MJEOVITA SREDNJA KOLA TRAVNIK

MEDICINSKA KOLA

ANELA MEMI

HEMOSTASIS- ZAUSTAVLJANJE KRVARENJA

MATURSKI RAD

TRAVNIK, FEBRUAR 2016.

MJEOVITA SREDNJA KOLA TRAVNIK

MEDICINSKA KOLA

HEMOSTASIS- ZAUSTAVLJANJE KRVARENJA

MATURSKI RAD

Predmet: Interne bolesti

Mentor: Mr.sci.dr N. atrovi
Uenik: Anela Memi

TRAVNIK, FEBRUAR 2016.

SADRA

1. UVOD...........................................................................................................1
2. HEMOSTASIS- ZAUSTAVLJANJE KRVARENJA....................................2
2.1. Vrste hemostaze......................................................................................2
2.1.1. Primarna hemostaza........................................................................2
2.1.2. Sekundarna hemostaza....................................................................2
2.1.3. Spontana hemostaza........................................................................2
2.2. Poremeaji hemostaze............................................................................3
2.2.1. Primarni poremeaji hemostaze......................................................3
2.2.2. Sekundarni poremeaji hemostaze..................................................3
3. VRSTE KRVARENJA..................................................................................4
3.1. Vrste zaustavljanja krvarenja..................................................................4
3.1.1. Privremeno zaustavljanje krvarenja................................................4
3.1.2. Trajno zaustavljanje krvarenja.........................................................5
4. ANEMIJA......................................................................................................6
5. HEMOSTATICI.............................................................................................8
5.1. Lokalni hemostatici................................................................................8
5.2. Sistematski hemostatici..........................................................................8
6. ZAKLJUAK...............................................................................................9
7. LITERATURA............................................................................................10

1. UVOD
Hematologija je subspecijalizacija interne medicine koja se bavi
dijagnosticiranjem i lijeenjem bolesti krvi i limfnih vorova. Najei hematoloki
problem su anemije ili slabokrvnost, koje mogu biti uzrokovane razliitim
poremeajim i bolestima drugih organa u ljudskom organizmu. Najee je to
nedostatak eljeza (sideropenija) ili pak nedostatak vitamina B-12 koji dovodi do
razvoja perniciozne anemije. Na sreu ovi poremeaji i bolesti se vrlo jednostavno i
brzo lijee te uglavnom ne predstavljaju znaajniji zdravstveni problem.
Krvarenje (lat. Haemorrhagia) predstavlja isticanje krvi iz, traumom ili
patolokim procesom, oteenog ili povrijeenog krvnog suda. Hemoragija
predstavlja izlazak krvi iz kardiovaskularnog sistema u okolinu. Posljedica je
oteenja zida krvnog suda ili sranog miia, te krvarenje moe biti iz srca, arterija,
vena i kapilara.

2. HEMOSTASIS- ZAUSTAVLJANJE KRVARENJA

Zatitni sistem organizma pri krvarenju omoguuje stvaranje vrstih epova
(thrombus) na oteenim krvnim sudovima. Taj privremeni tromb se preteno sastoji
od fibrina, koji se moe postepeno resorbovati ili vremenom organizovati preko vasa
vasorum, kada endotel prome tu masu.
Tromb se kod konja stvara za 15-30 min, goveeta 10 min. Jaina krvarenja
zavisi od veliine krvnog suda i promjera otvora (da li je otvoren popreno, koso ili
uzduno). Po vaskularnom oteenju, ranjavanju, nadbubreg refleksno izluuje
ardenalin, koji izaziva kratkotrajnu vazokonstrikciju to jest gr muskulature prije
svega arteriola, ime se lumen krvnog suda smanjuje. On se redukuje i time to se
t.media i t.intima uvru u lumen i dodatno zatvaraju krvni sud.

2.1. Vrste hemostaze

Postoji nekoliko vrsta hemostaza, a to su, primarna, sekundarna i spontana
hemostaza.
2.1.1. Primarna hemostaza- Oteenjem endotela otkriva se subendotelijalno
tkivo koje ima jako trombogeno svojstvo, na tom mjestu dolazi do adherencije i
kontaktnog aktivisanja trombocita i njihove agregacije.

2.1.2. Sekundarna hemostaza- Istovremeno na mjestu lediranja se oslobaaju i

tkivni faktori, koji u kombinaciji sa faktorima iz trombocita aktiviraju proteine
plazme, ime poinje koagulaciona kaskada, koja rezultira stvaranjem fibrina.
Trombociti oslobaaju trombokinazu a protrombin uz prisustvo jona Kalcijuma (Ca)
prelazi u trombin, koji transformie fibrinogen u fibrin.

2.1.3. Spontana hemostaza- u velikim arterijama i venama je rijetka i

trombocitni ep ih ne moe zatvoriti ali i zbog visokog pritiska koji vlada u tim
krvnim sudovima. U ovakvim sluajevima defekt se mora mehaniki zatvoriti a to se
postie hirurkom intervencijom.
2

Slika 1. Tok hemostaze

Izvor: http://biologyforums.com/
2.2. Poremeaji hemostaze
Poremeaji hemostaze se dijele na primarne i sekundarne.
2.2.1. Primarni poremeaji hemostaze- uslovljeni su alteracijama trombocita i
krvnih sudova. Ispoljavaju se kao superficijalna krvarenja u koi ili mukozama
(petehije i ehimoze). Vrijeme krvarenja je znatno produeno.
2.2.2. Sekundarni poremeaji hemostaze- uslovljeni su disfunkcijom faktora
koagulacije, duboka i obimna krvarenja, hematomi, heartroza...

Produena krvarenja se javljaju kod:

poremeaja koagulacije

otvaranja velikog krvnog suda

narkoze djelujui na produenu modinu paralie inervaciju krvnih sudova

mraz hladnoa
3

oboljenja nadbubrene ljezde manjak adrenalina

3. VRSTE KRVARENJA
Krvarenja u hirurgiji u odnosu na vrijeme nastanka se dijele na primarna,
intermedijarna i sekundarna.

Primarna krvarenja nastaju istovremeno sa razaranjem zida krvnog suda, a

intenzitet zavisi od: dijametra oteenog krvnog suda, naina oteenja (uzdu ili
poprijeko), vrste krvnog suda (arterijska krvarenja su jaa), vrste traume (otre su
jae), obimnosti same povrede. Izbjegavaju se biranjem pogodne anatomske regije za
hirurki zahvat, ligiranjem ili kauterizacijom krvnog suda prije presjecanja.
Intermedijarna krvarenja su est pratilac hirurkih zahvata i pripadaju tekim
postoperativnim komplikacijama. Nastaju nekoliko sati do 24 sata po operaciji. Opti
anestetici usporavaju sranu frekvenciju i sniavaju krvni pritisak. Poslije operacije
oni se ak i poveavaju (zbog bola i uspostavljanja kretanja) i tada tromb moe da se
odlubi i uslovi krvarenje. esta su poslije kastracije pastuha i skidanja veih tumora.
Sekundarna krvarenja nastaju poslije 6 do 7 dana po operaciji, ukoliko se razvije
inflamatorni proces u rani i lizira tromb. Sprijeava se asepsom i hemioterapijom.
Arterijska krvarenja su sinhrona sa sistolom, pulzatorno a krv je svijetlo crvena.
Vensko krvarenje je sporije, krv istie lagano i neprekidno, zbog niskog pritiska u
njima i tamne je boje (CO2).
Kapilarno-difuzna krvarenja su prokvaavanje rane sitnim kapima a javlja se u
miiima, parenhimatoznim organima i tumorima.

3.1. Vrste zaustavljanja krvarenja

Zaustavljanje krvarenja se dijeli na privremeno i trajno.
4

3.1.1. Privremeno zaustavljanje krvarenja

Metode privremenog zaustavljanja krvarenja su:

Esmarhova poveska- kod krvarenja u distalnim dijelovima ekstremiteta.

irokom gumenom trakom ili crijevom se komprimira miina masa iznad
karpusa ili tarzusa i izaziva ishemija distalno od mijesta aplikacije. Najdue
stoji do 2 sata, jer poslije toga moe usloviti nekrobiotine promjene

distalnog podruja, prije svega nerava i krvnih sudova.

tamponada- punjenje rane- stavljanjem gaze u ranu komprimuje se krvni

sud. Stavlja se ispeglana maramica, krpa, pekir... a preko njih zavoj.

digitalna kompresija- prstom preko koe na arteriju koja prelazi preko kosti
ili direktno prstima uhvatiti krvni sud u rani.
Slika 2. Mjesta na kojima se pritiskom
prsta zaustavlja krvarenje

Slika. 3 Digitalna kompresija

(pritisak prstima)

Izvor:http://mssgracanica.com/

Izvor: http://www.slideshare.net/

3.1.2. Trajno zaustavljanje krvarenja

Postie se strunim hirurkim postupcima i to su:

kompresija
ligiranje
uvrtanje- torzija
upotreba specijalnih instrumenata
Kauterizacija-elektrohirurgija
Elektrokoagulacija
Hemostatici

Kompresija je zaustavljanje krvarenja sterilnim tamponom- tuferom (vata

omotana gazom), koji se stavlja u ranu i fiksira zavojem na pritisak.
Ligiranje- podvezivanje krvnog suda je najefikasniji nain zaustavljanja
krvarenja.
Ligatura na slobodno je podvezivanje oba kraja krvnog suda koji je oteen.
Takoer postoji i ligatura sa iglom.
Halstedova ligatura- zid krvnog suda se probija i podvee sa jedne pa sa druge
strane.
Ligatura en mass- kada se krvni sud ne moe odvojiti od okoline, iglom se
zahvata masa okolnog tkiva i podvezuje, a time komprimuje i krvni sud.
Vaskularne kope su od srebra, tantala ili elika. Postavljaju se aplikatorima za
kou.
Vaskularne rekonstruktivne tehnike- iju se oteeni vitalni krvni sudovi
posebnim materijalima i opremom.
Slika 4. Kompresija

Izvor: http://doktorica.net/

4. ANEMIJA
Perniciozna anemija je megaloblastina anemija koju nastaje uslijed nedostatka
vitamina B12. Pernicioznu anemiju uzrokuje nedovoljna apsorpcija vitamina B12
(kobalmina). Taj vitamin, raspoloiv u mesu i povru, normalno se lako apsorbira u
ileumu (zadnji dio tankoga crijeva koji vodi u debelo crijevo). Meutim, da bi se
apsorbirao, vitamin se mora spojiti zajedno sa intrinzikim faktorom, bjelanevinom
koja se stvara u elucu, koja zatim nosi vitamin u ileum, kroz njegov zid, pa u
krvotok. Bez intrinzikog faktora vitamin B12 ostaje u crijevu i izluuje se stolicom.
Kod perniciozne anemije eludac ne proizvodi intrinziki faktor, vitamin B12 se
ne apsorbira i razvije se anemija ak i ako se sa hranom uzimaju velike koliine
vitamina. Meutim kako jetra pohranjuje veliku koliinu vitamina B12, anemija se
ne razvije ni 2 do 4 godine nakon to tijelo prestane apsorbovati vitamin B12.
Premda je nedostatak intrinzikog faktora najei uzrok manjka vitamina B12, drugi
mogui uzroci ukljuuju nenormalan bakterijski rast u tankom crijevu to sprjeava
apsorpciju vitamina B12, neke bolesti, npr.
Crohnova bolest i hirurki zahvat kojim se uklanja eludac ili dio tankoga crijeva
gdje se vitamin Bi2 apsorbira. Stroga vegetarijanska dijeta moe takoer biti uzrok
manjka vitamina B12. Osim smanjenog stvaranja crvenih krvnih stanica, manjak
7

vitamina Bi2 pogaa i nervni sistem pa dovodi do bockanja u akama i stopalima,

gubitka osjeta u nogama, stopalima i akama i spastinih pokreta.
Drugi simptomi mogu ukljuiti osobiti tip sljepoe za boje koji zahvaa utu i
plavu, bolni ili gorui jezik, gubitak teine, potamnjelu kou, smetenost, depresiju i
smanjenu intelektualnu funkciju.
Slika 5. Primjeri normalne i anemine krvi

Izvor: http://www.medicalnewstoday.com/

5. HEMOSTATICI
Hemostatici se dijele na lokalne i sistematske hemostatike.
5.1. Lokalni hemostatici
Lokalna hemostaza se postie primjenom lijekova koji prouzrokuju koagulaciju
krvi na mjestu aplikacije.
Najpoznatiji su :

fibrinska pjena
gelatinska spuva
oksidisana celuloza
trombin (u obliku praka ili rastvora koji se smije aplikovati samo
lokalno, nipoto intravenski)

5.2. Sistematski hemostatici

Mogu se primjeniti parenteralno radi zaustavljanja krvarenja.
Tu spadaju:
8

vitamin K (vitamin koagulacije)- nedostatak ovog vitamina

prouzrokuje hipoprotrombinemiju i krvarenje i koristi se samo kod

hipoprotrombinemijskih krvarenja.
faktori iz plazme (faktori VIII i IX).
fibrinogen (koristi se kod krvarenja koja nastaju uslijed fibrinolitikog
sindroma poslije poroaja, poslije operacije na pankreasu, pluima i
prostati, poslije operacije karcinoma).

6. Zakljuak
Hemostaza je veoma vaan proces zaustavljanja krvarenja iz osteenog krvnog
suda. Uslijed ozljede krvne ile (arterije, vene ili kapilara) dolazi do isticanja krvi iz
cirkulatornog sistema. Smanjenje volumena krvi u opticaju dovodi do slabije opskrbe
tkiva kisikom, snienja glukoze i elektrolita u elijama. Uslijed nedostatka kisika
dolazi do postepenog odumiranja elija, ozlijeena osoba pada u nesvijest, dolazi do
razvoja oka i na kraju ozlijeeni umire.
Cilj bi nam trebao biti zaustaviti hitno krvarenje i staviti ga pod kontrolu,
smanjiti i sprijeiti razvoj oka kao i sprijeiti razvoj infekcije. Krvarenje je jedna od
najopasnijih stvari koja moe zadesiti ovjeka, posebno kod veih krvarenja treba
brzo postupiti!
Cilj ovog rada je bio da se shavti ozbiljnost krvarenja i posljedice koje moe
ostaviti, da se naui vie o hemostazi, jer nikada ne znamo kad e nam zatrebati, da
moda sebi ili nekom drugom spasimo ivot u odreenoj situaciji!

10

7. Literatura
1.
2.
3.
4.

http://www.milleniummedic.rs/
http://www.poliklinika-lacic.hr/
http://www.vasdoktor.com/medicina-od-a-do-z/hematologija/
http://www.zdravstveni.com/

11

Biljeka:

_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________