Professional Documents
Culture Documents
Periyodik Bakim Talimati1 PDF
Periyodik Bakim Talimati1 PDF
C
MLL ETM BAKANLII
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN
GLENDRLMES PROJES)
MAKNE TEKNOLOJS
PERYODK BAKIM TALMATI 1
ANKARA 2006
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3
1. BAKIM TAKVM OLUTURMA..................................................................................... 3
1.1. Bakm ve Onarm.......................................................................................................... 3
1.2. Periyodik Bakm ........................................................................................................... 4
1.2.1. Gnlk Bakm........................................................................................................ 4
1.2.2. Haftalk Bakm ...................................................................................................... 4
1.2.3. Aylk Bakm .......................................................................................................... 5
1.2.4. 6 Aylk Bakm ....................................................................................................... 5
1.2.5. Yllk Bakm .......................................................................................................... 5
UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 8
LME VE DEERLENDRME ...................................................................................... 9
PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 10
RENME FALYET2 ..................................................................................................... 11
2. BAKIM TALMATI OLUTURMA................................................................................. 11
2.1. Makinelerin Bakm Katalog ve Kullanm Klavuzlar ................................................ 11
2.2. Elektrik-Elektronik Sistemleri .................................................................................... 19
2.3. Basnl Hava retimi ve Tketimi ............................................................................ 19
2.4. Atlye Planlar ............................................................................................................ 23
2.5. Atlye Tesisat Planlar ................................................................................................ 25
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 30
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 31
PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 32
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 33
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 36
KAYNAKA ......................................................................................................................... 37
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
521MMI360
ALAN
Makine Teknolojisi
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLK
MODLN AMACI
Ama
Gerekli ortam, ara ve gereler salandnda
makinelerin bakm takvimini ve bakm talimatlarn
oluturabileceksiniz.
Amalar
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
LME VE
DEERLENDRME
ii
GR
GR
Sevgili renci,
Teknolojik gelimeler ve iletmelerle ilgili organizasyonda, retimde kullanlan
makineleri faal durumda tutmak nemli bir yer tutmaktadr. Bylece ok daha hzl, dzenli
ve en az hata ile retim yaplabilmektedir. Endstrinin ihtiya duyduu hz ve
performanstaki retimleri yapabilmek iin kullanlan makinelerin faal durumda olmas
gerekir. Makinelerin faal durumda olabilmesi iin periyodik bakmlarnn mutlaka
zamannda yaplmas gerekir. Bu modl aldktan sonra makinelere ait bakm takvimi ve
periyodik bakm talimat oluturabileceksiniz. Makinelerde oluabilecek arzalar hzl ve
etkili bir ekilde bulup giderebileceksiniz.
RENME FAALYET-1
RENME FAALYET-1
AMA
Bu faaliyet sonunda gerekli atlye ortamnda makinelerin periyodik bakm takvimini
oluturabileceksiniz.
ARATIRMA
GNLK BAKIM
UYGULAMA
FAALYET
UYGULAMA
FAALYET
Aadaki ilem basamaklar ve nerileri dikkate alarak, atlyenizdeki bir makinenin
Periyodik Bakm Takvimi oluturmaya ait uygulama faaliyetini yapnz. FAALYET
LEM BASAMAKLARI
Makinede gnlk bakm
ksmlar belirleyiniz.
Makinede haftalk bakm
ksmlar belirleyiniz.
Makinede aylk bakm
ksmlar belirleyiniz.
Makinede 6 aylk bakm
ksmlar belirleyiniz.
Makinede yllk bakm
ksmlar belirleyiniz.
NERLER
yaplacak
yaplacak
Bir bakm takvimi ile izelge
oluturunuz ve izelgeye belirlenen
kontrolleri yaznz.
yaplacak
yaplacak
yaplacak
LME
VEVE
DEERLENDRME
LME
DEERLENDRME
Aada verilen oktan semeli sorular iin doru cevap seenei iaretleyiniz.
Noktal yerlere gelecek doru kelimeleri bulunuz.
1.
2.
3.
4.
5.
PERFORMANSDEERLENDRME
DEERLENDRME
PERFORMANS
Makinenin bakm klavuzlarndan yararlanarak makineye ait bakm takvimi
oluturunuz ve izelgesini yapnz.
DEERLENDRME KRTERLER
1
4
5
6
7
Makinenin
mi?
Makinenin
mi?
Makinenin
mi?
Makinenin
mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Uygulama esnasnda yaptnz ilemleri deerlendirme tablosu ile kontrol ediniz.
Baarsz iseniz faaliyete tekrar dnerek aratrarak ya da retmeninizden yardm
alarak faaliyeti tamamlaynz.
Baarl iseniz, bir sonraki faaliyete devam ediniz.
10
RENME FAALYET-2
RENME FALYET2
AMA
Bu faaliyet sonunda, gerekli atlye ortamnda makinelerin bakm kataloglarn ve
kullanm klavuzlarna gre bakm talimatlarn oluturabileceksiniz.
ARATIRMA
Komple resimler
Para listeleri
Montaj plan veya toplu bir grn
Bakm plan
Kullanma klavuzu
Firmalarn kataloglar
izelgeler
Fotoraflar
Yukardaki bilgilerin verilmesinde ama, makineyi atlyeye kurup uygun bir ekilde
iletmeye almak ve retim faaliyetlerinde sorunsuz ve verimli bir ekilde almasn
salamaktr.
Makine kataloglarnda verilen bilgilerden birincisi olan komple resim ok nemlidir.
11
Resim levhalar zerinde yukardaki bilgileri verecek ekilde para listeleri, balklar,
normlar vb. dzenlemeler yaplr ve resimler izilir. Bunlarn tamam komple resmi meydana
getirir.
Komple resmi montaj ve demontaj asndan ele alp inceleyerek, paralarn
birbirlerine gre olan birletirme durumlar dikkate alnr ve karmza yeni bir terim ortaya
kar. Bu da montaj resmidir.
Birok grubun, blmn veya parann birletirilmesinden oluan komple resmin, her
grubunun, blmnn veya parasnn bu komple ierisindeki yeri, bu yere nasl taklaca
ve ne i grdn belirtmek zere, btn paralarn yerine taklm olarak, gsterildii
resme Montaj Resmi denir.
Aadaki ekil 2.1'de rnek olarak bir makinenin konik dili arkl anzmann
montaj resmi ve aklamas verilmitir.
12
ekil 2.1: Konik dili arkl hz kutusu-grup montaj resmi ve para listesi
13
Konik dili ark anzmannn (ekil 2.1) iki yap grubu (Ksmi komple) halinde n
montaj yaplr.
Yap grubu A
Yap grubu A nihai montajdan nce mil (15) ile birletirilmesi gereken sz konusu
yap paralarn kapsar. Bunlar 12131516172022 numaral paralardr (ekil 2.2).
Konik dili arkn montaj: ilk nce mil kamas (16) mil kama kanalna preslenir. Bu
montaj iin mil, amaca uygun olan iki adet prizmaya konur. Mil kamas ile kama kanal
yzeyleri arasnda bir miktar boluk olabileceinden, mil kamasnn hafif eki darbeleri ile
kanaln iine oturtulmas gerekebilir. Bu srada milin kama yuvas yzeylerinin hasar
grmemesine dikkat edilmelidir.
Mil (15) hafife yalandktan sonra, konik dili ark (17) milin stndeki rulman
oturma yuvasna kadar srlr, sonra kanal ve mil kamas birbirini hizalayacak ekilde
konumlandrlr. Bundan sonra konik dili arkn n yz mil zerindeki kademeye
dayanncaya kadar, mil oturma yeri stne bir pres ile bir dereceye kadar bastrlr.
Rulmanlarn montaj: Konik dili arkl anzmann iinde bulunan btn
rulmanlarda i bileziklerin evre ykn karlamas gerekir. Bundan dolay altrmalar dar
ve bylelikle bileziklerin montaj kuvvetleri byk olduklarndan, rulmanlar ilk nce millerin
14
stne monte edilir. Esas itibaryla her rulman montajnda sabrl, zenli ve temizlik
asndan titiz olunmaldr.
ndksiyonla stma cihaz (ekil 2.3) ile ilk nce (13) eik bilyeli rulman yaklak
olarak 100C ye kadar stlr ve ondan sonra ykleme ynne dikkat edilerek milin rulman
oturma yzeyine doru srlr. Ayn ekilde oynak rulman (20) monte edilir ve bir emniyet
bilezii (22) vastasyla emniyete alnr. Bu srada emniyet bilezii bir ac zel pense ile
esnetilerek alr ve radyal ynde hissedilebilen bir boluu bulunan mil kanalnn iine
eksen ynnde kaydrlr.
ok byk mil altrma aplar ile nceden stlan yatak soutulduktan sonra
rulmann iindeki mevcut boluk sfr mertebesine gelinceye, hatta muhtemelen bir fazlalk
meydana gelinceye kadar geriye gidebilir. Bu sebepten dolay monte edilen rulmanlar bu
durumda d bilezikleri hissedilir derecede dndrlmek suretiyle kolay dnebilirlik
bakmndan kontrol edilir.
Yatak gvdesinin montaj: Bundan sonra yatak gvdesi (12), delii hafife
yalandktan sonra eik bilyeli rulmann (13) d bileziinin zerine, deliin dz yzeyleri
d bilezie dayanncaya kadar srlr. Bunun iin gerekli olan montaj kuvveti kktr;
nk d bilezik ile gvde delii arasnda biraz boluk vardr.
15
Yap Grubu B
Yap grubu B, yatak gvdesi (2)nin monte edilmesi gereken paralarn kapsar.
Bunlar, 2-6 - 8-9-10-11 numaral paralardr (ekil 2.4). Nihai montajda dier bir disk ile
deitirilen disk (11)in yerine taklmasndan sonra, yivli bilyeli rulman (10), 10-11-12
numaral paralar arasnda boluk kalmayncaya kadar srlr.
anzmann iinde eik bilyeli rulmann i bileziine eksenel kuvveti aktaran ara
bilezii (9) deliin iine srlen eik bilyeli rulmann yardmyla kabaca merkezlenir.
Pinyon konik dili ark (6)nn iine preslenmesi iin eik bilyeli rulmann i bilezii
bir kovan ile desteklenir.
16
Yap grubu Ann Montaj: anzman gvdesi (1) zerindeki yatak gvdesi (12)nin
dayama yzeyleri sv szdrmaz bir tabaka oluturduktan sonra, yap grubu A, oynak rulman
(20) ile anzman gvdesi iine yerletirilir. Bu srada yatak gvdesi deliinin iine srlr
ve yatak gvdesinin geme delikleri anzman vida dili delikleri ayn hizaya gelecek ekilde
dndrlr (ekil 2.5). Silindirik bal cvatalar (19)un iine vidalanmas ve hafife
sklmas suretiyle, yatak gvdesi ve anzman gvdesi birbiri ile balanr. Bir yayl ara
mesafe diski (21)in yatak gvdesi (18)in iine yerletirilmesinden sonra, bu dz yzeylerin
zerine sv conta maddesi srlr. Sonra, anzman gvdesinin iine ve ayn zamanda oynak
bilyeli rulman (20)nin d bileziinin zerine srlr.
Yatak gvdesi konumunun dzeltilmesinden sonra, her iki taraftan silindirik bal
cvatalar (19) doru skma momenti (tork) deerinde sklr. Bundan sonra (15) rahat
dnebilirlii kontrol edilir.
Yap Grubu Bnin Montaj: lk nce yatak gvdesi (2)nin dz yzeyine sv
szdrmazlk (conta) maddesi srlr. Yap grubu Bnin anzman gvdesi iine
yerletirilmesi srasnda di konumuna dikkat edilmelidir.
Birbirinin iine gemi olan konik dili arklarda, deneme montaj yapmak suretiyle
doru montaj ara mesafesi aratrlp bulunur. Bu srada pinyon konik dili ark (6)nn
durumu eksenel ynde karlk gelen (uygun) kalnlktaki bir disk (11) vastasyla yerine
aratrlr.
17
Her eyden nce yatak gvdesi (2), doru olan gvde tarafnn dz yzeylerine radyal
olarak eit lde dalm yaplm olan rnein 0,8 mm 3 adet aralk mastarna dayanncaya
kadar srlr. Bu durumda rahat ettirebilirlik veya konik dili arklarn dileri arasndaki
mevcut boluk, pinyon konik dili ark (6)nn ksa ve hzl ileri geri dndrlmesi suretiyle
tespit edilir. Daima daha ince aralk mastarlar ile yoklamak suretiyle doru montaj ls
aranp bulunur. rnein 0,4 mmlik bir aralk mastar kalnlnda rahat hareket edebilirlik
zellii mevcut ise, yap grubu B anzman gvdesinden ekilir arka arkaya sklr. nk
disk (11)in bu durumda 0,4 mm kalnlnda olan bir dieri ile deitirilmesi gerekir. Yap
grubu Bnin yeniden yaplan montajndan sonra bu silindirik bal cvatalarla anzman
gvdesine tespit edilir. Disk (7)nin doru kalnlnn belirlenmesi bundan sonra salanr.
Bu srada, iine yerletirilen henz ok kaln olan bir diskin aralk mastarlar (Sentilleri) ile
yatak gvdesi (2)nin ve yatak kapa (3)n karlk gelen dz yzeyleri arasndaki ara
mesafe tespit edilir. Aralk mastar lsnden daha ince olan bir disk (7)nin monte edilmesi
suretiyle, 6 adet silindirik bal cvata (4)n sklmasndan sonra, dz yzeyler arasnda artk
hibir boluk kalmayacak duruma eriilir.
Bu durumda her iki radyal mil conta bilezikleri (5 ve 14) yerlerine monte edilir.
Bunlar gvdenin iine conta aln ksmlarnn her zaman ieriye doru dnk durumda
oturmalar gerekir. Mil conta bileziklerinin montaj iin, her iki ucunda uzun d koniklie
sahip bulunan az cidar kalnl olan kovanlar kullanlr.
Mil conta bilezikleri bu kovanlarn zerinden milin stne srlr. Bu yardmc vasta
olmadan, mil conta bileziinin mil kama kanalnn zerinden taklmas srasnda conta aln
ksmlarnn hasara uramas olasl vardr. Conta bilezii-d ap ile yatak delii arasnda
basn olduundan, conta bileziklerinin kovanlarn yardmyla kenarlar katlanmadan
dayanma yzeylerine kadar bastrlr (srlr).
Ya Doldurma
Dz conta bilezikle (24) beraber vidal tapann (23) yerine taklmasyla ieriye
doldurulmas iin anzman gvdesinin n hazrl yaplr. Dilerin yan yzeyleri zerindeki
byk yzey basncndan dolay, mutlaka daha nceden talimat verilmi yan kullanlmas
zorunludur. Vidal tapann (25) ya seviye ubuu zerinden, ya seviyesinin doru olup
olmad grlebilir.
Deneme almas
En sonunda saatlerce srecek deneme almas yaplarak konik dili arkl anzman
yk altnda kontrol edilir. Deneme almas srasnda, her eyden nce, gvdenin iinde
srtnmeyle meydana gelen scaklk artnn, daha nceden talimat olarak verilen snrlar
arasnda kalp kalmad tespit edilir. Deneme almasndan sonra, muhtemelen anma
paracklar bulunan anzman ya boaltlr. Bundan sonra ya boaltma tapas tekrar
kapatlr. Konik dili ark yan yzeylerinin tayc profilini kontrol etmek iin btn yap
grubu B imdilik anzman dna karlr. Yap grubu B yeniden yaplanma montajndan
sonra, anzman gvdesi tekrar ya ile doldurulur. Bu durumda konik dili arkl anzman
kullanlmaya hazr durumdadr.
18
Not: Yaplan her trl deiiklikler Atlye Elektrik Tesisat planna yanstlmaldr.
Tesiste bulunan ve elektrik plannda belirtilmi olan makineler bir sra dhilinde
elektrik motorlar, kumanda butonlar, emniyet dmeleri, besleme niteleri vb.
kontrol edilmelidir.
Elektronik kartlardaki normal alma gstergeleri (ledlerini) kontrol
edilmelidir.
Kompresrler
artlandrclar
Manometreler
Susturucular
Basn anahtar
Borular
Pnomatik silindirler
Pnomatik motorlar
Pnomatik valfler
19
Kompresrler: Pnomatik devre iin gerekli olan basnl havay reten elemanlardr.
Kompresrler hareketini elektrik motoru veya iten yanmal motorlardan alr. En ok ve
yaygn kullanlan kompresr eidi, genellikle hava tank zerine montaj edilerek elektrik
motoru ile altrlan seyyar kompresrlerdir.
20
21
8 numaral valf B'ye konum deitirilince 9 numaral boruya giden basnl havann
yolu kesilerek 12 numaral boruya ynlenmi olacaktr. 12 numaral borudan geen hava 15
numaral B silindirine gelerek i parasn istenilen biimde bker.
Atlyelerde retilen basnl hava iki ekilde tketilir:
Haftalk Bakm
Aylk Bakm
23
24
25
26
Kuvvet tesisinde 1 adet ana tablo ve makine yerleimine uygun 2 adet ikincil
(Tali) tablo kullanlmtr.
Her makine iin ayr bir linye ayrlm ve bu linyeler bir kablo kanal
ierisinden tanmtr.
Toplam tesis gc 47,5 kW getii iin aktif, reaktif ve kapasitif lm
yapabilen elektronik saya kullanlmtr.
Ana giri iin 4x16 mm2 NYY kablo kullanlm ve tesisin giriine koruma ve
kontrol amal 80 amperlik termik manyetik alter kullanlmtr.
l aletleri 75/5 akm trafosu kullanlarak 3 adet ampermetre balanmtr.
Tesisin kompanzasyon projesi de izilerek enerji datm emasnda
gsterilmitir. 7 kademeli reaktif g kontrol rlesi kullanlmtr.
Her alc iin uygun standartlarda sigorta ve iletken kesitleri belirlenerek
zerlerine yazlmtr.
27
ELEKTRK MOTORU
Kablo balantlarn kontrol et
Motorun alma sesini ve ssn kontrol et
V kay kasnann balantsn ve kayn gerginliini kontrol et
Motor tespit vidalarn kontrol et
FENER ML KUTUSU
Ya gstergelerini kontrol et
Ya deitir
Yatak szdrmazlklarn kontrol et
st kapak contalarn ve balant vidalarn kontrol et
Devir deitirme kollarn kontrol et
Dililerin alma sesini kontrol et
Fener mili yataklarnn (Rulmanlarnn) alma sesini kontrol et
Torna aynasnn balant vidalarn kontrol et
Ayna koruyucusu balant vidalarn kontrol et
TORNA ARABASI
Arabann ya gstergelerini kontrol et
Ya deitir
Tala ve ana milinin pimini ve balant vidalarn kontrol et
Kremayeri kontrol et
El tekerinin boluunu kontrol et
Enine hareket mekanizmasnn ve sportun kzaklarnn boluunu
kontrol et ve ayarla
Kalemlik skma kolunu kontrol et
Kater vidalarn kontrol et
GEZER PUNTA
Gezer punta skma vidasn ve sabitleme vidasn kontrol et
Gezer puntann kamasn kontrol et
Gezer puntann eksen kakln kontrol et ve dzelt
SOUTMA TERTBATI
Soutma tertibat pompasn temizle
Soutma tertibat pompasnn filtresini temizle
Soutma svsn deitir
Soutma sistemi hortumlarn kontrol et
GENEL
Tornann talalarn temizle
Tornann hareket eden (Kzak ve kaytlar) yala
Elektrik motorlarnn kmr ve kolektrlerini kontrol et ve temizle
gerekirse yenile
Durdurma alteri, acil kapama butonunun fonksiyonunu kontrol et
Tala deposunu boalt
izelge 2.1: Periyodik bakm talimat
28
YILLIK
6 AYLIK
AYLIK
HAFTALIK
GNLK
PERYODK BAKIM
29
UYGULAMA
FAALYET
UYGULAMA
FAALYET
Aadaki ilem basamaklar ve nerileri dikkate alarak atlyenizdeki bir freze
tezghnn (makinesinin) Periyodik Bakm Talimatn oluturmaya ait uygulama faaliyetini
yapnz.
LEM BASAMAKLARI
NERLER
30
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aada verilen oktan semeli sorular iin doru seenei iaretleyiniz. Noktal
yerlere gelecek doru kelimeleri bulunuz.
1.
2.
Makine zerindeki btn paralar yerine taklm olarak toplu halde gsteren resme
.. denir.
3.
4.
Pnomatik devre iin gerekli olan basnl havay aadakilerden hangisi retir?
A) Hidrolik pompa
B) Kompresr
C) artlandrclar
D) Pnomatik pompalar
5.
31
PERFORMANSDEERLENDRME
DEERLENDRME
PERFORMANS
Makinenin kullanm klavuzlarndan ve bakm kataloglarndan yaralanarak makineye
ait Periyodik Bakm Talimat oluturup izelgesini yapnz.
DEERLENDRME KRTERLER
1
10
11
12
13
14
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Uygulama esnasnda yaptnz ilemleri deerlendirme tablosu ile kontrol ediniz.
Baarsz iseniz faaliyete tekrar dnp aratrarak ya da retmeninizden yardm
alarak faaliyeti tamamlaynz.
Baarl iseniz, bir sonraki faaliyete devam ediniz.
32
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Aada verilen sorular iin doru seenei iaretleyiniz. Noktal yerlere gelecek
dorukelimeleri bulunuz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Makine zerindeki btn paralar yerine taklm olarak toplu halde gsteren resme
.. denir.
8.
33
9.
10.
34
PERFORMANS
DEERLENDRME
PERFORMANS
DEERLENDRME
Makinenin kullanm klavuzlarndan ve bakm kataloglarndan yaralanarak makineye
ait Periyodik Bakm Takvimi ve Periyodik Bakm Talimat oluturup izelgelerini yapnz.
DEERLENDRME KRTERLER
1
10
11
12
13
14
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda eksiklikleriniz varsa renme faaliyetlerini
tekrarlaynz.
Baarsz veya eksik bilgileriniz var ise eksik faaliyete dnp aratrarak ya da
retmeninizden yardm alarak modl bilgilerini tekrar edip faaliyeti tamamlaynz.
35
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
Onarm
Bakm
A
C
Periyodik
Bakm
D
Montaj
resmi
C
B
Atlye
tesisat plan
2
3
4
5
D
Bakm
C
C
Pnomatik
devre
C
Montaj
resmi
D
B
Atlye
tesisat plan
5
6
7
8
9
10
36
KAYNAKA
KAYNAKA
37