Ferhenga Diwanan 20.12.2016

Ac
Alem destgr
Alcenab
Alcenab
Alcenab
Alsmat
Alyat
Am
Asyan r-be dergah to kerdem rmet-ab
Ebd
Ecem
Edem
Edem kir
Edd
Ekis
Elem
Emr
Enber
Enber-b
Enber sara
Enber-emm
Endelb
End
Enqa
Eqq
Eql kiyaset
er er
Erz
Er Mecd
Erz kir
Etegoyan
Etr
Eyan
Eyn
Eyn
Eyn ksr im
Eyyar
Ezm
Ezl melam
Ezlet
Ezm di bal
Irq
Iq
d
deyan
llet
lm hal
lm qal
nan
qal
sa
sew-teb
we
Ulw
Uqba
Ur msar
Xen
Ebab
Endelbest
Eyan
Eyn heyatim
Heb heb
Helqey rindan
Heywan asa
Heyy Celal
Inbar
Iqa celal
Iq ezel
Iq mecaz
z nazest
Saim
Sefaye
Sefayn
Semed
Terk
Tofan
Ul kerde
Uzlet
Xabest
Xar
Xaret kir
Xen
Xerqet
Xulle
Zahir
Zelam
1. Dam
1. dikevin, 2. pala xwe didin
Ab
Ab heywan
Ab yaqt
c
ebes
ecac
elemdar
elilandn
emq
enber
enberamz
enberefan
enberiken
eqreb
erer
erdihala
Afet
Afinindin
afitab
Afitabest
Agah
Agah raz
Ah atebar
ahsifet
Ahy weh
Al
Al
Al
Ala mehebbet
l
liyat
Ament heqqen bil-qeder
amirzigar
An
An-bedr
Arez-mend
ride
arkar
asan
Asan
Asar
Asar
Asar iq
Asar mehebbet
asih
asitan
Asy ermende
Asman li ber piyan e ji dest duay Neqibend.
Astan
Akara
Aiqan nn e qelem
Ana
aofte
Ab
Ate
Ategede
ubab
uftadi
ulf
uqab
urwet
Utarid
uyn()
Uzza
Aware
Awaz
Awerem pet ef zenb xod ehlul-eba
Awze
Awur
Awur
Axir
axo(e)
Ayat
azar
Ba niqabest
Batin
Bab
Bab
Bab
Bab eta
Bab kerem
Bab kerem
Bab Rehmet
Babet
Bade
Bade
Bade
Bade
Bad seba
Bade rn guwar
Badey saf
ba-dil sergete
Ba-dused
ba-ferh tereb
Bak
Bal
Bala
balgeh, baling
Baln
Bamit
ba-nere ah
ba-nesm
ba-nexme
Baq
Baqyat
Bare gulgn
Baregah
Bargah
Ba-saxer
Ba-sed ukh
Bav
ba-wefa
Bax nem
Bax weslet
Ba-xret
Baxoy
Ba-yar
Ba-yar
Bay ber
Baz
Baz kir
baz
Baz
Baz
B beseran
b dem, mebest j herdem e.
B ser b payem
B skne
Beded
Bed
bed
Bbak
Bcame mil
Bareg
Bn
Bn
Bn
Bed
Bda bbab
Bdad
Bedel nakim
Bedexan
Bedd
bednam
Bedr
Bedra der-mehaq
Bedr perem sfet- eqreb
Bedxwah
Bedxwah cessas nemam
Bfesal
Bfir
Bfutr
Bgav
Bgav
Bgav
Bgaz
Begler
Bguzaf
Behauddn
Bhebb
Bhi xemra gunah
Bhi xemra gunah im, asy ermende me
Bhn bikim ji myek, mdada w rihan bn,
bhnxwe; dilruba
Bhtir
Bhde
Brtyab
Bkam
Bkesb
Bekra
Bela-gerdan
Belek-em
bmal, bserwet
Bmecal
Bmefer
Bmsl
Bend
Bende
Bende
Bende
Bend cunn mubtela
Bendedar
Bende pr muxan. Koley Pr Muxan. Pr muxan
Bende sultan xuban
Bende xal di re
Bende xal syeh
Bendewar
Bendey ferman
benn bi dawiya kurtan ve tn girdan,

Bnewa
Bnewa
Bnewa
Bnezr
Bengim
Ber
Ber
Ber
Ber astan
Ber cumle mhnet
Ber ferq nazik ez- dur gewher
Ber fexfr
Ber kef cam ferfr
Ber kef smn
Ber kemer
Ber mezned n
Ber min rehm
Ber rux bedr munr
Ber xaqan
Ber xedd te
Ber zenexdan
Ber-fraq
berd
Berq
Berne
berq
Berq
Berq
Berq
Berq
Berqe berq. Deng xurmn gurmna birskan.
Berqe
Berq
berzex
Beser
Beser
Best
Best
Best erh
Beste der-zndan
Beste zencr zulf im
Beste zulf muselsel
Bestin
Bestine
Bsukn bmeqer
Bekb
Bte
Bteb selm
Btebb
Btebb
Bwerd bax wuslet
Be-xelet
bxew
Bxl x
Bex
Bexyek ddar te
Beyan nakin
Byar eng
Beyt
Beytul-hezen
Beyta fesh
Bezm
Bezma wsal
Bezm herfan
Bezm ret. Meclsa vexwarin, cy ku meriv l dicivin erab vedixwun.
Bi cunbu
B dexel
bi di; mikat kulek
Bi gestim
Bi pereste
Bi r helbest li hember kesan b hunermend efzal.
Bi wesl
Bi xal
Bi xef ke
Bi zar
Bi zar
Bi zr bm
Bl-cumle
Bl-lah
Bibn
Bir
Bdar
bigihne
Bigrit kemal
Bijaran
Bkam
Bkan
Bm
Bmar
Binkvim erz
Binoim
Bipoe matem
Bipoin
Braqe
Birte
Birfkan y iiry ye.
Birijtin
Birdet
Biryan
Biryan
Biryan
Biryan birit
Bisan
Bisk
Bisoz
Bisozim
Biaret
Bnew
Bnewend
Bit
bi-terfeti l-eyn bi girtin vekirina avan
Bitin
Bitn
Bixirim
Bxd
Bxd
Bxwab xrdim
Byaban
Bot Silvan
Boqrat
Born rah
b
B
Bud htraq
Bul-hewes
Buga der lutfa emm
Bugzer zahid
Bugzered ez-zill tu
Bhayn
Bulbulan
Burc
Brde
Brde
Burdin sebeq
Burd
Bse
Bse
Bstan
But
Bt sengn
Butperest-asa
Btxane
By
By yar
Ca
Cah
Cah meqam
Calis
Calt
Cam
Cam
Cam zucac
Cam Cem
Cam cemed
Cam elestim
Camek
Cana
Canan
Canan
Canan
Canan
Can-bex
Canfza
Cangah
Cangudaz
Ca-nin
Cay
Cay sebir
Cebbar
Cebel Tor
Ceberut
Cebhet
Cebhet beyza
Cebir
Cebr bit
Cefa
Cehd
cehennem
Celal
Celal
Cem
Cema enbya
Cem bne
Cema bn
Cemabn
Cemal
Cemal
Cemal
Cemal
Cemayn
Cemi
Ceml
Cemre
Cemre
Cemah
Cemd
cennatu ednin bihitn mirov l dimnin, t de dijn
Cercs
Ceres
Cerg
Cerg
Cerg
Cergn
Cerh
Cerh
Cerh
Cerh
Cerh zam
Cerh di kul
Cerh di kul
Cerh di pur xwn
cerd
Cew
Cewab
cewlan
cewr
Cewr
Cewr
Cewr
Cewra reqb
cewen
ceyb
cey
Cey heem
Cezbateye
Cgersoz
cih bilind, bejna bilind
cih l bwer tu cih tu l dimn, dij
Clwe
Clweger
Clwe-ha
cilwenuma
Cind
cinesr
Cinn
cirah
Cisir
Cost
coi
Cot bille
C
cd
cullab
Cumle
Cumle
Cumle eza
Cumle sthsan dikin
Cumle stzan dikin
Cmle nrest
Cumle yekser
Cumle. Hem, git.
Cunban dikin
Cunbu
Cunn
Cunn
Cr
Cure
Cure
Cre
cureke
cst
Cst c
Cst c
C
Cuz
Cuz
a
ah
ah
aha
ah Zemzem
ah Zenexdan
ak
aker
akak
aryar
ait
ehre
eleb
elpa
endan elem
end
endkk
eng
eng
erx
erx
erx etles
espan
b
eim
em
em
em
em
em
em
em ebr
em ebr
em ebr
em ab zulal
em bar
em ber ferman
em gryan
em hor
em pur-nem
em rebelek
em ehla
em ehla
em ehla
em ter
em xezal
em-nr
em-e
etr
ewgan
exane
i gy
k hestim
gul
n-n
indik
ira
isan
isan
isan
it
ogan
okar
ovek e ko bi ser w ve guhikeka ji qr
oxn
u
u
u
u
u
u gul
u nam
u merkez
u sal
u Yusf beste ah
un
un
un
un
un
un
un
un
n
unn im
st
daberistin
dac
Dad
Dad
Dad feryad
dadires
Damen
Dal (d) lam (l)
Dal R
Dam
Dam
Daman
Dam iq
damen
Dane
Dar
Dar
dared
darn
dar
Darw daru-fa
Davdoz
dawer
Dax
Dax
Dax
Daxdar
Dew
Dew
Dewa
Debir
Defter eiyan
dehan
delq
Delq
Dm
Dm
Dm
Dm
Dm enwer
Dm mahwe
Dem
Dem-a dem
Dmdur
Dm-dur
Dm bixal
Dem husn bed
Demek
dn, dtin, av
der
Der- bin
der- buhut
der- lehb ate
der- medrese iq
Der sbat
dr, xaniy rahiban
der-alem
der-eyn yeqn
der-ezab
der-ezab roz eb
Der-ax kir
der-beden
der-beden
Der-buhar
der-burc esman
der-bte hcran te
der-cehennem
der-cenh leyal
der-cger
der-cger
der-chan rusway am
der-erx fraq
Derd vet
Der-dare iq
Derd xem dilest bes
Derd mensr
der-delal
der-deman
Der-dest
der-dest
der-dest te
Derddar
der-dil
der-dil
der-dil
Der-dil
Derdmend
Derdinak
Derdinak
Derdmend
der-fraq im
der-fraq im
der-fraq ate
Dergah Kerm
Dergeh al
Der-get
der-gunah
der-hecir
der-helqe
der-heq
der-her nefes
Der-her zeman
der-hn frqet
der
Derka esfel
Derk meqhr
Derk nakin
der-kemn
der-Kerbela
Dermande
der-mhnet hcran
der-murxzar
der-nefes
Der-nib
der-nuqta
der-perde ummd bm
der-peran
Der-qelb
der-qelb
Der-qeza
der-qtal
der-rah iq
der-rkab
der-rikb
der-roz ev. Di roj evan da. Bi ev roj.
Der-saet
Ders xem
Der-seff nal
der-ser
der-ser kuhsare
der-sulk rah heq
der-sunbul
der-teleb
der-temaa
Der-wuq bit
der-xende
Der-xerb
Der-xezan
der-xram
Derya
Derya
Derya
Derya
derya, behr
der-zik ht ezm
Dest pa-bend
Dest-beste
Destgr
Destgr
Destgr
destpk
Destr
Dewa ke
Dwane
Dwane
Dwane
Dwane sewdayem
Dw recm
Dw recm
Dewran
Dewwar
Dexl
Dexl pa-bs te me
Deylem
di hembz de
Di myan im
Di nv
Di nv cam (da)
Di nv pta fraq
Di qedmda
di zivirna ...
dbac quma bi qeseb zr
dibe ko bi mana dibeze be; bz dikit dibeze
Didar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar dlber na-pedd
Ddar hebb
Dde
Dde sefd
Dde ehla
Digel
Digel bad seba
Dih-e
Dih-e xordem
Dil ender-teeb
Dil haim
Dilxerbest
Dila
Dilara
Dil-ara
Dlberan mahwe
Dlber bala-qyamet
Dildar
Dildarm
Dildar ebab
Dil jar
Dil-fikar
Dilgir
Dilgua ke
Dilke
Dilm
Dilroba
Dilroba
Dlroba
Diltibend
Dn
Dn mubn
Dinoim
Dipim
Dipim
Drayet
Diraz
Disoz
Diyar
diyar bibe, xwiya bike
Doht
Doj
Doqtor
Dostdar
dozex
Du nn
dd
Dd
duldul
Dum
durc
durdane
dredest
durrac
Durx kzb
dumen
dunam
Ezem
e
El-meded
Esab
ebarq
Ebel-Qasim
Ebel-Zehra
Ebet- Tahir
Ebet- Teyyb
ebq
ebr
ebleh
Eblehest
ebleq
Ebna cns
Ebrim
Ebry hlal
ebsar
ebter
Ebter
Ebwab
Ebyat qesd
ebyed
Ebyed
ebyedweswas
Ecel
Ecir
Ecsam
Ecsam
Ecz
Edan eal
Efal eswed
efel ava; lemma efel dema ava
Efkar
Efkar
Efxan
Efxan
Efxan
Efxan
Eger
Ehd e
Ehl
Ehmer
Ehsanellah
Ehsen
Ehsen-xezal
ehwahu
Ejn
Ekdar
Ela ey
lan
Elem nereh
El-eman
elest
Elestim
Elestim
Elestim
Elfaz
Elf elf
l
Elmnnet lllah
Emlak Eskender
emwac
Enasir
Enbiya
Enbya
endaze
endelb
engz
Engur
engr
engri
engut
Enhar
Enhar
Enn
Enn
Enqa
Enwa
Enwar
Enwer. Bi nr.
Eqar
Eqd
Eqdes
Eqq
Eqran
Er
Er
Ere
erixm
Erjeng
ermah
Ermexan
Ers
rve wrve
Erxewan
Erz sema
erzen
Esbe
Esed
Esed
Esedullah
Eser kir
Eser nakin
Esfel safil
Esfendar Rustem
Eshab
Esnam
Esrar
estar
stiran
estuqus
Eswed
Eswed uyn
Esweda ehla
an
ebah
Ecar
ek
Ek
Ek
Ek
Ek
Ek
Ek
Ek xn
Ek xnm
ekere kirin
etaya
Etaym
Etaym
etf(i)
etwar
Etwar
Ev qas bi naz iweyan serk nebe ey diza dilan,
Ev r bi ziman Faris ye.
Ev ra j bi ziman Faris hatye nivsn.
Ev ra x Ebdurehman, bi ziman Faris hatye nivsandin.
Evist
evistin
Evser teecbn
Ewc
Ewlya
ewrad
Ewreng
Ewreng
ewsaf
ewtar
Ewwel axir
Exfanke
Exger-we
exter
exterme
Exzab
Ey El ya! Ey El ya! Ey El ya! Ey El!
Ey pr pran hey hewar, ry min re e, pavemay yim,
Ey Rh bike ttiya bi sed edeban v xaka piyan,
Ey Rh! Her dem wext bike ttiya xaka van piyan,
Eyaz
Eymen
Eymen
Eymen
Eyyb-we
Ez di girdava serhildan da noq im belengaz b hi im.
Ez xewf ehwal ezab
Ez xulam himmeta w me k w daxa cger heye,
Ez ew barey av li dyariyn Neqibend im,
ezefyek pare kah
ez-ehd elest
ez-erdan
ezazl
ez-beden
ez-bend
Ez-beray murx dil
Ez-bozorg nam pak-e m negunced der-dihan
ez-bulbul
ez-cesed
ez-cumle esrar
Ezcumle xebr
ez-em
ez-dm
ez-dem
ez-derd mehcr
ez-dest
ez-dest
ez-dest
ez-dest ngar
ez-Dcle
ez-ddar
ez-dil seqm
ez-dlber
ez-dil mecrh
ez-dil min
ez-dil xal
Ez ji qirja dil xwe paqij bikim, bes di avn dil de nexwem.
ezfer
Ezfer
ez-frqet
ez-frqet
ez-hebb
Ez-herdu
ez-hcr can-sz
Ezkar
Ezkar
Ez-kef
ez-kf horwe
Ezman qedm
ez-nar
ez-nar cehm
ez-perda Celal
ez-peran
ez-qamet
ez-qeyd
Ez-qusr
ez-r
Ez-ewq yar ab engr. Ji kfxweya yar erab (ava tir).
ez-xal
Ez-xem
ez-xem
Ez-xerq
ez-xeyr xwod
Ez-xeyr yar
ez-xuban
Ez-yar dyar
Ez-yumn iq
fah
Fan
Faim
Fatih Xeyber, iray tartiy kufr.
Fe lemma en reeytl-qedde mslel-ban yenqad
Fecir
Fecr
Fehm
Felqe
Fena
Fena bn
Feqd
Feqed efleh
Feq
Feraset
ferec
fereq
feres
Ferh
Ferhad
Ferb
Ferz
fermana siltan ya efw, ji bjeya ereb beraet- bsc
Ferq
fersex, pvanek e, dor 4 mlan e
Fer pa-bs nal, erefet od er Heq
Ferxende
ferxunde
Feryadres
fesan efsane, rok
Fesf
Fesl
Fesl
Fesla xezan
Fesl Buhar
Feta
Feth nesret
Fetwe
Fewc fewc
Fewel-lah
fexfr
Fexr
feyd
F semmn we hemm
Fiil zit
Fl-heqqet
Fxan
Fxan
Fikr efkarn min ten wiha ne ey El Murteza,
Find
Find Fanos
Fraq
Fraq
Fraq
Fraq
Firaz
Frdews
firete
Firingstan
Firqet
Frqet
Frqet
Frqet
Frqet
Frqet
Frs
Firyad
Firyad
Firyad
Firyad
Firyad
firyadres
Ftne xas ewam
fud
Furqan
Fushet
Gebir
Geda
Geda
Geda
Geday bab yar
Geh
Geh
Gelo derbar wesf sultan welayet da hatiye gotina heq,
Genc
Gencine
Ger
Ger
Ger
Ger
Ger
gra
Gera z liv seranser ji wesf te y pak tij b,
Ger
Gerden
Gerden di fraz im
Gerden-gec
Gerden-gul
Gerdenxezal
gerdi
Gerdi
gerdn
Gerdn
gerem
Gestin
Get guzar
gete ji geten- = zivirn
Getban qulzem emman rehm
Gewher
Gewher
Geyin
Gezav
Gezav
gezim
Gezme
Geztin
gil
gileh
girban
Girftar
girih
girime
Girt xezeb
gs
Gs
Gs
Gsy ngar nazenn
Gyandan
Gor
goygeran
goyn
gudaz
guftar
Gftar
Guh bidr
Guheran
guhr
Gula cr
Gula cr
Gul-ab
gulizar
Gulbun
Gul cr
Gul-endam
Gulgul
gulgn
Gul-rux
gulen
Gulen
Gulen
Gulzar
Gulzar cemal
Gman
gunbed
Gunbed gerdan
G. Guh.
G er
G sukkan felek
G supehr
Gwar
Gwar
Guzde
Hacet
hadir
Hads
Hady di r
Ham kh delal
Haz genca kemal
Hala
Halat
Halet nez
Hal
Halik
hamn
Hasid
hatif
hatke
Hebandin
hebbeza
Hebbeza
Hebb
Hebb
Hebbellah
hecer
hecir
hedret
Hedye
Heftar
Heftem
Heftem
hejar, mihtac, reben,
Hel mn mezd
hela
helahil
Helahl
Helak
Helawet
Helm
Helqe be-g
Helqedar
hemail
hemamat
hemaxo
Hemu
Hemu
Hemu
hemda
Heme
Heme
Hemil
Heml kim
Heml kit
hemqeran
Hemwar
Hemware unan im
Heqr
Herec
herm
Hergeh
Herf
herfan
Herq
herr
Herr
Herk neby
Herq
Herq nekit
Hesaim
Hesbetel-lah
Hest
heem
Her neer
heval suhbet
Hevpik
Hewes
Hewesbaz
Hewl
hewl didim, cehd dikim
Hey bikim ezm remm
Heybet
hezer
Hezn
Hezn
Hezn
Hezn
Hezn
Hezz
Hezret
hicab
Hcab
Hcab
Hicir
Hcrn
Hcr
Hcr
hicran
Hicran
Hcran
Hicran
Hcr dde
Hcr dildoz
Hcret
H sd
Hfre
Hilak
Hilak
hilandim
hiltin
Himam
Hmmet
Hmmet
Hmmet
Hn
Hn
Hna
Hinban
Hind
Hingaft
Hingar
Hingar sehergah
hret
Hret hor
Hirqet
hisar
Hiar
Hizrest
Hnsn
Hogir
Hor-lqa
Hor-narn
hub
Hub
Hd hd
huds
huma
huqqebaz
Hr dirit
Husn
Husn we
Husn sret
H
Hu dan
Huzn
caz
tdal
hsan
icaz
irab
izaz
btda
idafat
fna
ftraq
hsan
hsan ke
htmal
htraq
htraq
hya bibit
iksr
kttam
lan
ltca-mend
lthab
ma
mdad
mprator
imsak
meb ret-fza
n
n an
nqilab
ns cin
ina
na dikim
na k
ntiqal
intixab
ntzar
iqab
qbal dewlet
rem
rtka
sa
sand
stxfar
istixna dike xwe mihtac nabne
ikeste
iraq
ret heme
tal
tyaq
tyaq
iwe
iwe
we an ecb
ttfaq
tthad ttfaq
xfa
xlas
xtyar
izar
zdiham
zhar
zhar
Jar
j (w, Ysif) re
J vesam
jeng
jeyn
j
ji bestin- girdan
ji fiandin reandin
ji randin ye, yan drkirin, berdan, siktirkirin
Ji ahwa iragah
Ji binyad
Ji burca sewr, ta mah
Ji husna mah xergah
Ji nv
Ji nv xuban alem
Ji perdan bme der

jih
jiha
Kadn
Kafir-ebhan
kafr
kagul
Kahil
Kakul
Kakul
Kakl
Kakul zulf
kame
Kam dil
kamibex
kan
Kan
Kapil
Kaseya xemr
Kasim
Kaane
Kaif sirra dern
kao
Kavilek
kebed
Kebed
Kebed
Kebb
Kebb
Kebb
kebk
Kebk
kebter
Kec
Keckulah
Keckulah
keckuleh
kecrew
Ked perestim
Kef ber dhen
Keft
Keftim
kehl
Kehl
Kehla
Keb
Kelb
Kele
Kelek
Kelm
Kelmim
Kemal
Kemendar
Kent
Kenz
Kerb
Kerm
Kes nehin b nik me
Kesb
Kesba fl bed
kes b dax b birn
kes xirab, neba
Keser
Kesr
Kemeke
Ket
Ket
Ket
Ketb
Ketm kim
Kev
kevin, kevnar
Kewkeb
Kewkeb
Kewkeba erxa bern . Strka asmanan a her bilind .
Kewser
Keyxusrew
Kez l
Kezeb
Kfayet
Kinaran
Kirbase
Kislan
Kwerstan
Kivn
Ko ko
Koh
Kon-an
Kovan
Kovan
Kuca
Kh
Kh qaf
Kh qaf
Kh Qaf
Khek ezem
Kvan
Kje
Kke min
Kke min
kullkeka iyay ye, biharan n dibe, reng w n vekir ye
Kll elaq
Kulxen
Knde
Kngir
Kngir
Kre
Kre-nar
Kurs
Ktah
Kv
Ky zexal
la berah bguman
La yenqet
Lal
Laxer
Laf
Laf
Laf nsan meke
Lafest
Laht
Lala
Lale-r
Lat
Labal
L
Len
Lel
Lel
Lel
Lel
Len teqbh
Lebey
Lebey
Leb-gul
Leb-nebat
Ledun
Ledxe-gr
Lefz mukn
Lehbn
Lehebsaz
Lehb
Leh baz
Lei
lkera dema bor ji dtin
Lk
Lem yekun
Leme
Lenger
Lerze
Lerzende
Lerzende
Leker
Leker
Leker xem
Letf
Lew
Lew
Lewh
Lewleb
Lewm
Lewn
Leyi
Leyl bem
Leyl deycr
li dehan- binre
li dba binre
li gor Quran dema ji mirin ta roja qiyamet
Li min vejye
Li te pr bedel kim
Lllah
Ll-lah
Lbas
Lf
Lk
Lkn
Lkn
Lkn
Lllah
Limj
Lsan
Lubet n
Lulu
Lucce
Luqebdar
Lutfa emm
Lutfa cesm
Mij iq pur-xewf xeter
Maazellah
Matem
Mah
Mah
Mah
Mah ebr ems
Mahtabistan
Mah
Mah
Mah
Mah-sma
Mak
Malayutaq
Malik kenzul- huda
Mam teheyyur eleman
Manend
Manend
Maw
mayn
Me na
Medena cd sexa
Meuq
Mef ne
Mehcb
Mehw
Mehwin
Meinew
Meizr
Mebde
Mebe farix
mebest dixwaze ko herdu destn w
Mecls
meclisa sihbet
Mecm uaq
Mecrh
Mecrh
Mecrh
Mecrh
Mecrh
Meczb
Medam
Meddah
Meded
Meded
Medh
Medh
Medh
Medd
Mefer
Meh
Meh sebeq
Meh yar
Mehal
Mehbb
Mehbs
Mehcr
Mehcr
Mehder
Meh n
Mehek
Mehlk
Meh-pare
Mehps
Mehrem heq
Meh kir
Mehw
Mehwe
Mehw
Mehw ke
Meke menim
Mekkar
Mekkar
Mekseb
Meksr
Meksr
Melun
Meln
Meln
Meln reqb
Melal
Melamet
Melce
Melekteb
Melh
Melh
Mell
Mell
Mell
Mell
Menal
Menam
Mencel
Menhiyat
Men
Menzil
Menzr Sleymanim
Meqamat kemal
Meqamat wlayet
Meqber
Meqerr
Meqqer
Merg
Merd
Merkeb
Merxb
Mes (mess) dikim
Mesken
Mesken-Seba
Mest
Mest
Mest
Mestan
Mest
Mestim
Mestr
Mestr
Meel
Merq ta mexrb
Merq emsuz-zya
Meter
Metleb
Metrd kir
Mewc
Mewc
Mewc
Mewc behr gumrah
Mewlay Kebr
Mexfr
Mexleb
Mexlb
Mexmr
Mexmr bad
Mexrb
Mey
mey, erab
Meydana cemal
Meyked
Mey-no
Meyt
Meyxur
meyxwir
Mezheb iq heram
Mezher
midrac r, mebest dema strik die rojavay
Mhman
Mhnet
Mhnet
Mihnetk
Miks
min heye
min ket peritand pare-pare kir), (sabet el hedef).
Mn ledun
Min nev
Min tu y metlb
Mras
Msbah
miswabn, rastbn
Misk
Msl
Msl
Mit
Mit
Myan
M
Mu`h`sinim
Muella
Mutad
Muteber
Mbah
Mbah
Mubeddil
Mubtela
Mucmel
Mudam
Mufessel nabitin
Muhbet
Muheyya
Muheyyer
Mujgan
Mukerrer. Dubare, tekrar.
Mlazm
Mulk menal
Mulk Ereb
Munewwer
Munr
Mns
Mnkrest
Mnkir
Mneq
Muntexeb
Muntezem
Muntezr
Muntezr
Muntezr
Muntezr
Mnzew
Muqm
Muqm
Muqm
Muqm
Muqm
Muqteday serfrazan
Muresse tac zer
Murexxes
Murtef
Murx
Murx
Murx per-beste
Murx-zar
Msa dema bi Xwed ra axift).
Musellet bn
Muselsel enber
Msqar
Muskrat
Mustebb
Mustecab
Mustedam
Musteheqq
Musted
Mustem bin
Mstesq
Mustexreq
Msteza dest fazl yar
Muee
Muka Tetar
Mukn/Mugn
Muk-sa
Muter
Mutessil
Mutewwel
Mut
Mutrb
Muttesil
Muxbee
Muxnf
Muxtef
Muxtelt
Muxteser
Muxteser
Muyesser bit
My
Muzaef
Mnezzeh
Nac
Naar
Naar
Nadan eima
Nate
Nafe
Nagihan
Nakit
Nakitin perwa
Nalan
Nale
Nale
Nalende
Nal
Naln di min
Napeyda
Na-peyda
Na-qerb. Nenz. Na-qerb im
Naqis
Nar
Nar
Nar
Nar
Nar
Nar dd
Nar pt
Nar iq
Nar iq dlber mehkem
Nar bud
Nar cehm
Nar cehma cangudaz
Nar fraq
Nar fraq
Nar fraq
Nar hcr
Nar hirman
Nar mehebbet
Nar Nemrd
Nar seqer
Nar xiram
Nar zenb
Narenc
Na-sibat
Natiq ntqim
nav ahek ji ahn farisan e
Nazik-beer
Nazir
Nebit
nebn
Necat
Necat
Necef
Near
Nedye
Nedm
Nedm
Nedrem
Nedr itbar
Nedrest
Nefax
Nefesn w bn bireka kufr wek elmasan,
Nefsa lem
Nefs enfas Mesh
Nefx
Nefxe
Neh felek mna avahiy li ber koka Neqibend.
Nehar
Nehar ferh ah. Rojn kf ahy.
Nehin
Ne
Nekbet
Nemek
Nembaed sebr ekbay dil ma ra
Nemitv
Nemle ezef
Neqil bim
Neqis
Neqi
Neqqad
Neqs
neqyar
Nesaz
Nesb
Nesb
Nesil
Nesm vetidin
Nesrn
Neim
Net
Netrk
Netrk
Nv
Nv
Nv
Nv
Nv
Nv
Nv
Nv hend sema
Nv nar
Nev
Newbet
Nexemat
Nexme. Deng xwe, nehwirn.
Nexmexwan
Ney
Ney
Ney Nay
Nezc xakem
Nzd
Nezd min
Nezer
Nezer
Nezer
Nezer
Nezer
Nezer de
Nezer kir
Nmel-meqam
Ngar
Ngar
Ngar
Ngar
Ngarn zem
Nhan
Nik
Nik
Nik me
Nik me
Nik te
Nikat
Nkhet
Nkhet-ebr
Nm e ez-bhub
Niqab
Niqab
Nran
Nran
Nran fraq
nsk, gotina yar edes tu li vir pirs e,
Nab
Nv remeq
Nyaz
Nyazest
Nizar
No
No
Nhe zar
Nn, sad mm
Nnk
Nuql
Nr
Nrn
Nrn-cemal
N kir
Nutq
Pa
Pa
Pa-best
Pa-beste
Pa-beste
Padah layezal
Padah mulk memr
Padiah xub
Padah mezin
Palan
Pansed
Pansed
Pansed derec
Pare
Pare kir
Pare kir
Pawan
Pay dwan ref
Paytext w seray ava ku wek qesr afirn,
Pe p
pketina agir
Peld
Peld
Penc
Penca puleng
Pend
Prar
Perat
Perem
Perem
Perem
Perem
Perda heya
Perdew hcab
Pereng
Perpeyker
Perpeyker
Per-r
Pro
Pertew
Pertew
Perwa
Perwane
Perwane
Perwane
Perwane
Perwn
Pesmandegan
Peman
Puwa
Pt
Pt
Pet pet
Pt agir
Pt hirqet
Pt pereng
Pey be pey
Peya pey
Peyala erbet
Peyaz
Peyda nehin
Peykerper
Pijmir
Pr bim
pir direve
pirbna dewamiy
Pr Muxan
Pr Muxan
Prehen
pirejimara burhan- ye. burhan spartek, sbat
pirejimara felek- dinya, esman
Pirpizk
Pit be pit
Piyale
Polad
Post
Poxn
Pur
Pur-ecl
Pur-bade
Pur-n
Pur-ezz
Pur-kebb
Pur-len
Pur-nr sefa
Pur-zenb
Put kz
Qab qewseyn paye-et
Qaf kim kelam
Qaim
Qal
Qal bela
Qal ql
Qamed-gul
Qamet
Qann
Qati
Qaz
Qebze
Qeb naar
Qebes
Qecer
Qecer
Qed
Qed
Qed
Qed serw e
Qedd bala
Qedd-gul
Qedem
Qedem
Qedem
Qedem
Qedem-bs hebbm
Qedd
Qedirandin
Qefa
Qefa
Qefar
Qelb dexel
Qelb seqm
Qelqe
Qemer
Qemer
Qemer
Qend
Qend
Qendl
Qern be qern
Qerye
Qesem Bl-lah
Qest
Qeti kir
Qew
Qew
Qew
Qew
Qew
Qew
Qew
Qewl reqban
Qews
qews bweter kevana bta, btl
Qews ebruwan re
Qeyd
Qeys
Qeyser
Ql qal
Ql qal
Qiset
Qilexan
Qid
Qlyam
Qlyas
Qutb mceddd
Qubab
Qubad
Qubbe eflak
Qubbe neh taq mna
Qufl
Qul hwellah Ehed
Qullc
Qulzem iq
Qulzevn
Qm qm
Qurb
Qt
Qt
Qutb iq
Rah
Rah
Rah bed
Rah er heq
Rap
Rastiya w ecac e.
Raz
Razest
Red
Res pur-xn
Recmyye
Ref
Reftar
Reftar
Rehm
Rehm
Rehman
Rehnima
Rehrew
Rehrew tark nefs
Rehwar verv
Rehzen
Res ekrem iq
Rj birye poxn
rka pxn j p hesyaye.
Remz
Remz xeyb
Rencr
Req
Reqb
Reqb
Reqb
Resen
Reste
Restin
Rekirin
Retz
reviya
Rewan
Rewan
Rewneq
Rewen
Rewen
Rewen bike
Rewentir
Ribab
Ribab
Rh
Rimz cawdan
Rind xerabat
Riswa
R
Rtil
Ritl giran-peyma
Ryaz
Roja ntqam
Rom
Rom Fireng
Roz
Roz eb
Roz eb
Roz eb
R bixal
Rubah
Rbehek na-kes
R-heval
Rhya
Rhya
Rhy damendera
Rj ezel
Rustem
Rustem Zal
Rswayem
Rux
Rux-aftab
Ruxsar
Rx-zerd
Ry-et syeh-bad
Rzgar
Sa et be sa et
Sabit
Sadiq
Safdil
Saflat
Sahib
Sahibyar
Sail
Sam
Sakn dr. Kes ku die dr/kilisey. Kes ku mudawm dr be, t dr die.
Salhat
Salik
Salim
Saman
Samit teslm
San
Sani
Saq
Saq
Saq
Saq
Saqy mestan
Sata
Sata
Sat
Satir
Saxer
Saxer
Saxer ab eqq
Saz
Sazest
Seba
Sebahul-xeyr
Sebeq
Sebhedayin
Sebr
Sedef
Sedd
Sedd
Sedq rah iq
Sedir
Sedmet
Sedmet-zede
Sefwet
Seh ke
Seher
Seher
Sehergah
Sehergah
Sehergah
Sehergah
Sehra
Sehra
sehra, qmistan
Sehray fraq
Sehray fraq
Sekran
Selamlix
Selat
Selc
Selef
Selma
Sem beser
Sema
Sema
Semak
Semerqend Buxara
Semtin
Senem
Seng
Seng
Sengn
Seng-qelb
Seqa
Ser cem
Ser nivit
Ser te ser
Ser te ser
Ser te ser
Ser te ser
Ser xeyl cem esfya
Serapa
Sercfend
Sereme ab zulal
Serd
Serdar cem a ewlya

Serd
Ser x neke rn
Serf beser
Serfiraz
Serfraz
Sergerdan
Sergerdan
Sergerdan
Sergete
Sergete
Sergete
Serget sehray
Serke
Sermest
ser-sm cam
Serw baxan
Serw bala
Seth
Setwet
Setwet
Sewdaser
Sewday cebn im
Sewgend
Sewm
Sewt xe
Sewt zarn
Sexer
Seyd herm
Seyd qedm
Seyf ta
Sicilkirin
Sdre
Sfethor
Sfethor
Sifrul-yed
Sfr sn
Silk
Sma-per
Sm ten
Smn
Smn
Snan
Sne
Sne
Sne
Sne hinav
Sneak
Sne-ak
Sinf
Sip-zend
Srayet kir
Sirr nihan
Sirr nihan
Sitad
sivikbya dogo pevn
Sye-em
Syeh-came
Sofy na-puxte-xam
Sot
Sota
Sota
Sota
Sota
Sotaye
Sotim
Sotim
Sotin
Sotin
Sotin nar
Soz
spyt, ters retiy
Subhet
Subhet
Subh
Subh
Subh mesa
Subh mesa
Subhan
Su hal
Ska muhbet
Sultana xuban
Sultan Fexrul-Alemn
Sultan sehergah
Sultan ef
Suqbe
Sur
Sureyya
Surr
Surx-r
Suxen
Sxen
Suxen-rn
Sz derd
ad
adxwaz, xwexwaz
ah geda
ah Alem
ah Enbya
ah huban
ah ksr, ltfat
ah xuban
ahbaz
ahbaz
ahbaz
ahn
ahneh xuban
ahneh hsan-emm
aim
am seher
arbetm retm
en
eb
eb
eb roz
ebab
eb-reng
edd
ef besim
ef el-muznbn
ef asyan
ef Ummet
efqe ke
efqet
eh
eh alcenab
eh alneseb
eh herdu sera
eh sahibqebl
ehnah
ehneh
ehneh nhal
ehla uyn
ehmar
ehryar mesned Lewlak
ehryar text seddq
ehsuwar
ehsuwar erse
ehwar erse husn y

ehzade
ek
ekerxa
ekerxa
em
emdn
emm
emma muk Tatar
emr
ems
ems
emsa humul
ems rux
eng
eng epal
epal
epal
epal
epal
erab ate
erbet
erbet
erbet
erh
rn-sxen
ermende
ermende
erq
erq
t
evberat
ewket
ewq
ewq
ewqe
ewq ddar cemal
ewq mexmr
eyda
eyda
eyda
eyx Geylan
icim
ddet-qew
ikayet k
mad
v
ivak, pa li eniy girdidin
odem
ox
ox eng
ox eng
ule
uledar
leya hcr. Agir ji fraq, ewata jihevdrbn.
uleya hcra te
ubehet
ubh
ubh
ubh
ubh
ubh
ubh elem
ubh murx nm bismil
ubh perwane
ubh sb im
ubh ah
ubh eytan recm
ubh xedengan
ubhet
ubhet
ubhet
ukrulllah
ukrl-lllah
u'let
urb
e, zicac, cam
Ta
Ta nan
Ta be-weqt fecra sadiq
Ta fecr
Ta key
Ta kunn
Ta savebim
Taban
tabistan
Tack
Taha
Tar mar
Tar zulf
tar, re
Tark
Tavkeng
Te sohtim
Tede
Teedd
Tem kin
Tene/ Ten
Tene-ha
Tesr-e
Tej kelam ba-elem
Tezmm
Teb
Teb
Tebarek
Tebarek
Tebeqat
Teber
Tebb
Tecella
Tecella
Tecell
Tecell
Tecell kim
tgihit, pirzana
Tehyyat
Tehsn
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk pare bn
Tkde bin
Tekrm
Teleb em syah
telxs
Temanay wsala te
Temaa kim
Temenna
Temenna nergs mexmr
temdu
Temkn
Tenbel
Tengna tar zelam
Ten-gul
Tenha
Tenha
teqds
Teqrr
terazin
Tereb
Terq
Terkb endam
Terkyan
Terrar
Tersa
Tersa
Tersa
Tertb
terwende
tesamet
tesella
Teswlat
Tebh
Tebh nar f-lweqd
Tebh xemra eya
Tebh zaxan
Tebh zeng beegan
Tebh zbeq
tene
Tene
Tene
Tne
Tene der-kh fela
Tene ab zulal
teneleb
Tene-leb
Tney weslim
teteq
Ttin. Tn.
Tetwl
Tewbe
Tewekkul
Tewl
tewwizandin
Text kwer iq
Text riyaset
Text war
Tey
Tey dik
Teyfr
teyxn
Teyy meqal
Tezahum
Tezellum
Ti xeman
Ti kadn
Ti wecd hal
Tibit
Ticim
Tikirim
Tikite
Tirb
Tr mujgan
Tr xemzeyan
tirsandin
Tixirtnim
tzirewan
tot
tox
Tr
Turab
Turbet
Trk
Turk Qecer
turre
Turre
Turre
Turyaq
ttiya
Tty natiq
tuxra
d
Ulul-ezmr-rusul
Ummd
Uaq
Uaq
vebestin
vedirim
Verkim
veres
Verest
vrg, zikat
vewesta
Vewestaye
Wez
Wa-ete
Wazan
Waiz gotin-ecb
Wad Eymen
Wad ehdes-subul
wajign
wala
Waleh
Waleh
Waleh
Waleh
Waleh
Waleh
Wamiq
Waqif Ma fd-demr
Wed
Wez
Wed-duha wel-leyl
Webal
Wecd ewqest hal zewqest
Wecdhal
Wecdhal
Wech
Wech
Wech hebb
weh
Wehdaniyet
Wehd
Wehd
Wek kes aby y li jr jor.
wek w tune, b hawta, (bla nezr).
wek teyr baz
Wel
Wel mani li min ke
Wel
Wel
Welkn; Lbel, feqet.
Weqf ddar cemal dlber
Weqd
Werne
Werd
Werd
Werd
Werd
Werd
Werd cnan
Werd cr
Werd der-bstan
Werd weslet
Werd zeban
Werdim
Werne
Weryane
Wesf derd iq dlber
Wesm
Wesl
Wesl
Wesl
Wesl
Wesl. Gihtina ba hevdu.
Weslet
Weslet
Wesl ke
Westan
Westim
Wsal
Wicd
Wfaq
wijdanxirab, bwijdan
Wisal
Wsal
Wsal
Wsal
Wustan
Wusl
Xab
Xaif
Xaf
Xakpa
Xakpay-et
Xal
Xal
Xal
Xal
Xal di re
Xal eswed
Xal
Xal
Xalib
Xaliq
Xalwe
Xame
Xan
Xanedan
xaniy havn
Xaqan
Xaqan
Xar
xar str, dir; bxar bstir
Xaran
Xar muxeylan
Xaret
Xaric
Xas am
Xatem
Xawer
Xayib
Xaz
Xebr
Xebs
Xebs
Xebr
Xebxeb
Xebxeb
Xebxeb
Xed
Xedar
Xedd
Xeddar
Xedd ngar
Xedeng
Xedeng
Xedeng
Xedeng
Xedeng
Xedeng
Xedenga frqet
Xedeng muje
Xedr
Xef
Xef
Xefr
Xellim
Xelwe
Xelwet
Xelwet
Xelwet xal
Xelwet-kemal
Xem
Xem bi xem
Xem bi xem
Xemam
Xemek
Xemir, eyn n qafest
Xeml
Xemr
Xemr
Xemim
Xemz
Xemze
Xem-zede
Xemze em di re
Xemzey em di ehla
Xende
Xerab
Xerab
Xerab
Xerab
Xerabat
Xerabat
Xerb
Xrgah
Xergeh
Xergo
Xerq
Xerq
Xerz
Xerq
Xerq
Xerqe
Xerqe grdab hrman
Xerqe zuhhad na-po
Xeyet
Xeyet
Xetr
Xette
Xewf
Xewf xeyet
Xews
Xewxa
Xewxa
Xeyb
Xeyr
Xeyr
Xeyr
Xezam
Xezan
Xezel
Xift
Xirqe
Xik leb
Xit
Xit
Xtab
Xtab
Xiwan
Xyal
Xzim
Xod
Xodbn
Xone dm
Xone-dem
Xub
Xuban alem
Xuban alem
Xuda-ra
Xuda-ra
Xuda-ra
Xulxul
Xulxul
Xulxul
Xulxul
Xulxul
Xulxuln
Xumar
Xumar
Xumar
Xmxane
Xunedhen
Xuneya sorgul
Xn dil dam xurak im
Xn na-heqq
Xn xak Kerbela
Xurab
Xurd
Xurd
Xur
Xur
Xusir
Xusrew xuban
Xwab xurd
Xwah
Xwe pk bne
xweday xirabiy, eytan
xwed
Xwendin
Ya bntel-kram
ya/y ko dn mirov dibe, mirov dike kafir
Yafet-em
Yaran
Yar epal
Yar
y/ya dilan direvne
Yed
yeksan
Yeksan
Yekser
Yekser
Yekser
Yekser
Yekser
Yekser
Yekser
Yekta
yelmm
Yeng
yeng
yeqeq
Yewmen cedd
Yexfr lena yewmel-qyam
Yexma
Yexma
Yexma
Yexma
Yexsr
Yexsr
Yexsr; sr, dl.
Yildiz
yol
yox
Yuhyl-zam
Yumna iq
Zahidan
Zahidan
Zahid aql
Zahid dani-temam
Zahir
Zahir
Zal kirin
zann
Zar
Zar
Zar bzar
Zar zar
Zaran
Zar efa maran
Zar perem
Zar
Zar
Zarn
Zarn
Zat
zax
Zay
Zay
zebad
Zeban
Zeban
Zeban
Zebn
Zebn
Zebnem
Zeh
Zehm
zehr
Zemzeme
Zenb
Zenb delal
Zencr h aqlan
Zend
Zend pa
Zende
zenexdan
Zenexdan
Zenexdan
zeng
Zeng
zeqen
Zer
zrab
zerbaf
Zerbav
Zerd
Zerd gnem
zerfian
Zerg
Zerk
zerke
Zerrn-kulah
Zert tib
zwer
zba
Zba
Zbad
Zba-xram
Zba-xisal
Z-leff zulf ebreng
Zille
Zmam
zimhn
Zmmet
zinde
zindeg
Znet
zinhar
Zr
Zr zeber
Zra
Zr zemn
Zr zindan
Zrengn
zwer
Zwer
zucac
Zuhd
Zuhd menfr
Zuhel
Zuhr
Zuhre
zuhreing
Zulf
Zulf
Zulf
Zulf
Zulf
Zulf berem
Zulf leb
Zulf xal
Zulf xal
Zulf helq
Zulf mugn
Zulf mugn
Zulf mukn
Zulf pur-n. Por ku pirr tevlihev bye, pirr kurk, pirr bi xelek.
Zulf eb-reng
Zulfqar
Zulmet
Zulmet
zumurrud
Didan fl. Li vira wek tebh, nivskar gerdena/qirika yar diibne reng didan flan. imk reng didan fl di n
Kes ku dadaye dest nsanan alkarya wan kirye.
Comerd, bi eref, bi heysyet.
Kes biheysyet, bieref, comerd, qedirbilind.
Xwedy/xwedya fezleta bilind.
Titn bilind mehr, bi nav deng.
Xelk, mirovn ji rze, gel.
Ry ku syankar b, min bi dergah te kir, wisa ry min rmet girt.
Bende, nsan.
ran.
Tunebn, qedandin.
Helland, rakir, tune kir.
Pir, gelek.
ewq.
Nan.
(Tran) Bavj Sad bavj. Bila d bav min, fday te bin! Ji bavek wisa biqedir, kurek wisa can hov derk
Bna xwe, bna enber.
Bna/bhna enber, msk.
Bna saf.
Kesa/ ku bna enbr j t, j radibe.
Ez bulbul im.
Kes/a pirr bi eynad, nad.
Civkeka (teyr) wisa ye ku nav w heye; l csm w tuneye. Nav w y din, Zumruda Enqay ye.
Sor sor, a pirr sor.
Aqil jrbn (zrekt).
Dara erer, dareka serwy ye bi dirk e.
Erz, erzkirin, nandan, rdan.
Qat Xweda ye. Qat her bilind asmanan e.
Erz kir, got.
Kesn tbne xeberdidin.
Bn, bna (bhn) xwe.
Li ber avan, li meydan.
av. (Bi Ereb).
Esl.
fa, la.
Hlebaz, kes xapnok.
Mezin.
Pavekiandin lewmekirin.
Goey tenty. Hinek nsan dikevin uzlet, yan xwe ji her tit drdixin, xwe dikin kuncik xwe, bi tena ser x
Qerara kevn.
Tamar, damar.
Eq, evn, sewda.
Eyd, cejn, roan.
Kes ku diin d, diin cejn roan.
Sebeb.
lm ku li dergah cam tekkeyan, t hnkirin,lm zanna sofyan.

lmn ku li medreseyan tn hnkirin.
dare, rveber.
Ben, qeyda li lingan.
Terefdar, pgirty Hz. sa. Kesn Mesh, Hirstyan, sew.
Kesa/ wek di tebeta Hz sa Eeyhselam da. Weku t zann, Hz sa, merivn mir, bi zna Xwed gan dikir, rh
Naz, eda.
Bilind, bi qmet.
Axret, dinyaya din.
Ji sed yek, yeka ji sed.
xen, zengn, dewlemend.
mewc, pl, epldar.
blbl, blble).
akera, akira.
kanya jyanim, serawey jyanim.
hd hd, wirde wirde, yeke yeke.
xelkn b xem xyal, t mena were nav kma mran.
wek heywan.
Xwedy mezin (Celle Celaleh).
cih tit hilgirtin.
evnya xweday.
xewstya dam hertim hey her w hebe.
evnyek b rabiwardin, iq dir, iq serzew dinyay.
qedir qmet nazdar.
bi roj, be roj.
xye, adye.
x, kyf, ad, bezm), adn.
bnyaz.
ivk dar, iv.
ziryan, bay tund, bay bi qiwet, bahz.
xya bye, peyda bye, ser heldawe, berz bytewe.
genin, xveartin, xardnewe, li vir terk dnya kirdin.
bizir, ne hazir, windab).
ikeft
talan kir, eland.
ketina bin av, kewtine jraw, niqnbn, niqmbn.
danewle, genim cew, dan.
akira, akera.
tar taristan, tark.
Tuzak).
diderin
Av.
Ew av e ku tu kes nizane avya w li kuder ye ji k r derdikeve. Eger kesek ji w av vexwe, ew nsan d di
Ava wek yaqt (eraba sor).
hestiyn sp yn qln flan
ebes: bi , bhde
bablestik, Di qesda 26- de ucac heye, her ew e.
beyreqdar, y alay hildigre.
em nexwe kirin
kr, bbin
Bhneka xwe e, ji hinavn gamasiyek derdixin.
tev-li-enber-by
enberrj, y enber direne
zilfn enbern
li engr- binre
dvpitik
dareka ji familyeya sinober ye
Bela, belaya mezin.
Ciwanbn, tekzbn,
roj
tav, hetav, hetaw).
Haydar, kes ku bi titan haydar e, dizane, xebara w j heye.
Kes ku bi sirran, bi titn veart, dizane.
Ax nalnn ku agir j dibarin, agir dibarnin.
rengxezal
Xezala kov.
Hleya Ewrpayyan, Xirstyanan (Mesh).
Ew bijang ku meriv dixapnin, nsanan dikin nav dek dolaban.
Sor.
Ba qencyn hezkirin.
bilind
bilind, hirfn bilind
Heqqeten, bi rast min bi qeder man anye, ez p bawer dikim.
bimexfiret
Ew.
Dergist, yar).
Heweskar, daxwaskar.
hinarikn ry
fiand
hsan
Hsan, rihet,
Eser. Asar; pirrjimarya eser e.
Eser, nane.
Elametn, naneyn eq.
Esern mihebet, evn.
ji bjeya as-: dareka agir w gur e
pane, pik, binder, pane
syankar fedok.
Derazing, hew,
Akera, li ber av her hes, li meydan.
Ji merivn aiq evndar ra, hesab tuneye, Xweda ji wan hesab napirse. imk kes aiq, d hi w ne li ser w
araza, nas.
nearam (di hi xwe de); dil-aofte: dildar
hera biwe.
agir.
C war badet taet y ji bo ateperestan.
hem ava deryay, bi mebesta pirbn.
b, b, herik, ket
evn, hezkirin
teyrek baskdirj e
qulpika pikoj, destik dewl
planeta Merkry
avn min
nav senemek y ereban y ber islam ye
Kes/kesa belengaz, peran, bkes.
Deng, seda.
efaetkar guneh min, ehl eba, ez guneh xwe bnim pya Te. Bi faris ye.
Ew zincr eyaya xeml ye ku titn wek mm lambeyan dikin w ji jor da dadialiqnin.
Nrn.
Nrn, mzekirin.
Daw, pa.
hembz
Ayet. Pirrjimarya ayet ye.
kence
pa ser avan, ya k jin bi kar tnin, rbend, perde.
veart.
Der, dergeh,
Der.
Der.
Dery efy.
Dery kerem, dery comerd qency.
Dery bay, dery comerdy, dery xr.
Dery rehmet, dery bay.
Layiq, mijar,
mey.
1.Mey, erab. 2. Eqa lah, eqa Xwed.
Qedeh, eya mey, qedeha mey.
Qedeh, erab.
Bay ku ji aly rojhilt da t, bay nerm, bay hneba (meltem.)
Badeya/eraba rn a bi hezm tehmxwe.
eraba xwe.
Bi dil peran.
Bi dused (200).
Bi kfxwe ah.
tirs.
Dil, br,
Qam, bejn bal.

baln
sern, balf, balfk, balg.
Hundir, nav,
Bi qrn (orn) ah.
Bi ba.
bi.
Dam.
Titn dam, baq, maynde.
Porn di reng guln pembey da.
Dwan. Cy ku meriv b zn destr dikeve huzr.
Dwan, cy ku meriv li w der disekine destr digire, pa die hundir.
Bi qedeh/skan/ bardax, bi qedeha erab.
Bi sed ezamety, mezinahy.
ge, vekir.
Bi wefa
Cinnet.
Baxey ghabna hevd, bexey wuslet.
Bi xret, bi xebat.
Xweda, yezdan,
Bi yar ra.
Bi yara xwe ra.
bay bi ry nsana dikeve, (qble), rgeh.
Teyr baz.
Vekir.
ji milan ta enk
bal, ql, bask.
Baz, bazk, girik.
b av), nezanan.
bgav
b hi brim, ser l wawim.
b cih mal.
Bjimar, gellek, pirr.
Dr,
dr
Kes wrek, kes ku natirse, kes ku av xwe ji titek nakute ov xwe danayne bin ov kesek din.
Mil, b cil e.
Belengaz, baret.
b nimne (ewey ke nimney wek xy nye, kes wek w tune, b hawta, bla nezr).
b nimne
b nimne
Xerab, neba,
Bdayik bbav. tm. Kes bkes.
Zalim.
Nadim, p naguhernim.
memleketek di nvbera Hindistan Xurasan de ye, bi ber
Ekere, bi awayek vekir, li meydan.

navxirab
Hv, hva ardeh ev.
Hv.
Por ku wek dva dpik kokel (xwar) bye.
Kes/a ku xerabya her tit dixwaze.
Ew kes/a xerabxwestok/a pirr meraqdar /a fesad.
Bnavber, dam.
Bax, ne ji titek esil.
Btirs.
bare.
btirs, bare.
lepir, lenakaw, ji nikve, bare.
Kerbeten.
Me di ferheng da mehneya v kelmey nedt. Li gor texmna me, begler heywanek dirinde ye, penc w tuj i
Peyva vala bmehne.
( 718-791hcr/ 1318-1398mlad). Nav w y esil, Seyyd Mihemmed Behauddn e. Bav terqeta Neqbendyan
Byar, bdost, bdergist.
Bhi araq meya (erab) gunehan.
dilawz
Bi pirran, bara bitir.
Vala, blesebe, beyhde, fizl.
Bek, bubhe, bguman.
Bfeyde.
Bqezenc.
Ke, ken, Kea nezewic, bakre,
Ew kes e ku belay digerne meriv dixe belay.
avbelek, av re sip.
bsaman
Bhal, zehf, btaqet, bhal.
Brev, bfrar, bbazdan.
Ya ku msl w tuneye, tu kes ne wek w ye, tu kes naibe w, ew ji herkes cda ye.
Ben girdan, wek hefsar.
Xulam, kole,
Kole.
Kole, xizmetkar.
Koley dn ku bye mubtela.
Xwedy koleyan.
Xwedy meyxaney. Meyxanevan. Di tesewf da, Pr Muxan ji bo x terqet t gotin.
Koley sultana rindan.
ehnik, ehn, nuqteya re a li ser ry nsanan. Kes ku bye aiq koley ehnika re a yar.
Koley ehnika re
Kes ku li bend, li hvy dimne.
li benda fermana Xwed.
siwar titn xwe p ve girdide.

Kes feqr, muxtac, bare, belengaz.
Feqr, belengaz, bare, muxtac, bnesb.
Bare, belengaz.
Ew yara ku naibe kesek.
benc, muxeddir).
Li ser.
Sng.
Bi.
Li ber emga der, li pya der.
Li ber hem zehmetyan.
Li ser ferqya nazik a ji mircan cewher.
Li ser mperatorn n (Sn).
Kef li ser dev qedeha porselen (seramk, n).
Li ser kefa zv (sm).
Li ber kemer, dest ku ji bo hurmet li ber kemer hatye ser hev, dest li ser hev.
Li ber v meqam, li ber v rutbe derecey.
Li ser min rehm bike; bila dil te, bi min biewite, pirr ezyetan li min meke.
Rondar.
Li ser padahn Tirkan.
Li ser sreta te.
Li ber eney.
Li ser fraq, li ser jihevdrbn.
eva berat: eva nv eban, meha ber remezan
ira, ronah.
Ciwan.
poste
Birsk.
ewq.
Birsk. Bi Erebye.
Birsk.
Burka. Xlya li p ry jinan, melhef, alava ji bo niximandina ser jin kean.
Birqn, ron, ewq.
birsk
Dtin, av,
av.
Firotin, bazar,
Giryek.
Girt vekir.
Girty zndan, kesn ku di zndan da hatye girdan.
Giredayy zincir xelekn por biskn te me.
Girdayn por xelek xelek.
Girdayn.
girdayne.
Bwar, bc.
Btehemul, bsebr. Bekb im. Bsebr im, nikarim tehemul sebr bikim.
Were, b. Bte meyxan. Were meyxaney.
Bxuy, btebeta temz.
Bdoktor, bhekm.
Bdoxtor, bhekm.
Bgula baxey hevdtin.
Bi a.
bxwab
Bkn hle.
Qenc, ba, hsan, lutf.
Qencyek/lutfek ji ry te.
Nabjin.
Kfxwe, bi kf.
Di edebyat da ji bo du rzikan (misre) beyt t gotin.
Mala huzn, xany derd huzn. Ji ber ku Hz. Yaqb, di d wendabna kur xwe y Hz. Yusf eleyhslam da, p
Beyta/ir fireh, ir ku ba t fmkirin.
Meclsa, cy civna kf xwey ya bi mey erab.
Meclsa/cy kombna dtina hevdu. Cy dtina dergist/destgirtyan.
kesn k ji me hez nakin.
Bezm ret. Meclsa vexwarin, cy ku meriv l dicivin erab vedixwun.
Bi kf.
b firfl, b xew.
bi-mikat()
bi min veda, pweydam, pvedam.
badet dike.
Bi gihana hevdu, bi weslet, bi hevdtin.
ehnik, nuqteya re a xweik a li ser ryn dlberan.
Bi dz bike, bi awayek veart bike.
Bi Girn.
Bi Girn.
Bi xwetewandin tirs.
Hem. Git, tevda, tevek.
Bi nav Xwed (Welleh).
bibne.
bilewer, randin.
hiyar, ayax.
bellix
Mukemmel, tam, bqusur.
bijan jar, bi kul.
Bfayde.
belk, bek, belk.
Tirs.
Nexwe.
bimirim.
Vexwarin
Re girde, n bigire.
Lixwekirin, lixwepandin.
ala, elem, perem, beydax, al.
sht, staw, ewit.
Birfkan y iiry ye.
dil kewtin.
Sar, cemiday,
sht ewit, staw.
sht ewit, staw.
sht ewit.
sht ewit, staw birajt, bijart, bijraw.
wek, wek.
Por ku li ser sretan xwe berdide xwar.
Biewitn.
Biewitim.
Mizgn.
Guh xwe bid, guhdary bike. Bi Farisye.
Bibihzin.
Be.
bi-terfet
Bin.
Tevda, hem, git, bi git.
rabime ser p hawar bikim, bibizavim.
b meina, b qmet.
b meina, b qmet.
bxew xwerdin xrakim.
sehra, qmistan.
du nawen le Kurdistan Bakr.
Hpoqrat, Flozof niijdarek Yunan y navdar e,
Di r da derbas bibe, bibuhure.
nav xulam siltan Mehmd Xeznew ye, xweewst yar w
Bn, bhn.
Drbn ewat.
Ji dil can, pirr bi hewes.
Dery vekir y lutf bay, y ji bo her kes.
Meriv pirrsof, sofy hik.
Ji sya te, derbas bibe.
giranqmet.
di Faris da pirrjimary dide.
Kela.
birye, rifandyet, revandye.
birye, birdyet, birye.
Btalih qezenc, kesn ku zirar dikin.
Sarbn, acizbn.
Ma, makirin.
Ma, makirin.
Baxe, bostan, c war bn/bhn.

Pt, senem. Di edebyat da ji bo yara rind xweik t gotin.
Di edebyata klask da, ji bo wan rindn her xweik dlber, t gotin.
Wek kes ku li ber ptan, sujde/secde dike, xwe xwar dike taet badet dike.
cih badeta senema, cgay bt perist.
Bn, bhn.
bhna yar, bn yar.
Cy sebr.
Meqam, c.
mertebeka bilind, mertebeyek payeberz, pilewpaye.
Njdarek Yewnan ye, li dora 201131 ber zaniy jiye,
Plewanek Filistn ye, Neb Dawud w kutiye,
e, perdax, gilas, e.
erab, qedeh.
Cam (bardax) qedeh, (ji bo erab).
Di efsaneyn Rojhilat da t gotin ku ew qedeha bi shr (sr) a Cem e. Herwek din dsa t rwayetkirin ku cara ew
qedeha k Cemd paay ran erab p vexwer, pyaley ah Cemd.
iq ezel xuday, (elest brebbkm)
Qedeha, bardaxa erab.
Ey yar, l dergisty!
Dergist, yar. Kes/a ku can meriv ji meriv digire, dil meriv dike xwe.
Yar, dergist.
Yar, dergist, destgirt.
Yar.
Dergist (yar), dergistya ku can dide can.
Ya/y ku can dide meriv.
Mala can, c war ruh can.
Tit ku agir ku can got meriv dihelne, dieqitne.
Wekl, kes ku di na yek da, cy w digire.
C.
Cy sebr.
Xwedhz, y ku dikare bi zor bide kirin,
iyay tor Sna.
Desthilat,Zordar, y ku bi zor dike,
En, p, cebhe.
Enya sip, ry sip.
Dest cebir, dil cebr.
Xwe bibe, tehmr bibe, bicebire.
renc zehmet, drkewtin xewst.
Xebat, lebat,
dojeh
berz gewrey, sfatn Xwed.
berz gewrey, sfatn Xwed,
Melikek raniyan e,
Hemy Pxemberan (nebyan), teveka Pxemberan.
Civyane, kom bne.
Civyan, li ser kom bn.

Kombn,
Rinday, delal,
Xweik, rind.
Rind.
Rind, xweik.
cemabyn, civyan, kbnewe.
Hem, git.
Rind, xweik,
ik wek agir. Germah.
Komira ku bye agir.
Li gor rwayet efsaney, Cemah (Tehmasb) ew kes e ku cara py, ahmeran dtye.
Cemd ah ran. Dibjin ku mcd erab ye. T gotin ku w di cama eraba xwe da, cy dr, dtye.
efel
Ji mrn Kapadokya ye, Di dema Dekyanos de batiye kutin, Fileh her sal 23 Nsan w li br tnin w roj wek
an. Deng zengil.
Cger, kezeb.
Kezeb, cger/ceger.
Kezeb, cger, ceger.
Cerg, kezeb.
Birn.
Brn.
Birn.
Birndar.
Birna li ser sng meriv.
Birnn kul. Birnn ku kul bne.
Birn kulan.
Birnn ku pirr bi xwn in, pirr xwn j tn.
ax dara xurmey, b pel qail e
ceh, (er).
bersvdan.
ger, seyran, sivikkirina bjeya cewelan- ye
zordar, stemkar
Ezyet, zehmet, tehde.
Cefa, zehmet.
Zulm, tehde.
azar reqb, an reqb.
silehek y er ye, gumlekek ji hsin ye
brk
Leker, art,
Art (leker) xizmetkar.
kana iqa teye bi aly minve.
n ku cger diewitnin, agir bi kezeba meriv dixnin.
bala
bwer
xwe nandan.
Kesa ku clweyan dike, clwekirox, nazkirox.

Clweyn bulbul.
xuya, diyar
Leker, ervan,
nesrn
dn, t.
pirejimara curh-: birn
Pir, pira ku li ser av eman ji bo yn hatina nsanan t kirin.
costen, bi d titek gera, be diway itka gera), (teleb, fettee en).
kelandin, frandin
dupa, dupel, dup.
em bik.
comerd, merd
gulav, ava gulan digel ekir yan hingiviy
Hem, git, tevda.
Hem.
Hem aza, hem wesle, orxan.
Hem kes diecibnin.
Hem zn (destr) dixwazin.
qisex, shbetx.
Ji ser heta bin hem, tevda.
Cumle. Hem, git.
Dileqnin.
Leqandin, lihevketin, libaketin.
Dn, dnit, dnbn.
Dn, dwane.
c be ckirin.
Qult. Cureyek av. Qultek av. Cureya eraba.
Qult, qulta av, qulta erab.
firek, qrek, qmek, qmk.
meyvexwer: y di bin cama xwe de bang dide
bi d titek gera
Bi diway itk geram
teiqb, pirsyarkirin, geran be diwey itk.
Co, hcan, hyecan.
end selat, hinek selat.
Pare, qism.
em, cobar
al, br.
al, br.
aha zeqen: bra erzink
alika Zemzem.
ene.
Ba, qenc,
xulam, garson
Pirr qetyay, pere pereby.
Ebbekir, Umer, Osman, El,

ji bjeya tirk ait- ye, bi manaya hemta
R, sret.
alimek ayn y mezin x terqet bye, kurd ji Kurdistana Bakr e.
xa
iqas keder, derd, kul.
iqas.
end kes.
enstrumenteka muzk ye
Creyek ji tembr ye, diibe kann. Dk/tk t sekinandin bi w away t lxistin.
Asman.
Felek, asman.
Cil hevrim, ciln ji pek.
pvekirin, girdan
tam kirib, teim kirib, t b.
em: av
av, aw.
av, bnah,
av.
avbelek.
av.
av.
av bir.
av bir.
av bir.
avn ava zelal.
avtije, avn ku bi hsiran girn tije bye.
av li ser ferman (emir).
avn ku gir l ne, digirn.
avhor, kesa ku avn w, wek avn horyan xweik e.
avn pirr il, bi hsir.
av belek.
1.av ehla, av hindik a rn 2. avn pirr n.
avn il, avn bi girn.
avn xezal.
avn ron, avn ku sor dikin, avn ku ewq j diin.
avn w.
kon
1. kao: elak lehstoka kaoyan
2. sewlecan, dar padahan e
i dibj, i dely.
her k min hem, her k hem.
xl. Li gor texmna me, nav qewmek Tirkan e. C warn wan, ro bi nav Turkmenistan, t bi navkirin. Li
enstrumenteka mzk ye
mebest ji v gotin endek ye.

ima.
awa.
awa.
awa.
tit.
Kopal, kao,
1. xelek-xelek (por), 2. di qesda 26- de n: welat n
dox
xerman, ara, bder, bnder.
Weku, mna.
Wek.
Wek, mna.
Wek, mna.
Yan sed kes mna Qeys Wamiq ferhad. Ev hers kes, xwe tn zann ku di Edebyata Rojhilat da, aiqn nav
Wek gul.
Wek nmetan, wek ba lutf.
Wek merkez.
Kes ku dest xwe vedigire, feqr, parsek.
Wek Yusf girday y di br (al) da.
imk.
imk.
awa.
awa.
Wek, mna.
Mna, wek.
Wisa, wiha, wel.
imk.
wek, mna.
Wisa me.
bilez, st alak, z.
1. xizmet, 2. xulam
beziyan rikirin
Feryad, hewar.
Feryad.
Hewar gaz, feryad, eywax.
tar
herdem, hertim.
Du tpn ereb ne, armanc ji wan dur e, Remzek e, ji bona diranan t gotin,
Tehfik.
Dehfik.
Daw, etek. Dawa cil bergan.
Feqa/dehfika eq.
dad-res: dadevan, qaz
Genim, tene. Ji bo ku di dehfikan da meriv ivk teyran bigire biqefle, lazim e meriv daneyan (genim) tke d
Mal, c war, welat.

War, c, mekan.
1. epn, 2. tk
mdared: dem niho ji standin
nav lmanek li Behreyn ye, misk ji Hindistan dihate wir
Derman nexwexaneyan.
Flbaz,
derman
ewata li ser can nsan e ku ew bi hesinek sorkir li ser can nsanan t kirin. Mecazen j t mehneya birna ku
ewata li ser can nsan e ku ew bi hesinek sorkir li ser can nsanan t kirin. Mecazen j t mehneya birna ku
ewata li ser can nsan e ku ew bi hesinek sorkir li ser can nsanan t kirin. Mecazen j t mehneya birna k
Y/ya ku hatye daxkirin, birndar bi daxan.
Dehwa, doz, mehkeme.
Dixwazim.
Dehwa, doz.
Debar, darekirin, sebir, tebat.
deftera xuya akira.
ji dadwer-, Xwed
dev
parey riz, cil derwan.
R, Bav, ziwa
Sret.
Sret, r.
Sret.
Kesa ku sreta w, dma w, wek nre dibiriqe.
Sreta w kesa xweik a wek hv.
Hsirn, rondikn avan. Girn.
Tim tim, her wext.
Devmircan, dev lvn wek mircanan.
Durr, mercan, nc.
Sreta ku ehnik li ser heye. Rdena bi xala/nuqteya/ehnika re.
Hilma rind a bmsal heval.
Wextek, gavek, hinek, pik.
ddar
Di ser kar me da.
Di bin/jr, di binya (titek) da.
Di cinnet da, li cinnet.
Germahya agir. Hilor, alaw.
Di mekteba, di dibistana eq da.
b hereke, sabit.
deyr
Di alem da, di dinyay da.
Di dtina bi av xwe da.
Di ezab da.
Ji ezab roj ev
Kir hembza xwe. Min der-ax kir. Min kir hembza xwe.
Di beden da, di can da.

Di bihar da, bihar.
Kom strkan.
Di qaba/qaliba hcrana te da.
Di Cehnimey da.
Ji aly ev, beek ji ev.
Di cger da.
Ji cger.
Di dunyay da, (ez) rezl rusway xelk me.
Di erxa fraq da.
kl bi aly min vet.
Di embera eq da.
derd xem dile h tir.
Derd belawelabn, perany.
Di delalet da, di nerasty da.
Ji zeman, ji dem.
Di dest da, di dest min da.
Di dest da.
Di dest te da.
Bi derd.
Di dil da, di qelb da.
Di dil da.
Di dil da
Di dil da.
Bi derd, kes/a ku derd w/w heye.
Bi keder, xemgn.
Bi keder, xemgn.
bi azar.
Di dry da me, ji yar dr im, ez dr yar me.
Dr im.
Di cdamayna zor zehmat a wek agir da.
Dergah comerdy, bay. Dergah Hz. Pxember (s.X.l.).
Dery padah. Dery mezinan.
Di me da, birdayn.
Di nava gunehan da.
Di hcran da, di jihevdrbn da.
Di helqey da, di kurkan da.
Li ser, li ser titek, di derheq titek da.
Di her gav da, di her wext da.
Di her wext da.
Di wexta jihevdrbn (frqet) da.
bab
Her bin, her kr.
Cy (tebeqe) her kr xezeb qehr.
Fehm nakin, tnagihjin.
Di kemn da, di feq da.

Li Kerbelay.
Bare, belengaz, aciz.
Di ezyeta hcran da, di xema hcran da.
Di roj da. Di bin roja asmanan da.
Di nefes da, di hilm da, w gav.
Stxwar im, ne serbilind im, sty min ketye ber min.
Di nuqtey da.
Di perdeya hv tirs da.
erpeze, di hal peran da.
Di qelb da, di dil da.
D dil da, di qelb da.
di qezay da.
Di kutin da, di herb da.
Di rya eq da.
Di zengy da. Di v metna jor da qesd ew e ku dibje; hem zengn talih xezne, di bin zengya te da ne, di b
Li pa may. Di pa da.
Di w gav da, di w saet da.
ders derd kl.
Cy ku sol l tn rzkirin, soldank. Mecazen; di tesewf da cy her jr mecls yan terqet ye.
Di ser da/
Li ser ya.
Di ketina/yna w rya heqy da.
Di sunbil da.
Xwestin, arez, daxwaz.
Di temaay da.
Derkeve, xuya bike, pk were.
Di ken da, di kenn da.
Li xurbet.
Di payz da, payz.
Di rka xwe bi naz da, yna xwebileqandin nazdar.
behir.
behr.
behir.
Behr, deniz.
dengiz
Di zik masy mezin da. Li vi ra telmha Hz.Ynis Pxember t kirin ku Hz. Ynis (e.s.) ketib zik w masy (
Ben ku dest ling (pa) p tn girdan. Ben qeyd.
Destgirday.
Kes/a ku alkary dike. Kes/a ku dadide dest meriv.
Kes ku alkary dike. Kes ku dadide dest meriv. Alkar, alkirox.
Kes/a ku alkary dike. Kes/a ku dadide dest meriv. Alkar.
bidayet
zin, serbest.
Derman bike, ba bike. Dewa merhem l bike.
dn, t, mecnn.
dn, t, mecnn.
dn, t.
Dn bhiim, t sergerdan.
ytan dw, ytan weh.
eytan dw.
Zeman, heyat, jyan.
Zvirok, ya ku pir dizvire,
Xweavtina bext yek. Dexl im; di bext te da me, min xwe avtye dergah te.
Min xwe avtye makirina ling te.
Bajarek ran ye.
deraxo
Di nav (orte) da me.
Di nav (da).
Di nav cil bergan da.
Di nav agir jihevdrbn da.
ji kevin da, ji ber da, le mjewe.
dergerdi
dba
bz
Dtin,
dtin, awpkewtin.
dtin, awpkewtin.
dtin, awpkewtin.
R.
R.
R.
R, serav.
Ry dlber xuya nake.
Ry dergisty/yar.
av.
av sip.
avn a n rn.
Bi.
Bi bay sibeh ra.
Dev w.
Min baya w xwar, min lutf hsana w xwar.
Ezyet zehmet.
dil sergerdan.
dil xerb, dilim b kese.
Ey dil, dilo!
Ya ku dil meriv ji meriv digire, dike aiq xwe.
Kesa ku dil meriv dike xwe, dil ji meriv dibe.
Dlbern wek hva rind xweik.
Dlbera ku bejna w bilind e, dlbera bejnbilind.
Ya/y ku dil meriv kety, meq.
Dildara min, yara min, dergistya min.

Dergistya ciwan. x Ebdurrehman, ji ber ku zafeyan bi away nr bikartne, loma negotye dildara ebab, berek
Dil zehf.
Kes/a ku ji dil da birndar e, birndar dil, aiq.
Evndar, aiq,
Dilxwe bike, dil rehet bike.
(cezzab, mlfet llenzar), xwnirn, vek.
dil min, dilim ke.... .
Kesa ku dil meriv dike xwe, dil dibe, meriv aiq xwe dike.
Bi away dilgirt.
Kesa ku dil ji meriv dibe, dil meriv dike xwe.
dil min keftye dav qeyda
Dtin.
Dn zelal, dn li meydan. Dn rasty, slam.
Vedixwum.
eyarmewe, diverim, vedirim.
dkeme ber xwe, eykeme berm.
Fehmdarkirin.
Dirj.
Diewitn.
Ekere,
binumt
Ke, qz,
Cehennem,
Doktor.
pir le xewst.
yan textek bi bismaran deqand heye
Nn tpek e ereb ye, armanc j birh/ebr ne,
dman
D, dman.
cehnime
Hsirn avan, rondikn avan.
qutiya gewher bern giranbiha
liba dur; dur: ji bern giranbiha
bare, bhz
teyrek ji kew mezintir wek kew ye
Derew, vir.
dijmin
dijn, xeber, sixf
Mezintir, Mezintirn
Ez.
Hewar, feryad, mdad.
Sinr, reh, reh ku xwn t ra t die.
pirejimara ibrq = misn
Bav Qasim. Qasim ji kurn Hz. Pxember(s. X.l) e.
Zehra, leqab Hz. Fatimay ye.
Bav paqijy.
Bav rindy, bav xweiky.
bihna w difre
bihna gulan
ehmeq, bhi
heye), nezane.
re sp, mebest j avn yar ne
nsan.
ewir, hewr).
Du biryn wek kuvan an, du biryn wek hlala ikl hv.
pirejimara beser-: dn, av, ddar
kurkem, peran, hejar
Kmbiha,bweled, mehrm,
Pirrjimarya deryan e. Der, derge.
Beyt qesde.
nav eytanek ye
Sip,
li ebyed- binre
Dema mirine, mirin,
Mikafat, heq.
Pirrjimarya csm ye. Govde beden.
Pirjimarra csm ye. Govde beden.
Prejin,
Her bilind her nizm, bilindtirn nizimtirn.
Kirinn ps,
mebest: dema ko yar die tikes nikare di heq w de bi xirab biaxive
Fikr. Efkar, pirrjimarya fikr ye.
Fikr. Efkar, pirjimarya fikr ye.
Fxan. Pirjimarya peyva fxan ye.
Fxan, feryad, hewar.
Fxan, hewar.
Her iqas, bi rast.
Sond peyman be.
Bi xr xwe.
Sor,
Xweda, i xwe kirye!
Xweiktir, tir,
Wek xezalan xweik.
ehwa: hez dikim, We-men ehwahu: y ez j hez dikim
ok,
Pirrjimarya keder ye.
Niha, bizanibe ku. Ela; bangkirin e, wek ey, l.
mar, mebest ji maran guliyn yar ne
arete b ayeteke Quran.
Hewar, meded!
elestu bi-rebbikum yan ma ez ne Xweday we me?

(Elest brebbkm) aret e b ayeteka Quran, wate
Elest brebbkm
(elest brebbkm) arete b ayetek di nav Quran da.
Gotin, lefz, peyv.
Bi hezaran.
al, bilind
minet ji Xwedra.
Mulk (welat) skender. skender, kur Flp Makedon ye. Ji Arsto ders girtye. W; Yewnanstan, ran, Enedol
pirejimara mewc-: pl
Tuxm, nijad, regez,
Piraniya neb ye, ango peyxamber,
Pxember, neb. Enbya, pirjimarya peyva neb ye.
xirqe, kiras derwan
hendese
teyrek dengxwe e
Tir. erab ji tir t kirin.
penc, til
tir; ji tir
y/ya gur dike
Piraniya nehr e, Ango em, rbar,
em, rbar.
Naln.
Naln.
Smur, Perendeyek efsanew ye,
Cre, et, tewir.
Ron, ronah, nr.
Enwer. Bi nr.
Mera, bax bostan,
Girdan,
Proz, quds.
Yn wek hev, yn di umr saln wek hev da.
Heke, heger,
Eger, heke, heke bibe.
nameya ko mirov rew giliya xwe t de dinvsne
nav bajarek ye
gihitim; ji erixandin-: gihitin; rexa behr
xaniy Man, resam pxember faris
Hedye, dyar.
Bk,
hrve wrve, lre lew, vira wira.
Reng sor biriqand.
Erd asman.
pirejimara rumh: rim
Til, b.
r,
r.
r Xweda,
Deng da, tesr kir, areta xwe l hit.
Xuya nakin.
Di cehnimey da cy her kr jr ps.
Di ehnameya Frdews (ran,934-1020) da, behsa wan tn kirin. Esfendar, hn wexta ku bav w li dinyay ye, d
Heval, Hevaln Peyxamber,
Piraniya senem e, Ango pt,
Sirr.
erzing, ene
hsir
pirejimara sitr-: perde
Re,
avn re.
Esmera ku av w ehla ye, avaika rn.
.
kok, esil, element
Piraniya ecer e, Ango dar,
pirejimara ebeh-: la, kes, tit
Hsirn/rondikn avan.
Rondik, hsrn avan.
Hsirn/rondikn avan.
Hsir, rondik.
Hsirn avan.
Hsirn/rondikn ku xwn di nav da heye, di na hsirn avan da, xwn dibarnin
Dilopa xwna min.
bah
hstir, rondik, hsir
serxim adim.
serxim adim.
daneyn
xwarbn, meyl
Rew, hal, wezyet,
Ev ra x Ebdurehman, bi ziman Faris hatye nivsandin.
b (b mal qumaim), ebest.
pirejimara tewr-: dem, awa, rew, hal
her kesek p ecbe, ke hem kes p seyre.
Bilind, cy her bilind roj.
Wel. Ewlya, pirrjimarya wel ye.
ji ev estin-: ev heye
Qeeng, rind, lihevhat, ttal.
Text, meqam.
pirejimara wird-: cuzek ji Quran
pirejimara wesf sifet-: regdr, sifet
Ser daw.
Kes/a ku feryad dike.
Wek agir vket, wek ck agir, agir sor. Qertafa -we bi Faris ye. T mehneya wek, wek, mna y.
pirejimara weter-: tla saz yan kevan
kewkeb, planet
Xezab. Pirjimarya xezeb ye.
dl, xsr
parstme, parzrawim).
parst,
dilnya, necat, xelasbn, necatbn.
Mna/weka Hz Eyyb. Hz. Eyyub, li hember nexweya xwe, sebir dikir.
Ji tirsa hal ezaban.
Xwarina heywanan.
Ez ne Rebb w me? Ji ayeta Eraf ya 172emn e.
Ji erdan, ji erd.
firtey gunehkar, ibls
Ji beden.
Ji ben girdan, ji hefsaran, ji kindiran.
Ji bo ivka dil.
Ji ber meznahy, nav te y pak, di dev me da neminasb e. (Nav te y pak, ewqas mezin e ku dev ziman m
Ji bulbul.
Ji cesed.
Ji hem sirran.
Ji hemyan xeberdar , tu bi hemyan zan, tu pispor hemyan .
Ji av. ez-em min. Ji avn min.
JI ser r, ji seravan, ji ser sret.
Ji weqta, ji dema.
Ji derd terikandin, ji derd tenhitin.
Ji dest.
Ji dest dlber.
Ji dest.
Ji dest w yara rind.
Ji em Dcley.
Ji dtina min. Ji ber avn min.
Ji dil da nexwe.
Ji dlber.
Ji dil birndar.
Ji dil min.
Ji dil vala.
bhnxwe
Titn bnxwe.
Ji frqet, ji drbn.
Ji frqet, ji drbna w.
Ji yar.
Ji herdu. ez qertafeka Faris ye. T mehneya jiya Kurmanc.
Ji veqetna ku can meriv diewitne.
Zikir. Ezkar, pirrjimarya zikr ye. Li v der, mebesta air ew e ku dibje; ew yara wek gula ku hj nebikuvy
Zikir, gotin. Ezkar; pirrjimarya zikr ye.
Ji kef, ji kefa (ser av).
Ji kfa wan rindn wek horyan.
Ji ber da, ziman kevn, ziman ber.
Ji agir.
Ji agir cehnimey.
Ji perdeya Celal (hrsbn).
Ji peran.
Ji qam, ji bejn.
Ji qeydan, ji kelepeyan.
Ji qusr.
Ji r, ji ser serav.
Ez-ewq yar ab engr. Ji kfxweya yar erab (ava tir).
ehnik, nuqteya re.
Ji xeman, ji keder eleman.
Ji xeman, ji kederan, ji eleman.
Ji xeniqandin, ji xeniqya di av da.
Ji xeyr xwe.
Ji bil/xeyn yar.
Ji rindan, ji kesa rind xweik.
Ji yar welat.
Ji bereketa eq.
bhna w/w ya xwe belav b, friya
Y ku dimire, namne,
akirame, akiram.
Ron, ronah.
Ronya roj ye ku ber hilatina roj li asoyn rojhilat, li asmanan xuya dike. efeq.
Tgihitm,
Pare, el.
Neman, mirin,
Tune bn, qedya bn.
Tunebn, nebna kesek/, ya li cyek.
(Qed eflehe men zekaha) arete b, ayeteka Quran.

agirt, xwendevan ilmn dn,
Fehm, fehmkirina z.
fireh
belavby
hesp
ah.
Qehreman mr evna Ferhad rn ye. Destaneka ran ye. Di ehnameya Frdews da j behsa w t kirin. F
Dil min hatye xapandin.
Deyn, wezfe.
berat
Jora ser meriv.
ferseng
Er Xweda, bi makirina axa bin imika ling Te, muerref b, eref girt. Bi Faris ye.
Proz, dela,
Melay di s qesdeyan de bi mana ferman bi kar aniye.
Kesa/ ku feryad dibihse, bi feryad hewara meriv, t.
dil fesan
Navbir, Mewsim, demsa,
Fesla/mewsma bihar.
Mewsm, demsal, werz.
Mewsma payz, demsala payz, werza payz.
Mewsma/demsala bihar.
Ke,
Girtin alkar.
Fit, zin, fetwa.
Kom bi kom, pl bi pl.
Snd be, ez snd dixwum. Wellah.
kamiran, kfxwe, oxur
Qurre, pesn, fort.
1. nav git y imperetor n
Gotineka bi ziman Ereb ye. Di nav bay germ titn gelek germ keland da.
kar kirt, nairn.
Bi rast.
giryan.
giryan hawar.
ira,
Lambeya ku t da ira t vxistin.
Jihevdrketin, jihevdrbn.
Jihevdrbn.
Jihevdrketin.
Hevnedtin.
Jor, bilind. Serbilind, li pya.
Di cinnet (bihit) da baxey eemn.
xr bereket
Ewrpa. Mecazen; t mehneya zalim y.

jkvebn, ji hev cudabn, drbn.
Hcran, jihevdrbn.
Hevnedtin.
Hesp.
hewar gaz.
hewar gaz.
hewar gaz.
hewar gaz.
hawar gaz.
milyaket
Ew kesa ku hem merivn ji rz, hem j merivn payebilind (meqambilin) dike ftneya xwe, ftney tne ser wan,
dil
Navek Qoran ye
Fireh.
kafir, peyrewakaran dn Zerdet.
Kes feqr, parsek, kes ku ji ber feqry dest xwe vedigire.
Feqr, parsek.
Feqr, belengaz, parsek.
Feqr/parseky li ber dery yar.
car car.
Yekcarnan, geh geh, gav gav.
Xezne.
Xezne,
Heke, eger.
Eger, heke.
Eger, heke, ku.
Eger, heke, ku.
Eger, heke, ku.
geriyan
Bi rast.
Qirik.
Qirik bilind im, gerden dirj im.
Stuxwar.
Qiriqa wek gulan.
Wek qirika zirav dirj a xezalan.
ger, zivirandin
xlanewe, li dr xwe zivirn.
dolab, asman, kureya asimanan
erx, ezman, dinya
gerem b: ger mira bib
Devlkirin, gezkirin, bi dev didan xwe titek gez dike.

Ger seyran.
dilgete
(Tu) kaptan behr okyansa merhemet y.
Cewher, elmas.
Cewher.
Nav teyrek ye,
gotinn ne di cih xwe da, qisey b c, gotinn b sd.
tr
Tr,
Gezkirin, pvedan
her
gil, gazind
brk, vekirina qems
Esr, meftn, kes/a ku bi yek/ ve hatye girdan.
girk; girihdar: bi girk
xwe delal kirin, av dan, nerna tej eq hezkirin
Hatye xezeb, hrs bye, qahirye.
bisk, gul
Kez, porn ku bi ser milan da t xwar.
Kez, porn ku bi ser milan da tn xwar.
Yara pirr xweik.
canfday, x fdakirin, x grkirin.
Mezel, qebr.
yn guhik digernin, p dilzin
teyrek iyay ye, bi ev bang dike
dihilne, diewitne
gotin
axiftin peyivn, qisekirdin, gtin.
Guhdary bike, guh xwe bid.
titn bi qmet, giranbha).
qurban
Gula ku hn venekirye.
Ava gul.
dmgul, hinarikn wek gulan
Gulbn, koka gul, cy ku gul l n dibe. Zevya gulan.
Gula ku hna/hj venebye.
Wek bejn bala gulan. Nazik. Bejn bala rind.
Bi reng gul, pembe, pembey.
reng xwn
Suretgul, dmgul, kesa ku sreta w wek gul be.
gulistan, bstan gulan
Baxey gulan, park, gulzar.
Baxey gulan.
Baxey gulan.
rind, rind.
ik.
qube
felek, gerdn.
G. Guh.
Guh erd, guh zemn.
Guh wan kesn ku li asmanan sekinn e, li w der mqm in.
Guh spehr, guh asmanan.
Guhar.
Guhar.
Ya ku hatye ecibandin, ya ba, ya ku hatye bijartin, neqandin.
Lazim.
amade, yekser
Gotin
r ander, arezay r, rzan.
Esas (hm) yay rind xweiky.
Xwedy xezneya bkmany.
Hna j, hj j.
Hal. Halat, pirrjimarya hal e.
Hal barety.
Di c da, tavil.
Kes/a ku helak bye.
beyaban, sehra
Kes/a ku hesdy/kumrey dike.
3. milyaket parzer
ha ji te re
Hez j kirin
xwez, xweziya
iqas xwe e, iqas rinde!
Yar, aiq, derdist, evndar.
Ya ku meriv ji hez dike, yar, dergist.
Kes ku Xweda j hez dike (Hz. Mihemmed e.s.).
ber, kevir; mebest j Ber-re y hec ye
hecra yar: drketina w
1. baneana ko xelk p gaz mezinan dike
Hedye, xelat.
Keftar, ajal dirinde
Heftemn.
Heftemn, a heftan.
bzar
Ji pareyek ji ayeteka Quran ye. 30yemn ayeta ji Sreya Kaf ye. T mehneya Hn tuneye, wek din heye?
1. dn/bal kiandin, 2. daw: di dawiy de
zehra helahil: jehra mirin
Jehreka wisa ye ku derman w, panzehra w tuneye meriv p dimire.
Peranbn, mirin.
rn bn
Nerm, bi aram
Guh ku guhar t da ne, guh bi guhar. Mecazen; kes/a kole. Di zeman ber da, ji bo ku b fehmkirin, wek nan
Por ku bye xelek xelek, kurk kurk.
ran p ve dadileqnin, barhilgira ran
hemamat ecac: deng bablestik
di hembza hevdu de
Wek (w).
Wek, mna.
Wek (w).
pesindan, ikir ji xwed re
Hem, git, tevda.
Hem, git.
Dil, nikare rake, bar bike, dare bike.
Bikinim, bar bikim.
Li xwe bar kir, da pita xwe.
hevaln hev, girdayn hevdu
lebar, msaid, yav, layq.
Tim, wisa me.
bik, bbiha
Gune, guneh, sc.
1. kesn ko dtina yar ji wan re ne qedexe ye
hercih.
Hevalan.
hemkar, kesn di yek kar de mijl in
Agir, ewat.
erm
Hevrim, pek. Qed qam herr. Bejn bala zirav bilind a wek hevrim.
ji esas neby.
ewat, ewitandin, sotin.
Neewitne.
hsa, rehet), j hsabm, le dest rehetbm.
Ji bo Xwed.
saman serwet.
1. mezinah, 2. xulam, kole berdest
Ew roja qeyamet ye ku di ner da ruh herkes t dsa dikeve can wan ew gan dibin.
demsaz
hevdst, irk.
(xrai), weswese.
Kes ku dixwaze, hewes dike, heweskar.
Bizav, alak, hz
dikoim
Hestyn ku p bne, ez wan zind bikim, ruh tkim wan.
Tirs, saw
me hezer kir: em tirsiyan
Hej, Hejn,
Keder, xem.
Keder, xem, huzn.
Xem, keder, elem.
Bi keser, bi xem, elemdar, nexwe.
Nizm, xwar, cy her li jr.
Huzr, pber, p.
perde, perdeya ko dikeve nvbeyna du kesan
petde,
Perde.
dr.
dev j berdan
Drketin, cdamayn, frqet.
Drketin, cdamayn, frqet. Drketina ji yar.
drbna ji dost yaran
dr bi tenbn, fraq.
Cdabn, drketina/drbna ji hevdu.
fraq drxistin.
Hcrana av, jihevdrya ji ber avan, nedtina avan.
Hcrana ku dil meriv qul dike, di dil meriv ra die xwar.
Xiextby
Tu fayde, qet faydeya ku tuneye.
al, kortik, cy ku hatye kolandin.
Mehfbn, mirin, tunebn.
Mirin, peranbyn, mehfbyn.
behtim
weqt hiltin: dema pdikeve
Mirin.
Xeyret.
Xeyret, alkar.
Tesr alkarya mehnew ya kesn wel.
Weqt, dem,
Wext, zeman, dem.
Hn, hj.
gn tels, gnk, ewal.
Ewqas.
ldana tr gull, (ew r rim rasterast bi dil
Hunkar, padah, pada.
Hunkar, (pada) sibehan.
matmayn, barebn
aya hory.
ewat, sotin.
hawrdor girtin
Cih as
xr, kes k hez ji tkelya w dikey.
Xweikay
Heval, heval nz.
Horr, ew kesa rind a wek horyan a ku ry w diibe ry horyan.

Wek horyn narn.
hezkirin
Hezkirin, mihebbet.
teyr Hd hd.
dinya, byn, n, nuht, byer
huma: teyr fniq (phoenix) y efsaney
hlebaz, xapnok
hr gir, wird dirit.
Rind, bedew.
Rind naz.
Rindya r, xweikya seravan.
Hi, aqil.
Hi zanebn.
Xem, keder, elem.
Aciz.
Lihevhat, ne dirj, ne kin e.
ak ba, karn qenc.
baret, matmay kirin, ecb
vekt hevoksaz
mezinahiya nefs, izzet
Py, ewil.
lzdekirin
Tunebn, nebna te, xyanekirina te.
Jihevqetn, belavbn, peran.
Ba, qenc, xr.
hsan bike, bex bike, bay bike.
Kiandin, kiandina bar giran.
ewat.
ewat, sotin.
Zind bibe, ruh tkev, were ser xwe.
kevir feylesofan, iksr elemetek e ko sifir dike zr
Ez verim.
mar, mebest j gul ye
Bi ltca, kes/a ku ltca kirye, xwe avtye bin sitara kesek.
ewat, pketina agir.
aret.
Hewar, feryad.
mperator, qral her mezin.
girtin, drketin, imsaki rh: drketina rh ji xweiyn dinyay
V eva vexwarina (erab) zde.
V feqr, ev feqr.
Wya.
Guhertin, ji halek derbasbna halek din.
nsan cin.
1. peyda kirin, avakirin, 2. avah
Dinivsim
Binivs, na bik, l bik.
Derbasbna hevdu. Cebar, zeliqna bi hev ve.
bijartin, hilbijartin
avnr, li bend man,
ceza
Talih zengn
Navek bihit ye, Nav baxek ye li Cizra Botan,
yna jor, bilindbna ber bi jor ve.
Tesell, tewka sebr teselly.
agir yan rohn pxistin
Xwestina efkirina gunehan a ji Xwed Teala.
istixna
ikest
ronah
Hem vexwun.
ewat, pketina agir.
Bi hesret.
Bi hesret, bi eq.
xwe-delal-kirin, avdan, xwe-li-ba-kirin
Naz,
Nazdar cazbedaryn (xweik) ecb (xerb.)
Peyman, erkirin.
Yekt peyman.
Veart, mehfz.
Saf, paqij.
Bi xwestin, bi rade.
nvbera hinarikn r zilfan
Qerebalix.
Ekerekirin,
Y ku xuyadike, hatye nandan, li meydan, li ber avan.
Zehf, nexwe, btaqet.
bidrit
j veqetam, min l dabiram.
zingar
ji bil
jiyan
best
fitrak
beran
Ji bo xezalan (ah) cy randin y.
ji esas, ji kk.
Ji burca (bur) ga, heta burca mas.
Ji ber xweikbna w hva (keika rind, dlber) di adir da.
Ji nav.
Ji nav rindn dunyay.
Ji hem asteng asbnan xelas bibim. Yan ji bo min qet man namnin, ez xelas dibim ji qeyd bendan.
tla enstrumentn muzk, ben kevan
mar mezin
cih ka, kadn, cih ka hilgirtin.
Kesn ku diibin kafiran.
bhneka xwe e, mma sp
kakl, gul
pr, kal, prd, bhz.
Por kin ku bi ser eny da xwar dibe, perem.
Perem; por kin ku bi ser eny ve t berdan.
perem, fir.
Bisk, porn ku li ser sretan xwe berdaye xwar.
dev, ziman kiik
Daxwaza dil.
kam: dilbijandin; kamibex: y/ya dilbijandin dide
kana madenan; cih ko keviran j dertxin
meiden (kan zr, kan asin).
teyr kapil.
Tasa erab.
gjim, gcim.
Koka pirr xweik.
Ew kes e ku sirrn di dil nsanan da kef dike wan dibne.
ewgan, elak lehstoka kaoyan
malek, xanyek
mlak, ceger
Ceger, cger, kezeb. Kebed, bi Ereb ye.
ewit.
Wek kebab, ewitand, tit ku li ser agir ewitye.
ewata, sotina wek got li ser agir.
kew
Kew (Kebg).
kevok
Xwar, tam ne rast.
Kofxwar, ya ku kofya xwe xwar dide ser xwe p nazyan dike. (Mecazen, yara binaz eda ya ku kum xwe x
Kofxwar, ya ku kofya xwe xwar dide ser xwe. Mecazen, yara binaz eda ya ku kum xwe xwar dike bi mea
kimxwar, kulahxwar
rvena bi xwar tewandin
badeta canya te dikim.
Kefa li ser dev, kef li ser dev.
Kete, ketye.
Ketim.
avn kilkir
Kal, pr,
Kesn navsere, yn di navbera saln 30 50y da.
Dil bi derd keder.
Kik, seh.
Qertafeka bi Faris ye.
(sahib el qerhe), ew k nex jann meid hey.
Hz. Msay (e.s.) ku xeberdaye.
bi axiftinim, qisezanim (arete b pxember
Tam, lap, nekm, temam.
Kevandar, Qumandar,
dr, kense.
Xizne,
Xem, keder.
Comerd,
Kes tunene ku werin hinda me.
Kar, bidestxistin,
Kar qezenca fil xerab neba.
bdax
bedkar
Ax, keder.
Y ikand, y ikest.
Xirecir, er, micadele.
belem, gem.
belem, gem.
belem, gem.
Nivs, ir, helbest.
Verim, ketm bikim, bila kes p nizanibe.
mebest ji v gotin ke ev e.
drn
Strk.
Strk.
Di cinnet da, nav hewzek ye. Tehma w pirr xwe e, heyat dide meriv.
Hukimdarek mehr e. Sembola ktdar qudret ye.
ke ez l.
Cger, ceger.
Tr, besbn,
qerax, rex av, sahil).
crek qumae.
Tenbel, tiral, cangiran, keslan.
Y/ya ku welatan digire, welatan dixe bin dest xwe.
kifn mirin, kefen.
xwendina teyr kapil e dema dixwne t meina (ima ima, b b, ji b i ji b i).
iya,
Sef bi sef temae dikin, seyr dikin.
Keser.
Xem, keder.
Li kuye, li kuder ye?
iya.
iyay Qaf.
iyay Qaf.
yay Qaf. Cy ku meriv nikare xwe bigihn. Li w der cin per hene. Ew ya, ji zumrud hatye kirin. T
yayek mezin.
iya, ax, kw.
delek, kjik, (heywanek wek rvye, pst w biqmete).
hewrdey min.
hewrdey min.
belazz
pwend dar, hem titn j hez dikim.
Ew c ye ku li w der ji bo germkirina ava serokan/hemaman agir t vxistin. Cy pirr germ, cy agir.
teyreke bi nav knde, kndeb, cxd, bayeq.
heftyar, kemtyar.
heftyar, kemtyar.
Cy ku heddad (hesinkar, demirci) agir li dadixin hesinn xwe t da sor dikin, da ku bikaribin hesinan nerm bik
Tifika agir, kreya heddadan a ku agir l datnin, hesinan p germ dikin di d ra j wan hesinan dikutin ekil
Ew cy rast dz e ku Lewh Mehfz t da ye li bin Er Ezm e.
Kin.
kv, kv, kw.
Qijik.
berah
Timdam, bnavber, tim.
1.Sor. 2. Lv.
zef, lawaz, jar.
direw, dir delese.
dir delese, direw gotinn bsd, gotinn bfayde.
neb ke ez nsanim, bangae meke.
direw, dir delese).
Zanista yezdan, ilm lah,
Biriskdar, xulam, Mamostey ehzadan,
Ew kesa ku ry w, wek ry laley, xweik e. Nav laley, bi Kurmanc Llze ye
Nav du senemn li Ke'b bn,
Tew mew, bser ber.
lbel, feqet.
Lehnet.
Lv, lvn sor.
Lv, lvn sor.
Lva sor.
Lv, lvn sor.
Eyb, qibhet.
lv, lw), bi dev gotin.
Lvgul, lva ku wek gulan xweik e.
Lvekir.
Li nik, li cem,
Pvedana mar dpikan.
Gotinn ku bna msk ji hildibe, t.

Yn ji agir.
Agirkir, agirkirox.
galte gep, mijlbn yar.
Kevirek sor e, pir bi qmet e,
dm
Feqet, lakn, l.
Tuneb, tune bn,
Beriqn, teyisn,
Ew zincr ingala (engel) hesinye ku bi kindireka pirr qalind hatye girdan. Aleteka gemyan e. Meriv w d
Leqn, leqandin.
Lerzok, ya/y ku dilerize dileqe.
Esker.
Esker, serbaz.
Eskern keder, xem.
Nazik, nerm,
Loma.
imk, zra.
Lewhe, zemna rast pehn (dz) a ku meriv titek li ser dinivse.
Zvirn, erx,
Lome, eyb.
Rcng,
ev,
Mm, find, ira.
eva tar.
dihen
dbac
astenga di nvbera du titan de; bihnok
jyanewe, jinve jyan, serhildanewe.
Wexta ku tu pr by, extyar by, ez w ax w extyarya te biguhernim bi ciwany, te ciwan bikim, wek Hz
Ji bo Xwed.
Ji bo Xwed.
Kinc,
lfe, lfk, lifke.
L, lbel, feqet.
Lakn, feqet, l, lbel.
Lbel, feqet.
Lbel, feqet.
Ji bo Xwed, bi Xwed bik.
Nimj.
Ziman,
Kesa ku lstikan dik, bi meriv dilze.
Mirait, dur,
Okyans, av behrn bser ber.
Bi leqeb, bi nasnav.
Ba qencya ji bo herkes.
Bayeka bicik, lutfeka hindik, pareyeka lutfa hindik.
Min (ez) ji eqa pirr bi tirs talke.
Xwed; bi sitirne, mehfize bike.
n, matem, rewresma li d mirin.
Meh, heyv,
Meh, hv, 30 roj.
Hv, meh.
Hva biryan.
mang, heyv, hv, qemer),
Mehfkar, mehfkirox. Kes ku mehf peran dike, xira dike.
Mas.
Yara xweik a ku diibe hv. Bi Faris mah, hv e.
Ya ku wek hv rind e, ruhv.
Dayik, d,
Teklfa ku meriv nikare taqet bike.
Xwedy xezneya rya rasty.
Ez a bm, hewar!
wek, wek, mna.
Wek, mna, hunkif.
Reng av. n.
beqa
Me an.
Mehdena comerd merdy.
Kes/kesa ku j t hezkirin. Ji bo mr, keik meuq e; ji bo keik j mr meq e
Hatine efkirin.
pit perde, nedt, nebnraw.
neman, nehitin.
fewtaw, nemay, le nawy, li nav y.
xewsta bi meina rast durist, heqq,(iq heqq rasteqne).
ef, berdan, lnegirtin (bibre l megrin).
Destpk,
Cuda nebe.
wek hemailan rahjin bejna yar ya ko wek r ye
Cy civn, cy kombn ya ji bo kf.
bezm
Koma aiqan, dildaran.
birndar.
Birndar,
Birndar, bi kul.
Birndar.
Birndar.
Dn,
Hertim,
Raxist,
Hewar, mdad.
Hewar, mdad.
Kes aok, kes ku abye.
aby.
Dirjkir, dirj, zde, pirr dirj.
Cy xelasy. Frar, bazdan.
Hv.
ya k y, (ma sebeq).
Yara wek hv, yar ku wek hv rind xweik e.
Bmkan, nemimkun, tit ku mumknatya bna w tunebe.
ermkir,
Hefs, kes ku ketye hefs.
Hatye terkkirin, j bidrketye.
Drbn, drketin, terkbn. Ji mehcr; Ji drbn terkbn.
efa'et,
Meha n, hva n. Wexta ku meha n derkeve, d meha rojy diqede.
Keskahy ava sekinand.
Ji bil Xweda her tit, Tky,
Pareya hv. Yara ku pareyek wek ji hv ye; wek hv, rind bedew e
Hefs, y/ya ku ketye hefs.
Ew kes e ku bi sirrn Xweda hn dibe, hn bye.
Mehf kir, peran kir, qedand.
Tunebn, peranbn, ji ortey rabn.
Xweika wek hv (heyv).
Mehf, peran, qedyabn.
Mehf bike, bikuje, bihelne.
Min mani neke, nebe asteng ji min ra, li p min nesekine.
Flbaz, hlekar,
Hlekar, y/ya ku pirr hleyan dike, hlebaz.
Kar, tita hat! bidesi* xistin,
Dil ikest.
Dil ikestye, ikyaye.
Kes/a ku lehnet l hatye kirin, kesn mna kuik.
Lehnet lby.
Kes ku lehnet lhatye kirin.
Reqb min lehnet lby.
Tengan, aciz, mell.
Lome, lewme.
Sitare, cy ku meriv xwe dike bin w t da disitire, qulik, xan, war.
Ya ku wek melaketan hatye kirin, kesa ku xulq w pirr nerm e, rabn rnitina w wek a melaketan e.
Xweik, sipeh,
rn, xweik.
Bgav, bare,
Huzn, elem.
Huzn, elem.
Bi elem.
Nalnan neke, neke naln.
Di xewn da.
Das, tirpan. Aleta ku meriv p ce genim diine.
Titn ku bna wan nayte xwestin, Qedexeby,
Zehmet, zor.
C,war,
av min li Sleyman pxembere, awim li Sleyman pxembere.
mertebn hja bi lmet qmet, pilewpaye.
Meqam dostany, hezkirin.
Gor, gorislan,
C.
C war, qerergah.
Mirin.
Eynadkar, kes ku eynad dike.
Ker,
Ya ku hatye ecibandin, hezkirin.
dikim, tnim meydan.
C.
Bajarek xweik Yemen bye ku dibin hukm Belqzeya jina Hz. Suleyman da, bye.
serxwe.
serxwe.
Serxwe, kes hi ne li ser.
serxo.
Serxwe.
serxweim.
Veart,
Veart, bi diz.
Agir, agir irayan.
Ji rojhilat heta rojava.
Rojhilata roja ronahy.
Baran.
Daxwaz,
Y/ya ku t qewirandin.
Pl,
Pl, pl behr, pl av.
Pla gunehan.
Pla behra ku xwe akirye.
Xweday Mezin.
Ya ku hatye efkirin, mexfretkirin.
Neynokn heywanan,
Tkn, binketin.
Serxweby,
Serxwe ji erab.
ev, tar. Her iqas mexrb di mehneya rojava da be j, di v misrey da, di mehneya mecaz da ye t mehne
Eraq, erab,
bade
Meydana rindy, cy ku (kesn) rind, l dicivin.
Ciy vexwarina araq, meyxane,
erabxwur, araqxwur.
miry, mirdy.
Araqvexwer,
badexwir
Rya eqa heram.
Tita t xuyakirin, ciy t xuyakirin,
bi-midrac
Mvan.
Zehmet, ezyet, keder.
Zehmet, ezyet, derd.
Zehmetk, azark,
Nav bajar Feqiy Teyran e, nave niha bi Wan ve giryday ye
didrim
Ji ba Xweda, ji ba sirr Xwed.
Ji min ra ne lazim e.
Daxwaza min tu y.
mrat, bmawe.
ira,
istiwa
bhneka xwee ji navka xezalan der tnin dermane j.
Wek, mna.
Wek, mna.
mist, pencelkinraw, lwawlw.
mist, le naw dest.
Navber, orte.
Por.
Di hesar da me, gemar diraw.
Bilind.
Ya ku bye wek eded, tim dam, her tim.
Qenc, ba.
fireye, zre, (mesmh).
fireye, zre,
Y ku bi hev hatye guhertin.
Ketina belay. Tgerna belay.
Bi kurtas, muxteser.
Dam, her wext, timdam.
Dirj dirj nabin.
Hezkirin.
Bikaran titek ya bi dor. Kes ji bikarann ra hazir.
Tit ku meriv dike erm. Fedok, ermok.
Bijangn avan, mijgul.
gereke, pwste.
Hem mal mulk, hem serwet, hem hebn.
Welat Ereban.
Bi nr, rewen, birqand.
Ew yara wek hva ardeh roj ya ku ron dike.
Xwnrn, kes rn.
yn k nkar dikin.
nkarkirin, yn k nkar dikin.
eq eq, hela hela.
Kes ku hatye bijartin, bijarte, mumtaz.
Tim, dama.
av li r. Kes/a ku tim av w/ li hatina kesek/ ye.
av li r. Kes/a ku av w li rya/hatina yek/ maye. avdr. Ya/y ku tim mzdike.
av li r, kes/a ku av w li rya yek dimne tim mze dike, li bend ye.
avlirmayn. Kes/a ku av w/ li titek ye, tim li benda w tit dimne.
gegr, mirv ji xelq dr ket mijl badet irfan.
Muqm, Nitecih, ehl c,
Timdam
Timdam, tim.
Timdam, tim, her gav, her wext.
Kesn dam yn li cyek rnit
Serok serbilindan.
Bi xemla taca zr, zrn.
Xwedy zn, y ku zn ruxset girtye.
Bilind.
Teyr,
Teyr, ivk.
Teyr ku per w hatye girdan.
Cy ku ivk l pirr in, welat ivkan, war ivkan.
Di min geryan, bela xwe li min dane.
(Porn) xelek xelek bnxwe.
Nav bilrek ye. Ji qam t kirin. Ev nav, nav ivkek ye. Nav w msqar e. Wexta ku ba were, ew ba di q
Titn ku hin meriv ji ser meriv digirin, meriv serxwe dikin. Wek mey erab, herwek din.
Ew kes e ku li are derman laca xwe digere.
Ya ku hatye qeblkirin, a ku qebl bye.
Tim, timdam, berdewam.
Layiq.
Amade
Guhdar bin, kes ku guh bidin.
thn, xerb, tasey dtin yar.
Kes/a ku t da xeniqye, heta ber dev xwe ketye nav titek.
qedir yar ji hem tit zdetire.
Rondar, ewqdar, rewen.
Bna xwe a mska Tetar (Turk).
Por ku bna msk j t.
Wek msk, wek bna msk, bna xwe.

Stra Sib,
Dam, tim.
Dirj.
taetkar.
Mirtib, kes ku li saz, li def, li zurney dixe.
Timdam, bnavber.
1. agird/ xebatkar meyxanecyan. 2. Zarok Meshyan.
Dengbj, stranbj,
Veart.
Tevlhev, tkel, di nav hev da.
Yan, gotin xwe z bibire, xebernede, km xeberbide, dirj neke.
Kin, bi kurtas.
Rehet be, zor nebe, zehmet nebe, asan be.
m, m, my.
Du qat, du car, dubare.
J dr, ne t de, Pak,
yarmetder, kes k di tengavy da alkary dike.
Bare.
Bare.
nezan kr.
Nah, nay.
Bhneka msk ye ku ji navika heywanek (xezalek) derdixin.
Ji nika ve, ji xafil ve.
Nake.
Natirsin.
Ax naln.
nal nal.
Naln, feryad.
Nalnkirox, ya/y ku nalnan dike.
Naln, ahn.
Naln min. ro di dema me da ev di kety. Li bar Kurdistan li end devern Serhed (wek Erzirom) hn
Ya wendaby, nexuyay, nedyar.
Bi diz, veart, nedyar.
Nz nin im, ne nz im, dr im.
Km,
Agir,
Agir, ar.
Agir.
Agir, ewat.
Agir.
Dman.
kn agir.
Agir, ewata eq.
Agir eqa dlbera hik.
Agir jihevdry, drbn.
Agir Cehnimey.
Y ku can got meriv dihelne, dieqitne.
Cdabn, drbna jihevdu.
Agir jihevdrbn, frqet.
Agir, ewata hcran/jihevdrbn.
Agir mehrmyet, ewata bnesby.
Agir ewata hezkirin.
Wek agir ku Nemrd kirib dadab, ji bo ku brahm Pxember biewitne.
Cehnime.
Agir eq, evn, sewday.
Agir gunehan.
Reng portekal. Ji bo reng portekal mendel leymn greyfrt, t gotin. Reng zer rn.
Ya ku ne lod kom e.
kes k ba diaxife, xeber didim, qise dikim, qise dekem.
Efrasiyab
nsana/ nazik kubar.
avdr, hazin
Nebe.
edes
rizgar, qtar.
Rizgar, xilas,
Bajarek raq ye mezel Hz. El li w der ye.
Bare.
Min nedtye.
Poman, Heval araq,
Hemsuhbet, heval/a xeberdan.
min tune, min nne, nme.
itbar nye
ne dre, dr nne.
Pifkirin.
Nefsa meln, nefsa rezl.
Hilma Hz. sa.
Pif, pifkirin.
Pifn, pifkirin. Her weka ku meriv pif bilr bike. Nefes, hilm, pif.
Roj,
Tunene, tuneye.
Nin, ne.
bbext bans.
x, xy, xw.
Dil me, nexwe nin e. Bi Faris ye.
min nev, namew.
Kirmory (gre, mr) her zef, bik.
Li erd bim, tkevim ber destan.

Km.
wne, ikil
Ew kes pispor e, ku titen qelp, ji yn rast saxlem vediqetne, wan ji hev nas dike.
Keman, kemas, qusr.
ikl yar
Cgera ku naibe cgera keseka/ din.
Trakirin, gilkirin, iqilandin. Nimne. Kr t ra kir, kr t da gil kir.
Par,
regez.
ba vedidin, sirwe heldeke, ine dekat.
Nav gulek ye. Gula Wan.
Nikarim, qeweta min tuneye.
Nay, nah.
Guhar. Xeml pelikn ku bi ser gerden kezyan ve, hatine daliqandin.
Xeml pelikn ku bi ser gerden kezyan ve hatine daliqandin.
Di nav da.
Di nav da.
Di nav da.
Nav. Di nav da.
Di nav da.
Nav. Di nav da, t da.
Nav, orte.
Di nav ron ewqa asmanan da.
Di nav agir da.
Na, ne lazim e, ez naxwazim.
Dor, rz.
Dengn xwe, nehwirnn wek sitran. Pirjimarya nexmey ye.
Stranbj, kes ku distir.
Ddika/bilra ku ji qam t kirin.
Bilra ku ji kam t kirin. Dengek w ya ewat, heye.
Du amrn mzk ne,
xerq xak bm, keftime bin ax.
Nzk.
Li ber min, li cem min, li nzk min.
Awir, mzekirin, nrn, temaekirin.
Nrn, mzekirin.
Nrn.
Nrn, mzekirin.
Awir, mzekirin, nrn.
Nezer bid, l mze bike.
Mze kir, nr.
Meqam i xwe, c war pirr xwe.
Dergist/destgirtya wek resim wneyan xweik.
Dergist, destgirtya wek resim wneyan xweik.

Dergist/destgirtya wek resim wney xweik.
Yarn pirr xweik meqambilind.
Veart, bi diz.
Li cem, li bal, li hind.
Li hinda min, li cem min.
Li cem me, li hinda me, li ba me.
Li cem me, li hinda me.
Li cem te, li ba te, li hinda te.
Gotin mehneyn zarf henek.
Bn, bhn, nukhet.
bhna gha nebatn tevlhev xwe.
Nv ye ji rindy.
Xl, perdeya li ser r, p, pee.
Pya li ser ser avn jinan e. Ji bo ku mr wan nebnin, ew v py dikinin ser ry xwe. Xl, perdeya li s
Agir, cehnime (cihennem).
alika agir.
Agir jihevdrbn, jihevdrketin.
edn(in)
Tr.
nwe giyan, nwe nefes, btiwana, nv rh.
Lavakirin.
pwst).
nisar, sbera iya.
Me vexwar.
Min vexwar.
gir, giryan wen.
dibe ku ji bo kirina qafyey be.
nnkek, nnkek, nnkk, neynkek.
meze, mize.
naznav ir y x Nreddn Birfkan ye.
Ya bi nr, ya ku diirse.
Ew xweikya ku derdora xwe wek nr, ron dike.
Vexwarin.
Gotin, xeberdan, peyv.
Ling, p.
Ling, p.
Linggirday.
Linggirday, kes/a ku lingn w/w hatine girdan, ketine qeyd.
Linggirday.
Padah bdaw, padah ebed, Xwed Teala.
Padah war xweavakir.
Paaya rindan, seroka rindan, kesa her rind, melkeya rindan.
Xweda.
kurtan.
Pnc sed.
Pnc sed (500).

Pnc sed qat, derece, tebeqe.
Pere, hr.
Pere kir.
Pere kir.
Diparzin, mehfize dikin.
Ling dwana mezin. Mecazen; ber dery te y mezin, kerm. Huzra dwan.
Por lle lle, kurk kurk, xelek bi xelek.
diram
eytan, kes rezl, ps.
Neynkn perindeyan,
Penc piling (kaplan).
ret, neshet,
Sala bert par, ber du salan,
perit.
Kakul, porn ser eny, porn li p.
Kakul.
Por li ser eny.
Perdeya fed heyakirin.
2. Asteng, man.
Piring, agir,
Perr. Kesa pirr xweik a ku ry peryan li ser w ye.
Ew kesa ku ry w, wek ry per horyan xweik e.
Komek stran e, Sreyya
Trj, ronah,
Ron, ira.
Tirs.
pelatnk.
pelatnk.
pelatnk, pelpelatnk, minmink.
Ew bihuk (kzik) an j perperik e ku wexta irayek, ronyek (lambe) yan j agirek dibne, xwe diavje w agir
Strka Sureyya y.
Kes ku li d maye, li pa maye. Mecazen; kes gunehkar, feqr, kes ku ji terqet dr maye.
Poman.
Serok, rber.
Agir, ewat.
Alaw hilorya agir.
pol pol, km km, ref ref.
Agir kn agir.
Agir ewat.
pt peln agir.
Li d hev.
Li d hev, hindik hindik.

Dev qedeha erab.
Pvaz.
Peyda nine, nexuyaye.
Perr, persret, wek peryan xweik.
derd kl, irmis, jakaw, ss.
Pr bibim, extyar bibim.
ferrar
deyym
x terqet. (Xwedy meyxaney).
x terqet, murd, alim, xews. 2. Xwedy meyxaney.
lig min, ligm, cil min.
berahn
eflak
Nav ekek (gul) ye. Bilbizk.
newe diway newe. (clen beide cl).
Qedeh,
elk.
pst, pst, post.
bermay ar mxilkir, ew bee zebrey le ard demntewe diway li lekdan.
Pir, gelek,
Pirr ecelekar, kes ku pir ecele dike.
Ya ku tije erab e, mey e.
Ya ku pir kurk daye xwe, ya ku pir tevlihev bye.
Pirr germ, pirr kel.
Purewat.
Pir lehnet.
Pirr ron saf zelal.
Pirrguneh.
Pita ku ji ber extyar kalbn, xwar bye. Pitls.
T mehneya drbna du kevanan. Wexta ku Hz. Pxember (e.s.) die Mrac, wisa nz Xwed Teala dibe ku di
Gotinan, peyvan bi rz bikim, iran binivsim.
daim, hazir.
Gotin, xeberdan.

gotgotin, gotbj
Bejn bala wek gul.
Bejn bal, qam.
Aleteka muzk ye. Meriv w datne ser okn xwe l dixe. Meriv mizrabek, dike herdu tilyn xwe bi van m
Miheqqeq, mutleq.
pek, hevrim.
bnteng qebizbn, dilgran.
Dil bare.
tk, ira.
eretek tirkin li ran, hukum ran kirin di navbera 1779z.-1924z.
Tirkn ji nevyn Moxolan in.
Bejn.
Qam, bejn bal.
Qam, bej.
Bejn.
Bejn bal.
Qama wek gul, bejna wek gul.
P, ling,
Gav, gava lingan.
Gav, gava lingan.
Gav, gava lingan.
Ji bo makirina lingn yara min.
Got hikby
Texmn kirin,
ser, h, mk.
ser, h, mk.
ikeft.
dil nepakij, dil nepak.
Qelb nexwe, birndar, merez.
Keder, xem, tirs.
Heyv
Hv, hva li asmanan.
Hv, heyv.
ekir, erbeta ekir,
ekir.
Lambe, iradank,
sedsal dway sedsal, sedsal li d sedsal.
gund, d.
Snda bi Xwed, Wellah.
Daxwaz, armanc.
Birr, jkir.
Qelek,
Gellek, pirr.
Gellek, pirr.
Pirr, bi awayek saxlem, pt.
Pirr.
Pir, gelek.
Saxlem, bi qewet.
Gotinn neyarn/reqbn ku dixwazin yara min ji dest min bigirin.
Kevan.
bweter
Kuvana (kovan, yay) biryn re.
Bend, zincr,
Nav Mecnn e.
Serokek Romye,
Xeybkar, pagotin, kurtepist, imopiv, xeberdana di pit yek da (dedikodu).
Xeybkar, pagotin, kurtepist, imopiv, xeberdana di pit yek da (dedikodu).
Hkaye, trok,
Qerargeh, bingeha hdzn leken,
Runitin,
Rabn,
Pvan,
cemser taze, qutb taze, berztirn piley tesewwif,
r birra, r tj.
Qral Sasanyan (Farisan).
Quba asmanan, jora asmanan.
Asman.
Qeflika kilt, koska kilt.
Bibje ku Xweda, Yek e. Ayeteka ji sreya xlas ye.
Ltik, ser iya,
Okyansa eq, behra mezin a eq.
Derya Sor,
rabe rabe, heste heste, horze.
Nzkay.
Dan, zad,
Xwarin.
Kes mezin, kes her mezin.
R,
R.
Rya dr.
Rya eret ya heq.
Bergkirin, ciwrgirtin,
edem
Sir, nihan, axaftina nepen,
nihn, veart, arawe, nadyar.
Birsk.
Kanya pirr bixwn.
Ew eser helbest e ku meriv t da ji yek ra dijna bike, lehnet l bibarne.
Rakir, hukm w rakir.
yn. Rka bi naz we.
yn. Rka binaz we.
Navek Xwed ye,
Merhemet, dilewat.
Navekt Xwed ye,
Rber, gerk,
Rw.
Rwy rya nefs.
rgebir, tjro, tjro, tjr, xbez.
Rbir, dizn ku li ser disekinin meriv dielnin, heram.
Serok comerd eq.
t meina (be pxneke frbwe),
Nan, sembol,
qisey newtraw, gotin xeyb.

Nexwe.
Re, damar,
Kes ku dil berdaya yara meriv, dujmin meriv.
Kes ku dil berdaye yara meriv, dixwaze yara meriv ji dest meriv birevne, dujmin meriv.
Kes ku dixwaze yara meriv ji dest meriv derxne, ji xwe ra bigire.
Rs, ben, kindir, hefsar.
Xelas, filitn.
Li ber hevdu rz kirine.
Tijkirin, qedandin. Ev gotin, biwj (deyim, dyom) e.
rengre, crek trye.
ferre
na bi lez,
Can, ruh.
Ronah,
Ron.
Rondar.
Ron bike.
Rondar, ya ku pirr ron dike, ewq j die.
Creyek ji kemaney ye, ji qaik gza Hindistan t kirin.
Saz, tenbr.
Ba.
qisey nemir, axiftinn dimnin heta hetay.
serx meyxanenin.
Rezl.
Birn.
Xwe, letf, xweik.
Y/ya ku dipve. Li vira, kes ku qedeha giran dipve; yan vedixwe.
Baxe.
Roja meher.
Tirk, Osman.
Xirstyan, Mesh. Li v der, ji Rom Firengan mebest mecaz ye, t mehneya zalim an. Ji ber ku yara air, n
Roj.
Roj ev.
Roj ev. Bi ev roj.
ev roj.
Kesa ku li ser ry w, ehnik heye.
Rov, rv. Ji ber ku heywan rov, hlekar flbaz e, ji bo nsanan j wek wesif t gotin.
Bnsaf, ps.
Hevaln li ser r. Di v misrey da mebesta air ev e ku dibje. Ez ketime e birna wan du kevann (bir) li s
Ey Rh! Rh; mexlasa x Ebdurrehman e.
Rhy (x Ebdurrehman) ku dawa w di ber pita w ra ye.
destpka xlqyet, seretay bn,
Plewanek kurde,
Qehreman lehengek mezin e. Di Destana ehnameya Firdews (ran) da, behsa w t kirin. Frdews di navbe
heyam ye, rswa bm, abrm we.

R.
Roj.
Dm, sret.
Sretilmis, rzer.
Ry te, re be! (Bi Faris ye.)
Rojgar, dem, zeman,
Saet bi saet, gav bi gav.
Sekinand.
Rastgo, rastbj, dilsoz,
Kes/a ku z t xapandin.
Sefl, titn berjr, jr.
Xwed,
Kesn ku dergist yarn wan hene.
Kes ku pirs dike, sualan dike.
Kes bi roj, kes ku roj girtye, kes bir.
Sakn dr. Kes ku die dr/kilisey. Kes ku mudawm dr be, t dr die.
Karn ba qenc.
rbir, rbwar, msafir.
Bkman, bqusr, temam.
Serwet, zengn.
bdeng teslmby.
Duyemn, a dudyan.
ker,
Meyger, meyfiro,
Meyger; kes ku di meyxaney da, erab digerne dadigire, tije dike.
Kes ku li meyxaney, mey erab belav dike.
Kes ku li meyxaney erab dide merivan, belav dike.
meygr, ew mey dide kesn veduxun.
gava, kat, seeta, dema, axa.
wext, katk.
Saxlem, rast,
Qedeha mey, erab.
Qedeh, skan, bardax, qedeha erab.
Qedeha ava pirr sor, qedeha erab.
Tembr.
saz awaz.
Ew ba ye ku ji aly rojhilat t. Gelek letf xwe e. Kurmancya w hneba ye. Bi Ereb j ra dibjin meltem
Siba bixr, beyan ba.
Qezenckirin, bi pketin. Di war gunehan da ez ketim pya heval dostn xwe.
Xwestina duay, duaxwestin.
Pirr bi sebir.
Qalik mircanan. Sip.
Nm km ava zer a ku ji birnan derdikeve.
Av nm a zer zerkem ya ku ji brnan t. Ava birnan a ku nm xwn pkve tn.
Sadiq rya eq.

Sng.
Derbe, felaket.
okzede, felaketzade, kes ku bela felaket hatye ser w.
Paqij, saf.
Bibihse, guh bid, seh bike.
Ser sibeh.
Ser sib.
Ser sib.
Ser sib.
Ser sib.
Ser sib, z.
Det, ol, cy ger seyran.
beyaban
Deta jihevdrbn, deta fraq.
ola fraq.
Serxwe,
Rwresma (merasm) yna padahan a ji bo nimja n.
Nimj,
Berf.
Yn ber, yn py, yn ku ne.
Navek e. Di Edebyata Kurd da ji bo nav yar t gotin. Di dwana Melay Cizr da j nav Selmay pirr c digir
av.
Asman.
Asman.
Jor, asman.
Ew j bajarek qedm e di nav snor Ozbekstan da ye. Ereban wexta Semerqend girtin, ji du heb srn n (S
simandin, knkird.
Pt. L di edebyat da bo ji yara xweik, t gotin.
Kevir.
Kevir.
Ya ku ji kevir bye, ji kevir hatye kirin. Mecazen; kes brehm merhemet.
Dilkevir.
Kes/a ku av digerne li nsanan belav dide.
Serok hemyan, li ser hemyan.
qeder, arens.
Ji ser heta bin.
Ji ser heta bin, hem.
Sera ser.
Ji ser heta bin.
Li ser pirranya gelek kesn paqij ezz.
Ji lingan heta ser.
yar bi agah.
Ser kanya ava zelal.
Sar, cemid.
Serok hem ewlyayan.

Sar, sarbn, cemid.
nee hndir, me jr.
av ku xwe ji titek bide al, av ku xwe j biqetne, mze neke.
Serbilind.
Serbilind.
Kes/a dewxa w/w t. Peran, aomao.
Kes/a ku dewxa w/ die, aby, peran.
Kes/a dewxa w/w t. Peran, aomao, sergerdan.
Kes/a ku dewxa w/w t. Peran, aomao, sergerdan.
Kes ku peran bye bi ol epelan ketye.
Serhik, eynatkar.
Serxwe.
Li ser qedeha zvn.
Dara serw ya li baxeyan, dara dirj. Mecazen; Bejn bala dergisty.
Bejn bala ku wek dara serw spndar dirj e.
R, ry titek, aly ji der ve y titek.
Xwe avtina ser yek, xwe holkirina bi ddet a di ser yek ra, di ser yek ra xwe hilavtina bi zerb.
Xwemezinkirin.
Y ku ketye sewday, aiq bye, y ku ji ber eq sewday, hi di ser w da nemaye.
Eqa li eny me.
Snd, qesem, sond.
Roj,
Deng nizm, deng ku hindik derdikeve.
Deng girn.
Qedeh, eya erab, skana erab.
Seyda heram, nra heram.
Nera ber, seyda ber.
Havn zivistan.
Qeydkirin, nivsandin, tomarkirin,
Li aly rast y Er e. Meqamek li tebeqa heftemn e.
Kesa ku bi rindya xwe diibe horyan.
Kes/kesa ku di dest w/w da titek nemaye, xwedy/xwedya zyan zirar.
Gotina pirs.
Re,
Kesa ku ry w, wek ry peryan xweik e.
Wcd xweik birqonek wek zv (sm).
zvn, zwn, sip, zv.
Qedeha zvn.
Rim.
Sing,
Sng.
Sng.
Sng zik.
Kes ku ji dil da birndar e.
Dilbirn.
Sinif, tebeqe, ehl.
Ya ku jora dest w sip ye.
Belav b, giha cy din.
sirr veart, nihn arawe.
titn veart.
Girtin, kirn, sitandin.
dogu
avre, avre.
Ciln re. Ciln ku meriv di n da li xwe dike, bi wan n dikine.
Sofy ku hn tam nebye xam e.
ewitand.
ewitand.
Te ewitand.
ewitand.
ewitand.
ewitye.
ewitandim.
ewat.
ewat.
ewat, agir ku dil diewitne.
ewat agir.
ewat, agir.
beyad
yekemn vexwerina mey di ser sib da.
Sibe.
Sibe.
Sibe var.
Sibe var.
Navek Xwed ye, Y ku ji kmasiyan pak e,
Hal xerab, neba.
arya evn, bazara/mezata eq.
Sultana rind xweikan.
Sultan Fexra Aleman. Hz. Pxember (e.s.).
Sultan ser sib.
Sultan ku efaet dide, Hz. Pxember (e.s.).
kun keft, ekewt.
Cazibe, bal xwe ve kiandin
Pro
Kf, ad.
Kes ku ry wan sor e, ry wan dikene kfa wan li c ye.
gotin, axaftin
axiftin, peyivn.
Gotinxwe, peyvrn.
dax derd, kl derd.
ah, kf.
dewletxwah
Padah feqr.
Hz. Pxember (s.X.l).
Serek, ah pxemberan.
ah padah rind, xweikan.
fa, la.
Padaha rind xweikan, aciwan, rinda rindan.
Teyr baz sip.
Egd, qehreman.
Kes egd, qehreman.
Teyr baz. ahn, bi Ereb ye.
aha rindan, qraleya xweikan.
ah ku hsan baya w ji hem kesan ra ye.
ad, xwehal), adim, keyfxweim.
Bi ev roj.
hezim le xwardinewew meclis zewq adye.
Kar, , fil, hal.
ev.
ev.
Bi ev roj.
Xort,
Di reng ev da, tar, re.
Tengan zehmet, hal zor zehmet.
Lvn kenok, lvbiken.
Di roja qyamet da, efaetkar gunehkar scdaran. Hz. Pxember (s.X.l).
efeetkar asyan. Kes ku li as gunekaran efeet dike.
efaetkirox ji ummet ra, Hz. Pxember (e.s.).
efqet bike, li min rehm bike, bila dil te bi min biewite.
Ba, xr, qenc, hsan.
ah, padah.
ah bi qedr qmet, comerd.
ah ku nesla w, koka w bilind be, ji kokeka esl hatibe.
Padah herdu dinyayan. Hz. Pxember (s.X.l).
Ew ah mezin e ku ji aly xwedy (ji teref Xwed Teala ve) xwe ve hatye qebl kirin. Hz. Pxember (s.X.l.).
ah ahan, padah di ser padahan ra, padah her mezin.
ah ahan.
ah bejinzirav.
avn ehlay, avn n, avn aik n rnok.
ahmar, mar mezin, ejdeha, hezya.
Heke ne ji Te bya, heke ne ji Te bya, Min d erd asman nekira. Li v der, Lewlak ji bo xtaba Hz. Pxe
Padah meqam rasty.
Suwary ba.
Suwary her ba hespan li ser ry erd.
ehwar erse husn y, Ji ber v sebeb me j wisa nivsand. Loma xwendevan ya j lkolner div bala xwe bid
Ji bo Hz Huseyn hatye gotin.
ubhe, guman,
Devrn. ekirmij, kesa/ ku ekir dimije. rn, wek ekir. Ya ku ekir dixwe.
Devrn. ekirmij, kesa/ ku ekir dimije, ekir dixwe.
Find, mm, ira.
naznav x emseddn Exlaty
Bn, bna xwe.
Bna xwe a mska Tatar (Turk).
Fermandar Yezd ps e. Ser bimbarek Hz. Huseyn, v ps bi nav emr, jkirye.
Roj,
Roj.
Nav birceka roj ye.
Roja r.
Ew kesa ku bi kf e, n e.
Xweik, narn, newqzirav lihevhat.
eraba sor.
mey, erab.
mey, erab.
erab.
rove, wate
Gotinn rn, xwegotin.
Fedok.
ermok, fedok, kes ku erm dike, fed dike.
Rojhilat
Rojhilat.
Jdrbna ji yar, lidrmay, belawela.
eva beraet
Mezinah, heybet,
Ronah
Ronah, (ronahya yar).
Kum, kim, kof.
ewq ronya ry xweik.
Hal pit serxweya ji erab.
Y/ya ku eq dn bye, dn, dwane.
Dn, kes ku aqil xwe firandye, mecnn, dwane.
Kes/a ku dn bye.
Muhyddn eb Mihemmed Ebdulqadir bn Eb Salih Msa Zengdost El-Geylan. (1077-1166m) Ji ran ye. Li B
kelandin), lecim bexrim.
Pirr bi ddet, pirr zor.
ikayet bik.
Dara mr. Ev dar wek r, zirav dirj e.
dol, gel, niw.

isabe
Bm.
Kea bi naz eda.
Bi kf
Rinda binaz delal.
Ron, ewq.
Ya ku agir girtye, sing iraya darn a ku hatye vxistin.
Agir drbna ji te.
Mna, wek,
Wek, mna, nola.
Mna, weku.
Mna, weku.
Mna, wek.
Mna, wek.
Nan, ala, elamet.
Nv Bismllah. Heywan ku bi awayek tam nehatye serjkirin, y nv serjkirmay. Wek teyr ku birndar bb
Mna perperika ku xwe diavje agir.
Wek sv me. Di v beyta t da mebest ew e ku ry hem aiqan sor e, dikenin kfa wan li cye. L ez wek sv
Wek ah, mna padahan.
Wek w eytan ku lehnet l hatye.
Mna tran (ok).
Mna, wek.
Mna, wek.
Mna, wek.
ukir ji Xwed ra.
ukir ji Xwed ra.
Teyisn, Beriqn
Vexwarinek.
bilor
Ben, tay dirtin.
Heta jora asmanan.
Heta wexta efeq.
Heta efeqa sibeh.
Heta keng.
Veart, vear.
ta sawabim, ta krpebim, ta savabim.
Kes ku tabi wan bye, terefdar, pgirt, pitmr.
havn
Mecazen; Tirkn zalim.
Sreya 20emn a Qurana Kerm e. Behsa wezfey Hz. Pxember (e.s.) dike.
Serobino, tevlihev, peran.
Tln por, myn por.
deycor
Tar, re, muzlm, bi zulmat.
mebest ji v gotin heta keng ye.

Te ez ewitandim.
Zulm, neheq.
Zulm, neheq, ri.
Tehm bikin, vexwun.
Da fedkirin.
Loma, lewme, gotinn nexwe.
Tesra w.
Te ji gotinn bi elem (keder).
gehandin) gehandina aiqan.
Xuy, tebet, kirina Xweda.
Xuy, exlaq, tebet.
Proz, bimbarek.
Proz, bimbarek.
Di ziman Ereb da qertafa pirjimary ye.
Tevir, bivir, balte.
Hekm, doktor.
Xuyabn, dyarbn.
Dtin, dtina yar, xyabna yar.
Dyarbn, xuyakirin.
Xuyabn, xuyakirin.
Xuya bikim.
derrak
Silav, dua, Xwed umir bide.
Ba, rind.
Hem.
Hem.
Ten, hew ten, xussen.
Hem.
Hem.
Hem.
Hem.
Hem, git.
Hem.
Hem.
Hem.
Hem.
Hem pere bn.
Hem bibin, li gel hev bin.
kerem, qedirgirtin) xatir girtin.
Taleba avn re dikin, avn re dixwazin.
kurt, bi kurt
Daxwaza hatin dtina hinda te.
Temaa bikim, mze bikim, binrim.
Daxwaz, temenn.
Daxwaza avn ku ji erab tn girtin.
ditewe, li ber bay xwar dibe

Hal nsan maql giran.
Kislan, tiral, kes/a ku karek j nay, bi kr titek nay, cangiran.
Tenganya tar re.
Can wek gulan, wucda ku diibe gulan. Xweik, paqij, narn.
Ten ne ez.
Ten.
mezinah
Gotin, xeberdan, qisekirin, axaftin. Vegotin.
darn tenb, wek serw kaj ne
Kfxwe.
R.
Terkba wucd, lihevhatina wcd, yektya wucd, kompozsyona wcd, taxima wucd.
terikandin
Diz. Kes ku dikeve brka meriv. Brikbir, cbbir, cvbir.
Xirstyan, Mesh, sew, Nesran. Di Edebyata Klask da, dlber (yar, dergist) zalim e. imk cefay dide a
Xirstyan, Fille, Mesh.
Xirstyan, sew, Nesran. Mecazen; brehm.
Nzam, rz, dor.
ngih, taze
bilind bn
tesella kirin: aram kirin, rehet kirin
Tit ku nefs bi meriv xwe dike meriv bi wan titn xwe, dixapne.
Wek, mna.
Wek agir ku dest bi vketin kirye.
Mna eraba eyan.
Mna reng qijika re. Ji ber ku reng qijika re pirr re e, loma li vira air wan ehnikn re, ji aly rebn ve
Mna zarokn reik (zenc).
Wek maddeya cway.
thn, t
T, tbna ji bo av yan titek.
T, tbn.
tn, tn, thn.
Kes/a tby y/ya li ya (wan) zemanan.
T.
lvn ko ji thnan ziwa bne
Lvn zwa, terik, lvn ku t bne.
thny gihandina hev, tny be yek geytin.
perde
Ttin. Tn.
Bes e dirj meke fraq (jihevdrbn).
Tobe.
Rizaya ji qeder ra, teslmkirina dawya karek ya li Xwed Teala.
Dirj, ya ku dirj dewam dike.
1. reandin, 2. speh kirin
Meqam welat eq.
Text serokaty, text padahy.

tater, kevir text mirya li ser din.
Pandin, lefandin.
Xwe di ser ra diavj, diqewz.
(777-848m) Ji ran ye. Mutesewf e.
dibe ko xerakirina txan- be, baz padiahan
Gotina xwe kin bibirre, kin bike, d bes e dirj meke.
Dorjgirtin, dorp kirin.
Bes e gil gazincan bike.
di xeman
di kadn.
kyfx, ew per x, (texmrh el-newe).
dibit, ebt, dibe
dikelim, eklm, deklm.
dikirim.
dikite.
Mezel, tirbe, qebr, gor.
Trn bijangan. Di edebyat da, ji ber ku bijang tj in diibin tr, loma ew j wek tr, tn tebhkirin. Dema ku
Tra (bijang) nrnan.
ehabe(t)
t w meina (ber daran dnme c girn(.
lezok
bexbexa, teyr dipeyive, papaxan
ala, nann ji dv hespan hatn kirin
yay Tr Snay. Li ser yay Tr, Xwed Teala tecell (xuya) dike bi Hz. Msa (e.s) ra xeber dide.
Ax, xwel, her.
Qebr, gor, mezel, turbe.
sip pakij, paqij.
Tirkn ji nevyn Moxolan in. Di navbeyna saln 1794-1925an da li ran li derddora Behra Xezer dewlet ava k
gul
Porn li ser eny, lleya porn kurik.
Lleya por kurk, por li ser eny.
Ya ku kf dide, ya xwe.
dermanek avan e
Papaxan ku xeberdide, diaxive.
imza padiahan, mora siltanan
Aleteka muzk ye, ji dara d t kirin. Hejmara tln w digih 11-12 heban. Sapa w, ji ya tenbr kintir e.
Hz. Mihemmed, Hz. brahm, Hz. Nh, Hz. sa, Hz. Msa.
Hv.
Kesn aiq. Pirjimarya peyva aiq e.
Bi Ereb pirjimarya aiq e. Aiqan.
girdan, li xwe kirin, dann
dipoim
Bi r kim, binim.
felit, hat berdan, benda te veb
Ez ji qeydan vekirim, ben zincr qeydn li dest lingn min, vekir.
bac
rawestiya, sekin, li se piyan ma
Sekinye, rawestyaye (vewestan).
ez.
Yn tby, tmay.
Kesn ku wezan didin.
Ew waiz ku ew kes xeberdide/diaxive gotinn ecb ji dev w derdikevin.
Wadya Eymen, Newala Eymen. Ev newal, li yay Tr Snay ye.
Sazkar/kirox rya xelasy.
vaj, ters, bi n de, bermeqlb
bilind, mezin
gj, serx iq.
gj, serx iq.
b ageh gj dn.
b ageh dn.
b ageh dn.
Y/ya ku ji keder eleman a bye, heyir maye.
Prensek n ye. Aiq Ezraya kea Qral Xezneyn, dibe. Ev hkaye, bingeha xwe ji meseleyeka Yewnan digir
Di dil da i derbas bibe, y ku bi van titan dizane.
Roja tirs.
Gotin, wehz, ret.
Di Qurana Kerm da bi nav Duhay, sreyek heye. Ev ayet di sreya Duhay da, ayeta yekemn e. T mehneya,
Ezab.
halet xy.
kyfx li hal, ewper x li hal.
kyfx li hal, ewper x li hal,
R, serav.
R.
Ry yar.
1. wisa, wiha, 2. wax
Yektiya Xwed, Yekftf,
Bi ten,
Bi ten, bi tena ser xwe.
bazsifet
Wisa.
Wisa manyan (asteng) li min bike.
Feqet, l.
Feqet, l.
Welkn; Lbel, feqet.
Xr weqfa ry rindya dlber.
Ar d. zing qonc. Titn ku meriv diewitne.
Ne were, ne wisa?
Gul,
Gul.
Wird, zikir, gotina ku tim li ser ziman meriv t tekrarkirin.

Gul.
Gul.
Pirrjimarya peyva, cinnet. Cinetan.
Ya ku hn venekirye.
Gula di baxeyan da.
Gula wuslat, gula gihtina ba hevdu.
Wrd li ser zimanan, zkrn li ser zimanan, gotinn li ser ziman min.
glim.
bne, tu bne, bne.
Weryay, tit ku ji hev da ketye, weyaye, rijyaye.
Wesfa derd evna yar.
Rxwe, kfxwe.
Ghabna du kesan. Nzkbn dtna kesn ku ji hevdu dr in.
Ghabna du kesan. Nzkbn dtna kesn ji hevud dr.
Gihitina cem yar.
Hevdtina yaran, gihabna ba hevdu.
Wuslat, xweghandina hevdu.
Hevdtin.
Wesl bike, bigihne, bigihne ber yar.
Sekinn.
westyayim, hlakim, mandm.
pk gihandin, be yk geytin.
Hcbn,
Muwafaqat, erkirin.
bedxwah
Gihatin,
Ghabna hevdu ya dergistyan.
Ghabna hevdu.
Hevdtin.
Sekinn.
Ji cye ji hevdu dr, gihabna hevdu. Wuslat, gihabn.
Bhvbn,
Tirsonek.
Tirsonek,
Axa/xaka bin lingan.
te.
ehnik, ehn.
ehnik, ehn.
ehnik.
ehnik.
ehnika re.
Nuqteya re, ehnika re.
Vala.
Vala.
Serdest, serkeft,
ker,
Xelwet. Mayna bi ten, bi tena ser xwe. Tent.
Pns, qelem,
Serok, mr,
Ji bo Pxember hatye gotin.
ferwar
Padah,
Padah n. Ev herdu padah di chan da mezin in -di edebyat da wek mezmn- bi comerdya xwe tn na
Dir, dirk.
bxar
stir, dirik.
Nav dirka deveyan e.
ri, talan, apl.
Derketi, ne tde,
xelk, gel, kes ji rz.
bnu Ebdulla kur Sad ku bi comerdya xwe mehr e. Ew, ji qebleya Tayy ya Ereban e ku di nav Ereban da
Rojhilat, hla rojhilat.
Winda, berze, Ne hazr,
Y ku hatye gezkirin, devlkirin. na gezkirin. Sorbn.
Zana, agahdar,
Ps, mudar, rezl.
Ps, neba.
Toz, dman.
Qirik.
Qirik, gerden.
Gerden, qirik.
Sreta r, dm.
Y ku nebeqiy dike, zalim,
Sret, dm.
Bmerhemet, zalim, xayn.
Tr, Darek e ku cinsek tran j dibin,
Tr, tra ku ji dara re (dara narewan) hatye kirin.
Tr, tra ku ji dara narewan (dara re) t kirin.
Tr.
Tr.
Tra jihevdrketin.
Trn bijang. Bijangn ku wek tran tuj in.
Zulm, tehde.
nihn, arawe, veart.
Veart,
Y ku gunehan j dibe, Xelwet Tenbn,
dst, hawdem.
l, (sf xelwet nin).
Ten, bi tena ser xwe, li cem min ten.

Ten, tenbn, tenmayn.
bi tin gegr, bdeng li fikra Xwedy mezin.
Tam, bkman.
Keder, elem.
Xwar xwar, kurik kurk.
Ewr.
Yek xem, yek tay por kurk, kurkek.
erab iqe.
znet,
erbeta, meya bhi serxwey.
erab, mey,
b dengim.
Nrn, mzekirin.
Nrn, mzekirin.
Bi keder, bi xem.
Mzekirina avn re.
Nrna avn pirr rn.
Ken, kenn.
b hal xerab, rxaw.
b hal xerab, rxaw.
hal xirab.
b hal xirab.
meyxane
Kesn beraday, kesn ku, wext zeman xwe, li meyxaney dikujin.
Rojava.
War xr.
Kon mezin,
Kerguh
Y/ya ku di titek da dixeniqe, t da xerq dib, t da tr dibe.
Hsirn avan n ku jixweber tn xwar, yn tabi.
T da mayn, di titek da xeniqn e. Di nr da xerq b. Di nav nr da ma.
Xenqandin.
Gergernek, grdaba av, cy ku av em fetlonekan didin xwe meriv t da dixeniqe.
Xeniqok gergerneka (grdab) bhv.
Kesn ku zde ji Xwed ditirsin, badet dikin. Sofyn hik.
tirs
Tirs, xof.
Bi talke, xeter, tehlke.
Hidd, ixza hidd, snor.
Xof, tirs.
Tirs xof.
Kes ku digih hewara meriv, alkarya meriv dike. Di tesewf terqet da ji bo wel ewlyayn Xwed, t goti
emate, Qreqr,
Pevn, er.
Wenda, nedyar, Nebariz
Ji bil.
Ji bil, ji xeyr, j p ve.
Bi xret, jhat, bi hemyyet.
Belgn dar
Payz
Cureyeke helbestan
kon
crek ebaye.
Lvn zwa, kesn ku lvn wan hik bne, zuwa bne.
Crk ek e wek xencer.
crek eke wek xencer, eqy nktj.
Xeberdan, gotin.
Xeberdan, qisekirin, axaftin, peyv.
sifre.
Xeyal.
Kesn Malbat
Xwe.
Xweecibandin, tekebur, xwe mezinkirin.
Dma /sreta/rdena sor a ku wek gula ku hj nebikuvye, venekirye.
Sreta wek gula xoncey, dma ku hna wek gula venekirye, teze xweik e.
Xweik, rind.
Xweikn dunyay.
Rind xweikn dinyay.
Ji bo Xwed. Tu bi Xwed dik.
Ji bo Xwed, ji xra Xwed ra, tu bi Xwed dik!
Ji bo Xwed.
Xurexur, qerebalix.
Welwele, xirecir, hwirze, qerepere, qerebalix.
Welwele, hwirze, qerebalix, qirecir, qrn, xumxum, deng qrn.
Qerebalix, hwirze, qijn wehjn, qerepere, xirecir, emata.
livn
gj, gj wir dwey serx.
nexwe bhal.
Y/ya ku xeriqye, bhi bye, serxwe bye.
cih k reng hiry dikin.
Dev bik ku wek gulan e.
Gula sor a ku hn venekirye, nebikuvye.
Tim xwn ji dil min t, ez birndar im.
Xwna neheq.
Xwna axa Kerbalay.
Teyr qijik, qijik. Reng qijikan, re e.
Roj
Roj.
co
Qirecir, qjn.
Xesar, zirar, zyan.
Rinda rindan, xweika ji xweikan, rinda her rind.
Xew xwarin.
Xwestin, arez, dilxwaz, daxwaz.
Hazirya xwe bike.
Ehremen
baxwey
Em vexwendin, em dawet kirin.
Ey keika comerd, keika bi esl fesl.
dnber
Byna min.
Yar, dost. Yaran, pirrjimarya yar e.
Yara/dergistya xweik, narn, newqzirav lihevhat.
Dostan, hevalt.
dilruba
Dest.
wekhev
Wek hevdu.
Ji v ser heta w ser.
Ji v ser heta w ser, hem, git.
Ji ser heta bin.
Ji ser heta dawy.
Ji ser heya dawy.
Ya ku msal w tuneye, naibe tu kes, bmsal.
ira
nav bajarek ye
kevann Yeng
1. pir sp, 2. pemb
Di rojeka n ya mueyyen da, dyarkir da.
Di roja qyamet da, gunehn me bn efkirin.
Talan.
Talan.
Talan, birin, birin destdayna ser mal mulk a dar bi zor. Yexma; peyveka bi ziman Faris ye.
Talan.
sr, dlgirt.
sr, dl.
Yexsr; sr, dl.
Strk. Yldz, bi Tirk ye.
r
nne
K ruh dike hestyan, k hestyan tne ba hev? Ew gotin, di Qurana Kerm da, di sreya Yasn da (78) derbas d
Bereketa eq.
Zahid. Kes pirrsof. -an pirrjimar e

ji dunya veqet, bi axiret ve mijl).
Bi aqil, jr.
Xwedy zuhd, sofy hik.
Ekere
Li meydan, li ber av herkes, ji herkes ve xuya, dyar, bell.
jbrin
dirayet
Girn.
Gir, girn.
Li ser te ez dinalim aciz btaqet im.
naln giryan, zarezar.
zimanan.
dem mar ejdeha, dev mara.
Girna poran.
Girn.
Girin.
girn
Girn.
zat xwe, nefsa xwe, xd xm.
creyek kevokan e; qijik
by, hat.
Zerar, zyan, wenda.
miska ji kitika (piska) zebad
Ziman
Ziman.
Li ser ziman min.
bdesthelat, bdeselat.
Zehf, btaqet, aciz.
bare, bdesthilat, bdeselat.
carna, hinde ca, hind car, hinek cara.
Birn.
jehr
Deng bi stran, bi nexme.
Gune, sc, qebhet.
Guneh delalet (derketina ji rya rastn).
Zincr qeyda ku hi kesn jr zana, j girtye, zincra ku hi aqilmendan j birye.
Bea dest nsanan e ku ji dest heta enk dewam dike.
Dest ling.
Zind, gan, bi rh, nemir, y ku dij.
erzink
ene.
ene.
1. perdeya zeng: zingar, 2. nb zeng: reik, zenc
zelal, tk mang hetaw.
erzink
Zr.
ava zr
terizand, qima bi qeseb
rengzr
Zer.
Zerd wnem, reng zerdim, klm zerd.
yn zr direnin
, ser rim.
katk, demk, gava.
zrn, xemiland, bi zr xemiland
Kum zr. Kofya jinan a ku dora w bi zr zvan hatye xemilandin.
zerd dib, zert deb.
zneta ji bern giranbiha zr zv
bedew, speh
Rind, delal.
Toza ku bna msk dide.
Xweeda, xwenaz.
Xwexuy. Kesa ku xuy tibhet w xwe be, exlaqxwe.
Xwedya w por lefand y wek reng eva re (tar, re).
avzille, aw kewte zilezil.
Hefsar, ben.
gum-gum, deng xurt bilind wek deng topan
Hem deyn.
sax, nemir
jiyan
xeml
ne we be, hay ji xwe hebe
Di bin syan da, di nav syan da.
Serbin, serobinkirin.
nke.
Bin erd.
Di bin zndan da, di zndan da.
Jrbn, zanebn.
xeml, znet
Znet, xeml.
qizz, cam
Hezkirina taet badet.
badetn ku meriv j kreh dibe, j direve, j dibihece, j nah hezkirin.
planeta Satrn
Nvro, dana.
planeta Vens
zuhreya reqisvanan
bisk, pir.
Zilf, biskn yar yn ku li ser sretn w xwe bi herdu alyan ve berdidin xwar.
Por yar, por ku ji herdu alyn sretan ve xwe berdane xwar indilne.
Por yar, por ku ji herdu alyn sretan ve xwe berdane xwar, indilne li ba dikevin.
Bisk.
Bisk porn li ser eny.
Porn ku ji ser sretan, xwe wek maran berdane xwar.
Bisk ehnik.
Bisk ehnik.
Porn kurk, porn baday.
Por/zulf ku bna/bhna msk j radibe, j t.
Por ku bna msk j t.
Zulf pur-n. Por ku pirr tevlihev bye, pirr kurk, pirr bi xelek.
Por re, por re wek tarya ev.
Nav r Hz. El ye
Tar.
Tar, tart.
ber giranbiha, reng w kesk e
imk reng didan fl di navbera reng sip zer a xweik da ye.
kurek wisa can hov derketye.
a Enqay ye.
uncik xwe, bi tena ser xwe dijn.
zna Xwed gan dikir, rh diket wan ew nsan radibn ser pyan. Li wi ra mebesta air ew e ku dibje tu wek Hz. sa, bi e
av vexwe, ew nsan d dibe xwedy heyateka/jyaneka ebed. Ava heyat.
q, d hi w ne li ser w ye, ew wek kes dn mecnn e ku ji dnan di meher da hesab nay pirsn.
n ov kesek din.
dirinde ye, penc w tuj in.
av terqeta Neqbendyan e. Ji bajar Buxaray ye.
Hz. Yusf eleyhslam da, pirr giryaye, ketye nav huzn kederan. Ji ber v a Hz. Yusf, Hz. Yaqb ji mala xwe derneketye
a t rwayetkirin ku cara ewil Cem erab cat kirye. Cem, padahek (ran) bye.
da, cy dr, dtye.
w li br tnin w roj weke cejnek dibnin,
enistan, t bi navkirin. Li nz n ye.
ata Rojhilat da, aiqn navdar in.
iv daneyan (genim) tke dehfik, da ku ivk were tkeve dehfik.
zen j t mehneya birna ku ji ewata eq evn bye.

zen j t mehneya birna ku ji ewata eq evn bye.
azen j t mehneya birna ku ji ewata eq evn, bye.
di bin zengya te da ne, di bin lingn te da ne.
n terqet ye.
s.) ketib zik w masy (ht) mezin.
gotye dildara ebab, bereks w gotye dildar ebab.
Yewnanstan, ran, Enedol, Srye, Misir Hindistan girtye.
ku bav w li dinyay ye, dn Zerduty hebandye. Ji bo v dn, ketye nav gelek herban. W gelek gur, r, ejdya cehd k
wek, wek, mna y.
mezin e ku dev ziman me ne layiq w nav ye ku em w nav tkin dev xwe.)
wek gula ku hj nebikuvye, li ser ziman aiqan wek zikr ye, tim nav w, t bi lv kirin.
s da j behsa w t kirin. Ferhad, ji bo rn, razbye ku ya qul bike. L hna w qulkirina ya naqedandye ku li ser fesad
xwe, ftney tne ser wan, dil wan dike xwe.
tuneye, wek din heye?
ku b fehmkirin, wek nanek, guhar dikirin guh nsann kole, da ku koleyan azadan ji hev bidin xuyakirin.
im ji qeyd bendan.
az eda ya ku kum xwe xwar dike bi mea xwe ya fexr kbr qurrety, aiq xwe dibehecne, diqahirne, ezyet dide
xwe xwar dike bi mea xwe ya fexr kbr qurrety, aiq xwe dibehecne, diqahirne, ezyet dide w.
i zumrud hatye kirin. Teyr Zumruda Enqay (Smrx) li w der ye. Li gor ehnameya Frdewsy ran, v teyr, Ruste
rr germ, cy agir.
bikaribin hesinan nerm bikin, bikutin ekl bidin.

wan hesinan dikutin ekil didin.
ka gemyan e. Meriv w diavje behr, ji bo ku ketyan (gem) di cy wan da bide sekinandin, da ku nein. Bi Tirk, j ra di
y, te ciwan bikim, wek Hz. sa (e.s) ez rhek n, bidim te.
w wek a melaketan e.
ya mecaz da ye t mehneya ev tary.
exta ku ba were, ew ba di qulika poz w ivk ra derbas dibe gelek nexmeyn xwe j derdikevin. Ji ber v ye ku bilra m
herwek din.
erhed (wek Erzirom) hna j t bi kar ann.
y xwe. Xl, perdeya li ser r, pee.
bne, xwe diavje w agir di dawy da diewite, dimire.
z Xwed Teala dibe ku di navbeyna herduyan da mesafe wek du kevanan (Qab Qewseyn) dimne ku ew mesafe wek navber
erdu tilyn xwe bi van mizraban li tln w dixe.
m an. Ji ber ku yara air, ne li cem air e, loma derd xem wek lekern Rom Firengan, zalim in, li ser ser w civyane, t
wan du kevann (bir) li ser ry yar. Ji ber li ser ry nsanan du bir hene, loma herd bir wek du hevaln hevdu ne.
t kirin. Frdews di navbera saln 940-1020 mlad da jyaye. Di sala 977an da dest bi nvsandina ehnamey kirye di sa
Ereb j ra dibjin meltem.
nav Selmay pirr c digire. Di irn Melay Cizr da Selma, nav kea Mr Hesenkf ye. Ji ber ve, ev nav Selmay d
tin, ji du heb srn n (Sn), kirina kaxiz hn bn. Semerqend, li ser rya Rya pek ye. Navendeka lm and ye. G
tina bi zerb.
in. Hz. Pxember (s.X.l.).
wlak ji bo xtaba Hz. Pxember (s.X.l) t gotin.
kolner div bala xwe bidin v not.
77-1166m) Ji ran ye. Li Bexday wefat kirye. Terqeta Kadiryey, kirye. Li cem Kurdan bi nav x Ebdulqadir Geyla
Wek teyr ku birndar bbe.

wan li cye. L ez wek sva zer im. Ry min zer bye, qet kfa min tuneye.
e. imk cefay dide aiq xwe, zulm l dike. Ji ber ku Xirstyan li hember bisilmanan zalim brehm in, loma j ji hla
n re, ji aly rebn ve ibandye reng qijika re.
, tn tebhkirin. Dema ku yar li aiq mze bike, ew bijangn yar, wek tran, dil aiq birndar dike, yan j aiq dikuje dibe
(e.s) ra xeber dide.
Behra Xezer dewlet ava kirine. Heya Tehran j hatine Tehran j xistine bin kukm xwe. (Qizilba) ne. Bi bmerheme
w, ji ya tenbr kintir e.
meseleyeka Yewnan digire. airek ran y bi nav Unsr (M.961-1040) v hkayey bi away mesnewy dinivse. Wek
a yekemn e. T mehneya, Snd qesem be bi efeq ev be.
n- bi comerdya xwe tn nasn.
ban e ku di nav Ereban da, xwe t nasn.
ewlyayn Xwed, t gotin.
n Faris ye.
ya Yasn da (78) derbas dibe.
e ku dibje tu wek Hz. sa, bi eqa xwe, miryan xwe dik.
. Yaqb ji mala xwe derneketye, loma ji mala Hz. Yaqb ra gotine Beytl Hezen, yan mala huzn. V peyv, pa di edebya
gelek gur, r, ejdya cehd kutine. Bav w, ji ber fesadya ku j ra dibjin kur te w text te ji dest te bigire, ew, law x
ya naqedandye ku li ser fesadya prejinek dimire.
bidin xuyakirin.
hecne, diqahirne, ezyet dide w.)

ezyet dide w.
Frdewsy ran, v teyr, Rustem Zal girtye Rustem birye w der.
n, da ku nein. Bi Tirk, j ra dibjin apa.
dikevin. Ji ber v ye ku bilra msqar, nav xwe ji xussyeta w ivk girtye.
mne ku ew mesafe wek navbera du biryan e ku ew j dike mna ser tilyek.
lim in, li ser ser w civyane, tehde zulm li air (aiq) dikin.
r wek du hevaln hevdu ne.
andina ehnamey kirye di sala 1010an da qedandye. Di v destan da, 60.000 beyt hene.
Ji ber ve, ev nav Selmay d cy hezkirina heqiq, rastn digire di himendya Mela da.
ye. Navendeka lm and ye. Gelek cy w yn drok hene. Wek Mekke Medney, ev herdu bajar j di war lm da cye
bi nav x Ebdulqadir Geylan t nasn.
alim brehm in, loma j ji hla zalimy ve dergist hatye ibandin Xirstyanan, wek Xirstyan hatiye hesibandin.
ar dike, yan j aiq dikuje dibe qatil (kujer) aiq.
(Qizilba) ne. Bi bmerhemetya xwe nav dane. Gelek zalim in.
way mesnewy dinivse. Wek meseleya Leyla Mecnn e. Di dawya hkayey da, herdu aiq digihn hevdu.
uzn. V peyv, pa di edebyat da j mehneyeka fire girtye ji bo air aiqn ku ji bo dergistya xwe huzn girdana, ha
te ji dest te bigire, ew, law xwe (Esfendar) dike zndan. Tirk (Tran) j di w dem da, ri ran dikin xwukn Esfe
rdu bajar j di war lm da cyek wan muhm hene. Resatxaneyeka w ya gelek mezin j heye.
yan hatiye hesibandin.
iq digihn hevdu.
ergistya xwe huzn girdana, hatye gotin.
ri ran dikin xwukn Esfendar sr (dl) dikin. Bav w, li ser v yek, w ji zindan berdide ew die herdu xwukn x
dide ew die herdu xwukn xwe ji destn Tirkan xelas dike. Pa, bav w j ra dibje, here ji min ra Rustem Zal gir bid
e ji min ra Rustem Zal gir bide bine. Ew die bi Rustem Zal ra herb dike. Rustem bi treka du eq, herdu avn w kor
eka du eq, herdu avn w kor dike. Esfendar, li ser v yek ji qehran dimire.
diwana brifkani
weda
feqiye teyran
axtebi
B.
X.
Ac
Alem destgr
Alcenab
Alcenab
Alcenab
Alsmat
Alyat
Am
Asyan r-be dergah to kerdem rmet-ab
Ebd
Ecem
Edem
Edem kir
Edd
Ekis
Elem
Emr
Enber
Enber-b
Didan fl. Li vira wek tebh, nivskar gerdena/qirika y

Kes ku dadaye dest nsanan alkarya wan kirye.
Kes biheysyet, bieref, comerd, qedirbilind.
Xwedy/xwedya fezleta bilind.
Titn bilind mehr, bi nav deng.
Xelk, mirovn ji rze, gel.
Ry ku syankar b, min bi dergah te kir, wisa ry m
Bende, nsan.
ran.
Tunebn, qedandin.
Helland, rakir, tune kir.
Pir, gelek.
ewq.
Nan.
(Tran) Bavj Sad bavj. Bila d bav min, fday
Bna xwe, bna enber.
Bna/bhna enber, msk.
Enber sara
Enber-emm
Endelb
End
Enqa
Eqq
Eql kiyaset
Bna saf.
Kesa/ ku bna enbr j t, j radibe.
Ez bulbul im.
Kes/a pirr bi eynad, nad.
Civkeka (teyr) wisa ye ku nav w heye; l csm w t
Aqil jrbn (zrekt).
er er
Erz
Er Mecd
Erz kir
Etegoyan
Etr
Eyan
Eyn
Eyn
Eyn ksr im
Eyyar
Ezm
Ezl melam
Ezlet
Ezm di bal
Irq
Iq
d
deyan
llet
lm hal
lm qal
nan
qal
sa
sew-teb
we
Ulw
Uqba
Ur msar
Xen
Ebab
Endelbest
Eyan
Eyn heyatim
Heb heb
Helqey rindan
Dara erer, dareka serwy ye bi dirk e.

Erz, erzkirin, nandan, rdan.
Qat Xweda ye. Qat her bilind asmanan e.
Erz kir, got.
Kesn tbne xeberdidin.
Bn, bna (bhn) xwe.
Li ber avan, li meydan.
av. (Bi Ereb).
Esl.
fa, la.
Hlebaz, kes xapnok.
Mezin.
Pavekiandin lewmekirin.
Goey tenty. Hinek nsan dikevin uzlet, yan xwe ji her ti
Qerara kevn.
Tamar, damar.
Eq, evn, sewda.
Eyd, cejn, roan.
Kes ku diin d, diin cejn roan.
Sebeb.
lm ku li dergah cam tekkeyan, t hnkirin,lm zanna
lmn ku li medreseyan tn hnkirin.
dare, rveber.
Ben, qeyda li lingan.
Terefdar, pgirty Hz. sa. Kesn Mesh, Hirstyan, sew.
Kesa/ wek di tebeta Hz sa Eeyhselam da. Weku t zann, H
Naz, eda.
Bilind, bi qmet.
Axret, dinyaya din.
Ji sed yek, yeka ji sed.
mewc, pl, epldar.
blbl, blble).
akera, akira.
kanya jyanim, serawey jyanim.
hd hd, wirde wirde, yeke yeke.
xelkn b xem xyal, t mena were nav kma mran.
Heywan asa
Heyy Celal
Inbar
Iqa celal
Iq ezel
Iq mecaz
z nazest
Saim
Sefaye
Sefayn
Semed
Terk
Tofan
Ul kerde
Uzlet
Xabest
Xar
Xaret kir
Xen
Xerqet
Xulle
Zahir
Zelam
1. Dam
1. dikevin, 2. pala xwe didin
Ab
Ab heywan
Ab yaqt
c
ebes
ecac
elemdar
elilandn
emq
enber
enberamz
enberefan
enberiken
eqreb
erer
erdihala
Afet
Afinindin
afitab
Afitabest
wek heywan.
Xwedy mezin (Celle Celaleh).
cih tit hilgirtin.
evnya xweday.
xewstya dam hertim hey her w hebe.
evnyek b rabiwardin, iq dir, iq serzew dinyay.
qedir qmet nazdar.
bi roj, be roj.
xye, adye.
x, kyf, ad, bezm), adn.
bnyaz.
ivk dar, iv.
ziryan, bay tund, bay bi qiwet, bahz.
xya bye, peyda bye, ser heldawe, berz bytewe.
genin, xveartin, xardnewe, li vir terk dnya kirdin.
bizir, ne hazir, windab).
ikeft
talan kir, eland.
ketina bin av, kewtine jraw, niqnbn, niqmbn.
danewle, genim cew, dan.
akira, akera.
tar taristan, tark.
Tuzak).
diderin
Av.
Ew av e ku tu kes nizane avya w li kuder ye ji k r derd
Ava wek yaqt (eraba sor).
hestiyn sp yn qln flan
ebes: bi , bhde
bablestik, Di qesda 26- de ucac heye, her ew e.
beyreqdar, y alay hildigre.
em nexwe kirin
kr, bbin
Bhneka xwe e, ji hinavn gamasiyek derdixin.
tev-li-enber-by
enberrj, y enber direne
zilfn enbern
li engr- binre
dvpitik
dareka ji familyeya sinober ye
Bela, belaya mezin.
Ciwanbn, tekzbn,
roj
tav, hetav, hetaw).
Agah
Agah raz
Ah atebar
ahsifet
Ahy weh
Al
Al
Al
Ala mehebbet
l
liyat
Ament heqqen bil-qeder
amirzigar
An
An-bedr
Arez-mend
ride
arkar
asan
Asan
Asar
Asar
Asar iq
Asar mehebbet
asih
asitan
Asy ermende
Astan
Akara
Aiqan nn e qelem
Ana
aofte
Ab
Ate
Ategede
ubab
uftadi
ulf
uqab
urwet
Utarid
uyn()
Uzza
Aware
Haydar, kes ku bi titan haydar e, dizane, xebara w j heye.

Kes ku bi sirran, bi titn veart, dizane.
Ax nalnn ku agir j dibarin, agir dibarnin.
rengxezal
Xezala kov.
Hleya Ewrpayyan, Xirstyanan (Mesh).
Ew bijang ku meriv dixapnin, nsanan dikin nav dek dolaba
Sor.
Ba qencyn hezkirin.
bilind
bilind, hirfn bilind
Heqqeten, bi rast min bi qeder man anye, ez p bawer dikim
bimexfiret
Ew.
Dergist, yar).
Heweskar, daxwaskar.
hinarikn ry
fiand
hsan
Hsan, rihet,
Eser. Asar; pirrjimarya eser e.
Eser, nane.
Elametn, naneyn eq.
Esern mihebet, evn.
ji bjeya as-: dareka agir w gur e
pane, pik, binder, pane
syankar fedok.
Derazing, hew,
Akera, li ber av her hes, li meydan.
Ji merivn aiq evndar ra, hesab tuneye, Xweda ji wan hesab
araza, nas.
nearam (di hi xwe de); dil-aofte: dildar
hera biwe.
agir.
C war badet taet y ji bo ateperestan.
hem ava deryay, bi mebesta pirbn.
b, b, herik, ket
evn, hezkirin
teyrek baskdirj e
qulpika pikoj, destik dewl
planeta Merkry
avn min
nav senemek y ereban y ber islam ye
Kes/kesa belengaz, peran, bkes.
Awaz
Awerem pet ef zenb xod ehlul-eba
Awze
Awur
Awur
Axir
axo(e)
Ayat
azar
Ba niqabest
Batin
Bab
Bab
Bab
Bab eta
Bab kerem
Bab kerem
Bab Rehmet
Babet
Bade
Bade
Bade
Bade
Bad seba
Bade rn guwar
Badey saf
ba-dil sergete
Ba-dused
ba-ferh tereb
Bak
Bal
Bala
balgeh, baling
Baln
Bamit
ba-nere ah
ba-nesm
ba-nexme
Baq
Baqyat
Bare gulgn
Baregah
Bargah
Ba-saxer
Ba-sed ukh
Deng, seda.
efaetkar guneh min, ehl eba, ez guneh xwe bnim py
Ew zincr eyaya xeml ye ku titn wek mm lambeyan di
Nrn.
Nrn, mzekirin.
Daw, pa.
hembz
Ayet. Pirrjimarya ayet ye.
kence
pa ser avan, ya k jin bi kar tnin, rbend, perde.
veart.
Der, dergeh,
Der.
Der.
Dery efy.
Dery kerem, dery comerd qency.
Dery bay, dery comerdy, dery xr.
Dery rehmet, dery bay.
Layiq, mijar,
mey.
1.Mey, erab. 2. Eqa lah, eqa Xwed.
Qedeh, eya mey, qedeha mey.
Qedeh, erab.
Bay ku ji aly rojhilt da t, bay nerm, bay hneba (meltem
Badeya/eraba rn a bi hezm tehmxwe.
eraba xwe.
Bi dil peran.
Bi dused (200).
Bi kfxwe ah.
tirs.
Dil, br,
Qam, bejn bal.
baln
sern, balf, balfk, balg.
Hundir, nav,
Bi qrn (orn) ah.
Bi ba.
bi.
Dam.
Titn dam, baq, maynde.
Porn di reng guln pembey da.
Dwan. Cy ku meriv b zn destr dikeve huzr.
Dwan, cy ku meriv li w der disekine destr digire, pa
Bi qedeh/skan/ bardax, bi qedeha erab.
Bi sed ezamety, mezinahy.
Bav
ba-wefa
Bax nem
Bax weslet
Ba-xret
Baxoy
Ba-yar
Ba-yar
Bay ber
Baz
Baz kir
baz
Baz
Baz
B beseran
b dem, mebest j herdem e.
B ser b payem
B skne
Beded
Bed
bed
Bbak
Bcame mil
Bareg
Bn
Bn
Bn
Bed
Bda bbab
Bdad
Bedel nakim
Bedexan
Bedd
bednam
Bedr
Bedra der-mehaq
Bedr perem sfet- eqreb
Bedxwah
Bedxwah cessas nemam
Bfesal
Bfir
Bfutr
Bgav
Bgav
Bgav
ge, vekir.
Bi wefa
Cinnet.
Baxey ghabna hevd, bexey wuslet.
Bi xret, bi xebat.
Xweda, yezdan,
Bi yar ra.
Bi yara xwe ra.
bay bi ry nsana dikeve, (qble), rgeh.
Teyr baz.
Vekir.
ji milan ta enk
bal, ql, bask.
Baz, bazk, girik.
b av), nezanan.
bgav
b hi brim, ser l wawim.
b cih mal.
Bjimar, gellek, pirr.
Dr,
dr
Kes wrek, kes ku natirse, kes ku av xwe ji titek nakute
Mil, b cil e.
Belengaz, baret.
b nimne (ewey ke nimney wek xy nye, kes wek w tune,
b nimne
b nimne
Xerab, neba,
Bdayik bbav. tm. Kes bkes.
Zalim.
Nadim, p naguhernim.
memleketek di nvbera Hindistan Xurasan de ye, bi ber
Ekere, bi awayek vekir, li meydan.
navxirab
Hv, hva ardeh ev.
Hv.
Por ku wek dva dpik kokel (xwar) bye.
Kes/a ku xerabya her tit dixwaze.
Ew kes/a xerabxwestok/a pirr meraqdar /a fesad.
Bnavber, dam.
Bax, ne ji titek esil.
Btirs.
bare.
btirs, bare.
lepir, lenakaw, ji nikve, bare.
Bgaz
Begler
Bguzaf
Behauddn
Bhebb
Bhi xemra gunah
bhnxwe; dilruba
Bhtir
Bhde
Brtyab
Bkam
Bkesb
Bekra
Bela-gerdan
Belek-em
bmal, bserwet
Bmecal
Bmefer
Bmsl
Bend
Bende
Bende
Bende
Bend cunn mubtela
Bendedar
Bende pr muxan. Koley Pr Muxan. Pr muxan
Bende sultan xuban
Bende xal di re
Bende xal syeh
Bendewar
Bendey ferman
benn bi dawiya kurtan ve tn girdan,
Bnewa
Bnewa
Bnewa
Bnezr
Bengim
Ber
Ber
Ber
Ber astan
Ber cumle mhnet
Ber ferq nazik ez- dur gewher
Kerbeten.
Me di ferheng da mehneya v kelmey nedt. Li gor texmna
Peyva vala bmehne.
( 718-791hcr/ 1318-1398mlad). Nav w y esil, Seyyd Mih
Byar, bdost, bdergist.
Bhi araq meya (erab) gunehan.
dilawz
Bi pirran, bara bitir.
Vala, blesebe, beyhde, fizl.
Bek, bubhe, bguman.
Bfeyde.
Bqezenc.
Ke, ken, Kea nezewic, bakre,
Ew kes e ku belay digerne meriv dixe belay.
avbelek, av re sip.
bsaman
Bhal, zehf, btaqet, bhal.
Brev, bfrar, bbazdan.
Ya ku msl w tuneye, tu kes ne wek w ye, tu kes naibe w,
Ben girdan, wek hefsar.
Xulam, kole,
Kole.
Kole, xizmetkar.
Koley dn ku bye mubtela.
Xwedy koleyan.
Xwedy meyxaney. Meyxanevan. Di tesewf da, Pr Mux
Koley sultana rindan.
ehnik, ehn, nuqteya re a li ser ry nsanan. Kes ku bye a
Koley ehnika re
Kes ku li bend, li hvy dimne.
li benda fermana Xwed.
siwar titn xwe p ve girdide.
Kes feqr, muxtac, bare, belengaz.
Feqr, belengaz, bare, muxtac, bnesb.
Bare, belengaz.
Ew yara ku naibe kesek.
benc, muxeddir).
Li ser.
Sng.
Bi.
Li ber emga der, li pya der.
Li ber hem zehmetyan.
Li ser ferqya nazik a ji mircan cewher.
Ber fexfr
Ber kef cam ferfr
Ber kef smn
Ber kemer
Ber mezned n
Ber min rehm
Ber rux bedr munr
Ber xaqan
Ber xedd te
Ber zenexdan
Ber-fraq
berd
Berq
Berne
berq
Berq
Berq
Berq
Berq
Berqe
Berq
berzex
Beser
Beser
Best
Best
Best erh
Beste der-zndan
Beste zencr zulf im
Beste zulf muselsel
Bestin
Bestine
Bsukn bmeqer
Bekb
Bte
Bteb selm
Btebb
Btebb
Bwerd bax wuslet
Be-xelet
bxew
Bxl x
Bex
Bexyek ddar te
Li ser mperatorn n (Sn).

Kef li ser dev qedeha porselen (seramk, n).
Li ser kefa zv (sm).
Li ber kemer, dest ku ji bo hurmet li ber kemer hatye ser h
Li ber v meqam, li ber v rutbe derecey.
Li ser min rehm bike; bila dil te, bi min biewite, pirr ezyeta
Rondar.
Li ser padahn Tirkan.
Li ser sreta te.
Li ber eney.
Li ser fraq, li ser jihevdrbn.
eva berat: eva nv eban, meha ber remezan
ira, ronah.
Ciwan.
poste
Birsk.
ewq.
Birsk. Bi Erebye.
Birsk.
Burka. Xlya li p ry jinan, melhef, alava ji bo niximandin
Birqn, ron, ewq.
birsk
Dtin, av,
av.
Firotin, bazar,
Giryek.
Girt vekir.
Girty zndan, kesn ku di zndan da hatye girdan.
Giredayy zincir xelekn por biskn te me.
Girdayn por xelek xelek.
Girdayn.
girdayne.
Bwar, bc.
Btehemul, bsebr. Bekb im. Bsebr im, nikarim tehemul
Were, b. Bte meyxan. Were meyxaney.
Bxuy, btebeta temz.
Bdoktor, bhekm.
Bdoxtor, bhekm.
Bgula baxey hevdtin.
Bi a.
bxwab
Bkn hle.
Qenc, ba, hsan, lutf.
Qencyek/lutfek ji ry te.
Beyan nakin
Byar eng
Beyt
Beytul-hezen
Beyta fesh
Bezm
Bezma wsal
Bezm herfan
Bezm ret. Meclsa vexwarin, cy ku meriv l dicivin
Bi cunbu
B dexel
bi di; mikat kulek
Bi gestim
Bi pereste
Bi wesl
Bi xal
Bi xef ke
Bi zar
Bi zar
Bi zr bm
Bl-cumle
Bl-lah
Bibn
Bir
Bdar
bigihne
Bigrit kemal
Bijaran
Bkam
Bkan
Bm
Bmar
Binkvim erz
Binoim
Bipoe matem
Bipoin
Braqe
Birte
Birfkan y iiry ye.
Birijtin
Birdet
Biryan
Biryan
Biryan
Nabjin.
Kfxwe, bi kf.
Di edebyat da ji bo du rzikan (misre) beyt t gotin.
Mala huzn, xany derd huzn. Ji ber ku Hz. Yaqb, di d w
Beyta/ir fireh, ir ku ba t fmkirin.
Meclsa, cy civna kf xwey ya bi mey erab.
Meclsa/cy kombna dtina hevdu. Cy dtina dergist/destg
kesn k ji me hez nakin.
Bezm ret. Meclsa vexwarin, cy ku meriv l dicivin er
Bi kf.
b firfl, b xew.
bi-mikat()
bi min veda, pweydam, pvedam.
badet dike.
Bi gihana hevdu, bi weslet, bi hevdtin.
ehnik, nuqteya re a xweik a li ser ryn dlberan.
Bi dz bike, bi awayek veart bike.
Bi Girn.
Bi Girn.
Bi xwetewandin tirs.
Hem. Git, tevda, tevek.
Bi nav Xwed (Welleh).
bibne.
bilewer, randin.
hiyar, ayax.
bellix
Mukemmel, tam, bqusur.
bijan jar, bi kul.
Bfayde.
belk, bek, belk.
Tirs.
Nexwe.
bimirim.
Vexwarin
Re girde, n bigire.
Lixwekirin, lixwepandin.
ala, elem, perem, beydax, al.
sht, staw, ewit.
Birfkan y iiry ye.
dil kewtin.
Sar, cemiday,
sht ewit, staw.
sht ewit, staw.
sht ewit.
Biryan birit
Bisan
Bisk
Bisoz
Bisozim
Biaret
Bnew
Bnewend
Bit
bi-terfeti l-eyn bi girtin vekirina avan
Bitin
Bitn
Bixirim
Bxd
Bxd
Bxwab xrdim
Byaban
Bot Silvan
Boqrat
Born rah
b
B
Bud htraq
Bul-hewes
Buga der lutfa emm
Bugzer zahid
Bugzered ez-zill tu
Bhayn
Bulbulan
Burc
Brde
Brde
Burdin sebeq
Burd
Bse
Bse
Bstan
But
Bt sengn
Butperest-asa
Btxane
By
By yar
Ca
Cah
sht ewit, staw birajt, bijart, bijraw.

wek, wek.
Por ku li ser sretan xwe berdide xwar.
Biewitn.
Biewitim.
Mizgn.
Guh xwe bid, guhdary bike. Bi Farisye.
Bibihzin.
Be.
bi-terfet
Bin.
Tevda, hem, git, bi git.
rabime ser p hawar bikim, bibizavim.
b meina, b qmet.
b meina, b qmet.
bxew xwerdin xrakim.
sehra, qmistan.
du nawen le Kurdistan Bakr.
Hpoqrat, Flozof niijdarek Yunan y navdar e,
Di r da derbas bibe, bibuhure.
nav xulam siltan Mehmd Xeznew ye, xweewst yar w
Bn, bhn.
Drbn ewat.
Ji dil can, pirr bi hewes.
Dery vekir y lutf bay, y ji bo her kes.
Meriv pirrsof, sofy hik.
Ji sya te, derbas bibe.
giranqmet.
di Faris da pirrjimary dide.
Kela.
birye, rifandyet, revandye.
birye, birdyet, birye.
Btalih qezenc, kesn ku zirar dikin.
Sarbn, acizbn.
Ma, makirin.
Ma, makirin.
Baxe, bostan, c war bn/bhn.
Pt, senem. Di edebyat da ji bo yara rind xweik t gotin.
Di edebyata klask da, ji bo wan rindn her xweik dlber
Wek kes ku li ber ptan, sujde/secde dike, xwe xwar dike ta
cih badeta senema, cgay bt perist.
Bn, bhn.
bhna yar, bn yar.
Cy sebr.
Meqam, c.
Cah meqam
Calis
Calt
Cam
Cam
Cam zucac
Cam Cem
Cam cemed
Cam elestim
Camek
Cana
Canan
Canan
Canan
Canan
Can-bex
Canfza
Cangah
Cangudaz
Ca-nin
Cay
Cay sebir
Cebbar
Cebel Tor
Ceberut
Cebhet
Cebhet beyza
Cebir
Cebr bit
Cefa
Cehd
cehennem
Celal
Celal
Cem
Cema enbya
Cem bne
Cema bn
Cemabn
Cemal
Cemal
Cemal
Cemal
Cemayn
Cemi
mertebeka bilind, mertebeyek payeberz, pilewpaye.

Njdarek Yewnan ye, li dora 201131 ber zaniy jiye,
Plewanek Filistn ye, Neb Dawud w kutiye,
e, perdax, gilas, e.
erab, qedeh.
Cam (bardax) qedeh, (ji bo erab).
Di efsaneyn Rojhilat da t gotin ku ew qedeha bi shr (sr) a
qedeha k Cemd paay ran erab p vexwer, pyaley ah
iq ezel xuday, (elest brebbkm)
Qedeha, bardaxa erab.
Ey yar, l dergisty!
Dergist, yar. Kes/a ku can meriv ji meriv digire, dil meriv d
Yar, dergist.
Yar, dergist, destgirt.
Yar.
Dergist (yar), dergistya ku can dide can.
Ya/y ku can dide meriv.
Mala can, c war ruh can.
Tit ku agir ku can got meriv dihelne, dieqitne.
Wekl, kes ku di na yek da, cy w digire.
C.
Cy sebr.
Xwedhz, y ku dikare bi zor bide kirin,
iyay tor Sna.
Desthilat,Zordar, y ku bi zor dike,
En, p, cebhe.
Enya sip, ry sip.
Dest cebir, dil cebr.
Xwe bibe, tehmr bibe, bicebire.
renc zehmet, drkewtin xewst.
Xebat, lebat,
dojeh
berz gewrey, sfatn Xwed.
berz gewrey, sfatn Xwed,
Melikek raniyan e,
Hemy Pxemberan (nebyan), teveka Pxemberan.
Civyane, kom bne.
Civyan, li ser kom bn.
Kombn,
Rinday, delal,
Xweik, rind.
Rind.
Rind, xweik.
cemabyn, civyan, kbnewe.
Hem, git.
Ceml
Cemre
Cemre
Cemah
Cemd
cennatu ednin bihitn mirov l dimnin, t de dijn
Cercs
Ceres
Cerg
Cerg
Cerg
Cergn
Cerh
Cerh
Cerh
Cerh
Cerh zam
Cerh di kul
Cerh di kul
Cerh di pur xwn
cerd
Cew
Cewab
cewlan
cewr
Cewr
Cewr
Cewr
Cewra reqb
cewen
ceyb
cey
Cey heem
Cezbateye
Cgersoz
cih bilind, bejna bilind
cih l bwer tu cih tu l dimn, dij
Clwe
Clweger
Clwe-ha
cilwenuma
Cind
cinesr
Cinn
cirah
Rind, xweik,
ik wek agir. Germah.
Komira ku bye agir.
Li gor rwayet efsaney, Cemah (Tehmasb) ew kes e ku car
Cemd ah ran. Dibjin ku mcd erab ye. T gotin ku
efel
Ji mrn Kapadokya ye, Di dema Dekyanos de batiye kutin, Fi
an. Deng zengil.
Cger, kezeb.
Kezeb, cger/ceger.
Kezeb, cger, ceger.
Cerg, kezeb.
Birn.
Brn.
Birn.
Birndar.
Birna li ser sng meriv.
Birnn kul. Birnn ku kul bne.
Birn kulan.
Birnn ku pirr bi xwn in, pirr xwn j tn.
ax dara xurmey, b pel qail e
ceh, (er).
bersvdan.
ger, seyran, sivikkirina bjeya cewelan- ye
zordar, stemkar
Ezyet, zehmet, tehde.
Cefa, zehmet.
Zulm, tehde.
azar reqb, an reqb.
silehek y er ye, gumlekek ji hsin ye
brk
Leker, art,
Art (leker) xizmetkar.
kana iqa teye bi aly minve.
n ku cger diewitnin, agir bi kezeba meriv dixnin.
bala
bwer
xwe nandan.
Kesa ku clweyan dike, clwekirox, nazkirox.
Clweyn bulbul.
xuya, diyar
Leker, ervan,
nesrn
dn, t.
pirejimara curh-: birn
Cisir
Cost
coi
Cot bille
C
cd
cullab
Cumle
Cumle
Cumle eza
Cumle sthsan dikin
Cumle stzan dikin
Cmle nrest
Cumle yekser
Cumle. Hem, git.
Cunban dikin
Cunbu
Cunn
Cunn
Cr
Cure
Cure
Cre
cureke
cst
Cst c
Cst c
C
Cuz
Cuz
a
ah
ah
aha
ah Zemzem
ah Zenexdan
ak
aker
akak
aryar
ait
ehre
eleb
elpa
endan elem
Pir, pira ku li ser av eman ji bo yn hatina nsanan t k

costen, bi d titek gera, be diway itka gera), (teleb, fettee
kelandin, frandin
dupa, dupel, dup.
em bik.
comerd, merd
gulav, ava gulan digel ekir yan hingiviy
Hem, git, tevda.
Hem.
Hem aza, hem wesle, orxan.
Hem kes diecibnin.
Hem zn (destr) dixwazin.
qisex, shbetx.
Ji ser heta bin hem, tevda.
Cumle. Hem, git.
Dileqnin.
Leqandin, lihevketin, libaketin.
Dn, dnit, dnbn.
Dn, dwane.
c be ckirin.
Qult. Cureyek av. Qultek av. Cureya eraba.
Qult, qulta av, qulta erab.
firek, qrek, qmek, qmk.
meyvexwer: y di bin cama xwe de bang dide
bi d titek gera
Bi diway itk geram
teiqb, pirsyarkirin, geran be diwey itk.
Co, hcan, hyecan.
end selat, hinek selat.
Pare, qism.
em, cobar
al, br.
al, br.
aha zeqen: bra erzink
alika Zemzem.
ene.
Ba, qenc,
xulam, garson
Pirr qetyay, pere pereby.
Ebbekir, Umer, Osman, El,
ji bjeya tirk ait- ye, bi manaya hemta
R, sret.
alimek ayn y mezin x terqet bye, kurd ji Kurdista
xa
iqas keder, derd, kul.
end
endkk
eng
eng
erx
erx
erx etles
espan
b
eim
em
em
em
em
em
em
em ebr
em ebr
em ebr
em ab zulal
em bar
em ber ferman
em gryan
em hor
em pur-nem
em rebelek
em ehla
em ehla
em ehla
em ter
em xezal
em-nr
em-e
etr
ewgan
exane
i gy
k hestim
gul
n-n
indik
ira
isan
isan
isan
iqas.
end kes.
enstrumenteka muzk ye
Creyek ji tembr ye, diibe kann. Dk/tk t sekinandin
Asman.
Felek, asman.
Cil hevrim, ciln ji pek.
pvekirin, girdan
tam kirib, teim kirib, t b.
em: av
av, aw.
av, bnah,
av.
avbelek.
av.
av.
av bir.
av bir.
av bir.
avn ava zelal.
avtije, avn ku bi hsiran girn tije bye.
av li ser ferman (emir).
avn ku gir l ne, digirn.
avhor, kesa ku avn w, wek avn horyan xweik e.
avn pirr il, bi hsir.
av belek.
avn il, avn bi girn.
avn xezal.
avn ron, avn ku sor dikin, avn ku ewq j diin.
avn w.
kon
1. kao: elak lehstoka kaoyan
2. sewlecan, dar padahan e
i dibj, i dely.
her k min hem, her k hem.
xl. Li gor texmna me, nav qewmek Tirkan e. C warn
enstrumenteka mzk ye
mebest ji v gotin endek ye.
ima.
awa.
awa.
awa.
it
ogan
okar
ovek e ko bi ser w ve guhikeka ji qr
oxn
u
u
u
u
u
u gul
u nam
u merkez
u sal
u Yusf beste ah
un
un
un
un
un
un
un
un
n
unn im
st
daberistin
dac
Dad
Dad
Dad feryad
dadires
Damen
Dal (d) lam (l)
Dal R
Dam
Dam
Daman
Dam iq
damen
Dane
Dar
Dar
dared
darn
tit.
Kopal, kao,
1. xelek-xelek (por), 2. di qesda 26- de n: welat n
dox
xerman, ara, bder, bnder.
Weku, mna.
Wek.
Wek, mna.
Wek, mna.
Yan sed kes mna Qeys Wamiq ferhad. Ev hers kes, xwe
Wek gul.
Wek nmetan, wek ba lutf.
Wek merkez.
Kes ku dest xwe vedigire, feqr, parsek.
Wek Yusf girday y di br (al) da.
imk.
imk.
awa.
awa.
Wek, mna.
Mna, wek.
Wisa, wiha, wel.
imk.
wek, mna.
Wisa me.
bilez, st alak, z.
1. xizmet, 2. xulam
beziyan rikirin
Feryad, hewar.
Feryad.
Hewar gaz, feryad, eywax.
tar
herdem, hertim.
Du tpn ereb ne, armanc ji wan dur e, Remzek e, ji bona di

Tehfik.
Dehfik.
Daw, etek. Dawa cil bergan.
Feqa/dehfika eq.
dad-res: dadevan, qaz
Genim, tene. Ji bo ku di dehfikan da meriv ivk teyran bigir
Mal, c war, welat.
War, c, mekan.
1. epn, 2. tk
mdared: dem niho ji standin
dar
Darw daru-fa
Davdoz
dawer
Dax
Dax
Dax
Daxdar
Dew
Dew
Dewa
Debir
Defter eiyan
dehan
delq
Delq
Dm
Dm
Dm
Dm
Dm enwer
Dm mahwe
Dem
Dem-a dem
Dmdur
Dm-dur
Dm bixal
Dem husn bed
Demek
dn, dtin, av
der
Der- bin
der- buhut
der- lehb ate
der- medrese iq
Der sbat
dr, xaniy rahiban
der-alem
der-eyn yeqn
der-ezab
der-ezab roz eb
Der-ax kir
der-beden
der-beden
Der-buhar
nav lmanek li Behreyn ye, misk ji Hindistan dihate wir

Derman nexwexaneyan.
Flbaz,
derman
ewata li ser can nsan e ku ew bi hesinek sorkir li ser can
Y/ya ku hatye daxkirin, birndar bi daxan.
Dehwa, doz, mehkeme.
Dixwazim.
Dehwa, doz.
Debar, darekirin, sebir, tebat.
deftera xuya akira.
ji dadwer-, Xwed
dev
parey riz, cil derwan.
R, Bav, ziwa
Sret.
Sret, r.
Sret.
Kesa ku sreta w, dma w, wek nre dibiriqe.
Sreta w kesa xweik a wek hv.
Hsirn, rondikn avan. Girn.
Tim tim, her wext.
Devmircan, dev lvn wek mircanan.
Durr, mercan, nc.
Sreta ku ehnik li ser heye. Rdena bi xala/nuqteya/ehnika re
Hilma rind a bmsal heval.
Wextek, gavek, hinek, pik.
ddar
Di ser kar me da.
Di bin/jr, di binya (titek) da.
Di cinnet da, li cinnet.
Di mekteba, di dibistana eq da.
b hereke, sabit.
deyr
Di alem da, di dinyay da.
Di dtina bi av xwe da.
Di ezab da.
Ji ezab roj ev
Kir hembza xwe. Min der-ax kir. Min kir hembza xwe.
Di bihar da, bihar.
der-burc esman
der-bte hcran te
der-cehennem
der-cenh leyal
der-cger
der-cger
der-chan rusway am
der-erx fraq
Derd vet
Der-dare iq
Derd xem dilest bes
Derd mensr
der-delal
der-deman
Der-dest
der-dest
der-dest te
Derddar
der-dil
der-dil
der-dil
Der-dil
Derdmend
Derdinak
Derdinak
Derdmend
der-fraq im
der-fraq im
der-fraq ate
Dergah Kerm
Dergeh al
Der-get
der-gunah
der-hecir
der-helqe
der-heq
der-her nefes
Der-her zeman
der-hn frqet
der
Derka esfel
Derk meqhr
Derk nakin
der-kemn
der-Kerbela
Kom strkan.
Di qaba/qaliba hcrana te da.
Di Cehnimey da.
Ji aly ev, beek ji ev.
Di cger da.
Ji cger.
Di dunyay da, (ez) rezl rusway xelk me.
Di erxa fraq da.
kl bi aly min vet.
Di embera eq da.
derd xem dile h tir.
Derd belawelabn, perany.
Di delalet da, di nerasty da.
Ji zeman, ji dem.
Di dest da, di dest min da.
Di dest da.
Di dest te da.
Bi derd.
Di dil da, di qelb da.
Di dil da.
Di dil da
Di dil da.
Bi derd, kes/a ku derd w/w heye.
Bi keder, xemgn.
Bi keder, xemgn.
bi azar.
Di dry da me, ji yar dr im, ez dr yar me.
Dr im.
Di cdamayna zor zehmat a wek agir da.
Dergah comerdy, bay. Dergah Hz. Pxember (s.X.l.).
Dery padah. Dery mezinan.
Di me da, birdayn.
Di nava gunehan da.
Di hcran da, di jihevdrbn da.
Di helqey da, di kurkan da.
Li ser, li ser titek, di derheq titek da.
Di her gav da, di her wext da.
Di her wext da.
Di wexta jihevdrbn (frqet) da.
bab
Her bin, her kr.
Cy (tebeqe) her kr xezeb qehr.
Fehm nakin, tnagihjin.
Di kemn da, di feq da.
Li Kerbelay.
Dermande
der-mhnet hcran
der-murxzar
der-nefes
Der-nib
der-nuqta
der-perde ummd bm
der-peran
Der-qelb
der-qelb
Der-qeza
der-qtal
der-rah iq
der-rkab
der-rikb
Der-saet
Ders xem
Der-seff nal
der-ser
der-ser kuhsare
der-sulk rah heq
der-sunbul
der-teleb
der-temaa
Der-wuq bit
der-xende
Der-xerb
Der-xezan
der-xram
Derya
Derya
Derya
Derya
derya, behr
der-zik ht ezm
Dest pa-bend
Dest-beste
Destgr
Destgr
Destgr
destpk
Destr
Dewa ke
Dwane
Bare, belengaz, aciz.

Di ezyeta hcran da, di xema hcran da.
Di roj da. Di bin roja asmanan da.
Di nefes da, di hilm da, w gav.
Stxwar im, ne serbilind im, sty min ketye ber min.
Di nuqtey da.
Di perdeya hv tirs da.
erpeze, di hal peran da.
Di qelb da, di dil da.
D dil da, di qelb da.
di qezay da.
Di kutin da, di herb da.
Di rya eq da.
Di zengy da. Di v metna jor da qesd ew e ku dibje; hem z
Li pa may. Di pa da.
Di w gav da, di w saet da.
ders derd kl.
Cy ku sol l tn rzkirin, soldank. Mecazen; di tesewf da c
Di ser da/
Li ser ya.
Di ketina/yna w rya heqy da.
Di sunbil da.
Xwestin, arez, daxwaz.
Di temaay da.
Derkeve, xuya bike, pk were.
Di ken da, di kenn da.
Li xurbet.
Di payz da, payz.
Di rka xwe bi naz da, yna xwebileqandin nazdar.
behir.
behr.
behir.
Behr, deniz.
dengiz
Di zik masy mezin da. Li vi ra telmha Hz.Ynis Pxember
Ben ku dest ling (pa) p tn girdan. Ben qeyd.
Destgirday.
Kes/a ku alkary dike. Kes/a ku dadide dest meriv.
Kes ku alkary dike. Kes ku dadide dest meriv. Alkar, alk
Kes/a ku alkary dike. Kes/a ku dadide dest meriv. Alkar.
bidayet
zin, serbest.
Derman bike, ba bike. Dewa merhem l bike.
dn, t, mecnn.
Dwane
Dwane
Dwane sewdayem
Dw recm
Dw recm
Dewran
Dewwar
Dexl
Dexl pa-bs te me
Deylem
di hembz de
Di myan im
Di nv
Di nv cam (da)
Di nv pta fraq
Di qedmda
di zivirna ...
dbac quma bi qeseb zr
dibe ko bi mana dibeze be; bz dikit dibeze
Didar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar
Ddar dlber na-pedd
Ddar hebb
Dde
Dde sefd
Dde ehla
Digel
Digel bad seba
Dih-e
Dih-e xordem
Dil ender-teeb
Dil haim
Dilxerbest
Dila
Dilara
Dil-ara
Dlberan mahwe
Dlber bala-qyamet
Dildar
dn, t, mecnn.
dn, t.
Dn bhiim, t sergerdan.
ytan dw, ytan weh.
eytan dw.
Zeman, heyat, jyan.
Zvirok, ya ku pir dizvire,
Xweavtina bext yek. Dexl im; di bext te da me, min xwe a
Min xwe avtye makirina ling te.
Bajarek ran ye.
deraxo
Di nav (orte) da me.
Di nav (da).
Di nav cil bergan da.
Di nav agir jihevdrbn da.
ji kevin da, ji ber da, le mjewe.
dergerdi
dba
bz
Dtin,
dtin, awpkewtin.
dtin, awpkewtin.
dtin, awpkewtin.
R.
R.
R.
R, serav.
Ry dlber xuya nake.
Ry dergisty/yar.
av.
av sip.
avn a n rn.
Bi.
Bi bay sibeh ra.
Dev w.
Min baya w xwar, min lutf hsana w xwar.
Ezyet zehmet.
dil sergerdan.
dil xerb, dilim b kese.
Ey dil, dilo!
Ya ku dil meriv ji meriv digire, dike aiq xwe.
Kesa ku dil meriv dike xwe, dil ji meriv dibe.
Dlbern wek hva rind xweik.
Dlbera ku bejna w bilind e, dlbera bejnbilind.
Ya/y ku dil meriv kety, meq.
Dildarm
Dildar ebab
Dil jar
Dil-fikar
Dilgir
Dilgua ke
Dilke
Dilm
Dilroba
Dilroba
Dlroba
Diltibend
Dn
Dn mubn
Dinoim
Dipim
Dipim
Drayet
Diraz
Disoz
Diyar
diyar bibe, xwiya bike
Doht
Doj
Doqtor
Dostdar
dozex
Du nn
dd
Dd
duldul
Dum
durc
durdane
dredest
durrac
Durx kzb
dumen
dunam
Ezem
e
El-meded
Esab
ebarq
Ebel-Qasim
Dildara min, yara min, dergistya min.

Dergistya ciwan. x Ebdurrehman, ji ber ku zafeyan bi away
Dil zehf.
Kes/a ku ji dil da birndar e, birndar dil, aiq.
Evndar, aiq,
Dilxwe bike, dil rehet bike.
(cezzab, mlfet llenzar), xwnirn, vek.
dil min, dilim ke.... .
Kesa ku dil meriv dike xwe, dil dibe, meriv aiq xwe dike.
Bi away dilgirt.
Kesa ku dil ji meriv dibe, dil meriv dike xwe.
dil min keftye dav qeyda
Dtin.
Dn zelal, dn li meydan. Dn rasty, slam.
Vedixwum.
eyarmewe, diverim, vedirim.
dkeme ber xwe, eykeme berm.
Fehmdarkirin.
Dirj.
Diewitn.
Ekere,
binumt
Ke, qz,
Cehennem,
Doktor.
pir le xewst.
yan textek bi bismaran deqand heye
Nn tpek e ereb ye, armanc j birh/ebr ne,
dman
D, dman.
cehnime
qutiya gewher bern giranbiha
liba dur; dur: ji bern giranbiha
bare, bhz
teyrek ji kew mezintir wek kew ye
Derew, vir.
dijmin
dijn, xeber, sixf
Mezintir, Mezintirn
Ez.
Hewar, feryad, mdad.
Sinr, reh, reh ku xwn t ra t die.
pirejimara ibrq = misn
Bav Qasim. Qasim ji kurn Hz. Pxember(s. X.l) e.
Ebel-Zehra
Ebet- Tahir
Ebet- Teyyb
ebq
ebr
ebleh
Eblehest
ebleq
Ebna cns
Ebrim
Ebry hlal
ebsar
ebter
Ebter
Ebwab
Ebyat qesd
ebyed
Ebyed
ebyedweswas
Ecel
Ecir
Ecsam
Ecsam
Ecz
Edan eal
Efal eswed
efel ava; lemma efel dema ava
Efkar
Efkar
Efxan
Efxan
Efxan
Efxan
Eger
Ehd e
Ehl
Ehmer
Ehsanellah
Ehsen
Ehsen-xezal
ehwahu
Ejn
Ekdar
Ela ey
lan
Zehra, leqab Hz. Fatimay ye.

Bav paqijy.
Bav rindy, bav xweiky.
bihna w difre
bihna gulan
ehmeq, bhi
heye), nezane.
re sp, mebest j avn yar ne
nsan.
ewir, hewr).
Du biryn wek kuvan an, du biryn wek hlala ikl hv.
pirejimara beser-: dn, av, ddar
kurkem, peran, hejar
Kmbiha,bweled, mehrm,
Pirrjimarya deryan e. Der, derge.
Beyt qesde.
nav eytanek ye
Sip,
li ebyed- binre
Dema mirine, mirin,
Mikafat, heq.
Pirrjimarya csm ye. Govde beden.
Pirjimarra csm ye. Govde beden.
Prejin,
Her bilind her nizm, bilindtirn nizimtirn.
Kirinn ps,
mebest: dema ko yar die tikes nikare di heq w de bi xirab b
Fikr. Efkar, pirrjimarya fikr ye.
Fikr. Efkar, pirjimarya fikr ye.
Fxan. Pirjimarya peyva fxan ye.
Fxan, hewar.
Her iqas, bi rast.
Sond peyman be.
Bi xr xwe.
Sor,
Xweda, i xwe kirye!
Xweiktir, tir,
Wek xezalan xweik.
ehwa: hez dikim, We-men ehwahu: y ez j hez dikim
ok,
Pirrjimarya keder ye.
Niha, bizanibe ku. Ela; bangkirin e, wek ey, l.
mar, mebest ji maran guliyn yar ne
Elem nereh
El-eman
elest
Elestim
Elestim
Elestim
Elfaz
Elf elf
l
Elmnnet lllah
Emlak Eskender
emwac
Enasir
Enbiya
Enbya
endaze
endelb
engz
Engur
engr
engri
engut
Enhar
Enhar
Enn
Enn
Enqa
Enwa
Enwar
Enwer. Bi nr.
Eqar
Eqd
Eqdes
Eqq
Eqran
Er
Er
Ere
erixm
Erjeng
ermah
Ermexan
Ers
rve wrve
Erxewan
arete b ayeteke Quran.

Hewar, meded!
elestu bi-rebbikum yan ma ez ne Xweday we me?
(Elest brebbkm) aret e b ayeteka Quran, wate
Elest brebbkm
(elest brebbkm) arete b ayetek di nav Quran da.
Gotin, lefz, peyv.
Bi hezaran.
al, bilind
minet ji Xwedra.
Mulk (welat) skender. skender, kur Flp Makedon ye. Ji
pirejimara mewc-: pl
Tuxm, nijad, regez,
Piraniya neb ye, ango peyxamber,
Pxember, neb. Enbya, pirjimarya peyva neb ye.
xirqe, kiras derwan
hendese
teyrek dengxwe e
Tir. erab ji tir t kirin.
penc, til
tir; ji tir
y/ya gur dike
Piraniya nehr e, Ango em, rbar,
em, rbar.
Naln.
Naln.
Smur, Perendeyek efsanew ye,
Cre, et, tewir.
Ron, ronah, nr.
Enwer. Bi nr.
Mera, bax bostan,
Girdan,
Proz, quds.
Yn wek hev, yn di umr saln wek hev da.
Heke, heger,
Eger, heke, heke bibe.
nameya ko mirov rew giliya xwe t de dinvsne
nav bajarek ye
gihitim; ji erixandin-: gihitin; rexa behr
xaniy Man, resam pxember faris
Hedye, dyar.
Bk,
hrve wrve, lre lew, vira wira.
Reng sor biriqand.
Erz sema
Erd asman.
erzen
pirejimara rumh: rim
Esbe
Til, b.
Esed
r,
Esed
r.
Esedullah
r Xweda,
Eser kir
Deng da, tesr kir, areta xwe l hit.
Eser nakin
Xuya nakin.
Esfel safil
Di cehnimey da cy her kr jr ps.
Esfendar Rustem
Di ehnameya Frdews (ran,934-1020) da, behsa wan tn kiri
Eshab
Heval, Hevaln Peyxamber,
Esnam
Piraniya senem e, Ango pt,
Esrar
Sirr.
estar
erzing, ene
stiran
hsir
estuqus
pirejimara sitr-: perde
Eswed
Re,
Eswed uyn
avn re.
Esweda ehla
Esmera ku av w ehla ye, avaika rn.
an
.
ebah
kok, esil, element
Ecar
Piraniya ecer e, Ango dar,
ek
pirejimara ebeh-: la, kes, tit
Ek
Hsirn/rondikn avan.
Ek
Ek
Rondik, hsrn avan.
Ek
Hsirn/rondikn avan.
Ek
Hsir, rondik.
Ek
Hsirn avan.
Ek xn
Hsirn/rondikn ku xwn di nav da heye, di na hsirn ava
Ek xnm
Dilopa xwna min.
ekere kirin
bah
etaya
hstir, rondik, hsir
Etaym
serxim adim.
Etaym
serxim adim.
etf(i)
daneyn
etwar
xwarbn, meyl
Etwar
Rew, hal, wezyet,
Ev ra x Ebdurehman, bi ziman Faris hatye nivsandinEv ra x Ebdurehman, bi ziman Faris hatye nivsandin.
Evist
b (b mal qumaim), ebest.
evistin
pirejimara tewr-: dem, awa, rew, hal
Evser teecbn
her kesek p ecbe, ke hem kes p seyre.
Ewc
Ewlya
ewrad
Ewreng
Ewreng
ewsaf
ewtar
Ewwel axir
Exfanke
Exger-we
exter
exterme
Exzab
Eyaz
Eymen
Eymen
Eymen
Eyyb-we
Ez xewf ehwal ezab
ezefyek pare kah
ez-ehd elest
ez-erdan
ezazl
ez-beden
ez-bend
Ez-beray murx dil
Ez-bozorg nam pak-e m negunced der-dihan
ez-bulbul
ez-cesed
ez-cumle esrar
Ezcumle xebr
ez-em
ez-dm
ez-dem
ez-derd mehcr
ez-dest
ez-dest
ez-dest
Bilind, cy her bilind roj.

Wel. Ewlya, pirrjimarya wel ye.
ji ev estin-: ev heye
Qeeng, rind, lihevhat, ttal.
Text, meqam.
pirejimara wird-: cuzek ji Quran
pirejimara wesf sifet-: regdr, sifet
Ser daw.
Kes/a ku feryad dike.
Wek agir vket, wek ck agir, agir sor. Qertafa -we bi F
pirejimara weter-: tla saz yan kevan
kewkeb, planet
Xezab. Pirjimarya xezeb ye.
dl, xsr
parstme, parzrawim).
parst,
dilnya, necat, xelasbn, necatbn.
Mna/weka Hz Eyyb. Hz. Eyyub, li hember nexweya xwe, se
Ji tirsa hal ezaban.
Xwarina heywanan.
Ez ne Rebb w me? Ji ayeta Eraf ya 172emn e.
Ji erdan, ji erd.
firtey gunehkar, ibls
Ji beden.
Ji ben girdan, ji hefsaran, ji kindiran.
Ji bo ivka dil.
Ji ber meznahy, nav te y pak, di dev me da neminasb e. (
Ji bulbul.
Ji cesed.
Ji hem sirran.
Ji hemyan xeberdar , tu bi hemyan zan, tu pispor hemyan
Ji av. ez-em min. Ji avn min.
JI ser r, ji seravan, ji ser sret.
Ji weqta, ji dema.
Ji derd terikandin, ji derd tenhitin.
Ji dest.
Ji dest dlber.
Ji dest.
ez-dest ngar
Ji dest w yara rind.
ez-Dcle
Ji em Dcley.
ez-ddar
Ji dtina min. Ji ber avn min.
ez-dil seqm
Ji dil da nexwe.
ez-dlber
Ji dlber.
ez-dil mecrh
Ji dil birndar.
ez-dil min
Ji dil min.
ez-dil xal
Ji dil vala.
Ez ji qirja dil xwe paqij bikim, bes di avn dil de nexwem
ezfer
bhnxwe
Ezfer
Titn bnxwe.
ez-frqet
Ji frqet, ji drbn.
ez-frqet
Ji frqet, ji drbna w.
ez-hebb
Ji yar.
Ez-herdu
Ji herdu. ez qertafeka Faris ye. T mehneya jiya Kurmanc
ez-hcr can-sz
Ji veqetna ku can meriv diewitne.
Ezkar
Zikir. Ezkar, pirrjimarya zikr ye. Li v der, mebesta air e
Ezkar
Zikir, gotin. Ezkar; pirrjimarya zikr ye.
Ez-kef
Ji kef, ji kefa (ser av).
ez-kf horwe
Ji kfa wan rindn wek horyan.
Ezman qedm
Ji ber da, ziman kevn, ziman ber.
ez-nar
Ji agir.
ez-nar cehm
Ji agir cehnimey.
ez-perda Celal
Ji perdeya Celal (hrsbn).
ez-peran
Ji peran.
ez-qamet
Ji qam, ji bejn.
ez-qeyd
Ji qeydan, ji kelepeyan.
Ez-qusr
Ji qusr.
ez-r
Ji r, ji ser serav.
Ez-ewq yar ab engr. Ji kfxweya yar erab (ava Ez-ewq
t
yar ab engr. Ji kfxweya yar erab (ava tir
ez-xal
ehnik, nuqteya re.
Ez-xem
Ji xeman, ji keder eleman.
ez-xem
Ji xeman, ji kederan, ji eleman.
Ez-xerq
Ji xeniqandin, ji xeniqya di av da.
ez-xeyr xwod
Ji xeyr xwe.
Ez-xeyr yar
Ji bil/xeyn yar.
ez-xuban
Ji rindan, ji kesa rind xweik.
Ez-yar dyar
Ji yar welat.
Ez-yumn iq
Ji bereketa eq.
fah
bhna w/w ya xwe belav b, friya
Fan
Y ku dimire, namne,
Faim
akirame, akiram.
Fecir
Ron, ronah.
Fecr
Fehm
Felqe
Fena
Fena bn
Feqd
Feqed efleh
Feq
Feraset
ferec
fereq
feres
Ferh
Ferhad
Ferb
Ferz
fermana siltan ya efw, ji bjeya ereb beraet- bsc
Ferq
fersex, pvanek e, dor 4 mlan e
Fer pa-bs nal, erefet od er Heq
Ferxende
ferxunde
Feryadres
fesan efsane, rok
Fesf
Fesl
Fesl
Fesla xezan
Fesl Buhar
Feta
Feth nesret
Fetwe
Fewc fewc
Fewel-lah
fexfr
Fexr
feyd
F semmn we hemm
Fiil zit
Fl-heqqet
Fxan
Fxan
Find
Find Fanos
Ronya roj ye ku ber hilatina roj li asoyn rojhilat, li asma

Tgihitm,
Pare, el.
Neman, mirin,
Tune bn, qedya bn.
Tunebn, nebna kesek/, ya li cyek.
(Qed eflehe men zekaha) arete b, ayeteka Quran.
agirt, xwendevan ilmn dn,
Fehm, fehmkirina z.
fireh
belavby
hesp
ah.
Qehreman mr evna Ferhad rn ye. Destaneka ran ye
Dil min hatye xapandin.
Deyn, wezfe.
berat
Jora ser meriv.
ferseng
Er Xweda, bi makirina axa bin imika ling Te, muerref b
Proz, dela,
Melay di s qesdeyan de bi mana ferman bi kar aniye.
Kesa/ ku feryad dibihse, bi feryad hewara meriv, t.
dil fesan
Navbir, Mewsim, demsa,
Fesla/mewsma bihar.
Mewsm, demsal, werz.
Mewsma payz, demsala payz, werza payz.
Mewsma/demsala bihar.
Ke,
Girtin alkar.
Fit, zin, fetwa.
Kom bi kom, pl bi pl.
Snd be, ez snd dixwum. Wellah.
kamiran, kfxwe, oxur
Qurre, pesn, fort.
1. nav git y imperetor n
Gotineka bi ziman Ereb ye. Di nav bay germ titn gelek
kar kirt, nairn.
Bi rast.
giryan.
giryan hawar.
ira,
Lambeya ku t da ira t vxistin.
Fraq
Fraq
Fraq
Fraq
Firaz
Frdews
firete
Firingstan
Firqet
Frqet
Frqet
Frqet
Frqet
Frqet
Frs
Firyad
Firyad
Firyad
Firyad
Firyad
firyadres
Ftne xas ewam
fud
Furqan
Fushet
Gebir
Geda
Geda
Geda
Geday bab yar
Geh
Geh
Genc
Gencine
Ger
Ger
Ger
Ger
Ger
gra
Ger
Gerden
Gerden di fraz im
Jihevdrbn.
Jihevdrketin.
Hevnedtin.
Jor, bilind. Serbilind, li pya.
Di cinnet (bihit) da baxey eemn.
xr bereket
Ewrpa. Mecazen; t mehneya zalim y.
jkvebn, ji hev cudabn, drbn.
Hcran, jihevdrbn.
Hevnedtin.
Hesp.
hewar gaz.
hewar gaz.
hewar gaz.
hewar gaz.
hawar gaz.
milyaket
Ew kesa ku hem merivn ji rz, hem j merivn payebilind (m
dil
Navek Qoran ye
Fireh.
kafir, peyrewakaran dn Zerdet.
Kes feqr, parsek, kes ku ji ber feqry dest xwe vedigire.
Feqr, parsek.
Feqr, belengaz, parsek.
Feqr/parseky li ber dery yar.
car car.
Yekcarnan, geh geh, gav gav.
Xezne.
Xezne,
Heke, eger.
Eger, heke.
Eger, heke, ku.
Eger, heke, ku.
Eger, heke, ku.
geriyan
Bi rast.
Qirik.
Qirik bilind im, gerden dirj im.
Gerden-gec
Gerden-gul
Gerdenxezal
gerdi
Gerdi
gerdn
Gerdn
gerem
Gestin
Get guzar
gete ji geten- = zivirn
Getban qulzem emman rehm
Gewher
Gewher
Geyin
Gezav
Gezav
gezim
Gezme
Geztin
gil
gileh
girban
Girftar
girih
girime
Girt xezeb
gs
Gs
Gs
Gsy ngar nazenn
Gyandan
Gor
goygeran
goyn
gudaz
guftar
Gftar
Guh bidr
Guheran
guhr
Gula cr
Gula cr
Gul-ab
gulizar
Stuxwar.
Qiriqa wek gulan.
Wek qirika zirav dirj a xezalan.
ger, zivirandin
xlanewe, li dr xwe zivirn.
dolab, asman, kureya asimanan
erx, ezman, dinya
gerem b: ger mira bib
Devlkirin, gezkirin, bi dev didan xwe titek gez dike.
Ger seyran.
dilgete
(Tu) kaptan behr okyansa merhemet y.
Cewher, elmas.
Cewher.
Nav teyrek ye,
tr
Tr,
Gezkirin, pvedan
her
gil, gazind
brk, vekirina qems
Esr, meftn, kes/a ku bi yek/ ve hatye girdan.
girk; girihdar: bi girk
xwe delal kirin, av dan, nerna tej eq hezkirin
Hatye xezeb, hrs bye, qahirye.
bisk, gul
Kez, porn ku bi ser milan da t xwar.
Kez, porn ku bi ser milan da tn xwar.
Yara pirr xweik.
canfday, x fdakirin, x grkirin.
Mezel, qebr.
yn guhik digernin, p dilzin
teyrek iyay ye, bi ev bang dike
dihilne, diewitne
gotin
axiftin peyivn, qisekirdin, gtin.
Guhdary bike, guh xwe bid.
titn bi qmet, giranbha).
qurban
Ava gul.
dmgul, hinarikn wek gulan
Gulbun
Gul cr
Gul-endam
Gulgul
gulgn
Gul-rux
gulen
Gulen
Gulen
Gulzar
Gulzar cemal
Gman
gunbed
Gunbed gerdan
G. Guh.
G er
G sukkan felek
G supehr
Gwar
Gwar
Guzde
Hacet
hadir
Hads
Hady di r
Ham kh delal
Haz genca kemal
Hala
Halat
Halet nez
Hal
Halik
hamn
Hasid
hatif
hatke
Hebandin
hebbeza
Hebbeza
Hebb
Hebb
Hebbellah
hecer
hecir
hedret
Gulbn, koka gul, cy ku gul l n dibe. Zevya gulan.

Gula ku hna/hj venebye.
Wek bejn bala gulan. Nazik. Bejn bala rind.
Bi reng gul, pembe, pembey.
reng xwn
Suretgul, dmgul, kesa ku sreta w wek gul be.
gulistan, bstan gulan
Baxey gulan, park, gulzar.
Baxey gulan.
Baxey gulan.
rind, rind.
ik.
qube
felek, gerdn.
G. Guh.
Guh erd, guh zemn.
Guh wan kesn ku li asmanan sekinn e, li w der mqm in
Guh spehr, guh asmanan.
Guhar.
Guhar.
Ya ku hatye ecibandin, ya ba, ya ku hatye bijartin, neqandin
Lazim.
amade, yekser
Gotin
r ander, arezay r, rzan.
Esas (hm) yay rind xweiky.
Xwedy xezneya bkmany.
Hna j, hj j.
Hal. Halat, pirrjimarya hal e.
Hal barety.
Di c da, tavil.
Kes/a ku helak bye.
beyaban, sehra
Kes/a ku hesdy/kumrey dike.
3. milyaket parzer
ha ji te re
Hez j kirin
xwez, xweziya
iqas xwe e, iqas rinde!
Yar, aiq, derdist, evndar.
Ya ku meriv ji hez dike, yar, dergist.
Kes ku Xweda j hez dike (Hz. Mihemmed e.s.).
ber, kevir; mebest j Ber-re y hec ye
hecra yar: drketina w
1. baneana ko xelk p gaz mezinan dike
Hedye
Heftar
Heftem
Heftem
hejar, mihtac, reben,
Hel mn mezd
hela
helahil
Helahl
Helak
Helawet
Helm
Helqe be-g
Helqedar
hemail
hemamat
hemaxo
Hemu
Hemu
Hemu
hemda
Heme
Heme
Hemil
Heml kim
Heml kit
hemqeran
Hemwar
Hemware unan im
Heqr
Herec
herm
Hergeh
Herf
herfan
Herq
herr
Herr
Herk neby
Herq
Herq nekit
Hesaim
Hesbetel-lah
Hest
heem
Hedye, xelat.
Keftar, ajal dirinde
Heftemn.
Heftemn, a heftan.
bzar
Ji pareyek ji ayeteka Quran ye. 30yemn ayeta ji Sreya Kaf
1. dn/bal kiandin, 2. daw: di dawiy de
zehra helahil: jehra mirin
Jehreka wisa ye ku derman w, panzehra w tuneye meriv p
Peranbn, mirin.
rn bn
Nerm, bi aram
Guh ku guhar t da ne, guh bi guhar. Mecazen; kes/a kole. D
Por ku bye xelek xelek, kurk kurk.
ran p ve dadileqnin, barhilgira ran
hemamat ecac: deng bablestik
di hembza hevdu de
Wek (w).
Wek, mna.
Wek (w).
pesindan, ikir ji xwed re
Hem, git, tevda.
Hem, git.
Dil, nikare rake, bar bike, dare bike.
Bikinim, bar bikim.
Li xwe bar kir, da pita xwe.
hevaln hev, girdayn hevdu
lebar, msaid, yav, layq.
Tim, wisa me.
bik, bbiha
Gune, guneh, sc.
1. kesn ko dtina yar ji wan re ne qedexe ye
hercih.
Hevalan.
hemkar, kesn di yek kar de mijl in
Agir, ewat.
erm
Hevrim, pek. Qed qam herr. Bejn bala zirav bilind a
ji esas neby.
ewat, ewitandin, sotin.
Neewitne.
hsa, rehet), j hsabm, le dest rehetbm.
Ji bo Xwed.
saman serwet.
1. mezinah, 2. xulam, kole berdest
Her neer
heval suhbet
Hevpik
Hewes
Hewesbaz
Hewl
hewl didim, cehd dikim
Hey bikim ezm remm
Heybet
hezer
Hezn
Hezn
Hezn
Hezn
Hezn
Hezz
Hezret
hicab
Hcab
Hcab
Hicir
Hcrn
Hcr
Hcr
hicran
Hicran
Hcran
Hicran
Hcr dde
Hcr dildoz
Hcret
H sd
Hfre
Hilak
Hilak
hilandim
hiltin
Himam
Hmmet
Hmmet
Hmmet
Hn
Hn
Hna
Hinban
Ew roja qeyamet ye ku di ner da ruh herkes t dsa dikeve

demsaz
hevdst, irk.
(xrai), weswese.
Kes ku dixwaze, hewes dike, heweskar.
Bizav, alak, hz
dikoim
Hestyn ku p bne, ez wan zind bikim, ruh tkim wan.
Tirs, saw
me hezer kir: em tirsiyan
Hej, Hejn,
Keder, xem.
Keder, xem, huzn.
Xem, keder, elem.
Bi keser, bi xem, elemdar, nexwe.
Nizm, xwar, cy her li jr.
Huzr, pber, p.
perde, perdeya ko dikeve nvbeyna du kesan
petde,
Perde.
dr.
dev j berdan
Drketin, cdamayn, frqet.
Drketin, cdamayn, frqet. Drketina ji yar.
drbna ji dost yaran
dr bi tenbn, fraq.
Cdabn, drketina/drbna ji hevdu.
fraq drxistin.
Hcrana av, jihevdrya ji ber avan, nedtina avan.
Hcrana ku dil meriv qul dike, di dil meriv ra die xwar.
Xiextby
Tu fayde, qet faydeya ku tuneye.
al, kortik, cy ku hatye kolandin.
Mehfbn, mirin, tunebn.
Mirin, peranbyn, mehfbyn.
behtim
weqt hiltin: dema pdikeve
Mirin.
Xeyret.
Xeyret, alkar.
Tesr alkarya mehnew ya kesn wel.
Weqt, dem,
Wext, zeman, dem.
Hn, hj.
gn tels, gnk, ewal.
Hind
Hingaft
Hingar
Hingar sehergah
hret
Hret hor
Hirqet
hisar
Hiar
Hizrest
Hnsn
Hogir
Hor-lqa
Hor-narn
hub
Hub
Hd hd
huds
huma
huqqebaz
Hr dirit
Husn
Husn we
Husn sret
H
Hu dan
Huzn
caz
tdal
hsan
icaz
irab
izaz
btda
idafat
fna
ftraq
hsan
hsan ke
htmal
htraq
htraq
hya bibit
iksr
kttam
Ewqas.
ldana tr gull, (ew r rim rasterast bi dil
Hunkar, padah, pada.
Hunkar, (pada) sibehan.
matmayn, barebn
aya hory.
ewat, sotin.
hawrdor girtin
Cih as
xr, kes k hez ji tkelya w dikey.
Xweikay
Heval, heval nz.
Horr, ew kesa rind a wek horyan a ku ry w diibe ry ho
Wek horyn narn.
hezkirin
Hezkirin, mihebbet.
teyr Hd hd.
dinya, byn, n, nuht, byer
huma: teyr fniq (phoenix) y efsaney
hlebaz, xapnok
hr gir, wird dirit.
Rind, bedew.
Rind naz.
Rindya r, xweikya seravan.
Hi, aqil.
Hi zanebn.
Xem, keder, elem.
Aciz.
Lihevhat, ne dirj, ne kin e.
ak ba, karn qenc.
baret, matmay kirin, ecb
vekt hevoksaz
mezinahiya nefs, izzet
Py, ewil.
lzdekirin
Tunebn, nebna te, xyanekirina te.
Jihevqetn, belavbn, peran.
Ba, qenc, xr.
hsan bike, bex bike, bay bike.
Kiandin, kiandina bar giran.
ewat.
ewat, sotin.
Zind bibe, ruh tkev, were ser xwe.
kevir feylesofan, iksr elemetek e ko sifir dike zr
Ez verim.
lan
ltca-mend
lthab
ma
mdad
mprator
imsak
meb ret-fza
n
n an
nqilab
ns cin
ina
na dikim
na k
ntiqal
intixab
ntzar
iqab
qbal dewlet
rem
rtka
sa
sand
stxfar
istixna dike xwe mihtac nabne
ikeste
iraq
ret heme
tal
tyaq
tyaq
iwe
iwe
we an ecb
ttfaq
tthad ttfaq
xfa
xlas
xtyar
izar
zdiham
zhar
zhar
Jar
mar, mebest j gul ye

Bi ltca, kes/a ku ltca kirye, xwe avtye bin sitara kesek.
ewat, pketina agir.
aret.
Hewar, feryad.
mperator, qral her mezin.
girtin, drketin, imsaki rh: drketina rh ji xweiyn dinyay
V eva vexwarina (erab) zde.
V feqr, ev feqr.
Wya.
Guhertin, ji halek derbasbna halek din.
nsan cin.
1. peyda kirin, avakirin, 2. avah
Dinivsim
Binivs, na bik, l bik.
Derbasbna hevdu. Cebar, zeliqna bi hev ve.
bijartin, hilbijartin
avnr, li bend man,
ceza
Talih zengn
Navek bihit ye, Nav baxek ye li Cizra Botan,
yna jor, bilindbna ber bi jor ve.
Tesell, tewka sebr teselly.
agir yan rohn pxistin
Xwestina efkirina gunehan a ji Xwed Teala.
istixna
ikest
ronah
Hem vexwun.
ewat, pketina agir.
Bi hesret.
Bi hesret, bi eq.
xwe-delal-kirin, avdan, xwe-li-ba-kirin
Naz,
Nazdar cazbedaryn (xweik) ecb (xerb.)
Peyman, erkirin.
Yekt peyman.
Veart, mehfz.
Saf, paqij.
Bi xwestin, bi rade.
nvbera hinarikn r zilfan
Qerebalix.
Ekerekirin,
Y ku xuyadike, hatye nandan, li meydan, li ber avan.
Zehf, nexwe, btaqet.
j (w, Ysif) re
J vesam
jeng
jeyn
j
ji bestin- girdan
ji fiandin reandin
ji randin ye, yan drkirin, berdan, siktirkirin
Ji ahwa iragah
Ji binyad
Ji burca sewr, ta mah
Ji husna mah xergah
Ji nv
Ji nv xuban alem
Ji perdan bme der
jih
jiha
Kadn
Kafir-ebhan
kafr
kagul
Kahil
Kakul
Kakul
Kakl
Kakul zulf
kame
Kam dil
kamibex
kan
Kan
Kapil
Kaseya xemr
Kasim
Kaane
Kaif sirra dern
kao
Kavilek
kebed
Kebed
Kebed
Kebb
Kebb
Kebb
kebk
bidrit
j veqetam, min l dabiram.
zingar
ji bil
jiyan
best
fitrak
beran
Ji bo xezalan (ah) cy randin y.
ji esas, ji kk.
Ji burca (bur) ga, heta burca mas.
Ji ber xweikbna w hva (keika rind, dlber) di adir da.
Ji nav.
Ji nav rindn dunyay.
Ji hem asteng asbnan xelas bibim. Yan ji bo min qet man
tla enstrumentn muzk, ben kevan
mar mezin
cih ka, kadn, cih ka hilgirtin.
Kesn ku diibin kafiran.
bhneka xwe e, mma sp
kakl, gul
pr, kal, prd, bhz.
Perem; por kin ku bi ser eny ve t berdan.
perem, fir.
Bisk, porn ku li ser sretan xwe berdaye xwar.
dev, ziman kiik
Daxwaza dil.
kam: dilbijandin; kamibex: y/ya dilbijandin dide
kana madenan; cih ko keviran j dertxin
meiden (kan zr, kan asin).
teyr kapil.
Tasa erab.
gjim, gcim.
Koka pirr xweik.
Ew kes e ku sirrn di dil nsanan da kef dike wan dibne.
ewgan, elak lehstoka kaoyan
malek, xanyek
mlak, ceger
ewit.
Wek kebab, ewitand, tit ku li ser agir ewitye.
ewata, sotina wek got li ser agir.
kew
Kebk
kebter
Kec
Keckulah
Keckulah
keckuleh
kecrew
Ked perestim
Kef ber dhen
Keft
Keftim
kehl
Kehl
Kehla
Keb
Kelb
Kele
Kelek
Kelm
Kelmim
Kemal
Kemendar
Kent
Kenz
Kerb
Kerm
Kes nehin b nik me
Kesb
Kesba fl bed
kes b dax b birn
kes xirab, neba
Keser
Kesr
Kemeke
Ket
Ket
Ket
Ketb
Ketm kim
Kev
kevin, kevnar
Kewkeb
Kewkeb
Kewser
Kew (Kebg).
kevok
Xwar, tam ne rast.
Kofxwar, ya ku kofya xwe xwar dide ser xwe p nazyan d
Kofxwar, ya ku kofya xwe xwar dide ser xwe. Mecazen, yar
kimxwar, kulahxwar
rvena bi xwar tewandin
badeta canya te dikim.
Kefa li ser dev, kef li ser dev.
Kete, ketye.
Ketim.
avn kilkir
Kal, pr,
Kesn navsere, yn di navbera saln 30 50y da.
Dil bi derd keder.
Kik, seh.
Qertafeka bi Faris ye.
(sahib el qerhe), ew k nex jann meid hey.
Hz. Msay (e.s.) ku xeberdaye.
bi axiftinim, qisezanim (arete b pxember
Tam, lap, nekm, temam.
Kevandar, Qumandar,
dr, kense.
Xizne,
Xem, keder.
Comerd,
Kes tunene ku werin hinda me.
Kar, bidestxistin,
Kar qezenca fil xerab neba.
bdax
bedkar
Ax, keder.
Y ikand, y ikest.
Xirecir, er, micadele.
belem, gem.
belem, gem.
belem, gem.
Nivs, ir, helbest.
Verim, ketm bikim, bila kes p nizanibe.
mebest ji v gotin ke ev e.
drn
Strk.
Strk.
Di cinnet da, nav hewzek ye. Tehma w pirr xwe e, heyat
Keyxusrew
Hukimdarek mehr e. Sembola ktdar qudret ye.
Kez l
ke ez l.
Kezeb
Cger, ceger.
Kfayet
Tr, besbn,
Kinaran
qerax, rex av, sahil).
Kirbase
crek qumae.
Kislan
Tenbel, tiral, cangiran, keslan.
Kwerstan
Y/ya ku welatan digire, welatan dixe bin dest xwe.
Kivn
kifn mirin, kefen.
Ko ko
xwendina teyr kapil e dema dixwne t meina (ima ima,
Koh
iya,
Kon-an
Sef bi sef temae dikin, seyr dikin.
Kovan
Keser.
Kovan
Xem, keder.
Kuca
Li kuye, li kuder ye?
Kh
iya.
Kh qaf
iyay Qaf.
Kh qaf
iyay Qaf.
Kh Qaf
yay Qaf. Cy ku meriv nikare xwe bigihn. Li w der ci
Khek ezem
yayek mezin.
Kvan
iya, ax, kw.
Kje
delek, kjik, (heywanek wek rvye, pst w biqmete).
Kke min
hewrdey min.
Kke min
hewrdey min.
kullkeka iyay ye, biharan n dibe, reng w n vekir ye belazz
Kll elaq
pwend dar, hem titn j hez dikim.
Kulxen
Ew c ye ku li w der ji bo germkirina ava serokan/hemaman
Knde
teyreke bi nav knde, kndeb, cxd, bayeq.
Kngir
heftyar, kemtyar.
Kngir
heftyar, kemtyar.
Kre
Cy ku heddad (hesinkar, demirci) agir li dadixin hesinn xw
Kre-nar
Tifika agir, kreya heddadan a ku agir l datnin, hesinan p ge
Kurs
Ew cy rast dz e ku Lewh Mehfz t da ye li bin Er E
Ktah
Kin.
Kv
kv, kv, kw.
Ky zexal
Qijik.
la berah bguman
berah
La yenqet
Timdam, bnavber, tim.
Lal
1.Sor. 2. Lv.
Laxer
zef, lawaz, jar.
Laf
direw, dir delese.
Laf
dir delese, direw gotinn bsd, gotinn bfayde.
Laf nsan meke
neb ke ez nsanim, bangae meke.
Lafest
direw, dir delese).
Laht
Zanista yezdan, ilm lah,
Lala
Lale-r
Lat
Labal
L
Len
Lel
Lel
Lel
Lel
Len teqbh
Lebey
Lebey
Leb-gul
Leb-nebat
Ledun
Ledxe-gr
Lefz mukn
Lehbn
Lehebsaz
Lehb
Leh baz
Lei
lkera dema bor ji dtin
Lk
Lem yekun
Leme
Lenger
Lerze
Lerzende
Lerzende
Leker
Leker
Leker xem
Letf
Lew
Lew
Lewh
Lewleb
Lewm
Lewn
Leyi
Leyl bem
Leyl deycr
li dehan- binre
Biriskdar, xulam, Mamostey ehzadan,

Ew kesa ku ry w, wek ry laley, xweik e. Nav laley, b
Nav du senemn li Ke'b bn,
Tew mew, bser ber.
lbel, feqet.
Lehnet.
Lv, lvn sor.
Lv, lvn sor.
Lva sor.
Lv, lvn sor.
Eyb, qibhet.
Lvgul, lva ku wek gulan xweik e.
Lvekir.
Li nik, li cem,
Pvedana mar dpikan.
Gotinn ku bna msk ji hildibe, t.
Yn ji agir.
Agirkir, agirkirox.
galte gep, mijlbn yar.
Kevirek sor e, pir bi qmet e,
dm
Feqet, lakn, l.
Tuneb, tune bn,
Beriqn, teyisn,
Ew zincr ingala (engel) hesinye ku bi kindireka pirr qalin
Leqn, leqandin.
Esker.
Esker, serbaz.
Eskern keder, xem.
Nazik, nerm,
Loma.
imk, zra.
Lewhe, zemna rast pehn (dz) a ku meriv titek li ser diniv
Zvirn, erx,
Lome, eyb.
Rcng,
ev,
Mm, find, ira.
eva tar.
dihen
li dba binre
li gor Quran dema ji mirin ta roja qiyamet
Li min vejye
Li te pr bedel kim
Lllah
Ll-lah
Lbas
Lf
Lk
Lkn
Lkn
Lkn
Lllah
Limj
Lsan
Lubet n
Lulu
Lucce
Luqebdar
Lutfa emm
Lutfa cesm
Mij iq pur-xewf xeter
Maazellah
Matem
Mah
Mah
Mah
Mah ebr ems
Mahtabistan
Mah
Mah
Mah
Mah-sma
Mak
Malayutaq
Malik kenzul- huda
Mam teheyyur eleman
Manend
Manend
Maw
mayn
Me na
Medena cd sexa
Meuq
Mef ne
dbac
astenga di nvbera du titan de; bihnok
jyanewe, jinve jyan, serhildanewe.
Wexta ku tu pr by, extyar by, ez w ax w extyarya t
Ji bo Xwed.
Ji bo Xwed.
Kinc,
lfe, lfk, lifke.
L, lbel, feqet.
Lakn, feqet, l, lbel.
Lbel, feqet.
Lbel, feqet.
Ji bo Xwed, bi Xwed bik.
Nimj.
Ziman,
Kesa ku lstikan dik, bi meriv dilze.
Mirait, dur,
Okyans, av behrn bser ber.
Bi leqeb, bi nasnav.
Ba qencya ji bo herkes.
Bayeka bicik, lutfeka hindik, pareyeka lutfa hindik.
Min (ez) ji eqa pirr bi tirs talke.
Xwed; bi sitirne, mehfize bike.
n, matem, rewresma li d mirin.
Meh, heyv,
Meh, hv, 30 roj.
Hv, meh.
Hva biryan.
mang, heyv, hv, qemer),
Mehfkar, mehfkirox. Kes ku mehf peran dike, xira dike.
Mas.
Yara xweik a ku diibe hv. Bi Faris mah, hv e.
Ya ku wek hv rind e, ruhv.
Dayik, d,
Teklfa ku meriv nikare taqet bike.
Xwedy xezneya rya rasty.
Ez a bm, hewar!
wek, wek, mna.
Wek, mna, hunkif.
Reng av. n.
beqa
Me an.
Mehdena comerd merdy.
Kes/kesa ku j t hezkirin. Ji bo mr, keik meuq e; ji bo
Hatine efkirin.
Mehcb
Mehw
Mehwin
Meinew
Meizr
Mebde
Mebe farix
mebest dixwaze ko herdu destn w
Mecls
meclisa sihbet
Mecm uaq
Mecrh
Mecrh
Mecrh
Mecrh
Mecrh
Meczb
Medam
Meddah
Meded
Meded
Medh
Medh
Medh
Medd
Mefer
Meh
Meh sebeq
Meh yar
Mehal
Mehbb
Mehbs
Mehcr
Mehcr
Mehder
Meh n
Mehek
Mehlk
Meh-pare
Mehps
Mehrem heq
Meh kir
Mehw
Mehwe
Mehw
pit perde, nedt, nebnraw.

neman, nehitin.
fewtaw, nemay, le nawy, li nav y.
xewsta bi meina rast durist, heqq,(iq heqq ras
ef, berdan, lnegirtin (bibre l megrin).
Destpk,
Cuda nebe.
wek hemailan rahjin bejna yar ya ko wek r ye
Cy civn, cy kombn ya ji bo kf.
bezm
Koma aiqan, dildaran.
birndar.
Birndar,
Birndar, bi kul.
Birndar.
Birndar.
Dn,
Hertim,
Raxist,
Hewar, mdad.
Hewar, mdad.
aby.
Dirjkir, dirj, zde, pirr dirj.
Cy xelasy. Frar, bazdan.
Hv.
ya k y, (ma sebeq).
Yara wek hv, yar ku wek hv rind xweik e.
Bmkan, nemimkun, tit ku mumknatya bna w tunebe.
ermkir,
Hefs, kes ku ketye hefs.
Hatye terkkirin, j bidrketye.
Drbn, drketin, terkbn. Ji mehcr; Ji drbn terkbn
efa'et,
Meha n, hva n. Wexta ku meha n derkeve, d meha rojy
Keskahy ava sekinand.
Ji bil Xweda her tit, Tky,
Pareya hv. Yara ku pareyek wek ji hv ye; wek hv, rind
Hefs, y/ya ku ketye hefs.
Ew kes e ku bi sirrn Xweda hn dibe, hn bye.
Mehf kir, peran kir, qedand.
Tunebn, peranbn, ji ortey rabn.
Xweika wek hv (heyv).
Mehf, peran, qedyabn.
Mehw ke
Meke menim
Mekkar
Mekkar
Mekseb
Meksr
Meksr
Melun
Meln
Meln
Meln reqb
Melal
Melamet
Melce
Melekteb
Melh
Melh
Mell
Mell
Mell
Mell
Menal
Menam
Mencel
Menhiyat
Men
Menzil
Menzr Sleymanim
Meqamat kemal
Meqamat wlayet
Meqber
Meqerr
Meqqer
Merg
Merd
Merkeb
Merxb
Mes (mess) dikim
Mesken
Mesken-Seba
Mest
Mest
Mest
Mestan
Mest
Mehf bike, bikuje, bihelne.

Min mani neke, nebe asteng ji min ra, li p min nesekine.
Flbaz, hlekar,
Hlekar, y/ya ku pirr hleyan dike, hlebaz.
Kar, tita hat! bidesi* xistin,
Dil ikest.
Dil ikestye, ikyaye.
Kes/a ku lehnet l hatye kirin, kesn mna kuik.
Lehnet lby.
Kes ku lehnet lhatye kirin.
Reqb min lehnet lby.
Tengan, aciz, mell.
Lome, lewme.
Sitare, cy ku meriv xwe dike bin w t da disitire, qulik, x
Ya ku wek melaketan hatye kirin, kesa ku xulq w pirr ner
Xweik, sipeh,
rn, xweik.
Bgav, bare,
Huzn, elem.
Huzn, elem.
Bi elem.
Nalnan neke, neke naln.
Di xewn da.
Das, tirpan. Aleta ku meriv p ce genim diine.
Titn ku bna wan nayte xwestin, Qedexeby,
Zehmet, zor.
C,war,
av min li Sleyman pxembere, awim li Sleyman pxem
mertebn hja bi lmet qmet, pilewpaye.
Meqam dostany, hezkirin.
Gor, gorislan,
C.
C war, qerergah.
Mirin.
Eynadkar, kes ku eynad dike.
Ker,
Ya ku hatye ecibandin, hezkirin.
dikim, tnim meydan.
C.
Bajarek xweik Yemen bye ku dibin hukm Belqzeya jina
serxwe.
serxwe.
Serxwe, kes hi ne li ser.
serxo.
Serxwe.
Mestim
Mestr
Mestr
Meel
Merq ta mexrb
Merq emsuz-zya
Meter
Metleb
Metrd kir
Mewc
Mewc
Mewc
Mewc behr gumrah
Mewlay Kebr
Mexfr
Mexleb
Mexlb
Mexmr
Mexmr bad
Mexrb
Mey
mey, erab
Meydana cemal
Meyked
Mey-no
Meyt
Meyxur
meyxwir
Mezheb iq heram
Mezher
midrac r, mebest dema strik die rojavay
Mhman
Mhnet
Mhnet
Mihnetk
Miks
min heye
Mn ledun
Min nev
Min tu y metlb
Mras
Msbah
miswabn, rastbn
Misk
serxweim.
Veart,
Veart, bi diz.
Agir, agir irayan.
Ji rojhilat heta rojava.
Rojhilata roja ronahy.
Baran.
Daxwaz,
Y/ya ku t qewirandin.
Pl,
Pl, pl behr, pl av.
Pla gunehan.
Pla behra ku xwe akirye.
Xweday Mezin.
Ya ku hatye efkirin, mexfretkirin.
Neynokn heywanan,
Tkn, binketin.
Serxweby,
Serxwe ji erab.
ev, tar. Her iqas mexrb di mehneya rojava da be j, di v
Eraq, erab,
bade
Meydana rindy, cy ku (kesn) rind, l dicivin.
Ciy vexwarina araq, meyxane,
erabxwur, araqxwur.
miry, mirdy.
Araqvexwer,
badexwir
Rya eqa heram.
Tita t xuyakirin, ciy t xuyakirin,
bi-midrac
Mvan.
Zehmet, ezyet, keder.
Zehmet, ezyet, derd.
Zehmetk, azark,
Nav bajar Feqiy Teyran e, nave niha bi Wan ve giryday
didrim
Ji ba Xweda, ji ba sirr Xwed.
Ji min ra ne lazim e.
Daxwaza min tu y.
mrat, bmawe.
ira,
istiwa
bhneka xwee ji navka xezalan der tnin dermane j.
Msl
Msl
Mit
Mit
Myan
M
Mu`h`sinim
Muella
Mutad
Muteber
Mbah
Mbah
Mubeddil
Mubtela
Mucmel
Mudam
Mufessel nabitin
Muhbet
Muheyya
Muheyyer
Mujgan
Mlazm
Mulk menal
Mulk Ereb
Munewwer
Munr
Mns
Mnkrest
Mnkir
Mneq
Muntexeb
Muntezem
Muntezr
Muntezr
Muntezr
Muntezr
Mnzew
Muqm
Muqm
Muqm
Muqm
Muqm
Muqteday serfrazan
Muresse tac zer
Wek, mna.
Wek, mna.
mist, pencelkinraw, lwawlw.
mist, le naw dest.
Navber, orte.
Por.
Di hesar da me, gemar diraw.
Bilind.
Ya ku bye wek eded, tim dam, her tim.
Qenc, ba.
fireye, zre, (mesmh).
fireye, zre,
Y ku bi hev hatye guhertin.
Ketina belay. Tgerna belay.
Bi kurtas, muxteser.
Dam, her wext, timdam.
Dirj dirj nabin.
Hezkirin.
Bikaran titek ya bi dor. Kes ji bikarann ra hazir.
Tit ku meriv dike erm. Fedok, ermok.
Bijangn avan, mijgul.
gereke, pwste.
Hem mal mulk, hem serwet, hem hebn.
Welat Ereban.
Bi nr, rewen, birqand.
Ew yara wek hva ardeh roj ya ku ron dike.
Xwnrn, kes rn.
yn k nkar dikin.
nkarkirin, yn k nkar dikin.
eq eq, hela hela.
Kes ku hatye bijartin, bijarte, mumtaz.
Tim, dama.
av li r. Kes/a ku tim av w/ li hatina kesek/ ye.
av li r. Kes/a ku av w li rya/hatina yek/ maye. avdr
av li r, kes/a ku av w li rya yek dimne tim mze dik
avlirmayn. Kes/a ku av w/ li titek ye, tim li benda w
gegr, mirv ji xelq dr ket mijl badet irfan.
Muqm, Nitecih, ehl c,
Timdam
Timdam, tim.
Timdam, tim, her gav, her wext.
Kesn dam yn li cyek rnit
Serok serbilindan.
Bi xemla taca zr, zrn.
Murexxes
Murtef
Murx
Murx
Murx per-beste
Murx-zar
Musellet bn
Muselsel enber
Msqar
Muskrat
Mustebb
Mustecab
Mustedam
Musteheqq
Musted
Mustem bin
Mstesq
Mustexreq
Msteza dest fazl yar
Muee
Muka Tetar
Mukn/Mugn
Muk-sa
Muter
Mutessil
Mutewwel
Mut
Mutrb
Muttesil
Muxbee
Muxnf
Muxtef
Muxtelt
Muxteser
Muxteser
Muyesser bit
My
Muzaef
Mnezzeh
Nac
Naar
Naar
Nadan eima
Nate
Xwedy zn, y ku zn ruxset girtye.

Bilind.
Teyr,
Teyr, ivk.
Teyr ku per w hatye girdan.
Cy ku ivk l pirr in, welat ivkan, war ivkan.
Di min geryan, bela xwe li min dane.
(Porn) xelek xelek bnxwe.
Nav bilrek ye. Ji qam t kirin. Ev nav, nav ivkek ye
Titn ku hin meriv ji ser meriv digirin, meriv serxwe dikin
Ew kes e ku li are derman laca xwe digere.
Ya ku hatye qeblkirin, a ku qebl bye.
Tim, timdam, berdewam.
Layiq.
Amade
Guhdar bin, kes ku guh bidin.
thn, xerb, tasey dtin yar.
Kes/a ku t da xeniqye, heta ber dev xwe ketye nav titek.
qedir yar ji hem tit zdetire.
Rondar, ewqdar, rewen.
Bna xwe a mska Tetar (Turk).
Por ku bna msk j t.
Wek msk, wek bna msk, bna xwe.
Stra Sib,
Dam, tim.
Dirj.
taetkar.
Mirtib, kes ku li saz, li def, li zurney dixe.
Timdam, bnavber.
1. agird/ xebatkar meyxanecyan. 2. Zarok Meshyan.
Dengbj, stranbj,
Veart.
Tevlhev, tkel, di nav hev da.
Yan, gotin xwe z bibire, xebernede, km xeberbide, dirj ne
Kin, bi kurtas.
Rehet be, zor nebe, zehmet nebe, asan be.
m, m, my.
Du qat, du car, dubare.
J dr, ne t de, Pak,
yarmetder, kes k di tengavy da alkary dike.
Bare.
Bare.
nezan kr.
Nah, nay.
Nafe
Nagihan
Nakit
Nakitin perwa
Nalan
Nale
Nale
Nalende
Nal
Naln di min
Napeyda
Na-peyda
Na-qerb. Nenz. Na-qerb im
Naqis
Nar
Nar
Nar
Nar
Nar
Nar dd
Nar pt
Nar iq
Nar iq dlber mehkem
Nar bud
Nar cehm
Nar cehma cangudaz
Nar fraq
Nar fraq
Nar fraq
Nar hcr
Nar hirman
Nar mehebbet
Nar Nemrd
Nar seqer
Nar xiram
Nar zenb
Narenc
Na-sibat
Natiq ntqim
nav ahek ji ahn farisan e
Nazik-beer
Nazir
Nebit
nebn
Necat
Bhneka msk ye ku ji navika heywanek (xezalek) derdixin

Ji nika ve, ji xafil ve.
Nake.
Natirsin.
Ax naln.
nal nal.
Naln, feryad.
Nalnkirox, ya/y ku nalnan dike.
Naln, ahn.
Naln min. ro di dema me da ev di kety. Li bar Kurdis
Ya wendaby, nexuyay, nedyar.
Bi diz, veart, nedyar.
Nz nin im, ne nz im, dr im.
Km,
Agir,
Agir, ar.
Agir.
Agir, ewat.
Agir.
Dman.
kn agir.
Agir, ewata eq.
Agir eqa dlbera hik.
Agir jihevdry, drbn.
Agir Cehnimey.
Y ku can got meriv dihelne, dieqitne.
Agir jihevdrbn, frqet.
Agir, ewata hcran/jihevdrbn.
Agir mehrmyet, ewata bnesby.
Agir ewata hezkirin.
Wek agir ku Nemrd kirib dadab, ji bo ku brahm Pxe
Cehnime.
Agir eq, evn, sewday.
Agir gunehan.
Reng portekal. Ji bo reng portekal mendel leymn gre
Ya ku ne lod kom e.
kes k ba diaxife, xeber didim, qise dikim, qise dekem.
Efrasiyab
nsana/ nazik kubar.
avdr, hazin
Nebe.
edes
rizgar, qtar.
Necat
Necef
Near
Nedye
Nedm
Nedm
Nedrem
Nedr itbar
Nedrest
Nefax
Nefsa lem
Nefs enfas Mesh
Nefx
Nefxe
Nehar
Nehin
Ne
Nekbet
Nemek
Nembaed sebr ekbay dil ma ra
Nemitv
Nemle ezef
Neqil bim
Neqis
Neqi
Neqqad
Neqs
neqyar
Nesaz
Nesb
Nesb
Nesil
Nesm vetidin
Nesrn
Neim
Net
Netrk
Netrk
Nv
Nv
Nv
Nv
Rizgar, xilas,
Bajarek raq ye mezel Hz. El li w der ye.
Bare.
Min nedtye.
Poman, Heval araq,
Hemsuhbet, heval/a xeberdan.
min tune, min nne, nme.
itbar nye
ne dre, dr nne.
Pifkirin.
Nefsa meln, nefsa rezl.
Hilma Hz. sa.
Pif, pifkirin.
Pifn, pifkirin. Her weka ku meriv pif bilr bike. Nefes, hilm
Roj,
Tunene, tuneye.
Nin, ne.
bbext bans.
x, xy, xw.
Dil me, nexwe nin e. Bi Faris ye.
min nev, namew.
Kirmory (gre, mr) her zef, bik.
Li erd bim, tkevim ber destan.
Km.
wne, ikil
Ew kes pispor e, ku titen qelp, ji yn rast saxlem vediqetn
Keman, kemas, qusr.
ikl yar
Cgera ku naibe cgera keseka/ din.
Trakirin, gilkirin, iqilandin. Nimne. Kr t ra kir, kr t da
Par,
regez.
ba vedidin, sirwe heldeke, ine dekat.
Nav gulek ye. Gula Wan.
Nikarim, qeweta min tuneye.
Nay, nah.
Guhar. Xeml pelikn ku bi ser gerden kezyan ve, hatine
Xeml pelikn ku bi ser gerden kezyan ve hatine daliqand
Di nav da.
Di nav da.
Di nav da.
Nav. Di nav da.
Nv
Nv
Nv
Nv hend sema
Nv nar
Nev
Newbet
Nexemat
Nexmexwan
Ney
Ney
Ney Nay
Nezc xakem
Nzd
Nezd min
Nezer
Nezer
Nezer
Nezer
Nezer
Nezer de
Nezer kir
Nmel-meqam
Ngar
Ngar
Ngar
Ngar
Ngarn zem
Nhan
Nik
Nik
Nik me
Nik me
Nik te
Nikat
Nkhet
Nkhet-ebr
Nm e ez-bhub
Niqab
Niqab
Nran
Nran
Nran fraq
nsk, gotina yar edes tu li vir pirs e,
Di nav da.
Nav. Di nav da, t da.
Nav, orte.
Di nav ron ewqa asmanan da.
Di nav agir da.
Na, ne lazim e, ez naxwazim.
Dor, rz.
Dengn xwe, nehwirnn wek sitran. Pirjimarya nexmey ye
Stranbj, kes ku distir.
Ddika/bilra ku ji qam t kirin.
Bilra ku ji kam t kirin. Dengek w ya ewat, heye.
Du amrn mzk ne,
xerq xak bm, keftime bin ax.
Nzk.
Li ber min, li cem min, li nzk min.
Awir, mzekirin, nrn, temaekirin.
Nrn, mzekirin.
Nrn.
Nrn, mzekirin.
Awir, mzekirin, nrn.
Nezer bid, l mze bike.
Mze kir, nr.
Meqam i xwe, c war pirr xwe.
Dergist, destgirtya wek resim wneyan xweik.
Yarn pirr xweik meqambilind.
Veart, bi diz.
Li cem, li bal, li hind.
Li hinda min, li cem min.
Li cem me, li hinda me, li ba me.
Li cem me, li hinda me.
Li cem te, li ba te, li hinda te.
Gotin mehneyn zarf henek.
Bn, bhn, nukhet.
bhna gha nebatn tevlhev xwe.
Nv ye ji rindy.
Xl, perdeya li ser r, p, pee.
Pya li ser ser avn jinan e. Ji bo ku mr wan nebnin, ew
Agir, cehnime (cihennem).
alika agir.
Agir jihevdrbn, jihevdrketin.
edn(in)
Nab
Nv remeq
Nyaz
Nyazest
Nizar
No
No
Nhe zar
Nn, sad mm
Nnk
Nuql
Nr
Nrn
Nrn-cemal
N kir
Nutq
Pa
Pa
Pa-best
Pa-beste
Pa-beste
Padah layezal
Padah mulk memr
Padiah xub
Padah mezin
Palan
Pansed
Pansed
Pansed derec
Pare
Pare kir
Pare kir
Pawan
Pay dwan ref
Pe p
pketina agir
Peld
Peld
Penc
Penca puleng
Pend
Prar
Perat
Perem
Tr.
nwe giyan, nwe nefes, btiwana, nv rh.
Lavakirin.
pwst).
nisar, sbera iya.
Me vexwar.
Min vexwar.
gir, giryan wen.
dibe ku ji bo kirina qafyey be.
nnkek, nnkek, nnkk, neynkek.
meze, mize.
naznav ir y x Nreddn Birfkan ye.
Ya bi nr, ya ku diirse.
Ew xweikya ku derdora xwe wek nr, ron dike.
Vexwarin.
Gotin, xeberdan, peyv.
Ling, p.
Ling, p.
Linggirday.
Linggirday, kes/a ku lingn w/w hatine girdan, ketine qey
Linggirday.
Padah bdaw, padah ebed, Xwed Teala.
Padah war xweavakir.
Paaya rindan, seroka rindan, kesa her rind, melkeya rindan.
Xweda.
kurtan.
Pnc sed.
Pnc sed (500).
Pnc sed qat, derece, tebeqe.
Pere, hr.
Pere kir.
Pere kir.
Diparzin, mehfize dikin.
Ling dwana mezin. Mecazen; ber dery te y mezin, kerm. H
Por lle lle, kurk kurk, xelek bi xelek.
diram
Neynkn perindeyan,
Penc piling (kaplan).
ret, neshet,
Sala bert par, ber du salan,
perit.
Kakul, porn ser eny, porn li p.
Perem
Perem
Perem
Perda heya
Perdew hcab
Pereng
Perpeyker
Perpeyker
Per-r
Pro
Pertew
Pertew
Perwa
Perwane
Perwane
Perwane
Perwane
Perwn
Pesmandegan
Peman
Puwa
Pt
Pt
Pet pet
Pt agir
Pt hirqet
Pt pereng
Pey be pey
Peya pey
Peyala erbet
Peyaz
Peyda nehin
Peykerper
Pijmir
Pr bim
pir direve
pirbna dewamiy
Pr Muxan
Pr Muxan
Prehen
pirejimara burhan- ye. burhan spartek, sbat
pirejimara felek- dinya, esman
Pirpizk
Pit be pit
Piyale
Kakul.
Por li ser eny.
Perdeya fed heyakirin.
2. Asteng, man.
Piring, agir,
Ew kesa ku ry w, wek ry per horyan xweik e.
Komek stran e, Sreyya
Trj, ronah,
Ron, ira.
Tirs.
pelatnk.
pelatnk.
pelatnk, pelpelatnk, minmink.
Ew bihuk (kzik) an j perperik e ku wexta irayek, ronyek
Strka Sureyya y.
Kes ku li d maye, li pa maye. Mecazen; kes gunehkar, feq
Poman.
Serok, rber.
Agir, ewat.
Alaw hilorya agir.
pol pol, km km, ref ref.
Agir kn agir.
Agir ewat.
pt peln agir.
Li d hev.
Li d hev, hindik hindik.
Dev qedeha erab.
Pvaz.
Peyda nine, nexuyaye.
Perr, persret, wek peryan xweik.
derd kl, irmis, jakaw, ss.
Pr bibim, extyar bibim.
ferrar
deyym
x terqet. (Xwedy meyxaney).
x terqet, murd, alim, xews. 2. Xwedy meyxaney.
lig min, ligm, cil min.
berahn
eflak
Nav ekek (gul) ye. Bilbizk.
newe diway newe. (clen beide cl).
Qedeh,
Polad
Post
Poxn
Pur
Pur-ecl
Pur-bade
Pur-n
Pur-ezz
Pur-kebb
Pur-len
Pur-nr sefa
Pur-zenb
Put kz
Qab qewseyn paye-et
Qaf kim kelam
Qaim
Qal
Qal bela
Qal ql
Qamed-gul
Qamet
Qann
Qati
Qaz
Qebze
Qeb naar
Qebes
Qecer
Qecer
Qed
Qed
Qed
Qed serw e
Qedd bala
Qedd-gul
Qedem
Qedem
Qedem
Qedem
Qedem-bs hebbm
Qedd
Qedirandin
Qefa
Qefa
Qefar
elk.
pst, pst, post.
bermay ar mxilkir, ew bee zebrey le ard demntewe diwa
Pir, gelek,
Pirr ecelekar, kes ku pir ecele dike.
Ya ku tije erab e, mey e.
Ya ku pir kurk daye xwe, ya ku pir tevlihev bye.
Pirr germ, pirr kel.
Purewat.
Pir lehnet.
Pirr ron saf zelal.
Pirrguneh.
Pita ku ji ber extyar kalbn, xwar bye. Pitls.
T mehneya drbna du kevanan. Wexta ku Hz. Pxember (e.s
Gotinan, peyvan bi rz bikim, iran binivsim.
daim, hazir.
Gotin, xeberdan.

gotgotin, gotbj
Bejn bala wek gul.
Bejn bal, qam.
Aleteka muzk ye. Meriv w datne ser okn xwe l dixe. M
Miheqqeq, mutleq.
pek, hevrim.
bnteng qebizbn, dilgran.
Dil bare.
tk, ira.
eretek tirkin li ran, hukum ran kirin di navbera 1779z.-1
Tirkn ji nevyn Moxolan in.
Bejn.
Qam, bejn bal.
Qam, bej.
Bejn.
Bejn bal.
Qama wek gul, bejna wek gul.
P, ling,
Gav, gava lingan.
Gav, gava lingan.
Gav, gava lingan.
Ji bo makirina lingn yara min.
Got hikby
Texmn kirin,
ser, h, mk.
ser, h, mk.
ikeft.
Qelb dexel
Qelb seqm
Qelqe
Qemer
Qemer
Qemer
Qend
Qend
Qendl
Qern be qern
Qerye
Qesem Bl-lah
Qest
Qeti kir
Qew
Qew
Qew
Qew
Qew
Qew
Qew
Qewl reqban
Qews
qews bweter kevana bta, btl
Qews ebruwan re
Qeyd
Qeys
Qeyser
Ql qal
Ql qal
Qiset
Qilexan
Qid
Qlyam
Qlyas
Qutb mceddd
Qubab
Qubad
Qubbe eflak
Qubbe neh taq mna
Qufl
Qul hwellah Ehed
Qullc
Qulzem iq
Qulzevn
dil nepakij, dil nepak.

Qelb nexwe, birndar, merez.
Keder, xem, tirs.
Heyv
Hv, hva li asmanan.
Hv, heyv.
ekir, erbeta ekir,
ekir.
Lambe, iradank,
sedsal dway sedsal, sedsal li d sedsal.
gund, d.
Snda bi Xwed, Wellah.
Daxwaz, armanc.
Birr, jkir.
Qelek,
Gellek, pirr.
Gellek, pirr.
Pirr, bi awayek saxlem, pt.
Pirr.
Pir, gelek.
Saxlem, bi qewet.
Gotinn neyarn/reqbn ku dixwazin yara min ji dest min b
Kevan.
bweter
Kuvana (kovan, yay) biryn re.
Bend, zincr,
Nav Mecnn e.
Serokek Romye,
Xeybkar, pagotin, kurtepist, imopiv, xeberdana di pit yek
Xeybkar, pagotin, kurtepist, imopiv, xeberdana di pit yek
Hkaye, trok,
Qerargeh, bingeha hdzn leken,
Runitin,
Rabn,
Pvan,
cemser taze, qutb taze, berztirn piley tesewwif,
r birra, r tj.
Qral Sasanyan (Farisan).
Quba asmanan, jora asmanan.
Asman.
Qeflika kilt, koska kilt.
Bibje ku Xweda, Yek e. Ayeteka ji sreya xlas ye.
Ltik, ser iya,
Okyansa eq, behra mezin a eq.
Derya Sor,
Qm qm
Qurb
Qt
Qt
Qutb iq
Rah
Rah
Rah bed
Rah er heq
Rap
Rastiya w ecac e.
Raz
Razest
Red
Res pur-xn
Recmyye
Ref
Reftar
Reftar
Rehm
Rehm
Rehman
Rehnima
Rehrew
Rehrew tark nefs
Rehwar verv
Rehzen
Res ekrem iq
Rj birye poxn
Remz
Remz xeyb
Rencr
Req
Reqb
Reqb
Reqb
Resen
Reste
Restin
Rekirin
Retz
reviya
Rewan
Rewan
rabe rabe, heste heste, horze.

Nzkay.
Dan, zad,
Xwarin.
Kes mezin, kes her mezin.
R,
R.
Rya dr.
Rya eret ya heq.
Bergkirin, ciwrgirtin,
edem
Sir, nihan, axaftina nepen,
nihn, veart, arawe, nadyar.
Birsk.
Kanya pirr bixwn.
Ew eser helbest e ku meriv t da ji yek ra dijna bike, lehnet
Rakir, hukm w rakir.
yn. Rka bi naz we.
yn. Rka binaz we.
Navek Xwed ye,
Merhemet, dilewat.
Navekt Xwed ye,
Rber, gerk,
Rw.
Rwy rya nefs.
rgebir, tjro, tjro, tjr, xbez.
Rbir, dizn ku li ser disekinin meriv dielnin, heram.
Serok comerd eq.
t meina (be pxneke frbwe),
Nan, sembol,
qisey newtraw, gotin xeyb.
Nexwe.
Re, damar,
Kes ku dil berdaya yara meriv, dujmin meriv.
Kes ku dil berdaye yara meriv, dixwaze yara meriv ji dest me
Kes ku dixwaze yara meriv ji dest meriv derxne, ji xwe ra b
Rs, ben, kindir, hefsar.
Xelas, filitn.
Li ber hevdu rz kirine.
Tijkirin, qedandin. Ev gotin, biwj (deyim, dyom) e.
rengre, crek trye.
ferre
na bi lez,
Can, ruh.
Rewneq
Rewen
Rewen
Rewen bike
Rewentir
Ribab
Ribab
Rh
Rimz cawdan
Rind xerabat
Riswa
R
Rtil
Ritl giran-peyma
Ryaz
Roja ntqam
Rom
Rom Fireng
Roz
Roz eb
Roz eb
Roz eb
R bixal
Rubah
Rbehek na-kes
R-heval
Rhya
Rhya
Rhy damendera
Rj ezel
Rustem
Rustem Zal
Rswayem
Rux
Rux-aftab
Ruxsar
Rx-zerd
Ry-et syeh-bad
Rzgar
Sa et be sa et
Sabit
Sadiq
Safdil
Saflat
Sahib
Ronah,
Ron.
Rondar.
Ron bike.
Rondar, ya ku pirr ron dike, ewq j die.
Creyek ji kemaney ye, ji qaik gza Hindistan t kirin
Saz, tenbr.
Ba.
qisey nemir, axiftinn dimnin heta hetay.
serx meyxanenin.
Rezl.
Birn.
Xwe, letf, xweik.
Y/ya ku dipve. Li vira, kes ku qedeha giran dipve; yan ved
Baxe.
Roja meher.
Tirk, Osman.
Xirstyan, Mesh. Li v der, ji Rom Firengan mebest meca
Roj.
Roj ev.
Roj ev. Bi ev roj.
ev roj.
Kesa ku li ser ry w, ehnik heye.
Rov, rv. Ji ber ku heywan rov, hlekar flbaz e, ji bo nsa
Bnsaf, ps.
Hevaln li ser r. Di v misrey da mebesta air ev e ku dibje
Rhy (x Ebdurrehman) ku dawa w di ber pita w ra ye.
destpka xlqyet, seretay bn,
Plewanek kurde,
Qehreman lehengek mezin e. Di Destana ehnameya Fird
heyam ye, rswa bm, abrm we.
R.
Roj.
Dm, sret.
Sretilmis, rzer.
Ry te, re be! (Bi Faris ye.)
Rojgar, dem, zeman,
Saet bi saet, gav bi gav.
Sekinand.
Rastgo, rastbj, dilsoz,
Kes/a ku z t xapandin.
Sefl, titn berjr, jr.
Xwed,
Sahibyar
Kesn ku dergist yarn wan hene.
Sail
Kes ku pirs dike, sualan dike.
Sam
Kes bi roj, kes ku roj girtye, kes bir.
Sakn dr. Kes ku die dr/kilisey. Kes ku mudawm dr
Sakn dr. Kes ku die dr/kilisey. Kes ku mudawm dr
Salhat
Karn ba qenc.
Salik
rbir, rbwar, msafir.
Salim
Bkman, bqusr, temam.
Saman
Serwet, zengn.
Samit teslm
bdeng teslmby.
San
Duyemn, a dudyan.
Sani
ker,
Saq
Meyger, meyfiro,
Saq
Meyger; kes ku di meyxaney da, erab digerne dadigire,
Saq
Kes ku li meyxaney, mey erab belav dike.
Saq
Kes ku li meyxaney erab dide merivan, belav dike.
Saqy mestan
meygr, ew mey dide kesn veduxun.
Sata
Sata
Sat
wext, katk.
Satir
Saxlem, rast,
Saxer
Qedeha mey, erab.
Saxer
Qedeh, skan, bardax, qedeha erab.
Saxer ab eqq
Qedeha ava pirr sor, qedeha erab.
Saz
Tembr.
Sazest
saz awaz.
Seba
Ew ba ye ku ji aly rojhilat t. Gelek letf xwe e. Kurmanc
Sebahul-xeyr
Siba bixr, beyan ba.
Sebeq
Qezenckirin, bi pketin. Di war gunehan da ez ketim pya
Sebhedayin
Xwestina duay, duaxwestin.
Sebr
Pirr bi sebir.
Sedef
Qalik mircanan. Sip.
Sedd
Nm km ava zer a ku ji birnan derdikeve.
Sedd
Av nm a zer zerkem ya ku ji brnan t. Ava birnan a ku n
Sedq rah iq
Sadiq rya eq.
Sedir
Sng.
Sedmet
Derbe, felaket.
Sedmet-zede
okzede, felaketzade, kes ku bela felaket hatye ser w.
Sefwet
Paqij, saf.
Seh ke
Bibihse, guh bid, seh bike.
Seher
Ser sibeh.
Seher
Ser sib.
Sehergah
Ser sib.
Sehergah
Ser sib.
Sehergah
Ser sib.
Sehergah
Ser sib, z.
Sehra
Sehra
sehra, qmistan
Sehray fraq
Sehray fraq
Sekran
Selamlix
Selat
Selc
Selef
Selma
Sem beser
Sema
Sema
Semak
Semerqend Buxara
Semtin
Senem
Seng
Seng
Sengn
Seng-qelb
Seqa
Ser cem
Ser nivit
Ser te ser
Ser te ser
Ser te ser
Ser te ser
Ser xeyl cem esfya
Serapa
Sercfend
Sereme ab zulal
Serd
Serdar cem a ewlya
Serd
Ser x neke rn
Serf beser
Serfiraz
Serfraz
Sergerdan
Sergerdan
Sergerdan
Sergete
Sergete

beyaban
Deta jihevdrbn, deta fraq.
ola fraq.
Serxwe,
Rwresma (merasm) yna padahan a ji bo nimja n.
Nimj,
Berf.
Yn ber, yn py, yn ku ne.
Navek e. Di Edebyata Kurd da ji bo nav yar t gotin. Di dw
av.
Asman.
Asman.
Jor, asman.
Ew j bajarek qedm e di nav snor Ozbekstan da ye. Ereb
simandin, knkird.
Pt. L di edebyat da bo ji yara xweik, t gotin.
Kevir.
Kevir.
Ya ku ji kevir bye, ji kevir hatye kirin. Mecazen; kes b
Dilkevir.
Kes/a ku av digerne li nsanan belav dide.
Serok hemyan, li ser hemyan.
qeder, arens.
Ji ser heta bin.
Ji ser heta bin, hem.
Sera ser.
Ji ser heta bin.
Li ser pirranya gelek kesn paqij ezz.
Ji lingan heta ser.
yar bi agah.
Ser kanya ava zelal.
Sar, cemid.
Serok hem ewlyayan.
Sar, sarbn, cemid.
nee hndir, me jr.
av ku xwe ji titek bide al, av ku xwe j biqetne, mze n
Serbilind.
Serbilind.
Kes/a ku dewxa w/ die, aby, peran.
Kes/a ku dewxa w/w t. Peran, aomao, sergerdan.
Sergete
Serget sehray
Serke
Sermest
ser-sm cam
Serw baxan
Serw bala
Seth
Setwet
Setwet
Sewdaser
Sewday cebn im
Sewgend
Sewm
Sewt xe
Sewt zarn
Sexer
Seyd herm
Seyd qedm
Seyf ta
Sicilkirin
Sdre
Sfethor
Sfethor
Sifrul-yed
Sfr sn
Silk
Sma-per
Sm ten
Smn
Smn
Snan
Sne
Sne
Sne
Sne hinav
Sneak
Sne-ak
Sinf
Sip-zend
Srayet kir
Sirr nihan
Sirr nihan
Sitad
sivikbya dogo pevn

Kes ku peran bye bi ol epelan ketye.
Serhik, eynatkar.
Serxwe.
Li ser qedeha zvn.
Dara serw ya li baxeyan, dara dirj. Mecazen; Bejn bala de
Bejn bala ku wek dara serw spndar dirj e.
R, ry titek, aly ji der ve y titek.
Xwe avtina ser yek, xwe holkirina bi ddet a di ser yek ra,
Xwemezinkirin.
Y ku ketye sewday, aiq bye, y ku ji ber eq sewday, h
Eqa li eny me.
Snd, qesem, sond.
Roj,
Deng nizm, deng ku hindik derdikeve.
Deng girn.
Qedeh, eya erab, skana erab.
Seyda heram, nra heram.
Nera ber, seyda ber.
Havn zivistan.
Qeydkirin, nivsandin, tomarkirin,
Li aly rast y Er e. Meqamek li tebeqa heftemn e.
Kes/kesa ku di dest w/w da titek nemaye, xwedy/xwedy
Gotina pirs.
Re,
Kesa ku ry w, wek ry peryan xweik e.
Wcd xweik birqonek wek zv (sm).
zvn, zwn, sip, zv.
Qedeha zvn.
Rim.
Sing,
Sng.
Sng.
Sng zik.
Kes ku ji dil da birndar e.
Dilbirn.
Sinif, tebeqe, ehl.
Ya ku jora dest w sip ye.
Belav b, giha cy din.
sirr veart, nihn arawe.
titn veart.
Girtin, kirn, sitandin.
dogu
Sye-em
Syeh-came
Sofy na-puxte-xam
Sot
Sota
Sota
Sota
Sota
Sotaye
Sotim
Sotim
Sotin
Sotin
Sotin nar
Soz
spyt, ters retiy
Subhet
Subhet
Subh
Subh
Subh mesa
Subh mesa
Subhan
Su hal
Ska muhbet
Sultana xuban
Sultan Fexrul-Alemn
Sultan sehergah
Sultan ef
Suqbe
Sur
Sureyya
Surr
Surx-r
Suxen
Sxen
Suxen-rn
Sz derd
ad
adxwaz, xwexwaz
ah geda
ah Alem
ah Enbya
ah huban
ah ksr, ltfat
avre, avre.
Ciln re. Ciln ku meriv di n da li xwe dike, bi wan n di
Sofy ku hn tam nebye xam e.
ewitand.
ewitand.
Te ewitand.
ewitand.
ewitand.
ewitye.
ewitandim.
ewat.
ewat.
ewat, agir ku dil diewitne.
ewat agir.
ewat, agir.
beyad
Sibe.
Sibe.
Sibe var.
Sibe var.
Navek Xwed ye, Y ku ji kmasiyan pak e,
Hal xerab, neba.
arya evn, bazara/mezata eq.
Sultana rind xweikan.
Sultan Fexra Aleman. Hz. Pxember (e.s.).
Sultan ser sib.
Sultan ku efaet dide, Hz. Pxember (e.s.).
kun keft, ekewt.
Cazibe, bal xwe ve kiandin
Pro
Kf, ad.
Kes ku ry wan sor e, ry wan dikene kfa wan li c ye.
gotin, axaftin
axiftin, peyivn.
Gotinxwe, peyvrn.
dax derd, kl derd.
ah, kf.
dewletxwah
Padah feqr.
Hz. Pxember (s.X.l).
Serek, ah pxemberan.
ah padah rind, xweikan.
fa, la.
ah xuban
ahbaz
ahbaz
ahbaz
ahn
ahneh xuban
ahneh hsan-emm
aim
am seher
arbetm retm
en
eb
eb
eb roz
ebab
eb-reng
edd
ef besim
ef el-muznbn
ef asyan
ef Ummet
efqe ke
efqet
eh
eh alcenab
eh alneseb
eh herdu sera
eh sahibqebl
ehnah
ehneh
ehneh nhal
ehla uyn
ehmar
ehryar mesned Lewlak
ehryar text seddq
ehsuwar
ehsuwar erse
ehwar erse husn y
ehzade
ek
ekerxa
ekerxa
em
emdn
emm
Padaha rind xweikan, aciwan, rinda rindan.

Teyr baz sip.
Egd, qehreman.
Kes egd, qehreman.
Teyr baz. ahn, bi Ereb ye.
aha rindan, qraleya xweikan.
ah ku hsan baya w ji hem kesan ra ye.
ad, xwehal), adim, keyfxweim.
Bi ev roj.
hezim le xwardinewew meclis zewq adye.
Kar, , fil, hal.
ev.
ev.
Bi ev roj.
Xort,
Di reng ev da, tar, re.
Tengan zehmet, hal zor zehmet.
Lvn kenok, lvbiken.
Di roja qyamet da, efaetkar gunehkar scdaran. Hz. Px
efeetkar asyan. Kes ku li as gunekaran efeet dike.
efaetkirox ji ummet ra, Hz. Pxember (e.s.).
efqet bike, li min rehm bike, bila dil te bi min biewite.
Ba, xr, qenc, hsan.
ah, padah.
ah bi qedr qmet, comerd.
ah ku nesla w, koka w bilind be, ji kokeka esl hatibe.
Padah herdu dinyayan. Hz. Pxember (s.X.l).
Ew ah mezin e ku ji aly xwedy (ji teref Xwed Teala ve)
ah ahan, padah di ser padahan ra, padah her mezin.
ah ahan.
ah bejinzirav.
avn ehlay, avn n, avn aik n rnok.
ahmar, mar mezin, ejdeha, hezya.
Heke ne ji Te bya, heke ne ji Te bya, Min d erd asman
Padah meqam rasty.
Suwary ba.
Suwary her ba hespan li ser ry erd.
ehwar erse husn y, Ji ber v sebeb me j wisa nivsand.
Ji bo Hz Huseyn hatye gotin.
ubhe, guman,
Devrn. ekirmij, kesa/ ku ekir dimije. rn, wek ekir. Y
Devrn. ekirmij, kesa/ ku ekir dimije, ekir dixwe.
Find, mm, ira.
naznav x emseddn Exlaty
Bn, bna xwe.
emma muk Tatar

emr
ems
ems
emsa humul
ems rux
eng
eng epal
epal
epal
epal
epal
erab ate
erbet
erbet
erbet
erh
rn-sxen
ermende
ermende
erq
erq
t
evberat
ewket
ewq
ewq
ewqe
ewq ddar cemal
ewq mexmr
eyda
eyda
eyda
eyx Geylan
icim
ddet-qew
ikayet k
mad
v
ivak, pa li eniy girdidin
odem
ox
ox eng
ox eng
ule
Bna xwe a mska Tatar (Turk).

Fermandar Yezd ps e. Ser bimbarek Hz. Huseyn, v ps
Roj,
Roj.
Nav birceka roj ye.
Roja r.
Ew kesa ku bi kf e, n e.
eraba sor.
mey, erab.
mey, erab.
erab.
rove, wate
Gotinn rn, xwegotin.
Fedok.
ermok, fedok, kes ku erm dike, fed dike.
Rojhilat
Rojhilat.
Jdrbna ji yar, lidrmay, belawela.
eva beraet
Mezinah, heybet,
Ronah
Ronah, (ronahya yar).
Kum, kim, kof.
ewq ronya ry xweik.
Hal pit serxweya ji erab.
Y/ya ku eq dn bye, dn, dwane.
Dn, kes ku aqil xwe firandye, mecnn, dwane.
Kes/a ku dn bye.
Muhyddn eb Mihemmed Ebdulqadir bn Eb Salih Msa Ze
kelandin), lecim bexrim.
Pirr bi ddet, pirr zor.
ikayet bik.
Dara mr. Ev dar wek r, zirav dirj e.
dol, gel, niw.
isabe
Bm.
Kea bi naz eda.
Bi kf
Rinda binaz delal.
Ron, ewq.
uledar
uleya hcra te
ubehet
ubh
ubh
ubh
ubh
ubh
ubh elem
ubh murx nm bismil
ubh perwane
ubh sb im
ubh ah
ubh eytan recm
ubh xedengan
ubhet
ubhet
ubhet
ukrulllah
ukrl-lllah
u'let
urb
e, zicac, cam
Ta
Ta nan
Ta be-weqt fecra sadiq
Ta fecr
Ta key
Ta kunn
Ta savebim
Taban
tabistan
Tack
Taha
Tar mar
Tar zulf
tar, re
Tark
Tavkeng
Te sohtim
Tede
Teedd
Tem kin
Tene/ Ten
Ya ku agir girtye, sing iraya darn a ku hatye vxistin.

Agir drbna ji te.
Mna, wek,
Wek, mna, nola.
Mna, weku.
Mna, weku.
Mna, wek.
Mna, wek.
Nan, ala, elamet.
Nv Bismllah. Heywan ku bi awayek tam nehatye serjkir
Mna perperika ku xwe diavje agir.
Wek sv me. Di v beyta t da mebest ew e ku ry hem aiq
Wek ah, mna padahan.
Wek w eytan ku lehnet l hatye.
Mna tran (ok).
Mna, wek.
Mna, wek.
Mna, wek.
ukir ji Xwed ra.
ukir ji Xwed ra.
Teyisn, Beriqn
Vexwarinek.
bilor
Ben, tay dirtin.
Heta jora asmanan.
Heta wexta efeq.
Heta efeqa sibeh.
Heta keng.
Veart, vear.
ta sawabim, ta krpebim, ta savabim.
Kes ku tabi wan bye, terefdar, pgirt, pitmr.
havn
Mecazen; Tirkn zalim.
Sreya 20emn a Qurana Kerm e. Behsa wezfey Hz. Pxem
Serobino, tevlihev, peran.
Tln por, myn por.
deycor
Tar, re, muzlm, bi zulmat.
mebest ji v gotin heta keng ye.
Te ez ewitandim.
Zulm, neheq.
Zulm, neheq, ri.
Tehm bikin, vexwun.
Da fedkirin.
Tene-ha
Tesr-e
Tej kelam ba-elem
Tezmm
Teb
Teb
Tebarek
Tebarek
Tebeqat
Teber
Tebb
Tecella
Tecella
Tecell
Tecell
Tecell kim
tgihit, pirzana
Tehyyat
Tehsn
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk
Tk pare bn
Tkde bin
Tekrm
Teleb em syah
telxs
Temanay wsala te
Temaa kim
Temenna
Temenna nergs mexmr
temdu
Temkn
Tenbel
Tengna tar zelam
Ten-gul
Loma, lewme, gotinn nexwe.

Tesra w.
Te ji gotinn bi elem (keder).
gehandin) gehandina aiqan.
Xuy, tebet, kirina Xweda.
Xuy, exlaq, tebet.
Proz, bimbarek.
Proz, bimbarek.
Di ziman Ereb da qertafa pirjimary ye.
Tevir, bivir, balte.
Hekm, doktor.
Xuyabn, dyarbn.
Dtin, dtina yar, xyabna yar.
Dyarbn, xuyakirin.
Xuyabn, xuyakirin.
Xuya bikim.
derrak
Silav, dua, Xwed umir bide.
Ba, rind.
Hem.
Hem.
Ten, hew ten, xussen.
Hem.
Hem.
Hem.
Hem.
Hem, git.
Hem.
Hem.
Hem.
Hem.
Hem pere bn.
Hem bibin, li gel hev bin.
kerem, qedirgirtin) xatir girtin.
Taleba avn re dikin, avn re dixwazin.
kurt, bi kurt
Daxwaza hatin dtina hinda te.
Temaa bikim, mze bikim, binrim.
Daxwaz, temenn.
Daxwaza avn ku ji erab tn girtin.
ditewe, li ber bay xwar dibe
Hal nsan maql giran.
Kislan, tiral, kes/a ku karek j nay, bi kr titek nay, cangi
Tenganya tar re.
Can wek gulan, wucda ku diibe gulan. Xweik, paqij, narn
Tenha
Tenha
teqds
Teqrr
terazin
Tereb
Terq
Terkb endam
Terkyan
Terrar
Tersa
Tersa
Tersa
Tertb
terwende
tesamet
tesella
Teswlat
Tebh
Tebh nar f-lweqd
Tebh xemra eya
Tebh zaxan
Tebh zeng beegan
Tebh zbeq
tene
Tene
Tene
Tne
Tene der-kh fela
Tene ab zulal
teneleb
Tene-leb
Tney weslim
teteq
Ttin. Tn.
Tetwl
Tewbe
Tewekkul
Tewl
tewwizandin
Text kwer iq
Text riyaset
Text war
Tey
Tey dik
Ten ne ez.
Ten.
mezinah
Gotin, xeberdan, qisekirin, axaftin. Vegotin.
darn tenb, wek serw kaj ne
Kfxwe.
R.
Terkba wucd, lihevhatina wcd, yektya wucd, kompozs
terikandin
Diz. Kes ku dikeve brka meriv. Brikbir, cbbir, cvbir.
Xirstyan, Mesh, sew, Nesran. Di Edebyata Klask da, dlb
Xirstyan, Fille, Mesh.
Xirstyan, sew, Nesran. Mecazen; brehm.
Nzam, rz, dor.
ngih, taze
bilind bn
tesella kirin: aram kirin, rehet kirin
Tit ku nefs bi meriv xwe dike meriv bi wan titn xwe, d
Wek, mna.
Wek agir ku dest bi vketin kirye.
Mna eraba eyan.
Mna reng qijika re. Ji ber ku reng qijika re pirr re e, loma
Mna zarokn reik (zenc).
Wek maddeya cway.
thn, t
T, tbna ji bo av yan titek.
T, tbn.
tn, tn, thn.
Kes/a tby y/ya li ya (wan) zemanan.
T.
lvn ko ji thnan ziwa bne
Lvn zwa, terik, lvn ku t bne.
thny gihandina hev, tny be yek geytin.
perde
Ttin. Tn.
Bes e dirj meke fraq (jihevdrbn).
Tobe.
Rizaya ji qeder ra, teslmkirina dawya karek ya li Xwed Tea
Dirj, ya ku dirj dewam dike.
1. reandin, 2. speh kirin
Meqam welat eq.
Text serokaty, text padahy.
tater, kevir text mirya li ser din.
Pandin, lefandin.
Xwe di ser ra diavj, diqewz.
Teyfr
teyxn
Teyy meqal
Tezahum
Tezellum
Ti xeman
Ti kadn
Ti wecd hal
Tibit
Ticim
Tikirim
Tikite
Tirb
Tr mujgan
Tr xemzeyan
tirsandin
Tixirtnim
tzirewan
tot
tox
Tr
Turab
Turbet
Trk
Turk Qecer
turre
Turre
Turre
Turyaq
ttiya
Tty natiq
tuxra
d
Ulul-ezmr-rusul
Ummd
Uaq
Uaq
vebestin
vedirim
Verkim
veres
Verest
vrg, zikat
vewesta
Vewestaye
(777-848m) Ji ran ye. Mutesewf e.

dibe ko xerakirina txan- be, baz padiahan
Gotina xwe kin bibirre, kin bike, d bes e dirj meke.
Dorjgirtin, dorp kirin.
Bes e gil gazincan bike.
di xeman
di kadn.
kyfx, ew per x, (texmrh el-newe).
dibit, ebt, dibe
dikelim, eklm, deklm.
dikirim.
dikite.
Mezel, tirbe, qebr, gor.
Trn bijangan. Di edebyat da, ji ber ku bijang tj in diibin
Tra (bijang) nrnan.
ehabe(t)
t w meina (ber daran dnme c girn(.
lezok
bexbexa, teyr dipeyive, papaxan
ala, nann ji dv hespan hatn kirin
yay Tr Snay. Li ser yay Tr, Xwed Teala tecell (x
Ax, xwel, her.
Qebr, gor, mezel, turbe.
sip pakij, paqij.
Tirkn ji nevyn Moxolan in. Di navbeyna saln 1794-1925an
gul
Porn li ser eny, lleya porn kurik.
Lleya por kurk, por li ser eny.
Ya ku kf dide, ya xwe.
dermanek avan e
Papaxan ku xeberdide, diaxive.
imza padiahan, mora siltanan
Aleteka muzk ye, ji dara d t kirin. Hejmara tln w di
Hz. Mihemmed, Hz. brahm, Hz. Nh, Hz. sa, Hz. Msa.
Hv.
Kesn aiq. Pirjimarya peyva aiq e.
Bi Ereb pirjimarya aiq e. Aiqan.
girdan, li xwe kirin, dann
dipoim
Bi r kim, binim.
felit, hat berdan, benda te veb
Ez ji qeydan vekirim, ben zincr qeydn li dest lingn min,
bac
rawestiya, sekin, li se piyan ma
Sekinye, rawestyaye (vewestan).
Wez
Wa-ete
Wazan
Waiz gotin-ecb
Wad Eymen
Wad ehdes-subul
wajign
wala
Waleh
Waleh
Waleh
Waleh
Waleh
Waleh
Wamiq
Waqif Ma fd-demr
Wed
Wez
Wed-duha wel-leyl
Webal
Wecd ewqest hal zewqest
Wecdhal
Wecdhal
Wech
Wech
Wech hebb
weh
Wehdaniyet
Wehd
Wehd
wek teyr baz
Wel
Wel mani li min ke
Wel
Wel
Welkn; Lbel, feqet.
Weqf ddar cemal dlber
Weqd
Werne
Werd
Werd
Werd
Werd
ez.
Yn tby, tmay.
Kesn ku wezan didin.
Ew waiz ku ew kes xeberdide/diaxive gotinn ecb ji dev
Wadya Eymen, Newala Eymen. Ev newal, li yay Tr Sn
Sazkar/kirox rya xelasy.
vaj, ters, bi n de, bermeqlb
bilind, mezin
gj, serx iq.
gj, serx iq.
b ageh gj dn.
b ageh dn.
b ageh dn.
Y/ya ku ji keder eleman a bye, heyir maye.
Prensek n ye. Aiq Ezraya kea Qral Xezneyn, dibe. Ev
Di dil da i derbas bibe, y ku bi van titan dizane.
Roja tirs.
Gotin, wehz, ret.
Di Qurana Kerm da bi nav Duhay, sreyek heye. Ev ayet d
Ezab.
halet xy.
kyfx li hal, ewper x li hal.
kyfx li hal, ewper x li hal,
R, serav.
R.
Ry yar.
1. wisa, wiha, 2. wax
Yektiya Xwed, Yekftf,
Bi ten,
Bi ten, bi tena ser xwe.
bazsifet
Wisa.
Wisa manyan (asteng) li min bike.
Feqet, l.
Feqet, l.
Welkn; Lbel, feqet.
Xr weqfa ry rindya dlber.
Ar d. zing qonc. Titn ku meriv diewitne.
Ne were, ne wisa?
Gul,
Gul.
Wird, zikir, gotina ku tim li ser ziman meriv t tekrarkirin.
Gul.
Werd
Werd cnan
Werd cr
Werd der-bstan
Werd weslet
Werd zeban
Werdim
Werne
Weryane
Wesf derd iq dlber
Wesm
Wesl
Wesl
Wesl
Wesl
Weslet
Weslet
Wesl ke
Westan
Westim
Wsal
Wicd
Wfaq
wijdanxirab, bwijdan
Wisal
Wsal
Wsal
Wsal
Wustan
Wusl
Xab
Xaif
Xaf
Xakpa
Xakpay-et
Xal
Xal
Xal
Xal
Xal di re
Xal eswed
Xal
Xal
Xalib
Gul.
Pirrjimarya peyva, cinnet. Cinetan.
Ya ku hn venekirye.
Gula di baxeyan da.
Gula wuslat, gula gihtina ba hevdu.
Wrd li ser zimanan, zkrn li ser zimanan, gotinn li ser zima
glim.
bne, tu bne, bne.
Weryay, tit ku ji hev da ketye, weyaye, rijyaye.
Wesfa derd evna yar.
Rxwe, kfxwe.
Ghabna du kesan. Nzkbn dtna kesn ku ji hevdu dr
Ghabna du kesan. Nzkbn dtna kesn ji hevud dr.
Gihitina cem yar.
Hevdtina yaran, gihabna ba hevdu.
Wuslat, xweghandina hevdu.
Hevdtin.
Wesl bike, bigihne, bigihne ber yar.
Sekinn.
westyayim, hlakim, mandm.
pk gihandin, be yk geytin.
Hcbn,
Muwafaqat, erkirin.
bedxwah
Gihatin,
Ghabna hevdu ya dergistyan.
Ghabna hevdu.
Hevdtin.
Sekinn.
Ji cye ji hevdu dr, gihabna hevdu. Wuslat, gihabn.
Bhvbn,
Tirsonek.
Tirsonek,
Axa/xaka bin lingan.
te.
ehnik, ehn.
ehnik, ehn.
ehnik.
ehnik.
ehnika re.
Nuqteya re, ehnika re.
Vala.
Vala.
Serdest, serkeft,
Xaliq
Xalwe
Xame
Xan
Xanedan
xaniy havn
Xaqan
Xaqan
Xar
xar str, dir; bxar bstir
Xaran
Xar muxeylan
Xaret
Xaric
Xas am
Xatem
Xawer
Xayib
Xaz
Xebr
Xebs
Xebs
Xebr
Xebxeb
Xebxeb
Xebxeb
Xed
Xedar
Xedd
Xeddar
Xedd ngar
Xedeng
Xedeng
Xedeng
Xedeng
Xedeng
Xedeng
Xedenga frqet
Xedeng muje
Xedr
Xef
Xef
Xefr
Xellim
Xelwe
ker,
Xelwet. Mayna bi ten, bi tena ser xwe. Tent.
Pns, qelem,
Serok, mr,
Ji bo Pxember hatye gotin.
ferwar
Padah,
Padah n. Ev herdu padah di chan da mezin in -di ed
Dir, dirk.
bxar
stir, dirik.
Nav dirka deveyan e.
ri, talan, apl.
Derketi, ne tde,
xelk, gel, kes ji rz.
bnu Ebdulla kur Sad ku bi comerdya xwe mehr e. Ew, ji
Rojhilat, hla rojhilat.
Winda, berze, Ne hazr,
Y ku hatye gezkirin, devlkirin. na gezkirin. Sorbn.
Zana, agahdar,
Ps, mudar, rezl.
Ps, neba.
Toz, dman.
Qirik.
Qirik, gerden.
Gerden, qirik.
Sreta r, dm.
Y ku nebeqiy dike, zalim,
Sret, dm.
Bmerhemet, zalim, xayn.
Tr, Darek e ku cinsek tran j dibin,
Tr, tra ku ji dara narewan (dara re) t kirin.
Tr.
Tr.
Tra jihevdrketin.
Trn bijang. Bijangn ku wek tran tuj in.
Zulm, tehde.
nihn, arawe, veart.
Veart,
Y ku gunehan j dibe, Xelwet Tenbn,
dst, hawdem.
l, (sf xelwet nin).
Xelwet
Xelwet
Xelwet xal
Xelwet-kemal
Xem
Xem bi xem
Xem bi xem
Xemam
Xemek
Xemir, eyn n qafest
Xeml
Xemr
Xemr
Xemim
Xemz
Xemze
Xem-zede
Xemze em di re
Xemzey em di ehla
Xende
Xerab
Xerab
Xerab
Xerab
Xerabat
Xerabat
Xerb
Xrgah
Xergeh
Xergo
Xerq
Xerq
Xerz
Xerq
Xerq
Xerqe
Xerqe grdab hrman
Xerqe zuhhad na-po
Xeyet
Xeyet
Xetr
Xette
Xewf
Xewf xeyet
Xews
Ten, bi tena ser xwe, li cem min ten.

Ten, tenbn, tenmayn.
bi tin gegr, bdeng li fikra Xwedy mezin.
Tam, bkman.
Keder, elem.
Ewr.
Yek xem, yek tay por kurk, kurkek.
erab iqe.
znet,
erbeta, meya bhi serxwey.
erab, mey,
b dengim.
Nrn, mzekirin.
Nrn, mzekirin.
Bi keder, bi xem.
Mzekirina avn re.
Nrna avn pirr rn.
Ken, kenn.
b hal xerab, rxaw.
b hal xerab, rxaw.
hal xirab.
b hal xirab.
meyxane
Kesn beraday, kesn ku, wext zeman xwe, li meyxaney d
Rojava.
War xr.
Kon mezin,
Kerguh
Hsirn avan n ku jixweber tn xwar, yn tabi.
T da mayn, di titek da xeniqn e. Di nr da xerq b. Di nav
Xenqandin.
Gergernek, grdaba av, cy ku av em fetlonekan didin xw
Xeniqok gergerneka (grdab) bhv.
Kesn ku zde ji Xwed ditirsin, badet dikin. Sofyn hik.
tirs
Tirs, xof.
Bi talke, xeter, tehlke.
Hidd, ixza hidd, snor.
Xof, tirs.
Tirs xof.
Kes ku digih hewara meriv, alkarya meriv dike. Di tesewf
Xewxa
Xewxa
Xeyb
Xeyr
Xeyr
Xeyr
Xezam
Xezan
Xezel
Xift
Xirqe
Xik leb
Xit
Xit
Xtab
Xtab
Xiwan
Xyal
Xzim
Xod
Xodbn
Xone dm
Xone-dem
Xub
Xuban alem
Xuban alem
Xuda-ra
Xuda-ra
Xuda-ra
Xulxul
Xulxul
Xulxul
Xulxul
Xulxul
Xulxuln
Xumar
Xumar
Xumar
Xmxane
Xunedhen
Xuneya sorgul
Xn dil dam xurak im
Xn na-heqq
Xn xak Kerbela
Xurab
emate, Qreqr,
Pevn, er.
Wenda, nedyar, Nebariz
Ji bil.
Ji bil, ji xeyr, j p ve.
Bi xret, jhat, bi hemyyet.
Belgn dar
Payz
Cureyeke helbestan
kon
crek ebaye.
Lvn zwa, kesn ku lvn wan hik bne, zuwa bne.
Crk ek e wek xencer.
crek eke wek xencer, eqy nktj.
Xeberdan, gotin.
Xeberdan, qisekirin, axaftin, peyv.
sifre.
Xeyal.
Kesn Malbat
Xwe.
Xweecibandin, tekebur, xwe mezinkirin.
Dma /sreta/rdena sor a ku wek gula ku hj nebikuvye, ven
Sreta wek gula xoncey, dma ku hna wek gula venekirye, t
Xweik, rind.
Xweikn dunyay.
Rind xweikn dinyay.
Ji bo Xwed. Tu bi Xwed dik.
Ji bo Xwed, ji xra Xwed ra, tu bi Xwed dik!
Ji bo Xwed.
Xurexur, qerebalix.
Welwele, hwirze, qerebalix, qirecir, qrn, xumxum, deng q
Qerebalix, hwirze, qijn wehjn, qerepere, xirecir, emata.
livn
gj, gj wir dwey serx.
nexwe bhal.
Y/ya ku xeriqye, bhi bye, serxwe bye.
cih k reng hiry dikin.
Dev bik ku wek gulan e.
Gula sor a ku hn venekirye, nebikuvye.
Tim xwn ji dil min t, ez birndar im.
Xwna neheq.
Xwna axa Kerbalay.
Teyr qijik, qijik. Reng qijikan, re e.
Xurd
Xurd
Xur
Xur
Xusir
Xusrew xuban
Xwab xurd
Xwah
Xwe pk bne
xweday xirabiy, eytan
xwed
Xwendin
Ya bntel-kram
ya/y ko dn mirov dibe, mirov dike kafir
Yafet-em
Yaran
Yar epal
Yar
y/ya dilan direvne
Yed
yeksan
Yeksan
Yekser
Yekser
Yekser
Yekser
Yekser
Yekser
Yekser
Yekta
yelmm
Yeng
yeng
yeqeq
Yewmen cedd
Yexfr lena yewmel-qyam
Yexma
Yexma
Yexma
Yexma
Yexsr
Yexsr
Yexsr; sr, dl.
Yildiz
yol
Roj
Roj.
co
Qirecir, qjn.
Xesar, zirar, zyan.
Rinda rindan, xweika ji xweikan, rinda her rind.
Xew xwarin.
Xwestin, arez, dilxwaz, daxwaz.
Hazirya xwe bike.
Ehremen
baxwey
Em vexwendin, em dawet kirin.
Ey keika comerd, keika bi esl fesl.
dnber
Byna min.
Yar, dost. Yaran, pirrjimarya yar e.
Yara/dergistya xweik, narn, newqzirav lihevhat.
Dostan, hevalt.
dilruba
Dest.
wekhev
Wek hevdu.
Ji v ser heta w ser, hem, git.
Ji ser heta bin.
Ji ser heta dawy.
Ji ser heya dawy.
Ya ku msal w tuneye, naibe tu kes, bmsal.
ira
nav bajarek ye
kevann Yeng
1. pir sp, 2. pemb
Di rojeka n ya mueyyen da, dyarkir da.
Di roja qyamet da, gunehn me bn efkirin.
Talan.
Talan.
Talan, birin, birin destdayna ser mal mulk a dar bi zor. Y
Talan.
sr, dlgirt.
sr, dl.
Yexsr; sr, dl.
Strk. Yldz, bi Tirk ye.
r
yox
Yuhyl-zam
Yumna iq
Zahidan
Zahidan
Zahid aql
Zahid dani-temam
Zahir
Zahir
Zal kirin
zann
Zar
Zar
Zar bzar
Zar zar
Zaran
Zar efa maran
Zar perem
Zar
Zar
Zarn
Zarn
Zat
zax
Zay
Zay
zebad
Zeban
Zeban
Zeban
Zebn
Zebn
Zebnem
Zeh
Zehm
zehr
Zemzeme
Zenb
Zenb delal
Zencr h aqlan
Zend
Zend pa
Zende
zenexdan
Zenexdan
nne
K ruh dike hestyan, k hestyan tne ba hev? Ew gotin, di Q
Bereketa eq.
Zahid. Kes pirrsof. -an pirrjimar e
ji dunya veqet, bi axiret ve mijl).
Bi aqil, jr.
Xwedy zuhd, sofy hik.
Ekere
Li meydan, li ber av herkes, ji herkes ve xuya, dyar, bell.
jbrin
dirayet
Girn.
Gir, girn.
Li ser te ez dinalim aciz btaqet im.
naln giryan, zarezar.
zimanan.
dem mar ejdeha, dev mara.
Girna poran.
Girn.
Girin.
girn
Girn.
zat xwe, nefsa xwe, xd xm.
creyek kevokan e; qijik
by, hat.
Zerar, zyan, wenda.
miska ji kitika (piska) zebad
Ziman
Ziman.
Li ser ziman min.
bdesthelat, bdeselat.
Zehf, btaqet, aciz.
bare, bdesthilat, bdeselat.
carna, hinde ca, hind car, hinek cara.
Birn.
jehr
Deng bi stran, bi nexme.
Gune, sc, qebhet.
Guneh delalet (derketina ji rya rastn).
Zincr qeyda ku hi kesn jr zana, j girtye, zincra ku hi
Bea dest nsanan e ku ji dest heta enk dewam dike.
Dest ling.
Zind, gan, bi rh, nemir, y ku dij.
erzink
ene.
Zenexdan
zeng
Zeng
zeqen
Zer
zrab
zerbaf
Zerbav
Zerd
Zerd gnem
zerfian
Zerg
Zerk
zerke
Zerrn-kulah
Zert tib
zwer
zba
Zba
Zbad
Zba-xram
Zba-xisal
Z-leff zulf ebreng
Zille
Zmam
zimhn
Zmmet
zinde
zindeg
Znet
zinhar
Zr
Zr zeber
Zra
Zr zemn
Zr zindan
Zrengn
zwer
Zwer
zucac
Zuhd
Zuhd menfr
Zuhel
Zuhr
Zuhre
ene.
1. perdeya zeng: zingar, 2. nb zeng: reik, zenc
zelal, tk mang hetaw.
erzink
Zr.
ava zr
terizand, qima bi qeseb
rengzr
Zer.
Zerd wnem, reng zerdim, klm zerd.
yn zr direnin
, ser rim.
katk, demk, gava.
zrn, xemiland, bi zr xemiland
Kum zr. Kofya jinan a ku dora w bi zr zvan hatye xem
zerd dib, zert deb.
zneta ji bern giranbiha zr zv
bedew, speh
Rind, delal.
Toza ku bna msk dide.
Xweeda, xwenaz.
Xwexuy. Kesa ku xuy tibhet w xwe be, exlaqxwe.
Xwedya w por lefand y wek reng eva re (tar, re).
avzille, aw kewte zilezil.
Hefsar, ben.
gum-gum, deng xurt bilind wek deng topan
Hem deyn.
sax, nemir
jiyan
xeml
ne we be, hay ji xwe hebe
Di bin syan da, di nav syan da.
Serbin, serobinkirin.
nke.
Bin erd.
Di bin zndan da, di zndan da.
Jrbn, zanebn.
xeml, znet
Znet, xeml.
qizz, cam
Hezkirina taet badet.
badetn ku meriv j kreh dibe, j direve, j dibihece, j nah
planeta Satrn
Nvro, dana.
planeta Vens
zuhreing
zuhreya reqisvanan
Zulf
bisk, pir.
Zulf
Zilf, biskn yar yn ku li ser sretn w xwe bi herdu alyan v
Zulf
Por yar, por ku ji herdu alyn sretan ve xwe berdane xwar
Zulf
Por yar, por ku ji herdu alyn sretan ve xwe berdane xwar
Zulf
Bisk.
Zulf berem
Bisk porn li ser eny.
Zulf leb
Porn ku ji ser sretan, xwe wek maran berdane xwar.
Zulf xal
Bisk ehnik.
Zulf xal
Bisk ehnik.
Zulf helq
Porn kurk, porn baday.
Zulf mugn
Zulf mugn
Zulf mukn
Por ku bna msk j t.
Zulf pur-n. Por ku pirr tevlihev bye, pirr kurk, pirr biZulf pur-n. Por ku pirr tevlihev bye, pirr kurk, pirr bi xel
Zulf eb-reng
Por re, por re wek tarya ev.
Zulfqar
Nav r Hz. El ye
Zulmet
Tar.
Zulmet
Tar, tart.
zumurrud
ber giranbiha, reng w kesk e
h, nivskar gerdena/qirika yar diibne reng didan flan. imk reng didan fl di navbera reng sip zer a xweik da y
an alkarya wan kirye.
omerd, qedirbilind.
av deng.
bi dergah te kir, wisa ry min rmet girt.
Bila d bav min, fday te bin! Ji bavek wisa biqedir, kurek wisa can hov derketye.
, j radibe.
nav w heye; l csm w tuneye. Nav w y din, Zumruda Enqay ye.
e bi dirk e.
d asmanan e.
ikevin uzlet, yan xwe ji her tit drdixin, xwe dikin kuncik xwe, bi tena ser xwe dijn.
keyan, t hnkirin,lm zanna sofyan.
esn Mesh, Hirstyan, sew.

Eeyhselam da. Weku t zann, Hz sa, merivn mir, bi zna Xwed gan dikir, rh diket wan ew nsan radibn ser pyan. Li wi ra mebest
a were nav kma mran.
her w hebe.
ir, iq serzew dinyay.
ldawe, berz bytewe.

ewe, li vir terk dnya kirdin.
niqnbn, niqmbn.
a w li kuder ye ji k r derdikeve. Eger kesek ji w av vexwe, ew nsan d dibe xwedy heyateka/jyaneka ebed. Ava heyat.
ucac heye, her ew e.
masiyek derdixin.
r e, dizane, xebara w j heye.

agir dibarnin.
nan (Mesh).
, nsanan dikin nav dek dolaban.
r man anye, ez p bawer dikim.
ay Neqibend.
esab tuneye, Xweda ji wan hesab napirse. imk kes aiq, d hi w ne li ser w ye, ew wek kes dn mecnn e ku ji dnan di meher d
o ateperestan.
eba, ez guneh xwe bnim pya Te. Bi faris ye.

u titn wek mm lambeyan dikin w ji jor da dadialiqnin.
ar tnin, rbend, perde.
, dery xr.
bay nerm, bay hneba (meltem.)

tehmxwe.
destr dikeve huzr.

disekine destr digire, pa die hundir.
qedeha erab.
xey wuslet.
es ku av xwe ji titek nakute ov xwe danayne bin ov kesek din.
wek xy nye, kes wek w tune, b hawta, bla nezr).
an Xurasan de ye, bi ber
el (xwar) bye.
r meraqdar /a fesad.
kelmey nedt. Li gor texmna me, begler heywanek dirinde ye, penc w tuj in.
d). Nav w y esil, Seyyd Mihemmed Behauddn e. Bav terqeta Neqbendyan e. Ji bajar Buxaray ye.
ermende me
w rihan bn,
meriv dixe belay.
ne wek w ye, tu kes naibe w, ew ji herkes cda ye.
van. Di tesewf da, Pr Muxan ji bo x terqet t gotin.
er ry nsanan. Kes ku bye aiq koley ehnika re a yar.
n (seramk, n).
urmet li ber kemer hatye ser hev, dest li ser hev.

be derecey.
te, bi min biewite, pirr ezyetan li min meke.
meha ber remezan
rmna birskan.
n, melhef, alava ji bo niximandina ser jin kean.
ndan da hatye girdan.

r biskn te me.
. Bsebr im, nikarim tehemul sebr bikim.

meyxaney.
n (misre) beyt t gotin.

n. Ji ber ku Hz. Yaqb, di d wendabna kur xwe y Hz. Yusf eleyhslam da, pirr giryaye, ketye nav huzn kederan. Ji ber v a Hz.
t fmkirin.
y ya bi mey erab.
evdu. Cy dtina dergist/destgirtyan.
n, cy ku meriv l dicivin erab vedixwun.
n b hunermend efzal.
bi hevdtin.
li ser ryn dlberan.
bijart, bijraw.
. Bi Farisye.
Yunan y navdar e,
eznew ye, xweewst yar w
y ji bo her kes.
bo yara rind xweik t gotin.

an rindn her xweik dlber, t gotin.
/secde dike, xwe xwar dike taet badet dike.
payeberz, pilewpaye.
201131 ber zaniy jiye,
Dawud w kutiye,
otin ku ew qedeha bi shr (sr) a Cem e. Herwek din dsa t rwayetkirin ku cara ewil Cem erab cat kirye. Cem, padahek (ran) bye.
erab p vexwer, pyaley ah Cemd.
eriv ji meriv digire, dil meriv dike xwe.
meriv dihelne, dieqitne.

cy w digire.
), teveka Pxemberan.
mah (Tehmasb) ew kes e ku cara py, ahmeran dtye.

u mcd erab ye. T gotin ku w di cama eraba xwe da, cy dr, dtye.
ma Dekyanos de batiye kutin, Fileh her sal 23 Nsan w li br tnin w roj weke cejnek dibnin,
xwn j tn.
cewelan- ye
bi kezeba meriv dixnin.
rox, nazkirox.
bo yn hatina nsanan t kirin.

way itka gera), (teleb, fettee en).
Cureya eraba.
we de bang dide
anaya hemta
terqet bye, kurd ji Kurdistana Bakr e.
ann. Dk/tk t sekinandin bi w away t lxistin.
girn tije bye.
k avn horyan xweik e.
rn 2. avn pirr n.
rn 2. avn pirr n.
rn 2. avn pirr n.
, avn ku ewq j diin.
qewmek Tirkan e. C warn wan, ro bi nav Turkmenistan, t bi navkirin. Li nz n ye.
da 26- de n: welat n
miq ferhad. Ev hers kes, xwe tn zann ku di Edebyata Rojhilat da, aiqn navdar in.
qr, parsek.
an dur e, Remzek e, ji bona diranan t gotin,
an da meriv ivk teyran bigire biqefle, lazim e meriv daneyan (genim) tke dehfik, da ku ivk were tkeve dehfik.
misk ji Hindistan dihate wir
w bi hesinek sorkir li ser can nsanan t kirin. Mecazen j t mehneya birna ku ji ewata eq evn bye.
w bi hesinek sorkir li ser can nsanan t kirin. Mecazen j t mehneya birna ku ji ewata eq evn bye.
w bi hesinek sorkir li ser can nsanan t kirin. Mecazen j t mehneya birna ku ji ewata eq evn, bye.
dar bi daxan.
wek nre dibiriqe.
dena bi xala/nuqteya/ehnika re.
kir. Min kir hembza xwe.
way xelk me.
, ez dr yar me.
wek agir da.

rgah Hz. Pxember (s.X.l.).
y min ketye ber min.
da qesd ew e ku dibje; hem zengn talih xezne, di bin zengya te da ne, di bin lingn te da ne.
Bi ev roj.
dank. Mecazen; di tesewf da cy her jr mecls yan terqet ye.
yna xwebileqandin nazdar.
ra telmha Hz.Ynis Pxember t kirin ku Hz. Ynis (e.s.) ketib zik w masy (ht) mezin.
girdan. Ben qeyd.
a ku dadide dest meriv.

u dadide dest meriv. Alkar, alkirox.
a ku dadide dest meriv. Alkar.
merhem l bike.
m; di bext te da me, min xwe avtye dergah te.
hsana w xwar.
e, dike aiq xwe.

il ji meriv dibe.
lbera bejnbilind.
hman, ji ber ku zafeyan bi away nr bikartne, loma negotye dildara ebab, bereks w gotye dildar ebab.
irndar dil, aiq.
nirn, vek.
il dibe, meriv aiq xwe dike.
meriv dike xwe.
n rasty, slam.
j birh/ebr ne,
z. Pxember(s. X.l) e.
biryn wek hlala ikl hv.
irn nizimtirn.
nikare di heq w de bi xirab biaxive
hu: y ez j hez dikim
rin e, wek ey, l.
ez ne Xweday we me?
ayeteka Quran, wate
ayetek di nav Quran da.
der, kur Flp Makedon ye. Ji Arsto ders girtye. W; Yewnanstan, ran, Enedol, Srye, Misir Hindistan girtye.
arya peyva neb ye.
n wek hev da.
xwe t de dinvsne
tin; rexa behr
34-1020) da, behsa wan tn kirin. Esfendar, hn wexta ku bav w li dinyay ye, dn Zerduty hebandye. Ji bo v dn, ketye nav gelek h
avaika rn.
av da heye, di na hsirn avan da, xwn dibarnin
nebe ey diza dilan,
man Faris hatye nivsandin.
kes p seyre.
r, agir sor. Qertafa -we bi Faris ye. T mehneya wek, wek, mna y.
min re e, pavemay yim,

an v xaka piyan,
ttiya xaka van piyan,
ub, li hember nexweya xwe, sebir dikir.

im belengaz b hi im.
w daxa cger heye,

n Neqibend im,
raf ya 172emn e.
ak, di dev me da neminasb e. (Nav te y pak, ewqas mezin e ku dev ziman me ne layiq w nav ye ku em w nav tkin dev xwe.)
myan zan, tu pispor hemyan .
m, bes di avn dil de nexwem.
ye. T mehneya jiya Kurmanc.
ye. Li v der, mebesta air ew e ku dibje; ew yara wek gula ku hj nebikuvye, li ser ziman aiqan wek zikr ye, tim nav w, t bi l
a zikr ye.
fxweya yar erab (ava tir).
slel-ban yenqad
roj li asoyn rojhilat, li asmanan xuya dike. efeq.
te b, ayeteka Quran.
d rn ye. Destaneka ran ye. Di ehnameya Frdews da j behsa w t kirin. Ferhad, ji bo rn, razbye ku ya qul bike. L hna w
bin imika ling Te, muerref b, eref girt. Bi Faris ye.
ana ferman bi kar aniye.

eryad hewara meriv, t.
z, werza payz.
Di nav bay germ titn gelek germ keland da.
e ey El Murteza,
zalim y.
, hem j merivn payebilind (meqambilin) dike ftneya xwe, ftney tne ser wan, dil wan dike xwe.
er feqry dest xwe vedigire.
ayet da hatiye gotina heq,
y pak tij b,
didan xwe titek gez dike.
merhemet y.
y b c, gotinn b sd.
y b c, gotinn b sd.
/ ve hatye girdan.
a tej eq hezkirin
l n dibe. Zevya gulan.
Bejn bala rind.
ta w wek gul be.
n sekinn e, li w der mqm in.
, ya ku hatye bijartin, neqandin.
z. Mihemmed e.s.).
ye. 30yemn ayeta ji Sreya Kaf ye. T mehneya Hn tuneye, wek din heye?
, panzehra w tuneye meriv p dimire.
guhar. Mecazen; kes/a kole. Di zeman ber da, ji bo ku b fehmkirin, wek nanek, guhar dikirin guh nsann kole, da ku koleyan aza
e ne qedexe ye
rr. Bejn bala zirav bilind a wek hevrim.
st rehetbm.
r da ruh herkes t dsa dikeve can wan ew gan dibin.
zind bikim, ruh tkim wan.
yna du kesan
rketina ji yar.
avan, nedtina avan.

di dil meriv ra die xwar.
rasterast bi dil
yan a ku ry w diibe ry horyan.
k e ko sifir dike zr
, xwe avtye bin sitara kesek.
ketina rh ji xweiyn dinyay
halek din.
iqna bi hev ve.
ye li Cizra Botan,
ji Xwed Teala.
ik) ecb (xerb.)
n, li meydan, li ber avan.
ika rind, dlber) di adir da.
as bibim. Yan ji bo min qet man namnin, ez xelas dibim ji qeyd bendan.
war dibe, perem.

y ve t berdan.
we berdaye xwar.
ya dilbijandin dide
nan da kef dike wan dibne.
u li ser agir ewitye.
war dide ser xwe p nazyan dike. (Mecazen, yara binaz eda ya ku kum xwe xwar dike bi mea xwe ya fexr kbr qurrety, aiq
war dide ser xwe. Mecazen, yara binaz eda ya ku kum xwe xwar dike bi mea xwe ya fexr kbr qurrety, aiq xwe dibehecne, di
saln 30 50y da.
jann meid hey.

b pxember
p nizanibe.
asmanan a her bilind .

. Tehma w pirr xwe e, heyat dide meriv.
la ktdar qudret ye.
an dixe bin dest xwe.

dixwne t meina (ima ima, b b, ji b i ji b i).
kare xwe bigihn. Li w der cin per hene. Ew ya, ji zumrud hatye kirin. Teyr Zumruda Enqay (Smrx) li w der ye. Li gor eh
rvye, pst w biqmete).
rmkirina ava serokan/hemaman agir t vxistin. Cy pirr germ, cy agir.

, cxd, bayeq.
irci) agir li dadixin hesinn xwe t da sor dikin, da ku bikaribin hesinan nerm bikin, bikutin ekl bidin.
ku agir l datnin, hesinan p germ dikin di d ra j wan hesinan dikutin ekil didin.
Mehfz t da ye li bin Er Ezm e.
bsd, gotinn bfayde.
laley, xweik e. Nav laley, bi Kurmanc Llze ye
sinye ku bi kindireka pirr qalind hatye girdan. Aleteka gemyan e. Meriv w diavje behr, ji bo ku ketyan (gem) di cy wan da bide
z) a ku meriv titek li ser dinivse.
y, ez w ax w extyarya te biguhernim bi ciwany, te ciwan bikim, wek Hz. sa (e.s) ez rhek n, bidim te.
k, pareyeka lutfa hindik.
mehf peran dike, xira dike.
Bi Faris mah, hv e.
bo mr, keik meuq e; ji bo keik j mr meq e
urist, heqq,(iq heqq rasteqne).
r ya ko wek r ye
rind xweik e.
mumknatya bna w tunebe.
i mehcr; Ji drbn terkbn.
eha n derkeve, d meha rojy diqede.
wek ji hv ye; wek hv, rind bedew e
n dibe, hn bye.
min ra, li p min nesekine.
ike, hlebaz.
, kesn mna kuik.
bin w t da disitire, qulik, xan, war.

kirin, kesa ku xulq w pirr nerm e, rabn rnitina w wek a melaketan e.
ce genim diine.
westin, Qedexeby,
ere, awim li Sleyman pxembere.

et, pilewpaye.
e ku dibin hukm Belqzeya jina Hz. Suleyman da, bye.
i mehneya rojava da be j, di v misrey da, di mehneya mecaz da ye t mehneya ev tary.
n) rind, l dicivin.
ave niha bi Wan ve giryday ye
e kir), (sabet el hedef).
an der tnin dermane j.
am, her tim.
ji bikarann ra hazir.
ok, ermok.
t, hem hebn.
a ku ron dike.
w/ li hatina kesek/ ye.

rya/hatina yek/ maye. avdr. Ya/y ku tim mzdike.
rya yek dimne tim mze dike, li bend ye.
w/ li titek ye, tim li benda w tit dimne.
mijl badet irfan.
ivkan, war ivkan.
kirin. Ev nav, nav ivkek ye. Nav w msqar e. Wexta ku ba were, ew ba di qulika poz w ivk ra derbas dibe gelek nexmeyn xw
eriv digirin, meriv serxwe dikin. Wek mey erab, herwek din.
laca xwe digere.
ber dev xwe ketye nav titek.
li zurney dixe.
cyan. 2. Zarok Meshyan.
bernede, km xeberbide, dirj neke.
y da alkary dike.
heywanek (xezalek) derdixin.
ev di kety. Li bar Kurdistan li end devern Serhed (wek Erzirom) hna j t bi kar ann.
ne, dieqitne.
dadab, ji bo ku brahm Pxember biewitne.
ortekal mendel leymn greyfrt, t gotin. Reng zer rn.
m, qise dikim, qise dekem.
El li w der ye.
eriv pif bilr bike. Nefes, hilm, pif.

oka Neqibend.
lp, ji yn rast saxlem vediqetne, wan ji hev nas dike.
Nimne. Kr t ra kir, kr t da gil kir.
r gerden kezyan ve, hatine daliqandin.

en kezyan ve hatine daliqandin.
sitran. Pirjimarya nexmey ye.
engek w ya ewat, heye.
wneyan xweik.
wneyan xweik.
wneyan xweik.
wney xweik.
e. Ji bo ku mr wan nebnin, ew v py dikinin ser ry xwe. Xl, perdeya li ser r, pee.
na, nv rh.
n Birfkan ye.
e wek nr, ron dike.
w/w hatine girdan, ketine qeyd.
d, Xwed Teala.
esa her rind, melkeya rindan.
; ber dery te y mezin, kerm. Huzra dwan.

qesr afirn,
elek bi xelek.
war dibe, perem.
y peryan li ser w ye.

y peryan li ser w ye.
per horyan xweik e.
k e ku wexta irayek, ronyek (lambe) yan j agirek dibne, xwe diavje w agir di dawy da diewite, dimire.
e. Mecazen; kes gunehkar, feqr, kes ku ji terqet dr maye.
ews. 2. Xwedy meyxaney.
e zebrey le ard demntewe diway li lekdan.
ku pir tevlihev bye.
n, xwar bye. Pitls.

an. Wexta ku Hz. Pxember (e.s.) die Mrac, wisa nz Xwed Teala dibe ku di navbeyna herduyan da mesafe wek du kevanan (Qab Qew
iran binivsim.
datne ser okn xwe l dixe. Meriv mizrabek, dike herdu tilyn xwe bi van mizraban li tln w dixe.
ran kirin di navbera 1779z.-1924z.
dixwazin yara min ji dest min bigirin.
imopiv, xeberdana di pit yek da (dedikodu).

imopiv, xeberdana di pit yek da (dedikodu).
rn piley tesewwif,
yeteka ji sreya xlas ye.
da ji yek ra dijna bike, lehnet l bibarne.
meriv dielnin, heram.
, dujmin meriv.
, dixwaze yara meriv ji dest meriv birevne, dujmin meriv.
dest meriv derxne, ji xwe ra bigire.
iwj (deyim, dyom) e.
ewq j die.
ik gza Hindistan t kirin.
heta hetay.
ku qedeha giran dipve; yan vedixwe.
ji Rom Firengan mebest mecaz ye, t mehneya zalim an. Ji ber ku yara air, ne li cem air e, loma derd xem wek lekern Rom Fir
ov, hlekar flbaz e, ji bo nsanan j wek wesif t gotin.
da mebesta air ev e ku dibje. Ez ketime e birna wan du kevann (bir) li ser ry yar. Ji ber li ser ry nsanan du bir hene, lom
bdurrehman e.
bdurrehman e.
dawa w di ber pita w ra ye.
. Di Destana ehnameya Firdews (ran) da, behsa w t kirin. Frdews di navbera saln 940-1020 mlad da jyaye. Di sala 977an da des
e, kes bir.
ilisey. Kes ku mudawm dr be, t dr die.
da, erab digerne dadigire, tije dike.

erab belav dike.
ide merivan, belav dike.
. Gelek letf xwe e. Kurmancya w hneba ye. Bi Ereb j ra dibjin meltem.
ar gunehan da ez ketim pya heval dostn xwe.
rnan derdikeve.
u ji brnan t. Ava birnan a ku nm xwn pkve tn.
bela felaket hatye ser w.
adahan a ji bo nimja n.
a ji bo nav yar t gotin. Di dwana Melay Cizr da j nav Selmay pirr c digire. Di irn Melay Cizr da Selma, nav kea Mr Hes
v snor Ozbekstan da ye. Ereban wexta Semerqend girtin, ji du heb srn n (Sn), kirina kaxiz hn bn. Semerqend, li ser rya Ry
ra xweik, t gotin.
hatye kirin. Mecazen; kes brehm merhemet.
anan belav dide.
qij ezz.
av ku xwe j biqetne, mze neke.
n, aomao.
by, peran.
n, aomao.
n, aomao, sergerdan.
an, aomao, sergerdan.
n, aomao, sergerdan.
epelan ketye.
a dirj. Mecazen; Bejn bala dergisty.

spndar dirj e.
kirina bi ddet a di ser yek ra, di ser yek ra xwe hilavtina bi zerb.
ye, y ku ji ber eq sewday, hi di ser w da nemaye.
mek li tebeqa heftemn e.
a titek nemaye, xwedy/xwedya zyan zirar.
yan xweik e.
wek zv (sm).
n da li xwe dike, bi wan n dikine.
masiyan pak e,
xember (e.s.).
xember (e.s.).
wan dikene kfa wan li c ye.
wan, rinda rindan.
m kesan ra ye.
is zewq adye.
gunehkar scdaran. Hz. Pxember (s.X.l).

as gunekaran efeet dike.
Pxember (e.s.).
e, bila dil te bi min biewite.
nd be, ji kokeka esl hatibe.

Pxember (s.X.l).
wedy (ji teref Xwed Teala ve) xwe ve hatye qebl kirin. Hz. Pxember (s.X.l.).
dahan ra, padah her mezin.
n aik n rnok.
Te bya, Min d erd asman nekira. Li v der, Lewlak ji bo xtaba Hz. Pxember (s.X.l) t gotin.
ser ry erd.
v sebeb me j wisa nivsand. Loma xwendevan ya j lkolner div bala xwe bidin v not.
ekir dimije. rn, wek ekir. Ya ku ekir dixwe.

ekir dimije, ekir dixwe.
bimbarek Hz. Huseyn, v ps bi nav emr, jkirye.
dike, fed dike.
ye, mecnn, dwane.
dulqadir bn Eb Salih Msa Zengdost El-Geylan. (1077-1166m) Ji ran ye. Li Bexday wefat kirye. Terqeta Kadiryey, kirye. Li cem
zirav dirj e.
a darn a ku hatye vxistin.

wata jihevdrbn.
bi awayek tam nehatye serjkirin, y nv serjkirmay. Wek teyr ku birndar bbe.
a mebest ew e ku ry hem aiqan sor e, dikenin kfa wan li cye. L ez wek sva zer im. Ry min zer bye, qet kfa min tuneye.
ar, pgirt, pitmr.
m e. Behsa wezfey Hz. Pxember (e.s.) dike.
jimary ye.
e dixwazin.
nay, bi kr titek nay, cangiran.
ibe gulan. Xweik, paqij, narn.
ftin. Vegotin.
cd, yektya wucd, kompozsyona wcd, taxima wucd.
riv. Brikbir, cbbir, cvbir.

an. Di Edebyata Klask da, dlber (yar, dergist) zalim e. imk cefay dide aiq xwe, zulm l dike. Ji ber ku Xirstyan li hember bis
cazen; brehm.
ke meriv bi wan titn xwe, dixapne.
u reng qijika re pirr re e, loma li vira air wan ehnikn re, ji aly rebn ve ibandye reng qijika re.
an) zemanan.
yek geytin.
a dawya karek ya li Xwed Teala.
, baz padiahan
e, d bes e dirj meke.
rh el-newe).
a, ji ber ku bijang tj in diibin tr, loma ew j wek tr, tn tebhkirin. Dema ku yar li aiq mze bike, ew bijangn yar, wek tran, dil a
me c girn(.
ay Tr, Xwed Teala tecell (xuya) dike bi Hz. Msa (e.s) ra xeber dide.
Di navbeyna saln 1794-1925an da li ran li derddora Behra Xezer dewlet ava kirine. Heya Tehran j hatine Tehran j xistine bin kuk
t kirin. Hejmara tln w digih 11-12 heban. Sapa w, ji ya tenbr kintir e.

Hz. Nh, Hz. sa, Hz. Msa.
cr qeydn li dest lingn min, vekir.
e/diaxive gotinn ecb ji dev w derdikevin.

n. Ev newal, li yay Tr Snay ye.
bye, heyir maye.

a kea Qral Xezneyn, dibe. Ev hkaye, bingeha xwe ji meseleyeka Yewnan digire. airek ran y bi nav Unsr (M.961-1040) v hka
bi van titan dizane.
Duhay, sreyek heye. Ev ayet di sreya Duhay da, ayeta yekemn e. T mehneya, Snd qesem be bi efeq ev be.
ku meriv diewitne.
ziman meriv t tekrarkirin.
ser zimanan, gotinn li ser ziman min.
ye, weyaye, rijyaye.
dtna kesn ku ji hevdu dr in.

dtna kesn ji hevud dr.
hevdu. Wuslat, gihabn.
a ser xwe. Tent.
ah di chan da mezin in -di edebyat da wek mezmn- bi comerdya xwe tn nasn.
comerdya xwe mehr e. Ew, ji qebleya Tayy ya Ereban e ku di nav Ereban da, xwe t nasn.
in. na gezkirin. Sorbn.
wney xweik.
ewan) hatye kirin.

ara re) t kirin.
ewan) hatye kirin.
k tran tuj in.
a Xwedy mezin.
t zeman xwe, li meyxaney dikujin.
t da xerq dib, t da tr dibe.

t da xerq dib, t da tr dibe.
tn xwar, yn tabi.
qn e. Di nr da xerq b. Di nav nr da ma.
ku av em fetlonekan didin xwe meriv t da dixeniqe.
n, badet dikin. Sofyn hik.
alkarya meriv dike. Di tesewf terqet da ji bo wel ewlyayn Xwed, t gotin.
an hik bne, zuwa bne.
wek gula ku hj nebikuvye, venekirye.

a ku hna wek gula venekirye, teze xweik e.
tu bi Xwed dik!
pere, qerebalix.
qirecir, qrn, xumxum, deng qrn.
hjn, qerepere, xirecir, emata.
pere, qerebalix.
serxwe bye.
kan, rinda her rind.
newqzirav lihevhat.
tu kes, bmsal.
me bn efkirin.
ser mal mulk a dar bi zor. Yexma; peyveka bi ziman Faris ye.
an tne ba hev? Ew gotin, di Qurana Kerm da, di sreya Yasn da (78) derbas dibe.
, ji herkes ve xuya, dyar, bell.
r zana, j girtye, zincra ku hi aqilmendan j birye.

heta enk dewam dike.
zeng: reik, zenc
ora w bi zr zvan hatye xemilandin.
w xwe be, exlaqxwe.

k reng eva re (tar, re).
wek deng topan
e, j direve, j dibihece, j nah hezkirin.
retn w xwe bi herdu alyan ve berdidin xwar.

n sretan ve xwe berdane xwar indilne.
n sretan ve xwe berdane xwar, indilne li ba dikevin.
ek maran berdane xwar.
j radibe, j t.
j radibe, j t.
hev bye, pirr kurk, pirr bi xelek.
bera reng sip zer a xweik da ye.
san radibn ser pyan. Li wi ra mebesta air ew e ku dibje tu wek Hz. sa, bi eqa xwe, miryan xwe dik.
ka/jyaneka ebed. Ava heyat.
n mecnn e ku ji dnan di meher da hesab nay pirsn.
nav huzn kederan. Ji ber v a Hz. Yusf, Hz. Yaqb ji mala xwe derneketye, loma ji mala Hz. Yaqb ra gotine Beytl Hezen, yan mala
kirye. Cem, padahek (ran) bye.
were tkeve dehfik.
n bye.
vn, bye.
indistan girtye.
ndye. Ji bo v dn, ketye nav gelek herban. W gelek gur, r, ejdya cehd kutine. Bav w, ji ber fesadya ku j ra dibjin kur te w te
ye ku em w nav tkin dev xwe.)
qan wek zikr ye, tim nav w, t bi lv kirin.
razbye ku ya qul bike. L hna w qulkirina ya naqedandye ku li ser fesadya prejinek dimire.
guh nsann kole, da ku koleyan azadan ji hev bidin xuyakirin.
xwe ya fexr kbr qurrety, aiq xwe dibehecne, diqahirne, ezyet dide w.)
qurrety, aiq xwe dibehecne, diqahirne, ezyet dide w.
ay (Smrx) li w der ye. Li gor ehnameya Frdewsy ran, v teyr, Rustem Zal girtye Rustem birye w der.
ku ketyan (gem) di cy wan da bide sekinandin, da ku nein. Bi Tirk, j ra dibjin apa.
ek n, bidim te.
k ra derbas dibe gelek nexmeyn xwe j derdikevin. Ji ber v ye ku bilra msqar, nav xwe ji xussyeta w ivk girtye.
wite, dimire.
da mesafe wek du kevanan (Qab Qewseyn) dimne ku ew mesafe wek navbera du biryan e ku ew j dike mna ser tilyek.
ma derd xem wek lekern Rom Firengan, zalim in, li ser ser w civyane, tehde zulm li air (aiq) dikin.
r li ser ry nsanan du bir hene, loma herd bir wek du hevaln hevdu ne.
mlad da jyaye. Di sala 977an da dest bi nvsandina ehnamey kirye di sala 1010an da qedandye. Di v destan da, 60.000 beyt hene
Cizr da Selma, nav kea Mr Hesenkf ye. Ji ber ve, ev nav Selmay d cy hezkirina heqiq, rastn digire di himendya Mela d
hn bn. Semerqend, li ser rya Rya pek ye. Navendeka lm and ye. Gelek cy w yn drok hene. Wek Mekke Medney, ev h
e. Terqeta Kadiryey, kirye. Li cem Kurdan bi nav x Ebdulqadir Geylan t nasn.
zer bye, qet kfa min tuneye.
dike. Ji ber ku Xirstyan li hember bisilmanan zalim brehm in, loma j ji hla zalimy ve dergist hatye ibandin Xirstyanan, wek Xir
ke, ew bijangn yar, wek tran, dil aiq birndar dike, yan j aiq dikuje dibe qatil (kujer) aiq.
j hatine Tehran j xistine bin kukm xwe. (Qizilba) ne. Bi bmerhemetya xwe nav dane. Gelek zalim in.
bi nav Unsr (M.961-1040) v hkayey bi away mesnewy dinivse. Wek meseleya Leyla Mecnn e. Di dawya hkayey da, herdu
bi efeq ev be.
b ra gotine Beytl Hezen, yan mala huzn. V peyv, pa di edebyat da j mehneyeka fire girtye ji bo air aiqn ku ji bo dergisty
fesadya ku j ra dibjin kur te w text te ji dest te bigire, ew, law xwe (Esfendar) dike zndan. Tirk (Tran) j di w dem da, ri r
m birye w der.
ussyeta w ivk girtye.
dike mna ser tilyek.
ye. Di v destan da, 60.000 beyt hene.
, rastn digire di himendya Mela da.
k hene. Wek Mekke Medney, ev herdu bajar j di war lm da cyek wan muhm hene. Resatxaneyeka w ya gelek mezin j heye.
hatye ibandin Xirstyanan, wek Xirstyan hatiye hesibandin.
lek zalim in.
nn e. Di dawya hkayey da, herdu aiq digihn hevdu.
ji bo air aiqn ku ji bo dergistya xwe huzn girdana, hatye gotin.
Tirk (Tran) j di w dem da, ri ran dikin xwukn Esfendar sr (dl) dikin. Bav w, li ser v yek, w ji zindan berdide ew die
neyeka w ya gelek mezin j heye.
yek, w ji zindan berdide ew die herdu xwukn xwe ji destn Tirkan xelas dike. Pa, bav w j ra dibje, here ji min ra Rustem Za
j ra dibje, here ji min ra Rustem Zal gir bide bine. Ew die bi Rustem Zal ra herb dike. Rustem bi treka du eq, herdu avn w ko
m bi treka du eq, herdu avn w kor dike. Esfendar, li ser v yek ji qehran dimire.

Ferhenga Diwanan 20.12.2016

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ferhenga Diwanan 20.12.2016

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ac

benn bi dawiya kurtan ve tn girdan,

Ji perdan bme der

Serdar cem a ewlya

ehwar erse husn y

lm ku li dergah cam tekkeyan, t hnkirin,lm zanna sofyan.

Qam, bejn bal.

Ekere, bi awayek vekir, li meydan.

siwar titn xwe p ve girdide.

Baxe, bostan, c war bn/bhn.

Civyan, li ser kom bn.

Kesa ku clweyan dike, clwekirox, nazkirox.

Ebbekir, Umer, Osman, El,

mebest ji v gotin endek ye.

Mal, c war, welat.

Di beden da, di can da.

Di kemn da, di feq da.

Dildara min, yara min, dergistya min.

elestu bi-rebbikum yan ma ez ne Xweday we me?

(Qed eflehe men zekaha) arete b, ayeteka Quran.

Ewrpa. Mecazen; t mehneya zalim y.

Devlkirin, gezkirin, bi dev didan xwe titek gez dike.

Horr, ew kesa rind a wek horyan a ku ry w diibe ry horyan.

Gotinn ku bna msk ji hildibe, t.

Wek msk, wek bna msk, bna xwe.

Li erd bim, tkevim ber destan.

Dergist/destgirtya wek resim wneyan xweik.

Pnc sed (500).

Li d hev, hindik hindik.

qisey newtraw, gotin xeyb.

heyam ye, rswa bm, abrm we.

Sadiq rya eq.

Serok hem ewlyayan.

dol, gel, niw.

mebest ji v gotin heta keng ye.

ditewe, li ber bay xwar dibe

Text serokaty, text padahy.

Wird, zikir, gotina ku tim li ser ziman meriv t tekrarkirin.

Ten, bi tena ser xwe, li cem min ten.

Zahid. Kes pirrsof. -an pirrjimar e

imk reng didan fl di navbera reng sip zer a xweik da ye.

kurek wisa can hov derketye.

uncik xwe, bi tena ser xwe dijn.

av vexwe, ew nsan d dibe xwedy heyateka/jyaneka ebed. Ava heyat.

dirinde ye, penc w tuj in.

av terqeta Neqbendyan e. Ji bajar Buxaray ye.

da, cy dr, dtye.

w li br tnin w roj weke cejnek dibnin,

enistan, t bi navkirin. Li nz n ye.

ata Rojhilat da, aiqn navdar in.

iv daneyan (genim) tke dehfik, da ku ivk were tkeve dehfik.

zen j t mehneya birna ku ji ewata eq evn bye.

di bin zengya te da ne, di bin lingn te da ne.

s.) ketib zik w masy (ht) mezin.

gotye dildara ebab, bereks w gotye dildar ebab.

Yewnanstan, ran, Enedol, Srye, Misir Hindistan girtye.

wek, wek, mna y.

mezin e ku dev ziman me ne layiq w nav ye ku em w nav tkin dev xwe.)

xwe, ftney tne ser wan, dil wan dike xwe.

tuneye, wek din heye?

bikaribin hesinan nerm bikin, bikutin ekl bidin.

y, te ciwan bikim, wek Hz. sa (e.s) ez rhek n, bidim te.

ya mecaz da ye t mehneya ev tary.

erhed (wek Erzirom) hna j t bi kar ann.