EVROKOD 8 OPTE ODREDBE

I ZEMLJOTRESNO DEJSTVO
dr Sran Jankovi, dipl.in.gra.
8-9. septembar 2013.
Podgorica

Sadraj
Opte odredbe

Djelovi EC8 i sadraj EC8-1

Nacionalno definisani parametri
Projektni ciljevi EC8
Osnovni zahtjevi ponaanja
Faktor znaaja
Granino stanje nosivosti
Granino stanje upotrebljivosti
Specifine mjere

Sadraj
Zemljotresno dejstvo

Uslovi tla
Klasifikacija tla
Seizmika dejstva - seizmike zone
Elastini spektar odgovora
Vertikalni elastini spektar odgovora
Projektni spektar za elastinu analizu
Alternativno prikazivanje zemljotresnog dejstva

Djelovi EC 8 - Proraun Seizmiki

Otpornih Konstrukcija

EN 1998-1,
EN 1998-2,
EN 1998-3,

EN 1998-4,
EN 1998-5,

EN 1998-6,

Opta pravila, seizmika dejstva i

pravila za zgrade
Mostovi
Procjena stanja i ojaanje
postojeih zgrada
Silosi, rezervoari i cjevovodi
Fundiranje, potporne
konstrukcije i geotehniki aspekti
Tornjevi, jarboli i dimnjaci

Sadraj EC8-1

Opte odredbe
Zahtjevi ponaanja i granina stanja
Uslovi tla i zemljotresno dejstvo
Projektovanje zgrada
Posebna pravila za:

Betonske zgrade
eline zgrade
Spregnute konstrukcije zgrada
Drvene zgrade
Zidane zgrade

Bazna izolacija

Nacionalno definisani parametri

Parametri koji su ostavljeni u Evrokodovima kao

otvoreni za nacionalni izbor (NDPs):

vrijednosti i/ili klase gdje su u Evrokodu date alternative,

vrijednosti koje se koriste kada je u Evrokodu dat samo simbol,
podaci koji su specifini za pojedine zemlje (geografski,
klimatski itd.),
postupci koji se primjenjuju kada su u Evrokodu dati alternativni
postupci

Nacionalni aneks moe takoe sadrati:

odluke o primjeni informativnih aneksa,

reference na nekontradiktorne dopunske informacije koje
pomau korisniku u primjeni Evrokoda

Nacionalno definisani parametri kod EC8-1

Opte odredbe i definisanje seizmikog opter.:

Modeliranje, analize i projektovanje zgrada:
Betonske zgrade :
eline zgrade :
Spregnute konstrukcije zgrada:
Drvene zgrade :
Zidane zgrade :
Bazna izolacija :
UKUPNO:

11
7
11
6
4
1
15
1
56

Projektni ciljevi EC8

U sluaju zemljotresa treba da su:

Ljudski ivoti zatieni

Oteenja ograniena

Objekti znaajni za zatitu ljudi u upotrebljivom

stanju
Specialne konstrukcije, kao to su nuklearne elektrane,
platforme u moru i velike brane su izvan oblasti primjene EC8

Osnovni zahtjevi ponaanja

Zahtjev da se objekat ne srui

Konstrukcija mora da bude projektovana i izvedena

da izdri projektni zemljotres bez lokalnog i
globalnog ruenja
kapacitet nosivosti i konstrukcijski integritet moraju
biti sauvani nakon prestanka dejstva zemljotresa.
Posle zemljotresa konstrukcija moe biti ekonomski nepopravljiva ali
bi trebala obezbjediti sigurnu evakuaciju stanara pri dejstvu
afterokova
Provjerom graninog stanja nosivosti zadovoljava se ovaj zahtjev

Osnovni zahtjevi ponaanja

Zahtjev da se objekat ne srui
Za uobiajene konstrukcije ovaj zahtjev treba ispuniti
za referentni zemljotres sa 10% vjerovatnoe
prekoraenja u 50 godina ili sa povratnim periodom
od 475 godina

Osnovni zahtjevi ponaanja

Zahtjev ogranienja oteenja

Konstrukcija mora biti projektovana i izvedena da

izdri seizmiko dejstvo sa veom vjerovatnoom
pojave od projektnog seizmikog dejstva bez
znaajnije pojave oteenja
Treba izbjei ogranienja u korienju
Cijena opravke ne bi trebala da bude previsoka u
odnosu na cijenu same konstrukcije.
Konstrukcija bi trebalo da ima sauvanu nosivost i krutost, bez trajnih
oteenja i bez potrebe za sanacijom. Nekonstruktivna oteenja trebaju
biti ekonomski popravljiva
Provjerom graninog stanja upotrebljivosti zadovoljava se ovaj zahtjev

Osnovni zahtjevi ponaanja

Zahtjev ogranienja oteenja
Za uobiajene konstrukcije ovaj zahtjev treba ispuniti
za referentni zemljotres sa 10% vjerovatnoe
prekoraenja u 10 godina ili sa povratnim periodom
od 95 godina

Faktor znaaja
Nivoi pouzdanosti sa kojima se ispunjavaju osnovni zahtjevi zavise od klasa znaaja
konstrukcija kojima su pridruene vrijednosti faktora znaaja I. Za pojedine
klase znaaja projektno seizmiko optereenje se dobija mnoenjem referetnog
seizmikog dejstva sa odgovarajuim faktorom znaaja
Klase
zna
aja
I

Opis - namjena zgrada

Faktor znaaja
zgrade, I

Zgrade manje vanosti za javnu sigurnost, npr.

poljoprivredne zgrade i sl.

0.8

II

Obine zgrade koje ne pripadaju drugim

razredima

1.0

III

Zgrade ija je zemljotresna otpornost vana zbog

posljedica vezanih uz ruenje, npr. kole,
dvorane, kulturne institucije, itd

1.2

IV

Zgrade ija je cjelovitost neposredno nakon

zemljotresa ivotno vana za zatitu ljudi, npr.
bolnice, vatrogasne stanice, elektrine
stanice, itd

1.4

Faktor znaaja povratni period

Povratni period

Faktor znaaja
zgrade, I

243

0.8

475

1.0

820

1.2

1303

1.4

Granino stanje nosivosti

Verifikacija da konstrukcija posjeduje odgovarajuu

otpornost i kapacitet disipacije energije
Otpornost i kapacitet disipacije energije su povezani
sa nivoom do kojeg se nelinearni odgovor oekuje
Balans izmeu otpornosti i kapacitet disipacije
energije je definisan preko faktora ponaanja q i
pridruene klase duktilnosti

Upotreba jednostavnijih pravila u sluajevima niske

seizminosti
EC8 se ne mora primjenjivati za sluaj vrlo niske
seizminosti

Granino stanje upotrebljivosti

Obezbjeenje prihvatljivog nivo oteenja i vitalnih
funkcija se sprovodi preko ogranienja relativnog
spratnog pomjeranja pri frekvetnom
zemljotresu:

0.5% za krte nenosee elemente spojene sa

konstrukcijom
0.75% za duktilne nenosee elemente spojene
sa konstrukcijom
1.0% za nekonstruktivne elemente koji ne
ometaju deformacije konstrukcije

Specifine mjere
Specifine mjere za obezbjeenje dobrog ponaanja
i pri seizmikim dejstvima jaim od projektnih

Jednostavan i pravilan oblik u osnovi i po visini

Izbjegavanje krtih lomova i formiranje
nestabilnih mehanizama
Posebnu panju posvetiti obradi detalja na
mjestima nelinearnih deformacija (mjesta
disipacije energije)
Adekvatan model sa uzimanjem u raun
deformacija tla i nenoseih elemenata

Uslovi tla

Na oscilacije tla na povrini veliki uticaj imaju

karakteristike lokalnog tla
EC8 1 zahtjeva da se izvre odgovarajua
ispitivanja (in-situ ili laboratoriska) da bi se tlo
klasifikovalo u odreene kategorije
Ispitivanje mogunosti pojave proloma tla,
nestabilnosti kosina, slijeganja tla, likvefakcije,
treba izvriti u skladu sa EC8-dio 4

Klasifikacija tla
Parametri
Tip tla

Opis geolokog profila

vs,30 (m/s)

NSPT (udarci/
30cm)

cu (kPa)

Stijena ili slina geoloka formacija, ukljuujui i najvie 5 m slabijeg materijala na

povrini

> 800

Depoziti veoma zbijenog pijeska, ljunka ili veoma krute gline, najmanje nekoliko
desetina metara debljine, koje karakterie postepeno poveanje mehanikih
karakteristika sa dubinom

360-800

> 50

> 250

Duboki depoziti zbijenog ili srednje zbijenog pijeska, ljunka ili krute gline sa
debljinom od nekoliko desetina metara do vie stotina metara

180 - 360

15 - 50

70 250

Depoziti slabo do srednje zbijenih nekohezionih tla (sa ili bez mekih kohezionih
proslojeva) ili predominantno mekih do vstih kohezionih tla

< 180

< 15

< 70

Profil tla koji se sastoji od povrinskog aluvijalnog sloja sa vrijednostima vs tipa C ili
D i debljine izmeu 5 i 20 metara, ispod kojeg se nalazi krui materijal sa vs >
800 m/s

S1

Depoziti koji se sastoje ili sadre najmanje 10 m debeo sloj mekih glina/mulja sa
visokim vrijednostima indeksa plastinosti (PI > 40) i visokim sadrajem vode

S2

Depoziti tenih tla osjetljivih glina, ili bilo koji drugi profil tla koji nije ukljuen u
tipovima A E i S1

< 100
(indik
ativno
)

10 20

Seizmika dejstva seizmike zone

Teritorija zemlje treba biti podijeljena u seizmike

zone u zavisnosti od lokalnog seizmikog hazarda. Po
definiciji u okviru svake zone seizmiki hazard se
smatra konstantnim.
Osnovni parametar sa kojim se opisuje seizmiki
hazard je referentno maksimalno horizontalno
ubrzanje tla agR na osnovnoj stijeni, to jest tla tipa A.
Za posebne tipove konstrukcija, dodatni parametri
mogu biti traeni.

Seizmika dejstva seizmike zone

Referentno maksimalno horizontalno ubrzanje tla za

svaku seizmiku zonu treba da korespondira
referentnom povratnom periodu TNCR zemljotresa koji
se koristi kod analize graninog stanja kolapsa
(preporuena vrijednost u EC8 je TNCR = 475 godina) i
dato je za referentni tip objekta kome je pridruen
faktor znaaja I = 1.
Projektno maksimalno horizontalno ubrzanje tla:
ag = I . agR
Niska seizminost:
ag 0.08g ili proizvod ag . S 0.1g
Veoma niska seizminost:
ag 0.04g ili proizvod ag . S 0.05g

Elastini spektar odgovora

Elastini spektar odgovora je u EC8 osnovni nain definisanja

seizmikog optereenja
Isti oblik za dva nivoa deizmikog dejstva (Granina stanja
nosivosti i upotrebljivosti)
Dvije ortogonalne nezavisne horizontalne komponenete
Vertikalni spektar se razlikuje od horizontalnog spektra i isti
je za sve tipove tla
Mogue je koristiti vie od jednog oblika spektra
Za neke specijalne sluajeve potrebno je uzeti u raun uticaj
topografskih efekata (EN1998-5) i varijaciju kretanja tla u
prostoru i vremenu (EN1998-2)

Elastini spektar odgovora

etiri grane spektra:
T

0 T TB : S e (T ) = a g S 1 + ( 2,5 1)
TB
TB T TC : S e (T ) = a g S 2,5

T
TC T TD : Se (T ) = ag S 2,5 C
T
T T
TD T 4 s : Se (T ) = ag S 2,5 C 2D
T
Se (T) - elastini spektar odgovora
ag
- projektno maksimalno horizontalno ubrzanje tla
TB,TC TD - granine vrijednosti na spektru
S
- faktor tla

- korekcioni faktor priguenja ( = 1 za 5% priguenja)

Elastini spektar odgovora

Standardni oblik elastinog spektra
Vrijednosti
perioda TB,TC
TD i faktora tla
S zavise od
kategorije tla i
predstavljaju
NDP-re

Elastini spektar odgovora

U EC8 su preporuena dva tipa spektra u zavisnosti
od karakteristika zemljotresa koji najvie
doprinosi probabilistikoj procjeni seizmikog
hazarda na datoj lokaciji :

Tip 1 Velika i srednja seizminost regiona

(Ms>5.5)
Tip 2 Mala seizminost regiona (Ms5.5); Bliski
zemljotresi

Elastini spektar odgovora - Tip 1

Spektri tipa 1
Zemljotresi sa Ms>5.5

Elastini spektar odgovora - Tip 2

Spektri tipa 2
Zemljotresi sa Ms5.5

Vertikalni elastini spektar odgovora

etiri grane spektra:
T

0 T TB : Sve (T ) = avg 1 + ( 3.0 1)

TB

TB T TC : S ve (T ) = avg 3.0
T
TC T TD : Sve (T ) = avg 3.0 C
T
T T
TD T 4 s : Sve (T ) = avg 3.0 C 2D
T
Sve (T) - vertikalni elastini spektar odgovora
avg
- projektno maksimalno vertikalno ubrzanje tla
TB,TC TD - granine vrijednosti na spektru
S
- faktor tla

- korekcioni faktor priguenja ( = 1 za 5% priguenja)

Vertikalni elastini spektar odgovora

Preporuene vrijednosti:

Faktor tla S ne utie na

vertikalni spektar odgovora

Vertikalni elastini spektar odgovora

Ako je maksimalno vertikalno ubrzanje tla avg
0.25g vertikalnu komponentu zemljotresa treba uzeti
u raun u sljedeim sluajevima:
horizontalni ili priblino horizontalni konstruktivni
elementi raspona 20 m ili vei
horizontalne ili priblino horizontalne konzole
raspona duih od 5 m
horizontalni ili priblino horizontalni prenapregnuti
elementi
grede na koje su oslonjeni stubovi
bazno izolovane konstrukcije

Projektni spektar za elastinu analizu

Projektni spektar se dobija pomou elastinog spektra
2 T
0 T TB : S d (T ) = ag S +
3 TB

TB T TC : S d (T ) = ag S

2.5 2


q
3

2 .5
q

2.5 TC

a g S
TC T TD : S d (T ) =
q T

ag

2.5 TCTD

a g S
TD T : S d (T ) =
q T 2

ag

Sd (T)
q

- projektni spektar
- faktor ponaanja
- faktor donje granice (preporuena vrijednost 0.2)

Projektni spektar za elastinu analizu

Korekcioni faktor za priguenje nije ukljuen

Faktor ponaanja q uzima u obzir i sluaj kada je
viskozno priguenje razliito od 5%
Da bi se izbjegla eksplicitna nelinearna seizmika
analiza, sprovodi se elastina analiza bazirana na
elastinom spektru odgovora redukovana
dijeljenjem ovog spektra sa faktorom ponaanja
q. Faktor ponaanja q u stvari predstavlja
priblian odnos sile koja bi se javila u potpuno
elastinom sistemu i sile koja se koristi prilikom
projektovanja.

f umax
R=
=
==q
fy
uy

Projektni spektar za elastinu analizu

Alternativno prikazivanje zemljotresnog

dejstva
Vremenska istorija ubrzanja tla (neophodna za nelinearne
dinamike analize)
Tri akcelerograma koji istovremeno djeluju
Vjetaki akcelerogrami
moraju da odgovaraju elastinom spektru odgovora za 5%
priguenja
trajanje treba da bude u skladu sa Magnitudom i trajanje
due od 10sec
minimalni broj akcelerograma: 3
Zabiljeeni ili simulirani akcelerogrami
skalirani na vrijednost ag . S
moraju da odgovaraju elastinom spektru odgovora za 5%
priguenja

HVALA !