Ploa P se kree u vertikalnoj ravni pomou zglobno

vezanih paralelnih tapova AB i CD pri emu je

AB CD l . U ploe je urezan ljeb u kojem se naliazi

kuglica M nase m. Poluge AB i CD se obru
konstantnom ugaonom brzinom Z . Ako se u poetnom
trenutku taka nalazila u poloaju O i krenula brzinom
vO u pravcu ljeba, a poluge AB i CD bile vertikalno
postavljene, odrediti:
a) zakon kretanja kuglice du lijeba,
b) boni pritisak ljeba na kuglicu.
Rjeenje:
Opti oblik vektorske jednaine kretanja take koja vri
relativno kretanje je:
m ar

Ploa ABCD u kojoj je urezan ljeb oblika

krunice, poluprenika R, obre se konstantnom
ugaonom brzinom Z oko ose Az. U ljeb se ubaci
kuglica mase m, poetnom brzinom vO u taki A.
Odrediti brzinu kojom e kuglica napustiti lijeb.
Rjeenje:

in
6FS  Fpin  Fcor

Inercijalne sile se date izrazima:

in
m a p , Fcor

Fpin

T: m

Na plou se prenosi kretanje taaka B i D tapova

AB i CD, a poto se tapovi obru paralelno jedan
drugom slijedi da ploa vri translatorno kretanje
pa je ubrzanje svih taka ploe jednako normalnom
ubrzanju taka B i D uslijed obrtanja aP
Kod translatornog kretanja Z

Fpin

0 te je i acor

mZ l , F

in
cor

dv ds
mg cos M  mZ 2 x sin M
dt ds
v dv g cos M ds  Z 2x sinM ds

v dv

Fpin sin M

mar

my
y

2 v

v
2

mZ 2l sin M

N  G  F cos M
in
p

N  mg  mZ 2l sin M

Poto se tapovi obru sa konstantnom ugaonom brzinom Z ugao obrtanja je dat sa

M Zt , pa slijedi:

Z 2l sin Zt 

N  mg  mZ 2l sin Zt 

Integracijom jednaine po x osi uzimajui zadate poetne uslove

dobija se zakon kretanja take M:
x

dxx

Z 2l sin
in
n Zt  dt

vo

v 0  Zl  Zl cos Zt 

dx v

 Zl  Zl cos Zt  dt

v 0  Zl  t  l sin Zt 

Iz jednaine za y osu moe se odrediti veliina reakcije zida lijeba:

mg  mZ 2l sin Zt 

0, x

0, x

vO 

g dy  Z 2 x dx

vO

Projektovanjem jednaine kretanja na x i y osu za

taku M (slika) dobije se:

mx
x

dv
G cos M  Fpin sin M
dt
mZ 2 x

Z 2l .

Intenziteti inercijalnih sila su na osnovu toga:

in
p

in
G  N1  N 2  Fpin  Fcor

ma
ar

m acor

g y 0
vO

x2
Z
2

v  2gR  Z R
2
O

M

dy

dx

Na glatkom tapu AB duine l 100 cm koji

se obre konstantnom ugaonom brzinom Z
oko vertikalne ose y kree se prsten M mase
1
m 0,1 kg . Nakon vremena t1
ln3
2S
prsten se nae na kraju B tapa. Prsten je
zapoeo kretanje iz poloaja MO bez poetne
relativne brzine. Odrediti intenzitet ugaone
brzine Z tapa.
Rjeenje:
Opti oblik vektorske jednaine kretanja
take koja vri relativno kretanje je:
in
6FS  Fpin  Fcor

m ar

Inercijalne sile se date izrazima:

in
m a p , Fcor

Fpin

m acor

Poto se tap obre konstatnom ugaonom

brzinom, prenosno ubrzanje prstena je
normalno ubrzanje uslijed obrtanja tapa,
usmjereno ka osi obrtanja y dato sa:
a p Z 2x
Koriolisovo ubrzanje je okomito na ravan u kome lee vektori ugaone brzine (y osa) i
relativne brzine prstena tj. okomito na vertikalnu ravan tapa Oxy.

2  Z u vr 

acor

Na osnovu vektora ubrzanja, na slici su naznaeni i vektori inercijalnih sila. Pored

inercijalnih sila na prsten djeluje njegova teina i rekcija tapa pa je za prsten M
vektorska jednaina relativnog kretanja:
in
G  N1  N 2  Fpin  Fcor

ma
ar

Ako se jednaina kretanja projektuje na x osu dobije se:

mx mar Fpin mZ 2x
Integracijom

tO

dx
x
dt

0, xO

Z 2x

jednaine

60 cm, xO

d
dx
dx

2 x

2 x

60

Z2

x
2

60

Z x  60
2

0, t1
0,

100

Z 2 x dx

x
2

x
osi
uzimajui
zadate
1

ln3, x1 100 cm dobija se:

2S

x dx
0

po

granine

Z x 2  602
dx

x  60
60
1
I Z
ln 3
2S
1
ln 3 Z
ln 3
2S
2

uslove

1
ln 3
2S

100

dt

60

5/3

60

dx

dx

x2
60
1
602
dz
z 2 1

60

100 t

ln z  z 2  1

Odavde slijedi da je intenzitet ugaone brzine Z

2S .

5
5

 1  ln1
3
3

ln 3

60dz

ln

5
3
1

5/3