Professional Documents
Culture Documents
CNG NGHIP
MC LC
Chng 1:
1.1
1.2
1.3
1.4
M u
Mng truyn thng cng nghip l g?
Vai tr ca mng truyn thng cng nghip
Phn loi v c trng cc h thng MCN
Ti liu tham kho
1
1
3
4
6
Chng 2: C s k thut
2.1 Cc khi nim c bn
2.1.1
Thng tin, d liu v tn hiu
2.1.2
Truyn thng, truyn d liu v truyn tn hiu
2.2 Ch truyn ti
2.2.1
Truyn bit song song v truyn bit ni tip
2.2.2
Truyn ng b v khng ng b
2.2.3
Truyn mt chiu v truyn hai chiu
2.2.4
Truyn ti di c s, di mang v di rng
2.3 Cu trc mng - Topology
2.3.1
Cu trc bus
2.3.2
Cu trc mch vng (tch cc)
2.3.3
Cu trc hnh sao
2.3.4
Cu trc cy
2.4 Truy nhp bus
2.4.1
t vn
2.4.2
Ch/t (Master/Slave)
2.4.3
TDMA
2.4.4
Token Passing
2.4.5
CSMA/CD
2.4.6
CSMA/CA
2.5 Bo ton d liu
2.5.1
t vn
2.5.2
Bit chn l (Parity bit)
2.5.3
Bit chn l 2 chiu
2.5.4
CRC
2.5.5
Nhi bit (Bit Stuffing)
2.6 M ha bit
2.6.1
Cc tiu chun trong m ha bit
2.6.2
NRZ, RZ
2.6.3
M Manchester
7
7
7
9
12
12
12
13
14
16
16
17
19
20
21
21
23
24
25
26
28
31
31
33
34
36
38
40
40
41
42
ii
2.6.4
AFP
2.6.5
FSK
2.7 K thut truyn dn
2.7.1
Phng thc truyn dn tn hiu
2.7.2
RS-232
2.7.3
RS-422
2.7.4
RS-485
2.7.5
MBP (IEC 1158-2)
2.8 Kin trc giao thc
2.8.1
Dch v truyn thng
2.8.2
Giao thc
2.8.3
M hnh lp
2.8.4
Kin trc giao thc OSI
2.8.5
Kin trc giao thc TCP/IP
2.9 Ti liu tham kho
42
43
44
45
47
50
51
57
59
59
59
62
63
70
73
74
74
75
77
78
80
82
82
84
85
87
88
90
90
91
93
93
94
95
96
98
100
101
101
102
iii
4.1.2
Cu trc mng v k thut truyn dn
4.1.3
Truy nhp bus
4.1.4
Dch v truyn d liu
4.1.5
Cu trc bc in
4.1.6
PROFIBUS-FMS
4.1.7
PROFIBUS-DP
4.1.8
PROFIBUS-PA
4.1.9
Ti liu tham kho
4.2 Modbus
4.2.1
C ch giao tip
4.2.2
Ch truyn
4.2.3
Cu trc bc in
4.2.4
Bo ton d liu
4.2.5
Ti liu tham kho
4.3 Foundation Fieldbus
4.3.1
Kin trc giao thc
4.3.2
Cu trc mng v k thut truyn dn
4.3.3
C ch giao tip
4.3.4
Cu trc bc in
4.3.5
Dch v giao tip
4.3.6
Khi chc nng ng dng
4.3.7
Ti liu tham kho
4.4 Ethernet
4.4.1
Kin trc giao thc
4.4.2
Cu trc mng v k thut truyn dn
4.4.3
C ch giao tip
4.4.4
Cu trc bc in
4.4.5
Truy nhp bus
4.4.6
Hiu sut ng truyn v tnh nng thi gian thc
4.4.7
Mng LAN 802.3 chuyn mch
4.4.8
Fast Ethernet
4.4.9
High Speed Ethernet
4.4.10 Industrial Ethernet
4.4.11 Ti liu tham kho
Chng 5: Thit k h thng mng
5.1 Thit k h thng mng
5.1.1
Phn tch yu cu
5.1.2
Cc bc tin hnh
5.2 nh gi v la chn gii php mng
5.2.1
c th ca cp ng dng
103
105
105
107
109
111
117
119
120
120
122
123
125
126
127
127
128
130
132
132
134
136
137
137
138
140
140
141
142
142
143
144
146
146
147
147
147
148
150
150
iv
5.2.2
5.2.3
5.2.4
c th ca lnh vc ng dng
Yu cu k thut chi tit
Yu cu kinh t
151
152
153
Chng1: M u
Chng 1:
M u
i tng ca mng vin thng bao gm c con ngi v thit b k thut, trong
con ngi ng vai tr ch yu. V vy cc dng thng tin cn trao i bao
gm c ting ni, hnh nh, vn bn v d liu. i tng ca mng cng nghip
thun ty l cc thit b cng nghip, nn dng thng tin c quan tm duy nht
l d liu. Cc k thut v cng ngh c dng trong mng vin thng rt
phong ph, trong khi k thut truyn d liu theo ch bit ni tip l c trng
ca mng cng nghip.
Mng truyn thng cng nghip thc cht l mt dng c bit ca mng my tnh,
c th so snh vi mng my tnh thng thng nhng im ging nhau v khc nhau
nh sau:
K thut truyn thng s hay truyn d liu l c trng chung ca c hai lnh
vc.
Trong nhiu trng hp, mng my tnh s dng trong cng nghip c coi l
mt phn ( cc cp iu khin gim st, iu hnh sn xut v qun l cng ty)
trong m hnh phn cp ca mng cng nghip.
Yu cu v tnh nng thi gian thc, tin cy v kh nng tng thch trong
mi trng cng nghip ca mng truyn thng cng nghip cao hn so vi mt
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
Chng1: M u
mng my tnh thng thng, trong khi mng my tnh thng i hi cao
hn v bo mt.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
Chng1: M u
Nng cao tin cy v chnh xc ca thng tin: Khi dng phng php truyn
tn hiu tng t c in, tc ng ca nhiu d lm thay i ni dung thng tin
m cc thit b khng c cch no nhn bit. Nh k thut truyn thng s, khng
nhng thng tin truyn i kh b sai lch hn, m cc thit b ni mng cn c
thm kh nng t pht hin li v chn on li nu c. Hn th na, vic b qua
nhiu ln chuyn i qua li tng t-s v s-tng t nng cao chnh xc
ca thng tin.
Nng cao linh hot, tnh nng m ca h thng: Mt h thng mng chun ha
quc t to iu kin cho vic s dng cc thit b ca nhiu hng khc nhau.
Vic thay th thit b, nng cp v m rng phm vi chc nng ca h thng cng
d dng hn nhiu. Kh nng tng tc gia cc thnh phn (phn cng v phn
mm) c nng cao nh cc giao din chun.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
Chng1: M u
Qun l cng ty
Mng cng ty
iu hnh sn xut
Mng x nghip
iu khin gim st
iu khin
Chp hnh
Bus h thng
Bus qu trnh
Bus iu khin
Bus trng
Bus thit b
Bus cm bin/
chp hnh
Hnh 1.1: M hnh phn cp chc nng cng ty sn xut cng nghip
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
Chng1: M u
Chng1: M u
thng s thit k, cng thc iu khin v mnh lnh iu hnh. Ngoi ra, thng tin
cng c trao i mnh theo chiu ngang gia cc my tnh thuc cp iu hnh sn
xut, v d h tr kiu lm vic theo nhm, cng tc trong d n, s dng chung cc ti
nguyn ni mng (my in, my ch,...).
Khc vi cc h thng bus cp di, mng x nghip khng yu cu nghim ngt v
tnh nng thi gian thc. Vic trao i d liu thng din ra khng nh k, nhng c
khi vi s lng ln ti hng Mbyte. Hai loi mng c dng ph bin cho mc ch
ny l Ethernet v Token-Ring, trn c s cc giao thc chun nh TCP/IP v
IPX/SPX.
Mng cng ty
Mng cng ty nm trn cng trong m hnh phn cp h thng truyn thng ca mt
cng ty sn xut cng nghip. c trng ca mng cng ty gn vi mt mng vin
thng hoc mt mng my tnh din rng nhiu hn trn cc phng din phm vi v
hnh thc dch v, phng php truyn thng v cc yu cu v k thut. Chc nng ca
mng cng ty l kt ni cc my tnh vn phng ca cc x nghip, cung cp cc dch v
trao i thng tin ni b v vi cc khch hng nh th vin in t, th in t, hi
tho t xa qua in thoi, hnh nh, cung cp dch v truy cp Internet v thng mi
in t, v.v... Hnh thc t chc ghp ni mng, cng nh cc cng ngh c p dng
rt a dng, ty thuc vo u t ca cng ty. Trong nhiu trng hp, mng cng ty v
mng x nghip c thc hin bng mt h thng mng duy nht v mt vt l, nhng
chia thnh nhiu phm vi v nhm mng lm vic ring bit.
Mng cng ty c vai tr nh mt ng cao tc trong h thng h tng c s truyn
thng ca mt cng ty, v vy i hi v tc truyn thng v an ton, tin cy c
bit cao. Fast Ethernet, FDDI, ATM l mt vi v d cng ngh tin tin c p dng
y trong hin ti v tng lai.
Hong Minh Sn: Mng truyn thng cng nghip. Ti bn ln 2, Nh xut bn KH&KT,
H Ni, 2004.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.2 Ch truyn ti
Chng 2:
C s k thut
vt cht
nng lng
thng tin
H THNG K THUT
vt cht
nng lng
thng tin
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.2 Ch truyn ti
Tn hiu
Vic trao i thng tin (gia ngi v ngi, gia ngi v my) hay d liu (gia
my v my) ch c th thc hin c nh tn hiu. C th nh ngha, tn hiu l din
bin ca mt i lng vt l cha ng tham s thng tin/d liu v c th truyn dn
c. Theo quan im ton hc th tn hiu c coi l mt hm ca thi gian. Trong
cc lnh vc k thut, cc loi tn hiu thng dng l in, quang, kh nn, thy lc v
m thanh.
Cc tham s sau y thng c dng trc tip, gin tip hay kt hp biu th
ni dung thng tin:
Pha, v tr xung
Khng phn bit tnh cht vt l ca tn hiu (in, quang, kh nn,...), ta c th phn
loi tn hiu da theo tp hp gi tr ca tham s thng tin hoc da theo din bin thi
gian thnh nhng dng sau:
a)
b)
t
Dng tn hiu: tng t, gin on
Tham s thng tin: Bin xung
c)
d)
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.2 Ch truyn ti
i tc
truyn thng
M ha/
Gii m
Mha/
Gii m
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.2 Ch truyn ti
10
0 1 1 0 1
0 0 1
Hnh 2.4: V d m ha bt
k=
, vi l hng s in mi ca lp cch ly
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.2 Ch truyn ti
11
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.2 Ch truyn ti
12
2.2 Ch truyn ti
Ch truyn ti c hiu l phng thc cc bit d liu c chuyn gia cc i
tc truyn thng. Nhn nhn t cc gc khc nhau ta c th phn bit cc ch
truyn ti nh sau:
Truyn mt chiu hay n cng (simplex), hai chiu ton phn, hai chiu ng
thi hay song cng (duplex, full-duplex) hoc hai chiu gin on hay bn song
cng (half-duplex)
10010101
Hnh 2.5: Truyn bit song song (a) v truyn bit ni tip (b)
Vi phng php truyn bi ni tip, tng bit c chuyn i mt cch tun t qua
mt ng truyn duy nht (Hnh 2.5b). Tuy tc bit v th b hn ch, nhng cch
thc hin li n gin, tin cy ca d liu cao. Tt c cc mng truyn thng cng
nghip u s dng phng php truyn ny.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.2 Ch truyn ti
13
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.2 Ch truyn ti
a) Simplex
14
B pht
10110101
B thu
10110101
b) Half-duplex
B thu pht
c) Duplex
B thu pht
B thu pht
10110101
B thu pht
10101010
2.2 Ch truyn ti
15
mang. Bn nhn s thc hin qu trnh gii iu ch hi phc thng tin ngun. Khc
vi truyn ti di rng nu di y, phng thc truyn ti di mang ch p dng cho
mt knh truyn tin duy nht, gin nh truyn ti di c s.
Truyn ti di rng
Mt tn hiu c th cha ng nhiu ngun thng tin khc nhau bng cch s dng
kt hp mt cch thng minh nhiu thng s thng tin. V d mt tn hiu phc tp c
th l tng hp bng phng php xp chng t nhiu tn hiu thnh phn c tn s
khc nhau mang cc ngun thng tin khc nhau.
Sau khi nhiu ngun thng tin khc nhau c m ho bit, mi tn hiu c to
ra s dng iu bin mt tn hiu khc, thng c tn s ln hn nhiu, gi l tn
hiu mang. Cc tn hiu mang c iu bin c tn s khc nhau, nn c th pha
trn, xp chng thnh mt tn hiu duy nht c ph tn tri rng. Tn hiu ny cui cng
li c dng iu bin mt tn hiu mang khc. Tn hiu thu c t khu ny mi
c truyn i. y chnh l k thut dn knh phn tn trong truyn ti thng tin,
nhm mc ch s dng hiu qu hn ng truyn. Pha bn nhn s thc hin vic
gii iu bin v phn knh, hi phc cc tn hiu mang cc ngun thng tin khc nhau.
Phng thc truyn ti di rng v k thut dn knh c dng rng ri trong cc
mng vin thng bi tc cao v kh nng truyn song song nhiu ngun thng tin.
Tuy nhin, v c im phm vi mng, l do gi thnh thc hin v tnh nng thi gian,
truyn ti bng rng cng nh k thut dn knh hu nh khng ng vai tr g trong
cc h thng truyn thng cng nghip.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
16
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
17
trunk-line
Cc on dy dn
b) trunk-line/drop-line
a) daisy-chain
18
cng mt lc. Bi mi thnh vin ngn cch mch vng ra lm hai phn, v tn hiu ch
c truyn theo mt chiu, nn bin php trnh xung t tn hiu thc hin n gin
hn.
Master
b) C iu khin trung tm
19
8
7
6
1
3
3
4
6
a) By-pass s c ng dy gia 1 v 2
Hnh 2.9:
b) u tt do s c ti trm 3
Thit b
B chuyn mch
by-pass
a) Trc khi xy ra s c
b) Sau khi xy ra s c
20
trung tm. Chnh cc h thng mng Ethernet cng nghip ngy nay s dng ph bin
cu trc ny kt hp vi k thut chuyn mch v phng php truyn dn tc cao.
2.3.4 Cu trc cy
Cu trc cy thc cht khng phi l mt cu trc c bn. Mt mng c cu trc cy
chnh l s lin kt ca nhiu mng con c cu trc ng thng, mch vng hoc hnh
sao nh Hnh 2.12 minh ha. c trng ca cu trc cy l s phn cp ng dn.
chia t ng trc ra cc ng nhnh, c th dng cc b ni tch cc (active coupler),
hoc nu mun tng s trm cng nh phm vi ca mt mng ng nht c th dng cc
b lp (repeater). Trong trng hp cc mng con ny hon ton khc loi th phi
dng ti cc b lin kt mng khc nh bridge, router v gateway. Mt s h thng cho
php xy dng cu trc cy cho mt mng ng nht l LonWorks, DeviceNet v AS-i.
b ni
b lp
b ni sao
b ni vng
Hnh 2.12:
Cu trc cy
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
21
Chi ph t cho dy dn
D thc hin lp t
Linh hot
Trong mt mng c cu trc bus, cc thnh vin phi chia nhau thi gian s dng
ng dn. trnh s xung t v tn hiu gy ra sai lnh v thng tin, mi thi
im trn mt ng dn ch duy nht mt in tn c php truyn i. Chnh v vy
mng phi c iu khin sao cho ti mt thi im nht nh th ch mt thnh vin
trong mng c gi thng tin i. Cn s lng thnh vin trong mng mun nhn
thng tin th khng hn ch. Mt trong nhng vn quan trng hng u nh hng
ti cht lng ca mi h thng bus l phng php phn chia thi gian gi thng tin
trn ng dn hay phng php truy nhp bus.
Lu rng, mt s cu trc khc khng phi dng bus, vn xung t tn hiu
cng c th xy ra, tuy khng hin nhin nh cu trc bus. V d i vi cu trc
mch vng, mi trm khng phi bao gi cng c kh nng khng ch hon ton tn
hiu i qua n. Hay cu trc hnh sao, c th trm trung tm khng c vai tr ch
ng, m ch l b chia tn hiu nn kh nng gy xung t khng th trnh khi. Trong
cc cu trc ny ta vn cn mt bin php phn chia quyn truy nhp, tuy c th n
gin hn so vi cu trc bus. Chnh v th, khi nim truy nhp mi trng cng c
dng thay cho truy nhp bus. Tuy nhin, ging nh cch dng khi nim chung bus
trng khng ch dng li cc h thng c cu trc bus, truy nhp bus cng thng
c dng nh mt khi nim chung.
Phng php truy nhp bus l mt trong nhng vn c bn i vi cc h thng
bus, bi mi phng php c nhng nh hng khc nhau ti cc tnh nng k thut ca
h thng. C th, ta phi quan tm ti t nht ba kha cnh: tin cy, tnh nng thi
gian thc v hiu sut s dng ng truyn. Tnh nng thi gian thc y l kh
nng p ng nhu cu trao i thng tin mt cch kp thi v tin cy. Cn hiu sut s
dng ng truyn l mc khai thc, s dng ng truyn.
Ba yu t lin quan ti vic nh gi tnh nng thi gian thc l thi gian p ng ti
a, chu k bus v rung (jitter). Thi gian p ng ti a i vi mt trm l thi
gian ti a m h thng truyn thng cn p ng mt nhu cu trao i d liu ca
trm vi mt trm bt k khc. R rng, thi gian p ng ti a khng phi l mt
thng s c nh, m l mt hm ca di d liu cn trao i. Tuy vy, trong mt
ng dng c th ta thng bit trc di d liu ti a cng nh di d liu tiu
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
22
Trnh xung t
CSMA/CA
Ngc li, trong cc phng php ngu nhin trnh t truy nhp bus khng c quy
nh cht ch trc, m xy ra hon ton theo nhu cu ca cc trm. Mi thnh vin
trong mng c th th truy nhp bus gi thng tin i bt c lc no. loi tr tc
hi ca vic xung t gy nn, c nhng phng php ph bin nh nhn bit xung t
(CSMA/CD) hoc trnh xung t (CSMA/CA). Nguyn tc hot ng ca cc phng
php ny l khi c xung t tn hiu xy ra, th t nht mt trm phi ngng gi v ch
mt khong thi gian no trc khi th li, mc d kh nng thnh cng k c lc
ny cng khng c m bo. Ngi ta thng coi cc h thng s dng cc phng
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
23
php ny khng c kh nng thi gian thc. Tuy nhin, ty theo lnh vc ng dng c
th m yu cu v tnh nng thi gian thc cng khc nhau.
Master
Slave
Slave
Hnh 2.14:
Slave
Slave
Trong mt s h thng, thm ch cc trm t khng c quyn giao tip trc tip vi
nhau, m bt c d liu cn trao i no cng phi qua trm ch. Nu hot ng giao
tip din ra theo chu k, trm ch s c trch nhim ch ng yu cu d liu t trm t
cn gi v sau s chuyn ti trm t cn nhn. Trong trng hp mt trm t cn
trao i d liu bt thng vi mt trm khc phi thng bo yu cu ca mnh khi
c trm ch hi n v sau ch c phc v.
Trnh t c tham gia giao tip, hay trnh t c hi ca cc trm t c th do
ngi s dng qui nh trc (tin nh) bng cc cng c to lp cu hnh. Trong
trng hp ch c mt trm ch duy nht, thi gian cn cho trm ch hon thnh vic
hi tun t mt vng cng chnh l thi gian ti thiu ca chu k bus. Do vy, chu k
bus c th tnh ton trc c mt cch tng i chc chn. y chnh l mt trong
nhng yu t th hin tnh nng thi gian thc ca h thng.
Phng php ch/t c mt u im l vic kt ni mng cc trm t n gin,
tn km bi gn nh ton b tr tu tp trung ti trm ch. Mt trm ch thng li l
mt thit b iu khin, v vy vic tch hp thm chc nng x l truyn thng l iu
khng kh khn.
Mt nhc im ca phng php kim sot tp trung ch/t l hiu sut trao i
thng tin gia cc trm t b gim do phi d liu phi i qua khu trung gian l trm
ch, dn n gim hiu sut s dng ng truyn. Nu hai trm t cn trao i mt
bin d liu n gin vi nhau (mt PLC c th l trm t), th trong trng hp xu
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
24
Slave 1
Slave 2
1: receive_request
2: send_request
3: send_data
4: send_completed
5: receive_completed
2.4.3 TDMA
Trong phng php kim sot truy nhp phn chia thi gian TDMA (Time Division
Multiple Access), mi trm c phn mt thi gian truy nhp bus nht nh. Cc trm
c th ln lt thay nhau gi thng tin trong khong thi gian cho php - gi l khe thi
gian hay lt thi gian (time slot, time slice ) - theo mt tun t qui nh sn. Vic phn
chia ny c thc hin trc khi h thng i vo hot ng (tin nh). Khc vi
phng php ch/t, y c th c hoc khng c mt trm ch. Trong trng hp c
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
25
...
Theo yu cu
Hnh 2.16 minh ha cch phn chia thi gian cho cc trm trong mt chu k bus.
Ngoi cc lt thi gian phn chia c nh cho cc trm dng trao i d liu nh k
(nh s t 1 ti N), thng cn c mt khong d tr dnh cho vic trao i d liu
bt thng theo yu cu, v d gi thng tin cnh bo, mnh lnh t cu hnh, d liu
tham s, setpoint,...
V nguyn tc, TDMA c th thc hin theo nhiu cch khc nhau. C th phn chia
th t truy nhp bus theo v tr sp xp ca cc trm trong mng, theo th t a ch,
hoc theo tnh cht ca cc hot ng truyn thng. Cng c th kt hp TDMA vi
phng php ch/t nhng cho php cc trm t giao tip trc tip. C h thng li s
dng mt bc in tng hp c cu trc ging nh s phn chia thi gian trn Hnh
2.16 cc trm c th c v ghi d liu vo phn tng ng.
Token
Trm 2
Trm 3
Trm 1
Token
Trm 4
Trm 6
Trm 3
Trm 4
Trm 5
Trm 6
Trm 5
Token Ring
Token Bus
26
Master
Master
Master
Master
(2)
Slave
Slave
Slave
Slave
2.4.5 CSMA/CD
CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection) l mt phng
php ni ting cng vi mng Ethernet (IEEE 802.3).
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
27
Nguyn tc lm vic
Theo phng php CSMA/CD, mi trm u c quyn truy nhp bus m khng cn
mt s kim sot no. Phng php c tin hnh nh sau:
1.
2.
3.
4.
carrier
sense
multiple
access
collision
...
detection
A pht hin xung t, hy b bc In
Ch mt thi gian ngu nhin v lp li
Mt tnh hung xy ra xung t tiu biu v cch khc phc c minh ha trn
Hnh 2.19. Trm A v C cng nghe ng dn. ng dn ri nn A c th gi trc.
Trong khi tn hiu t trm A gi i cha kp ti nn trm C khng hay bit v cng gi,
gy ra xung t ti mt im gn C. A v C s ln lt nhn c tn hiu phn hi, so
snh vi tn hiu gi i v pht hin xung t. C hai trm s cng phi hy bc in
gi i bng cch khng pht tip, cc trm mun nhn s khng nhn c c hiu kt
thc bc in v s coi nh bc in khng hp l. A v C cng c th gi i mt tn
hiu jam c bit bo cho cc trm cn nhn bit. Sau mi trm s ch mt thi
gian ch ngu nhin, trc khi th pht li. Thi gian ch ngu nhin y tuy nhin
phi c tnh theo mt thut ton no sao cho thi gian ch ngn mt cch hp
l v khng ging nhau gia cc trm cng ch. Thng thng thi gian ch ny l mt
bi s ca hai ln thi gian lan truyn tn hiu TS.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
28
2.4.6 CSMA/CA
Nguyn tc lm vic
CSMA/CA l thut ng vit tt t Carrier Sense Multiple Access with Collision
Avoidance. Tng t nh CSMA/CD, mi trm u phi nghe ng dn trc khi gi
cng nh sau khi gi thng tin. Tuy nhin, mt phng php m ha bit thch hp c
s dng y trong trng hp xy ra xung t, mt tn hiu s ln t tn hiu kia.
V d tng ng vi bit 0 l mc in p cao s ln t mc in p thp ca bit 1.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
29
Mc tn hiu ln t
--> pht tip
T1
0*
R1
T2
1*
R2
Hnh 2.20:
Pht hin li
--> ngng pht
Mt tnh hung tiu biu c minh ha trn Hnh 2.20. T1 l thng tin do trm 1
gi i v R1 l thng tin trm 1 nghe c phn hi t ng dn, T2 l thng tin do
trm 2 pht i v R2 l thng tin trm 2 nghe c. Khi hai bc in khc nhau mt
bit no , trm th hai s pht hin ra xung t v ngng pht, cn trm th nht c
mc tn hiu ln t nn coi nh khng c chuyn g xy ra v tip tc pht. Trm th hai
c th ch mt thi gian ngu nhin, hoc ch khi no ng dn ri tr li s gi.
iu kin rng buc
iu kin thc hin theo c ch trn l mi trm u phi nhn c tn hiu phn
hi tng ng vi bit va gi, trc khi gi mt bit tip theo, nh vy mi c kh nng
dng li kp thi khi xy ra xung t cng nh bit tip theo khng b nh hng.
Nh vy, thi gian bit TB phi ln hn hai ln thi gian lan truyn tn hiu TS, hay l:
1/v > 2TS, vi v l tc truyn
<=> 1/v > 2l/(0,67*300.000.000)
<=> lv < 100.000.000
vi l l chiu di dy dn v h s k = 0,67. V d, vi tc truyn l 1Mbit/s th
chiu di dy dn phi nh hn 100m. R rng, iu kin rng buc y tuy ngt
ngho hn so vi phng php CSMA/CD, nhng khng lin quan ti chiu di ti
thiu ca mt bc in.
Qui nh mc u tin
Mi bc in u c bt u bng mt dy bit c bit c gi l c hiu, sau
l ti cc phn khc nh thng tin kim sot, a ch,... i vi phng php
CSMA/CA, c th s dng mc u tin cho mi trm (hoc theo loi thng tin) v gn
m u tin (001, 010, v.v...) vo phn ng sau c hiu ca mi bc in. Bc in no
c mc u tin cao hn (tc m s u tin thp hn) s ln t cc bc in khc. Trong
trng hp s dng mc u tin theo trm, c th ly chnh a ch ca trm lm m s
u tin. Cng c th kt hp phng php nh mc u tin theo loi thng tin v theo
a ch. Mt bc in c mc u tin cao nht c xt trc ht theo loi thng tin v
sau theo a ch trm.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
30
Nh c phng php s dng mc u tin m tnh nng thi gian thc ca h thng
c ci thin. C th thy r, tuy b hn ch v tc truyn v chiu di dy dn, hiu
sut s dng ng truyn phng php ny rt cao. Cc trm ch gi thng tin i khi
c nhu cu v nu xy ra xung t th mt trong hai bc in vn tip tc c gi i.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
31
Nguyn l c bn
Nhim v bo ton d liu l mt c th sp xp thuc lp 2 (lp lin kt d liu)
trong m hnh qui chiu OSI. Trong qu trnh m ha ngun, bn gi b sung mt s
thng tin ph tr, c tnh theo mt thut ton qui c vo bc in cn gi i. Da
vo thng tin b tr ny m bn nhn c th kim sot v pht hin ra li trong d liu
nhn c (gii m).
Ch rng k c thng tin ngun v thng tin ph tr u c th b li, nn phi cn
nhc quan h gia lng thng tin ngun v lng thng tin ph tr, nu khng mt
phng php bo ton d liu s khng t c mong mun v tin cy ca d liu,
thm ch c th s phn tc dng. Trc khi phn tch, nh gi tc dng ca cc
phng php bo ton d liu, cn a ra mt s nh ngha nh di y.
T l bit li
T l bit li p l thc o c trng cho nhiu ca knh truyn dn, c tnh bng
t l gia s bit b li trn tng s bit c truyn i. Ni mt cch khc, t l bit li
chnh l xc sut mt bit truyn i b li. Lu rng, t l bit li xu nht khng phi l
1, m l 0,5. Trong trng hp p = 1, tc l bt c bit no truyn i cng b sai lch, ta
ch vic o li tt c cc bit khi phc li d liu. Khi p = 0,5 tc xc sut c hai bit
truyn i li c mt bit b li th ng truyn ny hon ton khng s dng c, bi
theo l thuyt thng tin th khng th c mt phng php bo ton d liu no c th
p dng tin cy, c hiu qu. Trong k thut, p = 10-4 l mt gi tr thng chp nhn
c. Mt ng truyn c t l bit li nh vy c th thc hin c tng i d
dng.
T l li cn li
T l li cn li R l thng s c trng cho tin cy d liu ca mt h thng
truyn thng, sau khi thc hin cc bin php bo ton (k c truyn li trong trng
hp pht hin ra li). T l li cn li c tnh bng t l gia s bc in cn b li
khng pht hin c trn tng s bc in c truyn. ng nhin, gi tr ny
khng nhng ph thuc vo t l bit li v phng php bo ton d liu m cn ph
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
32
TMTBF
10-6
1 ngy
10-10
26 nm
10-14
260 000 nm
V d 1:
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
33
m=
8 bit
n =
11 bit (1 bit u + 8 bit d liu + 1 bit chn l+ 1 bit cui)
p =
10-3
Hiu sut truyn d liu E = 0,72.
V d 2:
m=
8 bit
n =
24 bit (4 bit u + 8 bit d liu + 8 bit CRC + 4 bit cui)
p =
10-3
Hiu sut truyn d liu E = 0,325.
V d 3:
m=
8 bit
n =
19 bit (4 start bit + 8 bit d liu + 3 bit CRC + 4 stop bit)
p =
10-3
Hiu sut truyn d liu E = 0,413.
R rng, vic tng lng thng tin ph tr mt chng mc no c th tng
tin cy cho d liu, song hiu qu truyn d liu v th cng gim i. Nh bn, nu t
l bit li p = 0,5 th bc in nhn c hon ton khng c gi tr. iu c ngha l,
s lng bit kim li khng bao gi cn thit phi bng hoc ln hn mt na s bit d
liu. So snh v d 2 v v d 3, ta s thy s la chn 3 bit thng tin kim li v d 3
ng n hn trn c phng din hiu qu truyn d liu v tin cy d liu.
34
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
35
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
36
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
2.5.4 CRC
CRC (Cyclic Redundancy Check) cn c gi l phng php m a thc hoc m
vng. Phng php ny c s dng trong hu ht cc h thng truyn thng. Tuy ci
tn ca n khng biu hin nhiu, nhng tng y l thng tin kim li ( y
c gi l checksum) phi c tnh bng mt thut ton thch hp, trong gi tr
mi bit ca thng tin ngun u c tham gia nhiu ln vo qu trnh tnh ton.
tnh ton thng tin kim li , ngi ta dng mt a thc pht G (generator
polynomial) c mt dng c bit. Chnh v th phng php ny cn c gi l
phng php dng a thc. G c qui c di dng nh phn, tc cc h s ca n
ch c gi tr 1 hoc 0 tng ng vi cc ch s trong mt dy bit. V d:
Dng a thc:
Dng nh phn:
G = {11100101}
Dng octal:
G = {345}
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
37
R. Theo tnh cht ca php chia a thc nh phn, nu D-R chia ht cho G th D =
P+R cng vy. R c gi l checksum v D chnh l dy bit c gi i thay
cho I.
V d minh ha
Thng tin cn truyn I = 110101
1011
111101
Phn d R
38
Bn nhn: Nu pht hin thy n bits 1 lin nhau m bit tip theo l 0 th c
tch ra, cn nu l bit 1 th d liu chc chn b li.
V d vi n = 5 (nh CAN-Bus):
0111111
Thng tin gi i
01111101
Nu thng tin nhn c D' = 01111101, bn nhn c th coi xc sut cao khng
c li, thng tin ngun I s c hi phc bng cch b i bit 0 ng sau nm bit
1 (gch chn).
Nu thng tin nhn c D' = 11111101, qua mu bit c bit bn nhn s pht
hin ra li.
Trong thc t, c ba phng php bit chn l, CRC v nhi bit u c th s dng
phi hp. V d mt thng tin ngun, sau khi p dng phng php CRC, c th tnh
bit chn l cho phn thng tin b sung (R). Ton b dy bit nhn c c th li a
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
39
qua khu nhi bit hoc bc in c th c truyn theo tng k t UART vi kim tra
chn l cho tng k t, trc khi thc hin m ha bit.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.6 M ha bit
40
2.6 M ha bit
M ha bit l qu trnh chuyn i dy bit (1,0) sang mt tn hiu thch hp c th
truyn dn trong mi trng vt l1. Vic chuyn i ny chnh l s dng mt tham s
thng tin thch hp m ha dy bit cn truyn ti. Cc tham s thng tin c th c
cha ng trong bin , tn s, pha hoc sn xung, v.v... S thch hp y phi
c nh gi da theo cc yu cu k thut nh kh nng chng nhiu cng nh gy
nhiu, kh nng ng b ha v trit tiu dng mt chiu.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.6 M ha bit
41
2.6.2 NRZ, RZ
NRZ (Non-Return To Zero) l mt trong nhng phng php c s dng ph bin
nht trong cc h thng bus trng. Thc cht, c NRZ v RZ u l cc phng php
iu ch bin xung. Nh trn Hnh 2.21 m t, bit 0 v 1 c m ha vi hai mc
bin tn hiu khc nhau, mc tn hiu ny khng thay i trong sut chu k bit T
(mt nhp bus). Ci tn NRZ c s dng, bi mc tn hiu khng quay tr v khng
sau mi nhp. Cc kh nng th hin hai mc c th l:
t v in p dng
in p m v t
2.6 M ha bit
0
42
1
Hnh 2.21:
M ha bit NRZ v RZ
2.6.3 M Manchester
M Manchester v cc dng dn xut ca n khng nhng c s dng rt rng ri
trong truyn thng cng nghip, m cn ph bin trong cc h thng truyn d liu
khc. Thc cht, y l mt trong cc phng php iu ch pha xung, tham s thng
tin c th hin qua cc sn xung. Bit 1 c m ha bng sn ln, bit 0 bng sn
xung ca xung gia chu k bit T, hoc ngc li (Manchester-II).
Nh thy r trn Hnh 2.22, c im ca tn hiu l c tn s tng ng vi tn
s nhp bus, cc xung ca n c th s dng trong vic ng b ha gia bn gi v bn
nhn. S dng tn hiu lng cc, dng mt chiu s b trit tiu. Do phng php
ny thch hp vi cc ng dng i hi kh nng ng ti ngun. Mt im ng ch
na l do s dng sn xung, m Manchester rt bn vng i vi nhiu bn ngoi.
Nhng ngc li, nhiu x ca tn hiu cng tng i ln bi tn s cao.
0
Manchester-II: 1 ng vi sn xung, 0 ng
vi
i sn ln ca xung gia chu k bit
2.6.4 AFP
Vi phng php xung sn xoay chiu AFP (Alternate Flanked Pulse, xung sn
xoay chiu), mi s thay i trng thi logic c nh du bng mt xung c cc thay
i lun phin (xung xoay chiu). C th sp xp AFP thuc nhm cc phng php
iu ch v tr xung. V d, thay i t bit 0 sang 1 c m ha bng mt xung sn
ln, t 1 sang 0 bng mt xung sn xung (hoc c th ngc li). c im tn hiu l
tn s thp, khng mang thng tin ng b ha v khng tn ti dng mt chiu. S
dng cc xung c hnh sin y s gim nhiu x mt cch ng k. Hn th na, cng
nh m Manchester, m AFP rt bn vng i vi tc ng ca nhiu t bn ngoi.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.6 M ha bit
43
2.6.5 FSK
Trong phng php iu ch dch tn s FSK (Frequency Shift Keying), hai tn s
khc nhau c dng m ha cc trng thi logic 0 v 1, nh c m t trn Hnh
2.23. y chnh l phng php iu ch tn s tn hiu mang, hay truyn ti di mang.
0
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
44
Cc chun giao din trn vn (Complete Interface Standards), v d EIA/TIA232-F, EIA/TIA-530-A v EIA/TIA-561, a ra ton b cc qui nh v mt
chc nng, v mt c hc v v mt in hc.
45
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
46
VOD
27
VA
27
VOS
VB
(
Hnh 2.25).
A
27
VOD
VA
27
VOS
VB
A'
VNOISE
D
B
R
B'
VOS
VGPD
VCM
C'
47
khng gy nh hng ti cht lng ca tn hiu mang bit d liu c pht tip theo.
Trong trng hp khc s xy ra xung t tn hiu, v vy ngi ta dng mt tr kt
thc, hay tr u cui hp th tn hiu ban u. tng y l khi mt ng dy
dn di v hn th s khng xy ra hin tng phn x tn hiu. V vy, tr u cui
c chn c gi tr tng ng vi tr khng c trng (tr khng sng) ca cp
truyn.
2.7.2 RS-232
RS-232 (tng ng vi chun chu u l CCITT V.24) lc u c xy dng phc
v ch yu trong vic ghp ni im-im gia hai thit b u cui (DTE, Data
Terminal Equipment), v d gia hai my tnh (PC, PLC, v.v...), gia my tnh v my
in, hoc gia mt thit b u cui v v mt thit b truyn d liu (DCE, Data
Communication Equipment), v d gia my tnh v Modem (Hnh 2.27).
NG RS-232
DTE
MODEM
(DCE)
MODEM
(DCE)
DTE
VIN THNG
Hnh 2.27: Giao tip gia hai my tnh thng qua Modem v RS-232
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
48
+25V
+15V
0
Khu vc
qu
+3V
-3V
Giao din
RS-232
-15V
-25V
iu kin
Ti thiu
in p u ra h mch
Ti a
25V
in p u ra khi c ti
3k RL 7k
-2V VO 2V
5V
15V
300
500mA
in dung ti
2500pF
Tr khng u vo
3V VI 25V
3k
7k
3V
-3V
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
49
(a) S gic cm
DCD
RxD
DSR
RTS
CTS
RI
TxD
DCD
DTR
RxD
GND
TxD
DSR
DTR
RTS
GND
CTS
RI
DSR
RTS
CTS
RI
DCD
RxD
TxD
DTR
GND
Giao din c hc
Chun EIA/TIA-232F qui nh ba loi gic cm RS-232 l DB-9 (chn chn), DB-25
(25 chn) v ALT-A (26 chn), trong hai loi u c s dng rng ri hn. Loi
DB-9 cng c chun ha ring trong EIA/TIA-574.
ngha ca cc chn quan trng c m t di y.
DTR (Data Terminal Ready): Chn DTR thng trng thi ON khi thit b u
cui sn sng thit lp knh truyn thng. Qua vic gi mch DTR trng thi
ON, thit b u cui cho php DCE ca n ch t tr li chp nhn li
gi khng yu cu. Mch DTR trng thi OFF ch khi thit b u cui khng
mun DCE ca n chp nhn li gi t xa (ch cc b).
DSR (Data Set Ready, DCE Ready): C hai modem chuyn mch DSR sang ON
khi mt ng truyn thng c thit lp gia hai bn.
DCD (Data Carrier Detect): Chn DCD c s dng kim sot truy nhp
ng truyn. Mt trm nhn tn hiu DCD l OFF s hiu l trm i tc cha
ng mch yu cu gi d liu (chn RTS) v v th c th ot quyn kim sot
ng truyn nu cn thit. Ngc li, tn hiu DCD l ON ch th bn i tc
gi tn hiu RTS v ginh quyn kim sot ng truyn.
RTS (Request To Send): ng RTS kim sot chiu truyn d liu. Khi mt
trm cn gi d liu, n ng mch RTS sang ON bo hiu vi modem ca
n. Thng tin ny cng c chuyn tip ti modem xa.
CTS (Clear To Send): Khi CTS chuyn sang ON, mt trm c thng bo rng
modem ca n sn sng nhn d liu t trm v kim sot ng in thoi
cho vic truyn d liu i xa.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
50
Ch lm vic
Ch lm vic ca h thng RS-232 l hai chiu ton phn (full-duplex), tc l hai
thit b tham gia cng c th thu v pht tn hiu cng mt lc. Nh vy, vic thc hin
truyn thng cn ti thiu 3 dy dn - trong hai dy tn hiu ni cho cc u thu
pht ca hai trm v mt dy t, nh a minh ha. Vi cu hnh ti thiu ny, vic m
bo an ton truyn dn tn hiu thuc v trch nhim ca phn mm.
Hnh 2.29b minh ha mt v d ghp ni trc tip gia hai thit b thc hin ch
bt tay (handshake mode) khng thng qua modem. Qua vic s dng cc dy dn DTR
v DSR, an ton giao tip s c m bo. Trong trng hp ny, cc chn RTS v
CTS c ni ngn. Lu rng, trong trng hp truyn thng qua modem, cu hnh
ghp ni s khc mt cht.
TxD
RxD
RTS
CTS
DTR
DSR
GND
Transmit Data
TxD
RxD
RTS
CTS
DTR
DSR
GND
TxD
RxD
RTS
CTS
DTR
DSR
GND
Receive Data
Request To Send
Clear To Send
Data Terminal Ready
Data Set Ready
Ground
TxD
RxD
RTS
CTS
DTR
DSR
GND
b) Ch bt tay
2.7.3 RS-422
Khc vi RS-232, RS-422 s dng tn hiu in p chnh lch i xng gia hai dy
dn A v B, nh vy gim c nhiu v cho php tng chiu di dy dn mt cch
ng k. RS-422 thch hp cho phm vi truyn dn ti 1200 mt m khng cn b lp.
in p chnh lch dng ng vi trng thi logic 0 v m ng vi trng thi logic 1.
in p chnh lch u vo bn nhn c th xung ti 200mV. Mt vi thng s quan
trng c tm tt trong bng 2.2.
Bng 2.2: Tm tt cc thng s quan trng ca RS-422
Thng s
iu kin
Ti thiu
in p u ra h mch
in p u ra khi c ti
Tr khng u ra
Ti a
10V
RT = 100
2 V
100
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
51
iu kin
Ti thiu
Ti a
150mA
Thi gian qu u ra
RT = 100
10% TB*
in p ch chung u ra VOC
RT = 100
3V
nhy cm u vo
-7V VCM 7V
200mV
in p ch chung VCM
-7V
Tr khng u vo
4k
7V
2.7.4 RS-485
c tnh in hc
V cc c tnh in hc, RS-485 v RS-422 ging nhau v c bn. RS-485 cng s
dng tn hiu in p chnh lch i xng gia hai dy dn A v B. Ngng gii hn
qui nh cho VCM i vi RS-485 c ni rng ra khong -7V n 12V, cng nh tr
khng u vo cho php ln gp ba ln so vi RS-422. Cc thng s quan trng c
tm tt trong bng 2.3.
Bng 2.3: Tm tt cc thng s quan trng ca RS-485
Thng s
iu kin
in p u ra h mch
in p u ra khi c ti
RLOAD = 54
Ti thiu
Ti a
1,5V
6V
1,5V
5V
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
52
Thng s
iu kin
Ti thiu
Ti a
250mA
Thi gian qu u ra
RLOAD = 54
30% TB*
CLOAD = 54pF
in p ch chung u ra VOC
RLOAD = 54
nhy cm u vo
-1V
3V
200mV
in p ch chung VCM
-7V
Tr khng u vo
12k
12V
1/2Vi
A
o
-1/2Vi
B
o
VCM
C
o
Enable
RS-485 Driver
RS-485 Receiver
53
Khu vc
qu
+1.5V/+0.2V
-1.5V/-0.2V
-5V
-6V
1mA
-7V -3V
5V
12V
-0.8mA
Hnh 2.32:
nh ngha mt ti n v
Tc truyn ti v chiu di dy dn
Cng nh RS-422, RS-485 cho php khong cch ti a gia trm u v trm cui
trong mt on mng l 1200m, khng ph thuc vo s trm tham gia. Tc truyn
dn ti a c th ln ti 10Mbit/s, mt s h thng gn y c kh nng lm vic vi tc
12Mbit/s. Tuy nhin c s rng buc gia tc truyn dn ti a v di dy dn
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
54
Chiu di dy (m)
30
12
3
100
1k
10k 100k
1M
10M
Tc truyn ti (bit/s)
Hnh 2.33: Quan h gia tc truyn v chiu di dy dn ti a trong RS422/RS-485 s dng i dy xon AWG 24.
Cu hnh mng
RS-485 l chun duy nht do EIA a ra m c kh nng truyn thng a im thc
s ch dng mt ng dn chung duy nht, c gi l bus. Chnh v vy m n c
dng lm chun cho lp vt l a s cc h thng bus hin thi.
Cu hnh ph bin nht l s dng hai dy dn cho vic truyn tn hiu, nh c
minh ha trn Hnh 2.34. Trong trng hp ny, h thng ch c th lm vic vi ch
hai chiu gin on (half-duplex) v cc trm c th nhn quyn bnh ng trong vic
truy nhp ng dn. Ch rng ng dn c kt thc bng hai tr ti hai u ch
khng c php gia ng dy. V mc ch n gin, dy t khng c v
y, tuy nhin trong thc t vic ni dy t l rt cn thit.
RT
RT
R
R
D
R
D
55
nhp ng dn. Cc trm t (slave) khng th lin h trc tip m u phi qua trm
ch. Trm ch pht tn hiu yu cu v cc trm t c trch nhim p ng. Vn
kim sot thm nhp ng dn y chnh l vic khng ch cc trm t khng tr li
cng mt lc. Vi cu hnh ny, vic truyn thng c th thc hin ch hai chiu
ton phn (full-duplex), ph hp vi cc ng dng i hi tc truyn ti thng tin
cao, tuy nhin y phi tr gi cho hai ng dy b sung.
Master
Slave
RT
RT
RT
RT
Slave
R
D
Slave
Cp ni
RS-485 khng phi l mt chun trn vn m ch l mt chun v c tnh in hc,
v vy khng a ra cc qui nh cho cp ni cng nh cc b ni. C th dng i dy
xon, cp trn hoc cc loi cp khc, tuy nhin i dy xon l vn l loi cp c s
dng ph bin nht nh c tnh chng tp nhiu v xuyn m.
Tr u cui
Do tc truyn thng v chiu di dy dn c th khc nhau rt nhiu trong cc ng
dng, hu nh tt c cc bus RS-485 u yu cu s dng tr u cui ti hai u dy.
S dng tr u cui c tc dng chng cc hiu ng ph trong truyn dn tn hiu, v
d s phn x tn hiu. Tr u cui dng cho RS-485 c th t 100 n 120. Mt
sai lm thng gy tc hi nghim trng trong thc t l dng tr u cui ti mi trm.
i vi mt mng bus c 10 trm th tr khng to ra do cc tr u cui mc song
song s l 10 thay ch khng phi 50 nh thng thng. Ch rng ti ca cc tr
u cui chim phn ln trong ton mch, nn trong trng hp ny hu qu gy ra l
dng qua cc tr u cui s ln t, cc tn hiu mang thng tin ti cc b thu s suy yu
mnh dn ti sai lch hon ton. Mt s b ni c tch hp sn tr u cui, c th dng
jumper chn ch thch hp ty theo v tr ca trm trong mng.
Trong trng hp cp truyn ngn v tc truyn thp, ta c th khng cn dng
tr u cui. Tn hiu phn x s suy gim v trit tiu sau vi ln qua li. Tc truyn
dn thp c ngha l chu k nhp bus di. Nu tn hiu phn x trit tiu hon ton trc
thi im trch mu nhp tip thep (thng vo gia chu k) th tn hiu mang thng
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
56
tin s khng b nh hng. C nhiu phng php chn u cui mt ng dn RS485, nh c minh ha trn Hnh 2.36.
Phng php c dng ph bin nht l ch dng mt in tr thun ni gia hai
dy A v B ti mi u. Phng php ny cn c gi l chn song song. in tr
c chn c gi tr tng ng vi tr khng c trng (tr khng sng) ca cp ni.
Nh vy s khng c tn hiu phn x v cht lng tn hiu mang thng tin s c
m bo. Nhc im ca phng php ny l s hao tn ngun ti hai in tr.
V+
PHNG PHP:
TC :
C. LNG:
TN HAO NGUN:
Khng chn
Thp
Km
Thp
Song song
Cao
Tt
Cao
RC
Trung bnh
Hn ch
Thp
Tin cy
Cao
Tt
Cao
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
57
Trong trng thi bnh thng, mi thit b trng tiu hao mt dng c s c
nh ( 10mA)
ng b
M ha bit
Manchester code
Tc truyn
31,25 kbit/s
Cp truyn
Cung cp ngun t xa
Mc bo v chy n
Topology
S trm
S b lp
Ti a 4 b lp
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
58
Mc an ton ring
in th
Dng ti a
Cng sut
S trm
13,5V
110mA
1.8W
II
EEx ib IIC
13,5V
110mA
1.8W
III
EEx ib IIB
13,5V
250mA
4.2W
22
IV
Khng
24V
500mA
12W
32
Kiu I
Kiu II
Kiu III
Kiu IV
Kiu IV
Kiu IV
in th (V)
13,5
13,5
13,5
24
24
24
110
110
250
110
250
500
900
900
400
1900
1300
650
1000
1500
500
1900
1900
1900
ti a (mA)
Chiu di ti a (m)
tit din 0,8 mm2
Chiu di ti a (m)
tit din 1,5 mm2
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
59
60
phi tun th theo cc qui tc, th tc cho vic giao tip, gi l giao thc. Giao
thc chnh l c s cho vic thc hin v s dng cc dch v truyn thng.
Mt qui chun giao thc bao gm cc thnh phn sau:
Vic thc hin mt dch v truyn thng trn c s cc giao thc tng ng
c gi l x l giao thc Ni mt cch khc, qu trnh x l giao thc c th l
m ha (x l giao thc bn gi) v gii m (x l giao thc bn nhn). Tng t
nh cc dch v truyn thng, c th phn bit cc giao thc cp thp v giao thc
cao cp. Cc giao thc cao cp l c s cho cc dch v cao cp v cc giao thc
cp thp l c s cho cc dch v cp thp.
Giao thc cao cp gn vi ngi s dng, thng c thc hin bng phn
mm. Mt s v d v giao thc cao cp l FTP (File Transfer Protocol) dng
trong trao i file t xa, HTTP (Hypertext Transfer Protocol) dng trao i cc
trang HTML trong cc ng dng Web, MMS (Manufacturing Message
Specification) dng trong t ng ha cng nghip.
Giao thc cp thp gn vi phn cng, thng c thc hin trc tip bi cc
mch in t. Mt s v d giao thc cp thp quen thuc l TCP/IP
(Transmission Control Protocol/Internet Protocol) c dng ph bin trong
Internet, HART (Highway Adressable Remote Transducer) dng trong iu khin
qu trnh, HDLC (High Level Data-link Control) lm c s cho nhiu giao thc
khc v UART dng trong a s cc giao din vt l ca cc h thng bus trng.
Giao thc HDLC
HDLC cho php ch truyn bit ni tip ng b hoc khng ng b. Mt
bc in, hay cn gi l khung (frame) c cu trc nh sau:
01111110
8/16 bit
8 bit
n bit
16/32 bit
01111110
a ch
iu khin
D liu
FCS
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
61
I-Format
N(S)
S-Format
U-Format
P/F
N(R)
P/F
N(R)
P/F
LSB
7
MSB
Stop
1
Bit khi u (Start bit) bao gi cng l 0 v bit kt thc (Stop bit) bao gi cng
l 1. Cc bit trong mt k t c truyn theo th t t bit thp (LSB) ti bit cao
(MSB). Gi tr ca bit chn l P ph thuc vo cch chn:
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
2.8.3 M hnh lp
trao i d liu gia hai thit b, cc th tc, giao thc cn thit c th
tng i phc tp. R rng iu cn y l s cng tc ca hai i tc truyn
thng trn mt mc tru tng cao. Thay v phi thc hin tt c cc bc cn
thit trong mt module duy nht, c th chia nh thnh cc phn vic c th thc
hin c lp. Trong m hnh lp, cc phn vic c sp xp theo chiu dc thnh
tng lp, tng ng vi cc lp dch v v cc lp giao thc khc nhau. Mi lp
gii quyt mt nhim v r rng phc v vic truyn thng. Mt dch v lp
trn s dng dch v ca lp di ngay k n.
thc hin mt dch v truyn thng, mi bc in c x l qua nhiu lp
trn c s cc giao thc qui nh, gi l x l giao thc theo m hnh lp. Mi lp
y c th thuc chc nng ca phn cng hoc phn mm. Cng lp cao hn
th phn mm cng chim vai tr quan trng, trong khi vic x l giao thc cc
lp di thng c cc vi mch in t trc tip thc hin.
Hnh 2.37 minh ha nguyn tc x l giao thc theo m hnh lp. ng t bn
gi thng tin, qua mi lp t trn xung di, mt s thng tin b tr li c gn
thm vo phn d liu do lp trn a xung, gi l u giao thc (protocol
header). Bn cnh , thng tin cn truyn i c th c chia thnh nhiu bc
in c nh s th t, hoc mt bc in c th tng hp nhiu ngun thng tin
khc nhau. Ngi ta cng dng cc khi nim nh ng gi d liu hoc to
khung ch cc thao tc ny.
Mt qu trnh ngc li s din ra bn nhn thng tin. Cc phn header s c
cc lp tng ng c, phn tch v tch ra trc khi gi tip ln lp trn. Cc
bc in mang mt ngun thng tin s c tng hp li, hoc mt bc in
mang nhiu ngun thng tin khc nhau s c phn chia tng ng. n lp trn
cng, thng tin ngun c ti to.
Vi m hnh phn lp, ngha ca giao thc mt ln na th hin r. ng
nhin, thc hin truyn thng cn c hai i tc tham gia, vy phi tn ti cng
mt tp hp cc hm phn lp c trong hai thit b. Quan h giao tip y chnh
l quan h gia cc lp tng ng ca hai trm. Ch khi cc i tc truyn
thng trong cc lp tng ng s dng chung mt ngn ng, tc chung mt
giao thc th mi c th trao i thng tin. Trong trng hp khc, cn c mt
phn t trung gian hiu c hai giao thc, gi chung l b chuyn i, c th l
bridge hay gateway - ty theo lp giao thc ang quan tm. Vn mu cht
y c th thc hin c vic chuyn i l s thng nht v dch v truyn
thng ca cc lp tng ng trong hai h thng khc nhau. Nu hai h thng li
qui nh cc chun khc nhau v dch v th vic chuyn i rt b hn ch v
nhiu khi hon ton khng c ngha. V d, mt bn i hi ci t cc dch v
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
62
63
(N) - SDU
(N) - PDU
Lp N
(N - 1) - PCI
(N-1) - SDU
Lp N - 1
PDU:
SDU:
PCI:
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
cp thp do phn cng (cc vi mch in t) thc hin, trong khi cc dch v cao
cp do phn mm (h iu hnh, phn mm iu khin, phn mm ng dng) m
nhim.
Vic phn lp khng nhng c ngha trong vic m t, i chiu cc h thng
truyn thng, m cn gip ch cho vic thit k cc thnh phn giao din mng.
Mt lp bt k trong by lp c th thay i trong cch thc hin m khng nh
hng ti cc lp khc, chng no n gi nguyn giao din vi lp trn v lp
di n. V y l mt m hnh qui chiu c tnh cht dng tham kho, khng
phi h thng truyn thng no cng thc hin y c by lp . V d, v l
do hiu sut trao i thng tin v gi thnh thc hin, i vi cc h thng bus
trng thng thng ch thc hin cc lp 1, 2 v 7. Trong cc trng hp ny, c
th mt s lp khng thc s cn thit hoc chc nng ca chng c ghp vi
mt lp khc (v d vi lp ng dng).
Mt m hnh qui chiu to ra c s, nhng khng m bo kh nng tng tc
gia cc h thng truyn thng, cc thit b truyn thng khc nhau. Vi vic nh
ngha by lp, OSI a ra mt m hnh tru tng cho cc qu trnh giao tip
phn cp. Nu hai h thng thc hin cng cc dch v v trn c s mt giao
thc ging nhau mt lp, th c ngha l hai h thng c kh nng tng tc
lp . M hnh OSI c th coi nh mt cng trnh khung, h tr vic pht trin
v c t cc chun giao thc.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
64
65
Bn nhn
Presentation
Lp biu din d liu
Session
Lp kim sot ni
Transport
Lp vn chuyn
Network
Lp mng
Data Link
Lp lin kt d liu
Physical
Lp vt l
Application
Lp ng dng
ng i ca d liu
Quan h giao tip logic gia cc lp
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
66
Bn gi
Bn nhn
Presentation
Lp biu din d liu
Session
Lp kim sot ni
Transport
Lp vn chuyn
Network
Lp mng
Data Link
Lp lin kt d liu
Physical
Lp vt l
Application
Lp ng dng
ng i ca d liu
Quan h giao tip logic gia cc lp
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
dng cho cc h thng bus trng, hng ti kin trc iu khin phn tn trit
.
Lp biu din d liu (presentation layer)
Trong mt mng truyn thng, v d mng my tnh, cc trm my tnh c th
c kin trc rt khc nhau, s dng cc h iu hnh khc nhau v v vy cch
biu din d liu ca chng cng c th rt khc nhau. S khc nhau trong cch
biu din d liu c th l di khc nhau cho mt kiu d liu, hoc cch sp
xp cc byte khc nhau trong mt kiu nhiu byte, hoc s dng bng m k t
khc nhau. V d, mt s nguyn c kiu integer c th biu din bng 2 byte, 4
byte hoc 8 byte, ty theo th h CPU, h iu hnh v m hnh lp trnh. Ngay c
mt kiu integer c chiu di 2 byte cng c hai cch sp xp th t byte gi tr
cao ng trc hay ng sau byte gi tr thp. Mt v d khc l s khc nhau
trong cch s dng bng m k t trong cc h thng vn chuyn th in t, gy
ra khng t rc ri cho ngi s dng thuc cc nc khng ni ting Anh. Trong
khi a s cc h thng mi s dng 8 bit, th mt s h thng c ch x l c k
t 7 bit, v vy mt s k t c m ha vi gi tr ln hn 127 b hiu sai.
Chc nng ca lp biu din d liu l chuyn i cc dng biu din d liu
khc nhau v c php thnh mt dng chun, nhm to iu kin cho cc i tc
truyn thng c th hiu c nhau mc d chng s dng cc kiu d liu khc
nhau. Ni mt cch khc, lp biu din d liu gii phng s ph thuc ca lp
ng dng vo cc phng php biu din d liu khc nhau. Ngoi ra, lp ny cn
c th cung cp mt s dch v bo mt d liu, v d qua phng php s dng
m kha.
Nu nh cch biu din d liu c thng nht, chun ha, th chc nng ny
khng nht thit phi tch ring thnh mt lp c lp, m c th kt hp thc
hin trn lp ng dng n gin ha v nng cao hiu sut ca vic x l giao
thc. y chnh l mt c trng trong cc h thng bus trng.
Lp kim sot ni (session layer)
Mt qu trnh truyn thng, v d trao i d liu gia hai chng trnh ng
dng thuc hai nt mng, thng c tin hnh thnh nhiu giai on. Cng nh
vic giao tip gia hai ngi cn c vic t chc mi quan h, gia hai i tc
truyn thng cn c s h tr t chc mi lin kt. Lp kim sot ni c chc
nng kim sot mi lin kt truyn thng gia cc chng trnh ng dng, bao
gm cc vic to lp, qun l v kt thc cc ng ni gia cc ng dng i
tc. Cn phi nhc li rng, mi lin kt gia cc chng trnh ng dng mang
tnh cht logic; thng qua mt mi lin kt vt l (gia hai trm, gia hai nt
mng) c th tn ti song song nhiu ng ni logic. Thng thng, kim sot
ni thuc chc nng ca h iu hnh. thc hin cc ng ni gia hai ng
dng i tc, h iu hnh c th to cc qu trnh tnh ton song song (cnh
tranh). Nh vy, nhim v ng b ha cc qu trnh tnh ton ny i vi vic s
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
67
dng chung mt giao din mng cng thuc chc nng ca lp kim sot ni.
Chnh v th, lp ny cn c tn l lp ng b ha.
Trong cc h thng bus trng, quan h ni gia cc chng trnh ng dng
c xc nh sn (quan h tnh) nn lp kim sot ni khng ng vai tr g ng
k. i vi mt s h thng khc, chc nng ca lp ny c y ln kt hp vi
lp ng dng v l do hiu sut x l truyn thng.
Lp vn chuyn (transport layer)
Bt k bn cht ca cc ng dng cn trao i d liu, iu cn thit l d liu
phi c trao i mt cch tin cy. Khi mt khi d liu c chuyn i thnh
tng gi, cn phi m bo tt c cc gi u n ch v theo ng trnh t chng
c chuyn i. Chc nng ca lp vn chuyn l cung cp cc dch v cho vic
thc hin vn chuyn d liu gia cc chng trnh ng dng mt cch tin cy,
bao gm c trch nhim khc phc li v iu khin lu thng. Nh vy m cc
lp trn c th thc hin c cc chc nng cao cp m khng cn quan tm ti
c ch vn chuyn d liu c th.
Cc nhim v c th ca lp vn chuyn bao gm:
thc hin vic vn chuyn mt cch hiu qu, tin cy, mt d liu cn
chuyn i c th c chia thnh nhiu n v vn chuyn (data segment unit) c
nh s th t kim sot trc khi b sung cc thng tin kim sot lu thng.
Do cc c im ring ca mng truyn thng cng nghip, mt s nhim v
c th ca lp vn chuyn tr nn khng cn thit, v d vic dn knh hoc kim
sot lu thng. Mt s chc nng cn li c dn ln kt hp vi lp ng dng
tin vic thc hin v to iu kin cho ngi s dng t chn phng n ti
u ha v nng cao hiu sut truyn thng.
Lp mng (network layer)
Mt h thng mng din rng (v d Internet hay mng vin thng) l s lin
kt ca nhiu mng tn ti c lp. Mi mng ny u c mt khng gian a ch
v c mt cch nh a ch ring bit, s dng cng ngh truyn thng khc
nhau. Mt bc in i t i tc A sang mt i tc B mt mng khc c th
qua nhiu ng khc nhau, thi gian, qung ng vn chuyn v cht lng
ng truyn v th cng khc nhau. Lp mng c trch nhim tm ng i ti
u (routing) cho vic vn chuyn d liu, gii phng s ph thuc ca cc lp bn
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
68
trn vo phng thc chuyn giao d liu v cng ngh chuyn mch dng kt
ni cc h thng khc nhau. Tiu chun ti u y hon ton da trn yu cu
ca cc i tc, v d yu cu v thi gian, qung ng, v gi thnh dch v hay
yu cu v cht lng dch v. Vic xy dng v hy b cc quan h lin kt gia
cc nt mng cng thuc trch nhim ca lp mng.
C th nhn thy, lp mng khng c ngha i vi mt h thng truyn
thng cng nghip, bi y hoc khng c nhu cu trao i d liu gia hai
trm thuc hai mng khc nhau, hoc vic trao i c thc hin gin tip thng
qua chng trnh ng dng (khng thuc lp no trong m hnh OSI). Vic thc
hin trao i d liu thng qua chng trnh ng dng xut pht t l do l ngi
s dng (lp trnh) mun c s kim sot trc tip ti ng i ca mt bc in
m bo tnh nng thi gian thc, ch khng mun ph thuc vo thut ton
tm ng i ti u ca cc b router. Cng v vy, cc b router thng dng
trong lin kt mng hon ton khng c vai tr g trong cc h thng bus trng.
Lp lin kt d liu (data link layer)
Lp lin kt d liu c trch nhim truyn dn d liu mt cch tin cy trong
qua mi lin kt vt l, trong bao gm vic iu khin vic truy nhp mi
trng truyn dn v bo ton d liu. Lp lin kt d liu cng thng c chia
thnh hai lp con tng ng vi hai chc nng ni trn: Lp iu khin truy nhp
mi trng (medium access control, MAC) v lp iu khin lin kt logic
(logical link control, LLC). Trong mt s h thng, lp lin kt d liu c th m
nhim thm cc chc nng khc nh kim sot lu thng v ng b ha vic
chuyn giao cc khung d liu.
thc hin chc nng bo ton d liu, thng tin nhn c t lp pha trn
c ng gi thnh cc bc in c chiu di hp l (frame). Cc khung d liu
ny cha cc thng tin b sung phc v mc ch kim li, kim sot lu thng v
ng b ha. Lp lin kt d liu bn pha nhn thng tin s da vo cc thng tin
ny xc nh tnh chnh xc ca d liu, sp xp cc khung li theo ng trnh
t v khi phc li thng tin chuyn tip ln lp trn n.
Lp vt l (physical layer)
Lp vt l l lp di cng trong m hnh phn lp chc nng truyn thng
ca mt trm thit b. Lp ny m nhim ton b cng vic truyn dn d liu
bng phng tin vt l. Cc qui nh y m t giao din vt l gia mt trm
thit b v mi trng truyn thng:
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
69
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
70
71
My tnh iu khin
(Trm A)
Thit b o
(Trm B)
CT iu khin
CT thu thp DL
Lp ng dng
Lp ng dng
Lp 3-6
Lp 3-6
Lp lin kt d liu
Lp lin kt d liu
Lp vt l
Lp vt l
Cp truyn
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
72
Kin trc giao thc TCP/IP v i chiu vi m hnh OSI c minh ha trn
Hnh 2.40. Khc vi OSI, thc ra khng c mt m hnh giao thc no c cng
b chnh thc cho TCP/IP. Tuy nhin, da theo cc chun giao thc c pht
trin, ta c th sp xp cc chc nng truyn thng cho TCP/IP thnh nm lp c
lp l lp ng dng, lp vn chuyn, lp Internet, lp truy nhp mng v lp vt
l.
Nu tch ring TCP v IP th l nhng chun ring v giao thc truyn
thng, tng ng vi lp vn chuyn v lp mng trong m hnh OSI. Nhng
ngi ta cng dng TCP/IP ch mt m hnh truyn thng, ra i trc khi c
chun OSI.
Lp ng dng
Lp ng dng thc hin cc chc nng h tr cn thit cho nhiu ng dng
khc nhau. Vi mi loi ng dng cn mt module ring bit, v d FTP (File
Transfer Protocol) cho chuyn giao file, TELNET cho lm vic vi trm ch t
xa, SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) cho chuyn th in t, SNMP
(Simple Network Management Protocol) cho qun tr mng v DNS (Domain
Name Service) phc v qun l v tra cu danh sch tn v a ch Internet.
OSI
TCP/IP
Lp ng dng
Lp ng dng
TELNET
FTP
SMTP
DNS
Lp kim sot ni
Lp vn chuyn
Lp vn chuyn
UDP
TCP
Lp Internet
Lp mng
Lp lin kt d liu
ICMP
IP
ARP RARP
Lp vt l
Lp vt l
Hnh 2.40:
Lp vn chuyn
C ch bo m d liu c vn chuyn mt cch tin cy hon ton khng
ph thuc vo c tnh ca cc ng dng s dng d liu. Chnh v th, c ch
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
73
[2]
[3]
[4]
[5]
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
74
Chng 3:
75
Chng ny gii thiu cc thnh phn c bn trong mt h thng mng truyn thng
cng nghip nh phng tin truyn dn, phn cng v phn mm giao din mng, thit
b lin kt mng v cc linh kin mng khc.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
76
V tuyn: Sng truyn thanh (radio AM, FM), sng truyn hnh (TV), vi sng
(microwave), tia hng ngoi (UV).
105
106
107
108
109
V tinh
i dy xon
Cp ng trc
Vi sng
mt t
Si quang
Hng ngoi
FM radio
AM radio
TV
Di tn
LF
MF
HF
3.1.1 i dy xon
i dy xon (Twisted Pair) l mt pht minh ca A. Grahm Bell vo nm 1881 v
t tr thnh phng tin kinh in trong cng nghip in thoi. Mt i dy xon
bao gm hai si dy ng c qun cch ly m vo nhau. Tc dng th nht ca vic
qun dy l trng in t ca hai dy s trung ha ln nhau, nh Hnh 3.2 minh ha, v
th nhiu x ra mi trng xung quanh cng nh tp nhiu do xuyn m s c gim
thiu. Hin tng nhiu xuyn m (crosstalk) xut hin do s giao thoa trng in t
ca chnh hai dy dn. Khi nim xuyn m c ngun gc k thut in thoi, ch s
chng cho lm mo ting ni do tc ng qua li gia hai dy dn. Nu kch thc,
xon ca i dy c thit k, tnh ton ph hp, trng in t do chng gy ra s t
trit tiu ln nhau v hu nh khng lm nh hng ti cht lng tn hiu.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
77
a) STP
b) UTP
28
26
24
22
20
0.08
0.13
0.2
0.32
0.50
ng knh dy (mm)
0.32
0.40
0.51
0.64
0.80
in tr R (/m)
0.436
0.280
0.178
0.106
0.070
78
3.1.2 Cp ng trc
Mt loi cp truyn thng dng khc l cp ng trc (coaxial cable hay coax). Nh
trn Hnh 3.5 minh ha, mt cp ng trc bao gm mt dy li bn trong v mt dy
(kiu ng) bao bc pha ngoi, c ngn cch bi mt lp cch ly (in mi). Cng
nh i dy xon, cht liu c s dng cho dy dn y l ng. Lp cch ly
thng l polyethylen (PE), trong khi v bc l nha PVC.
V bc (PVC)
Lp dn ngoi (Cu)
Dy dn li (Cu)
Lp cch ly (PE)
79
mt2 cng lm gim s tn hao trn ng truyn khi s dng cp truyn c ng knh
ln. Hnh 3.6 biu th s suy gim ng truyn gia cp ng trc so snh vi i dy
xon. V c tnh ng hc, cp ng trc c di tn ln hn i dy xon nn vic tng
tn s nhp nng tc truyn cng d thc hin hn. Tc truyn ti a cho php
c th ti 1-2 Gbit/s. Vi tc thp, khong cch truyn c th ti vi nghn mt m
khng cn b lp. Tuy nhin, bn cnh gi thnh cao hn i dy xon th vic lp t,
u dy phc tp cng l mt nhc im ca chng. V vy trong truyn thng cng
nghip, cp ng trc ch yu c dng cc cp trn (bus h thng, bus x nghip)
nh ControlNet v Ethernet.
100
STP
10
Coax
1
1
10
100
1000
Tn s (MHz)
3.1.3 Cp quang
Cp quang c s dng trong cc lnh vc ng dng i hi tc truyn ti rt
cao, phm vi truyn dn ln hoc trong cc mi trng lm vic chu tc ng mnh ca
nhiu. Vi k thut tin tin hin nay, cc loi cp quang c th t ti tc truyn
20Gbit/s. Cc h thng c lp t thng thng c tc truyn khong vi Gbit/s.
S suy gim tn hiu y rt nh, v vy chiu di cp dn c th ti hng chc, thm
ch hng trm kilomt m khng cn mt b lp hay mt b khuch i tn hiu.
Mt u im ln ca cp quang l tnh nng khng nhiu cng nh tnh tng thch
in-t. Cp quang khng chu tc ng ca nhiu ngoi cnh nh trng in t, sng
v tuyn. Ngc li, bn thn cp quang cng hu nh khng bc x nhiu ra mi
trng xung quanh, v th khng nh hng ti hot ng ca cc thit b khc. Bn
cnh , s dng cp quang cng nng cao bo mt ca thng tin c truyn. Thc
t rt kh c th gn b mt cc thit b nghe trm ng truyn m khng gy ra st
gim tn hiu mt cch t ngt. Vi cc thit b k thut c bit ngi ta c th d
dng xc nh c v tr b can thip.
Nguyn tc lm vic ca cp quang da trn hin tng phn x ton phn ca nh
sng ti b mt tip xc gia hai vt liu c h s khc x n1 v n2 khc nhau tha mn
iu kin:
2
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
80
n1
n2
arctan
n1
n2
n2
n1
Nhm th nht cng c chia tip thnh hai loi: Si c h s bc (Step Index
Fiber) v si c h s dc (Gradient Index Fiber). Bng 3.2 tm tt mt s c tnh v
thng s tiu biu ca ba loi cp quang ny.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
81
Si n ch
H s dc
ng c tnh ca
h s khc x
ng i ca tia
sng
ng knh trong
50 m
9 m
ng knh ngoi
250 m
125 m
125 m
suy gim
100 MHz
1GHz
100GHz
1dB/100m tn s
B pht / b thu
it laze / APD
Tc truyn *
~ 1Gbit/s * km
~ 100Gbit/s * km
Cao
Thp
Khong cch
Gi thnh
1
3.1.4 V tuyn
Trong mt s lnh vc ng dng khng th s dng cp truyn, hoc vi chi ph cho
lp t rt cao - v d trong cng nghip khai thc du kh trn bin hoc trong lnh vc
theo di kh tng thy vn - cc phng php truyn v tuyn ng vai tr quan trng.
Trong nhng nm gn y, phng php truyn d liu trn cc phng tin v tuyn
c ng dng ngy cng rng ri, nh s c mt ca cc cng ngh hin i, d s
dng v tin cy.
Mt trong cc vn ca vic truyn d liu qua vi sng l phi s dng mt tn s
thch hp, c php ca cc c quan hu quan trnh gy nhiu i vi cc h thng
khc. nhiu nc, s ni lng trong cc qui nh cp php to iu kin d dng cho
vic trang b v a vo s dng cc thit b. Gi thnh tng th cho mt h thng - k
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
82
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
83
Lp ng dng
Phn mm
Lp kim sot ni
Lp vn chuyn
Lp lin kt d liu
Phn cng
Lp mng
H iu hnh
M hnh OSI
Lp vt l
Hnh 3.9:
Hnh 3.10 m t mt cu trc tiu biu phn cng ghp ni bus trng cho cc thit
b, s dng ch yu cc vi mch tch hp cao. Phn cng ny c th thc hin di dng
mt bng mch ring c th ghp b sung, hoc tch hp sn trong bng mch ca
thit b.
Chc nng x l giao thc truyn thng c th c thc hin bng mt b vi x l
thng dng kt hp vi vi mch thu pht khng ng b a nng UART (Universal
Asynchronous Receiver/Transmitter). Vi mch UART thc hin vic chuyn i cc d
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
84
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
85
Bus
Gic cm
B thu pht
(V d RS-485)
Cch ly
EPROM/
EEPROM/
Flash
RAM
V d +24VDC
Ngun
t
UART
Vi x l
(X l giao thc)
Giao din vi vi
mch thit b hoc
IO-Driver
Timer,
Watchdog
Vi mch thit b
Hnh 3.10: Cu trc tiu biu mt bng mch giao din bus
86
PLC
PS
CPU
IM
IM
DI
DO
AI
AO
Hnh 3.11: Giao din bus cho PLC vi module truyn thng
PS
CPU
DI
DO
AI
AO
Cng DP
Profibus-DP
3.2.3 Ghp ni PC
Cc mch giao din mng cho my tnh c nhn cng c cu trc tng t nh cho
PLC. Tuy nhin, v tnh cht a nng ca b x l trung tm cng nh ca bng mch
chnh (main-board), phng n th hai cho PLC (CPU tch hp kh nng truyn thng)
khng th thc hin c y. Cc module giao din mng cho PC thng c thc
hin di mt trong cc dng sau:
Card giao din mng cho cc khe cm ISA, PCI, Compact-PCI, ...
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
87
Card PCMCIA
Ngoi ra, s dng Modem (trong hoc ngoi) cng l mt phng php thng dng
c th truy nhp mng qua PC v mt ng in thoi sn c.
Card giao din mng
Tng t nh cc PLC, CPU ca mt my tnh c nhn s dng h thng bus ni b
(bus song song) giao tip vi cc module vo/ra cho cc thit b ngoi vi nh my in,
bn phm, mn hnh, v.v... Bn cnh mt s module c tch hp sn trn bng mch
chnh, cc my tnh c nhn cn c mt s khe cm cho cc module vo/ra khc v h
tr vic m rng h thng. Mt card giao din mng cho PC c lp vo mt khe cm,
thng thng theo chun ISA, PCI hoc Compact-PCI. Trn Hnh 3.13 l v d mt sn
phm ca Siemens cho ghp ni my tnh c nhn PC vi PROIBUS-FMS hoc
PROFIBUS-DP.
Trn mt card giao din mng cho PC thng c mt b vi x l m nhim chc
nng x l giao thc. Tuy nhin, ty theo tng trng hp c th m ton b hay ch
mt phn chc nng thuc lp 7 (lp ng dng) c vi x l ca card thc hin, phn
cn li s thuc trch nhim ca chng trnh ng dng, thng qua CPU ca my tnh.
CP 5412 (A2)
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
88
RS-232
PC
Adapter
bus trng
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
89
Distributed
I/O
PS
Interface
Module
DI
DO
AI
AO
Cng DP
Profibus-DP
DeviceNet
module
B iu khin s
B khi ng
ng c
DeviceNet
module
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
90
DeviceNet
Truyn ng
Cm bin
in-quang
Thit b
quan st
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
91
PM giao thc
Phn mm
giao din ng dng
Chng trnh
ng dng
Phn mm
giao din ng dng
PM giao thc
Chng trnh
ng dng
H iu hnh
Trnh iu khin
Trnh iu khin
92
Trong mt s trng hp, CPU ch ch cn truy nhp trc tip vo mt s vng trong
b nh ca ASIC (v d vng nh DPM), phn t chc giao tip cn li do ASIC m
nhim hon ton. Mt s vng nh nh thanh ghi c th cha d liu cu hnh, mt s
vng nh khc nh hp th (mailbox) c th cha cc d liu s dng cn trao i trong
mng.
Thnh phn ca h iu hnh
Phn mm giao thc c th thc hin di hnh thc l mt thnh phn ty chn
trong h iu hnh. Thng thng, phn mm ny khng thc hin ton b cc lp giao
thc ca mt h thng mng, m ch thc hin mt s lp pha trn. V d, mt card
giao din Ethernet cha sn firmware cho x l giao thc cp thp, trong khi h iu
hnh (Windows, UNIX) c th b sung cc phn mm giao thc cp trn nh TCP/IP,
IPX/SPX,... S khc bit c bn so vi dng firmware l phn mm x l giao thc
y do CPU ca my ch thc hin, trong khi firmware do vi x l ca phn cng giao
din mng thc hin. u im ca cch thc hin ny l s linh hot ti a cho nn ng
dng.
Phn mm th vin
Phn mm x l giao thc thc hin di dng mt th vin lp trnh l hnh thc
linh hot nht, cho php nhng trc tip m x l giao thc vo chng trnh ng dng
mt cch c la chn. Thng thng, nh sn xut phn cng giao din mng c th
cung cp km mt th vin hm (C/C++). Cng ging nh dng ci t trong h iu
hnh, m phn mm th vin do CPU ca my ch thc hin v thng thng ch m
nhim chc nng x l giao thc ca cc lp trn.
93
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
94
3.4.1 B lp
Tn hiu t mt trm pht ra trn ng truyn khi ti cc trm khc bao gi cng b
suy gim v bin dng, t hay nhiu ty theo c tnh ca cp truyn v c tnh tn s
ca tn hiu. Chnh v vy m c s lin quan rng buc gia tc truyn (quyt nh
tn s tn hiu) vi chiu di ti a ca dy dn. Mt khc, cc chun truyn dn nh
RS-485 cng qui nh cht ch c tnh in hc ca cc thit b ghp ni (c coi nh
ti), dn n s hn ch v s trm tham gia. m rng khong cch truyn cng nh
nng cao s trm tham gia th cch thng thng l s dng cc b lp (repeater).
Vai tr ca b lp l sao chp, khuch i v hi phc tn hiu mang thng tin trn
ng truyn. Hai phn mng c th lin kt vi nhau qua mt b lp c gi l cc
on mng (segment), chng phi ging nhau hon ton c v tt c cc lp giao thc
v k c ng truyn vt l. Mc d cc on mng v mt logic vn thuc mt mng
duy nht, tc cc trm ca chng phi c a ch ring bit, mi on mng c coi
nh cch ly v mt in hc. V vy, s lng cc trm trong ton mng c th ln hn
chun truyn dn qui nh.
Nh Hnh 3.20 minh ha, chc nng ca mt b lp c th coi nh thuc phn di
ca lp vt l nu i chiu vi m hnh OSI. Ch rng, b lp ch ni c hai on
ng dn ca cng mt h thng truyn thng, thc hin cng mt giao thc v mi
trng truyn dn cng hon ton ging nhau. Trng hp mt thit b c chc nng
kt ni hai on mng c mi trng truyn dn khc nhau (v d mt bn dng cp
quang, mt bn dng cp ng trc), ta dng khi nim b chuyn i hoc b thch
ng.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
95
CT ng dng
CT ng dng
Repeater
VD: Profibus
segment 1
VD: Profibus
segment 2
3.4.2 Cu ni
Cu ni (bridge) phc v cho vic lin kt cc mng con vi nhau, ch khi phn pha
trn ca lp 2 ca chng (c gi l lp iu khin kt ni logic, Logical Link
Control-LLC) lm vic vi cng mt giao thc. Mi trng truyn dn v phng php
iu khin truy nhp ng dn cho mi mt mng con c th khc nhau. Cu ni c
s dng khi lin kt cc mng con c cu trc khc nhau hoc do mt yu cu thit k
c bit no . Nhim v ca cu ni nhiu khi ch gii quyt vn iu khin truy
nhp mi trng (MAC), cn chc nng ca lp LLC khng b thay i g. Trong
trng hp ny, cu ni c th c s dng cho ghp ni cc mng con m mi trng
truyn dn c th khc nhau, v d gia cp ng trc vi cp quang, hoc ghp ni cc
mng con c phng php truy nhp bus khc nhau, v d gia Token Ring v Ethernet.
Hnh 3.21 minh ha nguyn tc lm vic ca mt cu ni. i chiu vi m hnh
OSI th mt cu ni lm vic trn c s lp LLC, tc phn trn ca lp 2. Nh vy, n
s phi thc hin cc giao thc pha di lp ny cho c hai phn mng c th
chuyn i cc bc in qua li. Bn thn mt cu ni khng c a ch mng ring.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
96
CT ng dng
CT ng dng
4
Bridge
LLC
2
1
MAC
MAC
2
1
VD: Ethernet
3.4.3 Router
Router c nhim v lin kt hai mng vi nhau trn c s lp 3 theo m hnh OSI.
Router cng c chc nng xc nh ng i ti u cho mt gi d liu cho hai i tc
thuc cc mng khc nhau (routing). Cc mng c lin kt c th khc nhau hai lp
1 v 2, nhng bt buc phi ging nhau lp 3. Mi mng u c mt a ch ring bit
v mt khng gian a ch ring. iu c ngha l, hai trm thuc hai mng khc
nhau c th c cng mt a ch, tuy nhin chng c phn bit bi a ch ca mng.
Cng nh cc nt mng khc, tng ng vi mi mng router c mt a ch ring. Nh
vy, nu mt router ghp ni n mng th bn thn n c n a ch - cc trm trong mt
mng ch nhn thy mt a ch ca router.
Hnh 3.22 m t nguyn tc lm vic ca router trong m hnh OSI. i vi bus
trng, lp 3 hu nh khng c ngha, v vy router ch c vai tr quan trng trong
cc h thng mng cao cp hn nh mng cc b (LAN) hoc mng din rng (WAN).
Trong vic giao tip lin mng th m a ch trong mt bc in bao gm nhiu
thnh phn, trong c a ch ca ni gi, ni nhn cng nh cc thnh phn m t a
ch mng m bc in cn i qua. thc hin c vic tm ng i ti u, router
phi thay i cc thnh phn lin quan trong m a ch ny trc khi truyn tip d liu
i, nh mt thut ton cho trc v mt bng cha nhng thng tin cn thit ca cc
mng tham gia. Tiu chun cho ng i ti u ph thuc vo qui nh c th, v d
ng truyn n a ch cn gi l ngn nht, thi gian truyn thng tin ngn nht, qua
t thit b truyn tin trung gian nht hay gi thnh hp l nht, hoc cng c th kt hp
nhiu yu t khc nhau.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
97
CT ng dng
CT ng dng
5
Router
4
3
2
1
4
3
VD: X.25
3.4.4 Gateway
Gateway c s dng lin kt cc h thng mng khc nhau (cc h thng bus
khc nhau). Nhim v chnh ca gateway l chuyn i giao thc cp cao, thng
c thc hin bng cc thnh phn phn mm. Nh vy, gateway khng nht thit phi
l mt thit b c bit, m c th l mt my tnh PC vi cc phn mm cn thit. Tuy
nhin, cng c cc sn phm phn cng chuyn dng thc hin chc nng gateway.
Hnh 3.23 minh ha nguyn tc lm vic ca mt gateway. Chnh v nguyn tc hot
ng trn lp ng dng, nn gateway cho php lin kt cc h thng theo m hnh kin
trc by lp OSI v c cc h thng khng theo m hnh ny.
CT ng dng
Gateway
CT ng dng
7
VD: Profibus
VD: Interbus-S
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
98
thng bus trng3. Trong khi vic chun ha cc h thng bus cn mang nhiu vn
th ngi s dng thng mong i s tng thch gia chng mt mc no .
Tuy nhin, trc khi tr li cu hi ny ta cn phi lm r hai vn sau:
Hai h thng mng c cng thc hin mt s dch v tng ng hay khng?
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
99
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
100
2
HUB
SWITCH
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
101
[2]
[3]
[4]
[5]
OPC Taskforce: OLE for Process Control - Data Access Specification, Version 2.0A,
1998, www.opcfoundation.org.
AS-Interface: http://www.as-interface.com
[7]
Bitbus: http://www.bitbus.org
[8]
CAN:
[9]
ControlNet: http://www.controlnet.org
http://www.can-cia.de
[10] DeviceNet:
http://www.odva.org
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
Chng 4:
102
4.1 PROFIBUS
PROFIBUS (Process Field Bus) l mt h thng bus trng c pht trin ti c
t nm 1987, do 21 cng ty v c quan nghin cu hp tc. Sau khi c chun ha
quc gia vi DIN 19245, PROFIBUS tr thnh chun chu u EN 50 170 trong nm
1996 v chun quc t IEC 61158 vo cui nm 1999. Bn cnh , PROFIBUS cn
c a vo trong chun IEC 61784 mt chun m rng trn c s IEC 61158 cho
cc h thng sn xut cng nghip. Vi s ra i ca cc chun mi IEC 61158 v IEC
61784 cng nh vi cc pht trin mi gn y, PROFIBUS khng ch dng li l mt
h thng truyn thng, m cn c coi l mt cng ngh t ng ha.
Vi mc ch qung b cng nh h tr vic pht trin v s dng cc sn phm
tng thch PROFIBUS, mt t chc ngi s dng c thnh lp, mang tn
PROFIBUS Nutzerorganisation (PNO). T nm 1995, t chc ny nm trong mt hip
hi ln mang tn PROFIBUS International (PI) vi hn 1.100 thnh vin trn ton th
gii.
PROFIBUS nh ngha cc c tnh ca mt h thng bus cho php kt ni nhiu
thit b khc nhau, t cc cc thit b trng cho ti vo/ra phn tn, cc thit b iu
khin v gim st. PROFIBUS nh ngha ba loi giao thc l PROFIBUS-FMS,
PROFIBUS-DP v PROFIBUS-PA. FMS l giao thc nguyn bn ca PROFIBUS,
c dng ch yu cho vic giao tip gia cc my tnh iu khin v iu khin gim
st. Bc tip theo l s ra i ca DP vo nm 1993 - mt giao thc n gin v nhanh
hn nhiu so vi FMS. PROFIBUS-DP c xy dng ti u cho vic kt ni cc thit
b vo/ra phn tn v cc thit b trng vi cc my tnh iu khin. PROFIBUS-FMS
v PROFIBUS-DP lc u c s dng ph bin trong cc ngnh cng nghip ch to,
lp rp. Tuy nhin gn y, vai tr ca PROFIBUS-FMS ngy cng m nht bi s
cnh tranh ca cc h da trn nn Ethernet (Ethernet/IP, PROFINet, High-Speed
Ethernet,...). Trong khi , phm vi ng dng ca PROFIBUS-DP ngy cng lan rng
sang nhiu lnh vc khc. PROFIBUS-PA l kiu c bit c s dng ghp ni trc
tip cc thit b trng trong cc lnh vc t ng ha cc qu trnh c mi trng d
chy n, c bit trong cng nghip ch bin. Thc cht, PROFIBUS-PA chnh l s
m rng ca PROFIBUS-DP xung cp trng cho lnh vc cng nghip ch bin.
Ngy nay, PROFIBUS l h bus trng hng u th gii vi hn 20% th phn v vi
hn 5 triu thit b lp t trong khong 500.000 ng dng. C th ni, PROFIBUS l
gii php chun, ng tin cy cho nhiu phm vi ng dng khc nhau, c bit l cc
ng dng c yu cu cao v tnh nng thi gian.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
103
Giao din
s dng
PROFIBUS-FMS
PROFIBUS-DP
PROFIBUS-PA
FMS-Profiles
DP-Profiles
PA-Profiles
Lp 7
Lp 3-6
Lp 2
Lp 1
Fieldbus Message
Specification (FMS)
K h n g
t h
h i n
4.1 PROFIBUS
104
9,6/19,2/
187.5
500
1500
45,45/93,75
Chiu di
1200
3000/6000/
12000
1000
400
200
100
(mt)
V giao din c hc cho cc b ni, loi D-Sub 9 chn c s dng ph bin nht
vi cp bo v IP20. Trong trng hp yu cu cp bo v IP65/67, c th s dng mt
trong cc loi sau y:
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
105
Truyn dn vi RS-485IS
Mt trong nhng u im ca RS-485 l cho php truyn tc cao, v th n c
pht trin c th ph hp vi mi trng i hi an ton chy n. Vi RS-485IS (IS :
Intrinsically Safe), t chc PNO a ra cc ch dn v cc qui nh ngt ngho v
mc in p v mc dng tiu th ca cc thit b lm c s cho cc nh cung cp.
Khc vi m hnh FISCO ch cho php mt ngun tch cc an ton ring, y mi
trm u l mt ngun tch cc. Khi ghp ni tt c cc ngun tch cc, dng tng cng
ca tt c cc trm khng c php vt qu mt gi tr ti a cho php. Cc th
nghim cho thy cng c th ghp ni ti a 32 trm trong mt on mng RS-485IS.
Truyn dn vi cp quang
Cp quang thch hp c bit trong cc lnh vc ng dng c mi trng lm vic
nhiu mnh hoc i hi phm vi ph mng ln. Cc loi cp quang c th s dng
y l:
4.1 PROFIBUS
106
PC
PLC
PROFIBUS
Chnh v nhiu trm tch cc c th ng vai tr l ch, cu hnh truy nhp bus kt
hp gia Token-Passing v Master/Slave cn c gi l nhiu ch (Multi-Master).
Thi gian vng lp ti a mt trm tch cc li nhn c Token c th chnh c
bng tham s. Khong thi gian ny chnh l c s cho vic tnh ton chu k thi gian
ca c h thng.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
107
CSRD (Cyclic Send and Request Data with Reply): Gi v yu cu d liu tun
hon.
Hnh thc thc hin cc dch v ny c minh ha trn Hnh 4.3. Cc dch v
khng tun hon thng c s dng truyn cc d liu c tnh cht bt thng, v
d cc thng bo s kin, trng thi v t ch lm vic, v vy cn c gi l cc
dch v truyn thng bo.
Dch v khng tun hon
(Truyn thng bo)
D liu
D liu
Trm n
Trm n+1
Xc nhn
D liu
Gi v yu cu d liu (SRD)
D liu
Trm n+2
D liu
D liu
D liu
4.1 PROFIBUS
108
4.1.5 Cu trc bc in
Mt bc in (telegram) trong giao thc thuc lp 2 ca PROFIBUS c gi l
khung (frame). Ba loi khung c khong cch Hamming l 4 v mt loi khung c bit
nh du mt token c qui nh nh sau:
FC
FCS
ED
DA
SA
FC
DU
FCS
ED
SA
DA
LE
LEr
DA
SA
SD2
DA
SA
FC
DU
FCS
ED
Token:
SD4
Tn y
ngha
SD1...
Start Delimiter
SD4
LE
Length
LEr
Length repeated
DA
Destination Address
SA
Source Address
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
109
DU
Data Unit
FC
Frame Control
FCS
ED
End Delimiter
20
LSB
0
b1
10
11
27
MSB
b2
b3
b4
b5
b6
b7
b8
Vi mi k t UART, bn nhn kim tra cc bit khi u, bit cui v bit chn l
(parity chn). Vi mi khung, bn nhn kim tra cc byte SD, DA, SA, FCS, ED,
LE/LEr (nu c) cng nh thi gian ri trc mi khung yu cu. Nu c li,
ton b khung phi hy b.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
110
4.1.6 PROFIBUS-FMS
Mc d PROFIBUS-FMS khng c chun ha trong IEC 61158 v mt phn v
th vai tr ca n cng m nht dn trong cc pht trin tip theo, ng dng ca n
c mt vai tr nht nh trong mt s lnh vc cng nghip ch to, lp rp. S dng
PROFIBUS-FMS l bus h thng, cc my tnh iu khin c th c ghp ni theo
cu hnh nhiu ch giao tip vi nhau v vi cc thit b trng thng minh di
hnh thc gi cc thng bo. y, phm vi chc nng, dch v cao cp l tnh nng
c coi trng hn so vi thi gian phn ng ca h thng. Do c im ca cc ng
dng trn cp iu khin v iu khin gim st, d liu c trao i ch yu vi tnh
cht khng nh k.
i chiu vi m hnh OSI, lp ng dng ca PROFIBUS-FMS bao gm hai lp con
l FMS v LLI (Lower Layer Interface). Bi cc lp t 3 n 6 khng xut hin y,
lp LLI c vai tr thch ng, chuyn dch cc dch v gia lp FMS v lp FDL (lp 2).
Giao din gia FMS vi cc qu trnh ng dng c thc hin bi lp ALI
(Application Layer Interface).
Qu trnh ng dng
ALI
Thch ng cc dch
v vi ng dng
To cc khi DL
giao thc (PDU)
FMS
Din gii cc
PDU
LLI
Lp 1 / 2
Qun tr mng
(FMA)
Lp 7
Thch ng dch v
vi FMS
Lp vt l v lp lin kt d liu
4.1 PROFIBUS
111
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
112
Cc dch v qun l gm c:
4.1.7 PROFIBUS-DP
PRFIBUS-DP c pht trin nhm p ng cc yu cu cao v tnh nng thi gian
trong trao i d liu di cp trng, v d gia thit b iu khin kh trnh hoc my
tnh c nhn cng nghip vi cc thit b trng phn tn nh I/O, cc thit b o, truyn
ng v van. Vic trao i d liu y ch yu c thc hin tun hon theo c ch
ch/t. Cc dch v truyn thng cn thit c nh ngha qua cc chc nng DP c s
theo chun EN 50 170. Bn cnh , DP cn h tr cc dch v truyn thng khng tun
hon, phc v tham s ha, vn hnh v chn on cc thit b trng thng minh.
i chiu vi m hnh OSI, PROFIBUS-DP ch thc hin cc lp 1 v 2 v l do
hiu sut x l giao thc v tnh nng thi gian. Tuy nhin, DP nh ngha pha trn lp
7 mt lp nh x lin kt vi lp 2 gi l DDLM (Direct Data Link Mapper) cng nh
mt lp giao din s dng (User Interface Layer) cha cc hm DP c s v cc hm
DP m rng. Trong khi cc hm DP c s ch yu phc v trao i d liu tun hon,
thi gian thc, cc hm DP m rng cung cp cc dch v truyn d liu khng nh k
nh tham s thit b, ch vn hnh v thng tin chn on.
Vi cc pht trin mi gn y, PROFIBUS-DP c coi l k thut truyn thng, l
giao thc truyn thng duy nht trong cng ngh PROFIBUS. Giao thc PROFIBUSDP c chia thnh ba phin bn vi cc k hiu DP-V0, DP-V1 v DP-V2.
Phin bn DP-V0 qui nh cc chc nng DP c s, bao gm:
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
113
H tr cnh bo v bo ng.
ng b ha ng h v ng du thi gian
Kh nng d phng.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
114
Trm t DP (DP-Slave): Cc thit b t khng c vai tr kim sot truy nhp bus,
v vy ch cn thc hin mt phn nh cc dch v so vi mt trm ch. Thng
thng, l cc thit b vo/ra hoc cc thit b trng (truyn ng, HMI, van,
cm bin) hoc cc b iu khin phn tn. Mt b iu khin PLC (vi cc
vo/ra tp trung) cng c th ng vai tr l mt trm t thng minh.
Trong thc t, mt thit b c th thuc mt kiu ring bit ni trn, hoc phi hp
chc nng ca hai kiu. V d, mt thit b c th phi hp chc nng ca DPM1 vi
DPM2, hoc trm t vi DPM1.
Vic t cu hnh h thng c thc hin bng cc cng c (phn mm). Thng
thng, mt cng c cu hnh cho php ngi s dng b sung v tham s ha nhiu
loi thit b ca cng mt nh sn xut mt cch tng i n gin, bi cc thng tin
tnh nng cn thit ca cc thit b ny c a vo c s d liu ca cng c cu
hnh. Cn vi thit b ca cc hng khc, cng c cu hnh i hi tp tin m t i km,
gi l tp tin GSD (Gerte-stammdaten).
c tnh vn hnh h thng
Chun DP m t chi tit c tnh vn hnh h thng m bo tnh tng thch v
kh nng thay th ln nhau ca cc thit b. Trc ht, c tnh vn hnh ca h thng
c xc nh qua cc trng thi hot ng ca cc thit b ch:
4.1 PROFIBUS
115
Trc khi thc hin trao i d liu tun hon, trm ch chuyn thng tin cu hnh
v cc tham s c t xung cc trm t. Mi trm t s kim tra cc thng tin v
kiu thit b, khun dng v chiu di d liu, s lng cc u vo/ra. Ch khi thng tin
cu hnh ng vi cu hnh thc ca thit b v cc tham s hp l th n mi bt u
thc hin trao i d liu tun hon vi trm ch.
Trong mi chu k, trm ch c cc thng tin u vo ln lt t cc trm t ln b
nh m cng nh a cc thng tin u ra t b nh m xung ln lt cc trm t
theo mt trnh t qui nh sn trong danh sch (polling list). Mi trm t cho php
truyn ti a 246 Byte d liu u vo v 246 Byte d liu u ra. Nguyn tc trao i
d liu tun hon ch/t c minh ha trn Hnh 4.6.
Vi mi trm t, trm ch gi mt khung yu cu v ch i mt khung p ng
(bc in tr li hoc xc nhn). Thi gian trm ch cn x l mt lt danh sch
hi tun t chnh l chu k bus. ng nhin, chu k bus cn phi nh hn chu k vng
qut ca chng trnh iu khin. Thc t, thi gian cn thit truyn 512 bit d liu
u vo v 512 bit d liu u ra vi 32 trm v vi tc truyn 12Mbit/s nh hn
2ms.
D liu u ra
danh sch hi tun t
Slave 1
D liu u vo
yu cu
p ng
D liu u ra
Slave 1
D liu u vo
D liu u ra
Slave 2
D liu u vo
D liu u ra
Slave n
D liu u vo
yu cu
p ng
D liu u ra
Slave n
D liu u vo
DP-Master
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
116
ng b ha d liu vo/ra
Trong cc gii php iu khin s dng bus trng, mt trong nhng vn cn phi
gii quyt l vic ng b ha cc u vo v u ra. Mt thit b ch c th ng b
ha vic c cc u vo cng nh t cc u ra qua cc bc in gi ng lot. Mt
trm ch c th gi ng lot (broadcast, multicast) lnh iu khin t ch ng
b cho mt nhm trm t nh sau:
Ngoi ra, phin bn DP-V1 cn m rng thm hai loi thng bo chn on na l:
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
117
Thng bo cnh bo/bo ng lin quan ti cc bin qu trnh, trng thi cp nht
d liu v cc s kin tho/lp module thit b.
DP Slave
(cho hng)
DP Slave
(t hng)
DP Slave
(t hng)
Ch ng thi
i vi mt s ng dng nh iu khin truyn ng in, iu khin chuyn ng,
c ch giao tip theo kiu hi tun t hoc giao tip trc tip t-t cha th p ng
c i hi cao v tnh nng thi gian thc. V vy, phin bn DP-V2 b sung ch
ng thi (isochronous mode), cho php thc hin giao tip theo c ch ch/t kt hp
vi TDMA. Nh mt thng bo iu khin ton cc gi ng lot, ton b cc trm
trong mng c ng b ha thi gian vi chnh xc ti micro-giy. Vic giao tip
c thc hin theo mt lch trnh t trc, khng ph thuc vo ti tc thi trn bus.
Do hn ch c rung (jitter), c ch ny cho php phi hp hot ng mt cch
cht ch v nhp nhng gia cc trm trn bus. Mt v d ng dng tiu biu l bi ton
iu khin chuyn ng, trong trm ch ng vai tr b iu khin v tr v mt s
trm t l cc bin tn vi chc nng iu khin tc ng c.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
118
4.1.8 PROFIBUS-PA
PROFIBUS-PA (Process Automation) l mt th loi bus trng thch hp cho cc
h thng iu khin trong cc ngnh cng nghip ch bin, c bit l trong ha cht v
ha du. Thc cht, PROFIBUS-PA l mt s m rng ca PROFIBUS-DP vi k
thut truyn dn MBP theo IEC 1158-2 c v mt s qui nh chuyn bit (profile) v
thng s v c tnh ca cho cc thit b trng. Cc qui nh chuyn bit ny to iu
kin cho kh nng tng tc v thay th ln nhau gia cc thit b ca nhiu nh sn
xut khc nhau. Vic m t cc chc nng v c tnh hot ng ca cc thit b da m
hnh khi chc nng quen thuc. Xt v mt k thut, PROFIBUS-PA khng nhng
hon ton c th thay th cc phng php truyn tn hiu vi 4-20 mA hoc HART, m
cn em li nhiu u th ca mt h thng bus trng.
Vi kh nng ng ti ngun, PROFIBUS-PA cho php ni mng cc thit b o
lng v iu khin t ng trong cc ng dng cng nghip ch bin bng mt cp i
dy xon duy nht, s dng tc truyn c nh l 31.25 kbit/s. PROFIBUS-PA cng
cho php thc hin bo tr, bo dng cng nh thay th cc trm thit b trong khi vn
hnh. c bit, PRFIBUS-PA c pht trin thch hp s dng trong cc khu vc
nguy hi, d chy n thuc kiu bo v an ton ring4 (EEx ia/ib) hoc ng kn5
(EEx d).
Kin trc giao thc
Xt theo m hnh qui chiu OSI, PROFIBUS-PA ging hon ton PROFIBUS-DP t
lp lin kt d liu (FDL) tr ln. V vy vic ghp ni gia hai h thng c th thc
hin n gin qua cc b chuyn i (DP/PA-Link hoc DP/PA-Coupler), nh c
minh ha trn Hnh 4.8. Mi thit b trng PA cng c coi nh mt DP-Slave. Cc
gi tr o, gi tr iu khin v trng thi ca cc thit b trng PA trao i tun hon
vi DP-Master (DPM1) qua cc chc nng DP c s (DP-V0). Mt khc, cc d liu
khng tun hon nh tham s thit b, ch vn hnh, thng tin bo dng v chn
on c trao i vi cc cng c pht trin (DPM2) qua cc chc nng DP m rng
(DP-V1). Bn cnh cc chc nng DP chun, PA cn b sung mt hm qun tr h
thng c ng b ha thi gian.
Giao din bus an ton ring (EEx ia/ib)
Cc yu cu c th t ra cho mt giao din bus PROFIBUS-PA an ton ring bao
gm:
4
5
intrinsically safe
encapsulation
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
119
PLC
(DP-Master)
PC
(DP-Master)
PROFIBUS-DP
PROFIBUS-PA
I/O phn tn
(DP-Slave)
DP/PA-Link
(DP-Slave)
PA-Profile
PA-Profile h tr kh nng tng tc v thay th ln nhau gia cc thit b ca nhiu
nh sn xut khc nhau. Cc thit b trng PA c chia thnh hai loi, da theo cc
profile nh sau:
Profile cp B: Qui nh c tnh v chc nng cho cc thit b c chc nng phc
hp, hay cn gi l cc thit b trng thng minh. Bn cnh cc chc nng ca
cp A, cc chc nng ny bao hm kh nng gn a ch t ng, ng b ha
thi gian, c s d liu phn tn, t m t thit b qua ngn ng DDL (Device
Description Language) v lp lch khi chc nng.
Cc khi PA
PA-Profile s dng m hnh khi m t cc chc nng v tham s thit b. Mi
khi i din cho mt chc nng s dng, v d vo hoc ra tng t. Cc khi chc
nng c th c lin kt logic vi nhau qua cc u vo v u ra, to ra mt chng
trnh ng dng. Trn thc t, mt mi lin kt logic gia hai khi chc nng thuc hai
trm thit b s c thc hin bng mt mi lin kt truyn thng ca h thng bus.
Ba loi khi c th cho cc thit b PA l:
Khi bin i (transducer block) cha cc tham s cn thit cho vic ghp ni
mt thit b trng vi qu trnh k thut, v d cc thng tin phc v chnh nh
(calibration) v chn on vo/ra.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.1 PROFIBUS
120
Khi chc nng c trch nhim thc hin chc nng vo/ra (AI, AO, DI, DO)
nm trong mt sch lc iu khin.
[2]
[3]
Chun IEC 61158 (Part 2-6): Digital data communications for measurement and control Fieldbus for use in industrial control systems.
[4]
[5]
[6]
[7]
Jonas Berge: Fieldbuses for Process Control: Engineering, Operation and Maintenance.
ISA, 2002.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.2 Modbus
121
4.2 Modbus
Modbus l mt giao thc do hng Modicon (sau ny thuc AEG v Schneider
Automation) pht trin. Theo m hnh ISO/OSI th Modbus thc cht l mt chun giao
thc v dch v thuc lp ng dng, v vy c th c thc hin trn cc c ch vn
chuyn cp thp nh TCP/IP, MAP (Manufacturing Message Protocol), Modbus Plus
v ngay c qua ng truyn ni tip RS-232.
Modbus nh ngha mt tp hp rng cc dch v phc v trao i d liu qu trnh,
d liu iu khin v d liu chn on. Tt c cc b iu khin ca Modicon u s
dng Modbus l ngn ng chung. Modbus m t qu trnh giao tip gia mt b iu
khin vi cc thit b khc thng qua c ch yu cu/p ng. V l do n gin nn
Modbus c nh hng tng i mnh i vi cc h PLC ca cc nh sn xut khc.
C th, trong mi PLC ngi ta cng c th tm thy mt tp hp con cc dch v
a ra trong Modbus. c bit trong cc h thng thu thp d liu v iu khin gim
st (SCADA), Modbus hay c s dng trn cc ng truyn RS-232 ghp ni gia
cc thit b d liu u cui (PLC, PC, RTU) vi thit b truyn d liu (Modem).
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.2 Modbus
122
D liu cha cc thng tin b sung m trm t cn cho vic thc hin hm c
gi. Trong trng hp c thanh ghi, d liu ny ch r thanh ghi u tin v s
lng cc thanh ghi cn c.
Thng tin kim li gip trm t kim tra vn ton ca ni dung thng bo
nhn c.
Thng bo yu cu t master
a ch thit b
a ch thit b
M hm
M hm
D liu
D liu
Kim sot li
Kim sot li
Thng bo p ng t slave
4.2 Modbus
123
4.2.2 Ch truyn
Khi thc hin Modbus trn cc mng khc nh Modbus Plus hoc MAP, cc thng
bo Modbus c a vo cc khung theo giao thc vn chuyn/lin kt d liu c th.
V d, mt lnh yu cu c ni dung cc thanh ghi c th c thc hin gia hai b
iu khin ghp ni qua Mobus Plus.
i vi cc thit b ghp ni qua mng Modbus chun, c th s dng mt trong hai
ch truyn l ASCII hoc RTU. Ngi s dng la chn ch theo mun, cng
vi cc tham s truyn thng qua cng ni tip nh tc truyn, parity chn/l, v.v...
Ch truyn cng nh cc tham s phi ging nhau i vi tt c cc thnh vin ca
mt mng Modbus.
Ch ASCII
Khi cc thit b trong mt mng Modbus chun giao tip vi ch ASCII
(American Standard Code for Information Interchange), mi byte trong thng bo c
gi thnh hai k t ASCII 7 bit, trong mi k t biu din mt ch s hex. u im
ca ch truyn ny l n cho php mt khong thi gian trng ti a mt giy gia
hai k t m khng gy ra li. Cu trc mt k t khung gi i c th hin nh sau:
Start
Stop
Mi k t khung bao gm
1 bit kt thc (Stopbit) nu s dng parity hoc 2 bit kt thc nu khng s dng
parity
Ch RTU
Khi cc thit b trong mt mng Modbus chun c t ch RTU (Remote
Terminal Unit), mi byte trong thng bo c gi thnh mt k t 8 bit. u im
chnh ca ch truyn ny so vi ch ASCII l hiu sut cao hn. Tuy nhin, mi
thng bo phi c truyn thnh mt dng lin tc. Cu trc mt k t khung gi i
c th hin nh sau:
Start
Stop
Mi k t khung bao gm
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.2 Modbus
124
1 bit kt thc (stop bit) nu s dng parity hoc 2 bit kt thc nu khng s dng
parity.
4.2.3 Cu trc bc in
Mt thng bo Modbus bao gm nhiu thnh phn v c chiu di c th khc nhau.
Trong mt mng Modbus chun, nu mt trong hai ch truyn (ASCII hoc RTU)
c chn, mt thng bo s c ng khung. Mi khung bao gm nhiu k t khung
c cu trc nh c m t phn trn. Cc k t ny s c truyn i lin tc thnh
dng ch RTU, hoc c th gin on vi khong cch thi gian ti a mt giy
ch ASCII. Mc ch ca vic ng khung l nh du khi im v kt thc ca
mt thng bo, cng nh b sung thng tin kim li. Trng hp thng bo khng c
truyn trn vn c th pht hin c v bo li.
Hai ch truyn ASCII v RTU khng nhng ch khc nhau cch m ha thng
tin gi i v cu trc k t khung, m cn khc nhau cu trc mt bc in gi i hay ni cch khc l cu trc khung thng bo, cng nh bin php kim li.
Trong mt mng khc nh MAP hay Modbus Plus, giao thc mng c qui nh ring
v cu trc khung thng bo. Hnh thc nh a ch v phng thc truyn cng hon
ton do giao thc mng c th nh ngha, v vy phn a ch nm trong mt thng bo
Modbus c th tr nn khng cn thit trong qu trnh truyn dn. Tuy nhin, mt a
ch Modbus s c chuyn i thnh mt a ch trm tng ng ca mng pha di.
Khung ASCII
Trong ch ASCII, mt thng bo bt u vi du hai chm (:), tc k t ASCII
3A, v kt thc bng hai du quay li-xung dng (CRLF), tc hai k t ASCII 0D v
0A (Hnh 4.10). Mi byte trong thng bo c truyn i bng hai k t ASCII, v vy
cc k t c php xut hin trong cc phn cn li ca khung l 0-9 v A-F.
Khi u
a ch
M hm
D liu
M LCR
Kt thc
1 K t
2 K t
2 K t
n K t
2 K t
2 K t
CR + LF
Mi thit b tham gia mng c trch nhim lin tc theo di ng truyn v pht
hin s xut hin ca du hai chm. Khi du hai chm nhn c th hai k t tip theo
s mang a ch ca thit b c yu cu nhn thng bo hoc thit b gi thng bo
p ng. Khong cch thi gian ti a cho php gia hai k t trong mt thng bo l
mt giy. Nu vt qu gi tr ny, bn nhn s coi l li.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.2 Modbus
125
Khung ASCII s dng phng php LRC (Longitudinal Redundancy Check) cho
vic kim li. Chi tit v phng php ny s c m t trong chng mc tip theo
(Bo ton d liu).
Khung RTU
Trong ch RTU, mt thng bo bt u vi mt khong trng yn lng ti thiu l
3.5 thi gian k t. Thc t, ngi ta chn thi gian bng mt s nguyn ln thi
gian k t, nh c biu th bng dy (- - - -) trn Hnh 4.11. u tin c truyn s
l 8 bit a ch, sau n 8 bit m hm, mt s byte ty d liu v cui cng l thng
tin kim li CRC. Sau khi truyn k t cui ca m CRC, khung thng bo cng phi
c kt thc bng mt khong trng yn lng ti thiu l 3.5 thi gian k t, trc khi
bt u mt thng bo mi. Thc cht, khong trng kt thc ca mt thng bo cng
c th chnh l phn khi u bt buc ca thng bo tip theo.
Khi u
a ch
M hm
D liu
M CRC
Kt thc
(- - - -)
8 bit
8 bit
n x 8 bit
16 bit
(- - - -)
4.2 Modbus
126
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.2 Modbus
127
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
128
Lp 7
FMS
FAS
Ngn truyn thng
Lp 3-6
Khng th hin
Lp 2
Lp lin kt d liu
Lp 1
Lp vt l
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
129
Lp vt l c thc hin da theo chun IEC 1158-2 (nay l IEC 61158-2) v ISA
S50.02-1992. Lp lin kt d liu da trn chun IEC/ISA DLL. Lp ng dng thc
hin cc dch v Fieldbus Message Specification (FMS) ging nh PROFIBUS (xem
4.1.6). Lp con FAS (Fieldbus Access Sublayer) c chc nng lin kt FMS vi lp lin
kt d liu. Cc chng trnh ng dng nm ngoi phm vi ca m hnh OSI, c m
t di dng cc khi chc nng (Function Block, FB) v mt ngn ng m t thit b
(Device Description Language, DDL).
M t
Kch c
Chiu di ti
a
i dy xon STP
1900 m
i dy xon nhiu li c bc lt
1200 m
400 m
200 m
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
130
nu khng s dng b lp. C th s dng ti a 4 b lp, cho php tng khong cch
truyn ti a ln tng cng 9500 mt v nng tng s trm trong ton mng ln 240.
Bus iu khin/
Bus h thng
Fieldbus I/O
hoc PLC
Hp chia
im-im
ng trc/
ng nhnh
Daisy-chain
Hnh sao
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
131
15..20 mA
Thu
Pht
in p
Dng thit b
100 Ohm
Ngun
0,75..1 V
Ngun
9..32 V
100 Ohm
Thi gian
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
132
LAS
Schedule
a
b
c
CD(a)
Thng bo
D liu a
publisher
D liu a
D liu a
subscriber
subscriber
LAS
Live List
x
y
z
PT(x)
Thng bo
D liu
D liu
server x
client z
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
133
4.3.4 Cu trc bc in
Qu trnh xy dng bc in qua tng lp giao thc ca Foundation Fieldbus c
minh ha trn Hnh 4.16. di mi trong bc in c tnh bng byte. D liu s
dng ti a l 251 byte trong mt bc in. Qua mi lp trong ngn giao thc, bc in
li c gn thm phn thng tin lin quan ti vic x l giao thc lp . V d,
phn FMS PCI m t kiu i tng VFD v dch v FMS c s dng, phn DLL
PCI mang thng tin v c ch giao tip v kiu lin kt. lp vt l, khung to ra t lp
lin kt d liu cn c gn thm khi u v cc ngn cch phc v mc ch
ng b ha nhp cng nh nhn bit u cui ca bc in.
Foundation Fieldbus s dng phng php m ha bit Manchester lng cc. Vic
ng b ha c thc hin cho tng bc in thng qua 8 bit 1 v 0 lun phin trong
nh du m u (Preamble). Trong trng hp s dng thm cc b lp th di
m u ny c th hn 1 byte. Ring cc ngn cch u (Start Delimiter) v ngn
cch cui (End Delimiter) c m ha theo mt s c bit.
CHNG TRNH
NG DNG
USER DATA
FMS
USER
PCI ENCODED DATA
FMS
4
FAS
DLL
PCI
LIN KT DL
5
LP VT L
PREAMBLE
STARTDELIMITER
1
( > 1 khi s dng
b lp)
0..251
FAS
PCI
FMS PDU
4..255
FAS PDU
5..256
FCS
2
FAS PDU
ENDDELIMITER
8..273
PCI:
PDU:
DLL:
FCS:
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
134
Kiu phn phi bo co (Report Distribution): Giao tip khng lp lch gia mt
trm gi v mt nhm trm nhn, thng c s dng trong vic gi cc thng
bo bo ng.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
135
VFD ng dng
M t i
tng NMIB
M t i
tng SMIB
M t i
tng FBAP
D liu i
tng NMIB
D liu i
tng SMIB
D liu i
tng FBAP
FMS
FAS
DLL
PHY
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
136
RA (Ratio): Khi t l.
AI
AI
AI
PID
AO
AI
PID
AO
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
137
Cc i tng ghi th (Trend Objects) cho php ghi li d liu thi gian thc
ti ch cc tham s khi chc nng c th truy nhp t my ch hoc t cc
thit b khc.
[2]
[3]
Fieldbus Foundation: Foundation Fieldbus Application Guide 31,25 kbit/s Wiring and
Installation. Ti liu AG-140, Rev. 1.0, 1996.
[4]
Jonas Berge: Fieldbuses for Process Control: Engineering, Operation and Maintenance.
ISA, 2002.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.8 Ethernet
138
4.4 Ethernet
Ethernet l kiu mng cc b (LAN) c s dng rng ri nht hin nay. Thc cht,
Ethernet ch l mng cp di (lp vt l v mt phn lp lin kt d liu), v vy c th
s dng cc giao thc khc nhau pha trn, trong TCP/IP l tp giao thc c s
dng ph bin nht. Tuy vy, mi nh cung cp sn phm c th thc hin giao thc
ring hoc theo mt chun quc t cho gii php ca mnh trn c s Ethernet. High
Speed Ethernet (HSE) ca Fieldbus Foundation chnh l mt trong tm h bus trng
c chun ha quc t theo IEC 61158.
Ethernet c xut x l tn gi mt sn phm ca cng ty Xerox, c s dng u
tin vo nm 1975 ni mng 100 trm my tnh vi cp ng trc di 1km, tc
truyn 2,94 Mbit/s v p dng phng php truy nhp bus CSMA/CD. T s thnh
cng ca sn phm ny, Xerox cng DEC v Intel xy dng mt chun 10 Mbit/sEthernet. Chun ny chnh l c s cho IEEE 802.3 sau ny. c bit, vi phin bn
100 Mbit/s (Fast Ethernet, IEEE 802.3u), Ethernet ngy cng ng mt vai tr quan
trng trong cc h thng cng nghip. Bn cnh vic s dng cp ng trc, i dy
xon v cp quang, gn y Ethernet khng dy (Wireless LAN, IEEE 802.11) cng
ang thu ht s quan tm ln.
2b LLC
CSMA/
2a MAC
1 Vt l
CD
802.1
802.3
802.14
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.8 Ethernet
139
Loi cp
Chiu di on ti a
S trm ti a/on
10BASE5
Cp ng trc dy
500 m
100
10BASE2
Cp ng trc mng
200 m
30
10BASE-T
i dy xon
100 m
1024
10BASE-F
Cp quang
2000 m
1024
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.8 Ethernet
Tap
Li
140
i dy xon
Cp thu pht
B thu pht
(a) 10BASE5
B ni
(b) 10BASE2
Hub
(c) 10BASE-T
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.8 Ethernet
141
4.4.4 Cu trc bc in
IEEE 802.3/Ethernet ch qui nh lp MAC v lp vt l, v vy mt bc in cn
c gi l khung MAC. Cu trc mt khung MAC c minh ha trn Hnh 4.21.
7 byte
1 byte
2/6 byte
2/6 byte
2 byte
M u
SFD
a ch
a ch
di/
(555..5H)
(D5H)
ch
ngun
Kiu gi
46-1500 byte
D liu
4 byte
PAD
FCS
4.8 Ethernet
142
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.8 Ethernet
143
1
,
1 + 2 evl / cn
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
khung 64 byte
0,2
0,1
0,0
16
128
256
4.8 Ethernet
144
Hnh 4.23 minh ha cu trc ghp ni mng LAN 802.3 vi mt b chuyn mch
SWITCH
HUB
Loi cp
100BASE-T4
i dy xon hng 3
Chiu di on ti a
100 m
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.8 Ethernet
145
100BASE-TX
i dy xon hng 5
100 m
100BASE-FX
Cp quang
2000 m
4.8 Ethernet
146
Cp pht a ch ng
High Speed Ethernet s dng cc giao thc chun DHCP (Dynamic Host Control
Protocol) v IP (Internet Protocol) cng nh chc nng qun l h thng cp pht
ng a ch cho cc trm. Sau khi nhn c yu cu cp a ch t mt thit b, DHCP
Server s tm mt a ch IP cn trng v cp pht cho thit b yu cu. Tip theo,
thit b thng bo cho phn qun l h thng (System Manager) v c cp pht mt
nhn thit b vt l (Physical Device Tag). Mt khi a ch v mi lin kt c thit
lp, phn qun l h thng c th np cu hnh xung thit b.
NMA: Network Management Agent (ip vin qun tr mng)
VFD: Virtual Field Device (Thit b trng o)
OD:
NMA
VFD
OD
HSE
SMK
HSE
LRE
Bridge
H1
H1
Interface
Interface
1
N
FBAP
VFD
1
FBAP
VFD
n
OD
OD
HSE Management
Agent
SMIB
NMIB
DHCP, SNTP
SNMP
UDP
HSE
MIB
IP
IEEE 802.3 (lp Vt l + MAC)
Cu trc d phng
V c bn, gii php d phng HSE da vo cc cu trc v thnh phn Ethernet
thng dng. C hai dng d phng - d phng mng v d phng thit b - u c h
tr. Mt v d cu hnh d phng tiu biu c minh ha trn Hnh 4.25.
Khi chc nng linh hot
Khi chc nng (Function Block, FB) l mt khi nim trng tm trong Foundation
Fieldbus H1 v HSE. M rng m hnh khi chc nng cho cc ng dng sn xut gin
on, cc khi chc nng linh hot (Flexible Function Block, FFB) c coi nh phn
mm bao bc, i din cho cc thut ton ng dng c bit hoc cc cng vo/ra tng
t cng nh s. Cc ngn ng chun c nh ngha trong IEC 61131-3 c th s dng
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
4.8 Ethernet
147
to cc khi chc nng linh hot, tng t nh vi cc khi chc nng thng thng.
Cng thng qua cc khi chc nng linh hot ny, vic lin kt vi H1 cng nh vi cc
h thng s dng giao thc khc c thc hin mt cch thng nht.
Hnh 4.25: Mt cu hnh d phng HSE tiu biu
Thit b ch
d phng
Switch B
Switch A
Thit b
lin kt A
PLC
Thit b
lin kt B
Phng tin
d phng
Thit b d
phng
Cc thit b H1
[2]
H.W. Johnson: Fast Ethernet Dawn of New Network, Englewood Cliff, NJ.
[3]
[4]
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
Chng 5:
149
La chn gii php mng: Gii php mng nhiu khi cng ph thuc vo gii
php h thng, song trong thc t vn c th c mt vi s la chn. Thng
thng ta c th la chn mt t hp gii php bus h thng v bus trng n
vi nhau, nh s trnh by chi tit trong mc 5.2.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
150
Chy th: Kim tra hot ng truyn thng vi nhiu sch lc th khc nhau, c
th vi mt s hoc ton b cc thit b bt ngun. Lu rng hu ht cc li
truyn thng lin quan ti cp truyn, tr u cui, tip t, ngun cho mng, a
ch v tc truyn.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
151
5.2.1 c th ca cp ng dng
Ngay trong chng m u, phn 1.3 phn tch rt r c th ca cc cp ng
dng v yu cu i vi cc h thng mng truyn thng cng nghip tng ng. Trong
thc t ngy nay, chng ta ch cn tp trung vo hai cp l bus h thng (bus iu khin)
v bus trng (bus thit b). S khc nhau v yu cu gia hai cp ny th hin cc
im sau y:
Bus h thng i hi tnh nng thi gian thc t ngt ngho hn bus trng.
C th ni, vic la chn bus h thng ngy nay gn nh xoay quanh mt s khng
nhiu h da trn nn Ethernet, trong khi s la chn i vi bus trng ln hn nhiu.
Gn y c xu hng xut hin mt s t hp cng ngh nh HSE vi Foundation
Fieldbus H1, PROFInet vi PROFIBUS v AS-i, Ethernet/IP vi ControlNet v
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
152
T ng ha cc thit b v my mc n l
T ng ha qu trnh
T ng ha x nghip
T ng ha ta nh
T ng ha cc thit b v my mc n l
T ng ha cc thit b v my mc n l bao gm cc lnh vc iu khin cn
cu, iu khin thang my, iu khin my cng c, iu khin robot, iu khin
phng tin giao thng. y hu nh ngi ta ch quan tm ti nhim v iu khin
t ng, cn phn iu khin gim st nu c th cng ch dng li chc nng giao
din ngi-my n gin. Cc bi ton iu khin c th rt khc nhau, t iu khin
logic ti iu khin qu trnh v iu khin chuyn ng. c th ca cc ng dng ny
l yu cu rt cao v tnh nng thi gian thc, trong khi lng d liu trao i khng
ln. Cc my mc, thit b c sn xut hng lot, v vy u t cho gii php iu
khin trn mt thnh phm phi tht tit kim. Cc yu cu ny dn n phi s dng
cc gii php bus thit b vi kin trc giao thc n gin, ph hp cho ghp ni trc
tip cc cm bin v c cu chp hnh, c tnh tin nh v gi thnh thp. Mt vi v d
tiu biu l CAN, AS-i, SwiftNet v Sercos.
T ng ha qu trnh
T ng ha cng nghip thng c chia thnh hai mng l t ng ha qu trnh
(process automation) v t ng ha x nghip (factory automation), tng ng vi hai
lnh vc ng dng c bn l cng nghip ch bin, khai thc (process industry) v cng
nghip ch to, lp rp (manufacturing). Cng nghip ch bin v khai thc bao gm
cc ngnh du kh, than, ha du, ha cht, thc phm, dc phm, in lc, xi mng,
giy, ... Cc ngnh cn li nh xe hi, ch to my cng c, luyn kim, cn thp, in t
c xp vo cng nghip ch to, lp rp.
c th ca cc ngnh cng nghip khai thc v ch bin l cc qu trnh lin tc
din bin chm. V vy tn sut trao i d liu thp, tuy nhin bc in thng di
cha thng tin v cc bin tng t. Cng ngh bus trng y khng i hi tc
cao, nhng ph mng ln, phi c tnh tin nh v c s la chn cho ph hp
trong mi trng d chy n. Khng nghi ng g, hai cng ngh bus trng i u trong
lnh vc ny l Foundation Fieldbus H1 v PROFIBUS-PA.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
153
T ng ha x nghip
Trong cc ngnh cng nghip ch to v lp rp, bi ton iu khin logic v iu
khin trnh t ng vai tr trung tm, nu khng k ti bi ton iu khin my mc v
thit b n l, iu khin chuyn ng. Cc h thng iu khin v gim st y
thng c qui m nh hn so vi trong cng nghip ch bin, lng d liu cn trao i
thng t hn nhng c yu cu cao hn v thi gian phn ng. Cc gii php mng tiu
biu l INTERBUS, DeviceNet, PROFIBUS-DP v AS-i.
T ng ha ta nh
T ng ha ta nh l mt lnh vc ng dng c nhiu tim nng, c bit ti cc
khu vc ang pht trin xy dng mnh nh Vit Nam. Cc ta nh cng s, cc
khch sn, cc sn bay v ngay c cc nh chung c cng c nhu cu t ng ha cao.
Cc h thng l si, iu ha nhit , h thng ng m ca, h thng thang my, h
thng chiu sng, h thng cnh bo chy,... u l cc i tng cn iu khin v
gim st t trung tm. Tuy cc bi ton iu khin khng phi qu phc tp, nhng s
lng cc thit b th rt ln v chng loi th a dng. Mt s cng ngh bus c u th
trong lnh vc ny l LON, EIB v gn y l truyn thng qua ng in lc.
Cc h thng giao thng-vn ti
Cc h thng iu khin v gim st trong lnh vc giao thng, v d iu khin giao
thng th, ng st, hng hi hoc hng khng l cc h thng c cu trc phn tn
mt cch t nhin. Cc bi ton tiu biu trong lnh vc ny iu khin tn hiu cc
nt giao thng, iu khin phn lung giao thng, iu ng phng tin giao thng v
trong tng lai l cc h thng xe t hnh. Vic ni mng c th thc hin qua nhiu
phng thc khc nhau, v d qua ng in lc, qua sng v tuyn, qua ng in
thoi. n nay, hu ht cc ng dng ny u da trn cc gii php c bit, ng kn.
Tuy nhin, y ta cng c th ngh ti p dng mt s h thng mng cng nghip
chun nh INTERBUS hoc PROFIBUS-DP kt hp vi s dng cp quang, hoc giao
thc Modbus kt hp qua ng in lc hoc in thoi cng cng.
Cc h thng phn phi nng lng
Tng t nh cc h thng giao thng, cc mng li phn phi nng lng nh
cung cp in, nc, ga u c bn cht lai v phn tn mt cch t nhin. c bit,
iu phi v gim st cc mng in lc quc gia l mt bi ton tng i phc tp bi
mc tri rng v phn tn cao, m hnh bt nh, tnh nng thi gian thc ngt
ngho. Vic s dng cc cng ngh truyn thng qua ng in lc, hoc ng cp
quang kt hp vi mt s giao thc chun nh MODBUS c th l mt gii php hp
l.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni
154
c tnh thi gian: Tnh nng thi gian thc ( nhanh, kp thi, d on c),
thi gian phn ng tiu biu.
Chun ha: iu kin cho kh nng tng tc, tnh nng m ca h thng, trnh
lc hu trong tng lai.
5.2.4 Yu cu kinh t
Trong yu cu mang tnh cht kinh t ta cn xt hai yu t chnh:
Kinh nghim thc t cho thy, ngi s dng thng hay coi nh vic hch ton gi
thnh tng th trong khi qu tp trung vo cc c tnh k thut v gi c trang thit b
phn cng. V d, trnh v kinh nghim sn c cng nh gi dch v thit k, lp t
v bo tr ng vai tr rt quan trng trong u t tng th v lu di.
Trong hon cnh Vit nam, vic mua sm cc thit b, cng c phn mm cng nh
cc dch v h tr c nhiu hn ch, v vy yu t hin trng th trng, kin thc v
kinh nghim sn c nh hng ln ti mt quyt nh. Tuy nhin, ta cng cn thn
trng vi thi quen v s nh hng ca nhn mc, cng nh khng nn c gi nhng
mc cm, nh kin v mt h thng no. Cng nh bt c lnh vc no trong in t,
tin hc, cc cng ngh bus trng c nhng i mi, tin b khng ngng. Xu hng
thm nhp ca Ethernet vo cp iu khin v cp chp hnh l mt v d tiu biu.
Bi ging: Mng truyn thng cng nghip 2008, Hong Minh Sn HBK H Ni