s l mt tc ng nghim
trng ti ngnh kinh doanh bt ng sn.
Cng ngh Internet tng lai cho
php chng ta khng phi sng v lm
vic trong cc thnh ph c nng sut
lao ng cao. Mi ngi ch cn mt
chic my tnh PC v kt ni trc tuyn
vo mng lm vic ti nh. Hin nay,
rt nhiu ngi lm vic trc mn hnh
my tnh khi h bo co kt qu lm vic
c quan. Trong tng lai, mt khi cc
my tnh ca chng ta ni mng trc

tuyn th chng ta khng cn i n c

quan na.
Vi nhng bi cnh nh th, nhu cu
v bt ng sn cho cc hot ng
thng mi v dch v nh nh hng, ni
xe v cc m vin gim i rt ln.
Mc d s khng n mc khng cn
cht nhu cu no nhng xu hng ca
tng lai s l gim bt nhu cu v bt
ng sn. Trong cuc khng hong ti
chnh chu nm 1997, gi tr bt ng
sn Hng Kng gim i 400 t USD,
vt qu tng s vn u t nc ngoi
Trung Quc trong vng 20 nm va
qua. iu cho chng ta thy th trng
bt ng sn b tc ng mnh m n
mc no.
Trong thc t, th trng bt ng

sn i Loan ph v xu hng ca
qu kh. Th trng bt ng sn i
Loan trc y thng tng trng trong
vng 6 n 7 nm t n nh im.
Nhng thay i v nhn chng hc v s
pht trin thnh ph l nhng yu t tc
ng ca hin tng ny. Nhng k
nguyn ca TMT r rng l mt yu t
tc ng mi.
Mt cng ng mi?
Tuy nhin vn c nhng ngi tin rng
thi i mng s lm tng nhu cu s
dng bt ng sn. Trong qu trnh
chuyn t x hi nng nghip sang x hi
cng nghip, hu ht mi ngi u
chuyn nh vi ln. Khi chng ta bc
vo x hi mng, con ngi c th mun
mt mi trng sng thong ng v

thnh vng hn ph hp vi tm nhn

ca h v mt x hi mng. Mc d c
hai kch bn trn u hp l nhng chng
ta khng th d bo sai v tc ng ca
TMT i vi bt ng sn.
Sau khi Amazon.com ln mng, 40%
cc hiu sch M ng ca trong hai
nm 1997 v nm 1998. Cc hiu sch
khng phi l i tng duy nht chu tc
ng v dn dn cc lnh vc khc cng
s chu tc ng tng t. Thc t,
TMT lm tn ti lm tn hi n
th trng bt ng sn.
6. Thng mi quc t gia cc c
nhn
Trong qu kh, bt c khi no chng ta
ni v TMT, chng ta thng ngh n
my tnh PC v Internet. Mi ngi ngh

rng ch c cc cng ty ln hoc cc c

nhn lm vic trong cc lnh vc cng
ngh cao mi trin khai TMT. iu
khng ng. Trong thi i mng, thng
mi quc t c th xy ra gia cc c
nhn vi nhau.
y l mt chuyn xy ra Trung
Quc. Mt ngi n ng sng mt
vng ngoi Bc Kinh em ti i bn
th . ng ta nhn thy cng ngy cng
t ngi mua ti ca mnh do mi ngi
by gi mua ti siu th. t nhin c
mt trn ma v ng ta tr tm vo mt
qun caf Internet ca mt s thanh nin.
H mi ng ta vo qun ung mt tch
tr nng.
Mt thanh nin hi ngi nng dn:
Bc lm ngh g?. Ngi nng dn tr

li: Ti trng ti nhng by gi t

ngi mua qu. Ngi thanh nin tip
tc: Ti ca bc c g khc so vi ti
bn siu th?. Ngi nng dn p:
Khng khc nhiu lm. Ti t trng ti.
Ti khng s dng phn ha hc. Mt
tng to bo ny sinh trong u ngi
thanh nin v anh ta ni: Hy chu
gip bc tm ngi mua. Sau , anh ta
a thng tin v ti sch ln Internet
tm ngi mua v thy rng mt h thng
nh hng Trung Quc ln nht c
ang tm kim loi ti sch ny. Ngay
sau , hai bn k c hp ng.
ngha ca cu chuyn l TMT
khng ch dnh cho cc cng ty ln trong
thi i mng. Mt ngi nng dn m
ch v my tnh cng c th tham gia vo

thng mi quc t. Nu nh c ai
mt ca lng xa xi c mt chic my
tnh ni mng Internet th thng mi
quc t gia cc c nhn vn c th
xy ra.
Thm ch trong qu kh nu c nhu
cu v ti sch th cng khng ai kinh
doanh mt hng ny v t l hon vn qu
thp. Cc cng ty ln khng ch hu ht
th trng. Khng ai quan tm n mt
lnh vc kinh doanh nh nh th ny.
Trong thc t, ni no c cu l ni
c cung. Nhng nu khng c nhng
ngi trung gian mi gii th s khng c
thng mi. Tuy nhin, TMT li lm
cho thng mi quc t C n C tr nn
kh thi. V d, bn c th vit cho ti mt
bi ht cn ti c th vit cho bn mt

bi th. Thng mi pht trin mnh m

ng ngha vi mt nn kinh t bng n.
Ni no cung p ng cu th ni nn
kinh t ang tng trng tt.
S pht trin ca mt nn kinh t
khng do s tng trng ca ci vt cht.
ng hn l do dng lu thng ca ci
vt cht ln. Mi ngi s mun tham
gia vo thng mi quc t. Nh chng
ta thy, khi tr nh trnh ma
c mt hp ng vi ngi mua ang tm
kim ti sch. Kch bn s tip tc
xy ra trong x hi mng.
Hnh thc thng mi quc t ny s
pht trin v nn kinh t ton cu s tng
trng. S n lc c s phn phi bnh
ng ca ci vt cht bi v chng bao
lu na chng ta s khng cn nm trong

tm khng ch ca mt s t tp on
khng l hoc nhng cng ty mi gii
y quyn lc. Hnh thc thng mi
quc t C n C c th c trin khai
qua TMT.
7. Cuc cch mng tip th ca cc
sn phm v dch v s ha
Bt c iu g c th truyn qua
ng dy in thoi di dng tn hiu
s c gi l mt sn phm s ha. Tt
c cc dng thng tin c s ha.
Ni dung ca mt cun sch c s
ha v truyn qua ng dy in thoi.
Cun sch ny c th l mt sn phm s
ha. Ngc li, mt chic my thu hnh
khng th c truyn qua cc ng
dy in thoi. Do , n khng phi l
mt sn phm s ha.

Trong tng lai, tt c cc sn phm

thng tin s c s ha qua Internet.
Cc quyn sch, bng m thanh, bng
video s c s ha. Mt hng c
nhiu ngi a thch by gi l MP3,
mt dng tp my tnh s ha m nhc v
cho php chng ta ly nhc t Internet.
Hnh thc ny lm cho ngnh m nhc
thua l hn 10 t USD mt nm.
S bin i tin mt l tc ng r
rng nht. Trong qu kh, tin l vng
trc khi n bin i thnh dng tin
giy. By gi n ang bin thnh dng
tin s ha. Khi bn mua hng mt siu
th, tt c nhng g chng ta cn l tr
tin bng th tn dng. Khng h c s
trao i tin mt no c.
Nhng ci thc s ng kinh ngc l

dch v s ha. Hy ngh k v n. Mt

lng ln tin mua bn cc c phiu c
th c truyn qua Internet trong mt
giy. Dch v ny cch mng ha chu
trnh bn l. Chng ta ang thc s sng
trong thi i y sng to.
Gii phng sc sng to
Trong qu kh, mt nh vn vi mt bn
tho hay thng b cc nh xut bn t
chi in sch ca anh ta. Mt nh xut bn
c th ngh rng l mt quyn sch
hay nhng khng bn c nhiu bn.
Hoc l nh vn cha c tn tui v
do nh xut bn khong mun mo
him. C ch ny c th ngn cn nh
vn vit thm sch. Chnh v th
nhng tc phm y sng to trong tng
lai ca nh vn b chn li t trong trng

nc.
By gi, nu quyn sch ny c
xut bn, nh vn c th vit nhiu sch
hn. Tnh sng to ca ng ta thm ch c
th khi dy s sng to ca nhng
ngi khc. Tnh sng to ca chng ta
trc y thng b ngn cn bi h
thng bn l. Vi s xut hin ca cc
sn phm v dch v s ho, chng ta tin
tng rng tnh sng to s thc s c
gii phng.
By gi ti c th hy vng kim
c mt la cho vic k mt chuyn
tiu lm hoc son 100 chuyn tiu lm
v bn mt l vi gi mt la. C th
c nhng ngi mua quan tm ti tt c
nhng g ti bit. Trong qu kh, chuyn
tiu lm b coi l th tc. Khng ai c

th gip bn bn chng c. Nhng nu s

sng to ca bn c s ho th bn c
th bn. y l mt s gii phng sc
sng to. Thc t, chng ta cm nhn
c iu . Bt k l mt cun
sch, cc c phn v c phiu, MP3
hoc thm ch tin in t th n xy
ra ri.
8. S bin i ca cc ngn hng
truyn thng
Tin kim loi -> tin giy -> tin
in t
Tc ng th tm ca TMT l sc
p ci t cc ngn hng truyn thng.
thy s ra i v suy thoi ca ngn
hng, chng ta phi xem xt lch s ca
ng tin. Chng ta xem tivi, xem phim
thy r ngi xa s dng vng, bc v

cc kim loi khc lm ng tin nh th

no. Ti s rng ngy nay khng ai bn
cho chng ta hng ho, dch v ca h
nu chng ta tr h bng nhng thi vng
thay cho nhng ng tin. Tuy nhin, khi
ng tin giy mi xut hin khng ai
mun dng n c. By gi, ai cn
dng vng giao dch th s b ch
ci.
Chc nng ca cc ngn hng
truyn thng - Ct gi, pht hnh, qun
l v giao nhn tin
Khi xut hin ng tin giy, mt t chc
mi gi l ngn hng c thnh lp.
Cc ngn hng mi ph bin trong vng
vi th k tr li y. Cc ngn hng
truyn thng gi tin cho chng ta. Gi,
pht hnh, qun l v giao nhn tin l

chc nng ca mt ngn hng truyn

thng. Trong thi gian u, ngnh ti
chnh ch l c quan ct gi tin ca mi
ngi, nhng sau ngn hng cn lm
chc nng tn dng. Cc chi nhnh ngn
hng v sau ny l cc my rt tin t
ng (ATM) c t khp ni trn th
gii to thun li hn cho vic rt
tin.
Chc nng ca cc ngn hng trc
tuyn - bo v tin in t v m bo
s dng ng tin c hiu qu
Cc ngn hng trc tuyn xut hin th
chng ta bc vo k nguyn tin in
t. Trong k nguyn mi ny, tin mt th
hin di dng mt tn hiu s c th
truyn ti mi ni trn th gii. Nu bn
i ti ngn hng gi 500.000USD ti M

th ngi nhn s c c s tin

trong ngy hm sau. Tin nhn c
khng phi l tin mt m l mt thng
bo xc nh rng tin sn sng c th
rt c. N cng ging nh vic thanh
ton tin bng th tn dng mt siu th
vy.
Nu tin tr thnh mt tn hiu th
chng ta chng cn tin giy na. Vi
bi cnh nh th, cc ngn hng truyn
thng s mt i li th ca chng. Nu
vn bo an tin in t c gii
quyt th hu ht nu khng phi l tt c
cc ngn hng s phi tin hnh ci t.
Trc thc t cn c nhiu tin tc v
virus my tnh, nhiu ngi t vn
nghi vn v tin cy ca cc tn hiu
s. Trong thi gian u, chng ta tng

c s nghi ng v ng tin giy. By

gi chng ta s khng bao gi tr tin
mua ci g bng thi bc na. iu l
v giao dch bng tin giy tht d dng
v chng ta c th phn bit c tin
gi. Tng t nh vy, lng tin v tnh
bo an ca tin in t cng s vt qua
ng tin giy. Chng ta vn cn dng
tin giy bi v vic dng tin in t
cha thc s thun li. Nu tt c xe taxi
u c mt my c bn c th a
th tn dng ca mnh th mi ngi s
sn lng s dng tin in t.
Cng th, hy ngh ti khon tin li
cng thm thu c. Nu mt ngi li
xe taxi gi s tin kim c vo ngn
hng ngy hm sau th anh ta s b mt
tin li ca mt ngy. Nu anh ta c th

kim c tin li ngy vo lc th tn

dng c c th khng ch l s
thun tin m cn l s khai thc ti a
ng tin. Vi tin in t, chng ta
thng phi tun th cc th tc thng
xuyn ca ngn hng a tin ca
chng ta vo nm khon tin t cc
khc nhau. Mt khi chng ta bt u
thanh ton t ti khon xung mc tin
li thp nht. Li ch ca tin in t s
buc cc ngn hng truyn thng phi ci
t.
9. Cc vin thng s l khon thu
ln nht ca chnh ph
Khon giao dch v nguyn l thu
li tc
Mt th trng ca mt thnh ph ng
Nam tng ni vi ti: Ngun thu t

vin thng ca chng ti cao hn ngun

thu thu ca chng ti. Tnh trng
cn tip tc pht trin xa hn. Cch thc
Chnh ph gim st thng mi cng s
thay i. iu ny l do ngun thu thu
da trn doanh thu v li nhun. Nu
Inventec Corporation lm c 10 t
USD mt nm th chnh ph s p t
mc thu da trn doanh thu hoc da
trn li nhun kim c. Nu chng ta
khng c doanh thu th Chnh ph khng
th thu thu ca chng ta c.
Mt Chnh ph c th thu tin thu
nh th no trong mt x hi mng? Gi
s bn sng M v bn mua mt my
tnh xch tay i Loan. Nh sn xut
mun bn tr tin vo mt ti khon
min thu trc khi giao trc tip my

tnh xch tay cho bn. Nh th, c v nh

hng sn xut khng c t doanh s no.
C c quan thu M v i Loan khng
th thu thu. Nhng mt hng c
chuyn n cho bn. Vi kch bn nh
th th lm th no nh thu?
Mt nguyn l thu da trn tn
sut v s lng thi gian dng mng
vin thng
Mt hnh thc nh thu mi rt kh thi
s xy ra trong tng lai. Khi ton b th
gii tham gia vo TMDT, doanh s v
li nhun c th khng cn c nghin
cu cht ch na. Chnh ph khng c
cch no tm ra bao nhiu bi th ti
vit cho bn trong thng trc. Vi
TMT, Chnh ph c th mt mt khon
tin thu ln.

 gii quyt vn nghim trng

ny, thu trong tng lai c th da trn
tn sut v thi gian s dng mng vin
thng. iu cn thc t hn l c
gng d xem tin i u. Khi no
chng ta s dng mng, qua v tinh, cp
hoc h thng hu tuyn, th chng ta s
b qun l bi mt h thng vin thng.
Do , cc h thng vin thng c th l
nn tng cho vic nh thu trong th k
sau.
Nhng iu liu c cng bng
khng nu c ai ang vo mng tn
chuyn vi ngi yu cng phi tr tin
thu ging nh mt ngi m phn mt
hp ng tr gi hng triu la qua
in thoi? Khng th suy ngh nh th
c. Chng ta cn thay i suy ngh ca

chng ta. N cng ging nh vic thu

mt phng khch sn. Mt s ngi thu
phng khch sn ch ng, trong khi
nhng ngi khc dng phng m
phn hp ng tr gi hng chc triu
la. Nhng khch sn u tnh tin thu
phng cho hai i tng nh nhau.
Vic thay i suy ngh ny l mt trong
nhng thch thc m chnh ph gp phi
trong tng lai.
10. Cc lut v quy nh mi cn
ban hnh ngay
M hnh th trng ca mt nc ->
Th trng ton cu (Bn hng trong
nc v bn hng ngoi nc Bn hng
ton cu)
Do rt nhiu thay i m TMT
mang li, chng ta cn nhanh chng tm

ra cc lut mi v a ra cc quy nh
mi. Bi v th gii thay i nn m
hnh th trng ca mt nc i n
giai on mt th trng ton cu. Ni
no trc y cn c s phn bit gia
th trng trong nc v th trng ngoi
nc th by gi ch cn l th trng
ton cu.
Ti c mt ngi bn i Loan
lm nha s. ng ta thng gi cc s o
ca mt chic rng gi cho mt nha s
Sri Lanka thng qua Internet. Sau ,
chic rng gi s c gi v i Loan
qua ng bu chnh. Cch tit
kim c nhiu thi gian v cng sc.
Chng ta c th gi cch ny l bn hng
trong nc hay bn hng ngoi nc? N
khng phi l trong nc m cng chng

phi ngoi nc. l giao dch ton

cu.
Khi th gii c kt ni qua mng,
cc ranh gii quc gia khng cn l ranh
gii thng mi na. Mi ngi u
tham gia vo hot ng kinh doanh quc
t. Nu h thng giao nhn trc tip hon
thnh th chng ta s ni v mt th
trng ton cu.
Nu mt i l Hng Kng bn
mt u DVD vi gi thng nht th gii
th cc i l khc trn ton th gii
khng th bn c cc u DVD ca
h. y l mt vn m chng ta cn
gii quyt. Cc lut l v quy nh c
khng cn p dng c na. Cn c
nhng lut l mi to hnh lang php
l cho TMT pht trin. iu ny bao

gm c cc quy tc ng x trong kinh

doanh v nguyn tc qun l.
Chng V: ng tut mt c
hi kinh doanh
Ti khng bn cng ngh. Ti bn
c m. (John Chambers - Tng Gim
c Cisco Systems)
Cui cng chng ta hy tho lun them
TMT c th thnh cng nh th no.
Cc vn nan gii nm ch no? y
l mt vn m mi ngi ang bn
ci, c bit sau khi c phiu Inter net
mt gi. Trong thc t, bt c ci g u
cso th v. Vn khng thuc v
bn thn Internet m cc nh u t
gy ra vn

1- Sp kt thc giai on trng nc

ca thi i mng
Khi hoa tuy-lp v hoa lan u l mt
thi thng th mi ngi x u t
vo chng dn n mt s v. Khi n
t ti im m cung khng p ng cu,
cc nh u t rt tin m khng cn xem
xt k lng. n lc m h thy r bc
tranh th trng th lng tin ca h bt
u lung lay. Thi im m lng tin ca
nh u t mt th bong bng x phng
v tung.
C phiu ca Internet c gi tr khng?
Cu tr li l c.
Khi ti mua c phiu, ti nhn vo gi tr
hin ti v tng lai. Cc c phiu
Internet c th c phn thnh hai loi.

Loi th nht ca cc cng ty cung cp

c s h tng. Loi th hai ca cc cng
ty tham gia vo cc hot ng thng
mi trin khai trn c s h tng, ngha
l TMT. N rt ging vi cch thc
cc lnh vc kinh doanh siu th, thc
phm v ung bt u nh th no
trong thi i cng nghip sau khi cc
to nh v ng x c xy dng.
Khi chng ta bc vo x hi mng, tt
c cc phng tin c bn v phn cng
vn c xy dng. Hin ti Internet vn
cha phi l ph bin. Ch 3% dn s
th gii c s dng Internet. iu ny
c ngha l s lng cc ca hng trc
tuyn ln ti 20%, tng ng vi t l
m th gii c cng nghip ho th

nhp sng ca TMT mi c th tng

ng vi phng thc mua bn hin
ti. Vi nn tng hin ti, TMT vn
cn trong giai on trng nc. Ti nm
2005 khi nn tng mng hon thnh v
khi s ngi s dng Internet c th so
snh c vi dn s cng nghip ho
th cc c hi kinh doanh ln mi c th
c to ra.
C phiu Internet M rt c gi. l
do M c s lng ngi s dng
Internet ln nht v h chim ti hai
phn ba s ngi vo mng. Tr M ra
th ch 1% dn s th gii ho mng
Internet. l mt th trng nh b.
Nhng vi ci nhn lc quan ca M v
Internet, th chng ta cng s theo sau.

Trong khi TMT cn cha pht trin

rng ri, mi ngi coi n nh mt tr
chi may ri. Vi th trng chng
khon M dn dt, nhiu ngi bt u
mua c phiu Internet m khng hiu y
s cn thit ca n. V nhng ngi
ny bn li s c phiu cho nhng ngi
ngy th hn h dn ti mt hot ng
u c tch tr. Cc nh u c khng
bit g v gi tr ca n v thiu kh nng
nh gi c bn. H cng khng hiu
ton b h thng. Khi h nhn ra rng
khng ai kim c tin c th h mt
lng tin.
Trong thc t, c phiu Internet rt c
tng lai. Tng lai ca chng l trong
vng 5 nm ti, trc khi c s h tng

c bn c hon thnh v s lng

khch hng ln th tng hon chnh v
c th t vn hnh hoc cho cc bn th
ba thu nh mt th trng o th kt qu
s sng t.
Nu tng lai l thi i mng th hin
ti phi l thi qu kh ca thi i
mng. Nhng ngi s dng Internet
thng phi ch i v do lng ph
rt nhiu thi gian qu gi trong lc vo
mng. i khi, mng bng rng c
thit lp v vic kt ni trc tuyn khng
cn l vn na. Mi ngi s kt ni
thng trc vo mng. Cng nh vy vi
tt c cc thit b in khc, mt ci n
nt s a mt thit b ln mng trc
tuyn. S khng cn s ch i na. Khi

iu xy ra, con ngi, phng tin

v c s d liu s c lin kt vi
nhau. l lc c mt x hi mng thc
s. N c th c thc hin vo nm
2003.
Mt s ngi s hi ti sao h cn u
t ngay t by gi trong khi c s h
tng c bn ch c th hon thnh vo
nm 2005. Ti sao khng i n nm
2003 khi m mng bng rng sn
sng? Ri th c nhng ngi khc ngh
rng vic tham gia sm vo th trng s
to cho h mt li th v h xy dng
c danh ting i vi ngi tiu dng
ca h. Vic sm xut hin s c li
trong vic thit lp thng hiu trong
lng ngi s dng. Kinh nghim, khch

hng, nng lc v c s d liu tch lu

c s to cho h ch ng tt. Chi ph
nhn lc v mc sai lm cng s thp
hn. iu ny c ngha l n thi im
chn mui bn s tr thnh mt i th
cnh tranh ng gm. Tt c cc khon
u t sm ca bn s khng b lng ph.
Sm nm ly c hi hin nhin l tt
nhng n cng c nhc im. Kch bn
c th xy ra l s phi rt rt nhiu vn
vo trong sut qu trnh. N ging nh
vic qun l mt doanh nghip trong mt
to nh cha c cp in, nc y
. Bt c khi no vic cp in, cp
nc ngng tr th s phi tn tin khc
phc s c. Cui cng, c ngi c th
s mt ht vn u t v tr thnh k t

v o u tin ca TMT. Do vic

tham gia vo th trng sm hay mun c
nhng u im v nhc im ring. N
hon ton ph thuc vo cc nh u t
s dng tin vn v duy tr vn theo thi
gian nh th no.
2- Cha kho dn n TMT thnh
cng
T l ngi truy nhp -> Xem trang gii
thiu sn phm -> Thnh vin -> t
mua - Lp li cc n t hng
Khi nim ng ca Internet l g? Cch
thc qun l TMT th no l ng?
Yu t cn xem xt u tin l t l
ngi truy nhp. Gi s bn m mt ca
hng. iu u tin bn cn lm l thu

ht mi ngi vo ca hng ca bn.

Bn c th tng bng bay, qu hoc mi
nhng ngi ni ting thu ht s ch
i vi ca hng mi ca bn. Tng
t, khi bn m mt ca hng trc tuyn,
bn cn c c t l ngi truy nhp
ln, ngha l mi ngi bit n s tn
ti ca ca hng ca bn.
Nhng nu nhiu ngi n ca hng ca
bn ch xem, t l ngi truy nhp cao
cng khng gip ch g cho ca hng ca
bn c. Bn cn mt t l ngi xem
trang gii thiu sn phm cao. iu ny
c ngha l khch hng khng ch dng
ca ca ca hng m phi xem tng trang
gii thiu sn phm ca ca hng .
t c t l ngi xem trang gii thiu

sn phm cao, bn phi hng dn khch

hng c cc trang gii thiu v tm ra
bn ang bn ci g v liu sn phm
hoc dch v ca bn c p ng c
nhu cu ca h khng.
Thm ch, mt t l ngi xem trang gii
thiu sn phm cao cng cn cha . S
l tt nht nu khch hng li tn v
s in thoi ca h ng k tr thnh
mt thnh vin. iu ny c ngha l bn
c c hi lin h vi h. Mt cng thng
tin c gi tr u t hay khng tu thuc
vo sn phm v s lng thnh vin ca
n. Nhng y mi ch l bc u. N
cha th c coi l TMT. iu quan
trng nht l khch hng mua sn phm
hoc dch v. V mt hp ng mua bn

trc tuyn vn cha . Chng ta mun

khch hng s cn quay li vi nhng
n t hng mi.
chu , vic nh gi khng c lm
mt cch chi tit. M, mt ch ca
hng phi a ra bng chng cho thy
anh ta c bao nhiu khch thng xuyn.
Nu c 10.000 khch hng thng xuyn,
vi mi khch hng tr gi 50 USD th
ca hng c gi tr 500.000 USD.
Tng t, gi tr ca mt cng thng tin
ph thuc vo s khch hng thng
xuyn ca n.
Nhiu ngi rt hi lng vi vic thy t
l ngi truy nhp cao, ngh rng t l
ni ln gi tr cao. Thc t, y khng

phi tt c i vi TMT. Do , t l
ngi truy nhp cao khng th c s
dng tnh gi tr ca ca hng. Cc
ca hng trc tuyn v cc ca hng
truyn thng c chung mt mc ch,
l li nhun. l tng quan trng
nht ca TMT.
3- Tt yu l E + T > T
Khi chng ta vo thi i mng trong
mi ngi u bit cch s dng
Internet, th s c hai loi thng mi.
Mt loi l thng mi truyn thng T
(Traditional) v loi khc l TMT (Ecommerce). Mua mt mt hng t mt
ca hng truyn thng l cn T cn mua
mt mt hng trc tuyn l E. Sau khi
TMT i vo th gii ca chng ta, mt

cuc tranh lun dai dng din ra xem

phng thc thng mi no s chin
thng. Rt nhiu d on c nu ra
xung quanh vn ny v cho n nay
vn cha c g kt lun c.
Cc doanh nhn truyn thng coi TMT
l mt mi e do khi ngh rng TMT
cui cng s thay th h. Lo ngi ny l
kt qu ca s thiu hiu bit v TMT.
Trong qu kh, khi mt ca hng ht
hng, ch ca hng s bo con anh ta ly
xe p i ch hng b sung. Sau khi in
thoi c lp t, tt c nhng g h
cn lm l gi in thoi n nh ngi
bn bun. Con ci h khng cn phi p
xe i ti nh ngi bn bun na. in
thoi tr thnh mt phng tin giao

thng trong trng hp ny. Trong thc

t, l cch thc ca TMT.
Ngy nay, s vic cng xy ra tng t
nh vy. Bt k ca hng no u coi
TMT l mt hnh thc khc ca in
thoi, mt s la chn khc v mt knh
thng mi thun tin khc. l l do
ti sao chng ti mun nhn mnh rng
thng mi truyn thng khng bin ngay
thnh TMT qua 1 m. S bin i t
ngt c ngha l s khng c ngi
tiu tng chp nhn. iu ny c ngha l
s c mt s chuyn i t t v n
c gi l b sung cho thng mi
truyn thng sao cho mi ngi c th
chp nhn n.

V d, mt i l bn t gi tt c d
liu v t ca anh ta v cc dch v m
anh ta v cc dch v m anh ta cung cp
ln Internet hoc gi vo hp th thoi.
Bn cnh my tnh PC, mt my in
thoi cng c th c s dng kt
ni trc tuyn. l mt hnh thc E +
T. N cho php nhng ngi khc bit
ngay bn ang bn nhng t g vi gi
bao nhiu. H khng cn ti thm phng
trng by xe ca bn c c nhng
thng tin .
Bng cch lm nh vy, tc ng ca s
thay i phng thc thng mi s
khng qu ln. Tng bc, t l thng
mi truyn thng s gim xung. n thi
im no , bn c th cho khch hng

s dng th t trong mi trng o.

Bn c th lit k gi c ca cc xe t
cng loi sao cho ngi khc c th tit
kim c thi gian, so snh gi c.
Thm ch bn c th a ra cc gi cho
hng c bit trnh s tranh ci kh
x v gi c. Mt khi bn chim c
lng tin ca khch hng th khch hng c
th t hng mua xe trc tuyn.
V d ny cho ta thy t trng ca TMT
trong tng lai s ln hn. Mc d
chng ta ang trong giai on qu ,
chng ta khng ch nhn thy ngy mai m
cn nhn thy tng lai. T tp on ln
n ca hiu ct tc, khm cha rng
nh, bt c ai cng c th s dng
Internet thng tin cho khch hng.

iu s gip khch hng mt thi

gian ch i v cho php hn h gi
trc, t nng cao c cht lng
cuc sng.
S chuyn i ny khong ch tit kim
thi gian m cn tit kim cng sc ca
con ngi. Nu bn c th mua ci g
ch bng mt ci nhn nt th c l do g
khin bn phi thay v ra khi ngi
nh m cng ca bn mua th na
khng? Nu bn c th tm ra kch c,
cht liu, tnh nng v mu sc ca mt
sn phm trn mng Internet th vic g
bn phi vt v tm kim trn ng ph
na?
y l mt giai on qu . Giai on

ny l cn thit v khng th trnh khi.

Khi ti c mt bi pht biu Hn
Quc, ng ch nhiu siu th hi ti:
Siu th ca ti l mt ca hng thun
tin. Khch hng bc vo, nht mt hp
Coca Cola v mt t bo ri tr tin
cho ngi thu ngn. Ti khng cn
TMT.
Ti hi ng ta: C hng ca ng c th
by bn bao nhiu mt hng?. ng ta
p: Khong 2.500 n 3.000.
Ti hi li ng ta: Ti sao ng khng
bn 10.000 mt hng?. ng ta p:
Ca hng khng ln. Ti ni: Tht
n gin. Hy by bn 10.000 mt hng
khc hoc nhng mt hng cha by bn
c trn Internet. H c th t hng

vi ng v nhn hng ti ni no
thun tin. Bng cch ny, ng c th bn
c nhiu th. TMT cho ng mt
knh bn l hai lung. iu c phi l
cho ng nhiu c hi kinh doanh hn
khng?
l mt s chuyn ng thc t. Mt
siu th c th cha 80.000 mt hng.
Nhng khch hng c th mt mi khi
xem xong 8.000 mt hng. Nu siu th
chu b ra 1% vn u t v thit lp
mt trm Web v by bn 80.000 mn
hng trn Internet, mt khch hng ch
cn nh vo t vng eo th tt c cc
loi vng trang sc trong ca hng s
c hin ra. y l mt cch thc mua
bn rt thun li v khng c phin

nhiu.
Chi ph chung thp em li li nhun
kinh doanh ln l E + T > T
Khng phi mi ngi u mua hng
trc tuyn. Nhng Internet c th gip
cc nh cung cp bn nhiu mt hng hn
v h tr ngi tiu dng tm ra ci m
h mun nhanh nht. y l m hnh mua
bn ca k nguyn mi. Nu tng v
TMT thm nhp v mi hiu sch,
siu th, ca hng, nh hng, mi ngi
s thit lp mt cng thng tin hon
chnh, do to ra nhiu c hi kinh
doanh hn.
Tc ng v c hi kinh doanh ca
TMT s vt qua thng mi truyn

thng. Liu my tnh c th thay th b

c ca con ngi? Tt nhin l khng!
Nhng ai c trang b my tnh chc
chn s hiu qu hn nhng ngi khng
c my tnh.
4- Mt ng lc mnh
Cc nghin cu gn y ca ti v nhng
v d thnh cng ca nhiu cng thng tin
TMT M cho thy rng TMT gy
ra nhiu vn hn thng mi truyn
thng. Thng mi truyn thng l mt
thc th hu hnh. Nu ca hng c mt
v tr thun li, ca hng c by tr
p, gi c thp hn nhng ni khc v
dch v tht thun tin vi khch hng th
n s kinh doanh tt. Uy tn ca n s
c truyn ming.

Nhng cc ca hng trc tuyn v

TMT ging nh nhng dng sng trong
mt sa mc hoc mt ng mn trong
rng hoang. H tin hnh kinh doanh
trong mt mi trng l. Lm th no
cc doanh nghip M tip tc thnh
cng? Ti suy ngh k v vn ny
sau khi nghin cu nhiu trng hp ti
nhn ra rng h u c mt im chung.
H c mt ng lc mnh.
Trong 20 nm qua, ba thin ti ngi M
cha hon thnh chng trnh i hc
tr thnh nhng ngi sng lp ra
Microsoft, Apple v Dell. H a
vo thc t nhng g h ngh ra v t
c nhng kt qu ng kinh ngc trc

khi cc i th cnh tranh bc vo th

trng. Mc d qu trnh sng lp l rt
kh khn nhng n l mt ngnh c tng
lai sn ln. Mi ngi u c c hi
bnh ng. iu ny t nhin to ra mt
ng lc mnh.
Nn kinh t cng ngh thng tin thuc v
thi i mng. Moi ngi phi thch ng
vi n, i mt vi n v nm ly n
ch khng th khng mun hoc chng
li n. Cc doanh nghip cng phi thay
i chin lc v m hnh kinh doanh
ca h. H phi thay i v hc cch
theo kp vi thi i, Internet cho ra
i mt cuc sng c nhn v mt i
sng doanh nghip trong mt th gii s.
Mc d mt s ngi nhn ra, c th

xc nh c cc vn pht sinh v
tiu chun ha lut l th s thay i l
khng th trnh c khi i mt vi mt
thi i kinh t in t sp n. Chng ta
cng hnh ng sm cng tt.
Trong qu kh, ngi giu kim sot cc
ngun ti nguyn thin nhin nh xng
du, t ai v st thp. Cc ng ch ln
ngy nay nh Bill Gates kim sot tri
thc v tc . y l tng lai ca
cng ngh thng tin (IT). S pht trin
ca IT ngy nay i n bc ngot.
Nhng tc xy ra ca n nhanh hn
nhiu so vi hai cuc cch mng trc.
Mt v d l l tng v ng la chu
u c nu ra ln u tin cch y
20 nm. Mi n gn y, tng ny

mi c thc hin. Nhng giai on l

tng ca TMT c th c thc hin
trong vng 5 nm ti.
Ci m chng ta bit l Chnh ph s ch
qun l dng hng. Trong vng 30 nm
ti, s ch c nn kinh t ton cu, cng
nghip bn l vo nm 2010 s cng co
li. Do TMT phi nhn vo cc vn
mi t mt gc mi. Chng ta phi
ph v suy ngh ca cuc cch mng
cng nghip. Chng ta khng c coi
ranh gii quc gia l tt nht, chng ta
cn c gii phng khi nhng suy ngh
c v thay vo cn theo oi cuc
cch mng.
Tng lai m chng ta c th phc tho

ra t by gi l mt tng lai chu chi

phi bi cc dch v in t. Cc cng
ng Internet s chia s thng tin v c
s h tng Internet, s to thnh ti sn
ln nht ca tng lai. Do , mt doanh
nghip s cn khng ngng sng to v
sng to li. y l tinh thn doanh
nghip ca th k 21, v l ci m
chng ta gi l ng lc.
5- Ginh c khch hng vi tc
nhanh nht
Khi mt i truyn hnh phng vnt mt
nh v ch cuc chy ua 100m, anh ta
c hi anh c gng chy ln trc
i th nh th no ngay khi nghe ting
sng. Anh ta tr li: Khng ti khng
nhn thy i th. Ti ch nhn thy

ng k trng trc mt ti v tt c
nhng g ti ngh l phi n trong
khong thi gian ngn nht.
V y l mt v d th v khc. Hai
ngi i cm tri mt vng ni cao v
nghe thy ting h gm ngay bn cnh.
Mt ngi trong s h nhanh chng eo
giy chy trong khi ngi kia hi ma
mai anh bn liu anh ta c th chy thot
khi con h khng. Ngi eo giy tr
li: Ti khng th. Nhng ti ch cn
chy thot khi anh l c.
Hai v d trn cho chng ta thy tm
quan trng ca tc . Ngi u tin
tp trung vo nhim v ca anh ta vn
dng ht kh nng ca anh ta v cui

cng v ch trc tin. Ngi th

hai khng ngn ngi v nhanh chng hnh
ng sng st vi ci gi phi tr mt
anh bn i cng. Trong th k 21, cc
doanh nghip khng ch cnh tranh t cc
i th. H phi c chin lc em li
li ch cho h trong thi gian ngn nht
c th c. H phi nhn vo khch
hng ch khng phi cc i th cnh
tranh.
Do cng ngh khng cn l im then
cht ca s cnh tranh nn bt k ai c
th nhn thy nhu cu ca ngi tiu dng
u tin v p ng cc nhu cu u tin
s l ngi chin thng. Amazon khng
c cng ngh hin i. N ch n thun
gii thiu nhiu sch hn qua Internet v

phn loi sch gip ngi c tm

kim quyn sch m h cn nhanh hn.
Nhng dch v theo yu cu nh th
gip cng ty thnh cng.
Bill Gates ni: Tc quyt nh mt
doanh nghip thnh cng hay tht bi.
Tuyn b ny khng c ngha l nng cao
nng sut v y nhanh cng vic hnh
chnh bng cch s dng cc cng c s.
N ch c ngha l t ng ha cc th
tc c v khng nh hng n nng sut
ca mt doanh nghip theo mt phng
thc cch mng ha.
Chng ta phi khai thc ht cng ngh s
to ra cc th tc mi; cho php cng
nhn tr thnh cc ti nng vi s ton

vn tinh thn, y nng lc, sing nng

v hy h t c nh cao ca h;
tm ra cch nhanh nht hnh ng
trong mi trng kinh doanh khng n
nh. Ch nh vy chng ta mi c th
tn dng c cc c hi kinh doanh ny
sinh t mt dng thng tin lin tc.
Bt c doanh nghip hoc doanh nhn c
tm nhn xa no u hiu tm quan trng
ca cc hnh ng kp thi.
Cng ty i u ca th gii mng Cisco
System, ra i khong 15 nm. Sn
phm chnh ca n l cc b nh tuyn,
chuyn mch Internet v cc thit b
khc. Th phn ton cu ca n t
khong 80%. Mt na hot ng kinh
doanh ca n c tin hnh qua

Internet. N cn rt t nhn lc. Khu

hiu ca Cisco l: trong th gii kinh
doanh tng lai s khng cn chuyn
doanh nghip ln thn tnh doanh nghip
nh. Vn ch l tc .
Khi mi ngi c th nhn thng tin
nhanh, cc doanh nghip phi nhanh mi
thn cng c. Do cng ngh cho
chng ta nhiu s la chn, mt dng
thng tin hiu qu s em li nhng iu
tng l khng th trong qu kh. Cc
doanh nghip s c th xc nh c
khch hng tim nng v tm cch tha
mn h khng cht trm ch. Thm ch,
nu bn khng c vn, bn vn c th s
dng kinh nghim, kin thc, tng v
kh nng nh gi ca bn kim c

nhiu tin. Quan trng hn, bn phi c

c nhng tng v i trc khi ai
c c.
Ch khi no s khm ph, tha mn v
sng to gp nhau chng mi c gi
tr.
TMT hin ang cn gp rt nhiu tr
ngi. N phi lin tc xy dng lng tin
ca khch hng. H thng kinh t mi ny
cn kin thc duy tr n v s thnh
vng cng cng gip n pht trin.
S kim sot ca chnh ph i vi
TMT s b hy b do Internet. Vic
kim sot thng tin s tr nn tn km
hn v cuc cch mng IT s l xu
hng ton cu ha v Internet di ng
ang tr thnh mt loi tri thc. S n

lc c sn phm cng ngh v dch v s

ct cnh.
thch ng vi ci gi l k nguyn
kinh t in t ca tng lai, cc yu t
sau y l cc iu kin tin quyt:
nhanh, lin tc, d dng v ng tin cy.
Vic s dng thng tin kp thi s nhn
i s giu c ca chng ta v cho php
cc ngun lc c chia s to ra mt
tnh hung cng c li.
hiu TMT khng kh v n cng
khng phi l mt qu trnh phc tp. N
l ci g m ngay c nhng ngi gi
c th tham gia c. S kt ni v cu
hnh ca cc my in thoi di ng
tng lai s a thng mi di ng ln

ti nh cao cha tng c, vt xa so

vi nhng g cc my tnh PC em li
ngy hm nay. Khi n mt nt, mt giao
dch hoc mt hp ng c k kt.
S khng cn bt k cuc hp kn hoc
cc hi ngh ln no na.
y l bc pht trin v i m con
ngi ang tri qua v l giai on c
thc hin bi cc ngn tay ch khng
phi bn chn ca chng ta. ng cc
c hi kinh doanh tut khi bn tay ca
bn. TMT s em li mt i sng t
ch hn, n gin hn v nn vn minh
mi. Ti hy vng khi bn hiu y
v thng mi v ti chnh in t, bn
s c th iu khin chng v to ra cc
c hi cho ring bn. Hy tr thnh mt

con ngi ca thng tin v do chi

trong khng gian in t.