T.

C
MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN
GLENDRLMES PROJES)

MAKNE TEKNOLOJS
PERYODK BAKIM TALMATI 1

ANKARA 2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl

Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda
kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim
programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik
gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye

rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm,
denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve
Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii

kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve
yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki

yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden
ulaabilirler.

Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak

datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda

satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3
1. BAKIM TAKVM OLUTURMA..................................................................................... 3
1.1. Bakm ve Onarm.......................................................................................................... 3
1.2. Periyodik Bakm ........................................................................................................... 4
1.2.1. Gnlk Bakm........................................................................................................ 4
1.2.2. Haftalk Bakm ...................................................................................................... 4
1.2.3. Aylk Bakm .......................................................................................................... 5
1.2.4. 6 Aylk Bakm ....................................................................................................... 5
1.2.5. Yllk Bakm .......................................................................................................... 5
UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 8
LME VE DEERLENDRME ...................................................................................... 9
PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 10
RENME FALYET2 ..................................................................................................... 11
2. BAKIM TALMATI OLUTURMA................................................................................. 11
2.1. Makinelerin Bakm Katalog ve Kullanm Klavuzlar ................................................ 11
2.2. Elektrik-Elektronik Sistemleri .................................................................................... 19
2.3. Basnl Hava retimi ve Tketimi ............................................................................ 19
2.4. Atlye Planlar ............................................................................................................ 23
2.5. Atlye Tesisat Planlar ................................................................................................ 25
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 30
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 31
PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 32
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 33
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 36
KAYNAKA ......................................................................................................................... 37

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD

521MMI360

ALAN

Makine Teknolojisi

DAL/MESLEK

Makine Bakm ve Onarm

MODLN ADI

Periyodik Bakm Talimat 1

MODLN TANIMI

Makinelerin periyodik bakmlarn yapabilmek iin;

bakm takvimi oluturma ve bakm talimat oluturmay
ieren renim materyalidir.
40/32

SRE
N KOUL

Makinelerin periyodik bakmn yapmak

YETERLK

MODLN AMACI

Ama
Gerekli ortam, ara ve gereler salandnda
makinelerin bakm takvimini ve bakm talimatlarn
oluturabileceksiniz.

Amalar

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI

Makine atlyesi, makinelerin bakm ve kullanm

klavuzlar, atlye planlar, atlye tesisat planlar.

LME VE
DEERLENDRME

Makinelerin bakm takvimini oluturabileceksiniz.

Makinelerin bakm talimatn oluturabileceksiniz.

Faaliyetin sonunda yer alan oktan semeli ve

uygulamal lme yntemleri ile kendinizi
deerlendireceksiniz.
Verilen ii verilen srede uygulama yapabilme
yeterlii retmen tarafndan deerlendirilecektir.
Modl performans testi ile faaliyetle ilgili
yeterlilikleri lmek iin test uygulamalar.

ii

GR

GR
Sevgili renci,
Teknolojik gelimeler ve iletmelerle ilgili organizasyonda, retimde kullanlan
makineleri faal durumda tutmak nemli bir yer tutmaktadr. Bylece ok daha hzl, dzenli
ve en az hata ile retim yaplabilmektedir. Endstrinin ihtiya duyduu hz ve
performanstaki retimleri yapabilmek iin kullanlan makinelerin faal durumda olmas
gerekir. Makinelerin faal durumda olabilmesi iin periyodik bakmlarnn mutlaka
zamannda yaplmas gerekir. Bu modl aldktan sonra makinelere ait bakm takvimi ve
periyodik bakm talimat oluturabileceksiniz. Makinelerde oluabilecek arzalar hzl ve
etkili bir ekilde bulup giderebileceksiniz.

RENME FAALYET-1
RENME FAALYET-1
AMA
Bu faaliyet sonunda gerekli atlye ortamnda makinelerin periyodik bakm takvimini
oluturabileceksiniz.

ARATIRMA

altnz blgede retim atlyelerindeki atlye planlarn, makinelerin bakm

takvimlerini ve bakm talimatlarn inceleyiniz.
nternet zerinden niversite ve eitim kurumlarn aratrnz.
Makinelerin kullanm klavuzlarn inceleyerek ilgili ksmlar aratrnz ve
inceleyiniz.

1. BAKIM TAKVM OLUTURMA

1.1. Bakm ve Onarm
letmelerin daha verimli alabilmesi iin makine, takm, alet ve tezgahlarn her
zaman almaya hazr durumda olmas; ksacas arzasz durumda olmas gerekmektedir.
Teknolojik gelimeler ve iletmelerle ilgili organizasyon deiiklikleri, makineleri faal
durumda tutmann nemini arttrmaktadr. Ayrca piyasa rekabeti, makine ve tesislerin daha
verimli kullanlmas iin iletmeleri zorlamaktadr.
Faal durumda tutmada nemli faktr vardr. Bunlar: bakm, arza tespiti ve
onarmdr.

Bakm: Makinelerin verimli almas iin belirli periyotlarla kontrol edilmeleri

gerekir. Belirli periyotlarla yaplan kontrol almalarna bakm denir.
Arza Tespiti: Makinede oluan arzann hangi ksmda meydana geldiinin
tespit edilmesidir.
Onarm: Makinelerin bakmlarnn yaplmas sonucunda belirlenen arzalarn
giderilmesi veya belirli aralklar sonunda makinelerin baz elemanlarnn
deitirilmesi ilemine; bir baka deyile makinenin tekrar iler hale
getirilmesine onarm denir.

1.2. Periyodik Bakm

retim ilerinde kullanlan makinelerin, zellikle seri retim iersinde grevlerini
aksaksz olarak yapabilmeleri gerekir. retim srasnda makinede oluan bir arza sonucunda
makine grevini yapamaz hale gelir. Bu durum retimin aksamasna yol aar ve iletme
retim kaybna, zaman kaybna ve maddi kayba neden olur.
Makineden beklenen maksimum retim performansnn elde edilebilmesi iin
kullanm klavuzlarnda belirtilen direktifler dorultusunda belirli aralklarla bakmlarnn
mutlaka yaplmas gerekir. te bu belirli aralklarla yaplan bakm ilemine periyodik bakm
denir.
Periyodik bakm yntemi bugn endstride en ok kullanlan bakm yntemidir. Bu
bakm ynteminde, bakm ekibinin deneyimi ve makinelerin gemiteki performans ve
alma artlar gz nnde bulundurularak, makinenin hangi zaman aralklarnda,
durdurularak bakma alnaca belirlenmitir. Ayn ekilde, denetime dayal olarak bakma
alnan makinede hangi paralarn deitirilecei belirlenir ve bu paralar stokta hazr
bulundurulur.
Periyodik bakm; Gnlk Bakm, Haftalk Bakm, Aylk Bakm, Alt Aylk Bakm ve
Yllk Bakm olarak planlanr ve yaplr.

1.2.1. Gnlk Bakm

Makinenin bir gnlk almas sonunda bakmnn yaplmas demektir.
Gnlk bakmda:

Makinenin genel bakm, alma alan, kan tala ve soutucu artklarnn

temizlenmesi yaplmaldr.
Hedef motorlarn alma sesi ve ss kontrol edilmelidir.
Merkezi yalama deposu, pnomatik bakm birimi ve hidrolik ya deposu
kontrol edilmeli ve gerekli durumda doldurulmaldr.

1.2.2. Haftalk Bakm

Makinenin bir haftalk almas sonunda bakmnn yaplmas demektir.
Haftalk bakmda:

Tm makinenin muntazam genel bakm yaplmaldr.

zellikle alterler kontrol edilmelidir.

Makinenin hareketli ksmlarndaki muhafazalarnn geveyip gevemedii

kontrol edilmelidir.

Makinenin gzetleme pencereleri ve esas hareketli paralar kontrol edilmelidir.

Tala deposu boaltlmal, temizlenmeli ve soutucu depo ve szgeci

temizlenmelidir.

Soutucu pompasnn szgeci kontrol edilmeli, temizlenmeli ya da

deitirmelidir.
4

1.2.3. Aylk Bakm

Makinenin bir aylk alma sresi sonunda bakmnn yaplmas demektir.
Aylk bakmda:

Avadanlklar, takm sap gibi makine paralar kontrol edilmelidir.

Soutucu svs deitirilmelidir.
tme milleri, alet haznesi ve srgl kap (Kzaklar) yataklar yalanmaldr.
Vantilatr motoru kontrol edilmeli ve temizlenmelidir.

1.2.4. 6 Aylk Bakm

Makinenin 6 aylk almas sonunda bakmnn yaplmas demektir.

Elektro motorlarn kmr ve kolektrleri kontrol edilmeli, temizlenmeli ve

yenilenmelidir.
Durdurma alteri ve acil kapama alterinin (Butonu) fonksiyonu kontrol
edilmelidir.
Koruma rle kontaklarnn kumanda dolaplarndaki sigortalar kontrol
edilmelidir.
Hidrolik soutucu madde ve yalama sistemlerinin hortum balantlar kontrol
edilmelidir.

1.2.5. Yllk Bakm

Makinenin bir yllk almas sonunda bakmnn yaplmasdr.

Hareket kzaklarnn anma ve ya tabakas oluumu kontrol edilmeli ve

ayarlanmaldr.
Hareket ettiren dzenin dili kaylar kontrol edilmeli, geveklii alnmal ve
gerdirilmelidir.
Merkezi yalama sisteminde ve hidrolikte ya deiimi gerekletirilmelidir.
Anan paralar deitirilmelidir.

yerlerinde bulunan tm makinelerin her birine ait; makinelerin kullanm ve bakm

klavuzlarnda (Kitaplar, kataloglar) nerilen veya bir atlyedeki bakm onarm
teknisyeninin kiisel bilgi, beceri ve deneyimlerine gre belirleyecei birer bakm takviminin
olmas gerekir. Bir makineye ait bakm takviminde Gnlk, Haftalk, Aylk, 6 Aylk ve
Yllk olarak makinelerin nerelerinin kontrol edilecei belirlenir ve bir izelge haline
getirilir. Aada Tablo 1.2 de, Resim 1.2deki bir CNC freze tezgahna ait rnek bir bakm
takvimi gsterilmitir.

Resim 1.2: CNC Freze tezgah

PERYODK BAKIM TAKVM

GNLK BAKIM

tablasnn yzeyi su ve talalardan temizlenmelidir.

Pnomatik sistemi altran hava basncnn 6 kg/m2 olup olmad kontrol
edilmelidir.
Pnomatik montaj tablas zerinde bulunan artlandrcnn younlama filtresi
ierisinde biriken suyun pnomatik sistem iine hava ile girmesini nlemek
iin boaltlmaldr.
HAFTALIK BAKIM

Otomatik yalaycnn (Ya pompasnn) ya seviyesini kontrol edilmelidir.

Ya seviyesi minimuma dm ise maksimum 2 litre uygun kzak ya ilave
edilmelidir. Kullanlacak yalar ve muadilleri aada verilmitir.
Petrol Ofisi : Kzak ya D veya G
Mobil
: Vactro No 4
Shell
: Tona T220
artlandrc zerindeki tp iinde bulunan pnmatik sistemi yalayan trbin
ya seviyesi kontrol edilmeli, ya seviyesi minimuma dm ise uygun ya
ilavesi yaplmaldr. Kullanlacak yalar ve muadilleri aada verilmitir.
Petrol Ofisi : P.O. Regal oil 68 (Trbin Ya)
Mobil
: DTE Oil Heavy Medium HM
Shell
: Turbo T68
Teleskopik kapaklarn balama cvatalarnn geveyip gevemedii kontrol
edilmelidir. Geveyen cvatalar var ise yeniden sklmaldr.
AYLIK BAKIM

Kzak yollar ve ball-scerew millerinin otomatik yalayc ile yalanp

yalanmad, teleskopik kapaklar sklerek elle ve gzle kontrol edilmelidir.
Ayn ekilde; plastik ya hortumlarnn iinin ya ile dolu olup olmad,
kopukluk veya ak reglatrlerinde tkanma olup olmad gzle kontrol
6

edilmelidir. Bu olumsuzluklardan birinin olmas halinde tezgah derhal

durdurulmal ve servis eleman arlmaldr.
Teleskopik kapaklar sklerek lineer kzaklara giden talalar hava tutulmadan
fra veya emili sprge ile talalardan temizlenmelidir. Teleskopik kapaklar
montaj edilmeden nce makinede kesinlikle allmamaldr.
AYLIK BAKIM

Yatay ve dikey pnomatik silindirlerin kee ve yastklama ayar cvatalar

kontrol edilmeli, yastklama ayar bozulmu ise yeniden ayar yaplmaldr.
Keeler grev yapmyor veya yastklama ayar tutmuyorsa silindir
deitirilmelidir.
Silindirin keesi kontrol edilmeli; karyor ise deitirilmelidir.
Pnomatik ve yalama sisteminde kaak olup olmad kontrol edilmelidir
6 AYLIK BAKIM

Soutma svs tank tamamen boaltlp temizlenmeli ve tekrar yerine

yerletirilmelidir.
mili motor kaynn gerginlii ve deforme olup olmad kontrol
edilmelidir.
Proxmity switch alglama yzeyi temizlenmelidir.
YILLIK BAKIM

Lastik polyamidden yaplm olan mekanik snrlayclarn grevlerini tam

olarak yapp yapmad, krlma veya bozulma olup olmadn kontrol
edilmelidir.
ATC ve takm skme silindiri zerindeki dmelerin (switch) ayarlarnn
bozuk veya krk olup olmad kontrol edilmelidir. Ayar bozulmu
dmeler yeniden ayarlanmal ve krk olanlar yenisiyle deitirilmelidir.
ATC takm deitirme sistemindeki doglarda kaymalar var ise yeniden
ayarlanmaldr.
ok emici ayar bozulmu ise yeniden ayarlanmaldr.
ATC magazindeki takm pozisyonlama trna ve i mili kamas anm ise
deitirilmelidir.
Eksenlerin kaplin cvatalar kontrol edilmelidir. Geveyenler varsa
sklmaldr.
Tablo 1.2: Periyodik bakm takvimi

Not: Atlyedeki tm almalar, mutlaka i gvenlii ile ilgili kurallar erevesinde

yaplmaldr.

UYGULAMA
FAALYET
UYGULAMA
FAALYET
Aadaki ilem basamaklar ve nerileri dikkate alarak, atlyenizdeki bir makinenin
Periyodik Bakm Takvimi oluturmaya ait uygulama faaliyetini yapnz. FAALYET
LEM BASAMAKLARI
Makinede gnlk bakm
ksmlar belirleyiniz.
Makinede haftalk bakm
ksmlar belirleyiniz.
Makinede aylk bakm
ksmlar belirleyiniz.
Makinede 6 aylk bakm
ksmlar belirleyiniz.
Makinede yllk bakm
ksmlar belirleyiniz.

NERLER

yaplacak
yaplacak
Bir bakm takvimi ile izelge
oluturunuz ve izelgeye belirlenen
kontrolleri yaznz.

yaplacak
yaplacak
yaplacak

LME
VEVE
DEERLENDRME
LME
DEERLENDRME

Aada verilen oktan semeli sorular iin doru cevap seenei iaretleyiniz.
Noktal yerlere gelecek doru kelimeleri bulunuz.
1.

Makinelerin bakmlarnn yaplmas sonucunda belirlenen arzalarn giderilmesi

ilemine .. denir.

2.

Makinelerin verimli almas iin belirli periyotlarla kontrol edilmesi ilemine

.. denir.

3.

Makinelerin genel bakm aadaki periyotlardan hangisinde yaplr?

A) Gnlk bakm
B) Haftalk bakm
C) Aylk bakm
D) Yllk bakm

4.

Aadakilerden hangisi aylk bakmda kontrol edilmez?

A) Soutucu svsnn deitirilmesi
B) Vantilatr motorunun kontrol edilmesi
C) Hidrolik yann deitirilmesi
D) Avadanlklarn kontrol edilmesi

5.

Belirli aralklarla yaplan bakm ilemine .. denir.

PERFORMANSDEERLENDRME
DEERLENDRME
PERFORMANS
Makinenin bakm klavuzlarndan yararlanarak makineye ait bakm takvimi
oluturunuz ve izelgesini yapnz.

DEERLENDRME KRTERLER
1

lk nce i nl veya i elbiseni giydiniz mi?

Gerekli i gvenlii tedbirlerini aldnz m?

Makineye ait kullanm klavuzunu incelediniz mi?

4
5
6
7

Makinenin
mi?
Makinenin
mi?
Makinenin
mi?
Makinenin
mi?

Evet

Hayr

haftalk bakmnn yaplaca ksmlarn belirlediniz

aylk bakmnn yaplaca ksmlarn belirlediniz
6 aylk bakmnn yaplaca ksmlarn belirlediiz
yllk bakmnn yaplaca ksmlarn belirlediniz

Periyodik bakm takvimi izelgesi hazrladnz m?

Belirlediin bilgileri izelgeye yazdnz m?

DEERLENDRME
Uygulama esnasnda yaptnz ilemleri deerlendirme tablosu ile kontrol ediniz.
Baarsz iseniz faaliyete tekrar dnerek aratrarak ya da retmeninizden yardm
alarak faaliyeti tamamlaynz.
Baarl iseniz, bir sonraki faaliyete devam ediniz.

10

RENME FAALYET-2
RENME FALYET2
AMA
Bu faaliyet sonunda, gerekli atlye ortamnda makinelerin bakm kataloglarn ve
kullanm klavuzlarna gre bakm talimatlarn oluturabileceksiniz.

ARATIRMA

altnz blgede bulunan retim atlyelerinden makinelerin kullanm

klavuzlarn inceleyiniz. Gerekli firmalardan katalog isteyiniz.
nternet zerinden makine bakm onarm ile ilgili sanayi kurulularn,
niversite ve eitim kurumlarn aratrnz.
Makine bakm onarm konulu kitaplardan bakm talimat oluturma ile ilgili
ksmlar aratrnz ve inceleyiniz.

2. BAKIM TALMATI OLUTURMA

2.1. Makinelerin Bakm Katalog ve Kullanm Klavuzlar
Makine reticileri; rettikleri makinelerin nasl kullanlacana ve periyodik
kontrollerinin ne zaman yaplacan makine ile ilgili birok bilgi ieren kataloglar
hazrlarlar ve her tezghla birlikte bu kataloglar verirler.
Makinelerin imalat, montaj ve demontaj iin gerekli olan bakm katalog ve kullanm
klavuzlarnda aadaki bilgiler bulunur.

Komple resimler
Para listeleri
Montaj plan veya toplu bir grn
Bakm plan
Kullanma klavuzu
Firmalarn kataloglar
izelgeler
Fotoraflar

Yukardaki bilgilerin verilmesinde ama, makineyi atlyeye kurup uygun bir ekilde
iletmeye almak ve retim faaliyetlerinde sorunsuz ve verimli bir ekilde almasn
salamaktr.
Makine kataloglarnda verilen bilgilerden birincisi olan komple resim ok nemlidir.
11

Komple (Montaj) Resimleri: Bir makinenin montaj halindeki durumunu

gsteren resimlere komple resim ad verilir.

Bir komple resim incelendiinde aadaki hususlarda bilgi sahibi olunur:

Paralarn ekil ve saylar

Paralarn montaj ve demontajlar
Birlikte alacak paralar
Makinenin grevi
Ayrca paralarn imalat resimlerini izebilme olana
Tamir, bakm iilii, kullanma klavuzu ile ilgili yararl bilgiler

Resim levhalar zerinde yukardaki bilgileri verecek ekilde para listeleri, balklar,
normlar vb. dzenlemeler yaplr ve resimler izilir. Bunlarn tamam komple resmi meydana
getirir.
Komple resmi montaj ve demontaj asndan ele alp inceleyerek, paralarn
birbirlerine gre olan birletirme durumlar dikkate alnr ve karmza yeni bir terim ortaya
kar. Bu da montaj resmidir.
Birok grubun, blmn veya parann birletirilmesinden oluan komple resmin, her
grubunun, blmnn veya parasnn bu komple ierisindeki yeri, bu yere nasl taklaca
ve ne i grdn belirtmek zere, btn paralarn yerine taklm olarak, gsterildii
resme Montaj Resmi denir.
Aadaki ekil 2.1'de rnek olarak bir makinenin konik dili arkl anzmann
montaj resmi ve aklamas verilmitir.

12

Konik dili arkl anzmann montaj

ekil 2.1: Konik dili arkl hz kutusu-grup montaj resmi ve para listesi

13

Konik dili ark anzmannn (ekil 2.1) iki yap grubu (Ksmi komple) halinde n
montaj yaplr.
Yap grubu A

ekil 2.2: Konik dili arkl anzmann yap grubu-A

Yap grubu A nihai montajdan nce mil (15) ile birletirilmesi gereken sz konusu
yap paralarn kapsar. Bunlar 12131516172022 numaral paralardr (ekil 2.2).
Konik dili arkn montaj: ilk nce mil kamas (16) mil kama kanalna preslenir. Bu
montaj iin mil, amaca uygun olan iki adet prizmaya konur. Mil kamas ile kama kanal
yzeyleri arasnda bir miktar boluk olabileceinden, mil kamasnn hafif eki darbeleri ile
kanaln iine oturtulmas gerekebilir. Bu srada milin kama yuvas yzeylerinin hasar
grmemesine dikkat edilmelidir.
Mil (15) hafife yalandktan sonra, konik dili ark (17) milin stndeki rulman
oturma yuvasna kadar srlr, sonra kanal ve mil kamas birbirini hizalayacak ekilde
konumlandrlr. Bundan sonra konik dili arkn n yz mil zerindeki kademeye
dayanncaya kadar, mil oturma yeri stne bir pres ile bir dereceye kadar bastrlr.
Rulmanlarn montaj: Konik dili arkl anzmann iinde bulunan btn
rulmanlarda i bileziklerin evre ykn karlamas gerekir. Bundan dolay altrmalar dar
ve bylelikle bileziklerin montaj kuvvetleri byk olduklarndan, rulmanlar ilk nce millerin
14

stne monte edilir. Esas itibaryla her rulman montajnda sabrl, zenli ve temizlik
asndan titiz olunmaldr.

ekil 2.3: ndksiyonla stma cihaz

ndksiyonla stma cihaz (ekil 2.3) ile ilk nce (13) eik bilyeli rulman yaklak
olarak 100C ye kadar stlr ve ondan sonra ykleme ynne dikkat edilerek milin rulman
oturma yzeyine doru srlr. Ayn ekilde oynak rulman (20) monte edilir ve bir emniyet
bilezii (22) vastasyla emniyete alnr. Bu srada emniyet bilezii bir ac zel pense ile
esnetilerek alr ve radyal ynde hissedilebilen bir boluu bulunan mil kanalnn iine
eksen ynnde kaydrlr.
ok byk mil altrma aplar ile nceden stlan yatak soutulduktan sonra
rulmann iindeki mevcut boluk sfr mertebesine gelinceye, hatta muhtemelen bir fazlalk
meydana gelinceye kadar geriye gidebilir. Bu sebepten dolay monte edilen rulmanlar bu
durumda d bilezikleri hissedilir derecede dndrlmek suretiyle kolay dnebilirlik
bakmndan kontrol edilir.
Yatak gvdesinin montaj: Bundan sonra yatak gvdesi (12), delii hafife
yalandktan sonra eik bilyeli rulmann (13) d bileziinin zerine, deliin dz yzeyleri
d bilezie dayanncaya kadar srlr. Bunun iin gerekli olan montaj kuvveti kktr;
nk d bilezik ile gvde delii arasnda biraz boluk vardr.

15

Yap Grubu B

ekil 2.4: Konik dili arkl anzmann yap grubu B

Yap grubu B, yatak gvdesi (2)nin monte edilmesi gereken paralarn kapsar.
Bunlar, 2-6 - 8-9-10-11 numaral paralardr (ekil 2.4). Nihai montajda dier bir disk ile
deitirilen disk (11)in yerine taklmasndan sonra, yivli bilyeli rulman (10), 10-11-12
numaral paralar arasnda boluk kalmayncaya kadar srlr.
anzmann iinde eik bilyeli rulmann i bileziine eksenel kuvveti aktaran ara
bilezii (9) deliin iine srlen eik bilyeli rulmann yardmyla kabaca merkezlenir.
Pinyon konik dili ark (6)nn iine preslenmesi iin eik bilyeli rulmann i bilezii
bir kovan ile desteklenir.

16

Son (Nihai) Montaj

ekil 2.5: Konik dili arkl anzmann kesiti

Yap grubu Ann Montaj: anzman gvdesi (1) zerindeki yatak gvdesi (12)nin
dayama yzeyleri sv szdrmaz bir tabaka oluturduktan sonra, yap grubu A, oynak rulman
(20) ile anzman gvdesi iine yerletirilir. Bu srada yatak gvdesi deliinin iine srlr
ve yatak gvdesinin geme delikleri anzman vida dili delikleri ayn hizaya gelecek ekilde
dndrlr (ekil 2.5). Silindirik bal cvatalar (19)un iine vidalanmas ve hafife
sklmas suretiyle, yatak gvdesi ve anzman gvdesi birbiri ile balanr. Bir yayl ara
mesafe diski (21)in yatak gvdesi (18)in iine yerletirilmesinden sonra, bu dz yzeylerin
zerine sv conta maddesi srlr. Sonra, anzman gvdesinin iine ve ayn zamanda oynak
bilyeli rulman (20)nin d bileziinin zerine srlr.
Yatak gvdesi konumunun dzeltilmesinden sonra, her iki taraftan silindirik bal
cvatalar (19) doru skma momenti (tork) deerinde sklr. Bundan sonra (15) rahat
dnebilirlii kontrol edilir.
Yap Grubu Bnin Montaj: lk nce yatak gvdesi (2)nin dz yzeyine sv
szdrmazlk (conta) maddesi srlr. Yap grubu Bnin anzman gvdesi iine
yerletirilmesi srasnda di konumuna dikkat edilmelidir.
Birbirinin iine gemi olan konik dili arklarda, deneme montaj yapmak suretiyle
doru montaj ara mesafesi aratrlp bulunur. Bu srada pinyon konik dili ark (6)nn
durumu eksenel ynde karlk gelen (uygun) kalnlktaki bir disk (11) vastasyla yerine
aratrlr.
17

Her eyden nce yatak gvdesi (2), doru olan gvde tarafnn dz yzeylerine radyal
olarak eit lde dalm yaplm olan rnein 0,8 mm 3 adet aralk mastarna dayanncaya
kadar srlr. Bu durumda rahat ettirebilirlik veya konik dili arklarn dileri arasndaki
mevcut boluk, pinyon konik dili ark (6)nn ksa ve hzl ileri geri dndrlmesi suretiyle
tespit edilir. Daima daha ince aralk mastarlar ile yoklamak suretiyle doru montaj ls
aranp bulunur. rnein 0,4 mmlik bir aralk mastar kalnlnda rahat hareket edebilirlik
zellii mevcut ise, yap grubu B anzman gvdesinden ekilir arka arkaya sklr. nk
disk (11)in bu durumda 0,4 mm kalnlnda olan bir dieri ile deitirilmesi gerekir. Yap
grubu Bnin yeniden yaplan montajndan sonra bu silindirik bal cvatalarla anzman
gvdesine tespit edilir. Disk (7)nin doru kalnlnn belirlenmesi bundan sonra salanr.
Bu srada, iine yerletirilen henz ok kaln olan bir diskin aralk mastarlar (Sentilleri) ile
yatak gvdesi (2)nin ve yatak kapa (3)n karlk gelen dz yzeyleri arasndaki ara
mesafe tespit edilir. Aralk mastar lsnden daha ince olan bir disk (7)nin monte edilmesi
suretiyle, 6 adet silindirik bal cvata (4)n sklmasndan sonra, dz yzeyler arasnda artk
hibir boluk kalmayacak duruma eriilir.
Bu durumda her iki radyal mil conta bilezikleri (5 ve 14) yerlerine monte edilir.
Bunlar gvdenin iine conta aln ksmlarnn her zaman ieriye doru dnk durumda
oturmalar gerekir. Mil conta bileziklerinin montaj iin, her iki ucunda uzun d koniklie
sahip bulunan az cidar kalnl olan kovanlar kullanlr.
Mil conta bilezikleri bu kovanlarn zerinden milin stne srlr. Bu yardmc vasta
olmadan, mil conta bileziinin mil kama kanalnn zerinden taklmas srasnda conta aln
ksmlarnn hasara uramas olasl vardr. Conta bilezii-d ap ile yatak delii arasnda
basn olduundan, conta bileziklerinin kovanlarn yardmyla kenarlar katlanmadan
dayanma yzeylerine kadar bastrlr (srlr).
Ya Doldurma
Dz conta bilezikle (24) beraber vidal tapann (23) yerine taklmasyla ieriye
doldurulmas iin anzman gvdesinin n hazrl yaplr. Dilerin yan yzeyleri zerindeki
byk yzey basncndan dolay, mutlaka daha nceden talimat verilmi yan kullanlmas
zorunludur. Vidal tapann (25) ya seviye ubuu zerinden, ya seviyesinin doru olup
olmad grlebilir.
Deneme almas
En sonunda saatlerce srecek deneme almas yaplarak konik dili arkl anzman
yk altnda kontrol edilir. Deneme almas srasnda, her eyden nce, gvdenin iinde
srtnmeyle meydana gelen scaklk artnn, daha nceden talimat olarak verilen snrlar
arasnda kalp kalmad tespit edilir. Deneme almasndan sonra, muhtemelen anma
paracklar bulunan anzman ya boaltlr. Bundan sonra ya boaltma tapas tekrar
kapatlr. Konik dili ark yan yzeylerinin tayc profilini kontrol etmek iin btn yap
grubu B imdilik anzman dna karlr. Yap grubu B yeniden yaplanma montajndan
sonra, anzman gvdesi tekrar ya ile doldurulur. Bu durumda konik dili arkl anzman
kullanlmaya hazr durumdadr.
18

2.2. Elektrik-Elektronik Sistemleri

Makinelerin kullanm klavuzlarnda elektronik ve elektrik sistemlerine ait emalar yer
alr. Bu emalar o makinede oluabilecek arzann giderilmesinde nemli bilgiler verir.
Makineler zerinde elektrik motorunun ve elektrik balantsnn periyodik bakm
aadaki gibi yaplr:

Pano zerinde bulunan l aletlerinin sfr ayarlar yaplmaldr.

Sinyal lambalarn kontrol edilerek, bozukluklar giderilmelidir.
Gzle grlebilen elektrik kablolarnn fiziki durumlar kontrol edilmelidir
(syrlma, ezilme, kopma, yanma).
Panolarn n kapaklarn skerek elemanlarn (sigorta, alter, kontaktr vb.)
terminal balantlarn gzlemleyerek kopma, snma sonucu izolasyon
deformasyonu olan, yal, ar kirli elemanlar ve bozuk olanlar sistemin
enerjisini keserek temizlenmeli ve bakm yaplmaldr.

Not: Yaplan her trl deiiklikler Atlye Elektrik Tesisat planna yanstlmaldr.

Tesiste bulunan ve elektrik plannda belirtilmi olan makineler bir sra dhilinde
elektrik motorlar, kumanda butonlar, emniyet dmeleri, besleme niteleri vb.
kontrol edilmelidir.
Elektronik kartlardaki normal alma gstergeleri (ledlerini) kontrol
edilmelidir.

2.3. Basnl Hava retimi ve Tketimi

Basnl havann eitli elemanlar yardmyla retildii ve tketildii devrelere
pnomatik devre denir. Bir pnomatik devre ana ksmdan oluur.

Basnl havann hazrland ksm (Kompresrler)

Kumanda ve kontrol yaplan ksm (Valfler)
Basnl havann kullanld; yani tketildii ksm (Silindirler)

Bir pnomatik devrenin belli bal elemanlar unlardr:

Kompresrler
artlandrclar
Manometreler
Susturucular
Basn anahtar
Borular
Pnomatik silindirler
Pnomatik motorlar
Pnomatik valfler
19

Kompresrler: Pnomatik devre iin gerekli olan basnl havay reten elemanlardr.
Kompresrler hareketini elektrik motoru veya iten yanmal motorlardan alr. En ok ve
yaygn kullanlan kompresr eidi, genellikle hava tank zerine montaj edilerek elektrik
motoru ile altrlan seyyar kompresrlerdir.

ekil 2.6: Kompresr elemanlar

Resim 2.1: Kompresr

letmelerde kompresr seimi iin cinsine ve kapasitesine gre nem kazanr.

Kompresr seimi yaplrken devredeki pnomatik elemanlarn says, birim zamanda
tketilen hava miktar dikkate alnmaldr. Kurulacak sistemin hava ihtiyacn
karlayabilecek kapasitede seilmelidir.
Atlyelerde kompresrlerde retilen basnl hava; tketilecei yani kullanlaca
birimlere boru tesisatyla iletilir. Aadaki ekil 2.6da bir pnomatik devre elemanlar,
alma prensibi ve sembolleri gsterilmitir.

20

ekil 2.7: Pnomatik devre elemanlar, alma prensibi ve sembollerle gsterilmesi

ekil 2.7de 2 numaral kompresrden retilen hava 7 numaral artlandrclardan

geerek yalanr ve temizlenir. 6 numaral manometrede basn deeri okunur. 7 numaral
artlandrcdan geen hava 8 numaral yn kontrol valfine gelir. 8 numaral ynlendirici
valfden ynlendirilen basnl hava yn kontrol valfinin A konumunda 9 numaral
borulardan geerek 11 numaral A silindirine gelir ve pistonu iterek paray skar.

21

8 numaral valf B'ye konum deitirilince 9 numaral boruya giden basnl havann
yolu kesilerek 12 numaral boruya ynlenmi olacaktr. 12 numaral borudan geen hava 15
numaral B silindirine gelerek i parasn istenilen biimde bker.
Atlyelerde retilen basnl hava iki ekilde tketilir:

Makinelerde talal retim sonucunda ortaya kan talalarn temizlenmesinde

Makine zerindeki pnomatik devrenin altrlmasnda (rnein, silindirlerin
hareket ettirilmesinde, pnomatik motorlarn altrlmasnda).

ekil 2.8: Basnl hava datm

Pnomatik devrelerde kullanlan elemanlar reten firmalarn bakm nerilerine uygun

olarak bakmlarnn yaplmasyla sistemin verimli almas ve alan elemanlarn uzun
mrl olmalar salanr. mrn tamamlam paralarn yenileriyle deitirilmeleri gerekir.
Pnmatik sistemlerin bakmlarnda aadaki hususlara dikkat edilir:
Gnlk Bakm

Sistem gzden geirilmelidir.

Birleim yerlerindeki szntlar kontrol edilmelidir.
Yalaycnn ya seviyesi kontrol edilmelidir.
Filtrelerde pislik varsa temizlenmelidir.
Yalanmas gereken yerler yalanmaldr.
Temizlii gnlk olarak yaplmaldr.
Sistem ve cihazlarda retici firmalarn nerilerine uyulmaldr.

Haftalk Bakm

Sistem tmyle kontrol edilmelidir.

Valflerin hareketli blgelerinin temizlii yaplmaldr.
Makaralarn temizlii ve bakm yaplmaldr.
Manometreler kontrol edilmelidir.
Yalayclarn grev yapp yapmad gzden geirilmelidir.
Hortumlar ve ek yerleri kontrol edilmelidir.
Borularda sznt ve kaaklar kontrol edilmelidir.
22

Bozulan almayan devre elemanlar deitirilmelidir.

Kompresr kaylarnn gerginlik kontrol yaplmaldr.
Filtre kirlilik gstergesi kontrol edilmelidir.

Aylk Bakm

Sistem tmyle gzden geirilmelidir.

Filtrelerin aylk bakmlar yaplmaldr.
Kaak ve szntlar varsa gzden geirilmelidir.
Valflerdeki kayplar sistem alrken gzlenmelidir.
Filtreler ters ynde hava verilerek iyice temizlenmelidir.
Silindirin giri ve k yerleri gzden geirilmelidir.
Sznt ve kaaklar varsa contalar deitirilmelidir.

Alt Aylk Bakm

Hareketli alan elemanlarn yatak ve burlarnn anp anmad kontrol

edilmeli ve ananlar deitirilmelidir.
Szdrmazlk contalar zelliklerini yitirmise deitirilmelidir.
Filtrelerin bakmlar yaplmaldr.
Susturucular gzden geirilmeli, susturucu filtreleri deitirilmelidir.
Devre elemanlarnn verimi ve g kontrol takip edilmelidir.

Not: Tm bu bakmlar retici firmann nerilerine uygun olarak yaplmaldr.

2.4. Atlye Planlar

Atlye planlar; bir retim atlyesinde kullanlan tm makinelerin yerlerinin
gsterildii planlardr. Bu planlar hazrlanrken veya atlyedeki makineler yerletirilirken
ynlendirme (Sevk) teknikleri uygulanr. Ynlendirme teknikleri, btn nakil, tama,
retim, montaj ve kontrol aamalarndan oluur. Ynlendirme metotlar araclyla malzeme
ak salanmaktadr. Yani retim iin malzemenin, donanmlarn, i takmlarnn, aletlerin
temin ve hazr edilmesi demektir (ekil 2.8).
ekil 2.9da bu yntem gz nnde bulundurularak hazrlanm bir atlye makine
yerleim plan grlmektedir.

23

ekil 2.8: Malzeme aknda ynlendirme metodu

ekil 2.9: Atlye makine yerleim plan

24

2.5. Atlye Tesisat Planlar

Atlye tesisat planlarnda; atlyede bulunan makinelerin elektrik balantlarn
gsteren planlardr. Bu planlarda atlyede bulunan tm makinelerin elektrik balantlar
ayrntl olarak gsterilir. ekilde rnek bir atlye tesisat plan grlmektedir. Bu planlara
atlye kuvvet projeleri de denmektedir.

ekil 2.10: Bir atlyeye ait kuvvet projesi

25

ekil 2.11: Kolon emas (Enerji datm emas)

26

ekil 2.10 ve ekil 2.11 incelendiinde:

Kuvvet tesisinde 1 adet ana tablo ve makine yerleimine uygun 2 adet ikincil
(Tali) tablo kullanlmtr.
Her makine iin ayr bir linye ayrlm ve bu linyeler bir kablo kanal
ierisinden tanmtr.
Toplam tesis gc 47,5 kW getii iin aktif, reaktif ve kapasitif lm
yapabilen elektronik saya kullanlmtr.
Ana giri iin 4x16 mm2 NYY kablo kullanlm ve tesisin giriine koruma ve
kontrol amal 80 amperlik termik manyetik alter kullanlmtr.
l aletleri 75/5 akm trafosu kullanlarak 3 adet ampermetre balanmtr.
Tesisin kompanzasyon projesi de izilerek enerji datm emasnda
gsterilmitir. 7 kademeli reaktif g kontrol rlesi kullanlmtr.
Her alc iin uygun standartlarda sigorta ve iletken kesitleri belirlenerek
zerlerine yazlmtr.

Makinelerin kullanm klavuzlar ve bakm kataloglar gz nnde bulundurularak

ayrca makinelere ait periyodik bakm talimatlar dzenlenir. Aada izelge 2.1de rnek
bir periyodik bakm kart grlmektedir. alma younluu gz nne alnarak baz kontrol
ve bakm sreleri, bir nceki sreye indirgenebilir (rnek: Tala deposunu boaltma sresi
haftalk periyottan gnlk periyota drlebilinir).

27

ELEKTRK MOTORU
Kablo balantlarn kontrol et
Motorun alma sesini ve ssn kontrol et
V kay kasnann balantsn ve kayn gerginliini kontrol et
Motor tespit vidalarn kontrol et
FENER ML KUTUSU
Ya gstergelerini kontrol et
Ya deitir
Yatak szdrmazlklarn kontrol et
st kapak contalarn ve balant vidalarn kontrol et
Devir deitirme kollarn kontrol et
Dililerin alma sesini kontrol et
Fener mili yataklarnn (Rulmanlarnn) alma sesini kontrol et
Torna aynasnn balant vidalarn kontrol et
Ayna koruyucusu balant vidalarn kontrol et
TORNA ARABASI
Arabann ya gstergelerini kontrol et
Ya deitir
Tala ve ana milinin pimini ve balant vidalarn kontrol et
Kremayeri kontrol et
El tekerinin boluunu kontrol et
Enine hareket mekanizmasnn ve sportun kzaklarnn boluunu
kontrol et ve ayarla
Kalemlik skma kolunu kontrol et
Kater vidalarn kontrol et
GEZER PUNTA
Gezer punta skma vidasn ve sabitleme vidasn kontrol et
Gezer puntann kamasn kontrol et
Gezer puntann eksen kakln kontrol et ve dzelt
SOUTMA TERTBATI
Soutma tertibat pompasn temizle
Soutma tertibat pompasnn filtresini temizle
Soutma svsn deitir
Soutma sistemi hortumlarn kontrol et
GENEL
Tornann talalarn temizle
Tornann hareket eden (Kzak ve kaytlar) yala
Elektrik motorlarnn kmr ve kolektrlerini kontrol et ve temizle
gerekirse yenile
Durdurma alteri, acil kapama butonunun fonksiyonunu kontrol et
Tala deposunu boalt
izelge 2.1: Periyodik bakm talimat

28

YILLIK

6 AYLIK

AYLIK

HAFTALIK

NVERSAL TORNA TEZGAHI

PERYODK BAKIM KARTI

GNLK

PERYODK BAKIM

Bu kartlarn dzenlenmesindeki ama makinenin retim iinde grevini aksaksz

yerine getirmesini; yani faal durumda bulunmasn salamaktr.
Makineleri faal durumda bulundurabilmek iin periyodik kontrollerinin mutlaka
yaplmas gerekir. Periyodik kontrolleri yaparken ayn zamanda arza tespiti de yapm
oluruz.

Makineyi gzle kontrol etmek: Makinenin genel grntsn gzle kontrol

ederek olmas gereken fakat yerinde olmayan bir elemann gzlenmesidir
(rnein, makinenin koruyucu kapaklarn yerinde olup olmad gibi).
Makineyi elle kontrol etmek: Makinenin hareketli ksmlarnn hareket edip
etmediinin kontrol edilmesi (rnein, torna arabasnn hareket edip etmedii
gibi...).
Makinenin titreimini kontrol etmek: Makinenin gzle grlmeyen dnen
ksmlarnda (rnein, rulmanlar) oluabilecek bir arza makinenin titreimli,
vuruntulu almasna neden olur. Bu durum titreim ler aralarla kontrol
edilir.
Balant elemanlarn kontrol etmek: Makine zerinde makine elemanlarn
birbirine balayan balant elemanlarnn geveyip gevemediini kontrol
etmek (rnein, cvata ve somunlarn gevek olup olmad gibi).
Ya ak kontroln yapmak: Makinelerin dili ksmlarnn mutlaka
yalanmas gerekir. Bu yalama ilemi dili kutularnn iinde deiik
sistemlerle yaplr. Dili kutularnn iindeki yalar makineni zerindeki ya
kontrol gzleri araclyla yaparz. Buralarn mutlaka kontrol edilmesi gerekir.
Szdrmazlk elemanlarn kontrol etmek: Makinelerdeki dili kutularndan
hareket; i miline miller araclyla iletilir. Milleri desteklemek ve daha iyi
dnmelerini salamak amacyla rulmanlar kullanlr. Dili kutularnn iindeki
yalarn rulmanlarn takl olduu yerlerden dar szmalarn engellemek iin
szdrmazlk elemanlar ad verilen, rnein; keeler kullanlr. Baz durumlarda
bu szdrmazlk elemanlar grevini yapamaz hale gelirler ve dili kutusundaki
ya dar szar. Bunun iin buralarn kontrol edilmesi gerekir.

29

UYGULAMA
FAALYET
UYGULAMA
FAALYET
Aadaki ilem basamaklar ve nerileri dikkate alarak atlyenizdeki bir freze
tezghnn (makinesinin) Periyodik Bakm Talimatn oluturmaya ait uygulama faaliyetini
yapnz.

LEM BASAMAKLARI

NERLER

Periyodik bakm talimatn oluturacak

izelgeyi yapnz.
Freze tezghna ait kullanm klavuzunu
ve bakm kitabn inceleyiniz.
Makinenin elektrik balant plann
inceleyiniz
ve
bakm
talimatn
oluturunuz.
Makinenin
montaj
resimlerini
inceleyerek
bakm
talimatn
oluturunuz.
Makinenin soutma sisteminin bakm
talimatn oluturunuz.
Oluturduunuz bu bakm talimatlarn
periyodik bakm talimat izelgesine
ileyiniz.

lk nce i nl veya i elbisenizi

giyiniz, gvenlik nlemlerini alnz.
Periyodik bakm talimatn oluturacak
izelgeyi yapnz.
Freze tezghna ait kullanm klavuzunu
ve bakm katalogunu inceleyiniz.
rendiin bilgiler nda bakm
talimatlarn belirleyip ve bunlar
periyodik bakm kartna yaznz.

30

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aada verilen oktan semeli sorular iin doru seenei iaretleyiniz. Noktal
yerlere gelecek doru kelimeleri bulunuz.
1.

Makine kullanm klavuzu ve bakm kataloglarnda aadaki bilgilerden hangisi

bulunur?
A) Makinenin teknik zellii
B) Makinenin yalama sistemi bilgileri
C) Makinenin montaj resmi
D) Hepsi

2.

Makine zerindeki btn paralar yerine taklm olarak toplu halde gsteren resme
.. denir.

3.

Aadakilerden hangisi pnomatik devrenin elemanlarndan biri deildir?

A) Kompresr
B) Manometreler
C) Transistr
D) Susturucular

4.

Pnomatik devre iin gerekli olan basnl havay aadakilerden hangisi retir?
A) Hidrolik pompa
B) Kompresr
C) artlandrclar
D) Pnomatik pompalar

5.

Atlyede bulunan makinelerin elektrik balantlarn gsteren planlara .

denir.

31

PERFORMANSDEERLENDRME
DEERLENDRME
PERFORMANS
Makinenin kullanm klavuzlarndan ve bakm kataloglarndan yaralanarak makineye
ait Periyodik Bakm Talimat oluturup izelgesini yapnz.

DEERLENDRME KRTERLER
1

lk nce i nl veya i elbisenizi giydiniz mi?

Makineye ait kullanm klavuzunu incelediniz mi?

Makineye ait elektrik sistemini incelediniz mi?

Pnomatik sistem planlarn incelediniz mi?

Atlye planlarn incelediniz mi?

Atlye tesisat planlarn incelediniz mi?

Makinenin montaj resimlerini incelediniz mi?

Makinenin gnlk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz mi?

Makinenin haftalk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz mi?

10

Makinenin aylk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz mi?

11

Makinenin alt aylk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz

mi?

12

Makinenin yllk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz mi?

13

Periyodik bakm talimat izelgesi hazrladnz m?

14

Belirlediin bakm talimatlarn periyodik bakm talimat

izelgesine yazdnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Uygulama esnasnda yaptnz ilemleri deerlendirme tablosu ile kontrol ediniz.
Baarsz iseniz faaliyete tekrar dnp aratrarak ya da retmeninizden yardm
alarak faaliyeti tamamlaynz.
Baarl iseniz, bir sonraki faaliyete devam ediniz.
32

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Aada verilen sorular iin doru seenei iaretleyiniz. Noktal yerlere gelecek
dorukelimeleri bulunuz.
1.

Makine kullanm klavuzu ve bakm kataloglarnda aadaki bilgilerden hangisi

bulunmaz?
A) Makinenin teknik zellii
B) Makinenin yalama sistemi bilgileri
C) Makinenin montaj resmi
D) Sat fiyat

2.

Makinelerde belirli periyotlarla yaplan kontrol almalarna . denir.

3.

Makinede oluan arzann hangi ksmda meydana geldiinin belirlenmesine ne denir?

A) Bakm
B) Onarm
C) Arza tespiti
D) Periyodik bakm

4.

Haftalk bakm ka i saatinden sonra yaplr?

A) 200
B) 8
C) 40
D) 500

5.

Basnl havann eitli elemanlar yardmyla retildii ve tketildii devrelere

. denir.

6.

Aadakilerden hangisi 6 aylk bakmda yaplmaz?

A) Elektromotorlarn kmrlerinin kontrol
B) Durdurma alterinin kontrol
C) kan talalarn temizlii
D) Hidrolik balant hortumlarnn kontrol

7.

Makine zerindeki btn paralar yerine taklm olarak toplu halde gsteren resme
.. denir.

8.

Aadakilerden hangisinde basnl hava kullanlr?

A) Makinede kan talalarn temizlendiinde
B) Silindirlerin hareket ettirilmesinde
C) Pnomatik motorlarn altrlmasnda
D) Hepsi

33

9.

Aadakilerden hangisi atlye planlarnda bulunur?

A) Elektrik balant emas
B) Makinelerin balant emas
C) Pnomatik devre plan
D) Komple resimler

10.

Atlyede bulunan makinelerin elektrik balantlarn gsteren planlara .

denir.

34

PERFORMANS
DEERLENDRME
PERFORMANS
DEERLENDRME
Makinenin kullanm klavuzlarndan ve bakm kataloglarndan yaralanarak makineye
ait Periyodik Bakm Takvimi ve Periyodik Bakm Talimat oluturup izelgelerini yapnz.

DEERLENDRME KRTERLER
1

lk nce i nl veya i elbisenizi giydiniz mi?

Makineye ait kullanm klavuzunu incelediniz mi?

Makineye ait elektrik sistemini incelediniz mi?

Pnomatik sistem planlarn incelediniz mi?

Atlye planlarn incelediniz mi?

Atlye tesisat planlarn incelediniz mi?

Makinenin montaj resimlerini incelediniz mi?

Makinenin gnlk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz mi?

Makinenin haftalk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz mi?

10

Makinenin aylk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz mi?

11

Makinenin alt aylk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz

mi?

12

Makinenin yllk bakmnn yaplaca yerleri belirlediniz mi?

13

Periyodik bakm talimat izelgesi hazrladnz m?

14

Belirlediin bakm talimatlarn periyodik bakm talimat

izelgesine yazdnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda eksiklikleriniz varsa renme faaliyetlerini
tekrarlaynz.
Baarsz veya eksik bilgileriniz var ise eksik faaliyete dnp aratrarak ya da
retmeninizden yardm alarak modl bilgilerini tekrar edip faaliyeti tamamlaynz.
35

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4

Onarm
Bakm
A
C
Periyodik
Bakm

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI

1

D
Montaj
resmi
C
B
Atlye
tesisat plan

2
3
4
5

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI

1
2
3
4

D
Bakm
C
C
Pnomatik
devre
C
Montaj
resmi
D
B
Atlye
tesisat plan

5
6
7
8
9
10

36

KAYNAKA
KAYNAKA

Elektrik Elektronik Teknolojisi, Kuvvet Projeleri Modl, Ankara, 2006.

KK Mehmet, Hidrolik Pnomatik, stanbul, 2006.
Milli Eitim Bakanl Yaynlar, 2918 Metal Meslek Bilgisi, stanbul, 1995.
Yardmc ve Kaynak Kitaplar Dizisi:114 ISBN 975-11-1008-4 Yayn Hakk:
VERLAG EUROPA-LEHRMITTER. Nourney, Vollmer GmbH&Co.
Dsselbergen Stabe 23. Postfach 2160. 5657 Haan-Guiten Trke Yayn Hakk
Milli Eitim Bakanlna aittir.
AHN Sebahattin, Konfeksiyon Makineleri Bakm Onarm Yaynlanmam
Ders Notlar.
EN Zeki, Nail ZLNGR, Makine Meslek Resmi II, stanbul, 2001.
Taksan Takm Tezgahlar San. Tic. A., TMC 500/700 Tezgah Kullanm ve
Bakm El Kitab.

37