4-04 Elektrotehnicar Racunara PDF

OBRAZOVNI PROGRAM
ELEKTROTEHNIAR
RAUNARA
SADRAJ
OPTI DIO .................................................................................................. 3
1. NAZIV PROGRAMA: ELEKTROTEHNIAR RAUNARA ............................................. 3
2. NASTAVNI PLAN ........................................................................................ 3
POSEBNI DIO ................................................................................................ 6
1. PREDMETNI PROGRAMI ................................................................................ 6
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI ...................................................................... 6
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................. 7
1.2.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE ...................................................................... 7
1.2.2. OSNOVI RAUNARSTVA ......................................................................... 15
1.2.3. OSNOVE ELEKTRONIKE .......................................................................... 22
1.2.4. OPERATIVNI SISTEMI ............................................................................. 29
1.2.5. DIGITALNA ELEKTRONIKA ...................................................................... 34
1.2.6. PRENOS PODATAKA .............................................................................. 40
1.2.7. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJA ....................................................... 48
1.2.8. PROGRAMIRANJE ................................................................................. 63
1.2.8. RAUNARSKE MREE ............................................................................ 74
1.2.10. BAZE PODATAKA................................................................................ 82
1.2.11. PREDUZETNITVO .............................................................................. 88
1.2.12. PRAKTINA NASTAVA .......................................................................... 94
1.3. IZBORNA NASTAVA .............................................................................. 109
1.3.1. ENGLESKI (JEZIK STRUKE) .................................................................... 109
1.3.2. EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE .................................................. 121
1.3.3. POSLOVNA KOMUNIKACIJA ................................................................... 126
1.3.4. RAUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE ...................................... 131
1.3.5. AUTOMATSKO UPRAVLJANJE ................................................................ 145
1.3.6. OSNOVE ENERGETIKE I ENERGETSKA EFIKASNOST ...................................... 151
1.3.7. MEHATRONIKA .................................................................................. 161
1.3.8. OBJEKTNO PROGRAMIRANJE ................................................................ 173
2. STRUNI ISPIT ........................................................................................ 178
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO - TEORIJSKI DIO ISPITA .................................. 178
2.1.1. BAZE PODATAKA ............................................................................... 178
2.1.2. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJE ..................................................... 181
2.1.2. PROGRAMIRANJE ............................................................................... 184
2.1.2. RAUNARSKE MREE .......................................................................... 189
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD ........................................................... 191
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA UENIKA ...................................... 195
4. USLOVI ZA ZAVRETAK OBRAZOVANJA ......................................................... 196
5. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA .......... 196
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH .......................... 196
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA .......................... 196
8. OBLIK ORGANIZACIJE I IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................. 198
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................... 198
9. PROFESIONALNA PRAKSA .......................................................................... 199
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 200
11. SPISAK UESNIKA KOJI SU UESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA ........ 201
OPTI DIO
1. Naziv programa: ELEKTROTEHNIAR RAUNARA
2. Nastavni plan
Redni
broj
A
1.
2.
3.
4.
5.
Nastavni predmeti grupe predmeta

Opteobrazovni predmeti
Maternji jezik i knjievnost
Matematika
Strani jezik
Fiziko vaspitanje
Informatika
Drutvena grupa predmeta
1.
Istorija
2.
Geografija
3.
Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1.
Fizika
2.
Hemija
UKUPNO A
B
Struno - teorijski predmeti
1.
Osnove elektrotehnike
2.
Osnovi raunarstva
3.
Osnove elektronike
4.
Operativni sistemi
5.
Digitalna elektronika
6.
Prenos podataka
Aplikativni softver i
7.
multimedija
8.
Programiranje
9.
Raunarske mree
10.
Baze podataka
11.
Preduzetnitvo
UKUPNO B
C
Praktina nastava
UKUPNO B+C
D
Slobodne aktivnosti
E
Izborna nastava
1.
Engleski (jezik struke)
Ekologija i zatita ivotne
2.
sredine
3.
Poslovna komunikacija
Raunarska grafika i internet
4.
tehnologije
5.
Automatsko upravljanje
Osnove energetike i
6.
energetska efikasnost
7.
Mehatronika
8.
Objektno programiranje
F
Profesionalna praksa
G
Sedmini broj asova
H
Broj radnih sedmica
Ukupno (A+B+C+D) = 4512
I
II
III
IV
sed. god. sed. god. sed. god. sed. god.
3
3
2
2
2
108
108
72
72
72
2
2
72
72
3
3
2
2
108
108
72
72
3
3
2
2
108
108
72
72
3
3
2
2
99
99
66
66
648
4
3
144
108
7
4
11
1
2
2
252
144
396
36
72
72
72
10 dana
32
36
423
423
282
282
72
72
72
72
72
2
14
72
504
72
72
1842
108
3
2
3
108
72
108
72
18
Ukupno
11
4
15
1
2
2
396
144
540
36
72
72
10
360
10
330
252
108
108
72
108
72
72
72
66
138
3
2
2
108
72
72
11
6
17
1
4
2
396
216
612
36
144
72
3
2
2
2
11
6
17
1
4
2
99
66
66
66
363
198
561
33
132
66
207
138
138
66
471
702
2109
141
420
282
72
72
72
10 dana
32
36
72
2
72
72
66
138
72
66
138
72
2
2
66
66
138
66
30 dana
10 dana
32
36
144
32
33
141
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa

- Sticanje optih i osnovnih znanja za razumjevanje zakonitosti pojava u prirodi i
drutvu.
- Sticanje znanja i razvijanje vjetina za uspjean rad i struno usavravanje.
- Razvijanje motivacije za cjeloivotno obrazovanje i usavravanje i oblikovnje
trajnog sistema vrijednosti.
- Omoguavanje sticanja znanja za uspjenu upotrebu i praenje razvoja
savremenih tehnologija komunikacije.
- Upoznavanje osnovnih elemenata programske opreme, pravila za pisanje
programa i osnovnih znanja o sintaksi i semantici jednog programskog jezika.
- Razvijanje sposobnosti razumijevanja i stvaranja apstraktnih predstava o
pojavama koje se tee razumiju.
- Upoznavanje podruja elektrotehnike i informatike struke i utvrivanje
osnovnih strunih znanja za povezivanje teorije i prakse.
- Upoznavanje mjernih instrumenata i principa mjerenja elektrinih i drugih
fizikih veliina.
- Razvijanje svijesti i pozitivnog odnosa prema mjerama za smanjivanje zagaenja
i zatite ivotne sredine i prema racionalnoj upotrebi energije i materijala.
- Upoznavanje standarda, tehnikih propisa i regulative i razvijanje svijesti o
dosljednom potovanju propisa o zatiti na radu i zatiti okoline.
- Upoznavanje nekih osnovnih elektronskih ema povezivanja analogne i digitalne
tehnike.
- Upoznavanje osnovnih operacionih sistema i osposobljavanje za instaliranje i
prilagoavanje programske opreme zahtjevima korisnika, kao i korienje
standardne opreme.
- Upoznavanje sastavnih djelova raunara, njihovih karakteristika i funkcija,
tehnika i naina povezivanja u funkcionalne informatike sisteme i informatike
mree.
- Osposobljavanje za ugradnju i servisiranje komponenti.
- Upoznavanje osnovnih oblika informatikih mrea, metoda provjeravanja
djelovanja, ustanovljavanja i eliminisanja greaka u mreama.
- Osposobljavanje za sastavljanje i kombinovanje komponenti u funkcionalne
informatike sisteme i mree.
- Osposobljavanje za korienje softverskih paketa za izradu raznih dokumenata
(teksta, prorauna, grafike, obrade slika), za traenje i razmjenu podataka na
mreama itd.
- Upoznavanje sa karakteristikama algoritamskog pristupa u rjeavanju problema i
osposobljavanje za razvijanjem jednostavnih programa.
- Osposobljavanje za kreiranjem baze, web prezentacije, animacije itd.
4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih
- U kolu za sticanje srednjeg strunog obrazovanja u etvorogodinjem trajanju obrazovni program Elektrotehniar raunara, mogu se upisati lica koja su zavrila
osnovnu kolu ili dvogodinju strunu kolu i nijesu starija od 17 godina. Izuzetno,
u kolu se mogu upisati lica do 18-te godine uz odobrenje Nastavnikog vijea
kole.
- Lica koja su napunila 18 godina ivota ukljuuju se u program za obrazovanje
odraslih.
- Ako se za upis prijavio vei broj kandidata od broja raspisanih mjesta za upis,
upis se vri prema Pravilniku o upisu uenika u strunu kolu.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje traje etiri godine.
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta
tekue godine postigli prelaznu ocjenu i obavili profesionalnu praksu.
- Lica koja su zavrila dvogodinju strunu kolu mogu se ukljuiti u drugi ili trei
razred sa obzirom na vrstu programa prethodnog obrazovanja, uz polaganje
dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa Pravilnikom (planom) za izvoenje
obrazovnog programa za odrasle koji donosi nadlena institucija.
7. Obrazovanje koje se stie
- Zavretkom obrazovnog programa Elektrotehniar raunara, uenik stie struno
obrazovanje u etvorogodinjem trajanju ELEKTROTEHNIAR RAUNARA.
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST
1.1.2 MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. FIZIKO VASPITANJE
1.1.5. INFORMATIKA
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9.FIZIKA
1.1.10.HEMIJA
Napomena:
Katalozi opteobrazovnih predmeta su u nadlenosti Zavoda za kolstvo.
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI

1.2.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE
1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTROTEHNIKE
2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Praktina
nastava
Ukupno
Teorija
Vjebe
108
72
36
36
144
108
180
72
252
Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

3. Opti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovnim zakonima elektrotehnike u kolima jednosmjerne i
naizmjenine struje.
- Upoznavanje zakonitosti elektrostatikog i elektromagnetnog polja.
- Upoznavanje uloge razliitih materijala, njihovih fizikih i hemijskih
karakteristika.
- Razvijanje sposobnosti rjeavanja elementarnih problemskih zadataka.
- Prepoznavanje i razumijevanje primjene osnovnih fizikih zakona kod elektrinih
instrumenata, maina i ureaja.
- Upoznavanje mjera zatite pri radu u laboratoriji.
- Primjenjivanje teorijskog znanja u praktinom / laboratorijskom radu.
- Upoznavanje naina rjeavanja problemskih zadataka kroz interdisciplinarni
pristup.
- Razumijevanje i pravilna upotreba strune terminologije.
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvodni dio - Elektrina svojstva materije
- Razvija sposobnost
- Uoava strukturu
- Objanjava
logikog
materije i njenu
strukturu materije.
razmiljanja.
valentnost na
primjerima atoma.
- Opisuje elektrina
- Razvija svijest o
- Razlikuje i
svojstva
ureenosti u
uporeuje
materijala.
sistemu prirodnih
izolatore,
nauka i nastoji da
provodnike i
- Navodi
samostalno izvodi
poluprovodnike.
meunarodni SI
analogije.
- Uporeuje mjerne
sistem jedinica.
veliine i navodi
primjere.
Elektrostatika
- Na primjeru uoava - Razvija
- Opisuje
odgovornost o
probno
elementarno
zatiti ivotne
naelektrisanje.
naelektrisanje.
sredine.
- Primjenjuje
- Definie vektorske
osnovne operacije
veliine.
sa vektorima.
- Stie radne navike.
- Na primjerima
- Navodi Kulonov
odreuje silu koja
zakon.
djeluje izmeu
naelektrisanja.
- Objanjava
logikog
- Crta sile
elektrino polje i
razmiljanja.
elektrinog polja
veliine koje ga
za razliite
karakteriu.
primjere
naelektrisanja.
- Definie fluks
- Razlikuje
elekrinog polja.
homogeno od
- Definie potencijal
nehomogenog
elektrinog polja i
elektrinog polja.
napon.
- Odreuje fluks na
primjerima.
- Definie osnovne
- Izraunava
elektrine
potencijal i napon
karakteristike
na razliitim
kondenzatora.
primjerima
- Navodi naine
naelektrisanih
vezivanja
tijela.
kondenzatora.
- Razlikuje vrste
kondenzatora i
- Objanjava
proraunava
ponaanje
kapacitivnost.
dielektrika u
- ematski prikazuje
elektrostatikom
vezivanje
polju.
kondenzatora u
grupe i
Preporuke za
izvoenje nastave
- Prikazati modele
razliitih atoma i
analizirati
strukturu.
- Dati primjere
izvedenih jedinica i
pretvaranja
jedinica.
- Uraditi zadatke
sabiranja i
oduzimanja
vektora.
- Praktino pokazati
primjere
manifestacije
elektrostatikog
polja.
- Crtati vektore
elektrostatikog
polja
- Uraditi raunske
primjere
odreivanja
potencijala i
razlike potencijala
naelektrisanih
tijela.
- Uraditi zadatke: za
rednu, paralelnu i
mjeovitu vezu
kondenzatora.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
proraunava
ekvivalentnu
kapacitivnost.
- Uporeuje
kapacitivnosti
kondenzatora koji
imaju razliite
dielektrike.
Jednosmjerna elektrina struja
- Izraunava jainu i
- Objanjava pojam
gustinu elektrine
jednosmjerne
struje na
struje i definie
primjerima.
njene parametre.
- Razlikuje realne
- Definie
izvore
elektromotornu
elektromotorne
silu.
sile.
- Definie elektrinu - Izraunava
elektrinu
otpornost i
otpornost i
provodnost.
provodnost na
primjerima i
- Definie Omov
uoava uticaj
zakon.
temperature na
njihove vrijednosti.
- Definie Dulov
- Radi zadatke za
zakon.
prosto elektrino
kolo s primjenom
- Definie Prvi i Drugi
Omovog zakona.
Kirhofov zakon.
- Izraunava gubitke
snage pomou
- Navodi naine
Dulovog zakona.
vezivanja
- Radi zadatke
otpornika.
koristei Prvi i
Drugi Kirhofov
- Navodi i objanjava
zakon.
metode rjeavanja
sloenih elektrinih - Crta eme
vezivanja otpornika
kola.
i izraunava
ekvivalentnu
otpornost.
- Razumije principe
pojednostavljivanja
sloenih elektrinih
kola i upotrebljava
ih prilikom
rjeavanja
zadataka.
Elektromagnetizam
- Objanjava
- Uoava pojavu
magnetno polje,
magnetnog polja
- Stie svijest o
vanosti uvanja
energetskih izvora.
- Razvija
sistematinost u
radu.
- Razvija tanost i
sposobnost
uporeivanja.
za saradnju.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Mjerenje otpora,
struje, napona i
provjera Omovog
zakona.
Vjeba:
- Provjera I
Kirhofovog zakona.
Vjeba:
- Izraunavati
nepoznati otpor
pomou
ampermetra i
voltmetra.
Vjeba:
- Odreivanje pada
napona na
otporima vezanim
na red.
Vjeba:
- Odreivanje
napona na redno
vezanim
kondenzatorima.
Vjeba:
- Mjerenje napona,
struje i otpora
multimetrom.
Vjeba:
- Mjerenje snage UI
metodom.
opaanja.
- Demonstrirati
linije sila
sadraji
uenik
njegove zakonitosti
i veliine koje ga
karakteriu.
- Opisuje magnetno
polje u
materijalnoj
sredini.
- Definie magnetna
kola i veliine koje
ga karakteriu.
- Definie veliine
koje karakteriu
vremenski
promjenljivo
elektrino i
magnetno polje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija
odgovornost u
radu.
Formativni ciljevi
- Objanjava princip
rada
transformatora.
-
uenik
kao posljedicu
elektrine struje i
proraunava
vrijednosti
magnetne
indukcije,
magnetnog
fluksa...
Na razliitim
primjerima
odreuje silu na
provodnik sa
strujom, pravilom
desnog zavrtnja.
Razlikuje vrste
magnetnih
materijala i
grafiki prikazuje
krivu magneenja.
Na razliitim
primjerima
izraunava
magnetne veliine
u jednostavnim
magnetnim kolima.
Na razliitim
primjerima
izraunava veliine
koje su
karakteristine za
vremenski
promjenljivo
elektrino i
magnetno polje.
Na primjeru
analizira rad
transformatora i
njegovu primjenu.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
- Stie sposobnost
apstraktnog
razmiljanja i
zakljuivanja.
10
Preporuke za
izvoenje nastave
magnetnog polja
pomou magneta i
eljeznih opiljaka.
- Koristei programe
za simulaciju (Tina,
Electronics
Workbench, Mentor
OE i dr.), prikazati
djelovanje
elektrotehnikih
veza i zakonitosti.
Razred: DRUGI
sadraji
uenik
Naizmjenina struja
- Definie
trigonometrijske
funkcije i
kompleksne
brojeve.
- Objanjava
nastanak
prostoperiodine
elektromotorne sile
(generator
naizmjenine
struje).
- Definie parametre
naizmjeninih
veliina.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Stie sposobnost
- Grafiki
posmatranja,
predstavlja
analize i
kompleksne
zakljuivanja.
brojeve u
kompleksnoj ravni.
- Razumije nastanak
indukovane
elektromotorne sile
i crta talasni oblik
naizmjenine
struje.
- Na razliitim
primjerima
izraunava
karakteristike
naizmjeninih
struja i napona.
- Definie obrtni
- Crta i analizira
vektor.
zavisnost trenutne
vrijednosti
- Objanjava
naizmjenine
elemente linearnih
veliine od
kola naizmjenine
poloaja obrtnog
struje.
vektora.
- Crta i analizira
fazne i vremenske
dijagrame.
Redna veza elemenata u kolu naizmjenine struje
- Crta emu za svaku - Razvija sposobnost
- Objanjava redne
za proraunavanje
rednu vezu, na
naine vezivanja
i analiziranje.
emi oznaava
elemenata u kolu
elektrine veliine
naizmjenine
i radi raunske
struje.
zadatke.
- Crta vremenski i
vektorski dijagram
napona i struja.
- Na primjerima
- Opisuje pojavu
analizira uticaj
redne(naponske)
frekvencije na
rezonanse.
redno RLC kolo.
- Na primjerima
- Definie snagu i
uoava uticaj
faktor snage kod
faktora snage na
redne veze
ukupnu snagu u
elemenata.
kolu i nain
popravke faktora
snage.
11
Preporuke za
izvoenje nastave
- Crtati pravougli
trougao i
izraunavati
trigonometrijske
funkcije za uglove
30, 60 i 45 stepeni.
- Raditi jednostavne
zadatke sa
kompleksnim
brojevima.
Vjeba:
- Mjerenje
naizmjeninog
napona pomou
osciloskopa.
Vjeba:
- Koristei programe
za simulaciju
prikazati
naizmjenine
veliine.
- Rjeavati raunske
primjere rednih
veza sa realnim
podacima.
Vjeba:
- Uporeivanje
talasnih oblika
napona na
elementima redne
veze pomou
osciloskopa ili
simulacijom na
raunaru.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Paralelna veza elemenata u naizmjeninim kolima
- Crta emu za svaku - Razvija sposobnost
- Objanjava
paralelne naine
da teorijsko znanje
paralelnu vezu, na
vezivanja
povee sa
emi oznaava
elemenata.
praktinim.
elektrine veliine.
- Objanjava pojavu
- Odreuje
paralelne (strujne)
ekvivalentnu
rezonanse.
admitansu.
- Definie snagu i
- Crta vremenski i
faktor snage kod
vektorski dijagram
paralelne veze
napona i struja.
elemenata.
- Analizira trougao
struja, admitansi i
snaga.
- Na primjeru
paralelenog RLC
kola, analizira
uticaj frekvencije.
- Uoava uticaj
faktora snage na
ukupnu snagu u
kolu i nain
popravke faktora
snage.
Sloena naizmjenina kola
- Razvija spremnost
- Izraunava
- Opisuje
impedanse i
kombinovane veze
za timski rad i
admitanse u
elemenata u
pozitivnu
sloenim kolima i
naizmjeninim
orijentaciju prema
crta fazorske
kolima.
zanimanju.
dijagrame.
- Vri minimiziranje
ekvivalentnih ema
koristei
tranformaciju iz
trougla u zvijezdu i
obrnuto.
- Izvodi jednaine za
- Objanjava
sloeno kolo sa vie
rjeavanje sloenih
kontura.
kola razliitim
metodama.
Spregnuta kola
- Definie elemente
induktivno
spregnutih
kalemova.
- Objanjava
transformator
- Podstie analitiku
sposobnost.
- Na primjerima
izraunava
karakteristine
veliine.
- Analizira princip
rada i primjenu
transformatora i
12
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Posmatranje
rezonantnih pojava
na osciloskopu.
Vjeba:
- Provjera I
Kihofovog zakona u
kolima
naizmjenine
struje.
Vjeba:
- Odreivanje
nepoznate
otpornosti
Vitstonovim
mostom.
Vjeba:
- Odreivanje
nepoznate
kapacitivnosti UI
metodom.
Vjeba:
- Odreivanje
nepoznate
induktivnosti UI
metodom.
Vjeba:
- Mjerenje snage u
kolima
naizmjenine
struje UI metodom.
Vjeba:
- Mjerenje snage
pomou watmetra.
Vjeba:
- Mjerenje snage u
monofaznim kolima
pomou 3
ampermetra.
- Izraunavati
zadatke i
odreivati
karakteristine
veliine na
razliitim
primjerima.
sadraji
uenik
Oscilatorna kola
- Definie redno i
paralelno
oscilatorno kolo.
Trofazni sistemi
- Upoznaje se sa
osnovnim
pojmovima
trofaznih sistema.
- Objanjava
simetrini i
nesimetrini
trofazni sistem.
- Navodi naine
vezivanja u
trofaznim
sistemima.
- Definie snage i
energije trofaznih
sistema.
- Objanjava pojavu
obrtnog magnetnog
polja.
- Upoznaje se sa
upotrebom
trofaznih sistema u
praksi.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
odreuje odnos
transformacije.
- Uoava primjenu
autotransformatora
u praksi.
- Na primjerima
izraunava
odgovarajue
elemente
oscilatornih kola.
- Stie preciznost pri

rjeavanju
primjera iz prakse.
- Razumije princip
rada trofaznog
generatora i
motora.
- Uporeuje
karakteristike
trofaznih i
jednofaznih
sistema.
- Uoava razliku
izmeu linijskih i
faznih napona, kao
i linijskih i faznih
struja.
- Izraunava snage
trofaznog sistema:
aktivnu, reaktivnu i
prividnu, izraene
preko linijskih i
faznih napona i
struja.
- Uoava princip
rada asinhronog
motora i zna
njegovu praktinu
primjenu.
- Stie sposobnost
posmatranja,
analize i
zakljuivanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Mjerenje snage u
monofaznim kolima
pomou 3
voltmetra.
Vjeba:
- Mjerenje snage u
trofaznom sistemu.
- Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- R. Opai: Osnove elektrotehnike za I razred trogodinjeg obrazovanja za
elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- M. Piroanac: Osnove elektrotehnike I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2003.
- J. Menart: Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike I, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Z. Pendi, M. Pendi, J. Menart: Osnove elektrotehnike II, Zavod za udbenike i
- N. Nikoli, M. Miloevi: Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike II, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
13
6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

- Mjerni instrumenti, ispitni stolovi, makete, osciloskopi, raunar sa odgovarajuim
softverom, projektor i projekciono platno.
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika
- Provjera znanja vri se usmeno, pismeno i u toku vjebi.
- Usmena provjera znanja (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu).
- Pismeni zadaci (po jedan u polugoditu).
- Pismene vjebe.
- Vjebe (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika
- Diplomirani inenjer elektrotehnike;
- diplomirani inenjer elektronike;
- profesor elektrotehnike.
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Elektrina svojstva materije
- Elektromagnetizam
- Naizmjenina struja
Povezanost sa drugim predmetima

Predmet
Znanja
- Osnove elektronike
- Struktura materije
- Provodnici, poluprovodnici
- Osnove elektronike
- Magnetni materijali
- Praktina nastava
- Praktina nastava
- Uticaj struje na ovjeka
14
1.2.2. OSNOVI RAUNARSTVA

1. Naziv predmeta: OSNOVI RAUNARSTVA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Praktina
nastava
Ukupno
Teorija
Vjebe
72
36
108
72
36
108

- Obuavanje za korienje informatikih znanja i praenje dostignua u svijetu iz
oblasti informatikih tehnologija.
- Razumijevanje uticaja informatikih dostignua u poslovnoj komunikaciji.
- Osposobljavanje za pravilnom i blagovremenom zatitom podataka.
- Sticanje sposobnosti nalaenja informacija iz razliitih izvora i njihovo kritiko
vrednovanje.
- Razvijanje sposobnosti logikog razmiljanja i povezivanja teorije sa praktinim
znanjem.
- Sticanje znanja o raunarskom hardveru i softveru i razvijanje osjeaja o vanosti
uvanja i odravanja opreme.
- Razvijanje sposobnosti za rad u grupi.
- Sticanje radnih navika i tehnoloke discipline.
- Razvijanje motivacije za usavravanje u struci.
- Razvijanje smisla i kompetencija za organizovan rad, tanost, inicijativnost,
snalaljivost, prilagodljivost, sistematinost, urednost, kritinost, preciznost i
efikasnost.
- Razvijanje sposobnosti algoritamskog i sistematskog rjeavanja problema.
15
4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Vrste podataka
- Stie pozitivan
- Pojanjava pojam
- Uoava znaaj
odnos prema
podatak i navodi
podatka.
zanimanju.
vrste podataka.
- Razlikuje analogni i
digitalni podatak.
- Razlikuje
zapaanja.
numeriki,
alfabetski i
alfanumeriki
podatak.
Predstavljanje podataka
- Uoava ulogu
- Razvija kreativnost
- Objanjava
diskretnog
i formira stav o
diskretno
predstavljanja
vanosti dobijenih
predstavljanje
podataka.
informacija.
podataka i definie
- Razlikuje i analizira
pojmove: skup
znakova, znak,
pojmove: skup
niska, duina niske,
znakova, znak,
prazna niska,
niska, duina niske,
interna i eksterna
prazna niska,
azbuka, kod, kodna
interna i eksterna
rije, kodiranje i
azbuka, kod, kodna
dekodiranje.
rije, kodiranje i
- Objanjava binarno
dekodiranje.
kodiranje.
- Uoava ulogu
- Nabraja i
binarnog
objanjava naine
kodiranja.
kodiranja
- Razlikuje naine
predznaka broja u
kodiranja
binarnom sistemu.
predznaka broja.
- Definie pojam
- Uoava raspored
formata.
predstavljanja
- Upoznaje se sa
komponenti
podjelom i
podataka u
nainom
memoriji (format).
predstavljanja
- Razlikuje brojane
brojanih
podatke i skicira
podataka.
njihov format.
- Upoznaje se sa
- Razlikuje i
podjelom i
predstavlja
nainom
nebrojane
predstavljanja
podatake pomou
nebrojanih
kodova.
podataka.
Matematike osnove raunara
- Pojanjava
- Razumije osnovne
- Razvija
pojmove: broj,
pojmove vezane za
sistematinost i
brojni bistem
bilo koji brojni
preciznost u radu.
(osnova, cifre i
sistem.
16
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Ispisuje primjere
numerikog ,
alfabetskog i
alfanumerikog
podatka.
Vjeba:
- Kodiranje
predznaka broja u
binarnom sistemu
na razlitim
primjerima.
Vjeba:
- Ispisuje primjere
brojanih
podataka i skicira
njihove formate.
Vjeba:
- Predstavlja
nebrojane podake
pomou ASCII ili
Unicoda uz pomo
kodne tabele.
Vjeba:
- Predstavlja
dekadni broj preko
teinskih
sadraji
uenik
teinska vrijednost
cifre u brojnom
zapisu).
- Navodi podjelu
brojnih sistema.
- Opisuje nain
pretvaranja
dekadnog u binarni
broj i obrnuto.
- Objanjava
osnovne raunske
operacije sa
binarnim
brojevima.
- Opisuje nain
pretvaranja
dekadnog u oktalni
i heksadecimalni
broj i obrnuto
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Uoava vanost
upotrebe brojnih
sistema.
- Uoava razliku i
osnovne
karakteristike
brojnih sistema.
- Na primjerima
pretvara dekadni u
binarni broj i
obrnuto.
- Vri osnovne
raunske operacije
sa binarnim
brojevima.
Preporuke za
izvoenje nastave
vrijednosti cifara
na razliitim
primjerima.
Vjeba:
- Pretvara dekadni u
binarni broj i
obrnuto na
razliitim
primjerima.
Vjeba:
- Osnovne raunske
operacije sa
binarnim brojevima
na razliitim
primjerima.
Vjeba:
- Pretvara dekadni u
oktalni ili
heksadecimalni
broj i obrnuto na
razliitim
primjerima.
- Na primjerima
pretvara dekadni u
oktalni ili
heksadecimalni
broj i obrnuto.
Raunarski sistem i arhitektura raunara

- Uoava znaaj
- Upoznaje pojam
raunarskog
raunarskog
sistema i razlikuje
sistema.
ga od ostalih
sistema.
- Objanjava
- Uoava razliku
pojmove:
izmeu instrukcije
instrukcija,
i programa.
program i
- Razlikuje podjele
programiranje.
sa stanovita:
- Navodi podjele
primjene, broja
raunarskog
korisnika i broja
sistema.
naredbi koje se
izvravaju u
- Upoznaje
jednom trenutku
komponente
vremena.
raunarskog
- Uoava razlike
sistema.
izmedju hardvera i
- Objanjava Fon
softvera.
Nojmanovu
- Prepoznaje
arhitekturu
elemente Fon
raunara.
Nojmanove
arhitekture
raunara kod
savremenog PC-a.
Hardver raunarskog sistema
- Upoznaje
- Razlikuje i uoava
organizaciju
osnovne djelove
- Razumije vanost
ouvanja zdrave
ivotne sredine.
- Razvija
organizacione
sposobnosti.
Vjeba:
- Skicira nain
povezivanja
osnovnih djelova
raunarskog
sistema.
Vjeba:
- Skicira emu Fon
Nojmanove
arhitekture
raunara.
Vjeba:
- Prikaz razliitih
prezentacija o Fon
Nojmanovoj
arhitekturi
raunara iz izvora
sa Interneta.
- Razvija
preduzimljivost i
17
Vjeba:
- Rastavlja
sadraji
uenik
raunarskog
hardvera.
- Upoznaje i
objanjava
strukturu centralne
jedinice.
- Objanjava i navodi
tipove spoljanje
memorije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
samostalnost u
radu.
Formativni ciljevi
uenik
raunarskog
hardvera.
- Uoava ulogu i
znaaj svih
elemenata
centralne jedinice.
- Analizira i razlikuje
tipove spoljanje
memorije.
- Uoava znaaj
- Definie pojam
memorije u
bafera i virtuelne
raunarskom
memorije.
sistemu.
- Objanjava i navodi - Uoava ulogu
ulazne jedinice.
bafera i virtuelne
memorije.
- Objanjava i navodi - Razlikuje ulazne
izlazne jedinice.
jedinice sa aspekta
funkcije, naina
unoenja podataka
i komunikacije sa
korisnikom.
- Razlikuje izlazne
jedinice sa aspekta
funkcije, naina
prikazivanja
rezultata obrade
podataka i
komunikacije sa
korisnikom.
Softver raunarskog sistema
- Pojanjava pojam i - Uoava vanost
softvera u
navodi kategorije
raunarskom
softvere.
sistemu i razlikuje
kategorije
softvera.
- Uoava ulogu i
- Pojanjava pojam
funkciju
operativnog
operativnog
sistema.
sistema u
raunarskom
sistemu.
- Razlikuje
- Definie pojam
operativne sisteme
korisnikog
komandnog i
interfejsa.
grafikog tipa.
- Pojanjava pojam i - Analizira ulogu
sistemskog
navodi podjelu
softvera.
sistemskog
- Uoava razliku
softvera.
- Razvija
odgovornost za
preuzetu obavezu u
grupnom radu.
Preporuke za
izvoenje nastave
raunarski hardver
na osnovne
komponente.
Vjeba:
- Rastavlja centralne
jedinicu na njegove
osnovne
komponente.
Vjeba:
- Prikaz razliitih
prezentacija
o hardveru
raunarskog
sistema iz izvora sa
Interneta.
- Razvija
odgovornost u
radu.
Vjeba:
- Rad sa
operativnim
sistemom MS-DOS
(komande za rad sa
direktorijumima i
datotekama).
Vjeba:
- Promijeniti
raspored i ime
ikona na desktopu,
vratiti sve u
prvobitni poloaj.
Vjeba:
- Pokrenuti program
Calculator i
vjebati rad sa
miem.
18
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija preciznost
u radu.
Formativni ciljevi
uenik
izmeu izvornog
programa,
kompajlera,
interpretatora,
editora, programa
za povezivanje
(linker), izvrnog
programa,
programa za
punjenje (loader) i
programa za
otkljanjanje
greaka (debuger).
- Uoava funkciju i
znaaj drajvera i
uslunih programa.
- Pojanjava pojam i - Analizira pojam
aplikativnog
navodi podjelu
softvera.
aplikativnog
- Uoava razlike
softvera.
izmeu programa
za rad sa tekstom,
tabelom, crteom,
slikom, zvukom,
kao i programa za
upravljanje
bazama podataka i
programa za
prezentacije i
animacije.
- Pojanjava i
- Razlikuje i koristi
opisuje osnovne
osnovne elemente
elemente grafike
grafike operativne
operativne sredine.
sredine.
- Upoznaje se sa
- Razlikuje
sadrajem
elemente
podmenija
podmenija
Accessories.
Accessories i
pokree programe
Calculator, Paint,
- Upoznaje se sa
Notepad, Wordpad
sadrajem
i Windows Media
podmenija Games.
Player.
sadraj podmenija
Games.
Algoritamsko rjeavanje zadataka
- Uoava vanost
- Pojanjava korake
ispravno
za rjeavanje
definisanog
problema
problema i njegovo
primjenom
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Rad sa programima
Notepad i
Wordpad.
Vjeba:
- Rad sa programom
Paint.
Vjeba:
- Rad sa programima
Paint i Wordpad.
- Razvija
brzinu,rutinu i
tanost.
Vjeba:
- Rad sa programom
Windows Media
Player.
Vjeba:
- Rad sa fajlovima i
folderima
(kreiranje i
postavljanje na
Desktopu).
Vjeba:
- Pokrenuti igru iz
podmenija Games i
vjebati rad sa
miem.
- Navikava se na
racionalno i
paljivo izvoenje
pojedinih
19
Vjeba:
- Koristei
algoritamske
strukture rjeavati
sadraji
uenik
raunara.
- Pojanjava pojam
algoritma.
- Definie i
objanjava
strukturu
dijagrama toka.
- Navodi tipove
algoritamskih
struktura.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
zadataka.
Formativni ciljevi
uenik
pravilno
predstavljanje
matematikim
modelom.
Sastavlja algoritam
i pie program.
Uoava vanost
testiranja
programa.
Zna ta je
algoritam.
Razlikuje i skicira
elemente
dijagrama toka.
- Razvija smisao za
logiko
razmiljanje i
rasuivanje.
Preporuke za
izvoenje nastave
probleme iz osnova
elektrotehnike.
Napomena:
- Koristi za pisanje
programa
programski jezik II
generacije (Turbo
Basic).
- Razlikuje i skicira
dijagram toka
algoritamskih
struktura.

- N. Klem: Informatika - udbenik za I razred gimnazije, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Podgorica, 2008.
- N. Klem: Raunarstvo i informatika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- N. Klem, N. Perin, N. Praevi: Raunarstvo i informatika, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva , Beograd, 2002.
- . Toi, M. Ranelovi: Raunari, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- Dr M. Stankovi: Primena raunara u elektrotehnici udbenik za II razred
srednje elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.
- N. Klem: Uvod u primenu raunara, Graevinska knjiga a.d., Beograd, 2007.
- Raunari sa odgovarajuim softverom, tampa, skener, projektor i projekciono
platno.
- Usmeno (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Pismene vjebe.
- Vjebe (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
20

- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer raunarske tehnike i informatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer elektronike i telekomunikacija;
- diplomirani matematiar - smjer raunarske nauke.
Znanja
- Matematike osnove
raunara
- Matematike osnove
raunara
- Hardver raunarskog
sistema
sistema
- Algoritamsko
rjeavanje zadataka

Predmet
Znanja
- Digitalna elektronika
- Raunske operacije u
brojnim sistemima
- Digitalna elektronika
- Binarno kodiranje
- Osnove elektrotehnike
- Analiza elektrinih kola
- Osnovi elektronike
- Integrisana elektina kola
- Programiranje
- Osnove programiranja
21
1.2.3. OSNOVE ELEKTRONIKE

1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTRONIKE
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Praktina
nastava
Ukupno
Teorija
Vjebe
72
36
108
72
36
108

- Uoavanje vanosti poluprovodnika u elektronici.
- Prepoznavanje i razumijevanje djelovanja aktivnih komponenti.
- Razlikovanje funkcije posebnih elektronskih elemenata.
- Upoznavanje sa primjenom filtara.
- Poznavanje i pravilno upotrebljavanje strune literature.
- Razvijanje radnih navika.
- Razvijanje sposobnosti za tanost i preciznost.
- Razvijanje pozitivnog odnosa prema istoj okolini.
22

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvodni dio
- Razvija svijest o
- Razlikuje
- Upoznaje
ureenosti u
provodnike
energetske nivoe
sistemu prirodnih
poluprovodnike i
elektrona.
nauka.
izolatore na osnovu
njihove kristalne
- Objanjava
strukture.
poluprovodnike P i
- Crta kristalnu
N tipa.
reetku Si.
- Navodi vrste
kretanja
- Razumije proces
naelektrisanih
nastajanja parova
estica u
elektron upljina.
poluprovodniku.
- Objanjava
kretanje elektrona
- Uoava razliku
pod dejstvom
izmeu haotinog i
elektrinog polja.
difuznog kretanja
slobodnih
elektrona.
Diode
- Crta raspodjelu
- Objanjava proces
potencijala,
obrazovanja PN
elektrinog
spoja.
naelektrisanja i
elektrinog polja.
- Analizira direktnu i
- Objanjava
inverznu
direktnu i inverznu
polarizaciju PN
polarizaciju PN
spoja.
spoja.
logikog
- Crta
- Objanjava
razmiljanja.
strujno-naponsku
dobijanje
karakteristiku
strujno-naponske
diode.
karakteristike
diode.
- Razlikuje vrste
- Navodi vrste
proboja.
proboja.
- Navodi vrste dioda. - Razlikuje vrste
dioda.
- Analizira navedene
- Upoznaje se sa
diode i crta njihove
osobinama i
strujno-naponske
primjenom
karakteristike.
Zenerove,
otkijeve i Varikap
diode.
Primjena dioda
- Crta jednostavnu
- Upoznaje se sa
logikog
emu usmjeraa.
usmjeraima.
razmiljanja.
- Crta jednostrani i
- Definie
23
Preporuke za
izvoenje nastave
- Prikazati modele
razliitih atoma i
analizirati
strukturu.
Vjeba:
- Snimanje
karateristike diode.
Vjeba:
- Usmjerai.
sadraji
uenik
jednostrani i
dvostrani
usmjera.
- Objanjava ulogu
kondenzatora u
usmjerau.
- Objanjava Grecov
spoj.
Bipolarni tranzistor
- Upoznaje se sa
unutranjom
strukturom
tranzistora.
- Objanjava vrste
tranzistora.
- Objanjava simbole
i elektode
tranzistora.
- Objanjava princip
rada tranzistora.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
dvostrani
usmjera.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Crta talasne oblike

napona.
- Crta talasne oblike
napona.
- Shvata unutranju
strukturu
tranzistora.
- Razvija
sistematinost u
radu.
- Uoava razliku
izmeu PNP i NPN
tranzistora.
- Crta principsku
emu tranzistora.
Vjeba:
- Snimanje
karakteristika
bipolarnog
tranzistora.
- Razvija tanost i
sposobnost
uporeivanja
- Skicira tokove
naelektrisanja u
tranzistoru.
- Crta emu
- Definie osnovne
tranzistora sa
komponente struja
izvorima
u tranzistoru i
napajanja.
koeficijent strujnog
pojaanja.
- Crta eme naina
- Navodi naine
vezivanja.
vezivanja
tranzistora.
- Objanjave statike - Analizira podruja
rada tranzistora na
karakteristike
statikim
tranzistora.
karakteristikama.
- Crta hiperbolu
- Definie
snage.
ogranienja u radu
tranzistora.
- Odreuje vrstu
- Navodi oznake
tranzistora.
tranzistora na
osnovu zadate
oznake.
Unipolarni tranzistori
- Upoznaje pojmove - Razlikuje
unipolarne i
i funkcije
bipolarne
unipolarnih
tranzistore.
tranzistora.
- Objanjava princip - Crta statike i
izlazne
rada i statike
karakteristike
karakteristike.
FET-a.
- Definie parametre - Razlikuje
za saradnju.
opaanja.
- Razvija
odgovornost u
radu.
24
Vjeba:
- Statike
karakteristike
FET-a.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
parametre FET-a.
FET-a.
- Crta ekvivalentnu
- Objanjava model
emu FET-a.
FET-a za male
signale.
- Objanjava princip - Razlikuje vrste
MOSFET-ova.
rada MOSFET-a.
Pojaavai sa bipolarnim tranzistorima
- Crta tranzistor kao
- Objanjava
linearni etvoropol
pojaava kao
i razumije
linearni etvoropol.
pretvaranje
energije u njemu.
- Razlikuje
- Navodi mogua
izoblienja u radu
izoblienja u radu
tranzistora.
tranzistora.
- Definie naponsko, - Odreuje i rauna
pojaanja.
strujno pojaanje
kao i izlaznu i
- Odreuje ulaznu i
ulaznu otpornost
izlaznu otpornost.
na modelu
linearnog
etvoropola.
- Objanjava
- Crta radnu pravu i
dobijanje radne
radnu taku.
prave i radne take
na modelu
linearnog
etvoropola.
- Objanjava
- Crta ekvivalentnu
hibridne parametre
emu sa hibridnim
tranzistora i
parametrima.
ekvivalentnu emu.
- Navodi uzroke
- Uoava potrebu za
nestabilnosti radne
stabilizacijom
take.
radne take.
- Objanjava naine
- Crta pojaava sa
stabilizacije radne
stabilizovanom
take.
radnom takom.
- Objanjava
- Crta pojaava sa
pojaava sa
zajednikim
zajednikim
emitorom i
emitorom.
odreuje njegovo
naponsko i strujno
pojaanje ulaznu i
izlaznu otpornost.
- Objanjava
- Analizira pojaava
pojaava sa
sa zajednikim
zajednikim
kolektorom.
kolektorom.
- Objanjava
- Analizira pojaava
pojaava sa
sa zajednikom
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
- Razvija
odgovornost u
radu.
- Razvija analitiko
miljenje.
25
Vjeba:
- Pojaava sa
zajednikim
emitorom.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
bazom.
zajednikom
bazom.
- Crta i analizira
- Objanjava
Darlingtonov spoj.
Darlingtonov spoj.
- Razumije tranzistor
- Objanjava
kao prekida.
tranzistor kao
prekida.
Pojaavai sa unipolarnim tranzistorima
- Razvija osjeaj za
- Crta pojaava sa
- Objanjava
urednost radnog
zajednikim
pojaava sa
prostora.
sorsom.
zajednikim
sorsom.
- Crta radnu pravu i
- Upoznaje se sa
radnu taku.
ekvivalentnom
emom pojaavaa
sa FET-om.
- Definie naponsko, - Analitiki izvodi
izraze za pojaanje
strujno pojaanje i
i ulaznu i izlaznu
ulaznu i izlaznu
otpornost.
otpornost.
Operacioni pojaavai
- Razvija analitiko
- Razlikuje osnovne
- Navodi
miljenje.
parametre.
karakteristine
veliine i
parametre
operacionog
pojaavaa.
- Crta simbol O.P. i
- Definie idealni
raspored izvoda.
operacioni
pojaava i
njegove osobine.
- Crta i analizira
- Objanjava
invertujui O.P.
invertujui
operacioni
pojaava.
- Crta i analizira
- Objanjava
neinvertujui O. P.
neinvertujui
operacioni
pojaava.
- Objanjava kolo za - Crta emu kola za
sabiranje i
sabiranje i
oduzimanje
oduzimanje
napona.
napona.
Filtri
- Uoava filtar kao
- Definie filtar kao
linearni etvoropol.
analiziranja
linearni etvoropol.
elektrinih ema.
- Navodi vrste
- Razlikuje vrste
filtara.
filtara.
- Objanjava aktivne - Crta i analizira
filtre.
aktivni filtar.
- Objanjava
- Analizira propusnik
26
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Pojaava sa FETom.
Vjeba:
- Invertujui
pojaava.
Kolo za sabiranje i
oduzimanje
napona.
Vjeba:
- Neinvertujui
pojaava.
- Prikazuje vrste
filtara.
sadraji
uenik
propusnik niskih
uestanosti.
- Objanjava
propusnik visokih
uestanosti.
- Objanjava
propusnik opsega i
nepropusnik opsega
uestanosti.
Optoelektronika
- Objanjava
fotodiode,
fototranzistore i
fotootpornike.
- Objanjava
svijetlee diode.
- Objanjava teni
kristal.
- Objanjava
razumije optokapler.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
niskih uestanosti.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Analizira propusnik
visokih uestanosti.
- Uoava granine
uestanosti i
analizira propusnik
i nepropusnik
opsega uestanosti.
- Povezuje teorijska
i praktina znanja.
- Razumije grau i
princip rada
fotodioda,
fototranzistora i
fotootpornika.
- Razumije rad
svijetleih dioda.
- Razlikuje osobine
tenog kristala.
- Analizira optokapler i uoava
njegovu primjenu.
- U TINA softveru
vri simulacije sa
fotodiodama i
fotootpornicima.

- R. Opai: Elektronika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- R. Opai: Elektronika II, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- M. Filipovi: Osnove telekomunikacija, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- S. Stankovi, R. M. Lakovi: Elektronika, Podgorica, 1999.
- Provjera znanja vri se usmeno i pismeno.
periodu).
- Pismene vjebe.
27

- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike, telekomunikacija i
automatike.
Znanja
- FET i MOSFET
- Diode
- Bipolarni tranzistori

Predmet
Znanja
- Raunanje elektrinih
veliina
- Rjeavanje prostih kola
- Rjeavanje raunskih
primjera iz prakse
Praktina nastava
- Rjeavanje prostih kola
- Crtei, razumijevanje
Praktina nastava
jednostavnih ema
28
1.2.4. OPERATIVNI SISTEMI

1. Naziv predmeta: OPERATIVNI SISTEMI
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Praktina
nastava
Ukupno
Teorija
Vjebe
36
36
72
36
36
72

znanjem.
- Sticanje sposobnosti za ocjenjivanje ugraenih programskih rjeenja.
- Sticanje znanja o raunarskom softveru i razvijanje osjeaja o vanosti uvanja i
odravanja opreme.
- Sticanje navika za korienjem strune literature.
- Razvijanje navika za upotrebu standarda i potovanja autorskih prava.
efikasnost.
29

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
MS - DOS
- Stie pozitivan
- Poznaje istorijski
- Opisuje istorijski
odnos prema
razvoj DOS-a.
razvoj DOS-a.
zanimanju.
- Uoava ulogu
- Upoznaje se sa
organizacije DOS-a.
organizacijom
DOS-a.
- Uoava razliku
- Upoznaje ulogu
izmeu fajlova tipa
fajlova tipa com,
com, exe, bat.
exe, bat.
- Upoznaje se sa
komande DOS-a.
komandama DOS-a.
- Uoava ulogu batch
- Objanjava batch
fajlova.
fajlove.
- Sagledava aspekte
- Opisuje aspekte
korienja DOS-a.
korienja DOS-a.
WINDOWS
- Uoava prednost
- Razvija pozitivan
- Upoznaje se sa
grafike operativne
stav prema novim
prednostima
sredine u odnosu
saznanjima.
grafike operativne
na prethodne.
sredine.
- Pojanjava i
osnovne elemente
opisuje osnovne
grafike operativne
elemente grafike
sredine.
operativne sredine.
- Vri organizaciju
- Pojanjava nain
podatka na disku.
organizacije
podataka na disku.
- Obiljeava
- Upoznaje se sa
memorijske
nainom
medijume.
obiljeavanja
u radu.
memorijskih
medijuma.
- Podeava
- Objanjava
parametre
podeavanje
desktopa.
desktopa.
- Podeava i
- Objanjava
prilagoava radu
podeavanje
elemente taskbara.
taskbara.
- Upoznaje se sa
osnovnim
osnovne operacije
- Razvija
operacijama u
u Windowsu.
organizacione
Windowsu.
sposobnosti.
- Opisuje
- Radi istovremeno
manipulaciju
sa vie otvorenih
aplikacijama.
aplikacija.
- Opisuje elemente
- Razlikuje i uoava
prozora i njihovu
ulogu elemenata
osnovnu funkciju.
prozora.
- Objanjava i
- Razlikuje,
30
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Podeavanje BIOS-a
za podizanje
sistema.
Vjeba:
- Rad sa diskovima,
direktorijumima i
datotekama.
Vjeba:
- Organizacija
podataka u folderu
My Documents.
Vjeba:
- Podeavanje
parametara
desktopa.
Vjeba:
- Podeavanje
taskbara i
prilagoavanje
svom radu.
Vjeba:
- Rad sa vie
otvorenih
aplikacija i
prilagoavanje
prozora aplikacije
svom radu.
Vjeba:
- Zadavnje komandi
preko alatke,
tastera i iz menija.
Vjeba:
- Rad sa dijalog
prozorima.
Vjeba:
- Rad sa Windows
Explorerom.
Vjeba:
sadraji
uenik
nabraja naine
zadavanja
komandi.
- Opisuje i
objanjava
elemente dijalog
prozora.
- Upoznaje se sa
elementima
Windows Explorera
i nainom njegovog
korienja.
- Upoznaje se
ulogom programa
za kompresiju
podataka.
- Opisuje postupke
pronalaenja
fajlova i foldera na
disku.
- Opisuje postupak
kreiranja preice
na desktopu.
- Nabraja elemente
Control Panela.
- Objanjava
instalaciju novog
jezika tastature.
- Objanjava
instalaciju novog
aplikativnog
softvera.
- Objanjava
instalaciju
tampaa.
- Objanjava
instalaciju novih
fontova.
- Objanjava
instalaciju
operativnog
sistema Windows.
- Objanjava alate
za odravanje
tvrdih diskova.
- Navodi mogunosti
nadogradnje na
postojei
operativni sistem.
- Nabraja nezavisne
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
uporeuje i zna da
zada komandu na
vie naina.
- Uoava ulogu
elemenata dijalog
prozora.
- Razvija
samostalnost.
- Koristi Windows
Explorer i razlikuje
njegove elemente.
- Koristi programe za
kompresiju
podataka.
- Pronalazi fajl i
folder na disku.
- Pozitivno
procjenjuje
vanost saznanja
iz svog zanimanja.
- Kreira preicu na
desktopu.
elemente Control
Panela.
- Instalira novi jezik
tastature.
- Instalira aplikativni
softver.
- Instalira tampa.
- Instalira fontove.
- Razvija
odgovornost za
preuzetu obavezu u
grupnom radu.
- Instalira operativni
sistem Windows.
- Upotrebljava alate
za odravanje
tvrdih diskova.
- Uoava znaaj
nadogradnje na
postojei
operativni sistem.
- Razlikuje programe
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad sa WinRARom
ili WinZIPom.
Vjeba:
- Pronalaenje
fajlova i foldera
opcijom Search.
Vjeba:
- Kreiranje preice
aplikacije i
dokumenta na
desktopu.
Vjeba:
- Podeavanje
datuma i vremena
preko Control
Panela.
Vjeba:
- Prilagoavanje
mia i tastature
svom radu preko
Control Panela.
Vjeba:
- Instalacija novog
jezika tastature.
Vjeba:
- Intalacija
aplikativnog
sosftvera.
Vjeba:
- Instalacija
tampaa.
Vjeba:
- Instalacija fontova.
Vjeba:
- Instalacija
operativnog
sistema Windows.
Vjeba:
- Nadogradnja,
konfigurisanje i
podeavanje
Windows-a XP.
Vjeba:
- Formatiranje i
dijeljenje diska.
Vjeba:
- Pravljenje
rezervnih kopija.
Vjeba:
31
sadraji
uenik
programe za
podizanje sistema i
korienje vie
operativnih
sistema.
- Navodi savjete za
instalaciju i
deinstalaciju
aplikacija.
- Objanjava naine
dijeljenja diskova.
- Opisuje postupak
pravljenja
rezervnih kopija.
- Opisuje postupak
zatite podataka.
LINUX
- Upoznaje se sa
osnovnim
pojmovima
operativnog
sistema Linux.
- Objanjava
funkcionisanje
Linux-a.
- Objanjava osnove
komandnog reima.
- Opisuje postupak
prikupljanja
podataka o
sistemu.
- Objanjava rad sa
memorijskim
medijumima.
- Opisuje postupak
dijeljenja diska.
- Opisuje postupak
podeavanja
tampaa.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
za podizanje
sistema i
korienje vie
operativnih
sistema.
savjete za
instalaciju i
deinstalaciju
aplikacija.
- Uoava znaaj
dijeljenja diska.
- Pravi rezervne
kopije.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Zatita podataka.
- Razvija rutinu,
brzinu i tanost.
- Sprovodi postupak
zatite podataka.
logikog
razmiljanja.
- Razlikuje osnovne
pojmove
operativnog
sistema Linux.
- Razumije nain
funkcionisanja
Linux-a.
- Uoava osnove
komandnog reima
i nain upravljanja
korisnicima i
grupama.
- Prikuplja
informacije o
veliini fajla,
sistemskom
direktorijumu.
- Vri rad sa
memorijskim
medijumima.
- Vri dijeljenje
diska.
- Podeava tampa.
Vjeba:
- Instalacija i
podeavnje
Linux-a.
Vjeba:
- Rad sa fajlovima i
folderima.

Beograd, 2002.
- D. Gookin: DOS za neupuene, IDG Books Worldwide, Inc., 1993.
- P. Norton: Vodi za Windows XP, Sams, 2002.
- J. Boyce: Windows XP napredni alati, SYBEX,
32
- A. Simpson: Windows XP Biblija, IDG Books Worldwide, Inc.

- R. Hat: Linux Red Hat - zvanini prirunik za korisnike, Wiley Publishing, Inc.,
2003.
- E. Nemeth, G.Snyder, T. R. Hein: Linux prirunik za administratore.
- Z. Uskokovi, B. Krstaji, R. Puzovi, D. Ojdani, A. Vuini: Operativni sistemi,
Via raunarska kola, Podgorica, 2003.
- Raunari sa odgovarajuim softverom, tampa, skener, projektor i projekciono
platno.
- Pismene vjebe.
Znanja
- MS-DOS
- Windows
- Linux

Predmet
Znanja
- Informatika
- Organizacija podataka
- uvanje podataka
- Informatika
- Organizacija podataka
- uvanje podataka
- Zatita podataka
- Raunarske mree
- Lokalna mrea i Internet
33
1.2.5. DIGITALNA ELEKTRONIKA

1. Naziv predmeta: DIGITALNA ELEKTRONIKA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Praktina
nastava
Ukupno
Teorija
Vjebe
72
36
108
72
36
108

- Sticanje osnovnih znanja iz podruja digitalne elektronike.
- Razvijanje logikog nain razmiljanja.
- Razvijanje sposobnosti rjeavanja elementarnih problemskih zadataka.
- Sticanje znanja za projektovanje i praktinu realizaciju odreenog logikog
ureaja.
- Pravilno korienje strune literature.
- Razvijanje svijesti i navike o neophodnosti primjene svih propisanih zatitnih
mjera.
- Upoznavanje sa tehnikim propisima i standardima.
- Razvijanje radnih navika i rada u grupi.
34

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Brojni sistemi
- Razvija tanost i
- Razlikuje brojne
- Upoznaje brojne
sposobnost
sisteme (decimalni,
sisteme.
uporeivanja.
binarni, oktalni,
heksadecimalni).
- Vri konverziju
- Objanjava
brojeva iz jednog u
konverziju brojeva
drugi brojni sistem.
iz jednog u drugi
brojni sistem.
- Obavlja
- Definie osnovne
aritmetike
aritmetike
operacije sa
operacije u
binarnim
binarnom sistemu.
brojevima.
Kodovi
- Stie sposobnost
- Definie kodovanje - Razlikuje vrste
posmatranja,
binarnih kodova.
i navodi vrste
analize i
binarnih kodova.
zakljuivanja.
- Formira kodne
- Opisuje BCD
grupe za razliite
kodove sa
vrste kodova.
tetradama.
- Objanjava princip - Na primjerima
prepoznaje i
kontrole
otklanja greke pri
kodovanja.
pojavi nepostojeih
kodnih grupa.
Bulova prekidaka algebra
- Primjenjuje zakone - Razvija sposobnost
- Upoznaje
logikog
i teoreme Bulove
aksiomime, zakone
razmiljanja.
algebre pri
i teoreme Bulove
rjeavanju logikih
prekidake algebre
funkcija.
i definie logike
operacije.
- Tabelarno i
- Upoznaje se sa
analitiki
prekidakim
predstavlja
funkcijama i
prekidake
nainima njihovog
funkcije.
predstavljanja.
- Razlikuje pozitivnu
- Objanjava
i negativnu logiku.
kodovanje logikih
stanja.
- Objanjava metode - Vri minimizaciju
prekidakih
minimizacije i
funkcija analitiki i
sinteze prekidakih
pomou
funkcija.
Vei-Karnoove
metode
minimizacije.
- Vri sintezu
35
Preporuke za
izvoenje nastave
- Pretvarati brojeve
iz jednog u drugi
brojni sistem.
- Obavljati
aritmetike
operacije sa
binarnim
brojevima.
- Vriti formiranje
osnovnih BCD
kodova.
- Na primjerima
pokazati prednosti
i nedostatke
pojedinih metoda
minimizacije
prekidakih
funkcija.
sadraji
uenik
Logika kola
- Upoznaje
elementarna
logika kola (I, ILI,
NI, NILI, NE,
ekskluzivno ILI i
komparator) na
nivou grafikih
oznaka i logike
rada.
- Upoznaje
univerzalna logika
kola.
- Objanjava rad i
osobine diodnih,
TTL, ECL I i MOS
logikih kola.
Formativni ciljevi
uenik
prekidakih
funkcija.
- Crta vremenske
dijagrame ulaza i
izlaza
elementarnih
logikih kola.
- Crta kola koja
realizuju logike
funkcije zadate
analitiki i
tabelerno.
- Predstavlja
prekidake
funkcije pomou
univerzalnih kola.
- Crta elektrine
eme logikih kola i
analizira njihov
rad.
- Uporeuje logika
kola.
Kombinacione mree
- Razlikuje
- Definie pojam i
prekidake matrice
vrste prekidake
prema nainu
matrice.
realizacije.
- Razlikuje koder i
- Opisuje princip
dekoder.
koderske i
- Prema zadatoj
dekoderske
kombinacionoj
matrice.
tabeli formira
kodersku i
dekodersku mreu.
- Prema zadatoj
- Opisuje princip
kombinacionoj
selektora
tabeli formira
(multipleksera) i
selektorsku i
distributora
distributorsku
(demultipleksera).
mreu.
- Vri konverziju
- Definie konvertor
jednog koda u
koda.
drugi.
- Definie generator i - Crta logiku
strukturu za
kontroler parnosti.
generisanje bita
parnosti.
Memorijski elementi
- Objanjava princip - Razlikuje RS
rada RS flip-flopa.
flip-flop sa NI i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
da teorijsko znanje
povee sa
praktinim.
Vjeba:
- Realizacija sloenih
logikih funkcija
pomou
elementarnih i
univerzalnih
logikih kola.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
Vjeba:
- Realizacija i
analiza rada kodera
i dekodera.
Vjeba:
- Realizacija i
analiza rada
selektora i
distributora.
Vjebe:
- Konverizija NBCD
koda u kod "vie 3".
- Konverzija
Grejovog koda u
binarni i obrnuto.
- Podstie analitiku
sposobnost.
36
Vjeba:
- Realizacija RS
sadraji
uenik
- Objanjava princip
rada taktovanog
RS, D, T, RST, JK i
dvostrukog JK (MS)
flip-flopa.
Registri
- Definie pojam
registra i nabraja
vrste registara.
- Objanjava
strukturu i princip
rada stacionarnih i
pomjerakih
registara.
- Objanjava
strukturu i princip
rada MOS
pomjerakih
registara.
Brojai
- Definie pojam
brojaa nabraja
vrste.
- Objanjava princip
rada asinhronog
binarnog brojaa sa
rednom pobudom.
- Objanjava princip
rada sinhronog
binarnog brojaa sa
paralelnom
pobudom.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
NILI kolima.
- Uoava potrebu za
realizacijom vie
razliitih
flip - flopova.
- Na osnovu logike
strukture flip-flopa
formira tabelu
prelaza.
- Uvia prednosti i
nedostatke
odreenih
flip-flopova.
Preporuke za
izvoenje nastave
flip-flopa pomou
NI i NILI kola.
Vjeba:
- Mjerenje
vremenskih odziva
kod RS, JK i D
flip-flopa.
za proraunavanje
i analiziranje.
- Razlikuje vrste
registara.
- Razlikuje naine za
upisivanje i itanje
sadraja registra.
- Crta vremenske
dijagrame koji
ilustruju rad
pomjerakih
registara.
- Razlikuje
dinamike i
statike MOS
pomjerake
registre.
- Crta vremenske
dijagrame koji
ilustruju rad
pomjerakih MOS
registara.
Vjeba:
- Realizacija
stacionarnog
registra sa 4 RS
flip-flopa.
Vjeba:
- Realizacija
pomjerakog
registra sa 4 MS
flip-flopa.
za proraunavanje
i analiziranje.
- Razlikuje brojae u
zavisnosti od
naina brojanja.
- Crta vremenske
dijagrame napona
na izlazima
flip-flopova za
asinhroni binarni
broja.
- Uporeuje sinhrone
brojae s
paralelnom
pobudom
realizovane sa
T i JK MS
Vjeba:
- Realizacija brojaa
unaprijed sa
T flip - flopovima.
Vjeba:
- Projektovnje
brojaa sa
povratnom
spregom odreenog
modula.
Vjeba:
- Projektovanje
brojaa odreenog
37
sadraji
uenik
- Objanjava princip
rada brojaa
unazad i
dvosmjernog
brojaa.
- Objanjava rad
krunih brojaa.
- Upoznaje brojae
sa povratnom
spregom.
- Upoznaje se sa
numerikom
indikacijom
brojanja.
Aritmetika kola
- Definie
aritmetika kola i
nabraja osnovna
aritmetika kola.
- Objanjava metode
za predstavljanje
pozitivnih i
negativnih brojeva
pomou binarnih
cifara.
- Objanjava princip
rada binarnog
sabiraa.
- Definie binarne
komparatore.
- Upoznaje binarne
komplementore.
- Objanjava rad
mnoaa i vri
podjelu mnoaa
prema principu
realizacije.
- Objanjava rad
djelitelja.
- Definie
aritmetiko-logiku
jedinicu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
flip-flopovima.
Crta vremenske
dijagrame napona
na izlazima
flip-flopova za
broja unazad.
Crta emu krunog
brojaa sa
odreenim
modulom n i 2n.
Projektuje broja
za proizvoljnu
osnovu brojanja.
Skicira standardni
sedmo-segmentni
indikatorski blok.
Preporuke za
izvoenje nastave
modula koristei JK
MS flip-flopove sa
asinhronim reset
ulazima.
- Razlikuje
aritmetika kola.
- Uoava razlike
izmeu
komplementa
jedinice i
komplementa
dvojke.
- Razlikuje binarni
polusabira od
binarnog potpunog
sabiraa.
- Izvodi funkciju
komparacije dva
binarna broja od po
n cifara.
- Razlikuje
komplementor
jedinice i
komplementor
dvojke.
- Uporeuje blokdijagrame
akumulacionog i
redno-paralelnog
mnoaa.
- Razumije princip
rada djelitelja.
- Crta blok-emu
jednostepene ALU
jedinice u
posmatranom i-tom
razredu.
- Stie sposobnost
apstraktnog
razmiljanja i
zakljuivanja.
- Pronalazti
komplemente
jedinice i dvojke za
odreene binarne
brojeve.
- Sabirati negativne
brojeve u kodu sa
komplementom
dvojke.
38

- S. Zdravkovi, M. Topalovi, F. Presetnik: Digitalna elektronika, Zavod za
- S. Tei: Digitalna elektronika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.

periodu).
- Pismene vjebe.
- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike, telekomunikacija ili
automatike.
Znanja
- Logika kola, registri,
brojai, memorijski
elementi

Predmet
Znanja
- Elektronika
- Elektronske komponente
- Praktina nastava
- Programi za simulaciju
elektrinih i elektronskih
elemenata u elektrinim
emama (Tina)
- Program za simulaciju i
primjenu upravljanja
(LOGO)
39
1.2.6. PRENOS PODATAKA

1. Naziv predmeta: PRENOS PODATAKA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Upoznavanje osnovnih pojmova iz oblasti telekomunikacija.
- Upoznavanje istorijskog razvoja telekomunikacionih tehnologija.
- Usvajanje znanja o pojmovima informacije, poruke i signala i razvijanje
sposobnosti logike analize i procjenjivanja pojedinih vrsta signala.
- Upoznavanje metoda obrade i prenosa signala.
- Upoznavanje glavnih sklopova koje sadri svaki prenosni sistem, prenosne
medijume i nain njihovog funkcionisanja.
- Sticanje znanja o osobenostima prenosa podataka u osnovnom i u transliranom
opsegu uestanosti.
- Upoznavanje problema na prenosnom putu i razvijanje sposobnosti analitikog
procjenjivanja potrebe da se na te negativne uticaje reaguje na odreeni nain.
- Upoznavanje sa informacijama o raunarskim mreama i protokolima, kao i o
vrstama telematskih usluga.
40

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvodni pojmovi
- Razvija pozitivan
- Uoava znaaj
- Upoznaje pojam
odnos prema
telekomunikacija.
telekomunikacija i
zanimanju.
- Razlikuje
njegov istorijski
tehnologije koje
razvoj.
karakteriu
pojedine faze u
razvoju
telekomunikacija.
- Shvata pojam
- Upoznaje pojam
sistema.
informacije i model
- Razlikuje
idealnog i realnog
psiholoki,
telekomunikacionog
lingvistiki i
sistema.
tehniki aspekt
prouavanja
informacije i
njenog prenoenja.
- Razlikuje sklopove
u blok emama.
- Uoava ulogu
pojedinih
segmenata
prenosnog sistema.
Prenos informacija
- Upoznaje pojmove - Razlikuje pojmove
u radu.
poruka i signal.
poruka i signal i
navodi razliite
- Uoava razlike
kriterijume za
logikog
izmeu pojmova
podjelu signala.
razmiljanja.
analogno,
- Definie pojam
diskretno,
digitalnog signala i
digitalno.
navodi razliite
- Razlikuje pojmove:
vrste digitalnih
domen vremena i
signala.
domen uestanosti.
- Objanjava
postupke
opisivanja signala u - Shvata pojam
spektra signala.
domenu vremena i
- Uoava mogunost
u domenu
da jedan isti signal
uestanosti.
moe istovremeno
- Definie pojam
biti i analogan i
spektra signala.
diskretan i
- Opisuje spektre
digitalan, ako se
nekih
posmatra kroz
karakteristinih
njegove razliite
signala:
parametre kao to
- prostoperiodinih;
su amplituda
- periodinih;
41
Preporuke za
izvoenje nastave
- Crtati analogne i
digitalne signale u
vremenskom i
frekventnom
domenu.
sadraji
uenik
- neperiodinih.
Elektrini filtri
- Objanjava pojam
elektrinog filtra u
irem i uem smislu
i njegovu ulogu.
- Definie razliite
tipove filtara u
smislu njihove
konstrukcije.
- Definie razliite
tipove filtara u
smislu njihovog
propusnog opsega.
- Objanjava
pojmove idealnog i
realnog filtra.
Obrada signala
- Upoznaje pojmove:
modulacija,
demodulacija,
modulator,
demodulator,
moduliui signal,
nosioc, modulisani
signal.
- Definie razliite
tipove modulacija:
- analogne
modulacije sa
kontinualnim
nosiocem
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
trajanje, fazni
spektar, amplitudni
spektar itd.
- Uoava znaaj
irine spektra
signala.
- Razvija
- Povezuje potrebu
sistematinost u
za upotrebom
radu.
elektrinog filtra sa
potrebom da se
ogranii spektar
prenoenog signala,
kao i sa potrebom
da se eliminie to
vei dio razliitih
parazitnih signala
koji naruavaju
kvalitet prenosa.
- Uoava razliku
izmeu aktivnih
pasivnih elektrinih
filtara i razlikuje
situacije u kojima
se koriste jedni ili
drugi.
- Uoava ulogu
propusnog opsega.
- Razlikuje pojmove
irina spektra
signala i irina
propusnog opsega
elekrinog filtra.
- Uoava razliku
izmeu idealnog i
realnog filtra.
za saradnju.
- Razlikuje osnovne
pojmove vezane za
obradu signala.
- Uoava potrebu
obrade signala.
- Stie sigurnost.
- Razumije vanost
timskog rada.
- Uoava razlike
izmeu pojedinih
tipova modulacija.
- Uoava linearnost
postupka
amplitudske
modulacije.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Crtati dijagrame i
predstaviti filtre
prema
uestanostima
signala koje treba
da propuste: NF
filtre, VF filtre,
filtre propusnike
opsega uestanosti
i filtre
nepropusnika
opsega uestanosti.
- Grafiki predstaviti
sluaj kada AM
modulaciju vri
sloeni signal.
kolo za
odmjeravanje,
talasni oblik i
praktinu
realizaciju.
- Crtati spektar
odmjeravanog
42
sadraji
uenik
(amplitudsku,
frekvencijsku i
faznu modulaciju);
- analogne
modulacije sa
impulsnim
nosiocem (impulsnu
modulaciju po
amplitudi, trajanju
i poloaju);
- digitalnu
modulaciju.
- Objanjava pojam
amplitudske
modulacije,
definie irinu
spektra kod
razliitih tipova
amplitudskih
modulacija (KAM,
AM - 2BO, AM 1BO).
- Objanjava
pojmove
frekvencijske i
fazne modulacije
kao i momenat
nelinearnosti kod
ovih tipova
modulacije.
- Definie pojam
analogne impulsne
modulacije, navodi
i objanjava tri
njena osnovna
vida (impulsna
modulacija po
amplitudi, trajanju
i poloaju).
- Upoznaje teoremu
o odabiranju.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Uoava
nelinearnost
postupka
frekvencijske i
fazne modulacije.
Preporuke za
izvoenje nastave
signala.
- Crtati
karakteristiku
kvantovanja.
- Uoava analogne i
diskretne
parametre kod
analognih
impulsnih
modulacija.
- Uoava mogunost
digitalizacije
analognog signala.
- Razlikuje tri
osnovna koraka
(odmjeravanje,
kvantovanje,
kodiranje
analognog signala).
- Uoava prednosti i
mane razliitih
kodova.
- Razlikuje greku
usljed kvantizacije
od drugih sluajno
nainjenih greaka.
- Uoava mogunost
umanjenja greke
kvantizacije
postupkom
nelinearnog
kvantovanja.
- Zna nain
dobijanja
digitalnog signala
od analognog u
postupku IKM.
- Objanjava
pojmove
odmjeravanje,
kvantovanje i
kodovanje.
- Objanjava
postupak kodiranja
i navodi najee
43
sadraji
uenik
koriene kodove.
- Upoznaje pojam
greke i postupke
kvantizacije
(uniformne i
neuniformne ).
Formativni ciljevi
uenik
- Upoznaje postupak
IKM.
Multipleksni prenos podataka
- Uoava niz novih
- Definie pojmove:
mogunosti koje
- multipleksiranje;
prua obrada
- multiplekser;
signala.
- demultipleksiranje;
- demultiplekser;
- multipleksni prenos - Uoava znaaj
multipleksnog
sa vremenskom
prenosa sa
raspodjelom
vremenskom
kanala;
raspodjelom
- multipleksni prenos
kanala.
sa frekvencijskom
- Uoava znaaj
raspodjelom
multipleksnog
kanala.
prenosa sa
- Objanjava
frekvencijskom
multipleksni prenos
raspodjelom
sa vremenskom
kanala.
raspodjelom
- Razlikuje metode
kanala.
multipleksiranja.
- Razlikuje prednosti
- Objanjava
i mane pojedinih
multipleksni prenos
vrsta multipleksnog
sa frekvencijskom
prenosa.
raspodjelom
kanala.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
za saradnju.
multipleksni prenos
sa vremenskom
raspodjelom
kanala.
logikog
razmiljanja.
multipleksni prenos
sa frekvencijskom
raspodjelom kanala
(prenos tri
nezavisna signala).
- Navodi razlike
izmeu dva tipa
multipleksnog
prenosa.
Signalizacija i sinhronizacija
- Razlikuje paralelni
- Definie pojmove
i serijski prenos
paralelni i serijski
podataka.
prenos podataka.
- Uoava
specifinosti
- Objanjava
situacija u kojima
specifinosti
se koristi paralelni
sinhronog i
ili serijski prenos
asinhronog
podataka.
serijskog prenosa.
- Upoznaje pojmove - Uoava znaaj
sinhronizacije.
brzina signalizacije
- Razvija pozitivan
odnos prema novim
saznanjima.
44
- Nacrtati blok emu

paralelnog i
serijskog prenosa
podataka.
sadraji
uenik
i kapacitet kanala.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje pojmove
brzina prenosa i
kapacitet kanala.
Medijumi za prenos podataka
- Uoava znaaj
- Upoznaje pojam
medijuma za
medijuma za
prenos signala i
prenos podataka.
vodove kao vrste
prenosnih sistema. - Razlikuje pojedine
- Definie pojam
medijume po
talasovoda i navodi
konstrukciji i
njegove osnovne
primjeni.
karakteristike.
- Uoava specifinost
- Opisuje pojam
pojedinih vrsta
svetlovoda.
medijuma za
prenos podataka.
- Upoznaje pojam
- Uoava fiziku
radio relejnog
sutinu prenosa
prenosa i navodi
kroz pojedine vrste
njegove
medijuma.
specifinosti.
Parametri prenosa podataka
- Uoava tijesnu
- Objanjava uticaj
zavisnost izmeu
irine propusnog
irine propusnog
opsega sistema na
opsega sistema i
kvalitet prenosa.
kvaliteta prenosa.
- Uoava znaaj
- Definie pojam
intersimbolske
intersimbolske
interferencije.
interferencije.
- Razlikuje
- Upoznaje digitalni
kriterijume vezane
prenos u osnovnom
za irinu propusnog
opsegu uestanosti.
opsega sistema.
- Razlikuje osnovni i
- Objanjava
transponovani
digitalni prenos u
opseg uestanosti.
transponovanom
opsegu uestanosti
- Uoava razliite
(ASK, FSK, PSK).
tehnologije
- Upoznaje
transponovanja
mogunosti koje
digitalnog signala
prua PSK za
iz svog osnovnog
poveanje brzine
opsega.
signalizacije.
um
- Uoava nedostatke
- Upoznaje pojam
prenosnih
uma, podjele
medijuma kao i
umova i izgled
samih sklopova koji
spektra signala
uestvuju u
uma.
prenosu signala.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija spremnost
za timski rad.
- Razvija
sistematinost u
radu.
- Razvija tanost i
preciznost u radu.
45
digitalnu
amplitudsku
modulaciju i
frekvencijsko
tastovanje.
sadraji
uenik
- Objanjava uticaj
signala uma na
prenos signala.
- Objanjava uticaj
uma na digitalni
prenos.
- Upoznaje pojmove
pojaavake,
obnavljake tj.
regeneratorske
stanice.
- Definie numerike
kriterijume za
ocenu uticaja uma
(odnos signal / um
i vjerovatnoa
greke).
- Upoznaje
strukture, funkciju
prenosa i ulogu
kola za preemfazis
i deemfazis.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
logikog
razmiljanja.
Formativni ciljevi
uenik
- Uoava
neidealnosti koje
se javljaju na
prenosnom putu.
- Razlikuje uticaj
uma na digitalni u
odnosu na analogni
prenos.
- Uoava potrebu
postavljanja
regeneratorske
stanice.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uoava sutinsku
razliku izmeu dva
numerika
kriterijuma za
ocjenu uticaja
uma.
- Uoava funkcije
prenosa sistema.
- Razlikuje
mogunosti za
limitiranje uticaja
uma na
odreenom
prenosnom putu uz
pomo kola za
preemfazis i
deemfazis.

- Z. Uroevi, M. Savi: Prenos podataka, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1996.
- I. S. Stojanovi: Osnovi telekomunikacija, Nauna knjiga, Beograd, 2000.
- Raunar, projektor i projekciono platno.
- Pismene vjebe.
46

- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer telekomunikacija i elektronike.
Znanja
Informacija
Digitalni signal
Elektrini filtri
Kodiranje i dekodiranje

Predmet
Znanja
Osnovi raunara sa
- Osnove prenosa
vjebama
informacija
Digitalna elektronika sa
- Dobijanje i analiza
vjebama
digitalnog signala
Elektronika sa vjebama
- Analiza elektrinih kola
Digitalna elektronika sa
- Binarno kodiranje
vjebama
47
1.2.7. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJA

1. Naziv predmeta: APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
33
33
72
33
105
Praktina
nastava
Ukupno
72
66
138

znanjem.
- Sticanje znanja o raunarskom softveru i razvijanje osjeaja o vanosti uvanja i
odravanja opreme.
- Razvijanje sposobnosti korienja tabelarnih i grafikih prikaza u prezentaciji
svojih zamisli.
- Upoznavanje sa metodama predstavljanja informacija i razvijanje sposobnosti za
estetsko oblikovanje.
- Razvijanje sposobnosti da prilagodi aplikaciju svojim potrebama.
- Razvijanje sposobnosti da koristi grafikone kao analitiko sredstvo za pregled
rezultata razliitih scenarija.
- Sticanje sposobnosti izraavanja korienjem digitalnih multimedija.
- Osposobljavanje za pravilno korienje multimedijalne terminologije.
- Sticanje sposobnosti da ocijeni multimediju (zvuk, sliku, videosekvencu) prema
svojim estetskim zahtjevima.
- Razumjevanje za razlike i probleme u korienju multimedija u zavisnosti od
socijalnog statusa ovjeka, obrazovansti, hendikepiranosti.
efikasnost.
48

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Instalacija aplikativnog softvera
- Vri izbor
- Objanjava izbor
aplikativnog
aplikativnog
- Stie pozitivan
softvera.
softvera.
odnos prema
- Objanjava
- Instalira odabrani
zanimanju.
instalaciju
softver.
odabranog
softvera.
- Opisuje
- Prilagoava
prilagoavanje
aplikativni softver
aplikativnog
korisniku.
softvera korisniku.
Obrada i dizajniranje teksta
- Prilagoava radno
- Opisuje postupak
zapaanja.
okruenje
podeavanja
aplikacije svojim
radnog okruenja
potrebama.
aplikacije za
u radu.
obradu i
- Koristi template.
dizajniranje
- Razvija
teksta.
samostalnost.
- Primjenjuje tab.
- Objanjava pojam
template i njegovu
ulogu u ureivanju - Razlikuje
- Razvija
numerisanu od
teksta.
odgovornost u
nenumerisane liste
- Objanjava pojam
radu.
i primjenjuje ih.
tabulacije i
postupak
- Koristi editor
podeavanja taba.
formula.
- Upoznaje se sa
pojmom
- Vri unoenje
numerisana i
fusnote i endnote
nenumerisana lista
u tekst.
i objanjava
postupak njihovog
- Vri ubacivanje
izbora.
simbola kojih nema
- Upoznaje se sa
na tastaturi.
funkcijama editora
- Postavlja heder i
formula i nainom
futer.
rada.
- Definie pojmove
fusnota i endnota i - Vri numerisanje
stranice.
upoznaje se sa
postupkom
- Kreira sadraj
njihovog izbora.
prethodno
- Opisuje postupak
otkucanog teksta.
rada sa simbolima.
- Razlikuje postupke
i vri unos grafikih
- Definie pojmove
elemenata u tekst.
heder i futer i
49
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Instalacija
odabranog
softvera.
Vjeba:
- Prilagoavanje
aplikativnog
softvera korisniku.
Vjeba:
- Podeavanje
radnog okruenja
aplikacije i
prilagoavanje
korisniku.
Vjeba:
- Izabrati template
za pismo i faks i
otkucati tekst.
Vjeba:
- Urediti tekst sa
razliitim
tabovima.
Vjeba:
- Rad sa
numerisanim i
nenumerisanim
listama.
Vjeba:
- Na primjerima iz
osnova
elektrotehnike i
elektronike
koristiti editor
formula.
Vjeba:
- Urediti tekst sa
fusnotama.
Vjeba:
- Rad sa simbolima.
Vjeba:
- Ureenom tekstu
postaviti heder,
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
objanjava rad sa
- tampa koverte i
njima.
naljepnice.
- Objanjava
postupak
numerisanja
- Izrauje cirkularno
stranice.
pismo.
- Objanjava
postupak kreiranja
sadraja.
- Opisuje postupak
unoenja grafikih
elemenata u tekst
(slika iz Clip Arta,
gotova slika,
oblikovanje
naslova, grafika
figura, crtanje
osnovnih grafikih
elemenata).
- Upoznaje se sa
postupkom
tampanja koverti i
naljepnica.
- Opisuje postupak
izrade cirkularnog
pisma.
Tabelarna obrada podataka sa grafikim predstavljanjem
- Razlikuje elemente
- Upoznaje se sa
osnovnog prozora
elementima
za tabelarnu
osnovnog prozora
obradu podataka i
za tabelarnu
razumije njihovu
obradu podataka.
ulogu.
- Obavlja operacije
- Objanjava
sa radim listom i
operacije sa radim
radnom sveskom.
listom i radnom
sveskom.
- Razlikuje podatke
- Nabraja vrste
koji se mogu
podataka koji mogu
unijeti u polje
biti element polja.
radnog lista.
- Navikava se na
- Vri formatiranje
- Opisuje postupak
racionalno i
teksta u polje
formatiranja teksta
paljivo izvoenje
radnog lista.
u polje radnog
pojedinih
lista.
zadataka.
- Vri formatiranje
- Opisuje postupak
brojanih podataka
formatiranja
u polje radnog
brojanih podataka
lista.
u polje radnog
lista.
- Unosi i koristi
- Objanjava nain
50
Preporuke za
izvoenje nastave
odnosno futer i
numerisati
stranice.
Vjeba:
- Kreiranje sadraja
obraenog i
dizajniranog
teksta.
Vjeba:
- Implementacija
grafikih
elemenata u tekst.
Vjeba:
- tampanje koverti i
naljepnica.
Vjeba:
- Izrada cirkularnog
pisma.
Vjebe:
- Podeavanje
radnog okruenja
aplikacije i
prilagoavanje
korisniku.
Vjebe:
- Rad sa radnim
listom i radnom
sveskom.
Vjebe:
- Formatiranje
teksta u polje
radnog lista.
Vjebe:
- Formatiranje
brojanih
podataka.
Vjebe:
- Rad sa formulama i
sadraji
uenik
unoenja formula u
polje radnog lista.
- Nabraja funkcije i
opisuje postupak
njihovog korienja
u polje radnog
lista.
- Opisuje postupak
sortiranja
podataka.
- Opisuje postupak
izrade grafikona.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
formulu u polje
radnog lista.
funkcije u polje
radnog lista.
- Sortira podatke.
- Formira pravilan
odnos prema
grafikom
izraavanju.
- Vri izradu i
formatira grafikon.
Izrada crtea u izabranom softveru

- Podeava radno
- Upoznavanje sa
okruenje
radnim okruenjem
aplikacije za
aplikacije za
crtanje.
crtanje.
- Vri pripreme za
- Opisuje postupak
crtanje.
organizacije
crtea.
- Crta osnovne
- Objanjava
grafike objekte.
postupak crtanja
osnovnih grafikih
- Mijenja osobine
objekata.
grafikih objekata.
- Upoznaje se sa
postupkom
- Transformie
promjena osobina
objekte.
grafikih objekata.
- Objanjava
- Odreuje atribute
postupak
objekata.
transformacije
objekata.
- Vri unos teksta na
- Opisuje precizno
crte.
odreivanje
atributa objekata.
- Podeava veliinu
- Objanjava
crtea.
postupak unoenja
teksta na crte.
- Vri umetanje
- Upoznaje sa
crtea u tekst.
postupkom
podeavanja
- Pozitivno
procjenjuje
vanost saznanja
iz svog zanimanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
funkcijama na
primjerima iz
struke (osnove
elektrotehnike,
elektronike...).
Vjebe:
- Sortiranje
podataka u
tabelama
napravljenim u
prethodnim
primjerima.
Vjebe:
- Za rezultate
dobijene na
osnovu mjerenja u
laboratoriji
(osnove
elektrotehnike)
napraviti i
formatirati
grafikon.
Vjebe:
- Podeavanje
radnog okruenja
aplikacije za
crtanje.
- Razvija
Vjebe:
odgovornost za
- Crtanje osnovnih
preuzetu obavezu u
grafikih
grupnom radu.
elemenata.
Vjebe:
- Mijenjanje osobina
prethodno
nacrtanih objekata.
Vjebe:
- Transformacija i
odreivanje
atributa prethodno
nacrtanih objekata.
Vjebe:
- Unoenje teksta na
crte i obrnuto na
primjerima.
Vjebe:
- Podeavanje
veliine crtea i
51
sadraji
uenik
veliine crtea.
- Objanjava
postupak umetanja
crtea u tekst.
- Objanjava
rasporeivanje i
tampanje crtea.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Vri rasporeivanje
i tampanje
crtea.
Preporuke za
izvoenje nastave
njegovo
rasporeivanje
prije tampanja.
Vjebe:
- tampanje crtea.
52
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Osnovni pojmovi multimedije
- Razlikuje vidove
- Navodi vidove
predstavljanja
predstavljanja
informacija.
informacija.
- Uoava razlike
- Definie pojam
izmeu online i
multimedijalnog
offline prenosa
sadraja ili
multimedijalnih
dokumenta.
sadraja.
- Uoava znaaj
- Objanjava
mogunosti
proizvodnju
izraavanja putem
digitalnih
multimedija.
multimedija i
pristup
multimedijima.
- Razlikuje pojmove
- Upoznaje
multimedijalnog
multimedijalnu
prozvoda i
terminologiju.
multimedijalnih
aplikacija.
- Uoava znaaj
- Objanjava
interaktivnosti
interaktivnost
multimedija.
multimedija
(korisniki
interfejs).
Multimedijalni ulazno izlazni ureaji
- Uoava znaaj
- Opisuje princip
zvune i grafike
rada zvune i
kartice u obradi i
grafike kartice.
prenosu digitalnih
multimedija.
- Navodi elemente
- Razlikuje i uoava
zvune i grafike
elemente zvune i
kartice.
grafike kartice.
- Navodi prikljuke
na zvunoj kartici. - Razlikuje
prikljuke na
zvunoj kartici.
- Nabraja vrste
- Razlikuje vrste
grafikih kartica.
grafikih kartica.
- Objanjava
- Vri izbor zvune i
korienje video
grafike kartice
memorija u
grafikim
prema svojim
karticama.
potrebama.
- Objanjava
principe rada
- Razlikuje vrste
digitalne kamere.
kamera u zavisnosti
od toga kako se u
- Opisuje postupak
njima stvara slika
prikljuenja
(CCD i CID kamera).
kamere i njene
- Prikljuuje i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razvija sposobnost
zapaanja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Pokretanje i
komentari
multimedijalnih
sadraja: WEB
stranice, CD ili DVD
prezentacije, radio
i TV emisije...
i formira stav o
vanosti dobijenih
informacija.
u radu.
Vjeba:
- Prikaz razliitih
prezentacija o
grafikoj i zvunoj
kartici iz izvora sa
Interneta.
Vjeba:
- Montaa i
demontaa grafike
i zvune kartice.
Vjeba:
- Prikljuenje
kamere i njena
instalacija na
raunar.
Vjeba:
- Korienje
digitalnog foto
aparata i prenos
podataka na disk.
53
sadraji
uenik
instalacije na
raunar.
- Objanjava princip
rada, osobine i
nabraja vrste
digitalnih
foto aparata.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija
organizacione
sposobnosti.
Formativni ciljevi
uenik
instalira kameru na
raunar.
- Analizira princip
rada digitalnog
foto aparata.
- Razlikuje i uoava
osobine digitalnih
- Objanjava princip
aparata.
rada, osobine i
- Analizira princip
nabraja vrste
rada monitora.
monitora.
- Razlikuje i uoava
- Objanjava princip
osobine monitora.
rada, osobine i
- Analizira princip
nabraja vrste
rada mikrofona.
mikrofona.
- Razlikuje i
uporeuje
osjetljivost i
efikasnost
- Objanjava princip
mikrofona.
rada, karakteristike - Analizira princip
i nabraja vrste
rada zvunika.
zvunika.
- Razlikuje i uoava
osobine zvunika.
Izvori, parametri i obrada audio signala
- Uoava razlike
- Definie pojam
izmeu zvuka i
zvuka i zvunog
zvunog talasa.
talasa.
- Objanjava osobine - Rauna amplitudu,
frekvenciju i jainu
i prostiranje
zvuka.
zvuka.
- Crta amplitudsko- Definie um.
frekvencijsku
karakteristiku
prenosnog sistema.
- Razlikuje prost i
sloen zvuk.
- Razlikuje fiziloku i
- Nabraja oblasti u
psiholoku
akustici.
akustiku.
- Uoava ulogu
- Definie zvuno
zvunog polja.
polje.
- Analizira strukturu
- Opisuje strukturu
ula sluha.
ula sluha.
- Razlikuje
- Objanjava
rezoluciju ula
rezoluciju ula
sluha po
sluha.
frekvencijama i
nivoima.
- Analizira
- Objanjava prenos
zvuka i vremensku
izoblienja u
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Prikaz razliitih
prezentacija o
principu rada i
osobinama
monitora iz izvora
sa Interneta.
Vjeba:
- Prikljuivanje
mikrofona i
zvunika i putanje
u rad.
- Razvija
samostalnost.
- Razvija
odgovornost u
radu.
u tehnikom
oblikovanju.
54
Vjeba:
- Prikaz razliitih
prezentacija o
zvuku i njegovim
osobinama iz izvora
sa Interneta.
Vjeba:
- Prikaz razliitih
prezentacija o
osnovnim
psihoakustinim
pojmovima iz
izvora sa Interneta.
sadraji
uenik
integraciju zvune
pobude.
- Objanjava
glasnost.
- Upoznaje se sa
pojmom
audiometrije.
- Upoznaje
psihoakustine
pojmove.
- Definie percepciju
zvuka.
- Objanjava pojam
dimenzije zvune
slike.
- Objanjava
subjektivne
estetske
preference.
- Upoznaje
standardne
dimenzije kvaliteta
reprodukovanog
zvuka.
- Definie pojam
razumljivost
(logotom).
- Objanjava pojam
irine frekventnog
opsega.
- Objanjava pojam
izoblienja, jaine
zvuka i uticaj
uma.
- Definie i nabraja
vrste modulacija.
- Objanjava
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
prenosu zvuka i
subjektivni
doivljaj jaine
zvuka.
- Rauna glasnost
i uoava faktore
koji utiu na
promjenljivost
karakteristika ula
sluha, odnosno
granice ujnosti.
- Uoava ulogu
audiometrije.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Snimiti svoj glas,
kreirati i mijenjati
zvuni zapis,
dodavati efekat
(Cool Edit ili Sound
Forge).
- Pozitivno
procjenjuje
vanost saznanja
iz svog zanimanja.
- Razlikuje
psihoakustine
pojmove.
- Uoava znaaj
percepcije zvuka.
- Uoava ulogu
dimenzije zvune
slike.
- Razlikuje
subjektivne
estetske
preference.
- Razlikuje
standardne
dimenzije kvaliteta
reprodukovanog
zvuka.
- Razlikuje problem
prenosa govora i
problem prenosa
muzike.
- Skicira amplitudsko
-frekvencijsku
karakteristiku
prenosnog sistema.
Vjeba:
- Konverzija
analognog u
digitalni audio
zapis i obrnuto
Forge ).
Vjeba:
- Rad sa vie zvunih
fajlova,
prebacivanje
zvunih sekvenci,
zapis fajlova i
miksovanje
Forge).
- Razvija
odgovornost za
preuzetu obavezu u
grupnom radu.
- Razlikuje prosti
ton, izoblieni ton i
harmonike.
- Razlikuje
vremenski
kontinuirane i
vremenski
diskretne
modulacije.
- Analizira teoremu
55
sadraji
uenik
teoremu
odabiranja.
- Objanjava
niskopropusni
filtar.
- Definie
kvantizaciju signala
i kolebajui um.
- Pojanjava pojam
analognog i
digitalnog signala.
- Objanjava
digitalizaciju
signala.
- Objanjava
analogno i digitalno
snimanje i
reprodukciju.
- Upoznaje mogue
probleme
digitalnog
snimanja.
- Nabraja naine
obrade zvuka na
raunaru.
- Objanjava
postupak
integracije vie
ulaznih signala u
jedan.
- Objanjava
postupak
pojaavanja
ulaznog signala i
promjene poloaja
pojedinih kanala.
- Upoznaje se sa
nainom promjene
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
odabiranja i
potrebne uslove,
period i frekvenciju
odabiranja.
- Uoava ulogu
niskopropusnog
filtra u procesu
pretvaranja
analogne
informacije u
digitalni signal.
- Razvija rutinu,
brzinu i tanost.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Snimanje vokala i
ostalih zvucnih
segmenata,
miksovanje(Cool
Edit ili Sound
Forge).
Vjeba:
- Snimiti svoj glas i
miksovati ga sa
muzikom (Cool Edit
ili Sound Forge).
- Razlikuje dinamiku
signala i um
kvantizacije.
digitalni signal.
Vjeba:
- Obrada zvunih
efekata (Cool Edit
ili Sound Forge).
digitalni sistem za
snimanje /
reprodukciju.
- Razlikuje faze
A/D konverzije.
Vjeba:
- Konverzija audio
formata (Cool Edit
ili Sound Forge).
- Razlikuje analogno
i digitalno snimanje
zvuka.
- Ocjenjuje znaaj i
prednosti digitalne
tehnike.
- Razlikuje analogno
i digitalno
procesiranje zvuka.
- Razlikuje naine
obrade zvuka na
raunaru.
- Uoava znaaj
integracije vie
ulaznih signala u
jedan.
- Analizira postupak
pojaavanja
ulaznog signala i
promjene poloaja
pojedinih kanala.
- Razvija
sistematinost i
preciznost u radu.
- Zna kako se moe

promijeniti
56
sadraji
uenik
amplitude,
smanjenjem i
poveanjem
frekvencijskog
opsega.
- Opisuje postupak
uklanjanja
komponenti iz
zvunog sadraja.
- Definie pojam
binauralnog
sluanja.
- Upoznaje pojam
strereofonije.
- Objanjava sisteme
streofonskog
prenosa i snimanja.
- Definie MIDI
prikljuak.
- Objanjava
primjenu MIDI- a
i MIDI kanale.
- Nabraja MIDI
opremu i
objanjava njeno
povezivanje u
sistem.
- Nabraja naine
sinteze MIDI
muzike.
- Nabraja MIDI
standarde i
formate.
- Objanjava MIDI
software i
hardware.
- Definie pojam
kompresije signala.
- Objanjava
psihoakustini
model kompresije
signala.
- Upoznaje se sa
podjelom formata
prema nainu
stvaranja zapisa i
reprodukciji
zvunog signala.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
amplituda, smanjiti
i poveati
frekvencijski
odpseg.
- Uoava znaaj
uklanjanja
komponenti iz
zvunog sadraja.
- Uoava znaaj
binauralnog
sluanja.
- Razlikuje vrste
streofonskog
snimanja.
- Povezuje i
postavlja pravilno
zvunike.
- Ocjenjuje znaaj
MIDI interfejsa.
- Prebacije muziku
sa raunara u
muziki ureaj.
- Povezuje potrebnu
opremu u sistem.
- Razlikuje naine
sinteze MIDI zvuka.
- Razlikuje MIDI
standarde i
formate.
- Bira softver i
hardver potreban
za obradu i
reprodukciju MIDI
zapisa.
- Uoava znaaj
kompresije signala.
- Razumije
psihoakustini
model kompresije
signala.
- Razlikuje formate
prema nainu
stvaranja zapisa i
reprodukciji
zvunog signala i
upreuje ih po
57
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
kvalitetu i
vjerodostojnosti
originalnom
signalu.
Obrada digitalne slike

- Ocjenjuje grafiku
- Definie pojam
kao osnovu i za
grafike.
ostale komponente
multimedija.
- Upoznaje se sa
- Razlikuje slike
nainom
prema nainu
nastajanja slike.
nastajanja.
- Upozanje se sa
nainom kreiranja, - Razlikuje naine
kreiranja, prikaza i
prikaza i
distribucije
distribucije
grafike.
grafike.
- Objanjava
- Razlikuje vektorsku
kombinovanje
i bitmapiranu
vektorske i
grafiku kao dva
bitmapirane
razliita pristupa
grafike.
grafikom
modeliranju.
- Objanjava
uvoenje slojeva u - Uoava vanost
dizajniranju
uvoenja slojeva u
grafike.
dizajniranju
- Demonstrira model
grafike.
(crte) oka.
- Skicira i ita model
- Objanjava osobine
oka.
oka.
- Razlikuje osobine
- Objanjava
oka.
projekciju slike u
- Analizira proces
oku.
stvaranja slike.
- Objanjava
osjetljivost oka.
- Rauna relativan
odnos osjetljivosti
- Opisuje dobijanje
oka na boje.
slika u mozgu.
- Uoava da displeji
prate ljudski
- Objanjava vrste
trikolorni model
modela boja (RGB,
boja.
CMY i CMYK model
- Skicira prikaz boja
boja).
(RGB) u
pravougaonim
- Opisuje korienje
koordinatama.
CMYK modela u
- Dobija drugi model
tamparijama.
(CMY, CMYK) kao
- Upoznaje se sa
rezultat sabiranja
pojmom vektorske
dvije od tri
grafike.
osnovne boje.
- Objanjava
- Skicira CMYK
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
i samostalnost.
Vjeba:
- Rad sa vektorskom
i bitmapiranom
grafikom na
primjerima
(Adobe Photoshop).
Vjeba:
- Rad sa tekstom,
efekti
(Adobe Photoshop).
Vjeba:
- Oblikovanje i
transformacija
krivih linija
(Corel DRAW).
Vjeba:
- Korienje alata za
korekciju slike
(Adobe Photoshop).
Vjeba:
- Kreiranje i obrada
slika za projektni
zadatak
(Adobe Photoshop).
- Stie osjeaj za
jasno tehniko
izraavanje.
58
sadraji
uenik
postupak
modeliranja slika
kod vektorske
grafike.
- Definie pojam
renderovanja.
- Nabraja oblike
vektorske grafike.
- Objanjava
transformacije i
filtre.
- Objanjava razliku
izmeu izmeu
bitmapirane slike i
vektorske grafike.
- Upoznaje se sa
pojmom i nainima
specificiranja
rezolucije.
- Objanjava obradu
sadraja slike.
- Navodi postupke
obrade
pojedinanih
piksela i grupe
piksela.
- Objanjava nain
nastajanja razlike
u formatima
fajlova.
- Definie kompresiju
multimedijalne
informacije.
- Nabraja vrste
kompresija.
- Objanjava
principe kreiranja
Hufmanovog koda.
- Opisuje algoritam
RLE kompresije.
- Upozanjes se sa
pojmom LZW
kompresije.
- Upoznaje principe
DCT kompresije
JPEG.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
model.
- Uoava ulogu
vektorske grafike.
- Uoava nain
modeliranja slika
kod vektorske
grafike.
- Uoava znaaj
renderovanja.
- Razlikuje oblike
vektorske grafike.
- Vri transformaciju
krivih i razlikuje
filtre.
- Uoava razlike
izmeu
bitmapirane slike i
vektorske grafike.
- Rauna rezoluciju
po vaeoj formuli.
- Uoava naine
specificiranja
rezolucije.
- Koristi alate za
obradu
bitmapiranih slika.
- Razlikuje postupke
obrade
pojedinanih
logikog
piksela i grupe
razmiljanja.
piksela.
- Razlikuje formate
fajlova prema tome
koliko boja i koju
kompresiju koriste
i gdje se koriste.
- Uoava znaaj
kompresije
multimedijalne
informacije.
- Razlikuje
kompresiju sa
gubicima i bez
gubitaka.
- Uoava principe
kreiranja
Hufmanovog koda.
- Koristi algoritam
59
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
RLE kompresije.
- Uoava znaaj
LZW kompresije.
- Uoava i koristi
JPEG.
Obrada digitalnog video signala
- Razlikuje korake
- Upoznaje osnove
digitalizacije
televizijske
signala.
tehnike.
- Definie video i
sinhronizacioni
signal.
- Objanjava
formiranje
digitalizovanog
televizijskog
signala.
- Nabraja video
standarde.
- Upoznaje sa sa
HDTV standardom.
- Upozaje se
podjelom sistema
prema tome koji
model boja koriste.
- Opisuje protok
signala.
- Objanjava
postupak
kombinacije
signala.
- Objanjava
postupak
kombinacije
kodiranja.
- Objanjava kako se
rauna potrebna
propusna mo i
brzina prenosa
podataka.
- Nabraja i navodi
osobine video
formata.
- Upoznaje se sa
primjenom video
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Rad sa kanalima i
vremenskom osom.
- Montaa,
dodavanje prelaza i
preklopljenih
isjeaka.
- Kombinacija sa
Photoshopom.
- Slaganje vie
kanala
(Adobe Premiere).
- Razlikuje video od
sinhronizacionog
signala.
- Skicira i analizira
video signal.
- Ilustruje tabelarno,
uporeuje i
razlikuje video
standarde.
- Uoava prednosti i
razlikuje HDTV
standarde.
- Razlikuje sisteme
prema tome koji
model boja koriste.
- Ispisuje jednaine
za modele boja.
- Uoava ulogu
protoka signala.
- Kombinuje digitalni
i kompozitno
crno bijeli signal.
- Razvija tanost i
sposobnost
uporeivanja.
- Kombinuje
digitalizaciju i
komponentno
kodiranje.
- Rauna potrebnu
propusnu mo i
brzinu prenosa
podataka.
za saradnju
- Razlikuje video
formate i njihove
osobine.
- Koristi video
formate.
60
Vjeba:
- Izrada zvunih i
video efekata,
miksovanje zvuka
(Adobe Premiere).
Vjeba:
- Izrada video spota,
nelinearna
montaa
(Adobe Premiere).
sadraji
uenik
formata.
- Objanjava na
emu se zasniva
MPEG kompresija.
- Nabraja vrste MPEG
kompresije.
Primjena multimedije
- Nabraja podruja
primjene
multimedije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uoava znaaj
MPEG kompresije.
- Razlikuje vrste
MPEG kompresije.
u izabranom softveru
- Razumije znaaj
- Uoava znaaj
uticaja
primjene
multimedije na
multimedija.
drutveni ivot.
Vjeba:
- Izrada
multimedijalne
prezentacije u
izabranom
softveru.

- M. Filipovi, S. Polovina, J. Miloradov: Primena raunara u elektrotehnici
udbenik za II razred srednje elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i
- N. Klem: Uvod u primenu raunara; Graevinska knjiga a.d., Beograd, 2007.
- M. Imamovi: Nauite da koristite Word 2007, Soho Graph, Beograd, 2009.
- M. Imamovi: Nauite da koristite Excel 2007, Soho Graph, Beograd,2009.
- G. Omura: AutoCAD 13 za Windows, Mikro knjiga, Beograd.
- G. Omura: AutoCad 2007, Mikro knjiga, Beograd.
- Prof. dr D. Jokanovi: Multimedijalno raunarstvo, Beograd, 2000.
- T. Vaughan: Majstor za multimediju, Kompjuter biblioteka, Beograd,
- M. Filipovi: Audio tehnika udbenik za III razred elektrotehnike kole, Zavod
za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1996.
- Grupa autora: Video ureaji udbenik za IV razred elektrotehnike kole, Zavod
- J. Cox, J. Preppernau: Office PowerPoint 2007, CET biblioteka, Beograd,
- R. Riley: Program za montau zvuka Cool Edit, CET biblioteka, Beograd,
- Raunari sa odgovarajuim softverom, tamapa, skener, mikrofon, zvunici,
projektor, projekciono platno, digitalna kamera i digitalni foto aparat.
- Pismene vjebe.
- Vjebe (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
61

Znanja
- Tabelarna obrada
podataka sa grafikim
predstavljanjem
- Izrada crtea u izabranom
softveru
- Multimedijalni ulazno
izlazni ureaji
- Obrada digitalne slike
- Obrada digitalng video
signala

Predmet
Znanja
- Biznis plan
- Preduzetnitvo
- Poslovanje preduzea
- Finansije i raunovodstvo
- Praktina nastava
- Osnovi tehnikog crtanja
- Osnovi raunara
- Prenos podataka
- Prenos podataka
62
sistema
- A / D konverzija
- A / D konverzija
1.2.8. PROGRAMIRANJE
1. Naziv predmeta: PROGRAMIRANJE
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
72
66
138
36
33
69
Praktina
nastava
Ukupno
108
99
207

- Formira realni okvir na koji e se nadovezati pisanje malih korisnih programa i
prilagoavanje steenog znanja programskim potrebama uenika.
- Primjenjuje standardne biblioteke za pisanje programa iz matematike, u obradi
teksta itd.
- Primjenjuje C u pisanju sistemskog softvera.
- Razvija programerske sposobnosti u pogledu discipline, prihvatanja pravila i
konvencije jezika.
- Kreira sopstvenu biblioteku i rjeava odreene probleme njihovom primjenom.
- Upoznaje tipove podataka vieg nivoa korienjem prethodnog znanja o skupu
osnovnih tipova podataka.
- Upoznaje naine kreiranja novih imena za tipove podataka.
- Upoznaje razvojni put od projektovanja programa do njegove realizacije.
- Objanjava korienje funkcija iz standardnih biblioteka prevodioca.
- Upoznaje osnovne programerske postupke i tehnike.
- Osposobljava se za analizu sloenih programa i korienje steenog iskustva za
pisanje sopstvenih.
- Vri analizu problema i otklanjanje greaka koje se javljaju u svim fazama
realizacije programa.
- Upoznaje strukture podataka i operacije nad njima.
- Upoznaje osnovne principe objektnog programiranja.
- Upoznavanje sa osnovama internet programiranja.
- Upoznavanje sa servisima i protokolima na Internetu.
- Razvijanje sposobnosti pisanja elementarnih skripti.
- Prepoznavanje i razumijevanje primjene strukture koda u internet
programiranju.
- Upoznavanje naina postavljanja i aktivaciju internet aplikacija.
- Primjenjivanje teorijskog znanja u praktinom radu.
63

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnovni pojmovi
- Upoznaje osnovne
- Opisuje osnovne
odlike jezika C.
odlike C jezika.
- Na primjerima
- Upoznaje
uoava postupke i
logikog
programerske
tehnike.
razmiljanja.
postupke i tehnike.
programiranja
- Shvata postupak
- Objanjava
projektovanja (kao
postupak
postupak koji
projektovanja.
zahtijeva
za saradnju.
razumijevanje
problema koji
treba rijeiti i
poznavanje
odgovarajue
opaanja.
tehnike).
- Shvata kodiranje
- Objanjava proces
kao proces pisanja
kodiranja.
izvornog koda na
odreenom jeziku.
- Razlikuje izvorni i
- Definie proces
izvrni program.
pretvaranja
izvornog koda u
izvrni program.
- Razlikuje
- Objanjava
interpretiranje i
pretvaranje
prevoenje.
ostvareno
- Shvata postupak
interpretiranjem i
dobijanja izvrnog
prevoenjem.
programa.
Osnovni sintaksni elementi
- Razlikuje kljune
- Razvija
- Nabraja kljune
rijei.
sistematinost u
rijei.
- Uporeuje kljune
radu.
rijei sa ostalim
- Definie
rijeima u jeziku C. - Razvija tanost i
identifikatore
sposobnost
(imena
- Uoava ispravno i
uporeivanja.
promjenjivih).
neispravno zadate
- Upoznaje nain
identifikatore.
zadavanja
opaanja,
promjenljivih.
- Razumije definiciju
uporeivanja,
i nain kreiranja
analize i
- Objanjava
promjenljivih i pie
zakljuivanja.
pojmove definicije
primjere.
i deklaracije
- Razumije
promjenljivih.
deklaraciju
promjenljive i pie
primjere.
64
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Dati prikaz
osnovnih osobina
kompajlera i
linkera jezika C.
Vjeba:
- Primjeri pisanja
kljunih rijei.
Vjeba:
- Pisanje primjera sa
identifikatorima i
testiranje na
racunaru.
Vjeba:
- Primjeri definicija
i deklaracija i
testiranje na
raunaru.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Uoava razliku
izmeu pojmova
definicija i
deklaracija.
Pregled osnovnih tipova podataka
- Uporeuje i
- Navodi osnovne
razlikuje osnovne
tipove podataka.
tipove podataka:
- Upoznaje osnovne
znakovni,
tipove i nain
cjelobrojni i realni.
njihovog korienja
u programima na C - Razlikuje konstante
od promjenljivih.
jeziku.
- Uoava prednosti
oznaavanja
realnog u
pokretnom zarezu.
- Uoava znaaj
zauzete veliine
memorije.
Operatori C jezika i izrazi
- Uoava razliku
- Upoznaje pojam
izmeu operatora i
operatora i
operanda.
operanda.
- Razlikuje
- Upoznaje pojam
operatore.
unarnih, binarnih i
terarnih operatora. - Radi zadatke sa
operatorima.
- Razlikuje objekte i
- Nabraja
operacije za ulazno
aritmetike
- izlazne tokove.
operatore.
- Razlikuje operatore
i rezultate njihove
primjene.
- Razlikuje
- Nabraja i
konverzije.
objanjava
konverziju
podataka.
- Nabraja operatore
poreenja.
poreenja i njihov
opis.
- Razlikuje logike
- Nabraja logike
operatore.
operatore.
- Razlikuje dodatne
- Nabraja operatore
operatore dodjele
nad bitovima.
vrijednosti.
Pregled naredbi
- Analizira tok
- Objanjava tok
izvravanja
izvravanja
programa.
programa.
- Razlikuje pravilnu
- Objanjava
primjenu naredbi u
jednostavne
- Razvija
odgovornost u
radu.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
- Stie sposobnost
apstraktnog
razmiljanja i
zakljuivanja.
65
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Dati primjere sa
tipom char.
Vjeba:
- Primjeri sa raznim
tipovima
cjelobrojnog tipa.
Vjeba:
- Primjeri sa
realnim tipom
podataka.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
Vjeba:
- Primjeri sa
operandima
razliitog tipa i
operatorima koji se
primjenjuju na
odgovarajui tip.
Vjeba:
- Primjeri
konverzija.
Vjeba:
- Primjeri sa
operatorima
poreenja.
Vjeba:
- Primjeri sa
logikim
operatorima.
Vjeba:
- Primjeri dodjele
vrijednosti.
Vjeba:
- Operatori
inkrementiranja i
dekrementiranja.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
Vjeba:
- Primjeri
jednostavnijih
programa.
sadraji
uenik
(linijske) forme.
programa i navodi
naredbe koje ih
realizuju.
- Objanjava uslovne
naredbe.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
opaanja.
Formativni ciljevi
uenik
zavisnosti od
prirode problema.
- Razlikuje
jednostavne forme
toka programa.
- Uoava razliite
- Objanjava
oblike naredbi
naredbe ciklusa
grananja.
(for, while, do).
- Daje izgled
- Objanjava ostale
dijagrama toka
naredbe koje
konstrukcije ifmijenjaju tok
else.
izvravanja
- Daje opti oblik
programa
naredbe switch.
(naredbe skoka:
- Uoava razliite
goto, break,
oblike naredbi
continue).
ponavljanja.
Funkcije i organizacija programa
- Uoava namjenu
- Objanjava oblik i
funkcija.
namjenu funkcija.
- Ukazuje na potrebu
- Objanjava pojam
kreiranja
standardne
sopstvenih
biblioteke.
funkcija.
- Objanjava pojam
- Uoava potrebe za
ulaznih i izlaznih
standardnim
vrijednosti
bibliotekama.
funkcija.
- Uoava ulazne i
- Objanjava pojam
izlazne vrijednosti
lokalnih i globalnih
funkcija.
promjenljivih.
- Upoznaje
- Razlikuje lokalne i
deklaraciju i
globalne
definiciju funkcije.
promjenljive.
- Objanjava pojam
- Razlikuje
imena funkcije i
deklaraciju i
pozivanje.
definiciju.
- Objanjava
- Uoava ime i
formalne i stvarne
generisanje
argumente.
funkcija.
- Objanjava
- Razlikuje formalne
problem predaje
i stvarne
parametara po
parametre.
vrijednosti i po
- Razlikuje predaju
adresi.
parametara po
- Objanjava
vrijednosti i po
rekurziju i njenu
adresi.
primjenu u
programima.
- Uoava potrebu za
- Razvija
sistematinost i
odgovornost u
radu.
- Razvija
sistematinost i
odgovornost u
radu.
66
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Naredbe skoka.
Vjeba:
- Naredba if-else.
Vjeba:
- Naredba switch.
Vjeba:
- Naredba default.
Vjeba:
- Naredba while.
Vjeba:
- Naredba continue.
Vjeba:
- Naredbe ciklusa
for, do i while.
Vjeba:
- Primjeri programa
sa funkcijama.
Vjeba:
- Demonstrira
program koji koristi
rekurziju.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
korienjem
rekurzija u
programu.
Nizovi i pokazivai (pointeri)
- Uoava znaaj niza - Razvija
- Upoznaje pojam
sistematinost i
u programiranju.
nizova.
odgovornost u
- Uoava elemente
- Objanjava
radu.
niza u jeziku C.
elemente niza
(ime, tip i indeks). - Uoava nain
inicijalizacije niza.
- Uoava nain
deklaracije niza.
- Razlikuje vrste
inicijalizacije niza.
- Uoava nain
pristupanja
elementima niza.
- Razlikuje dimenzije
nizova.
- Upoznaje pojam
- Shvata sutinu i
pokazivaa
znaaj pokazivaa.
(pointera).
Strukture podataka
- Uoava strukturu
- Razvija
- Upoznaje pojam
na tip podataka i
sistematinost i
struktura.
ui da primijeni na
odgovornost u
primjeru iz linog
radu.
iskustva.
- Uoava strukturu.
- Daje opti oblik
- Izrauje primjer
deklaracije
strukture koja
strukture.
predstavlja model
- Upoznaje korisniki
strukture.
definisane tipove.
- Shvata znaaj
primjene strukture.
- Uoava niz
struktura.
Fajl kao tip podataka
- Razvija
- Uoava ulaz i izlaz
- Objanjava
sistematinost i
u jeziku C.
problem ulaza i
odgovornost u
izlaza u C jeziku.
radu.
- Uoava fajl.
- Definie fajlove.
- Uoava ulaz-izlaz
- Objanjava U/I
orijentisan na
orijentisan na
fajlove.
fajlove.
- Uoava pokaziva
- Definie pokaziva
na fajl.
na fajl.
- Uoava i radi
- Objanjava
primjere pristupa
manipulaciju sa
fajlu, kreiranje,
fajlom.
otvaranje,
zatvaranje,
67
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Primjeri programa
sa nizovima.
Vjeba:
- Primjeri programa
sa pokazivaima.
Vjeba:
- Primjeri programa
sa strukturama.
Vjeba:
- Primjeri programa
sa fajlovima:
kreiranje,
otvaranja,
zatavaranje, upis i
itanje.
sadraji
uenik
- Nabraja vrijednosti
argumenata mode i
objanjava njihovo
znaenje.
- Objanjava binarnu
datoteku i naine
rada sa istom.
- Objanjava
tekstualnu
datoteku i naine
rada sa istom.
Lociranje i alociranje
- Upoznaje pojam
upravljanja
memorijom.
- Objanjava
dinamiko
dodjeljivanje
memorije.
- Nabraja funkcije
za alociranje i
dealociranje
memorije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
upisivanja i
itanja.
- Razlikuje
vrijednosti
argumenata mode.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razlikuje binarnu i
tekstualnu
datoteku i uoava
mjesta primjene.
memorije
- Uoava upravljanje
memorijom.
- Uoava nain
dinamikog
upravljanja
memorijom.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
funkcije za
alociranje i
dealociranje
memorije.
Veza sa operativnim sistemima
- Uoava vezu
- Objanjava vezu
izmeu programa i
programa i
operativnih
operativnih
sistema.
sistema.
- Upoznaje razvojno - Upotrebljava
razvojno
okruenje u kome
okruenje.
rade dananji
programi.
- Odreuje
- Objanjava
generisanje
korienje
funkcija.
prevodilaca.
- Odreuje
- Objanjava
definisanje klasa.
neophodnu
- Razlikuje
konfiguraciju
specijalizacije
potrebnu za rad.
funkcije i klase.
- Ukazuje na izbor
- Razlikuje uslove
ispravnih
primjene generike
instalacionih
metode.
opcija.
- Razlikuje
- Opisuje pregled
mogunosti
mogunosti
prevodilaca.
dananjih C/C++
prevodilaca.
Osnove vizuelnog programiranja
- Objanjava klase i
- Uoava vezu
- Razvija
sistematinost i
odgovornost u
radu.
Vjeba:
- Primjeri programa
za lociranje i
dealociranje
memorije.
- Razvija
sistematinost i
odgovornost u
radu.
Vjeba:
- Primjeri programa
za komunikaciju sa
operativnim
sistemom.
Vjeba:
68
sadraji
uenik
njihov interfejs.
- Opisuje
projektovanje
objekata sa kodom.
- Objanjava forme,
datoteke,
tampanje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
izmeu vizuelnog i
nevizuelnog naina
programiranja.
- Upotrebljava klase
i njihov interfejs.
- Na primjerima
sagledava upotrebu
projektovanja
objekata sa kodom.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
forme, datoteke.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Raditi primjere
projektovanja
objekta sa kodom.
Vjeba:
- Raditi primjere sa
formama,
datotekama.
69
Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnove internet programiranja i web editori
- Razlikuje osnovne
- Objanjava osnove
logikog
pojmove internet
internet
razmiljanja.
aplikacija.
programiranja.
- Razlikuje i na
primjerima koristi i
uporeuje internet
aplikacije.
- Navodi i objanjava - Razlikuje i na
primjerima koristi
web editore.
web editore.
HTML (HyperText Markup Language)
- Opisuje hipertekst. - Na primjeru uoava
hipertekst.
- Objanjava pojam i - Primjenjuje
vrstu taga.
tagove.
- Objanjava
- Razlikuje i na
strukturu HTML
primjerima koristi
stranice.
djelove HTML
stranice.
- Objanjava
- Primjenjuje
formatiranje i
formatiranje i
prelom.
prelom.
- Objanjava pojam
- Razlikuje i na
listi.
primjerima koristi
numerisane i
nenumerisane liste.
- Objanjava
- Razlikuje i na
definicione liste i
primjerima koristi
liste unutar liste.
definicione i liste
unutar liste.
- Objanjava boje u
- Razlikuje i na
HTML-u.
primjerima koristi
boje u HTML-u.
- Objanjava body
- Razlikuje i na
tag i img tag.
primjerima koristi
body tag i img tag.
- Objanjava linkove. - Razlikuje i na
primjerima koristi
linkove.
- Objanjava tabele. - Razlikuje i na
primjerima koristi
vrste i kolone.
- Razlikuje i na
- Objanjava frejm.
primjerima koristi
promjenu dijela
HTML stranice.
- Razlikuje i na
- Objanjava formu.
primjerima koristi
- Navodi serije i
protokole internet
aplikacija.
logikog
razmiljanja.
70
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Prikazati razliite
vrste internet
aplikacija.
Vjeba:
- Dati primjere
prednosti i mana
internet aplikacija.
Vjeba:
- Uraditi primjere u
web editorima.
Vjeba:
- Prikazati primer
hiperteksta.
Vjeba:
tagovima.
Vjeba:
- Praktino pokazati
primjere HTML
stranice.
Vjeba:
- Dati primjere
formatiranja i
preloma listi.
Vjeba:
- Uraditi primjere
numerisanih i
nenumerisanih
listi.
Vjeba:
- Uraditi primjer
liste unutar liste.
Vjeba:
- Dati primjer
definisanja boja u
HTML-u.
Vjeba:
- Dati primjer body
tag i img tag.
Vjeba:
linkovima.
Vjeba:
tabelama.
Vjeba:
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
djelove forme.
frejmovima.
Vjeba:
fomama.
CSS (Cascading Style Sheets)

- Razlikuje i na
- Objanjava pojam
primjerima koristi
CSS-a.
naine
formatiranja web
stranice.
- Razlikuje i na
- Objanjava CSS
primjerima koristi
element.
vrste elemenata.
- Radi primjere sa
- Objanjava CSS
CSS klasama.
klase.
- Radi primjere sa
- Objanjava
atributima CSS
atribute CSS
elemenata.
elemenata.
JavaScript
- Objanjava Java
Script.
- Objanjava
promjenjive.
- Objanjava tipove
podataka.
- Objanjava
kontrole toka.
- Objanjava nizove.
- Objanjava
funkcije.
- Objanjava nain
rada sa vie
prozora i cookie.
- Objanjava rad sa
pauzama i
intervalima.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija tanost i
sposobnost
uporeivanja.
Vjeba:
- Prikazati primjere
formatiraja web
stranice.
Vjeba:
- Dati primjere CSS
elementa.
Vjeba:
- Dati primjere CSS
klasa.
Vjeba:
- Dati primjere za
atribute CSS
elemenata.
- Uoava potrebu
koritenja
JavaScript-a.
opaanja.
- Uporeuje
promjenjive u
JavaScript-u.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
vrste i tipove
podataka.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
if, switch, while ...
- Na primjeru
analizira
formiranje nizova.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
definisanje i
pozivanje funkcija.
- Radi primjere sa
vie prozora.
- Radi primjere sa
upotrebom Cookie.
- Na primjerima
koristi pauze i
intervale.
- Razvija
odgovornost u
radu.
Vjeba:
- Demonstrirati
primjere sa
upotrebom
JavaScript-a.
Vjeba:
- Dati primjere
upotrebe
promjenjivih.
Vjeba:
- Dati primjere
upotrebe tipova
podataka.
Vjeba:
kontrolom toka.
Vjeba:
nizovoma (date,
string objekat).
Vjeba:
- Dati primjere
upotrebe funkcija.
Vjeba:
- Raditi primjere
rada sa vie
prozora.
Vjeba:
pauzama i
intervalima.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
- Stie sposobnost
apstraktnog
razmiljanja i
zakljuivanja.
71
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Serverski skriptni jezici
- Na primjerima
- Objanjava
sagledava upotrebu
PHP(Hypertext
PHP-a.
Preprocessor).
- Objanjava PHP
promjenjive.
- Na primjerima
sagledava upotrebu
PHP promjenjivih.
- Objanjava tipove
podataka.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
tipove podataka.
- Na primjerima
sagledava upotrebu
promjenjivih.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
operatore i izraze.
- Objanjava
promjenjive.
- Objanjava
operatore i izraze.
- Objanjava
Inkrement /
Dekrement.
- Objanjava
naredbe.
- Objanjava petlje.
- Objanjava nizove.
- Objanjava
integraciju PHP i
HTML.
- Objanjava
funkcije.
- Objanjava
globalne i lokalne
promjenjive.
- Objanjava bazu
podataka (MySQL).
- Objanjava PHP
mySQL funkcije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Dati primjere
upotrebe PHP-a.
Vjeba:
- Dati primjere
upotrebe PHP
promjenjivih.
Vjeba:
- Raditi primjer sa
tipovima podataka.
Vjeba:
- Raditi primjer sa
promjenjivima.
Vjeba:
- Raditi primjer sa
operatorima i
izrazima.
Vjeba:
- Radit primjere sa
Inkrement /
Dekrement-om.
Vjeba:
- Raditi primjer sa if
else ...
Vjeba:
- Prikazati primjere
sa petljom.
Vjeba:
- Raditi sa nizovima.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
Inkrement /
Dekrement.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
vrste naredbi.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
vrste petlji.
- Na primjerima
sagledava upotrebu
nizova.
- Pravi integraciju
PHP i HTML.
Vjeba:
- Radi primjere sa
integracijom PHP i
HTML.
Vjeba:
- Radi primjere sa
funkcijama.
- Pravi funkcije u
PHP-u.
- Pravi globalne i
lokalne
promjenjive.
Vjeba:
MySQL
Vjeba:
PHP mySQL
funkcijama
- Na primjerima
sagledava upotrebu
MySQL.
- Na primjerima
sagledava upotrebu
PHP mySQL
funkcija.
72

- L. Kraus: Programski jezik C++ sa reenim zadacima, Akademska misao, 1992.
- L. Kraus: Reeni zadaci iz programskog jezika C++, Akademska misao, 2003.
- B. Stroustrup: C++, Mikro knjiga, Beograd, 2001.
- A. Hansen: Programiranje na jeziku C, Mikro knjiga, Beograd, 1991.
- J. Niederst Robbins: Web dizajn, Mikro knjiga, 2003.
- M. Holzschlag: HTML i CSS, Kompjuter biblioteka, 2008.
- B. McCarty: PHP 4 Osnove, Kompjuter biblioteka,
- Raunari sa odgovarajuim softverom, projektor i projekciono platno.
- Usmena provjera znanja (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu).
- Pismene vjebe.
klasifikacinom periodu.
Znanja
- Pregled osnovnih tipova
tipova podataka
- Operatori C jezika i izrazi
- Naredbe
- Funkcije i organizacija
programa
- Nizovi i pokazivai
- Strukture podataka
- Fajlovi
- Lociranje i alociranje
memorije
- Komunikacija sa
operativnim sistemom
- Programerski postupci i
tehnike
programa

Predmet
Znanja
- Praktina nastava
- Programiranje u jeziku C
- Praktina nastava
- Praktina nastava
- Praktina nastava
Praktina
Praktina
Praktina
Praktina
nastava
nastava
nastava
nastava
Programiranje
Programiranje
Programiranje
Programiranje
u
u
u
u
jeziku
jeziku
jeziku
jeziku
C
C
C
C
- Praktina nastava
- Osnove raunarstva sa
vjebama
- Aplikativni softver i
multimedijalni sistemi sa
vjebama
- Dobijanje izvrnog
programa, algoritam
- Programsko okruenje,
standardne biblioteke
73
1.2.8. RAUNARSKE MREE

1. Naziv predmeta: RAUNARSKE MREE
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138

- Upoznavanje raunarske mree kao i pojedinih komponenti raunarskih mrea.
- Upoznavanje terminologije raunarskih mrea.
- Poznavanje osnovnih komponenti raunarskih mrea i principa njihovog rada.
- Poznavanje strukture raunarskih mrea.
- Poznavanje osnovnih zahtjeva i problema u rjeavanju raunarskih mrea.
- Poznavanje standarda i protokola u meusobnom povezivanju raunara.
- Upoznavanje novih pravaca razvoja tehnologije raunarskih mrea.
- Osposobljava se za sastavljane raunarske mree od raspoloivih komponenti.
- Osposobljavanje za korienje potrebnog softvera za povezivanje raunarskih
mrea.
- Upoznavanje principa i naina traenja informacija, izvora, proizvoaa
komponenti raunarskih mrea.
- Praenje i pravilno vrednovanje novih dostignua u informatikoj tehnologji.
- Razvijanje osnovnih kompetencija za samostalan rad u struci.
- Osposobljavanje za savjetodavne usluge i komunikaciju sa korisnicima.
74

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u mree za prenos podataka
- Definie raunarske - Shvata znaaj
logikog
raunarskih mrea
mree.
razmiljanja.
u prenosu
informacija.
- Razlikuje mree
- Nabraja vrste
za saradnju.
prema sloenosti.
mrea prema
- Razlikuje
sloenosti.
raunarsku od
ostalih tipova
mrea (kablovske,
telefonske).
- Skicira raunarsku
mreu.
- Skicira proste i
- Definie prostu
sloene mree.
mreu.
- Definie sloenu
mreu.
- Shvata znaaj
- Definie znaaj
raunarskih
raunarskih
komunikacija.
komunikacija.
Klasifikacija raunarskih mrea
- Uoava bitne
- Definie bitne
karakteristike
elemente naina
naina prenosa
za saradnju.
prenosa podataka.
podataka (smjer,
broj kanala,
opaanja.
usaglaenost rada,
tehnika prenosa).
- Razlikuje vrste
- Definie smjer
veza (simpleksna,
prenosa.
poludupleksna,
dupleksna).
- Skicira vrste veza.
- Definie serijski i
- Razlikuje serijski i
paralelni nain
paralelni prenos.
prenosa podataka.
- Uoava prednosti
- Definie sinhroni i
serijskog i
asinhroni prenos
paralelnog
prenosa.
- Razlikuje sinhroni i
asinhroni prenos.
- Uoava "ram" i
njegove bitne
elemente.
- Skicira "ram".
- Razlikuje mree
- Nabraja mree
prema tehnici
prema tehnici
prenosa.
prenosa.
75
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uporediti
konfiguracije i
elemente proste i
sloene raunarske
mree.
- Pripremiti
prezentaciju LAN
mree.
- Na primjerima
analizirati
komutaciju paketa.
- Na primjerima
analizirati ram.
- Na primjerima
uporeivati vrste
komutacija.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Uporeuje difuznu
i komutiranu
mreu.
- Nabraja komutacije - Razlikuje
komutacije.
(povezivanje).
- Skicira komutaciju
- Definie
linija (kanala).
komutaciju linija
(kanala).
- Definie
poruka.
komutaciju poruka.
- Definie
paketa.
komutaciju paketa.
- Uporeuje
komutaciju linija,
poruka i paketa.
- Razlikuje
- Nabraja mree
konekcionu i
prema vrsti usluga
beskonekcionu
(konekcione i
mreu.
beskonekcione).
- Skicira konekcionu
i beskonekcionu
mreu.
- Analizira prednosti
i mane konekcionih
i beskonekcionih
mrea.
- Razlikuje mree
- Navodi podjelu
mrea prema
prema veliini
veliini.
(lokalne, gradske i
globalne).
- Defnie lokalnu
- Uporeuje mree
mreu.
prema
- Definie gradsku
karakteristikama.
mreu.
- Skicira topologiju
- Definie globalnu
mree.
raunarsku mreu.
- Analizira znaaj
- Definie beinu
navedenih mrea u
mreu.
komunikaciji i
- Definie Internet.
razmjeni
informacija.
Komunikacioni ureaji
- Upoznaje uloge
- Razlikuje
komunikacionih
komunikacione
ureaja.
ureaje.
- Objanjava
- Analizira standarde
karakteristike i
u komunikaciji
princip rada
izmeu modema.
modema.
- Objanjava
- Uoava prednosti i
principe
mane modulacionih
modulacione
tehnika.
- Razvija
sistematinost u
radu.
opaanja,
uporeivanja,
analize i
zakljuivanja.
76
Preporuke za
izvoenje nastave
- Na primjeru
analizirati interfejs
kao hardversko i /
ili softversko
rjeenje koje
omoguava
povezivanje.
sadraji
uenik
tehnike,
kompresije
podataka i
korekcije greke.
- Definie:
multiplekser,
koncentrator,
most, preklopnik,
ruter, vratnice,
interfejs.
- Nabraja medijume
za prenos
podataka.
- Nabraja oblike
fiksnog prenosnog
puta.
- Objanjava
korienje fiksnog
prenosnog puta.
- Objanjava
korienje
upredene parice,
koaksijalnog kabla i
optikog vlakna.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje tipove
multipleksera.
- Analizira interfejs
za povezivanje dva
sistema razliitih
karakteristika.
- Razlikuje oblike
fiksnog prenosnog
puta.
- Uoava gdje se
koriste pojedini
fiksni prenosni
putevi.
- Uoava prednosti
optikog vlakna.
- Razlikuje vrste
optikih vlakana.
77
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Arhitektura raunarskih mrea
- Razlikuje osnovne
- Definie pojam
pojmove protokola:
mrene
entitet, sistem,
arhitekture.
protokol, PDU
- Objanjava sastav
(protokolska
mrene arhitekture
jedinica
podataka).
- Nabraja oblike
- Razlikuje
arhitektura.
hijerarhijsku i
distribuiranu
- Definie troslojni
arhitekturu.
model.
- Objanjava
i karakteristike
hijerarhiju
mrenog protokola.
protokola.
- Uoava funkcije
- Definie pojam
protokola.
mrenog protokola.
- Razlikuje nivoe
- Nabraja i
mrene
objanjava osobine
komunikacije: nivo
i elemente
mrenog pristupa,
mrenog protokola.
transportni nivo i
- Navodi funkcije
nivo aplikacije.
protokola.
- Skicira generalnu
- Definie i nabraja
mrenu
nivoe organizacije
arhitekturu.
mrene
komunikacije.
- Skicira
- Demonstrira
generalnu mrenu
komuniciranje u
arhitekturu i
mrei na bazi
komuniciranje u
protokola.
mrei na bazi
protokola.
- Skicira OSI model.
- Definie OSI model
(Open System
Interconnection
nivoe OSI modela.
otvoreni sistem
- Razlikuje nivoe OSI
meupovezivanja).
modela i njihove
- Nabraja nivoe
funkcije.
modela.
- Shvata znaaj
standardizacije
- Objanjava
mrea.
standardizaciju
- Ocjenjuje uticaj
mrea.
organizacija za
- Objanjava
standardizaciju.
standardizaciju u
oblasti
- Uoava zbog ega
telekomunikacija.
se protokol sloja
- Opisuje protokol
veze najee
sloja veze HDLC
koristi pri
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Prikazati listu
standarda.
- Na primjerima
objasniti
standardizaciju.
u radu.
78
sadraji
uenik
(High-level Data
Link Control).
- Definie elemente
protokola HDLC.
- Definie protokol
sloja mree X.25.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
sinhronom prenosu.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uporeuje OSI
referentni model i
protokol X.25.
- Uoava
karakteristike
prenosa frame
relay tehnikom.
- Objanjava frame
relay tehniku
prenosa ramova.
Lokalne raunarske mree
- Uoava znaaj
- Definie lokalnu
uvoenje LAN
mreu.
mrea.
- Nabraja medijume - Razlikuje osobine i
elemente LAN
koji se koriste u
mrea.
lokalnim mreama.
- Nabraja topologije - Razlikuje nivoe
organizacije LAN
mrea.
mree.
- Objanjava
protokol za pristup - Razlikuje osnovne
topologije mrene
medijumu.
arhitekture za LAN
- Objanjava Aloha
mree.
protokol.
- Skicira topologije
- Objanjava CSMA
LAN mree.
(Carrier Sense
- Razlikuje prenosne
Multiple Access
medijume i njihove
Protocols)
karakteristike.
protokol.
- Objanjava klijent
- server model.
- Skicira povezivanje
- Objanjava
lokalnih mrea.
povezivanje vie
lokalnih mrea.
Internet
- Odreuje osnovne
- Definie pojam
komponente i
globalne mree.
diskutuje
- Nabraja osnovne
topologije
komponente
podmrea.
globalne mree.
- Shvata znaaj
- Objanjava
korienja beinih
topologije
mrea.
podmrea.
- Analizira funkcije
- Definie beine
podmrea i
mree.
elemente koji je
sainjavaju.
- Definie internet
- Navodi primjere
usluge.
mrea u naoj
- Objanjava fiziko
zemlji.
povezivanje
- Razlikuje najee
raunara.
- Na konkretnom
primjeru objasniti
funcionisanje LAN
mree (na primjer
kolska LAN
mrea).
- Razvija pozitivan
stav prema
tehnikoj kulturi.
- Uz pomo nastavih
sredstava
demonstrirati
pretragu Interneta.
- Objasniti i izdvojiti
elemente IP
adrese, na zadatim
primjerima.
- Na primjerima
registruje korisnika
na Internet.
- Na primjerima
analizirati klase IP
79
sadraji
uenik
- Objanjava
postupak
registracije
korisnika.
- Objanjava
instaliranje
komunikacionih
programa.
- Definie TCP/IP
protokol
(Transmission
Control Protocol).
- Objanjava TCP/ IP
okruenje.
- Nabraja slojeve
TCP/IP protokola.
- Definie IP protokol
(Internet protocol).
- Definie
organizaciju i
adresiranje na
Internetu.
- Objanjava
programe za
pretraivanje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
koriene internet
usluge.
Planira korienje
internet usluga.
Shvata znaaj
internet usluga u
modernoj
komunikaciji.
Razlikuje naine
povezivanja na
Internet.
Razlikuje sluajeve
registracije
korisnika na
Internet.
Instalira
komunikacioni
program.
Preporuke za
izvoenje nastave
adresa.
- Skicira TCP/IP
okruenje.
nivoe TCP/IP
protokola.
- Razlikuje slojeve
TCP/IP protokola.
- Uoava
karakteristike
pojedinih slojeva
TCP/IP protokola.
- Uoava znaaj IP
protokola u
meumrenom
radu.
- Razlikuje
simboliku i
numeriku adresu.
- Analizira
karaktersitike
programa za
pretraivanje.
pretraivanje.

- Z. Uroevi: Raunarske mree za IV razred elektrotehnike kole, Zavod za
- Prof. dr M. Pejanovi-urii: Raunarske mree i komunikacije, Via
elektrotehnika kola, Podgorica, 1999.
- Dr R. Jankovi: Raunarske mree, Prevod sa engleskog
80
- Dr . Toi, M. Ranelovi: Raunari za III razred elektrotehnike kole

obrazovni profil elektrotehniar raunara, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2002.
Beograd, 2002.
- N. Klem, N. Perin, N. Praevi: Raunarstvo i informatika, Zavod za udbenike i
- .Toi, M. Ranelovi: Raunari, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- Raunari sa odgovarajuim softverom, mrene komponente, projektor i
projekciono platno.
- Pismene vjebe.
klasifikacionom periodu;
- diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer elektronike i telekomunikacija.
Znanja
- Raunarski sistem
- Mrene kartice
- Operativni sistem
- Magistrale
- Deponovanje i reciklaa
- Lokalne raunarske mree

- Internet

Predmet
Znanja
- Princip rada, komponente
Osnovi raunarstva
Praktina nastava
Osnovi raunarstva
- Princip rada, instalacija,
Praktina nastava
podeavanje parametara
Operativni sistemi
- Aplikacije operativnog
Praktina nastava
sistema zaduenih za
mree
- Vodovi
- Matina ploa
Osnovi raunarstva
Praktina nastava
Ekologija i zatita ivotne - Zatita ivotne sredine
sredine
Praktina nastava
- Raunarske mree
Praktina nastava
- Raunarske mree
81
1.2.10. BAZE PODATAKA

1. Naziv predmeta: BAZE PODATAKA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
72
33
105
33
33
Praktina
nastava
Ukupno
72
66
138

- Sticanje znanja sa podruja baza podataka, informatike i razvoja aplikativnog
softvera.
- Instaliranje softvera za baze podataka.
- Sticanje osnovnih znanja iz obrade podataka.
- Kreiranje baza podataka.
- Razvijanje osnovnih vjetina, zahtjeva, problema i rjeenja pri meusobnom
povezivanju datoteka u baze podataka.
- Osposobljavanje za samostalan rad sa bazama podataka.
- Upotrebljavanje strune literature i dobijanje informacija.
- Razumjevanje standarda iz oblasti informatike i baza podataka.
- Povezivanje steenih znanja i iskustava pri izradi baza podataka.
- Razvijanje sposobnosti kolektivnog i projektantskog rada.
- Prezentovanje programskih rjeenja.
- Pravilno upotrebljavanje elektronskih izvora podataka i informacija.
82

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnovni pojmovi o bazama podataka
- Upoznaje pojam IS - Shvata znaaj IS.
logikog
(informacionog
razmiljanja.
sistema).
- Razlikuje
- Nabraja
komponente IS.
komponente
informacionog
- Razvija svijest o
sistema.
ureenosti u
- Odreuje osnovne
- Nabraja vrste
sistemu prirodnih
funkcije IS.
informacionog
nauka.
sistema.
- Razlikuje osnovne
- Definie pojam
pojmove baze
baze podataka,
podataka.
DBMS (Data Base
Managment
System) i model
podataka.
- Razlikuje nivoe
- Upoznaje
baze podataka.
arhitekturu baze
podataka.
- Razlikuje jezike za
- Nabraja jezike za
rad sa bazama
rad sa bazama
podataka.
podataka.
- Razlae ivotni
- Nabraja faze
ciklus baze
ivotnog ciklusa
podataka na faze.
baze podataka.
Modeliranje podataka
- Razlikuje osnovne
- Upoznaje se sa
pojmove za
pojmovima entitet,
modeliranje baze
atribut i veza.
podataka.
- Uporeuje i
- Definie razliite
razlikuje veze po
tipove veza.
funkcionalnosti.
- Crta dijagram
- Ilustruje E-R
modela baze
(objekat - veza)
logikog
podataka.
dijagram.
razmiljanja.
- Razlikuje i crta
- Upoznaje sloene
dijagrame za
veze.
sloene veze.
- Uoava relaciju i
- Upoznaje se sa
njene elemente.
relacijskim
modelom.
- Razlikuje
- Nabraja
transformacijska
transformacijska
pravila.
pravila.
Relaciona algebra
- Definie pojam
- Analizira algebru
- Razvija
relacione algebre.
koja slui za
sistematinost u
83
Preporuke za
izvoenje nastave
- Prikazati
arhitekturu baze
podataka po
razliitim nivoima.
- Pokazati E-R
dijagrame za
razliite baze
podataka.
- Kreirati upite za
razliite baze
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
radu.
Formativni ciljevi
uenik
pravljenje upita.
- Nabraja i definie
u relacionoj
operatore u
algebri.
relacionoj algebri.
- Radi primjere i
- Demonstrira
analizira upite za
primjere upita nad
razliite baze
bazama podataka.
podataka.
Fizika graa baze podataka
- Nabraja elemente
fizike grae
fizike grae baze
podataka.
podataka.
- Definie pristup na - Razlikuje datoteke
na osnovu pristupa
osnovu primarnog
pomou primarnog
kljua.
kljua.
Preporuke za
izvoenje nastave
podataka.
- Razvija tanost i
sposobnost
uporeivanja.
za saradnju.
- Stie sposobnost
posmatranja,
analize i
zakljuivanja.
84
- Prikazati razliite
organizacije
datoteka.
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Integritet podataka
- Definie pojam
integriteta
podataka.
- Nabraja integritete
podataka.
Formativni ciljevi
uenik
- Shvata znaaj
integriteta
podataka.
- Razlikuje
integritete
podataka.
Normalizacija podataka
- Upoznaje se sa
pojmom
normalizacije baze
podataka.
- Definie i nabraja
normalne forme.
-
Radi primjere za
normalizaciju
podataka.
Razlikuje normalne
forme.
Analizira tabele po
normalnim
formama.
Indeksiranje baze podataka

- Uoava prednosti
- Definie pojam
indeksiranja.
indeksiranja baze
podataka.
- Oblikuje indeks kao
- Nabraja indekse.
pomonu tabelu.
SQL
- Definie tipove
podataka u SQL-u.
- Objanjava
formiranje tabele.
- Objanjava
- Razlikuje tipove
podataka.
- Formira tabelu
pomou naredbe
CREATE TABLE.
- Upotrebljava
85
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
za proraunavanje
i analiziranje.
Vjeba:
- Objekti u MS
Access-u.
Vjeba:
- Kreiranje baze
podataka iz
ablona.
Vjeba:
- Kreiranje prazne
baze podataka.
Vjeba:
- Kreiranje tabele
upotrebom
arobnjaka.
Vjeba:
- Kreiranje tabela iz
pogleda (Designed
View).
da teorijsko znanje
povee sa
praktinim.
Vjeba:
- Dodavanje,
promjena, i
brisanje polja u
tabeli.
Vjeba:
- Podeavanje tipova
podataka.
Vjeba:
- Unos podataka.
- Razvija spremnost
za timski rad i
pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju.
Vjeba:
- Povezivanje
tabela.
Vjeba:
- Kreiranje forme
pomou
arobnjaka.
Vjeba:
- Korienje forme
za dodavanje,
prikazivanje i
obradu podataka.
- Podstie analitiku
sposobnost.
Vjeba:
- Izrada upita.
Vjeba:
- Zadavanje
kriterijuma.
Vjeba:
sadraji
uenik
promjenu strukture
tabele.
- Objanjava unos
podataka.
- Objanjava
selekciju podataka.
- Nabraja uslovne
izraze.
- Objanjava
oblikovanje
izlaznih rezultata.
- Objanjava
sortiranje.
- Objanjava
ograniavanje
izlaznih rezultata.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
naredbu ALTER
TABLE za promjenu
strukture tabele.
Upotrebljava
naredbu INSERT.
Upotrebljava
naredbu SELECT.
Na primjerima
kreira uslovne
izraze.
Uoava mogunosti
SELECT naredbe.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Sortiranje rezultata
upita.
Vjeba:
- Kreiranje i
auriranje
izvjetaja
- Rjeava primjere
sortiranja
podataka.
- Rjeava primjere
za ograniavanje
izlaznih rezultata.

- R. Manger: Baze podataka skripta, Sveuilite u Zagrebu, Zagreb, 2008.
- S. Novalis, D. Jones: Access 2002 VBAI, Kompjuter biblioteka, Svetlost, aak,
2002.
- R. Vujnovi: SQL i relacijski model podataka, Znak, Zagreb, 1995.
- R Jennigs: Vodi kroz Micrsoft Access 2000, CET, Svetlost, aak, 2000.
- Raunar sa odgovarajuim softverom, projektor i projekciono platno.
periodu).
- Pismene vjebe.
86

Znanja
- Elektrina svojstva materije
- Elektromagnetizam
- Naizmjenina struja

Predmet
Znanja
Ekektrotehniki materijali - Struktura materije
- Provodnici, poluprovodnici
Elektrotehniki materijali - Magnetni materijali
Praktina nastava
Praktina nastava
- Uticaj struje na ovjeka
87
1.2.11. PREDUZETNITVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNITVO
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
40
40
26
26
Praktina
nastava
Ukupno
66
66

- Razvijanje preduzetnikih sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vjetina za osnivanje privrednog drutva.
- Sticanje znanja i vjetina za upravljanje malim privrednim drutvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomo savremenih
tehnologija.
88

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Biznis ideja i biznis plan
- Suoavajui
- Razvija
- Upoznaje pojam
argumente kritiki
kreativnost.
biznis ideja.
procjenjuje
- Opisuje nastanak
kvalitet poslovne
biznis ideje.
ideje u skladu sa
postizanja
- Nabraja i
postulatima
kompromisa.
opredjeljuje se za
trinog
poslovnu ideju.
poslovanja.
- Nabraja mogue
- Uvia vanost
vrste djelatnosti.
izrade biznis plana - Razvija analitiko
- Opisuje pojam
u kontekstu
miljenje.
biznis plan.
obezbjeivanja
podrke, kako
- Upoznaje pojmove:
unutar samog
vizija, misija,
privrednog drutva
strategija, ciljevi.
tako i od strane
- Razvija
eksternih partnera
odgovornost u
- Upoznaje postupak
(investitora,
radu.
istraivanja trita.
kreditora).
- Upoznaje pojmove:
- Razlikuje pojmove:
marketing plan i
vizija, misija,
plan prodaje.
strategija.
- Kroz primjere
- Opisuje elemente
obrazlae ciljeve
finansijskog plana
privrednog drutva. - Razvija marljivost i
privrednog drutva.
- Kroz primjere
preciznost.
obrazlae postupak
istraivanja trita
- Objanjava
na novom
neophodnost
primjeru.
ouvanja ivotne
- Izvodi zakljuke o
sredine.
potencijalnoj
konkurenciji.
- Izvodi zakljuak o
- Rezimira biznis
plan.
potencijalnim
kupcima /
- Prezentuje biznis
korisnicima usluga.
plan.
- Vri opis
proizvoda / usluga.
- Uvia znaaj
sprovoenja
kontrole kvaliteta
proizvoda / usluga.
- Kroz primjere
obrazlae
elemente
finansijskog plana
privrednog drutva.
89
Preporuke za
izvoenje nastave
- Poeljno je
uenicima ukazati
na primjere.
- Organizovati
prisustvo
predstavnika
realnog privrednog
drutva.
- Primjena tehnika
za unapreenje
razmiljanja, npr.
Eksperiment est
eira.
- Kao model moe da
poslui biznis plan
realnog privrednog
drutva.
- Pripremiti
integralnu cjelinu
od elemenata
biznis plana.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Sarauje kod
izrade plana
ouvanja ivotne
sredine za
konkretno
privredno drutvo.
- Oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana.
- Kritiki procjenjuje
slabosti sainjenog
biznis plana.
Osnivanje privrednog drutva
Ime privrednog drutva
- Nabraja mogua
- Opredjeljuje se za
rjeenja za ime
ime privrednog
privrednog drutva.
drutva u skladu sa
propisima i
potujui principe
jednostavnosti i
jedinstvenosti.
Vizuelni identitet privrednog drutva
- Upoznaje elemente - Oblikuje vizuelni
identitet
i znaaj
privrednog drutva.
oblikovanja
vizuelnog
identiteta
privrednog drutva.
Registracija privrednog drutva
- Upoznaje postupak - Popunjava
formulare za
registracije
registraciju
privrednog drutva.
privrednog drutva.
- Sprovodi aktivnosti
- Opisuje mogue
na pribavljanju
oblike
peata i tambilja.
organizovanja
privrednog drutva.
Otvaranje rauna kod poslovne banke
- Popunjava
- Opisuje postupak
formulare za
otvaranja rauna
otvaranje rauna
kod poslovne
kod poslovne
banke.
banke.
- Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke.
Poslovni kodeks preduzea
- Upoznaje pojam
- Popunjava
poslovni kodeks
formulare za
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija logiko
miljenje i
sposobnost za
pravilno
rasuivanje i
zakljuivanje.
- Rad u grupama:
uenici predlau
mogua rjeenja a
nakon toga, kroz
diskusiju, donose
odluku.
- Rad na raunaru:
uenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika.
- Izrada organograma
privrednog drutva.
90
sadraji
uenik
privrednog drutva.
- Nabraja elemente
poslovnog kodeksa
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
otvaranje rauna
kod poslovne
banke.
- Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke.
Organizaciona struktura privrednog drutva
- Pronalazi slinosti i
- Upoznaje tipove
razlike izmeu
organizacione
razliitih tipova
strukture
organizacionih
privrednog drutva.
struktura
privrednog drutva.
Rad u sektorima i poslovanje privrednog drutva
- Pronalazi slinosti i - Razvija sposobnost
- Upoznaje razliite
snalaenja u
razlike u nivoima
nivoe upravljanja
hijerarhiji
upravljanja
privrednim
socijalnih odnosa.
privrednim
drutvom.
drutvom.
- Upoznaje postupak - Popunjava prijavu
o slobodnom
zasnivanja radnog
radnom mjestu.
odnosa u
privrednom
drutvu.
- Upoznaje postupak - Uestvuje u izradi
jednostavnog
izrade godinjeg
godinjeg
izvjetaja o radu.
izvjetaja o radu.
Sluba optih poslova
- Razvija spremnost i
- Obavlja usmenu i
- Nabraja i opisuje
sposobnost za
pisanu
aktivnosti u okviru
saradnju.
komunikaciju
slube optih
unutar privrednog
poslova.
- Razvija
drutva i sa
odgovornost u
eksternim
radu.
partnerima.
- Tehniki odrava
internet sajt
privrednog drutva.
- alje i prima potu
i druge slubene
materijale.
Sektor marketing
- Razvija
- Kroz primjere
- Upoznaje pojam
komunikativnost,
obrazlae strukturu
marketinga.
efikasnost u radu,
asortimana
- Opisuje postupak
marljivost i
proizvoda / usluga.
istraivanja trita.
preciznost.
- Sprovodi postupak
- Upoznaje pojam i
formiranja cijene
elemente
proizvoda / usluga.
marketing miksa:
91
Preporuke za
izvoenje nastave
- Kao model moe da

poslui konkurs za
prijem u radni
odnos objavljen u
dnevnoj tampi.
- Rad u grupama od
tri do pet uenika.
- Upotrebljavati
kancelarijsku
opremu (telefon,
faks, fotokopir
aparat, skener,
tampa).
- Rad na raunaru:
uenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika, kao i
programe za
elektronsku
sadraji
uenik
proizvod, cijena,
promocija i
distribucija.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Kroz primjere
obrazlae vanost i
naine promocije.
- Uporeuje mogua
rjeenja za
reklamni slogan i
reklamnu poruku
privrednog drutva.
- Uporeuje mogue
forme i sadraje
reklamnog
materijala.
- Planira nain
reklamiranja
privrednog drutva,
odnosno
proizvoda / usluge.
- Kroz primjere
obrazlae mogue
naine distribucije.
Preporuke za
izvoenje nastave
komunikaciju.
- Dati uenicima da
urade reklamni
materijal.
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i
elemente
dokumentacije
koja prati poslove
nabavke i prodaje.
- Razvija analitiko
miljenje.
- Izrauje ponudu,
porudbenicu,
predraun, upit,
raun i ostala
dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje.
Sektor finansija i raunovodstvo
- Kroz primjere
- Opisuje postupak
obrazlae nain
obrauna zarada i
obrauna zarada,
obrauna poreza i
poreza i doprinosa.
doprinosa.
- Obavlja
- Upoznaje
blagajnike
blagajnike
poslove.
poslove.
- Upoznaje postupak - Obavlja poslove
plaanja dospjelih
plaanja dospjelih
obaveza i naplate
obaveza i naplate
dospjelih
dospjelih
potraivanja.
potraivanja.
- Podstie razvoj
tanosti,
preciznosti i
urednosti.
- Formira stav o
preuzimanju
odgovornosti.

- V. Vukoti: Preduzetnitvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J. Manojlovi, S. Ignjatovi: Poslovna i slubena korespondencija za I razred,
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- D. Bogdanovi, G. Ivanievi: Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udbenike i
- D. Dragii, B. Ili, B. Medojevi, M. Pavlovi: Osnovi ekonomije za II razred,
92
- R. Rajovi: Osnovi prava za I razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2004.
- Publikacija Moj Biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- H. Potit: Kako zapoeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.
- Raunari, projektor, projekciono platno, fax, telefon, skener, tampa i fotokopir
aparat.
periodu).
- Pismene vjebe.
- Pozitivna ocjena na kraju godine.
- Diplomirani ekonomista.
Znanja
- Rad u sektorima i
poslovanje privrednog
drutva

Predmet
Znanja
- Poslovna komunikacija
- Korespondencija
- Zasnivanje radnog odnosa
u privrednom drutvu
- Postupak izrade godinjeg
izvjetaja o radu
93
1.2.12. PRAKTINA NASTAVA

1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
144
144
216
198
702
Ukupno
144
144
216
198
702
Napomene
- Odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.
- Praktina nastava se obavlja u kolskim radionicama, kod poslodavca ili
kombinovano.
- Vjebe u okviru pojedinih tema mogu biti obraene problemski, korienjem
metodologije nastave orijentisane ka aktivnostima, tj. samostalnim radom
uenika u grupama, u sljedeim koracima: informisanje, planiranje, odluivanje,
realizacija, kontrola i procjena (evaluacija).
- Sticanje kompetencija za planiranje, pripremu i kontrolu procesa rada.
- Razvijanje onovnih kompetencija za samostalan rad u struci.
- Razvijanje smisla za organizovan praktian rad, tanost, sistematinost i
urednost.
- Osposobljavanje za rukovanje alatima, mjernim instrumentima, ureajima i
opremom.
- Osposobljavanje za ispitivanje i osnovno odravanje hardvera personalnog
raunara.
- Osposobljavanje za postavljanje, ispitivanje i odravanje raunarskih mrea.
- Poznavanje osnovnih principa i tehnika programiranja.
- Poznavanje osnovnih programerskih alata za izradu programa i rad sa njima.
- Poznavanje osnovnih tehnologija - skript jezika Web programiranja i rad u njima.
- Poznavanje osnovnih principa i alata za rad sa bazama podataka.
- Upoznavanje sa korienjem pratee dokumentacije i kataloga proizvoaa
opreme.
- Praktina obuenost za korienje informatikih znanja i praenje dostignua u
svijetu iz oblasti struke.
- Osposobljavanje za primjenu higijenskotehnikih mjera zatite ivotne i radne
sredine.
- Osposobljavanje za savjetodavne usluge i komunikaciju sa korisnicima.
- Praktino upoznavanje sa vanou organizacije rada i racionalnog korienja
energije.
94

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod
- Uvia vezu i razlike - Razvija osjeaj
- Upoznaje se sa
izmeu teorije i
odgovornosti.
kolskom
prakse.
radionicom i
radnim mjestom.
- Poznaje voenje
- Upoznaje se sa
dnevnika praktine
voenjem dnevnika
nastave.
praktine nastave.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Izvriti podjelu
uenika po
grupama.
- Objasniti prethodno
definisanu strukturu
dnevnika praktine
nastave i nain
voenja.
Higijensko-tehnika zatita (HTZ), elektro zatita, prva pomo

Vjeba:
- Razvija i podstie
- Shvata znaaj
- Upoznaje se sa
potrebu potovanja - Pokazivanje i
primjene principa
osnovnim ciljevima,
demonstracija
principa elektro
HTZ i elektro zatite
principima i
upotrebe linih
zatite u radnom
na radnom mjestu.
sredstvima
sredstava HTZ.
okruenju.
higijensko-tehnike
Vjeba:
- Razvija osjeaj
zatite.
- U pretpostavljenim
odgovornosti.
- U pretpostavljenim
- Upoznaje osnovne
uslovima strujnog
uslovima strujnog
zahtjeve, zadatke i
udara pojedinca,
udara, prua prvu
lina i kolektivna
uvjebati postupke
pomo.
sredstva elektro
pruanja prve
- Upotrebljava
zatite.
pomoi.
sredstava line i
kolektivne zatite.
Alati i rukovanje alatima
Vjeba:
- Upotrebljava alate - Razumije potrebu
- Upoznaje osnovne
- Izvriti spajanje
zatite na radu.
mehaniarske alate
pri radu.
provodnika prostim
- Razvija pravilan
i rad sa njima pri:
- Razlikuje ulogu
vezivanjem, sa i bez
odnos prema
mjerenju,
pojedinih alata i
alata, i vriti
upotrebi i
obiljeavanju,
njihovih djelova.
poreenje.
odravanju alata.
sjeenju, buenju,
Vjeba:
bruenju itd.
- Na datim
- Mjerenje pominim - Mjeri metrom i
predmetima
mjerilom.
pominim
izmjeriti dimenzije
mjerilom.
pominim
- Nabraja i opisuje
- Rukuje alatima za
mjerilom.
osnovne tipove
obiljeavanje,
Vjeba:
elektriarskih
sjeenje, buenje i
- Koristei izolovana
runih alata,
bruenje.
klijeta napraviti
osobine i naine
- Koristi osnovne
zavrne stopice
njihovog
rune elektriarske
provodnika.
korienja.
alate.
Osnovni mainski elementi
Vjeba:
- Razvija osjeaj o
- Razlikuje i
- Nabraja i opisuje
- Odrezati, buiti i
potrebi zatite na
upotrebljava
osnovne vrste
obraditi komade
radu.
mainske
mainskih
lima i povezivati ih
- Uvia potrebu i
elemente: navoje,
elemenata prema
odgovarajuim
znaaj timskog
matice, podloke,
njihovoj upotrebi u
navojima,
rada.
leajeve, osovine,
elektrotehnici.
maticama i
klinove, remene,
95
sadraji
uenik
- Upoznaje maziva.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
remenice,
zupanike, opruge,
zakovice i dr.
- Zna vrste, osobine i
ulogu maziva.
Preporuke za
izvoenje nastave
podlokama, prema
zadatim skicama.
Vjeba:
- Odrediti prenosne
odnose za date
parove remenica ili
zupanika.
Elektrotehniki materijali
- Razlikuje vrste i
- Upoznaje se sa
osobine osnovnih
osnovnim
elektrotehnikih
podjelama, vrstama
materijala.
i osobinama
elektrotehnikih
materijala.
- Vri uporeenje
- Upoznaje razliite
raznih materijala,
oblike i profile
oblika i profila
elektrotehnikih
prema njihovim
materijala.
osobinama.
- Upotrebljava
- Opisuje upotrebu
elektrotehnike
raznih vrsta
materijale na
elektrotehnikih
osnovu njihovih
materijala.
osobina.
Osnovni pojmovi tehnikog crtanja
- Upotrebljava
- Upoznaje osnove
koordinatni sistem
tehnikog crtanja:
u ravni i u
sastavnice, vrste
prostoru.
linija, tehniko
- Crta tehnike
pismo, kotiranje,
crtee po zadatku.
koordinatni sistemi,
- Crta projekcije
projekcije i sl.
osnovnih
geometrijskih
oblika i tijela u
izabranom
koordinatnom
sistemu.
Izvori i potroai elektrine energije

- Razlikuje galvanske
- Upoznaje vrste i
elektrine izvore
osobine pojedinih
po njihovim
elektrinih izvora:
osobinama.
elektro-hemijskih
- Razlikuje tipove i
(galvanskih izvora,
karakteristike
akumulatora) i
akumulatora.
generatora.
- Razlikuje osnovne
vrste generatora
- Upoznaje
96
preciznost i
sigurnosti u radu.
Vjeba:
- Testerom iskidati
razne materijale
prema skici: ice,
profile, cijevi i sl.
Vjeba:
- Komade ice od
raznih materijala
savijati prema
skicama i izvriti
poreenje po
osobinama
(tvrdoa,
elastinost i sl.).
- Razvija urednost i
sistematinost u
radu.
Vjeba:
- Ispisati na
sastavnici
tehnikim pismom
slova alfabeta i
cifre.
Vjeba:
- Prema zadatim
skicama nacrtati i
kotirati crtee.
Vjeba:
- Prema zadatim
skicama ili
modelima tijela u
prostoru nacrtati
projekcije.
- Stie osjeaj o
potrebi poznavanja
pravila elektro
zatite.
- Razumije potrebu i
tenju ka tednji
energije.
Vjeba:
- Prema priloenoj
skici izvriti
povezivanje sijalice
na odgovarajue
baterijsko
napajanje.
Vjeba:
- Na radnom -
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
naizmjenine i
ispravljae i druge
jednosmjerne
pretvarae
struje.
elektrine energije
- Razlikuje i
u ulozi elektrinih
razumije rad
izvora.
ispravljaa.
- Upoznaje se sa
razliitim vrstama
- Razlikuje potroae
potroaa, u
po vrsti energije u
odnosu na tip
koju se elektrina
pretvaranja
energija pretvara.
elektrine energije
- Uoava osobine
u radnom procesu
pojedinih tipova
(termiki, motorski
potroaa.
i dr.).
Elektrotehniki simboli i oznake
- Upotrebljava
- Upoznaje
elektrotehnike
standardne oznake
simbole u
i simbole u
elektrinim i
elektrotehnici: za
elektronskim
razliite elemente,
emama.
komponente,
ureaje i sl.
Elektrini provodnici i izolatori
- Uoava sve
- Upoznaje razliite
elemente presjeka
vrste provodnika,
provodnika.
njihove osobine i
- Oblikuje i priprema
upotrebu.
zavetke
provodnika za
- Upoznaje
upotrebu.
standardne oznake
- Uporeuje tipske
provodnika (po
oznake razliitih
grupama oznaka).
provodnika.
- Izvodi i analizira
- Upoznaje osnovne
oznake provodnika
vrste izolacionih
prema priloenim
materijala, njihova
primjercima
svojstva i
provodika i
upotrebu.
kablova.
- Razlikuje razne
primjere upotrebe
izolacionih
materijala.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
probnom stolu
prikljuiti istu
emu na ispravlja
umjesto baterije.
Vjeba:
- Prema priloenoj
emi prikljuuje na
radnom stolu
razliite primjerke
potroaa (sijalice,
elektromagneti,
mikromotori i dr.).
97
- Navikava se na
potovanje propisa
i standarda.
Vjeba:
- Prema zadatku
nacrtati elektrinu
emu, koristei
elektrotehnike
simbole.
- Razvija pravilan
odnos prema
ekonominoj
upotrebi materijala
za rad.
- Stie svijest o
znaaju elektro
zatite i zatite na
radu.
Vjeba:
- Za razliite
primjerke
provodnika odrediti
standardne oznake.
Vjeba:
- Za zadate
standardne oznake
protumaiti
osnovne
karakteristike
provodnika.
Vjeba:
- Za razne vrste
provodnika uoiti i
izdvojiti sve
slojeve izolacije.
Vjeba:
- Realizovati
elektrino kolo sa
sijalicom
napajanom
baterijom, i
demonstrirati
zamjenu jednog
provodnika
izolatorom i
obrnuto.
sadraji
uenik
Lemljenje
- Upoznaje osnovne
vrste lemljenja,
karakteristike
lemljenih spojeva,
materijale, alate i
postupke
lemljenja.
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Poznaje postupak
mekog i tvrdog
lemljenja.
- Koristi osnovne
materijale, aparate
i alate za meko
lemljenje.
- Razumije zahtjeve
zatite na radu.
- Razvija pravilan
odnos prema
ekonominoj
upotrebi materijala
za rad.
Vjeba:
- Mekim lemljenjem
spojiti
pripremljene
krajeve
provodnika.
Vjeba:
- Mekim lemljenjem
spojiti krajeve
dvaju ploa od
bakra ili mesinga,
analizirati postupak
i rezultate.
povezivanja
teorijskih znanja sa
praksom.
Vjeba:
- Prikljuiti sijalicu
na mreni napon
preko odvojnog
transformatora i
prekidaa i mjeriti
stuju i napon
"unimjerom";
prethodno izmjeriti
otpor sijalice.
Formativni ciljevi
Osnovi elektrinih mjerenja

- Rukuje
- Definie osnovne
univerzalnim
elektrine veliine
mjernim
i jedinice.
instrumentima, pri
- Upoznaje vrste,
mjerenju
principe rada i
jednosmjernih i
naine korienja
naizmjeninih
univerzalnih
elektrinih i
mjernih
neelektrinih
instrumenata
veliina (napona,
("unimjera").
struja, otpora i
dr.).
98
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Mjerne metode i instrumenti
- Planira i mjeri
- Upoznaje se sa
elektrine veliine
U - I metodom
U - I metodom.
mjerenja.
- Planira, mjeri,
- Upoznaje se sa
ocjenjuje i
mosnim metodama
uporeuje
mjerenja (na
rezultate mjerenja
primjeru mjerenja
(Vitstonovim
otpora Vitstonovim
mostom i sl.).
mostom i sl.).
- Upoznaje funkcije i - Koristi generator
signala za
nain korienja
dobijanje eljenog
generatora
oblika signala
funkcija.
napajanja.
- Koristi osciloskop
- Upoznaje funkcije
pri mjerenju
osciloskopa i
vrijednosti i oblika
metode njegovog
elektrinih
korienja.
veliina.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija osjeaj
preciznosti i
sistematinosti u
radu.
Osnovni elektronski elementi

- Razvija pravilan
- Upotrebljava
- Upoznaje osnovne
odnos prema
elektronske
aktivne i pasivne
ekonominoj
komponente: diode,
elektronske
upotrebi materijala
tranzistore, LED
komponente.
za rad.
diode, Zener diode,
analogna i digitalna
IC, tiristore,
trijake, pasivne
elektronske
elemente
(otpornike,
kalemove,
kondenzatori) i dr.
- Provjerava
ispravnost
komponenata
99
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Koristei
univerzalne mjerne
instrumente vriti
mjerenje U - I
metodom.
Vjeba:
- Prema skici i
pripremljenom
modelu Vitstonovog
mosta za
jednosmjernu
struju, koristei
univerzalni mjerni
instrument,
provjeriti
vrijednosti otpora
korienih u emi,
izmjeriti napone i
struje u svim
granama mosta.
Vjeba:
- Koristei osciloskop
mjeriti amplitudu,
fazni pomak i
frekvenciju napona
i stuje, u
jednostavnijim
elektrinim kolima
naizmjenine stuje
sa generatorom
funkcija.
Vjeba:
- Prema emi
povezati potroa
(sijalicu ili sl.), na
izvor naizmjeninog
napajanja (u dva
mjerenja): direktno
i preko diode;
uporediti napone
na potroau, po
vrijednosti i po
obliku,
osciloskopom.
Vjeba:
- Povezati etiri
diode u emu
sadraji
uenik
- Upoznaje naine
povezivanja
osnovnih
elektronskih
komponenata u
elektrinim
emama.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
direktnim
mjerenjem
"unimjerom".
- Povezuje
elektronske
komponente u
strujna kola.
ispravljanja
"Grecov spoj".
Vjeba:
- Povezati prema
emi bipolarni
tranzistor u spoj sa
zajednikim
emitorom, i mjeriti
napone na izlazu,
pri promjeni otpora
vezanog na bazu.
Brojni sistemi
- Definie vrste i
osobine brojnih
sistema.
- Razlikuje dekadni,
binarni,
heksadecimalni i
oktalni brojni
sistem.
- Vri pretvaranja
vrijednosti meu
brojnim sistemima.
Osnovna kola digitalne elektronike
- Poznaje osnovne
- Upoznaje osnovna
eme realizacije
kola digitalne logike
digitalnih kola I, ILI
I, ILI i NE.
i NE.
Elementi hardvera raunara
- Upoznaje osnovne
hardvera i zna
hardverske
njihovu funkciju.
elemente
- Koristi raunarske
personalnog
periferije.
raunarskog
- Vri povezivanje
sistema.
razliitih ureaja.
- Instalie pojedine
ureaje
raunarskog
sistema.
Operativni sistemi
- Upoznaje elemente
operativnog
sistema Windows.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Podeava Windows
radno okruenje.
- Koristi programe iz
paketa operativnog
sistema.
- Vri instalisanje
operativnog
sistema Windows.
- Razvija logiko
zakljuivanje.
Vjeba:
- Raditi primjere
pretvaranja brojnih
vrijednosti meu
brojnim sistemima.
- Uvia vezu izmeu

teorije i prakse.
Vjeba:
- Prema emama
realizovati
elementarna
digitalna kola I, ILI i
NE.
- Razvija pravilan
odnos prema
ouvanju
materijalnih
dobara.
Vjeba:
- Otvoriti poklopac
centralne jedinice i
opisati uoene
elemente i njihovu
ulogu.
Vjeba:
- Izvriti
prikljuenje,
instalaciju i
podeavanje
tampaa.
- Razvija pravilan
odnos prema
zanimanju.
Vjeba:
- Koristei funkcije i
sastavne programe
Windows
operativnog sistema
kreirati foldere i
razliite tipove
datoteka.
Vjeba:
- Vriti razliita
100
sadraji
uenik
- Upoznaje DOS (Disk
Operating Szstem)
komandni procesor.
- Upoznaje osnovne
osobine Linux
operativnog
sistema.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Kreira batch
fajlove i koristi
komande DOS-a.
- Uoava osnovna
obiljeja Linux-a.
Preporuke za
izvoenje nastave
podeavanja u
Windows radnom
okruenju.
Vjeba:
- U DOS comandnom
procesoru kreirati
batch fajlove sa
osnovnim
komandama i
pokretati ih.
Kompjuterski programi za rad sa elektronskim emama

- Primjenjuje TINA
- Upoznaje
softvera u
kompjuterske
- Stie preciznost u
rjeavanju
programe za rad sa
radu.
problemskih
elektronskim
zadataka.
emama (Tina
softver, Elektronic
Workbanch i sl.).
- Demonstrira
probleme i
analizira rezultate
dobijene u TINA
softveru.
Elementi programskog logikog upravljanja
- Upotrebljava
- Upoznaje Siemens
Siemens PLC LOGO
PLC LOGO i
za realizaciju ema
demonstrira
upravljanja.
simulaciju
elektinih ema na - Analizira,
uporeuje i
PLC-u.
prezentuje
dobijene rezultate.
- Izrauje
dokumentaciju
koja prati
projekat.
Vjeba:
- Simulira osnovne
logike eme I, ILI,
NE.
Vjeba:
- U Tina softveru radi
problemske zadatke
u vidu projekata,
npr. radi projekat
punjenje rezervoara
tenosti sa
primjenom logikih
kola.
Vjeba:
- Stie sposobnost za - Pomou Siemens
PLC LOGO rjeava
timski rad.
problemske zadatke
u vidu projekata
osnova digitalne
elektronike.
Napomena:
PLC - programic
logical control programska logika
kontrola.
101
Razred: TREI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Programiranje u jeziku C
- Upoznaje postupke - Upotrebljava
i tehnike
promjenjive,
programiranja u
operatore, naredbe
jeziku C.
i funkcije.
- Koristi nizove,
pokazivae, fajl
kao tip podataka.
- Analizira lociranje i
alociranje
memorije, vezu sa
operativnim
sistemima.
Baze podataka
- Kreira baze,
- Upoznaje osnove
tabele, upite,
programa Access.
relacije u
programu Access.
- Upoznaje relacionu - Upotrebljava
analizu,
algebru i
modelovanje,
modelovanje
implementaciju,
podataka.
testiranje i
odravanje baze
podataka.
Raunarske mree
- Upoznaje
komponente
lokalnih
raunarskih mrea.
raunarskih mrea.
- Upoznaje
- Rukuje i podeava
komunikacione
komunikacione
ureaje.
ureaje.
Aplikativni softver i multimedija

- Upoznaje postupke - Instalira
aplikativne
instalacije
softvere.
aplikativnih
softvera.
- Radi sa programima
- Upoznaje obradu i
za editovanje i
dizajniranje teksta.
- Upoznaje programe - Koristi programe za
za tabelarna
rad sa tabelama.
izraunavanja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Stie odgovornost u Vjeba:

ispunjavanju radnih - U programskom
obaveza.
jeziku C raditi
problemske zadatke
u vidu projekata
(od jednostavnijih
ka sloenijima).
- Uvia potrebu i
znaaj timskog
rada.
Vjeba:
- U programu Access
kreira primjere
baza podataka.
Vjeba:
- Pomou relacione
algebre rjeava
problemske zadatke
u vidu projekata.
- Uvia vezu izmeu

teorije i prakse.
Vjeba:
- Vriti pripremu i
spajanje elemenata
lokalnih raunarskih
mrea (kablova,
prikljunica,
utinica i dr.).
Vjeba:
- Vriti
prikljuivanje,
instalisanje i
podeavanje
modema.
- Razvija mo
zapaanja.
Vjeba:
- Vriti instalaciju
raznih softvera.
Vjeba:
- Vriti obradu i
Vjeba:
- Raditi primjere u
programima za
tabelarna
102
sadraji
uenik
- Upoznaje tehniku
izrade crtea.
Formativni ciljevi
uenik
bitmap i vektorsku
grafiku crtea.
103
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
izraunavanja, sa
povezivnajem
tabela i grafikim
prikazom podataka.
Vjeba:
- Praviti bitmap i
vektorske crtee u
izabranom
softveru.
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Elementi vizuelnog programiranja
- Upoznaje osnovne
- Projektuje
elemente vizuelnog
jednostavne forme
programiranja.
i interfejs
programa, koristei
vizuelne alate.
WEB programiranje
- Upoznaje se sa
vrstama, nainima i
tehnikama Web
programiranja.
- Projektuje Web
stranice u HTML.
- Pie i prezentuje
CSS i JavaScript
skripte.
- Poznaje osnovne
principe serverskih
skript jezika (PHP).
Baze podataka
- Upoznaje strukturu - Projektuje, kreira,
i elemente
edituje i
standardnog SQL
prezentuje bazu
jezika upita.
podataka, koristei
- Upoznaje strukturu
SQL jezik upita.
SQL baze podataka.

- Upotrebljava
- Upoznaje
softvere za rad sa
softverske alate za
zvukom.
rad sa zvukom.
- Upoznaje programe - Upotrebljava
programe za
za rad sa
editovanje
animacijama.
animacija.
- Upoznaje osnovne
programe za rad sa - Upotrebljava
programe za izradu
video materijalom.
i montau video
materijala.
Raunarske mree
- Povezuje elemente
- Upoznaje vrste,
raunarske mree.
elemente i
arhitekturu
raunarskih mrea. - Upotrebljava
programe za rad sa
- Nabraja osnovne
Internetom.
elemente i
- Podeava sve
karakteristike
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Navikava se na
potovanje propisa
i standarda.
Vjeba:
- U vizuelnom alatu
(npr. C++ Builder)
kreira forme i radi
elementarne
projektne zadatke npr. kviz.
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
Vjeba:
- U HTML i drugim
Web script jezicima
radi problemske
zadatke u vidu
projekata - npr.
radi projekte izrade
Web sajtova.
- Uvia potrebu i
znaaj timskog
rada.
Vjeba:
- Na primjerima
analizirati funkciju
i nain rada baze
podataka.
Vjeba:
- Koristei SQL radi
problemske zadatke
u vidu projekata npr. radi projekat
izrade telefonskog
imenika.
- Razvija mo
zapaanja.
Vjeba:
- Vriti editovanje
zvunih zapisa i
muzike.
Vjeba:
- Kreirati Gif
animacije.
Vjeba:
- Vriti montau
izabranih video
sekvenci.
- Uvia vezu izmeu

teorije i prakse.
Vjeba:
- Analizirati
konfiguraciju mree
u raunarskoj
uionici.
Vjeba:
- Vriti podeavanja
104
sadraji
uenik
Interneta.
Formativni ciljevi
uenik
parametre internet
veze.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
parametara
internet konekcije i
browsera.
Struna ekskurzija
- Grupna posjeta
firmi koja se u
tehnolokom
procesu bavi
informatikim
tehnologijama
(opisati uoene
tehnoloke
postupke i opisati
dokumentaciju koja
se vodi u
tehnolokom
procesu posjeene
firme).

- M. S. Brankovi: Praktina nastava, Ni, 1998.
- M. S. Brankovi: Prirunik - sa uputstvima za elektriarske radove, Ni,1995.
- R. Opai: Elektronika I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- R. Opai: Elektronika II, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- A. Hansen: Programiranje na jeziku C, Mikro knjiga, Beograd, 1991.
- D. Miliev: Objektno orijentisano programiranje na jeziku C++, Mikro knjiga,
Beograd, 1995.
- J. N. Robbins: Web dizajn, Mikro knjiga, 2003.
- M. Holzschlag: HTML i CSS, Kompjuter biblioteka, Beograd, 2008.
- B. McCarty: PHP 4 Osnove, Kompjuter biblioteka,
- R. Manger: Baze podataka skripta, Sveuilite u Zagrebu, Zagreb, 2008.
- S. Novalis, D. Jones: Access 2002 VBAI, Kompjuter biblioteka, Svetlost, aak,
2002.
- R. Vujnovi: SQL i relacijski model podataka, Znak, Zagreb, 1995.
- R. Jennigs: Vodi kroz Micrsoft Access 2000, CET, Svetlost, aak, 2000.
- Prof. dr M. Pejanovi-urii: Raunarske mree i komunikacije, Via
elektrotehnika kola, Podgorica, 1999.
- Prof. dr D. Jokanovi: Multimedijalno raunarstvo, Beograd, 2002.
- T. Vaughan: Majstor za multimediju, Kompjuter biblioteka, Beograd, 2002.
- M. Filipovi: Audio tehnika udbenik za III razred elektrotehnike kole, Zavod
- Grupa autora: Video ureaji udbenik za IV razred elektrotehnike kole, Zavod
- D. Dimi: Elektrina mjerenja u energetici, Zavod za udbenike i nastavna
- Elektromonterski prirunik, Tehnika knjiga, Zagreb, 1987.
105

Redni
Opis alati, instrumenti i ureaji
Broj
Oznaka
Kom
1.
Raunar sa opremom
16
2.
Projektor sa projekcionim platnom
Tina ili sl.
po 1
Siemens PLC LOGO
16
8.
Softveri za crtanje elektrinih ema i

simulaciju
Ureaj za simulaciju i praktinu demostraciju
raznih elektrinih ema i procesa
Univerzalni radni - ispitni sto, za dva radna
mjesta, sa elementima: osigurai, utinice,
ispravljai, mjerni instrumenti, odvojniregulacioni trefo i dr.
Digitalni multimetar univerzalni (U, I, R,...) ~/=
Ispravlja sa stabilizatorom za napone od 0-30
V i struje do 2 A
Osciloskop
9.
Generator sinala
10.
Lemilica stona sa regulacijom, 80-100 W
11.
Pitolj lemilice, 220V~, 100 W
12.
Fen za lemljenje zagrijanim vazduhom
13.
15.
Pumpice za uklanjanje rastopljenog kalaja

Akumulatorska builica odvija, 14 mm,
01800 min-1, sa opremom
Runa builica, 220V~, sa opremom
16.
Runa brusilica, 220V~, sa opremom
17.
Ubodna testera, 220V~, do 40mm
18.
20.
Pitolj za vezice (za kablovske snopove)

Kompleti runog elektro-mehaniarskog alata
(razna izolovana klijeta, razni odvijai, razni
mehaniarski kljuevi, i sl.)
Runa testera za metal
21.
Kompleti turpija za metal, raznih profila
22.
Makaze za lim
23.
Pomino mjerilo ("ubler")

Kompleti zatitne opreme: radni mantil,
rukavice, kaciga, zatitne naoari i dr.
16
3.
4.
5.
6.
7.
14.
19.
24.
16
4
2

Provjera znanja vri se usmeno i u toku praktinog rada.
- Usmeno (po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Praktian rad (po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu); ocjenjuje se:
kvalitet voenja dnevnika praktine nastave, razumijevanje zadataka i poslova,
urednost, preciznost, tanost, potovanje propisa zatite, odgovoran odnos prema
instrumentima, alatima).
106

- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike, telekomunikacija i
automatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer raunarske tehnike i informatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike smjer energetike (u I razredu);
- diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike (u I razredu).
Znanja
- Elektrotehniki materijali
- Elektrotehniki simboli
- Elektrini provodnici
- Elektrini izolatori
- Lemljenje
- Elementi automatike
- Osnovni elektronski
elementi
- Kompjuterski programi za
rad sa elektronskim emama
- Elementi programskog
logikog upravljanja

Predmet
Znanja
- Osnovi elektrotehnike
- Osnovne fizike i hemijske
- Elektronika
osobine elektrotehnikih
materijala
- Crtanje elektrinih ema
- Elektronika
pomou grafikih simbola
- Fizike, elektrine i
- Elektronika
mehanike osobina
materijala za provodnike
- Osobine materijala za
- Elektronika
lemljenje
- Automatsko upravljanje
- Elektronski i
- Primijenjena elektronika
elektromehaniki
elemenati sistema
automatske regulacije i
upravljanja
- Izvrni organi automatskog
upravljanja
- Osnovne elektronske
komponente
- Softver
- Informatika
- Primjena raunara u
- Programi za crtanje i
elektrotehnici
simulaciju elektrinih ema
- Elektrine eme i nain
povezivanja elemenata
elektrotehnici
- Korienje raunara u
- Automatsko upravljanje
upravljanju procesima
- Programibilni logiki
kontroler
- Programiranje
- Osnovni sintaksni elementi
- Pregled osnovnih tipova
podataka
- Operatori C jezika i izrazi
- Pregled naredbi
programa
107
Znanja
- Baze podataka
- Aplikativni softver i
multimedija
- Raunarske mree
- WEB programiranje
- Elementi vizuelnog
programiranja

Predmet
Znanja
- Nizovi i pokazivai
(pointeri)
- Strukture podataka
- Fajl kao tip podataka
- Lociranje i alociranje
memorije
- Veza sa operativnim
sistemima
Baze podataka
- Relaciona algebra
- Fizika graa baze
podataka
- Indeksiranje baza podataka
- SQL
- Sve teme
multimedija
Raunarske mree
- Sve teme
Programiranje
- Osnove internet
programiranja i web editori
- HTML (HyperText Markup
Language)
- CSS (Cascading Style
Sheets)
- JavaScript
- Serverski skriptni jezici
Programiranje
- Osnove vizuelnog
programiranja
108
1.3. IZBORNA NASTAVA

1.3.1. ENGLESKI (JEZIK STRUKE)
1. Naziv predmeta: ENGLESKI (JEZIK STRUKE)
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
72
72
72
66
282
Ukupno
72
72
72
66
282

- Razvijanje sklonosti ka uenju engleskog jezika.
- Razvijanje komunikativne sposobnosti.
- Upoznavanje i pripremanje za uspjeno korienje pojmova iz struno teorijskih
predmeta.
- Poveavanje povezanosti teorijskog i praktinog znanja.
- Motivisanje na aktivno uee u nastavi i upotrebu nauenog u konkretnim
situacijama.
- Razvijanje samostalnosti i kretivnosti.
- Podsticanje na pravilan razvoj linosti u intelektualnom, emocionalnom i
moralnom smislu.
- Podsticanje radoznalosti za korienje literature na stranom jeziku i upotrebu
Interneta.
- Ohrabrivanje za preuzimanje odgovornosti za vlastito uenje i znanje i
oblikovanje svojih linih ciljeva.
- Proirivanje svojih znanja o drugim narodima i kulturama.
- Sticanje pozitivnog odnosa prema prostoru i kulturi stanovanja.
109

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Fonoloki sistem jezika
- Pronalazi slinosti i - Podstie svijest o
- Upoznaje se sa
uoava razlike u
uvaavanju drugih
fonolokim
izgovoru u odnosu
kultura.
sistemom jezika.
na maternji jezik.
- Informie se o
pravilima izgovora.
Plural of Nouns
- Upoznaje se sa
mnoinom imenica:
regular & irregular,
countable &
uncountable nouns.
jedninu i mnoinu
imenica, na
primjerima iz
stuke.
Articles
- Nabraja lanove:
indefinite article A,
AN; definite article
THE; zero article.
- Upotrebljava
lanove, na
primjerima zadatog
teksta.
Pronouns
- Nabraja zamjenice:
personal,
possessive,
demonstrative,
reflexive,
interrogative,
idefinite.
Verbs
- Upoznaje se sa
upotrebom glagola:
TO BE, TO DO, TO
HAVE.
- Podstie linu
motivaciju.
- Stie sigurnost.
- Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju.
- Koristi razliite
vrste zamjenica i
primjenjuje ih u
zadatim
primjerima.
- Odreuje
pripadnost.
- Postavlja kratka
pitanja.
- Podstie
inicijativnost.
- Razlikuje osnovne
oblike glagola i
njihovu upotrebu u
svim vremenskim
oblicima.
- Stie
samopouzdanje.
- Razvija sklonost ka
uenju engleskog
jezika.
- Podstie na
samostalan rad i
110
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uvjebavati
spelovanje na
nazivima poznatih
kompanija.
- Pozdravljati i
odgovarati na
pozdrav.
- Izvinjavati se i
zahvaljivati.
- Pair work.
- Popunjavati
formulare.
- Povezivati tekst i
slike.
- Pair work.
- Qestionnaire.
- Brainstorming.
- Uoavanje vrsta
alata.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Rjeavanje
zadataka
viestrukog izbora.
- Ispravljanje
greaka.
- Brainstorming.
- Ispunjavanje
praznine u tekstu.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Pair work.
- Predstavljanje
lanova porodice.
- Razlikovanje
elektrinih
ureaja.
- Predstavljti sebe i
drugoga.
- Pisati krai email.
- Ispravljati greke u
kraem tekstu.
sadraji
uenik
Prepositions
- Upoznaje se sa
upotrebom
prijedloga: AT, IN,
ON.
Vocabulary
- Upoznaje se sa
osnovnim
pojmovima iz
struke.
Verb forms
- Upoznaje se sa
vremenskim
oblicima: Present
Simple, Present
Continuous, Past
Simple, Past
Continuous,
Present Perfect,
Past Perfect,
Future Forms (will,
going to),
Imperative.
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Dopunjavati tekst
ili tabele.
- Raunar i Internet.
- Iznositi
karakteristike
osoba i predmeta.
- Koristi prijedloge
na zadatim
primjerima teksta.
- Zna da opisuje
poloaj elemenata
nekog sklopa (npr.
razvodne table).
- Razvija
komunikativnost.
- Stie preciznost.
- Opisivati radno
mjesto.
- Povezivati tekst i
sliku.
- Pair work.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
- Na primjerima
upotrebljava
osnovne veliine:
napon, struja,
snaga itd. i
jedinice iz struke.
- Razvija svijest o
buduem
zanimanju.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Razlikuje
vremenske oblike i
njihovu upotrebu u
konkretnim
situacijama.
- Zna da opisuje
raunar i njegove
osnovne funkcije.
- Podstie ukljuenje
u drutveni ivot.
- Razgovarati o
buduem
zanimanju.
- lati poruke putem
e-maila i faksa.
- Prevoditi strune
tekstove.
- Diskutovati o
radnom okruenju.
- Role play.
- Team work.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
Comparison of Adjectives
- Poznaje i koristi
- Upoznaje se sa
pravilne i
komparacijom
nepravilne oblike
pridjeva: regular &
komparacije
Irregular.
pridjeva.
Adverbs
- Nabraja priloge:
manner, place,
time, degree,
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenje.
Formativni ciljevi
- Zna da na
primjerima
upotrebljava
- Ohrabruje timski
rad i donoenje
odluka.
- Podspjeuje
motivaciju za
uenje stranog
jezika.
- Izraava spremnost
na saradnju.
- Uporediti radni dan

u koli i na praksi.
- Uporeivati
materijale.
- Uporeivati
zanimanja.
- Team work.
- Stvara pogodnu
drutvenu klimu.
- Razvija
- Ispunjavati upitnik.
- Opisati uslove na
radnom mjestu.
povezivanja
teorijskog i
praktinog uenja
jezika.
111
sadraji
uenik
freqvency.
Numbers
- Nabraja brojeve:
Cardinal Numbers,
Ordinal Numbers.
Modal Verbs
- Definie modalne
glagole: can,
could, must, have
to, need, may,
might.
Passive Voice
- Upoznaje se sa
pasivom: present,
past.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
komunikativnost.
Formativni ciljevi
uenik
priloge za nain,
mjesto, vrijeme i
dr.
osnovne i redne
brojeve na
razliitim
primjerima.
- Zna da pie
podatke o adresi,
broju telefona,
datumu roenja;
razlikuje sate,
mjesece i godine.
- Razvija
snalaljivost.
- Razlikuje tipove
modalnih glagola i
upotrebljava ih u
konkretnim
situacijama.
- Zna da trai
informacije o
raznim aparatima i
ureajima.
- Istie spremnost i
sposobnost za
saradnju.
- Razlikuje pasiv u
sadanjem i
prolom vremenu,
na primjerima iz
tekstova.
- Stie
samopouzdanje.
- Podstie
komunikativnost.
- Stie sposobnost
postizanja
sporazuma.
- Razvija smisao za
zajednitvo.
- Izraava spremnost
za ispunjavanje
radnih obaveza.
112
Preporuke za
izvoenje nastave
- Praviti dijaloge i
intervjue.
- Questionnaire.
- Nabrojati
standardne niske i
visoke napone.
- Opisati poslove u
mjenjanici.
- Traiti informacije
o redu vonje.
- Role play.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
- Pisati radne naloge
i uputstva za rad.
- Navoditi radne
obaveze u
radionici.
- Nabrajati dunosti i
obaveze u porodici.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Objanjavati
upotrebu opremu,
sredstava za rad,
instrumente i
ureaje u
kabinetu.
- Group work.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
Razred: DRUGI
sadraji
uenik
Tense revision
- Rezimira glagolske
oblike.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Stie preciznost u
izraavanju.
- Pravilno
upotrebljava
glagolske oblike,
predlae rjeenja
za postavljene
probleme.
- Istie spremnost i
sposobnost za
saradnju.
- Razvija
komunikativnost.
Nouns, Double genitive

- Razlikuje rod
- Rezimira imenice.
imenica.
- Upoznaje Double
- Razlikuje forme
genitive.
imenica i
adekvatno ih
koristi.
- Razlikuje Double
genitiv u
primjerima
tekstova.
Prepositions
- Poznaje upotrebu
- Upoznaje se sa
prijedloga, na
upotrebom
konkretnim
prijedloga:
primjerima.
Position, direction,
- Prepoznaje i
time.
pronalazi slinosti i
razlike u
maternjem jeziku.
Vocabulary
- Na primjerima
- Upoznaje se sa
upotrebljava nove
novim pojmovima
pojmove iz struke.
iz struke.
Relative pronouns / Relative clauses
- Nabraja odnosne
odnosne
zamjenice.
zamjenice.
- Upoznaje se sa
- Oblikuje odnosne
odnosnim
reenice na
reenicama:
konkretnim
Defining, nonprimjerima.
defining.
- Podspjeuje
motivisanost.
timskom radu.
- Razvija
snalaljivost.
- Razvija spremnost
na pomo.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Popuniti prijavu za
posao.
- Pisati e-mail.
- Pripremati
intervju.
- Pair work.
Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Navoditi djelove
radnog pribora.
- Nabrajati vrste
materijala za rad.
- Povezati sadrajno
slike sa tekstom.
- Pisati i slati
pozivnice.
- Group work.
- Dati informacije o
radnom okruenju.
- Opisati radno
mjesto.
- Povezati slike sa
tekstom.
- Izraditi
propagandni plakat
i poster.
- Team work.
- Podstie timski
rad.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Podstie
komunikativnost.
- Diskutovati o
radnom okruenju i
opisati dogaaje sa
radnog mjesta.
- Pair work.
- Role play.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
- Podspjeuje
razumijevanje
odnosa u skladu sa
uslovima rada.
113
sadraji
uenik
Present / past habits
- Upoznaje se sa
kazivanjem
sadanjih i prolih
navika.
Infinitive, Gerund
- Upoznaje se sa
upotrebom
infinitiva i
glagolske imenice.
Conditional Clauses
- Nabraja uslovne
reenice: Type 1,
2, 3.
Passive Voice
- Rezimira pasiv:
with direct object
and indirect
object.
Reported Speech
- Upoznaje se sa
neupravnim
govorom:
statements,
questions,
commands.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Pravilno iskazuje
sadanje i prole
navike.
- Zna da opie radne
navike na radnom
mjestu i da
uporeuje prole i
sadanje navike
ljudi iz okruenja.
- Podspjeuje
razumijevanje
drutvenih odnosa.
- Opisati svoje
uobiajeno
ponaanje u
radionici.
- Group work.
- Raunar i internet.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Pravilno
upotrebljava
infinitiv i glagolske
imenice, na
primjerima.
- Izraava svoje
(ne)slaganje sa
dunostima i
obavezama.
- Navodi primjere
informacija o
zabranama.
- Stie
samopouzdanje.
Formativni ciljevi
uenik
- Podstie
inicijativnost.
- Postie preciznost
u izraavanju.
- Pravilno koristi
forme kondicionala
u cilju izraavanja
elje, kulturnog
obraanja i
iskazivanja
miljenja.
- Podstie timski
rad.
- Zna da primjenjuje
pasiv u reenici.
- Nabraja prole,
sadanje i
pretpostavljene
budue
tehnologije,
koristei pasiv.
- Razlikuje i ispravno
upotrebljava
upravni i neupravni
govor.
- Ilustruje na
primjerima iz
struke upotrebu
upravnog i
neupravnog govora.
- Pie o aktuelnim
- Podstie
efikasnost.
- Razvija kulturu
ophoenja.
- Razvija
komunikacijske
sposobnosti.
- Stie
samopouzdanje.
114
- Diskutovati o
buduem
zanimanju
(likes / dislikes).
- Izraavati
osjeanja,
potrebe, elje.
- Role play.
- Debate.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
- Planirati
putovanje.
- Govoriti o radnom
vremenu i
slobodnim danima.
- Team work.
- Uvjebavati struni
vokabular.
- Pripremiti intervju.
- Pair work.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Diskutovati o
osnovnim
elektrinim
veliinama.
- Role play.
- Pair work.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
sadraji
uenik
Word Formation
- Upoznaje se sa
graenjem rijei:
derivation of
nouns, verbs,
adjectives,
adverbs.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
dogaajima.
- Pravilno vri
promjenu imenica,
glagola, pridjeva i
priloga u reenici.
- Ispravno odreuje
redoslijed rijei u
reenici.
- Podstie
preciznost.
- Razvija
samopouzdanje.
115
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uporeivati srodna
zanimanja.
- Prevoditi strune
tekstove.
- Definisati i opisati
faze i operacije
projekta elektrine
instalacije.
- Pair work.
- Koristiti pojmove iz
struke.
Razred: TREI
sadraji
uenik
Tenses
- Utemeljuje
vremena: Verb
Forms, Present
Continuous, Past
Simple, Past
Continuous,
Present Perfect,
Past Perfect,
Future Aspects:
will, going to,
present continious,
present simple.
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
- Pravilno koristi
vremenske oblike u
reenici.
- Pronalazi slinosti i
razlike u
konstrukciji
vremenskih oblika
u odnosu na
maternji jezik.
- Identifikuje
vremenske oblike u
autentinim
strunim
tekstovima.
Nouns / Double Genitive, Saxon Genitive
- Razlikuje rod i
- Utemeljuje
forme imenica i
imenice
adekvatno ih slae
Double Genitive,
u rodu i broju.
Saxon Genitive.
- Poredi rod imenica
sa rodom u
maternjem jeziku.
- Upotrebljava
genitive u
opisivanju
pripadnosti.
Vocabulary
- Upoznaje se sa
novim pojmovima
iz struke.
- Na primjerima
strunih tekstova
uvjebava
korienje strunih
pojmova.
Adjectives / Adverbs
- Ilustruje na
- Rezimira upotrebu
primjerima i
pridjeva i priloga.
adekvatno koristi
- Adverbs (word
forme pridjeva uz
order,
imenice.
comparison).
- Zna da uporeuje
rezultate u
postupku mjerenja
elektrinih
veliina.
Word building
- Obrazlae graenje - Pravilno odreuje
rijei: Derivation of
redoslijed rijei u
Nouns, Adjectives,
reenici.
Verbs, Adverbs.
- Ispravno vri
- Razvija
komunikativne
sposobnosti.
- Stie sigurnost u
izraavanju.
- Podstie
motivisanost.
uenju jezika.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Nabrajati i opisati
poslove iz domena
zanimanja.
- Pisati biografiju.
- Diskutovati o
zanimanjima.
- Pair work.
- Group work.
Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
- Nabrajati opremu u
radionici ili
kabinetu.
- Sastavljati listu
radnih zadataka.
- Prevoditi strune
tekstove.
- Pripremati krae
izlaganje.
- Group work.
struke.
- Razvija
snalaljivost.
- Group work.
struke.
- Podstie pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju.
- Uporeivati radni
dan u koli i na
praksi.
- Analizirati tok
dogaaja.
- Role play.
- Pair work.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Razvija pozitivnu
identifikaciju.
- Podstie
marljivost.
- Podstie timski
116
- Rjeavati zadatke
viestrukog izbora
- Opisivati postupke
popravke ureaja
sadraji
uenik
Verbs
- Utemeljuje
glagole: Modal
Verbs, Multi Part
Verbs, Participles
(Present, Past),
Modals + Perfect
Infinitive, I wish
(Present, Past).
Passive
- Uvjebava pasiv
(all tenses).
Linking Words
- Uvjebava veznike.
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
rad.
- Istie spremnost za
saradnju.
uenik
promjenu rijei u
reenici.
- Pravilno koristi
glagolske oblike u
izraavanju elja i
aljenja.
- Pravilno koristi
modalne glagole i
na adekvatan nain
ih kombinuje sa
infinitivom.
- Pravilno koristi
forme I wish, u
cilju izraavanja
elje i kulturnog
obraanja.
- Stie
samopouzdanje.
- Pravilno
prepoznaje i
upotrebljava sve
oblike pasiva (sva
vremena), u
primjerima
tekstova.
- Podstie
efikasnost.
- Ispravno koristi
veznike u
reenicama.
- Razvija socijalnu
sigurnost .
- Podstie timski
rad.
- Stie
samopouzdanje.
- Postie preciznost
u izraavanju.
117
Preporuke za
izvoenje nastave
- Pair work.
struke.
- Komentarisati
ilustrovane
dogaaje.
- Govoriti o
obavezama i
dunostima.
- Razgovarati o
svojim ambicijama
u struci.
- Planirati postupak
odravanja maine.
- Brainstorming.
- Group work.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
- Analizirati
rezultate
praktinih vjebi.
- Rjeavati zadatke
viestrukog izbora.
- Praviti uputsva za
korienje ureaja.
- Team work.
struke.
- Analizirati strune
tekstove.
- Pair work.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Nouns
Rezimira imenice:
foreign plural, plural
with different
meaning,
compounds,
derivates, conversion
(N V, V N, N
adj.), Synonyms,
Antonyms,
Homonyms.
Vocabulary
- Upoznaje se sa
novim pojmovima
iz struke.
Future Tense
- Upoznaje se sa
buduim
vremenima: Future
Continuous Tense,
Future Perfect
Tense.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje forme
- Razvija
imenica i
snalaljivost.
adekvatno ih koristi
u odgovarajuim
- Podstie timski
situacijama.
rad.
- Ispravno vri
konverzije imenica.
- Pravilno koristi
sinonime, antonime
i homonime.
- Zna da analizira
objekte u
primjerima
grafikog dizajna.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Ispravljati greke u
strunim
tekstovima.
- Diskutovati na
temu iz struke.
- Brainstorming.
- Group work.
- Project work.
Napomena:
N - noun
V - verb
Adj. - adjective
- Na primjerima
upotrebljava
pojmove iz struke.
- Stie
samopouzdanje.
- Group work.
struke.
- Pravilno
upotrebljava oblike
budueg vremena.
- Planira i predvia
situacije u radnom
okruenju.
- Planira radne
zadatke za naredni
period.
- Planira odmor,
putovanje.
- Podstie
sposobnost
samostalnog
donoenja odluka.
- Time table.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
Adverbs & Adjectives

- Rezimira pridjeve i - Adekvatno koristi
priloge.
forme pridjeva uz
imenice u cilju
opisivanja i
poreenja eljenih
pojmova i ilustruje
primjerima.
- Pravilno
upotrebljava
priloge.
- Opisuje situacije sa
radnog mjesta.
- Daje opis
jednostavne
situacije.
Passive
- Utemeljuje pasiv:
- Pravilno
- Stie
samopouzdanje.
- Razvija
odgovornost.
- Stie preciznost.
- Podspjeuje
118
- Analizirati primjere
mjerenja veliina.
- Brainstorming.
struke.
- Pripremati kratka
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
razumijevanje
upotrebljava
Passive Infinitive /
odnosa u skladu sa
razliite forme
Gerund, Passive
uslovima rada.
pasiva.
Construction whith
- Izraava slaganje ili
say / belive,
- Poboljava
neslaganje sa
Reported speech,
razumijevanje
svojim dunostima
verbs of reporting +
drutvenih odnosa.
i obavezama.
gerund, infinitive.
Clauses
- Utemeljuje:
Clauses of Purpose,
Result, Reason,
Comparison,
Contrast,
Concession,
Relative &
Participle Clauses.
Conditional
- Rezimira:
Conditional
Clauses, Mixed
Conditional.
Prepositions
- Rezimira:
Prepositions (of
time, place,
position,
direction).
Preporuke za
izvoenje nastave
izlaganja o
izumima iz oblasti
elektrotehnike.
- Uporeivati uslove
za rad.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
- Identifikovati
namjenu
instrumenata, na
primjerima.
- Group work.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
- Izraava namjere i
sopstveno
miljenje.
- Pronalazi skriveno
znaenje u
primjerima
tekstova.
- Zna da logiki
ispravno iskazuje
lini stav i razloge.
- Iskazuje
tolerantnost.
- Analizira i pravilno
koristi uslovne
reenice.
- Ugovara poslovne
sastanke.
- Razvija
odgovornost.
- Role play.
struke.
- Poznaje i pravilno
koristi razliite
vrste prepozicija.
- Zna da trai i daje
uputstva.
- Stie sposobnost
prevazilaenja
problema.
- Istie spremnost i
sposobnost za
saradnju.
- Group work.
- Time table.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
- Postie
ekonominost.
- Razvija
komunikacijske
sposobnosti.

- V. Hollett: Tech talk Elementary Student`s Book, Oxford University press, 2003.
- V. Hollett: Tech talk Pre-Intermediate Student`s Book, Oxford University press,
2003.
- S. S. Miljkovi, Lj. Nedeljkovi, I. Brkovi: Engleski jezik, Tekstovi za I, II, III i IV
razred elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sedstva, Beograd,
1996.
- U toku prvog razreda obavezno je obraditi tekstove ESP i to 10% ukupnog fonda
asova, u toku drugog razreda 15%, treeg 20% i etvrtog 25% .
- Autentini dokumenti (mape, posteri, razglednice), tampa, asopisi, novine i
Internet.
- Pored udbenika preporuenih i odobrenih od strane Ministarstva, nastavnici su
slobodni da u nastavi koriste i druge prirunike za ostvarivanje ciljeva
predvienih programom.
119

- Raunar, projektor, kasetofon, TV prijemnik, DVD plejer i projekciono platno.
periodu).
- Pismeni zadaci (po jedan u polugoditu).
- Pismene vjebe.
- Profesor engleskog jezika i knjievnosti;
- diplomirani filolog za engleski jezik i knjievnost.
Znanja
- Imenice, zamjenice,
glagoli, pridjevi,
prilozi, brojevi
- Struna terminologija
Poveznost sa drugim predmetima

Predmet
Znanja
- Maternji jezik i knievnost
- Imenice, zamjenice, glagoli,
pridjevi, prilozi, brojevi
- Praktina nastava
120
- Windows, Excel, Internet

- Osnovi elektrinih instalacija
- Osnovi elektrinih maina
1.3.2. EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE

1. Naziv predmeta: EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Praktina
nastava
Ukupno
Teorija
Vjebe
58
14
72
58
14
72

- Usvajanje znanja iz osnova ekologije.
- Razvijanje svijesti o znaaju zatite ivotne sredine.
- Usvajanje znanja o uzronoposljedinim odnosima ive i neive prirode.
- Usvajanje znanja o razliitim izvorima zagaivanja ivotne sredine.
- Razvijanje svijesti o ulozi ovjeka i njegovog uticaja na zagaenje ivotne
sredine.
- Usvajanje znanja i vjetina sa ciljem zatite ivotne sredine.
121

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnovni pojmovi u ekologiji
- Navikava se da
- Definie pojmove:
- Ukazuje na
povezuje uzroke i
ekologija, ivotna
meusobnu
posljedice.
sredina, ekoloki
zavisnost ive i
faktori.
neive prirode.
- Odreuje elemente
ivotne sredine.
- Uoava na
konkretnim
primjerima osobine
biotopa i
biocenoze.
Ekologija populacije
- Uoava osnovne
- Definie pojmove:
karakteristike
populacija i
populacije.
ekoloka
- Shvata pojam
ravnotea.
optereenosti
- Upoznaje faktore
populacije.
koji odreuju
- Upotrebljava
strukturu
pojam ekoloke
populacije.
ravnotee i
obrazlae, na
primjeru,
meusobnu
zavisnost inilaca
sredine.
Kruenje materija i transformisanje energije u prirodi
- Razvija analitiko
- Analizira na
- Definie pojmove:
miljenje.
primjeru
producent organske
kompleksnost
materije, potroa
odnosa u ishrani.
organske materije,
- Interpretira
reducent organske
kruenje materije i
materije.
proticanje energije
- Definie lanac
u ekosistemu.
ishrane.
- Analizira odnose
meu lanovima
lanca ishrane na
primjeru
energetske
piramide.
Ekosistem
- Razvija svijest o
- Odreuje
- Opisuje kopnene,
znaaju ouvanja
zajednike i glavne
vodene i
prirodnih
razlike izmeu
antropogene
ekosistema.
ekosistema.
ekosisteme.
- Definie sukcesije u - Zakljuuje o
raznovrsnosti
ekosistemu.
122
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Terenski rad:
- Posmatranje
razliitih stanita i
zajednica.
Vjebe:
- Predstavljanje
ilustracijom
kruenje materije i
proticanje energije
na odabranom
primjeru lanca
ishrane.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
sagledavanja i
rjeavanja
problema.
- Film o zagaivanju
vazduha.
- Razvija analitiko
miljenje.
Vjebe:
- Zatita okoline.
- Razvija analitiko
miljenje.
Vjebe:
- Zatita zemljita.
Formativni ciljevi
uenik
ekosistema kod nas
u odnosu na
geografski poloaj i
klimatske
karakteristike.
- Predvia posljedice
ljudske aktivnosti u
ivotnoj sredini.
Zagaivanje vazduha
- Odreuje uzroke
- Upoznaje naine
zagaivanja
zagaivanja
vazduha.
vazduha i otrovne
- Analizira posljedice
materije u
previsokih
vazduhu.
koncentracija
- Objanjava uticaj
otrovnih materija u
otrovnih materija
vazduhu na
na iva bia (kisele
ekosistem.
kie, ozonske rupe,
- Ocjenjuje znaaj
efekat staklene
stalne kontrole
bate).
kontaminiranosti
vazduha.
- Predlae naine
ienja otrovnih
materija (ureaji
za preiavanje,
industrijski filteri,
automobilski
katalizatori).
Zagaivanje voda - mora i slatke vode
- Odreuje glavne
- Definie izvore i
izvore zagaivanja
oblike zagaivanja
vode i objanjava
vode.
posljedice.
- Razlikuje metode
preiavanja.
- Analizira na koje
naine
prehrambena
industrija zagauje
okolinu.
Zagaivanja zemljita
- Ukazuju na
- Opisuje izvore i
posljedice
oblike zagaivanja
savremene
zemljita.
intenzivne
poljoprivrede
proizvodnje.
- Interpretira
problem
prenaseljenosti
123
sadraji
uenik
Nuklearna energija
- Definie izvore i
oblike
radioaktivnog
zagaenja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
zemlje.
- Identifikuje
problem
radioaktivnog
zraenja i njegove
dalekosene
posljedice.
- Uoava problem
nekontrolisanog
skladitenja
radioaktivnog
otpada i
neodgovornog
korienja
nuklearnog oruja.
Ugroene biljne i ivotinjske vrste
- Analizira znaaj
- Navodi glavne
uma i razlog
uzroke izumiranja
njihovog
uma i istrebljenja
izumiranja.
nekih ivotinjskih
- Ukazuje na znaaj
vrsta.
poumljavanja
terena koji su
podloni eroziji.
- Pronalazi
najugroenije
ekosisteme i grupe
u Crnoj Gori i
svijetu.
- Predlae mogue
mjere za zatitu
prirodnog nasljea
za konkretan
primjer.
Mjere za zatitu ivotne sredine
- Odreuje naine
- Navodi znaaj
planske upotrebe
tednje energije i
prirodnih izvora.
vode u
- Shvata znaaj
domainstvu i
pravilnog odnosa
industriji.
prema pitkoj vodi.
- Navodi alternativne
- Analizira znaaj
energetske izvore.
traenja i
korienja novih
ekolokih izvora
energije.
- Ocjenjuje znaaj
globalizacije
nadzora deavanja
u ivotnoj sredini.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Shvata vanost
ouvanja ivotne
sredine.
- Seminarski rad o
nuklearnim
eksplozijama
(Hiroima,
ernobil, itd.).
- Navikava se na
potovanje normi i
propisa.
Vjebe:
- Analiziranje
uzoraka izumiranja
uma i ivotinjskih
vrsta.
- Razvija svijest o
znaaju zatite
ivotne sredine.
Vjebe:
- Analiza nepovoljnih
uticaja za ivotnu
sredinu.
124
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Primjenjuje
propise kojima se
odreuju norme
uvanja zatienih
objekata prirode,
ugroenih,
endemskih biljnih i
ivotinjskih vrsta.
Preporuke za
izvoenje nastave

- M. Jablanovi, D. Roaja: Zatita i zagaivanje ivotne sredine, Zavod za
udbenike, Beograd, 1998.
- I. Savi, V. Terzija: Ekologija i zatita ivotne sredine, Zavod za udbenike,
Beograd, 2004.
- Raunar, projektor, TV prijemnik, DVD plejer i projekciono platno.
periodu).
- Pismene vjebe.
- Diplomirani biolog;
- diplomirani inenjer pejzane arhikteture.
Znanja
- Zagaenje vode, vazduha i
zemljita
- Zatita ivotne sredine

Predmet
Znanja
- Elektrotehniki materijali
- Materijali koji se koriste u
elektrotehnici
- Elektrotehniki standardi i
- Elektrine instalacije i
propisi
osvjetljenja
- Zatite u razvodnim
- Elektrane i razvodna
postrojenjima
postrojenja
125
1.3.3. POSLOVNA KOMUNIKACIJA

1. Naziv predmeta: POSLOVNA KOMUNIKACIJA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Praktina
nastava
Ukupno
Teorija
Vjebe
60
12
72
60
12
72

- Ovladavanje osnovama poslovne kulture.
- Shvatanje znaaja profesionalnog ponaanja.
- Ovladavanje znanjima i vjetinama poslovne komunikacije.
- Upoznavanje sa sredstvima komunikacije i nainom korienja.
- Usvajanje znanja iz oblasti korespondencije.
- Razvijanje osjeaja odgovornosti, objektivnosti i poslovne diskrecije.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
126

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod
- Definie pojam
- Uoava znaaj
- Stie sposobnost za
komunikacije.
komunikacije.
saradnju.
Poslovna kultura i poslovni bonton
- Razvija
- Razlikuje kulturu
- Upoznaje pojam
komunikativnost.
rada i kulturu
poslovne kulture i
ponaanja.
poslovnog bontona.
postizanja
- Uoava znaaj
- Upoznaje kulturu
kompromisa.
poslovne kulture.
rada i kulturu
ponaanja.
- Uporeuje i
- Opisuje odnos
pronalazi slinosti i
prema
razlike u odnosu
rukovodiocu,
prema
ostalim zaposlenim
rukovodiocu,
i strankama.
ostalim
- Upoznaje se sa
zaposlenima i
radnom disciplinom
strankama.
i oslovljavanjem
meu zaposlenima. - Obavlja poslovne
razgovore.
Sredstva za komunikaciju
- Razlikuje namjenu
- Upoznaje tehnika
i koristi tehnika
sredstva (ureaje)
sredstva.
za komunikaciju
(telefon, telefaks,
raunar, tampa,
skener i fotokopirni
aparat).
Komunikacija sa strankama
- Razvija
- Uspostavlja
- Upoznaje pojam
komunikativnost i
komunikaciju sa
stranke i
kulturu ponaanja.
strankama i planira
objanjava odnos
prijem stranke.
prema strankama.
sposobnost za
- Objanjava
saradnju.
organizaciju, nain
prijema i poziva
stranaka.
Korespondencija
- Razvija pozitivnu
- Uoava znaaj
- Upoznaje pojam,
orijentaciju prema
korespondencije i
znaaj, lica i vrste
zanimanju.
razlikuje lica i
korespondencije.
vrste
korespondencija.
- Objanjava i navodi - Razlikuje naelo
- Razvija
ekspeditivnosti,
osnovna naela
tolerantnost.
tanosti i
korespondencije.
zakonitosti, pisanja
slubenim i
poslovnim stilom,
127
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Demonstrirati
poslovni bonton.
Vjeba:
- Korienje
telefona,
telefaksa, raunara
i fotokopir aparata.
Vjeba:
- Pozivanje i prijem
stranke.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
uvanja poslovne
tajne, tehnike
obrade i dr.
Poslovna korespondencija
- Uoava znaaj
- Upoznaje pojam
poslovne
poslovne
korespondencije.
korespodencije.
- Razlikuje stilove i
- Upoznaje stilove i
fraze u poslovnoj
fraze u poslovnoj
korespondenciji.
korespondenciji.
- Upoznaje poslovno - Razlikuje obavezne
i neobavezne
pismo i njegove
elemente
elemente.
poslovnog pisma i
vri njihovo
oblikovanje.
- Vri kovertiranje i
- Opisuje koverat i
adresiranje pote.
adresiranje pisanih
poiljki.
- Uoava razloge
- Upoznaje kratka
korienja kratkih
poslovna pisma.
poslovnih pisama.
- Uoava znaaj
- Upoznaje
inkorospondencije.
inkorospondenciju.
Slubena korespondencija
- Razlikuje vrste
- Upoznaje vrste
slubene
slubene
korespondencije.
korespondencije.
- Razlikuje pisane
- Upoznaje vrste
sastave u slubenoj
pisanih sastava u
korespondenciji.
slubenoj
korespondenciji.
- Sastavlja i oblikuje
- Objanjava
slubeni dopis.
primjenu i djelove
slubenog dopisa.
Korepondencija u robnom prometu
- Razlikuje vrste i
- Upoznaje vrste i
formu poslovnih
formu poslovnih
pisama u robnom
pisama u robnom
prometu (upiti,
prometu.
ponude,
porudbine).
- Uoava razliku
- Navodi obrasce u
izmeu
robnom prometu.
zakljunice,
otpremnice,
pretfakture i
fakture.
sposobnost za
saradnju.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Oblikovanje
poslovnog pisma.
pismenog
komuniciranja.
pisanog
izraavanja.
i snalaljivost.
- Razvija smisao za
saradnju.
Korespondencija u vezi sa slubenim putovanjima

- Objanjava pojam i - Planira i organizuje - Razvija
128
Vjeba:
- Oblikovanje
ponude i
porudbine.
- Popunjavanje
otpremnice.
Vjeba:
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
samostalnost,
slubeno
vrste slubenih
samopouzdanje i
putovanje.
putovanja.
kreativnost.
- Priprema i
- Objanjava
sastavlja putni
sastavljanje i
nalog i putni raun.
oblikovanje
- Sastavlja izvjetaj
korespondentnih
o obavljenom
sastava u vezi sa
slubenom putu.
slubenim
putovanjima.
- Razlikuje
- Upoznaje pojam
akontaciju i
akontacije i
dnevnicu.
dnevnice.
Korespondencija u vezi sa zasnivanjem radnog odnosa
- Sastavlja i oblikuje - Razvija sposobnost
- Upoznaje
pismenog
CV (Curriculum
korespondentne
komuniciranja.
Vitae).
sastave u vezi sa
- Popunjava prijavu
zasnivanjem
o slobodnom
radnog odnosa.
radnom mjestu.
- Uoava znaaj
- Upoznaje ugovor o
ugovora o radu.
radu.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Popunjavanje
putnog naloga i
putnog rauna.
Vjeba:
- Sastvalja i oblikuje
CV (Curriculum
Vitae.

- B. Suboti, S. Rajkovi: Kancelarijsko poslovanje, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva Beograd, 2006.
- J. Manojlovi, S. Ignjatovi: Poslovna i slubena korespondencija, Zavod za
- D. Spasi, J. Rakini: Korespondencija sa sekretarskim poslovanjem, Zavod za
- Raunar, tampa, faks, telefonski aparat, projektor i projekciono platno.
periodu).
- Pismene vjebe.
8.Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta
- Diplomrani pravnik;
- diplomirani ekonomista.
129

Znanja
- Korespondencija
- Zasnivanje radnog odnosa u
privrednom drutvu
- Postupak izrade godinjeg
izvjetaja o radu

Predmet
Znanja
- Preduzetnitvo
- Rad u sektorima i
poslovanje privrednog
drutva
130
1.3.4. RAUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE

1. Naziv predmeta: RAUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
Ukupno
72
72
72
72
144
144

- Usvajanje osnovnih znanja iz informatike i aplikativnog softvera.
- Razumijevanje uticaja informatikih tehnologija na drutvo.
- Sticanje osnovnih znanja, vjetina i navika za pravilno i uspjeno korienje
informacijske tehnologije za zadovoljavanje linih i drutvenih potreba.
- Sticanje osnovnih znanja u korienju softvera za dizajn, kompjutersku grafiku,
3D animaciju i izradu web prezentacija.
- Sticanje znanja za projektavanje i korienje kompjuterske grafike.
- Razumijevanje mjesta i uloge internet tehnolgija za razmjenu informacija u
drutvu.
- Primjenjivanje raznih programa za izradu web prezentacije.
- Sticanje sposobnosti za pretraitivanje i instaliranje softvera za grafiku,
animaciju i web prezentaciju.
- Prepoznavanje savremenih potreba i pravaca razvoja softvera na podruju
grafike, animacije i web prezentacije.
- Razvijanje samoinicijativnosti pri izboru rjeavanja postavljenih problema.
- Shvatanje znaaja timskog rada i njegove organizacije.
- Sticanje sposobnosti za prilagoavanje aplikacije svojim potrebama radi
udobnijeg i efikasnijeg korienja.
- Razvijanje sposobnosti i sticanje iskustava na podruju upotrebe strune
literature i dobijanja informacija.
- Razumijevanje pravila korienja elektronskih izvora podataka i informacija.
- Navikavanje na upotrebu standarda i potovanje autorskih prava.
- Razumijevanje moralnih i etikih pitanja koja su povezana sa upotrebom
softvera.
131

Razred: DRUGI
COREL DRAW
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod
- Savlauje vjetinu u - Razvija sposobnost
- Upoznaje osnove
radu sa komandnim
Corel-a i objanjava
za rad u grupi.
panelima.
postupak rada na
- Prilagoava interfejs
doradi crtea,
logoa, grafika i
svojim potrebama.
njihove pripreme za - Primjenjuje osnovni - Razvija smisao za
tampu.
estetiku.
radni prozor Corel
- Objanjava
Draw.
instalaciju i
- Instalira program
pokretanje
Corel Draw.
CorelDraw-a.
Rad sa fajlovima
- Razvija smisao za
- Objanjava postupak - Kreira dokument.
logiko razmiljanje
rada sa fajlovima.
i rasuivanje.
- Objanjava formate - Koristi filtre za uvoz
zapisa i preuzimanje i izvoz fajlova drugih
fajlova drugih
formata.
formata (Import,
Export).
- Koristi filtere za
- Objanjava filtere za uvoz i izvoz drugih
Corel-ove proizvode. tipova fajlova..
Podeavanje stranica
- Razvija vizionarsku
- Razlikuje i
- Objanjava
primjenjuje razliite kreativnost.
podeavanje
formate i stilove
stranica.
papira.
Rad sa alatkama
- Podsie svijest o
- Objanjava palete sa - Analizira i koristi
palete sa alatkama.
osnovnim alatkama
procjenjivanju
(Toolbox).
vlastitih potreba.
Rad sa objektima
- Koristi selektovanje - Podstie spretnost,
- Objanjava
objekata, kreira ih i
selektovanje,
rukovanje i
manipulie njima.
grupisanje i
povezivanje.
- Pravi grupe
razgrupisavanje
objekata.
jednog i vie
objekta.
Crtanje geometrijskih i drugih oblika (shapes-a)
- Opisuje postupak
- Kreira i oblikuje
- Razvija osjeaj o
crtanja osnovnih
razne geometrijske i vanosti i potrebi
132
Preporuke za
izvoenje nastave
- Podijeliti uenike na
grupe i upoznati ih
sa sa raunarima na
kojima e raditi po
principu jedan
uenik jedan
raunar, ukoliko je
mogue.
Vjeba:
- Importovanje i
exportovanje
fajlova.
Vjeba:
- Podeavanje i
formatiranje stranice
po zadatim
vrijednostima.
Vjeba:
- PrtSc ekrana i
pravljenje slike sa
tekstualnim opisom
alatki.
Vjeba:
- Precizno
selektovanje objekta
na fotografiji.
Vjeba:
- Crtanje i
sadraji
uenik
geometrijskih oblika.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
preciznosti pri radu.
Formativni ciljevi
uenik
druge oblike.
Crtanje putanja i popuna

- Objanjava postupak - Bira postupak
podeavanja atributa podeavanja
atributa.
jednog grafikog
prikaza.
- Objanjava putanje - Crta vrstu linija
putanje.
(otvorene i
zatvorene).
- Definie boju linije - Praktino
selektovane putanje. primjenjuje izbor
boja, korienje
preliva.
- Objanjava docker-e. - Praktino
primjenjuje
docker-e.
- Objanjava alatke za - Primjenjuje
kotiranje za
umjetniko crtanje
interaktivno
uz primjenu
povezivanje
posebnih efekata.
elemenata.
Dejstvo Shape Tool-a na geometrijske oblike
- Objanjava dejsto
- Crta zaobljene forme (odsjeak, luk).
Shape Tool-a na
- Primjenjuje
osnovne
geometrijske oblike. odsijecanje.
Rad sa tekstom
- Unosi tekst i vri
- Objanjava rad na
oblikovanje i
tekstu (definisanje
modifikaciju teksta.
popunjenosti i
obvojnice).
modifikacija
pravougaonika,
elipsi, poligona,
podeavanje
dimenzija, crtanje iz
centra, stavljanje
pravilnih poligona,
spirala i tabela...
Vjeba:
Stie preciznost,
sigurnost i upornost. - Crtati putanje raznih
debljina, praviti ih
nevidljivim, crtati
linije, crtati
Razvija odgovornost
prema radu i radnom "slobodnom rukom".
prostoru.
- Crtati poetak,
zavretak,
automatsko
zatvaranje otvorene
linije, rotiranje za
odreeni ugao.
- Crtati krive,
oznaavanjem
vorova i
djelovanjem na njih.
- Kreirati prelive.
Razvija preciznost.
Vjeba:
- Shape tool.
Razvija kreativnost. Vjeba:

- Rad sa tekstom,
vektorski zapis
fontova, unos teksta
u pasusima, izbor
fonta, njegove
veliine, njegovog
stila, poravnanje,
uvlaenje i ostale
namjene, prelom
reda...
Rad sa vorovima
- Opisuje i objanjava - Kreira linije i radi sa - Razvija svijest o
rad sa vorovima.
vorovima.
vanosti Internet
133
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Rad sa vorovima:
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
tehnolgije u prenosu
informacija i
komunikacije meu
ljudima.
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
brisanje, spajanje,
razdvajanje vorova,
konvertovanje krive
u pravu liniju i
obrnuto,
postavljanje vorova
i poluga.
- Rad sa tzv:
zaobljenim (mekim),
otrim i simetrinim
- Razvija kreativnost.
vorovima.
- Crtati i mijenjati
smjer krive, iriti
krivu radi
zatvaranja,
automatski
za saradnju i timski
zatvarati otvorene
rad.
selektovane krive.
Rad sa noem i gumicom i slobodne transformacije
- Primjenjuje rezanje - Razvija odgovornost i Vjeba:
- Opisuje poetak i
kraj reza.
linije noem,
stie radne navike. - Primjeniti rezanje i
- Objanjava slobodne rezanje objekta po
Bezier-ova svojstva
transformacije.
toj liniji, korienje
linije reza.
noa slobodnom
- Primjeniti akcije
rukom uz korienje
gumice, brisanje u
Bezier-ovih
takama, brisanje po
svojstava.
pravim linijama...
Rad alatkama
- Opisuje i objanjava - Primjenjuje alatke
rad sa alatkama.
za pretapanje,
distorziju,
eksturziju...
- Razvija svijest o
potrebi preciznosti
pri radu.
Podeavanje i rad sa menijem

- Koristi i primjenjuje - Razvija sposobnost
- Objanjava: Edit,
za analitiko
View, Layout, Tools naredbe iz menija.
miljenje.
meni.
- Analizira standardne
- Objanjava
standardne i dodatne i dodatne opcije
programa.
opcije u CorelDraw.
Arrange meni
- Objanjava meni
- Primjenjuje
Arrange.
transformacije.
- Razvija svijest za
tehnoloku disciplinu
i tehniku kulturu.
134
Vjeba:
- Rad sa alatkama za:
pretapanje, konture,
distorziju, ovojnicu,
efekat eksturzije,
sjenku i providnost.
Vjeba:
- Podeavati menije
- Na primjerima
koristiti menije Edit,
View, Layout,
Tools...
Vjeba:
- Transformacija i
dupliciranje objekta
sa odgovarajuim
atributima, rotacija
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
objekta za
specificirani ugao i
izbor centra
rotacije, skaliranje i
omoguavanje lika u
ogledalu.
- Araniranje objekata
poravnanje, spajanje
putanja,
razdvajanje,
grupisanje ili
razgrupisavanje...
Bitmaps meni
- Objanjava 3D
Effects.
- Crta i na konkretnim - Podstie

samopouzdanje i
primjerima
kreativnost.
primjenjuje 3D
Rorate, Cylinder,
Emboss, Page Curl,
Perspective, Sphere,
Blur, Camera, Color
Noise, Sharpen...
Vjeba:
- Nacrtati 3D izgled
prostorije u stanu
Text meni
- Unosi tekst i vri 2D i - Razvija svijest o
- Objanjava rad sa
Vjeba:
tekstom koji se
savremenim
- Izrada vizit karte,
3D obradu
obavlja u reimima - (skaliranje,
potrebama i novim
simbola, amblema,
Artistic Text i
tehnologijama
grba i sl.
pomjeranje,
Paragraph text.
proizvodnje ureaja
selektovanje i
za prenos
rotiranje...).
informacija.
135
PHOTOSHOP
sadraji
uenik
Uvod
- Objanjava
instalaciju i
pokretanje
Photoshop-a.
- Upoznaje i
objanjava radno
okruenje
Photoshop-a.
- Opisuje
prilagodjavanje i
podeavanje
Photoshop-a
korisniku.
Rad sa selekcijama
- Objanjava i navodi
vrste selekcija.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razvija smisao za
- Usvaja nain
instalacije i
timski rad i
pokretanje
toleranciju.
Photoshop-a.
- Prepoznaje i uoava
elemente radnog
okruenja
pri radu.
Photoshop-a.
- Pojanjava
podeavanje i
prilagodjavanje
Photoshop-a
korisniku.
- Stie orijentaciju u
- Razlikuje vrste
radnom okruenju.
selekcija i naine
njihove upotrebe.
- Razvija kreativnost u
- Analizira osnovne
- Opisuje i navodi
radu.
osnovne operacije sa operacije sa
selekcijama.
selekcijama.
Rad sa slikama
- Razlikuje i
- Upoznaje i
objanjava postupke pojanjava postupke
obrade slike.
obrade slike.
Crtanje i bojenje
- Objanjava i opisuje - Pojanjava i usvaja
postupak crtanja
postupak crtanja
osnovnih
osnovnih
geometrijskih oblika. geometrijskih oblika.
Rad sa stilovima
- Upoznaje se sa
nainom primjene
razliitih stilova.
Bojenje povrina
- Navodi i opisuje
vrste bojenja sa
prelivom.
- Usvaja i pojanjava
naine primjene
razliitih stilova.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Instalacija i
prilagodjavanje
Photoshop-a
korisniku.
Vjeba:
- Izbor pravougaone,
okrugle, laso, Magic
Wand selekcije.
Vjeba:
- Promjena veliine,
kontrasta i
osvjetljenja slike.
Vjeba:
- Promjena Levels,
Curve i Color slike.
Vjeba:
- Crtanje
pravougaonika,
kruga, mnogougla i
definisanih oblika.
- Razvija svijest o
Vjeba:
vanosti i potrebi
- Definisanje stilova
preciznosti pri radu.
(Drop Shadow, Inner
Shadow...).
- Razlikuje i
- Podstie kreativnost. Vjeba:
preproznaje vrste
- Bojanje sa prelivom
bojenja sa prelivom.
Gradient (Linear,
Radial, Angle,
Reflected i
136
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Diamond).
Rad sa tekstom
- Objanjava i opisuje
unoenje teksta.
postupak
formatiranja teksta.
primjenu stilova i
filtera na tekst.
Rad sa slojevima
- Upoznaje se sa
pravljenjem novog
sloja.
- Objanjava pojmove:
vidljivost i
providnost sloja.
- Usvaja postupak
unoenja teksta.
- Pojanjava postupak
formatiranja teksta.
- Analizira primjenu
stilova filtera na
tekst.
- Razvija sposobnost Vjeba:

- Usvaja postupak
povezivanja teorije i - Pravljenje slojeva,
pravljenja novog
podeavanje
prakse.
sloja.
vidljivosti,
- Uoava razliku
providnosti i
izmeu pojmova:
ravnanja sloja.
vidljivost i
providnost sloja.
Vjeba:
- Usvaja postupak
- Stapanje povezanih i
ravnanja i promjene
vidljivih slojeva u
meusobnog
jedan.
poloaja slojeva.
- Analizira postupak
stapanja vie slojeva
u jedan.
- Objanjava postupak
ravnanja i promjene
meusobnog
poloaja slojeva.
postupak stapanja
vie slojeva u jedan.
Rad sa filtrima
- Navodi i objanjava - Razlikuje i
vrste filtra.
prepoznaje vrste
filtra.
Brisanje
alate za brisanje.
Vjeba:
- Unoenje i
formatiranje teksta.
Vjeba:
- Izrada vizit karte.
- Razvija
samopouzdanje.
Vjeba:
- Upotreba filtra po
izboru na
fotografiju.
- Razlikuje i analizira - Razlikuje nevano od Vjeba:

alate za brisanje.
vanog.
- Brisanje djelova slike
upotrebom Eraser
Tool, Background i
Magic Eraser.
137
3 DS MAX
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Uvod i kreiranje slika pomou kompjuterske
- Razlikuje 3D i 2D
- Upoznaje istoriju i
aplikaciju.
osnove 3D
tehnologije i
objanjava kako i
gdje se koristi
kompjuterska 3D
grafika.
Orijentacija u 3ds max-u
- Objanjava i nabraja - Shvata orijentaciju
geometrijskih oblika
koordinatne sisteme
koji se mogu koristiti u koordinatnim
sistemima.
u 3ds max-u.
- Razlikuje termine
- Nabraja razliite
koriene za objekte
tipove objekata
i povrine: primitivi,
korienih u 3ds
Bulovi objekti,
max-u.
lofting, splajn,
NURBS,
modifikatore...
- Analizira i priprema
- Objanjava:
animaciju u
skladitenje,
3ds max-u.
transformaciju,
- Analizira tok i vezu
obradu, sjenenje
podataka o objektu i
objekata...
primjenjuje
transformaciju.
Interfejs 3ds max-a
- Nabraja i objanjava - Koristi komandne
panele.
komandne panele:
Create, Modify,
Hierarchy, Motion,
Display i Utilities.
- Kreira objekte i
- Objanjava
modifikuje ih kroz
kreiranje,
rad u komandnim
modifikovanje
panelima.
objekata i
manipulaciju njima, - Razumije postupak
navigacije kroz
glavnu paletu sa
prikaze i sjenke.
alatima, komande u
okviru menija.
Modeliranje
- Upoznaje Mesh
modeliranje.
- Upoznaje i nabraja
naine modeliranja
pomou primitiva,
Socijalizacijski
Preporuke za
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
grafike
- Pravljenje 2D i 3D
objekta (Potoshop,
Corel Draw).
- Razvija svijest o
uticaju grafike na
razvoj i
socijalizaciju
linosti.
Vjeba:
- Vriti uvoz objekata
pomou parametara
i animacija kljunih
frejmova u 3D
grafici.
- Razvija kreativnost i
kulturu tehnikog
izraavanja.
- Razvija svijest o
Vjeba:
- Korienje kljunih
vanosti Internet
tehnolgije u prenosu komandi sa linije
menija i osnovnih
informacija i
alata za animaciju,
komunikacije meu
kretanje kroz
ljudima.
objekat i
manipulacija njima u
prikazima.
- Razvija predstavu o
- Bira metod
prostornoj
modeliranja.
orijentaciji.
- Koristi modifikatore
za modeliranje.
138
Vjeba:
- Naini realizacije
modeliranja
objekata.
sadraji
uenik
modifikatora i
sloenih objekata.
- Objanjava Bezier
splajnove,
modeliranje mrea
od Bezier splajnova,
spajanje geometrije
iz razliitih fajlova,
modeliranje tipa
editable mesh.
Modeliranje isjeaka
- Upoznaje organsko modeliranje bazirano
na splajnovima.
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Modelira sloene
forme od
jednostavnih.
Pravi modele
korienjem
razliitih tehnika
modeliranja.
- Objanjava i navodi - Koristi 3 ds max-ov
Surface Tools za
Bezier isjeke, nove
kreiranje patch
osobine isjeaka i
modela.
splajn kaveza,
metode modeliranja
isjeaka.
- Kreira sloeni
- Objanjava splajn
organski model.
kavez i Surface
Tools, optimizaciju
low-poly modela.
Primjena teksturnih mapa i materijala
- Upoznaje osnove
materijala i
mapiranja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
- Stie sposobnost
Vjeba:
ocjenjivanja vlastitih - Modeliranje ljudske
glave korienjem
potreba.
opcije Surface Tools.
- Razumije strukturu - Stie sposobnost

opaanja,
materijala i modele
razlikovanja i
boja, postupak
uporeivanja.
sjenenja,
materijale i mape.
Vjeba:
- Odmotavanje
koordinata
mapiranja za lowpoly karaktere.
Napredni materijali
- Stie sigurnost i
- Objanjava efekat: - Primjenjuje i
podeava napredne
upornost.
dinamike
materijale.
karakteristike,
refleksije i refrakcije
putanje i zraka.
Animacija
- Razvija smisao za
- Upoznaje vremenski - Koristi Max-ove
alatke za animaciju. toleranciju i timski
raspored animacije.
rad.
- Objanjava MAX-ove - Kreira jednostavne
alatke za animaciju, animacije
transformacije
Track View,
parametarske
animiranje
animacije, animira
transformacije,
sa uvijanjem
parametarsku
prostora...
animaciju, uvijanje
prostora...
139
Vjeba:
- Mrtva priroda - scena
sa lampom i stolom.
Vjeba:
- Animacije sa
primjerima za
razliite objekte.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Usavravanje animatorskih vjetina
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija
- Bira i koristi
- Objanjava
odgovornosti.
detaljnije
kontrolere
animacije, kreiranje mehanizme
i editovanje kljueva animacije.
u prikazu Track.
- Primjenjuje steena
- Objanjava
znanja na kratke
jednostavno
animacije.
povezivanje
animacije.
Hijerarhijska animacija karaktera
Vjeba:
- Izrada kratke
animacije.
- Stie sposobnost
- Upoznaje naprednu i - Razlikuje vrste
inverznu kinematiku. inverzne kinematike. uoavanja,
razlikovanja i
- Objanjava nove IK - Razumije postupak
zakljuivanja.
razrijeivae,
korenja
skeletne animacije,
hijerarhije.
modifikatore.
Renderovanje i efekti okruenja
Vjeba:
- Kompletiranje
animcije.
- Objanjava postavku - Razumije i koristi

max-ove alatke za
prozora
renderovanje.
Environment,
atmosferske efekte,
max-ove alatke za
renderovanje...

- Simulacija razliitih
atmosferskih efekata
(efekat poara,
magle...).
140
Razred: TREI
WEB DIZAJN
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Planiranje web sajta
- Ocjenjuje i
- Navodi alate za
- Razvija preciznost u
primjenjuje alate za tehnikom
kreiranje web
kreiranje web-a.
sajtova (Front Page,
oblikovanju i
Microsoft Publisher
sposobnost
- Primjenjuje interfejs kreativnog
Web Publication,
Dreamweaver MX,
izraavanja.
programa.
notepad itd.).
- Opisuje interfejs
programa i navodi:
menije, palete,
panoe,
prilagoavanje
elemenata ekrana i
pomo.
Organizovanje web sajta
- Razvija vizionarsku
- Analizira web i
- Objanjava dizajn
kreativnost.
upotrebu weba.
web sajta:
- Primjenjuje upotebu - Razvija sposobnost
tipografiju, boje,
sagledavanja
ablona za web
raspored, strukturu
potreba i realizacije
sajtove i ablone za
web sajta.
zamisli.
strane.
- Navodi pripremne
postupke za izradu - Primjenjuje
postupke planiranja
web sajta.
prilikom izrade web
- Opisuje uvoz
sajta.
direktorijuma,
datoteka i web
sajtova u web sajt.
Kreiranje web sajta
- Stie osjeaj o
- Poznaje osnove
- Definie osnove
razvoju i primjeni
HTML-a, php-a.
HTML-a, php-a.
novih tehnologija u
- Primjenjuje
- Objanjava
formatiranje teksta. cilju zadovoljenja
dodavanje teksta.
individualnih i
- Primjenjuje
- Objanjava
kolektvinih potreba.
hiperlinkove
hiperlinkove.
(e-mail).
Dizajniranje i postavljanje web strane - osnove
- Primjenjuje
- Upoznaje
za analitiko
umetanje,
hiperlinkove na
miljenje.
ureivanje i
slikama i kreiranje
pozicioniranje slika.
vruih taaka.
- Opisuje umetanje i - Primjenjuje
upotrebu i umetanje
modifikaciju slika
clip art sliica.
kao pozadine.
Dizajniranje i postavljanje web strane - multimedije
- Opisuje crtanje i
- Primjenjuje crtanje i
141
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Upotreba programa
za kreiranje web
sajta.
Vjeba:
- Kreiranje web
strana. Dodavanje
direktorijuma i
datoteka.
Vjeba:
- Formatiranje teksta i
povezivanje preko
hiperlinkova.
Vjeba:
- Ubacivanje slika.
Vjeba:
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
upotrebu alata za
- Dodavanje zvuka i
upotrebu
crtanje.
videa na web sajt.
multimedije.
- Primjenjuje
- Opisuje
dodavnje boje,
prilagoavanje i
specijalnih efekata, i
upotrebu
trodimenzionalnih
konvertovanje 2-d i
oblika.
3-d oblika.
- Opisuje upotrebu
- Dodaje i podeava
zvuka i videa.
zvuk i video.
Dizajniranje i postavljanje web strane - tabele
- Razvija osjeaj
- Primjenjuje
Vjeba:
- Opisuje upotrebu
odgovornosti i radnih - Tabele i elije.
kreiranje tabele.
tabela.
- Primjenjuje
- Objanjava
navika motivacije.
dodavanje ivica,
dodavanje,
boje, slika u
formatiranje
pozadini i korisnikih
dimenzija tabele,
stilova u tabele.
rad sa elijama.
Dizajniranje i postavljanje web strane - liste
Vjeba:
- Uoava ureene i
- Razvija logiko
- Opisuje kreiranje
- Modifikacija liste.
neureene liste.
miljenje i
lista.
- Primjenjuje
sposobnost za
- Obajnjava
formatiranje,
pravilno rasuivanje
nastavljanje
promjene fonta i
i zakljuivanje.
prekinute liste i
boje teksta, stila,
promjenu stavki u
oznaavanje ureene
njoj.
i neureene liste.
Dizajniranje i postavljanje web strane modifikovanje web stranice
- Razvija kreativnost. Vjeba:
- Opisuje modifikaciju - Vri modifikaciju
web stranice.
i postavljanje preko
- Modifikacija i
- Analizira izbor web
mree.
publikovanje strana.
domaina,
- Objanjava
postavljanje sajta na
publikovanje i
web server i uvoz
modifikaciju web
weba.
sajta.
Interaktivni sajtovi - forme
- Razvija svjest o
Vjeba:
- Opisuje i objanjava - Primjenjuje
kreiranje formi,
- Upotreba formi.
upotrebu formi.
vanosti Internet
polja za potvrdu,
tehnolgije u prenosu
- Objanjava ubotrebu dugmadi, padajuih
informacija i
listi...
objekata forme,
komunikacije meu
vrijednosti forme i - Primjenjuje
ljudima.
zapisivanje rezultata
zapisivanje
u obliku datoteke,
rezultata.
korienjem
elektronske pote.
Interaktivni sajtovi - animacije
- Opisuje animaciju
- Definie efekat
- Razvija tehnoloku Vjeba:
sajta.
marquee.
disciplinu.
- Primjena i
142
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
modifikacija
- Primjenjuje dhtml
- Objanjava
animacije.
animaciju elemenata effects, lebdeu
strane prelaz strane, dugmad i pravi
prelaz stranice.
lebdeu dugmad.
- Primjenjuje
- Definie efekat
formatiranje teksta
marquee.
koji se kree po
hodizontali.
Interaktivni sajtovi komponente
- Razvija sposobnost Vjeba:
- Primjenjuje teme,
- Opisuje upotrebu
- Upotreba web
sagledavanja
banere za stranu,
web komponenata.
dinamiki efekat,
potreba i realizacije
knjigu utisaka i web
web search, broja
zamisli.
za diskusiju.
pogodaka, radne
- Primjenjuje web
- Opisuje upotrebu
listove i dijagrame,
template.
tema i ablona.
foto-galeriju,
- Primjenjuje web
- Opisuje web
ubaeni sadraj,
komponente.
komponente.
linije linkova, listu
top 10.
Interaktivni sajtovi java script
- Navodi Plug-inove, - Uoava softver za
Vjeba:
activex kontrole,
interaktivni rad na
- Ubacivanje PlugJava Apleti i Java
sajtu.
inova, ActiveX
Script.
kontrola, Java Apleti
i Java Script.
Programski jezici za Web
- Primjenjuje HTML, - Razvija svijest o
Vjeba:
- Upoznaje i opisuje
php, java script ...
- Primjena CSS stilova.
izradu atraktivnog
savremenim
Web sajta.
potrebama i novim Vjeba:
- Opisuje integraciju - Primjenjuje
tehnologijama
- Osnovna strukura
ubacivanje radnog
Microsoft Officea u
proizvodnje ureaja
Web strane.
lista Worda, Excela,
sajt.
za prenos
Vjeba:
Adobe Acrobat (pdf)
informacija.
Pravljenje web sajta
sa svim usvojenim
formama.
- S. Bain: Corel DRAW 12, Kompjuter biblioteka, aak, 2005.
- T. Boardman: 3DS MAX 5, New Riders Publishing,
- R. Polevoi: 3D Studio MAX R3, The Coriolis Group,
- M. Imamovi, D. osi: Adobe Photoshop 7.0, Soho Graph, Beograd, 2002.
- C. Rose: Nauite Adobe Photoshop CS2 za 24 asa, Sams, 2005.
- T. A. Powell: Web Design, Osborne / McGraw-Hill, 2001.
- D. Elderbrock i D. Karlins: FrontPage 2002 Biblija, Hungry Minds Inc., 2002.
- E. Castro: HTML za WWW, Peachpit Press;
- K. Jamsa, K. King, A. Anderson: HTML i Web dizajn kroz praktine primere,
Osborne / McGraw-Hill, 2002.
- M. Moncur: DHTML nauite za 24 asa, SAMS,
- K. Bartlett: CSS za 24 asa, SAMS,
143
- J. Jaworski: JavaScript i JScript - Detaljan izvornik, Sybex,

- K. Annwn Page: Macromedia Dreamweaver MX 2004: iz prve ruke, Macromedia Pr;
2004.
- B. Blake: Flash 5, Osborne / McGraw-Hill, 2001.
- Raunari sa odgovarajuim softverom, projektor, skener, tampa i projekciono
platno.
Za izvoenje nastave potreban je softver (2004.):
- CorelDRAW Graphic Suite (12) ili noviji.
- Adobe Photoshop 7.0 ili noviji.
- 3D Studio Max (5.0) ili noviji.
- Microsoft Office 2003: Front Page i Microsoft Publisher ili noviji.
- Macromedia Essentials MX 2004: Dreamweaver MX, Fireworks MX, Macromedia
Flash MX,... ili noviji.
- Mix 1 ACDSee (6.0), WinZip (8.0), Nero (6.0), Visual Studio 6.0, Internet Explorer
(6.0), Firefox Mozilla, Opera, CuteFTP, HTML Assistant, HTML Writer, Mapedit,
Adobe Illustrator 10, Illustrator 7, Adobe Acrobat (5.5), ili noviji...
periodu).
- Pismene vjebe.
Znanja
- Grafika
- Animacija

Predmet
Znanja
- Linija, crte, slika
elektrotehnici
- Simulacija elektronskih kola i
elektrotehnici
korienje raznih softvera u
elektrotehnici
144
1.3.5. AUTOMATSKO UPRAVLJANJE

1. Naziv predmeta: AUTOMATSKO UPRAVLJANJE
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138

- Razumijevanje djelovanja elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Opisivanje reima rada elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Razlikovanje funkcije elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Analiziranje sistema automatskog upravljanja i regulacije.
- Razumijevanje znaaja i uloge digitalnih raunara u upravljanju proizvodnim
procesima.
- Poznavanje i pravilno upotrebljavanje strune terminologije.
- Razvijanje sistematinosti, tanosti i dosljednosti u radu.
- Razvijanje interesa za praktinim ispitivanjem noviteta.
- Razvijanje svijesti o vanosti uvanja i zatiti ivotne sredine.
145

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u sisteme automatskog upravljanja (SAU)
- Uoava mogunost
- Upoznaje se sa
razvoja
znaajem i ulogom
logikog
automatizacije u
automatizacije za
razmiljanja kod
raznim granama
razvoj drutva.
usvajanja novih
privrede.
informacija.
- Razlikuje osnovne
- Definie pojam
pojmove iz
sistema
automatskog
automatskog
upravljanja:
upravljanja (SAU) i
sistem, signal,
automatske
povratna
regulacije (SAR).
sprega.
Elementi SAU i SAR
- Stie sposobnost
- Crta i analizira
- Objanjava
sistematinosti u
blok- emu sistema
klasifikaciju
radu.
automatskog
sistema automatike
upravljanja.
prema karakteru
unutranjih
- Zna elemente i
dinamikih
strukturu SAU i
procesa.
regulacije.
- Nabraja i
- Crta i analizira
objanjava
karakteristike
elemente sistema
elemenata sistema
automatskog
automatskog
upravljanja i
upravljanja i
regulacije.
regulacije.
Mjerni pretvarai
- Razvija analitiko
- Shvata ulogu
- Opisuje rad i
miljenje.
pretvaraa i zna
karakteristike
nain rada i
mjernih
primjenu.
pretvaraa.
- Razlikuje vrste
mjernih
pretvaraa:
otporni,
kapacitivni,
induktivni,
piezoelektrini,
fotoelektrini,
tahometrijski i
frekventni.
Detektori signala greke
- Opisuje detektore
- Poznaje princip
opaanja i
signala greke.
rada i primjenu
zakljuivanja.
detektora signala
greke.
- Razlikuje vrste
146
Preporuke za
izvoenje nastave
- Na primjerima
opisati nain
funkcionisanja
SAU.
Napomena:
SAU Sistem
automatskog
upravljanja;
SAR Sistem
automatske
regulacije.
- Upotrebiti kataloge
i strunu
literaturu.
- Upotrebiti poznate
projekte objekata
automatizacije i
diskutovati.
- Pokazati razne
vrste mjernih
pretvaraa.
- Pokazati razne
vrste detektora
signala greke.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
detektora: strujni,
naponski, mosni,
fazni i dr.
Pojaavai u automatici
- Opisuje pojaavae - Razlikuje vrste
u automatici.
pojaavaa,
poznaje princip
rada i primjenu.
Regulatori
- Razlikuje vrste
- Opisuje i nabraja
diskontinualnih i
regulatore u
kontinualnih
automatici.
regulatora,
poznaje princip
rada i primjenu.
- ematski
predstavlja
regulatore i
objanjava.
- Razlikuje
kontinualne
regulatore P, I, D,
PI, PD, PID i crta i
analizira dijagrame
djelovanja.
Izvrni organi
- Razlikuje vrste
- Objanjava ulogu
izvnih organa,
izvrnog organa u
poznaje principe
automatici.
rada i primjenu.
- Razlikuje pogonske
- Opisuje ulogu
ureaje izvrnog
pogonskog uredjaja
organa, poznaje
u izvrnom organu.
princip rada i
primjenu
(elektrini,
pneumatski,
hidraulini).
Komutacioni elementi
- Razlikuje vrste
- Nabraja vrste i
komutacionih
karakteristike
ureaja: tasteri,
komutacionih
prekidai, releji i
elemenata.
kontaktori; poznaje
princip rada i
primjenu.
Ureaji za signalizaciju
- Crta eme alarmne
- Upoznaje ureaje
signalizacije.
za signalizaciju.
Preporuke za
izvoenje nastave
uporeivanja i
analize.
- Pokazati modele i
eme raznih vrsta
pojaavaa.
analize i
zakljuivanja.
- Pokazati modele i
eme raznih vrsta
pojaavaa.
Napomena:
P-proporcionalni;
I-integralni;
D-diferencijalni.
- Stie sposobnost
sistematinosti u
radu.
- Pokazati modele i
raznih vrsta
izvrnih organa i
pogonskih ureaja.
- Razvija smisao za
komunikaciju.
- Pokazati modele
raznih vrsta
komutacionih
ureaja.
- Razvija smisao za
komunikaciju.
- Prikazati razne
eme alarmne
signalizacije.
147
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Analiza SAU i SAR
- Opisuje
karakteristike
jednokonturnih
SAU i SAR.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje postupke - Razvija osjeaj za

sigurnost i
regulacije:
preciznost u radu.
regulacija
kompenzacijom
poremeaja,
regulacija po
povezivanja
otklonu,
prethodno
kombinovana
steenog znanja u
regulacija i sloeni
cjelinu.
postupci
regulacije.
- Objanjava sistem
- Razlikuje i
sa povratnom
analizira
spregom.
centralizovanu i
hijerarhijsku
organizaciju
upravljanja.
- Opisuje
- Analizira primjere
organizaciju
elektroenergetskog
sloenih sistema
sistema: parametre
automatskog
reima rada,
upravljanja i
operativnu obradu,
regulacije.
planiranje i
realizaciju za razne
sluajeve.
Upravljanje proizvodnim procesom primjenom raunara
- Shvata znaaj
- Upoznaje se sa
primjene
znaajem i ulogom
logikog
informacione
informacione
razmiljanja i
tehnologije u
tehnologije u
povezivanja.
sistemima SAU i
upravljanju
SAR.
proizvodnim
procesima.
- Stie sposobnost
- Poznaje osnovne
- Objanjava
sistematinosti u
karakteristike
osnovne
radu.
raunara za
karakteristike
upravljanje
procesnih
proizvodnim
raunara.
procesima.
- Na primjeru
- Obrazlae ulogu
analizira
raunara u
raunarsko voenje
regulacionoj petlji.
procesa.
- Crta i analizira
- Nabraja primjere
optu blok-emu
upotrebe raunara
upravljanja
u procesnom
procesom pomou
upravljanju.
raunara.
- Uvia mogunosti
- Upoznaje vrste
148
Preporuke za
izvoenje nastave
- Upotrebiti gotove
projekte i
diskutovati
karakteristike
razliitih sistema
SAU.
- Podjeliti grupama
uenika primjere
jednostavnih
sistema za
analiziranje i
diskusiju.
- Na konkretnim
primjerima
pokazati kako bi
raunar mogao da
se ukljui u sistem
SAU.
- Prikazati slajdove
industijskih robota.
sadraji
uenik
industrijskih
robota.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
primjene
industrijskih
robota.
Programibilni logiki kontroler
- Poznaje osnovne
- Upoznaje
principe i strukture
upravljanje
upravljanja
procesima pomou
programibilnim
PLC (programibilni
logikim
logiki kontroler).
kontrolerima.
Numeriko upravljanje procesima
- Upoznaje principe i - Shvata principe i
vrste numerikog
razlikuje vrste
upravljanja
numerikog
procesima.
upravljanja: NC
(numerika
kontrola) i CNC
(cmos numerika
kontrola), DNC
(direktna
numerika
kontrola).
- Analizira primjene
numerikog
upravljanja kod
obradnih maina.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija smisao za
primjenu novih
tehnologija.
- Demonstrirati
jednostavne
primjere
upravljanja
koristei Siemens
PLC LOGO.
- Razvija smisao za
primjenu novih
tehnologija.
- Prikazati blok eme

numerikog
upravljanja
procesima.
Napomena:
NC - numeric
control;
CNC - cmos numeric
control;
DNC - direct numeric
control.

- G. Nikoli, D. Martinovi, M. Petkovi, D. Peki, S. Obradovi: Automatsko
upravljanje razvodnim postrojenjem, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- Dipl. ing. F. Raji: Osnove automatike I i II dio, kolski centar Ruer Bokovi,
Zagreb, 1984.
- Mr M. Ljubi: Elementi automatike, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1989.
- S. Turajli: Raunari u sistemima upravljanja, Zavod za udbenike i nastavna
- Mjerni pretvarai, detektori signala greke, regulatori i dr., raunar sa
odgovarajuim softverom, projektor, projekciono platno i katalozi opreme.
Provjera znanja vri se usmeno i pismeno.
periodu).
- Pismene vjebe.
149

- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer automatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer energetike.
Predmet
Znanja
- Uvod u sisteme automatskog - Osnove elektrotehnike
- Princip rada elektromotora
upravljanja
- Praktina nastava
jednosmjerne struje,
- Obrtni moment
- Mjerni pretvarai
- Elementi SAU i SAR
- Elektronika
- Hidraulini i pneumatski
- Mehatronika
elementi
- Praktina nastava
- Operacioni pojaavai
- Osnovi raunarstva
- Raunarsko upravljanje
- Upravljanje proizvodnim
procesom primjenom
procesima
- Elektronika
raunara
- Programabilni automati - Praktina nastava
PLC
Znanja
150
1.3.6. OSNOVE ENERGETIKE I ENERGETSKA EFIKASNOST

1. Naziv predmeta: OSNOVE ENERGETIKE I ENERGETSKA EFIKASNOST
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138

- Shvatanje potrebe za elektrinom energijom, njenim znaajem i ulogom za
razvoj drutva.
- Upoznavanje vrsta elektrana i naina proizvodnje elektrine energije.
- Shvatanje potrebe za nekonvencionalnim metodama proizvodnje elektrine
energije.
- Upoznavanje problema prenosa velikih snaga.
- Usvajanje strunih znanja o transformatorskim i razvodnim postrojenjima,
namjeni i sastavnim djelovima.
- Upoznavanje sa organizacijom elektroenergetskog sistema Crne Gore.
- Upoznavanje sa podjelom i vrstama elektrinih mrea.
- Upoznavanje i razumijevanje konstrukcijskih elemenata elektroenergetskih
vodova.
- Upoznavanje materijala, ureaja i tipova elektrinih instalacija kao i naina i
mjesta primjene.
- Sticanje osnovnih znanja o razliitim vrstama motora i poznavanje njihovih
principa rada.
- Upoznavanje sa znaajem elektroenergetske efikasnosti.
- Razumijevanje i pravilno upotrebljavanje strune terminologije.
- Upoznavanje sa opasnostima pri radu sa elektroenergetskim ureajima i
poznavanje propisa o sigurnosti na radu.
151

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvodni dio
- Uoava povezanost - Razvija pozitivan
- Upoznaje se sa
energetike sa svim
odnos prema
znaajem i ulogom
granama privrede.
zanimanju.
energije za razvoj
drutva.
- Uoava potrebu za
- Upoznaje se sa
planiranjem razvoja
savremenim
energetskim
elektroprivrede.
trendovima u
svijetu.
Elektrane
- Razvija ekoloku
- Razlikuje
- Opisuje
svijest.
hidroloke od
karakteristike
- Razvija pozitivan
energetskih
hidroelektrana.
karakteristika
odnos prema
hidroelektrana.
- Objanjava glavne
timskom radu.
- Razlikuje vrste
djelove
brana.
hidroelektrana
- Razumije ulogu
(sistem
zahvata, vodostana
akumulacije,
i ostalih
brana, zahvata,
elemenata.
dovod vode,
vodostan i
- Zna za koje padove
cjevovod).
se koriste pojedine
- Navodi vrste
turbine.
vodenih turbina.
- Razumije razliku
izmeu
- Objanjava podjelu
akumulacionih i
hidroelektrana.
protonih
hidroelektrana kao
- Upoznaje glavne
i razliku izmeu
karakteristike
derivacionih i
hidroelektrana u
pribranskih.
Crnoj Gori.
- Uporeuje
- Opisuje uticaj
karakteristike HE
hidroelektrana na
Peruica, HE Piva.
okolnu sredinu.
- Objanjava podjelu
- Razumije uticaj
termoelektrana i
hidroelektrana na
navodi glavne
okolnu sredinu.
djelove
- Analizira blok emu
termoelektrana.
termoelektrane I
na njoj pokazuje
- Opisuje princip
osnovne djelove.
rada nuklearne
- Na primjeru TE
elektrane.
Pljevlja upoznaje
glavne
- Opisuje uticaj
karakteristike TE.
termoelektrana na
152
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjetiti
hidroelektranu ili
termoelektranu.
ili grafike
prezentacije
principa rada
pojedinih
elektrana.
ili grafike
prezentacije
skladitenja otpada
kod
termoelektrana i
nuklearnih
elektrana.
- Zadatak: potraiti
na internetu
informacije o
akcidentima kod
nuklearnih
elektrana.
- Zadatak: podijeliti
uenike na grupe.
Zadati im
istraivanje o
alternativnim
izvorima energije.
Diskusija.
sadraji
uenik
okolinu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Objanjava princip
rada nuklearne
elektrane koristei
- Nabraja
blok emu.
alternativne izvore
- Razumije
energije.
posljedice
zagaivanja
vazduha i probleme
smjetanja
nuklearnog otpada.
- Razlikuje naine
dobijanja
elektrine energije
iz alternativnih
izvora.
Elementi razvodnih postrojenja
- Zna na osnovu ega
- Upoznaje ulogu i
se vri
vrste sabirnica.
dimenzionisanje
- Objanjava vrste
sabirnica.
potpornih i
- Razlikuje vrste
provodnih
izolatora na osnovu
izolatora.
oznaka.
- Opisuje ulogu i
- Razlikuje razliite
nabraja vrste
vrste rastavljaa.
rastavljaa.
- Poznaje nain
- Upoznaje ulogu
izbora
visokonaponskih
visokonaponskih
osiguraa.
osiguraa.
- Upoznaje ulogu i
- Opisuje naine
vrste
rada razliitih vrsta
visokonaponskih
visokonaponskih
prekidaa.
prekidaa.
- Upoznaje ulogu i
- Razlikuje naponske
vrste mjernih
i strujne mjerne
transformatora.
transformatore.
Zatite u razvodnim postrojenjima
- Razlikuje opasnosti
- Upoznaje uticaj
od strujnog udara i
struje na ovjeka i
mjere koje treba
postupak
preduzeti prilikom
ukazivanja prve
prve pomoi.
pomoi.
- Poznaje zatite od
- Opisuje zatitu od
atmosferskog
atmosferskog
pranjenja.
pranjenja.
- Opisuje pogonsko i - Shvata ta je napon
dodira i napon
zatitno
koraka.
uzemljenje na
visokom i niskom
- Poznaje osnovna
naponu.
svojstva relejne
- Opisuje ulogu
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija analitinost
i logino
razmiljanje.
- Pozitivno ocjenjuje
vanost novih
znanja iz svoje
struke.
povezivanja
teorijskih znanja sa
praktinim
primjerima.
elemenata
razvodnih
postrojenja i
kataloge
proizvoaa.
- Posjetiti
visokonaponsko
razvodno
postrojenje.
- Razvija
odgovornost u
radu.
sa moguim
posljedicama od
strujnog udara i
ukazati na vanost
potovanja propisa
o zatiti.
- Razvija svijest o
potovanju propisa.
153
sadraji
uenik
zatitnih relejnih
ureaja.
- Upoznaje vrste i
nain rada strujnih
releja.
- Upoznaje vrste i
nain rada
naponskih releja.
Elektrine mree
- Opisuje
elektroenergetske
nadzemne vodove.
- Upoznaje
provodnike i
zatitnu uad.
- Opisuje stubove i
njihovu funkciju u
vodu.
- Opisuje ulogu i
nabraja vrste
izolatora.
- Objanjava
konstrukciju
energetskih
kablova.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
zatite.
- Crta i analizira
eme djelovanja
strujnih releja.
- Razlikuje
natnaponske i
potnaponske
releje.
- Poznaje nain
predstavljanja
elektroenergetskih
vodova u
planovima.
- Uoava osnovne
elemente koji
sainjavaju
nadzemni vod.
- Razlikuje
materijale koji se
koriste za izradu
provodnika i
zatitnih uadi.
- Poznaje izbor
konstrukcije stuba,
raspored
provodnika na
stubu i temelje
stubova.
- Razlikuje izolatore
za niski, srednji i
visoki napon.
- Razlikuje
energetske kablove
prema naponu,
vrsti struje, broju
ila, materijalu
provodnika i vrsti
izolacije.
Elektrine instalacije
- Uporeuje vrste
- Navodi vrste
materijala za
materijala za
izradu provodnika i
izradu provodnika.
kablova.
- Poznaje
- Razlikuje vrste
konstrukciju
izolovanih
energetski
provodnika prema
izolovanog
konstrukciji i
provodnika.
namjeni.
- Upoznaje se sa
- Razlikuje
nainom
standardne
Preporuke za
izvoenje nastave
i logino
razmiljanje.
- Crtati eme i
analizirati
najjednostavnije
najrasprostranjenije
sisteme za
raspodjelu
elektrine
energije.
- Razvija pravilan
odnos prema
ouvanju
materijalnih
dobara.
- Razvija svijest o
potovanju propisa.
- Upotrijebiti
eksponate najee
korienih vrsta
energetski
izolovanih
provodnika i
energetskih
kablova i omoguiti
uenicima da ih
uporeuju.
- Upotrijebiti
154
sadraji
uenik
oznaavanja
energetski
izolovanih
provodnika.
- Poznaje dozvoljeno
optereenje
izolovanih
provodnika.
- Objanjava pojam
i ulogu
instalacionih
osiguraa.
- Nabraja
instalacione
prekidae.
- Objanjava ulogu
prikljunih
ureaja.
- Objanjava princip
rada sijalice sa
metalnim vlaknom
i fluorescentnih
cijevi.
Formativni ciljevi
uenik
presjeke
provodnika i naine
oznaavanja po
propisima.
Upotrebljava
tabele za izbor
energetski
izolovanih
provodnika.
Prepoznaje
elemente
instalacionih
topljivih i
automatskih
osiguraa.
Razlikuje topljive
od automatskih
osiguraa.
Uporeuje naine
rada pojedinih
vrsta instalacionih
prekidaa (pratei
tok struje na
emama
instalacionih
prekidaa).
Razlikuje
nezatiene i
prikljune ureaje
sa zatitnim
uzemljenjem.
Crta i analizira
emu vezivanja
fluorescentne
cijevi.
155
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
demonstracioni
pano sa prikazanim
vezivanjem
osiguraa.
- Upotrijebiti
demonstracioni
pano sa raznim
instalacionim
prekidaima.
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Elektrine maine
- Upoznaje svrhu
transformatora.
- Upoznaje
materijale koji se
primjenjuju za
izradu
transformatora i
elektrinih maina.
- Objanjava nain
rada
transformatora.
- Objanjava
magnetno kolo
elektrine maine.
- Upoznaje vrste
induktora i njihovu
primjenu.
- Objanjava nain
rada trofaznog
asihronog motora.
- Definie stepen
iskorienja snage
u asihronom
motoru.
- Objanjava nain
rada jednofaznog
asihronog motora.
- Objanjava naine
putanja u rad
asihronih motora.
- Objanjava naine
promjene brzine
asihronog motora.
- Objanjava nain
rada sinhrone
maine i njenu
primjenu.
- Objanjava nain
rada sinhronog
generatora.
- Nabraja i
objanjava nain
rada i primjenu
sinhronih motora.
- Objanjava nain
rada i primjenu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Uoava znaaj
elektromagnetne
indukcije za rad
transformatora.
- Razumije proces
nastajanja
naizmjeninog
magnetnog fluksa u
magnetnom kolu
transformatora.
- Razumije
unutranju
strukturu
transformatora.
- Uoava da
transformator radi
sa visokim
stepenom
iskorienja.
- Razlikuje ulogu
statora i rotora kod
obrtnih elektrinih
maina.
- Razlikuje induktore
sa istaknutim
polovima i pune
induktore.
- Crta i analizira
mehaniku
karakteristiku
asihronog motora.
- Izraunava stepen
iskorienja snage
asihronog motora i
crta dijagram
preobraja.
- Shvata obrtni
momenat asihronog
motora.
- Zna koje zahtjeve
treba zadovoljiti
pri putanja
motora u rad.
- Poznaje putanje u
rad asihronog
motora pomou
prebacaa
zvijezda trougao.
- Izraunava brzinu
- Razvija osjeaj za
tehniku tanost i
odgovornost pri
radu.
- Povezuje
prethodno steeno
sa novim znanjem.
156
Preporuke za
izvoenje nastave
- Korstiti slajdove,
slike razliitih vrsta
transformatora za
prezentaciju.
- Organizovati
posjetu
transformatorskom
postrojenju.
- Pokazivati
elemente
elektrinih maina
na predavanjima.
- Koristiti elemente
asinhronih motora
za demonstraciju
tokom predavanja.
- Pokazivati
elemente sinhronih
elektrinih maina
na predavanjima.
- Pokazati primjere
upotrebe sinhronih
motora, npr. kod
programatora
kunih ureaja.
- Koristiti elemente
maina
jednosmjerne
struje za
demonstraciju u
toku predavanja.
sadraji
uenik
maina
jednosmjerne
struje.
- Pojanjava osnovne
pojmove i pravila
namota indukta.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
za timski rad.
- Pripremiti modele
ureaja koji se
obrauju, a za
sloenije ureaje
pripremiti panoe ili
Formativni ciljevi
uenik
obrtanja rotora
asihronog motora i
analizira naine
mijenjanja brzine.
- Uoava da su
brzine rotora i
magnetnog fluksa
statora iste.
- Objanjava princip
- Poznaje
rada motora
konstrukciju
jedosmjerne
sinhrone maine.
struje.
- Razlikuje
hidrogeneratore i
turbogeneratore.
- Zna koja su
svojstva sinhronih
motora.
- Poznaje
konstrukciju
maina
jednosmjerne
struje.
- Izvodi izraz
indukovanog
napona u induktu.
- Izvodi izraz
elektromagnetnog
momenta maine
jednosmjerne
struje.
- Skicira
principijelne eme
motora
jednosmjerne
struje u zavisnosti
od naina
pobuivanja.
- Crta i analizira
karakteristike
brzine, momenta i
mehanike
karakteristika
motora
jednosmjerne
struje.
Elektrini aparati i ureaji u domainstvu
- Upoznaje termike - Zna osnovne
principe rada i zna
ureaje: grijae,
da ita elektrine
pegle, elektrine
eme termikih
bojlere, termo-pei
aparata i ureaja
i elektrine
157
sadraji
uenik
porete.
- Upoznaje rashladne
ureaje: friidere,
zamrzivae i klimaureaje.
- Razumije i
objanjava rad
maine za ve,
maine za sudove,
maine za suenje
vea.
Energetska efikasnost
- Opisuje izvore
svjetlosti sa
smanjenom
potronjom
elektrine
energije.
- Objanjava fizike
osnove rashladnih i
termikih tehnika.
- Nabraja i opisuje
komponente
rashladnih i
termikih
postrojenja.
- Opisuje solarno
termika
postrojenja.
- Objanjava
primjenu solarnih
kolektora za
domainstvo.
- Objanjava
primjenu
fotonaponskih
panela.
- Objanjava
primjenu
vjetrogeneratora
za napajanje
objekata.
- Objanjava
primjenu
kombinacije
fotonaponskog
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
koja se koriste u
domainstvima.
- Shvata principe
rada rashladnih
ureaja.
Preporuke za
izvoenje nastave
prezentacije preko
raunara.
- Pripremiti modele
ureaja koji se
mogu rasklopiti da
uenik moe da
vidi.
- Razlikuje ulogu
pojedinih djelova i
cijelih ureaja.
- Prema namjeni
prostorije odabira
odgovarajue
tedne sijalice.
- Poznaje osnovne
elemente potrebne
za regulaciju
osvjetljenja javnih
povrina.
- Vri proraun
optereenja
ureaja za grijanje
i hlaenje po
aktuelnim
normama.
- Planira i
dimenzionie
povrine ureaja za
grijanje i hlaenje.
i logino
razmiljanje.
- Analizira solarno
termika
postrojenja sa
aspekta energetske
efikasnosti.
- Procjenjuje
potrebu za toplom
vodom i grijanjem
za jedno
domainstvo i
proraunava
potreban broj
solarnih kolektora.
- Procjenjuje
potrebnu snagu
potroaa i
proraunava
povrinu potrebnog
panela.
158
- Uporeivati
karakteristike
svjetlosnih izvora
koristei kataloge
proizvoaa.
- Pronai na
Internetu
informacije o
energetski
pasivnim kuama.
- Zadatak: Analizirati
stanje potronje
elektrine energije
u svojoj kui i
predloiti rjeenja
za postizanje
energetske
efikasnosti.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- Odreuje potrebne
panela i
elemente za
vjetrogeneratora
korienje snage
za napajanje
vjetra (generator,
objekata.
akumulator,
invertor...).
- Procjenjuje
potrebnu snagu
potroaa i
proraunava snagu
vjetrogeneratora i
povrinu
fotonaponskog
panela kao i
pripadajue
elemente.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave

- Prof. dr S. kuleti: Osnovi elektroenergetike, Univerzitet Crne Gore Elektrotehniki fakultet, Podgorica, 2006.
- Prof. dr S. kuleti: Elektrane, Univerzitet Crne Gore - Elektrotehniki fakultet,
Podgorica, 2006.
- M. Popovi: Razvodna postrojenja i elektrane, Zavod za udbenike i nastavna
- D. Jankovi, A. Mati, M. Radivojevi: Elementi elektroenergetskih postrojenja,
- S. Brankovi: Elektrine mree i dalekovodi za III razred, Zavod za udbenike i
- M. Justinijanovi: Elektrine instalacije i osvetljenje - udbenik za drugi razred,
- V. V. Petrovi, M. P. Pendi: Elektrine maine, Beograd,1980.
- Dr V. Brajovi: Elektrotermiki ureaji - udbenik za trei razred, Zavod za
- M. Radosavljevi: Rashladni ureaji ubenik za trei i etvrti razred
elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
- J. Nikoli: Elektroenergetika - udbenik za trei razred elektrotehnike kole,
- Raunar, projektor i projekciono platno.
- Provjera znanja vri se usmeno i pismeno:
- Usmeno (po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Pismene vjebe.
159

- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer energetike.
Znanja
- Elektrane
- Elementi razvodnih
postrojenja
- Zatite u razvodnim
postrojenjima
- Podjela i vrste elektrinih
mrea
- Elektrine instalacije

Predmet
Znanja
- Proizvodnja elektrine
energije
- Praktina nastava
- Vrste izolacionih materijala
- Praktina nastava
- Opasnost od strujnog udara
- Praktina nastava
- Poznaje materijale koji se

koriste za izradu vodova
- Odreivanje presjeka
provodnika
- Naini montae elemenata
elektrine instalacije
- Poznaje znaaj
transformatora za prenos i
disribuciju elektrine
energije
- Poznaje znaaj sinhronog
generatora za proizvodnju
elektrine energije
- Poznaje znaaj maina
jednosmjerne struje za rad
elektromotornog pogona
- Pretvaranje elektrine
energije u toplotnu
- Praktina nastava
- Elektrine maine
- Praktina nastava
- Elektrini aparati i ureaji

u domainstvu
160
1.3.7. MEHATRONIKA
1. Naziv predmeta: MEHATRONIKA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138

- Upoznavanje sa znaajem primjene mehatronike u industriji.
- Sticanje osnovnih znanja iz upravljanja.
- Usvajanje znanja iz pneumatike, hidraulike i elektrotehnike kao i mogunosti
primjene pneumatskih, hidraulikih i elektropneumatskih komponenti kod
izgradnje mehatronikih sistema;
- Upoznavanje i razumijevanje pneumatskog, hidraulikog i elektro - pneumatskog
upravljanja.
- Razvijanje sposobnosti razumijevanja i rjeavanja konkretnih problemskih
zadataka iz mehatronike.
- Korienje upravljakog i edukativnog softvera za simulaciju rada sistema.
- Ovladavanje strunom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci.
- Razvijanje osjeaja odgovornosti.
- Razvijanje radnih navika.
161

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Predmet i primjena mehatronike
- Shvata znaaj
- Definie pojam
analiziranja i
mehatronike.
mehatronike.
logikog
- Pronalazi primjere
- Navodi primjenu
zakljuivanja.
primjene
mehatronike.
pneumatskih,
hidraulikih i
elektro pneumatskih
sistema.
- Shvata pojam
- Upoznaje osnovne
tehnike
pojmove tehnike
upravljanja.
upravljanja.
- Navodi i objanjava - Razlikuje i analizira
analogno, digitalno
naine upravljanja.
i binarno
upravljanje.
- Uporeuje
sinhrono, asinhrono
i logiko
upravljanje.
- Analizira
upravljaki lanac.
- Razlikuje analogne,
diskretne, digitalne
i binarne signale.
Grafiki simboli i blok dijagrami
- Navodi mogunosti - Shvata potrebu
prikazivanja
orijentacije u
prikazivanja
kretanja radnih
prostoru.
kretanja radnih
elemenata.
elemenata.
- Upoznaje elemente - Crta blok
dijagrame
blok dijagrama.
mehatronikih
sistema.
- Objanjava
upravljaki i druge - Crta i analizira
dijagrame:
dijagrame i
put-korak,
funkcijski plan.
put-vrijeme i
upravljaki
- Nabraja i ilustruje
dijagram.
grafike simbole.
- Koristi funkcijski
plan kao sredstvo
sporazumijevanja.
- Poznaje simbole za
izradu funkcijskih
planova.
Mehanika
- Navodi i objanjava - Shvata pojam sile.
162
Preporuke za
izvoenje nastave
elemenata
mehatronikih
sistema:
hidraulike,
pneumatske i
elektro
pneumatske.
- Crtanje dijagrama
put-korak i
put-vrijeme za
konkretan primjer.
- Na konkretnim
primjerima
prikazivati
funkcijski plan.
Na primjerima:
sadraji
uenik
podjelu mehanike i
pojam sile.
- Objanjava
moment sile, spreg
sila i moment
sprega.
pojam, vrste i
znaaj trenja.
- Definie i
objanjava
pojmove: kretanje,
put, brzina,
ubrzanje, srednja
brzina, ugaono
ubrzanje.
- Opisuje
pravolinijsko i
kruno kretanje.
- Definie i
objanjava
pojmove: rada,
snage i energije.
- Definie stepen
korisnog
djelovanja.
Hidraulika
- Nabraja fizika
svojstva radne
tenosti
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
analiziranja i
zakljuivanja.
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje
spoljanje i
unutranje sile
- Odreuje moment
sile za taku.
- Shvata pojam
sprega i odreuje
moment sprega.
- Razumije pojam i
znaaj trenja.
- Razlikuje trenje
klizanja i trenje
kotrljanja.
- Odreuje intezitet,
pravac i smjer sile
trenja.
- Uoava znaaj
podmazivanja na
smanjenje sile
trenja.
- Izraunava osnovne
veliine koje
opisuju kretanje na
osnovu zadanih
veliina.
- Izraunava srednju
brzinu kretanja
klipa.
- Uoava i analizira
pravolinijsko i
kruno kretanje
kod pneumatskih i
hidraulikih
elemenata.
- Izraunava rad sile
pri kretanju na
osnovu zadatih
podataka.
- Izraunava i
analizira rad
cilindara.
- Odreuje snagu
hidromotora na
osnovu zadanih
podataka.
- Odreuje stepen
korisnosti.
- Ovladava osnovnim
pojmovima
hidraulike kroz
Preporuke za
izvoenje nastave
- Izraunati silu
pritiska koja
djeluje na elo
klipa.
- Izraunati obrtni
moment na vratilu
hidromotora.
- Izraunti teorijsku i
stvarnu snagu
radnog cilindra.
- Izraunavati
teorijsku i korisnu
snagu pumpe.
- Izraunavati snagu
obrtnog
pneumatskog
motora.
- Izraunavati stepen
korisnog dejstva u
mehatronikom
sistemu.
- Razvija logiko
miljenje i
sposobnost za
163
elemenata
hidraulikog
sadraji
uenik
hidraulikih
sistema.
- Objanjava i na
primjerima
analizira pojmove:
pritisak, potisak,
protok, strujanje,
isticanje, stepen
korisnosti.
- Navodi i
objanjava podjelu
i princip rada
pojedinih pumpi.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
pravilno
zakljuivanje.
Formativni ciljevi
uenik
analizu
jednostavnih
primjera.
primjene
hidraulike.
- Identifikuje
sastavne djelove
pumpi.
princip rada
pojedinih vrsta
pumpi.
- Navodi i objanjava - Shvata princip rada
klipnih, ploastih i
izvrne i
razvodnika sa
upravljake
sjeditem.
elemente i to:
translatorni izvrni - Poznaje i
uporeuje naine
elementi, rotacioni
aktiviranje
izvrni elementi,
razvodnika.
ventili, razvodnici,
- Analizira princip
zatvarai.
rada nepovratnih,
pritisnih i
- Upoznaje i opisuje
protonih ventila.
vezivne elemente
- Shvata ulogu
za: preiavanje
preistaa filtara.
radne tenosti,
smjetaj, hlaenje - Prepoznaje ulogu
rezervoara i
i grijanje
akumulatora.
akumuliranje
- Shvata i analizira
hidraulike
rad hidromotora
energije.
obrtnog kretanja.
- Bira i analizira rad
hidraulikih radnih
cilindara.
- Poznaje ulogu
vezivnih
elemenata.
primjene
hidraulikih
motora.
Hidrauliko upravljanje
- Definie hidrauliko - Shvata osnovne
analiziranja i
logike funkcije i
upravljanje i
zakljuivanja.
poznaje naine
navodi primjene
kako se one
upravljanja.
realizuju
- Obrazlae naine
hidraulikim
realizovanja
164
Preporuke za
izvoenje nastave
sistema.
- Izrada ema
hidraulinih
sistema pomou
simbola za
konkretne
primjere.
sadraji
uenik
logikih funkcija
hidraulikim
elementima.
- Ilustruje
hidraulike eme i
navodi metode
reavanja
Formativni ciljevi
- Upoznaje
upravljaki i
edukativni softver
FLUID SIM (Festo.)
- Obrazlae postupke
zatite i odravanja
hidraulikih
sistema.
uenik
elementima.
Crta i analizira
hidraulike eme
upravljanja za
konkretne
primjere.
Pridrava se pravila
pri projektovanju
hidraulikih
sistema.
Razlikuje naine
ispitivanja
hidraulikih
komponenti.
Crta i simulira
konkretne primjere
ema hidraulikog
upravljanja,
koristei softver
FLUID SIM.
Izrauje
hidraulike sisteme
na radnim
stolovima za
hidrauliku.
Uoava znaaj i
razlikuje postupke
zatite i odravanja
hidraulikih
sistema.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Stie navike
tanosti i
sistematinosti u
radu.
165
Preporuke za
izvoenje nastave
- Izrada ema i
simulacija rada
hidraulikog
sistema u FLUID
SIM-u.
- Realizacija ema
na
demonstracionim
stolovima za
hidrauliku.
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Pneumatika
- Navodi sastav i
karakteristike
vazduha.
- Definie osnovne
veliine stanja:
pritisak,
zapremina,
temperatura.
- Obrazlae osnovne
zakone za vazduh.
- Nabraja promjene
stanja vazduha.
- Upoznaje, razumije
i objanjava
osobine i
komponente
sistema za
dobijanje i razvod
komprimovanog
vazduha:
kompresori,
rezervoari,
pripremna grupa,
cjevovodi,
vezivni elementi.
izvrne,
upravljake i
pomone
elemente:
translatorni izvrni
elementi, rotacioni
izvrni elementi,
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Pravi razliku
izmeu
atmosferskog
potpritiska i
natpritiska.
- Shvata i analizira
pritisak,
temperaturu i
specifinu
zapreminu.
- Koristi jednainu
stanja za
izraunavanje
veliina stanja na
osnovu zadanih
podataka.
- Uporeuje i
analizira
izobarske,izohorske
, izotermske,
adijabatske i
politropske
promjene stanja.
- Analizira osobine
vlanog vazduha.
- Razlikuje pojedine
vrste kompresora.
- Identifikuje
sastavne djelove
kompresora.
- Uporeuje princip
rada pojedinih
vrsta kompresora.
- Uporeuje
apsorpcijski,
adsorpcijski i
termiki postupak
hlaenja.
- Shvata ulogu
pripremne grupe za
vazduh.
- Razlikuje i
uporeuje klipne,
ploaste i
razvodnike sa
sjeditem.
- Uporeuje i shvata
nain rada
nepovratnih,
analiziranja i
zakljuivanja.
166
Preporuke za
izvoenje nastave
- Odrediti veliine
stanja vazduha na
primjerima.
- Prikazati na
slajdovima
elemente
pneumatskih
sistema.
sadraji
uenik
razvodnici, ventili,
zatvarai,
priguivai i dr.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
pritisnih i
protonih ventila.
primjene
pneumatskih
motora.
- Uoava razliku
izmeu
pneumatskih
motora obrtnog i
translatornog
kretanja.
- Opisuje ulogu i
nain spajanja
cjevovoda.
Pneumatsko upravljanje
- Razlikuje analogne, - Razvija sposobnost
- Definie
analiziranja i
diskretne, binarne i
pneumatsko
zakljuivanja.
digitalne signale.
upravljanje.
- Navodi primjere
voeno,
primjene
- Stie navike
programsko i
pneumatskog
tanosti i
upravljanje sa
upravljanja.
sistematinosti u
samoodranjem.
- Shvata osnovne
osnovne logike
radu.
logike funkcije i
funkcije i
zna kako se one
obrazlae nain
realizuju
realizovanja
pneumatskim
logikih funkcija
elementima.
pneumatskim
- Crta i analizira
elementima.
pneumatske eme
- Objanjava
upravljanja za
pneumatske eme
konkretne
upravljanja i
primjere.
navodi metode
- Prepoznaje
reavanja.
elemente kojima se
mogu realizovati
vremenske i
pritisne funkcije.
- Uoava pojavu
blokirajueg
signala.
- Razlikuje
matematike i
inenjerijske
(praktine) metode
rjeavanja
blokirajueg
signala.
- Rjeava problem
167
Preporuke za
izvoenje nastave
- Izrada ema
pneumatskih
sistema pomou
simbola za
konkretne
primjere.
- Izrada ema i
simulacija rada
pneumatskog
sistema u FLUID
SIM u.
- Realizacija ema
na
demonstracionim
stolovima za
pneumatiku.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
blokirajueg
signala
funkcijskim,
kaskadnim i
- Objanjava
koranim
upravljaki i
metodama.
edukativni softver
- Crta i analizira
za simulaciju rada
funkcijski krug za
pneumatskih
konkretne
sistema (FLUID
primjere.
SIM).
- Koristei FLUID SIM
softver simulira
konkretne primjere
pneumatskog
upravljanja.
- Izrauje
pneumatske
- Obrazlae postupke
sisteme na radnim
zatite i odravanja
stolovima za
pneumatskih
pneumatiku.
sistema.
- Shvata znaaj
zatite i odravanja
pneumatskih
sistema.
Osnovi elektro-pneumatike
- Definie elektrine - Razlikuje osnovne
izvrne elemente
i elektroupravljanja i
pneumatske izvrne
poznaje njihovu
elemente
funkciju, nain
automatike.
rada i povezivanja
u emama: tasteri,
krajnji prekidai,
beskontaktni
davai signala
(magnetni,
kapacitivni i optoelektronski), releji,
vremenski releji,
sklopnici
(kontaktori) i dr.
- Definie i upoznaje - Poznaje i
uporeuje razne
elektrovarijante elektropneumatske
pneumatskih
razvodnike
razvodnika ventile.
ventila, sa
razliitim brojem
ulaza izlaza.
- Definie i upoznaje
- Shvata princip rada
elektro i razlikuje tipove
pneumatske
- Razvija
odgovornost.
- Razvija smisao za
zajednitvo.
168
Preporuke za
izvoenje nastave
- Povezivanje
osnovnih izvrnih
elemenata
upravljanja u
elektrinim
emama.
- Demonstracija
upravljanja radom
elektro-ventila u
osnovnim emama
upravljanja.
sadraji
uenik
pretvarae.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
elektropneumatskih
pretvaraa: PE
pretvara, elektropneumatski
pretvara niskog
pritiska, elektropneumatski
pretvara signala
(pritisna sklopka).
Mjere i propisi elektro-zatite u elektro-pneumatici
- Razvija pozitivan
- Poznaje osnovne
- Definie osnovne
odnos prema
pojmove, sredstva i
pojmove, metode i
zdravlju.
metode elektrosredstva
zatite, zatitni
elektro-zatite.
- Razvija svijest o
STOP taster,
potrebi zatite na
zatitna glavna
- Opisuje pomone
radu.
sklopka i dr.
strujne krugove i
- Poznaje i pomone
strujne krugove
strujne krugove i
blokade.
strujne krugove
- Upoznaje
blokade.
signalno-dojavne
- Razlikuje vrste
ureaje.
signalno-dojavnih
ureaja.
Elektrotehniki grafiki simboli i oznake u elektro-pneumatici
- Razvija urednost.
- Zna crtati elektro- Upoznaje
pneumatske
elektro-pneumatske
grafike simbole i
grafike i slovne
slovne oznake.
simbole i oznake
- Koristi
zatite.
slovno - brojane
oznake zatite.
Elektrine eme i sklopovi elektro-pneumatike
- Razvija logiko
- Razlikuje vrste
- Upoznaje vrste
zakljuivanje.
ema u elektroema u
pneumatici i
elektropneumatici.
- Razvija pozitivan
njihovu ulogu.
- Upoznaje tabele
stav prema novim
- Poznaje tabele
istinitosti (U-I
saznanjima.
istinistosti i njihovu
signala).
primjenu na
- Razvija
rjeenjima
- Upoznaje
snalaljivost.
osnovnih elektroosnovne logike
pneumatskih ema.
elektro-pneumatske
eme (logiko I, ILI i - Zna povezati
osnovne
NE).
logike elektro
- Upoznaje osnovne
pneumatske eme
eme i sklopove u
(logiko I, ILI i NE).
elektro
- Crta i analizira
pneumatici.
osnovne eme
169
Preporuke za
izvoenje nastave
- Koristiti primjere
ema.
- Povezati elektro pneumatske eme

osnovnih logikih
funkcija I, ILI, i NE.
- Povezati elektropneumatsku emu
upravljanja elektro
- ventilom 5 / 2, sa
samodranjem i
blokadom.
- Povezati elektropneumatsku emu
upravljanja
elektro-ventilom 5
/ 2, sa vremenskim
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
upravljanja u
elektropneumatici:
upravljanje
jednorednim
cilindrom;
upravljanje
dvorednim
cilindrom;
paralelna veza;
redna (serijska)
veza; spoj blokade
i spoj samodranja;
upravljanje
jednosmjernim ili
dvosmjernim
cilindrom pomou
spoja samodranja;
indirektno
dvostrano
upravljanje;
automatsko
vraanje cilindra;
oscilirajue
- Upoznaje osnovne
kretanje
eme i sklopove
dvosmjernog
upravljanja
cilindra;
vremenskim
automatsko
relejima.
vraanje pomou
graninog
prekidaa.
- Crta i analizira
osnovne eme i
sklopove
upravljanja
vremenskim
relejima.
Izrada ema spajanja mehatronikih sistema
- Razvija odgovoran
- Poznaje postupke
- Upoznaje metode
odnos prema radu.
izrade finalne
izrade spojne
elektroeme:
pneumatske eme
- sistemske metode;
spajanja prema
- metoda pokuaja
zadatim uslovima
(intuitivna
metodama:
iskustvena
- sistemskim;
metoda).
- pokuaja
(intuitivna,
iskustvena).
170
Preporuke za
izvoenje nastave
relejem i
samodranjem.
- Izrada projekta
eme spajanja
izabranom
metodom, prema
zadatim uslovima.

- S. Nikoli: Hidraulike, pneumatske i elektrine komponente, Zavod za udbenike
i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- P. Mitrovi, Z. Radojevi: Hidraulika i pneumatika, Zavod za udbenike i nastavna
- G. Nikoli: Pneumatika i hidraulika, kolska knjiga, Zagreb, 2006.
- Festo Didactic, Elektropneumatika, Festo doo Zagreb, 1995.
- S. uri: Mehanika II, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- M. Plavi i drugi autori: Mehanika I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- G. Nikoli: Upravljanje i regulacija, kolska knjiga, Zagreb, 2003.
- G. Nikoli: Pneumatsko upravljanje, Sveuilina naklada Liber, Zagreb,1990.
- Festo Didactic, Pneumatsko upravljanje, 2007.
- Festo katalozi, Festo Didactic, 2008.
- Raunar sa multimedijalnom opremom, projektor, projekciono platno,
demonstracione table za hidrauliku, pneumatiku i elektro-pneumatiku, uzorci i
modeli hidraulikih, pneumatskih i elektro-pneumatskih komponenti, eme
pneumatskih, hidraulikih i elektro-pneumatskih sistema.
periodu).
- Pismene vjebe.
- diplomirani inenjer mainstva.
Znanja
- Grafiki signali i blok
dijagrami
-
Mehanika
Hidraulika
Hidrauliko upravljanje
Pneumatika
Pneumatsko upravljanje
Osnovi elektro - pneumatike
Mjere i propisi
elektrozatite u
elektro - pneumatici
Povazanost sa predmetom
Predmet
Znanja
- Praktina nastava
- Elektrotehniki grafiki
simboli
- Blok dijagrami
- Praktina nastava
- Osnovni mainski elementi
- Praktina nastava
- Elementi automatike
- Izvrni elementi
automatskog upravljanja
- Praktina nastava
171
- Elektro zatita
- Zatitne mjere od visokog
napona dodira
Znanja
Povazanost sa predmetom
Predmet
Znanja
- Praktina nastava
simboli
simboli i oznake u
elektro - pneumatici
- Elektrine eme i sklopovi
elektro - pneumatike
- Praktina nastava
- Izrada ema spajanja
- Praktina nastava
172
- Elementi elektrinih ema

- Crtanje i povezivanje
elemenata elektrinih ema
- Povezivanje elemenata
elektrinih ema
1.3.8. OBJEKTNO PROGRAMIRANJE

1. Naziv predmeta: OBJEKTNO PROGRAMIRANJE
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
33
33
33
33
Praktina
nastava
Ukupno
66
66

- Razumevanje koncepata objektnog programiranja.
- Razumijevanje problema i procesa kao meuzavisnosti i interakcija objekata, sa
odgovarajuim skupovima osobina, odnosno podataka i ponaanja.
- Uvoenje nove programske paradigme.
- Sticanje praktine vjetine objektnog programiranja u jeziku C++.
- Osnovni elementi programskog projektovanja i modeliranja.
- Razumijevanje znaaja i uloge digitalnih raunara u upravljanju, opsluivanju i
kontroli procesa.
- Razvijanje sistematinosti, tanosti i dosljednosti u radu.
- Razvijanje interesa za praktino istraivanje i ispitivanje noviteta.
- Poznavanje i pravilno upotrebljavanje strune terminologije.
173

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u objektno programiranje
- Upoznaje koncept
- Upoznaje sa
objektnog
istorijom i
programiranja i
motivima razvoja
navodi primjere.
C++ jezika.
- Upoznaje principe
- Definie osnovne
razlaganja
koncepte
kompleksnih
objektnog
softverskih sistema
programiranja na
na prirodan nain u
C++ jeziku.
cilju lakeg
- Razumije potrebu
odravanja i
uvoenja
korienja.
modularnosti u
programiranju.
Neobjektna proirenja jezika C
- Na primjerima
- Definie objekte.
logikog
uoava i radi
razmiljanja.
- Definie lvrijednost
objekte u uem i
(lvalue) izraza.
irem smislu.
- Primjenjuje
- Navodi oblast
osnovne izraze sa
vaenja objekata,
lvrijednost
za saradnju.
klasa i funkcija.
(lvalue).
- Objanjava statike - Razlikuje globalna,
i dinamike
lokalna i skrivena
objekte.
imena (objekte).
- Razlikuje statike i - Razvija sposobnost
opaanja.
- Definie
dinamike
neposredno
(automatske)
ugraivanje
objekte.
funkcija.
- Razlikuje
- Upoznaje pojedine
dinamike i
tipove konverzija.
privremene
objekte.
- Upoznaje
- Koristi inline
nove - specifine
funkcije.
operatore C++
jezika.
- Razlikuje vrste
konverzija:
statiku,
reintepretirajuu i
konstantnu.
- Upotrebljava
specifine
operatore C++
jezika.
Klase i objekti
- Upoznaje klase i
- Razlikuje sekcije
njene elemente.
public, protected i
174
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Navesti primjere
objektnog pristupa
i analogije iz
svakodnevnog
ivota.
Vjeba:
- Objasniti aspekte
koje treba da
ispuni objektni
programski jezik
(po Stroustrupu).
Vjeba:
- Navesti primjere za
vezane objekte.
Vjeba:
- Uraditi primjere za
vezane
lvrijednosti.
Vjeba:
- Navesti primjere sa
upotrebom
razliitih
specifinih
operatora jezika
C++.
Vjeba:
- Navesti primjere
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
private u definiciji
klasa i razumije
- Upoznaje pojmove
potrebu zatite
apstrakcije i
podataka i koda.
uaurivanja
- Povezuje
(enkapsulacije), i
pokazivae i
zatite podataka i
reference za datu
koda.
klasu.
- Razlikuje
- Definie
povezivanje i
konstruktore.
argumente
konstruktora.
- Definie
- Razlikuje poziv i
destruktore.
pristup
destruktora.
- Definie pokaziva
- Razlikuje pristup
- objekat this.
preko pokazivaa
this i operatora.
- Definie
- Uporeuje globalne
prijateljske
funkcije i lanice
funkcije i metode.
drugih klasa.
- Definie
- Razlikuje
prijateljske klase i
ugnjedene i
strukture.
lokalne klase.
Nasleivanje i polimorfizam
- Uoava pojavu
- Definie koncept
nasleivanja
nasleivanja i
karakteristika
izvoenja klasa.
klase.
- Upoznaje privatno i - Na primjerima
upotrebljava
javno izvoenje.
mehanizam
- Definie
nasleivanje
mehanizam
osobina klasa.
polimorfizma.
- Razlikuje vrste
izvoenja.
- Definie virtuelne
- Na primjerima
(polimorfne)
primjenjuje
metode i
mehanizam
implementaciju
polimorfizma.
virtuenih poziva.
- Upotrebljava
virtualne metode.
- Razlikuje osobine
polimorfnih
metoda.
Preklapanje operatora
- Uoava pojavu
- Objanjava pojam
povzivanja
preklapanja
operatorskih
operatora.
funkcija u
izrazima.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija
sistematinost u
radu.
- Razvija tanost i
sposobnost
uporeivanja.
opaanja,
uporeivanja,
analize i
zakljuivanja.
- Razvija
odgovornost u
radu.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
- Stie sposobnost
apstraktnog
razmiljanja i
zakljuivanja.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
175
Preporuke za
izvoenje nastave
definicija klasa.
Vjeba:
- Navesti primjere
razliitih prava
pristupa.
Vjeba:
- Primjeri upotrebe
konstruktora.
Vjeba:
- Primjer upotrebe
destruktora.
Vjeba:
- Primjeri upotrebe
pokazivaa this.
Vjeba:
- Primjer upotrebe
prijateljske
funkcije.
Vjeba:
- Primjer upotrebe
lokalne klase.
Vjeba:
- Navesti primjere
izvoenja i
nasljeivanja
osobina klasa
predaka.
Vjeba:
- Primjeri
polimorfne
metode.
Vjeba:
- Uraditi primjere
korienja
virtuelnog
mehanizma.
Vjeba:
- Primjeri
operatorskih
funkcija.
Vjeba:
sadraji
uenik
- Definie pravila i
vrste preklapanja
operatora.
- Definie
standardne ulaznoizlazne tokove.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje bone
efekte i veze
izmeu operatora.
- Razlikuje objekte i
operacije za
ulazno-izlazne
tokove.
Izuzeci i obrada izuzetaka
- Razlikuje probleme
- Definie pojam i
izuzetaka.
pojavu izuzetaka.
- Definie otkrivanje - Poznaje vrste, tok i
mehanizam obrade
i obradu izuzetaka.
izuzetaka.
- Definie izazivanje - Razlikuje pravila
prihvatanja
i prihvatanje
izuzetaka.
izuzetaka.
- Razlikuje
- Definie vrste
neprihvaene,
izuzetaka.
neoekivane i
standardne
izuzetke.
abloni
- Razlikuje vrste
- Definie ablone u
ablona.
C++ jeziku.
- Odreuje
- Definie
generisanje
generisanje
funkcija.
funkcija.
- Odreuje
- Definie
definisanje klasa.
generisanje klasa.
- Razlikuje
- Definie
specijalizacije
specijalizaciju
funkcije i klase.
ablona.
- Razlikuje uslove
- Definie generike
primjene generike
metode.
metode.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Primjeri metode globalne funkcije.
Vjeba:
- Primjer korienja
operatora za
ulazno-izlazne
tokove.
za prepoznavanje
problema i
nalaenje rjeenja.
opaanja.
- Razvija
sistematinost i
odgovornost u
radu.
Vjeba:
- Primjer migracije
udesno.
Vjeba:
- Primjeri izuzetaka i
njihove obrade.
Vjeba:
- Primjeri izazivanja
izuzetaka.
Vjeba:
- Primjer definisanja
ablona u C++
jeziku.
Vjeba:
- Primjer generisanje
funkcija.
Vjeba:
- Primjer generisanje
klasa.
Vjeba:
- Navodi primjere
specijalizacije.
Vjeba:
- Primjer generikih
metoda.

- L. Kraus: Programski jezik C++ sa reenim zadacima, Akademska misao, 2007.
- L. Kraus: Reeni zadaci iz programskog jezika C++, Akademska misao, 2006.
- B. Stroustrup: Programski jezik C++, Mikro knjiga, Beograd 1991.
- D. Miliev: Objektno orijentisano programiranje na jeziku C++, Mikro knjiga,
1995.
- D. Miliev, Lj. Lazarevi, J. Marui: Objektno orijentisano programiranje na
jeziku C++ - skripta sa praktikumom, Mikro knjiga, 2001.
- I.Tartalja: Objektno orijentisano programiranje 1, 2007.
- Raunari sa odgovarajuim softverom, projektor i projekciono platno.
176

periodu).
- Pismene vjebe.
Znanja
- Neobjektna proirenja
jezika C
- Klase i objekti
- Preklapanje operatora

Predmet
Znanja
- Programiranje
- Programiranje u jeziku C++
- Programiranje
- Programiranje
177

2. STRUNI ISPIT
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO - TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. BAZE PODATAKA
1. Naziv ispitnog kataloga: BAZE PODATAKA
2. Cilj ispita
Na ispitu se ocjenjuje:
- Znanja o bazama podataka.
- Osposobljenost za rad sa bazama podataka.
- Sposobnost da ita tehniku dokumentaciju.
- Znanje o modeliranju baze podataka.
- Sposobnost da realizuje bazu podataka u MS Access-u.
- Sposobnost da koristi osnovne naredbe u jeziku SQL.
- Znanja da pronae informacije i podatke o bazama podataka.
- Sposobnost da kreira upite nad pripremljenom bazom podataka.
- Znanja o osnovnim elementima baza podataka.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu
Osnovni pojmovi o bazama podataka
1. Objasniti ta je IS (informacioni sistem).
2. Navesti funkcije informacionih sistema.
3. Navesti komponente informacionog sistema.
4. Navesti vrste informacionog sistema.
5. Definisati bazu podataka.
6. Definisati DBMS.
7. Definisati model podataka.
8. Navesti vrste modela podataka.
9. Navesti nivoe arhitekture baze podataka.
10. Navesti jezike za rad sa bazama podataka.
11. Navesti faze ivotnog ciklusa baze podataka.
Modeliranje podataka
12. Definisati pojam entiteta.
13. Definisati pojam atributa.
14. Definisati opisne atribute i identifikatore.
15. Definisati klju.
16. Definisati razliite tipove veza.
17. Navesti primjer i osobine veze 1:1.
18. Navesti primjer i osobine veze 1:N.
19. Navesti primjer i osobine veze N:M.
20. Nacrtati E-R (objekat - veza) dijagram.
21. Navesti sloene veze.
22. Definisati relacijski model baze podataka.
23. Objasniti kako se vri transformacija veze 1:1.
24. Objasniti kako se vri transformacija veze 1:N.
25. Objasniti kako se vri transformacija veze N:M.
Relaciona algebra
26. Definisati pojam relacione algebre.
27. Navesti skupovne operatore.
178
28. Objasniti selekciju.

29. Objasniti projekcija.
30. Objasniti Kartezijev proizvod.
31. Objasniti prirodni spoj.
32. Objasniti dijeljenje.
33. Objasniti vanjski spoj.
Fizika graa baze podataka
34. Opisati spoljnu memoriju raunara.
35. Objasniti pojam datoteke.
36. Objasniti smjetanje datoteke u spoljnu memoriju raunara.
37. Definisati pointere (pokazivae.)
38. Definisati pristup na osnovu primarnog kljua.
39. Objasniti organizaciju jednostavne datoteke.
40. Objasniti organizaciju Hash datoteke.
41. Opisati indeks sekvencijalnu organizaciju.
42. Opisati indeks direktnu organizaciju.
Integritet podataka
43. Definisati integritet podataka.
44. Opisati integritet domena.
45. Opisati referencijalni integritet.
Normalizacija podataka
46. Objasniti normalizaciju baze podataka
47. Navesti normalne forme
Indeksiranje baze podataka
48. Objasniti indeksiranje baze podataka.
49. Navesti indekse.
SQL
50. Definisati tipove podataka u SQL-u.
51. Objasniti formiranje tabele CREATE TABLE.
52. Objasniti promjenu strukture tabele ALTER TABLE.
53. Objasniti unos podataka.
54. Objasniti selekciju podataka SELECT.
55. Navesti uslovne izraze.
56. Objasniti oblikovanje izlaznih rezultata.
57. Objasniti sortiranje.
58. Objasniti ograniavanje izlaznih rezultata.
4. Tip ispita
- Usmeno.
- Nastavnik /aktiv formulie pojedina pitanja i sastavlja detaljan spisak ispitnih
pitanja na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u Ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po sloenosti na
odgovarajui nain da budu iz razliitih taksonomskih kategorija i iz razliitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najvie 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivaa.
179
5. Dozvoljena pomagala
- Raunar sa odgovarajuim softverom.
6. Literatura i drugi izvori
- Literatura i drugi izvori dati su u katalogu znanja i godisnjem planu rada
nastavnika.
180
2.1.2. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJE

1. Naziv ispitnog kataloga: APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJE
2. Cilj ispita
- Sposobnost uenika da povee praktina i odgovarajua teorijska znanja.
- Sposobnost da sam obradi i dizajnira tekst.
- Znanja o poznavanju osnovnih elemenata teksta.
- Sposobnost o pravilnom formatiranju teksta.
- Znanja o implementaciji grafikih elemenata u tekst.
- Sposobnost obrade tabelarnih podataka.
- Sposobnost korienja formula i funkcija u tabelarnom proraunu.
- Sposobnost izrade grafikona na osnovu tabelarnog prikaza podataka.
- Poznavanje postupka za crtanja grafikih elemenata uz pomo aplikacije za
crtanje.
- Poznavanje postupka za mijenjanja osobine grafikih objekata.
- Poznavanje postupka za transformaciju objekata.
- Sposobnost da sam odreuje atribute objekata.
- Poznavanje multimedijalne terminologije.
- Poznavanje uloge i osobina multimedijalnih ulazno - izlaznih ureaja.
- Znanja o izvorima i osobinama audio signala.
- Poznavanje postupka obrade zvuka na raunaru.
- Poznavanje osnovnih pojmova vezanih za obradu digitalne slike.
- Znanja o izvorima i osobinama digitalnog video signala.
- Poznavanje postupka obrade digitalnog video signala.
- Sposobnost da sam izradi multimedijalnu prezentaciju u izabranom softveru.
Instalacija aplikativnog softvera
1. Objasniti postupak instalacije izabranog softvera.
2. Opisati prilagoavanje aplikativnog softvera korisniku.
Obrada i dizajniranje izgleda teksta
3. Navesti elemente radnog okruenja izabrane aplikacije za obradu i dizajniranje
teksta.
4. Objasniti pojmove template i tab.
5. Objasniti na primjeru ulogu numerisane i nenumerisane liste.
6. Objasniti na primjeru ulogu editora formula.
7. Objasniti na primjeru unoenje fusnote odnosno endnote.
8. Opisati na primjeru postupak rada sa simbolima.
9. Objasniti na primjeru kako se numeriu stranice i postavlja heder i futer.
10. Objasniti na primjeru kako se unosi slika iz Clip Arta.
11. Objasniti na primjeru postupak oblikovanja naslova.
12. Opisati na primjeru nain unoenja gotovih slika u tekst.
13. Opisati na primjeru postupak tampanja koverti.
14. Izraditi cirkularno pismo i opisati postupak.
Tabelarna obrada podataka sa grafikim predstavljanjem
15. Navesti elemente radnog okruenja izabrane aplikacije za tabelarnu obradu
podataka.
16. Opisati na primjeru osnovne operacije sa radnim listom.
17. Nabrojati vrste podataka koji mogu biti element polja.
181
18. Opisati na primjeru postupak formatiranja teksta i brojanih podataka u polje

radnog lista.
19. Objasniti na primjeru nain unoenja formule u poje radnog lista.
20. Nabrojati i objasniti na primjeru ulogu funkcija koje se mogu koristiti kod
tabelarnog prorauna.
21. Navesti vrste sortiranja podataka i na primjeru objasniti postupak.
22. Opisati na primjeru postupak izrade grafikona.
Izrada crtea u izabranom softveru
23. Navesti elemente radnog okruenja izabrane aplikacije za crtanje.
24. Objasniti na primjeru postupak pripreme za crtanje.
25. Opisati na primjeru postupak crtanja osnovnih grafikih elemenata.
26. Objasniti na primjeru postupak mijenjanja osobina i transformacije grafikih
objekata.
27. Objasniti na primjeru kako se odreuju atributi objekata.
Osnovni pojmovi multimedije
28. Navesti vidove predstavljanja informacija.
29. Objasniti interaktivnost miltimedija.
Multimedijalni ulazno izlazni ureaji
30. Opisati princip rada grafike i zvune kartice.
31. Objasniti princip rada digitalne kamere i digitalnog fotoaparata.
32. Nabrojati vrste monitora i objasniti njihove osobine.
33. Objasniti osobine mikrofona i zvunika i nain njihovog prikljuivanja.
Izvori, parametri i obrada audio signala
34. Definisati pojam zvuka i zvunog talasa.
35. Objasniti osobine i prostiranje zvuka.
36. Definisati zvuno polje i nabrojati oblasti u akustici.
37. Objasniti pojam glasnosti i audiometrije.
38. Navesti i objasniti psihoakustine pojmove.
39. Definisati pojam razumljivost.
40. Objasniti digitalizaciju signala.
41. Nabrojati naine obrade zvuka na raunaru.
42. Definisati pojam binauralnog sluanja.
43. Objasniti pojam stereofonije i sisteme stereofonskog prenosa i snimanja.
44. Definisati MIDI prikljuak.
45. Nabrojati MIDI opremu i objasniti njeno povezivanje u sistem.
46. Nabrojati MIDI standarde i formate.
47. Definisati pojam kompresije signala.
48. Objasniti psihoakustini model kompresije signala.
Obrada digitalne slike
49. Objasniti nain nastajanja slike.
50. Objasniti osobine i projekciju slike u oku i opisati dobijanje slike u mozgu.
51. Objasniti vrste modela boja.
52. Definisati pojam grafike.
53. Objasniti pojmove vektorske i bitmapirane grafike.
54. Opisati postupak modeliranja slike kod vektorske grafike.
55. Definisati pojam renderovanja.
56. Opisati pojam i nain specificiranja rezolucije.
57. Objasniti nain nastajanja razlike u formatima fajlova.
58. Definisati kompresiju multimedijalne informacije i nabrojati vrste kompresija.
182
59. Objasniti principe kreiranja Hufmanovog koda.

60. Objasniti principe DCT kompresije JPEG.
Obrada digitalnog video signala
61. Definisati video i sinhronizacioni signal.
62. Objasniti formiranje digitalizovanog televizijskog signala.
63. Nabrojati video standarde.
64. Opisati podjelu sistema prema tome koji model boja koriste.
65. Opisati protok signala.
66. Objasniti postupak kombinacije signala i kodiranja.
67. Izraunati propusnu mo i brzinu prenosa podataka.
68. Nabrojati i navesti osobine video formata.
69. Objasniti na emu se zasniva MPEG kompresija.
4. Tip ispita
- Usmeno.
tematskih oblasti.
- Raunar sa odgovarajuim softverom i tampa.
- Literatura i drugi izvori su dati u katalogu znanja i godinjem planu nastavnika.
183
2.1.2. PROGRAMIRANJE
1. Naziv ispitnog kataloga: PROGRAMIRANJE
2. Cilj ispita
- Sposobnost uenika da povee praktina i odgovarajua teorijska znanja.
- Sposobnost da sam napie programski kod.
- Znanja o poznavanju osnovnih elemenata programiranja.
- Sposobnost o pravilnom formatiranju koda.
- Znanja o implementaciji podataka, promjenljivih , naredbi u programu.
- Sposobnost korienja nizova.
- Sposobnost korienja funkcija za proraun.
- Sposobnost izrade fajla kao tipa podataka.
- Poznavanje postupka za crtanja grafikih elemenata.
- Poznavanje osnove internet programiranja.
- Poznavanje postupka za transformaciju objekata.
- Sposobnost korienja web editora.
- Poznavanje strukture HTML-a.
- Sposobnost korienja HTML-a za pravljenje web prezentacije.
- Poznavanje strukture CSS-a.
- Sposobnost korienja CSS-a za pravljenje web prezentacije.
- Poznavanje strukture JavaScript-a.
- Sposobnost korienja JavaScript -a za pravljenje web prezentacije.
- Poznavanje strukture serverskih skriptnih jezika-a.
- Sposobnost korienja serverskih skriptnih jezika za pravljenje web prezentacije.
Osnovni pojmovi
1. Opisati osnovne odlike C jezika.
2. Definisati programerske postupke i tehnike.
3. Definisati proces pretvaranja izvornog koda u izvrni program.
4. Objasniti pretvaranje ostvareno interpretiranjem i prevoenjem.
5. Objasniti dobijanje izvrnog programa u postupku pretvaranja putem
prevoenja.
Osnovni sintaksni elementi
6. Nabrojati kljune rijei.
7. Nabrojati kljune rijei C jezika i nain njihovog pisanja.
8. Definisati identifikatore (imena promjenjivih).
9. Objasniti od ega se sastoje identifikatori i ogranienja vezana za nain
njihovog pisanja.
10. Navesti nain zadavanja promjenljivih.
Pregled osnovnih tipova podataka
11. Navesti svaki od osnovnih tipova i nain njihovog korienja u programima na
C jeziku.
12. Objasniti pojam konstantnog znakovnog niza i njegov prikaz.
13. Nabrojati komandne sekvence i objasniti njihovo znaenje.
14. Objasniti cjelobrojni tip.
15. Objasniti oznaene i neoznaene cjelobrojne tipove.
16. Objasniti opseg vrijednosti u zavisnosti od arhitekture raunara (short, long,
unsigned).
184
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Objasniti tampanje cjelobrojnih podataka.

Objasniti cjelobrojne konstante.
Objasniti pojam preciznosti predstavljanja brojnih podataka realnog tipa.
Objasniti oznaavanje realnog broja u pokretnom zarezu (float).
Objasniti broj vaeih cifara i veliinu memorije koju zauzima.
Objasniti double tip realnog podatka.
Operatori C jezika i izrazi

23. Definisati pojam unarnih, binarnih i terarnih operatora.
24. Objasniti pojam naredbe i sloene naredbe (blok).
25. Objasniti prvijenstvo u redoslijedu primjene operatora.
26. Objasniti operator dodjele vrijednosti.
27. Nabrojati aritmetike operatore i daje primjere njihov primjene.
28. Nabrojati i objasniti konverziju podataka.
29. Objasniti tabelu istinitosti za date logike operatore.
30. Definie operatore nad bitovima.
31. Navesti dodatne operatore dodjele vrijednosti.
32. Obasniti pisanje kraeg oblika dodjele vrijednosti u C jeziku.
Pregled naredbi
33. Objasniti tok izvravanja programa.
34. Objasniti jednostavne (linijske) forme programa i navesti naredbe koje ih
realizuju.
35. Objasniti formu programa koji, na osnovu vrijednosti upravljakog izraza,
sadri grananje toka izvravanja.
36. Objasniti pojam naredbe izbora (donoenja odluke) koja vri grananje
unaprijed.
37. Objasniti naredbu ponavljanja (petlje) koja izaziva grananje unazad.
38. Objasniti ostale naredbe koje mijenjaje tok izvravanja programa (naredbe
skoka).
39. Navesti naredbe izbora.
40. Objasniti opti sintaksni oblik naredbe if.
41. Objasniti dodavanje lana else.
42. Objasniti ulogu uslovnog operatora.
43. Objasniti viesmjerno grananje pomou naredbe switch.
44. Objasniti naredbu break.
45. Objasniti grane default.
46. Objasniti petlju while.
47. Demonstrira program koji sadri upotrebu naredbe continue.
48. Objasniti petlju for.
49. Ilustruje sintaksni oblik naredbe for.
50. Objasniti pisanje ekvivalentnih petlji while i for.
Funkcije i organizacija programa
51. Objasniti namjenu funkcija.
52. Objasniti pojam standardne biblioteke.
53. Objasniti pojam ulaznih i izlaznih vrijednosti funkcija.
54. Definisati deklaraciju i definiciju funkcije.
55. Objasniti pojam imena funkcije i povezivanje.
56. Objasniti elemente zaglavlja funkcije.
57. Objasniti tijelo funkcije.
Parametri i argumenti funkcije
58. Objasniti formalne parametre funkcije.
185
59. Objasniti stvarne argumente funkcije.

60. Objasniti problem predaje parametara po vrijednosti.
61. Objasniti rekurziju i njenu primjenu u programima.
Nizovi i pokazivai (pointeri)
62. Definisati pojam nizova.
63. Demonstrira opti oblik deklaracije niza.
64. Objasniti inicijalizaciju elemenata niza i vrste inicijalizacije.
65. Objasniti nizove kao stringove.
66. Definisati pojam viedimenzionih nizova (matrica).
67. Objasniti inicijalizaciju i pristup elementima matrice.
68. Definisati pojam pokazivaa (pointera).
69. Navesti naine pristupa podacima pomou pokazivaa.
70. Objasniti razliku izmeu posredne i neposredne dodjele vrijednosti.
71. Definisati odnos pokazivaa i nizova u C jeziku.
72. Objasniti pojam znakovnog niza u C jeziku.
73. Objasniti odnos izmeu pokazivaa i funkcije.
74. Objasniti pokazivae na funkcije.
Strukture podataka
75. Definisati pojam struktura.
76. Daje opti oblik deklaracije strukture.
77. Navesti primjer strukture koja predstavlja model strukture.
78. Objasniti primjenu struktura.
79. Objasniti pojam nizova struktura.
80. Objasniti strukturu kao vraenu vrijednost.
81. Definisati pokaziva na strukturu i pokaziva na niz struktura.
82. Definisati korisniki definisane tipove.
Fajl kao tip podataka
83. Objasniti problem ulaza i izlaza u C jeziku.
84. Definisati fajlove.
85. Objasniti U/I orijentisan na fajlove.
86. Definisati pokaziva na fajl.
87. Objasniti pristup fajlu i postupak otvaranja fajla definisanjem funkcije za
otvaranje (kreiranje) fajla.
88. Nabrojati vrijednosti argumenata mode i objasniti njihovo znaenje.
89. Objasniti pojam auriranja .
90. Objasniti funkciju za upis, itanje I zatvaranje datoteke.
91. Nabrojati naine rada sa tekstualnom datotekom.
92. Objasniti obradu greaka.
Lociranje i akociranje memorije
93. Definisati pojam upravljanja memorijom.
94. Objasniti dinamiko dodjeljivanje memorije.
95. Nabrojati funkcije za dodjeljivanje memorije.
Komunikacija sa operativnim sistemima
96. Objasniti vezu programa i operativnih sistema.
97. Objasniti korienje prevodilaca.
98. Objasniti neophodnu konfiguraciju potrebnu za rad.
99. Opisati pregled mogunosti dananjih C/C++ prevodilaca.
186
Osnove vizuelnog programiranja

100. Opisati osnove programskog jezika C#.
101. Objasniti klase i njihov interfejs.
102. Objasniti projektovanje objekata sa kodom.
103. Objasniti osnove internet programiranja.
104. Navesti i objasniti web editore.
105. Objasniti hipertekst.
106. Objasniti pojam i vrstu taga.
107. Objasniti strukturu HTML stranice.
108. Objasniti formatiranje i prelom.
109. Objasniti pojam listi.
110. Objasniti definicione liste i liste unutar liste.
111. Objasniti boje u HTML-u.
112. Objasniti body tag i img tag.
113. Objasniti linkove,tabele i formu.
CSS (Cascading Style Sheets)
114. Objasniti CSS element.
115. Objasniti CSS klase.
116. Objasniti atribute CSS elemenata.
JavaScript
117. Navesti promjenljive.
118. Objasniti kontrole toka
119. Objasniti nizove i funkcije.
120. Objasniti nain rada sa vie prozora i cookie.
121. Objasniti rad sa pauzama i intervalima.
Serverski skriptni jezici
122. Objasniti PHP promjenjive.
123. Navesti promjenjive.
124. Objasniti operatore i izraze.
125. Objasniti naredbe.
126. Objasniti petlje.
127. Objasniti nizove.
128. Objasniti integraciju PHP i HTML.
129. Objasniti funkcije.
130. Objasniti globalne i lokalne promjenjive.
131. Objasniti bazu podataka (MySQL).
132. Objasniti PHP mySQL funkcije.
4. Tip ispita:
- Usmeno.
tematskih oblasti.
187

- Nijesu predviena.
- Literatura i drugi izvori su dati u katalogu znanja i godinjem planu nastavnika.
188
2.1.2. RAUNARSKE MREE

1. Naziv ispitnog kataloga: RAUNARSKE MREE
2. Cilj ispita
- Znanja o komponentama raunarskih mrea i principima njihovog rada.
- Prepoznavanje osnovnih zahtjeva i problema u rjeavanju raunarskih mrea.
- Povezivanje teorijskih znanja sa praktinim primjerima.
- Samostalno traenje informacija, izvora i proizviaa komponenti raunarskih
mrea.
Uvod u raunarske mree i podjela raunarskih mrea
1. Objasniti znaaj raunarskih mrea u prenosu informacija.
2. Definisati i skicirati raunarsku mreu.
3. Nabrojati podjele mrea.
4. Objasniti naine povezivanja.
5. Objasniti komutaciju kanala kod raunarskih mrea.
6. Objasniti komutaciju poruka kod raunarskih mrea.
7. Objasniti komutaciju linija kod raunarskih mrea.
Topologija raunarskih mrea
8. Objasniti pojam i znaaj topologije.
9. Nabrojati vrste topologija.
10. Objasniti tehniku difuznog prenosa kod svih toplogija.
Raunarske komunikacije
11. Objanjava osnovne pojmove tehnologije raunarskih komunikacija.
12. Navesti i objasniti osnovne elemenate modela sistema za raunarske
komunikacije (izvor poruka, predajnik, prenosni put, prijemnik, korisnik).
13. Objasniti analogni i digitalni prenos.
14. Objasniti funkciju modulatora i demodulatora, odnosno kodera i dekodera.
15. Skicirati i objasniti oblike prenosa poruka.
16. Definisati i objasniti serijski i paralelni prenos.
17. Definisati i objasniti sinhroni i asinhroni prenos.
Komunikacioni ureaji
18. Objasniti ulogu i princip rada komunikacionih ureaja.
19. Objasniti principe modulacione tehnike, kompresije podataka i korekcije
greke.
20. Navesti i objasniti tipove multipleksera.
Arhitekture i protokoli
21. Objasniti sastav mrene arhitekture.
22. Nabrojati oblike arhitekture.
23. Definisati i objasniti mreni protokol.
24. Objasniti i nabrojati nivoe organizacije mrene komunikacije.
25. Objasniti funkciju OSI modela.
26. Objasniti fiziki sloj i sloj veze.
27. Objasniti sloj mree.
28. Objasniti transportni sloj.
29. Objasniti sloj sesije.
189
30. Objasniti sloj prezentacije.

31. Objasniti korisniki sloj.
32. Objasniti prenos podataka u OSI modelu.
33. Objasniti standardizaciju.
34. Objasniti protokol sloja veze HDLC.
35. Objasniti protokol sloja mree X.25.
36. Objasniti frame relay tehniku.
37. Objasniti TCP/IP referentni model.
LAN mree
38. Objasniti osobine i elemente LAN mrea.
39. Objasniti organizaciju LAN mrea.
40. Objasniti probleme kod LAN topologije i kako se rjeavaju.
41. Objasniti prenosne medijume u LAN mreama.
42. Objasniti topologiju u obliku prstena.
43. Objasniti topologiju u obliku magistrale.
44. Objasniti topologiju u obliku zvijezde i stabla.
45. Objsaniti Aloha protokol.
46. Objasniti CSMA protokol.
47. Objasniti klijent-server model.
48. Objasniti pojam sloja logike kontrole veze podataka.
Internet
49. Objasniti pojam globalne mree.
50. Nabrojati i objasniti osnovne komponente.
51. Napraviti analizu topologije podmrea i elemente koji je sainjavaju.
52. Objasniti Internet usluge i njihov znaaj u modernoj komunikaciji.
53. Objasniti postupak povezivanja raunara na Internet.
54. Nabrojati naine povezivanja.
55. Objasniti postupak registracije korisnika i korienja komunikacionih programa i
opreme.
4. Tip ispita:
- Usmeno.
tematskih oblasti.
- Nijesu predviena.
- Za kandidate je preporuena literatura data u katalogu znanja i godinjem planu
rada nastavnika.
190
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD

2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA STRUNOG ISPITA STRUNI RAD
1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA STRUNOG
ISPITA STRUNI RAD
2. Cilj ispita
Na praktinom dijelu strunog ispita kandidat treba da pokae:
- Poznavanje gradiva, principa i zakonitosti, vezanih za zadatu temu.
- Struno i kvalifikovano prezentiranje obraene teme.
- Povezanost struno - teorijskih i praktinih znanja.
- Stepen osposobljenosti 2 rjeavanje praktinih zadataka.
- Odgovarajui pristup i izbor postupaka kod obavljanja zadataka.
- Pravilnu upotrebu strune terminologije.
- Samostalnost u odabiru i upotrebi aplikacija za rjeavanje praktinih zadataka.
- Stepen osposobljenosti za primjenu gotovih programa (softvera) za rjeavanje
zadataka.
- Odgovornost za kvalitet vlastitog rada.
3. Spisak tema/zdataka
Osnovi raunarstva
ARHITEKTURA RAUNARSKOG SISTEMA
- Struktura raunarskog sistema i nain povezivanja.
ARHITEKTURA MATINE PLOE
- Struktura matine ploe.
ARHITEKTURA PROCESORA
- Struktura procesora i uloga u raunarskom sistemu.
MEMORIJE
- Klasifikacija memorija i uloga u raunarskom sistemu.
ULAZNI UREAJI RAUNARSKOG SISTEMA
- Princip rada i uloga u raunarskom sistemu.
IZLAZNI UREAJI RAUNARSKOG SISTEM
- Princip rada i uloga u raunarskom sistemu.
SISTEMSKI SOFTVER
- Komponente sistemskog softvera i njihova uloga u raunarskom sistemu.
Prenos podataka
ELEKTRINI FILTRI
- Princip rada i njihova primjena.
OBRADA SIGNALA
- Princip rada modulatora i demodulatora i njihova primjena.
MULTIPLEKSNI PRENOS PODATAKA
- Nain prenosa signala korienjem vremenskog o frekvencijskog multipleksa.
191
SKLOPOVI ZA PRENOS PODATAKA

- Prenos podataka razliitim sistemima prenosa.
Raunarske mree
INTERFEJSI RAUNARA
- Princip rada i funkcionisanje interfejsa raunara.
KOMUNIKACIONI UREAJI
- Princip rada i funkcionisanje komunikacionih ureaja.
LAN
- Princip rada i konfiguracija LAN-a.
WAN
- Princip rada i konfiguracija WAN-a.
ARHITEKTURA RAUNARSKIH MREA
- Princip rada i konfiguracija strukture raunarskih mrea.
ETHERNET I MRENI SLOJEVI
- Princip rada i konfiguracija mrenih slojeva.
INTERNET
- Princip rada, naini konekcije i korienja Interneta.
BEZBJEDNOST RAUNARSKIH MREA
- Naini konfiguracije bezbjednosti raunarskih mrea.
Operativni sistemi
MS DOS
- Nain organizacije i primjena komandi u DOS-u.
WINDOWS 1.
- Instalacija Windows-a.
WINDOWS 2.
- Nadogradnja, konfigurisanje i podeavanje Windows-a.
WINDOWS 3.
- Organizacija rada pod Windows-om.
WINDOWS 4.
- Zatita i backup Windowsa-a.
LINUX 1.
- Instalacija Linux-a.
LINUX 2.
- Konfigurisanje i podeavanje Linux-a.
LINUX 3.
- Organizacija rada pod Linux-om.
192

OBRADA I DIZAJNIRANJE TEKSTA
- Korienje templatea i formatiranje teksta.
TABELARNA OBRADA PODATAKA SA GRAFIKIM PREDSTAVLJANJEM 1.
- Korienje formula i ugraenih funkcija.
TABELARNA OBRADA PODATAKA SA GRAFIKIM PREDSTAVLJANJEM 2.
- Predstavljanje tabelarnih podataka grafikonom.
IZRADA CRTEA
- Nain izrade crtea u izabranoj aplikaciji.
IZRADA MULTIMEDIJALNE PREZENTACIJE
- Nain izrade multimedijalne prezentacije u izabranoj aplikaciji.
OBRADA DIGITALNE SLIKE
- Nain izrade i modifikacija digitalne slike u izabranoj aplikaciji.
OBRADA DIGITALNOG VIDEO SIGNALA
- Nain izrade digitalnog video signala u izabranoj aplikaciji.
Programiranje
JEZIK C U ARITMETICI I ALGEBRI
- Primjena jezika C u aritmetici i algebri.
RAD SA NIZOVIMA I MATRICAMA U JEZIKU C
- Primjena jezika C u radu sa nizovima i matricama.
PISANJE SISTEMSKOG SOFTVERA U C-u
- Primjena jezika C u oblasti pisanja sistemskog softvera.
PROGRAMSKI JEZIK C U OBLASTI KOMPJUTERSKE GRAFIKE
- Primjena jezika C u oblasti kompjuterske grafike.
RJEAVANJE NESTANDARDNIH PROBLEMA U C-u
- Primjena jezika C u rjeavanju nestandardnih problema.
HTML
- Izrada web stranica primjenom HTML-a.
CSS
- Izrada web stranica primjenom CSS-a.
JAVA SCRIPT
- Izrada web stranica primjenom Java Sript-a.
SERVERSKI SKRIPTNI JEZICI
- Izrada web stranica primjenom serverskih skriptnih jezika.
Baze podataka
MODEL OBJEKAT - VEZE
- Modeliranje date baze podataka.
193
FIZIKA GRAA BAZE PODATAKA

- Elementi grae baze podataka i njihova struktura.
RELACIJSKA ALGEBRA
- Kreira upite za datu bazu podataka.
REALIZACIJA BAZE PODATAKA U ACCESS-U
- Primjena MS Access-a.
4. Uputstvo za sprovoenje strunog rada
- Kandidat za struni rad priprema teorijsko objanjenje zadate teme u vidu
pismenog rada ili praktian zadatak sa odgovarajuom tehniko tehnolokom
dokumentacijom.
- Odbrana teorijskog objanjenja zadate teme u vidu pismenog rada obuhvata
prezentaciju, a praktinog zadatka demonstraciju i prezentaciju rada.
- Kandidat izrauje struni rad po planu koji je uskladio sa mentorom.
- Teme, odnosno zadatke za struni rad predlau nastavnici / aktivi struno
teorijskih predmeta i praktine nastave.
- Kandidat u zavrnoj godini kolovanja bira temu odnosno zadatak i obrauje ga
individualno.
- Ispitni odbor pismeno izdaje teme odnosno zadatke sa nazivom, datumom
izvlaenja i odbrane, mjestom izvoenja ispita, podacima o imenovanju
nastavnika (mentora), o eventualnim potrebnim prethodnim radnjama i drugim
obavezama i uslovima.
- Raunar sa odgovarajuim softverom.
- Za kandidate je preporuena literatura data u katalogu znanja i godinjem planu
rada nastavnika.
194
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Redni
Nastavni predmet
broj
1.
2.
Osnove raunarstva
3.
Osnove elektronike
4.
Operativni sistemi
5.
6.
Prenos podataka
7.
Aplikatvni softver i multimedija
8.
Programiranje
9.
Raunarske mree
10. Baze podataka
11. Preduzetnitvo
12. Praktina nastava
IZBORNA NASTAVA
1.
2.
Ekologija i zatita ivotne sredine
3.
4.
Raunarska grafika i Internet tehnolgije
5.
Osnovi energetike i energetska
6.
efikasnost
7.
Mehatronika
8.
-
195
UENIKA
Obvezni naini provjeravanja i
ocjenjivanja znanja uenika
Usmeni odgovori;
Pismeni zadaci;
Rad na vjebama;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe;
Rad na vjebama.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe;
Rad na vjebama.
Usmeni odgovori;
Rad na vjebama;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe;
Rad na vjebama.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe;
Rad na vjebama.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe;
Rad na vjebama.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Praktian rad.
Usmeni odgovori;
Pismeni zadaci;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe;
Rad na vjebama.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Pismene vjebe.
Usmeni odgovori;
Redni
broj
Obvezni naini provjeravanja i

ocjenjivanja znanja uenika
- Pismene vjebe;
- Rad na vjebama.
Nastavni predmet
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

Struno obrazovanje u etvorogodinjem trajanju za obrazovni program
Elektrotehniar raunara zavrava se nakon poloenog strunog ispita koji se sastoji
iz:
- Pismenog ispita iz maternjeg jezika i knjievnosti;
- Pismenog ispita iz matematike ili stranog jezika;
- Usmenog ispita iz jednog struno - teorijskog predmeta (po izboru uenika) i to:
aplikativni softver i multimedija, programiranje, raunarske mree i baze
podataka;
- Strunog rada.
5. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
- U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama, kola je
obavezna da na osnovu vaeeg programa izradi poseban program. Posebni
program omoguava prilagoeno izvoenje nastave kako bi uenici dostigli
propisani struni standard u svim predmetima, a time i strune kompetencije.
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
- Programi strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagoavanje izvoenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako da:
- iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fiziko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za zavretak obrazovanja. kola je
obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se oni mogu
dobrovoljno prikljuiti;
- kola izradi prilagoen program praktinog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke koje obavlja uesnik obrazovanja;
- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima,
nego uslovi koje utvrdi kola u nacrtu izvoenja obrazovnog programa za
odrasle;
- se provjeravanje znanja izvodi putem ispita, pri emu se uzimaju u obzir naini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad), odreeni
obrazovnim programom;
- odrasli ne polau meuispit iz uspjenosti praktinog obrazovanja.
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA
Redni
Profil strune spreme nastavnika
Nastavni predmet
broj
i strunih saradnika
1.
- Diplomirani inenjer elektronike;
- Profesor elektrotehnike.
- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer
raunarske tehnike i informatike;
- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer
2.
Osnovi raunarstva
elektronike i telekomunikacija;
- Diplomirani matematiar - smjer raunarske
nauke.
196
Redni
broj
Nastavni predmet
-
3.
Osnove elektronike
-
4.
Operativni sistemi
5.
6.
Prenos podataka
7.
Aplikatvni softver i multimedija
8.
Programiranje
9.
Raunarske mree
10.
Baze podataka
11.
Preduzetnitvo
12.
Praktina nastava

i strunih saradnika
Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer
elektronike, telekomunikacija ili
automatike.
Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer
Diplomirani matematiar - smjer raunarske
nauke.
elektronike, telekomunikacija i automatike.
telekomunikacija i elektronike.
nauke.
nauke.
elektronike i telekomunikacija.
nauke.
Diplomirani ekonomista.
elektronike, telekomunikacija i automatike;
energetike (u I razredu);
Inenjer elektrotehnike smjer elektronike
(u I razredu).
IZBORNA NASTAVA
1.
2.
Ekologija i zatita ivotne sredine
- Profesor engleskog jezika i knjievnosti;

- Diplomirani filolog za engleski jezik i
knjievnost.
- Diplomirani biolog;
- Diplomirani inzenjer pejzane arhikteture.
197
Redni
broj
Nastavni predmet
3.
4.
Raunarska grafika i Internet

tehnolgije
5.
6.
Osnovi energetike i energetska

efikasnost
7.
Mehatronika
8.

i strunih saradnika
Diplomrani pravnik;
Diplomirani ekonomista.
nauke.
automatike;
elektronike;
energetike.
energetike.
Diplomirani inenjer elektrotehnike;
Diplomirani inenjer mainstva.
nauke.
Saradnik u nastavi laborant iz oblasti raunara (za odravanje opreme):

- diplomirani matematiar - smjer raunarske nauke;
- inenjer raunarstva i informacionih tehnologija;
- inenjer elektrotehnike;
- V stepen elektrotehniar specijalista za raunarsku opremu.
Saradnik u nastavi - laborant iz oblasti elektronike (za odravanje opreme i
pripremu vjebi):
- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer elektronike, telekomunikacija i
automatike;
- inenjer elektrotehnike smjer elektronike, telekomunikacija i automatika;
- V stepen elektrotehniar specijalista za elektroniku.
8. OBLIK ORGANIZACIJE I IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Obrazovni program se organizuje i izvodi u kolskom obliku.
Ukupno
asova
Razred
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Broj asova kod
kojih se
Vrsta nastave
Redni
odjeljenje dijeli
Nastavni predmet
broj
na grupe
T
V
P
T
V
P
144
108
36
36
I
1.
II
108
72
36
36
198
Ukupno
asova
Nastavni predmet
Razred
Redni
broj
Vrsta nastave
T
72
72
36
V
36
36
36
36
36
72
33
36
33
72
33
36
33
36
33
26
36
33
2.
3.
4.
Osnovi raunarstva
Osnove elektronike
Operativni sistemi
I
II
II
108
108
72
5.
6.
Prenos podataka
multimedija
II
III
III
IV
III
IV
III
IV
III
IV
IV
I
II
III
IV
108
72
72
66
108
99
72
66
72
66
66
144
144
216
198
72
72
72
72
72
66
72
72
72
66
7.
8.
Programiranje
9.
Raunarske mree
10.
Baze podataka
11.
Preduzetnitvo
12.
Praktina nastava
33
72
66
72
66
36
33
40
Broj asova kod

kojih se
odjeljenje dijeli
na grupe
T
V
P
36
36
36
144
144
216
198
144
144
216
198
IZBORNA NASTAVA
1.
I
II
II
IV
2.
Ekologija i zatita ivotne

sredine
72
58
14
3.
II
72
60
12
4.
Raunarska grafika i
Internet tehnolgije
5.
6.
Osnovi energetike i
energetska efikasnost
7.
Mehatronika
II
III
III
IV
III
IV
III
IV
IV
72
72
72
66
72
66
72
66
66
8.
T Teorija
V - Vjebe
P Praktina nastava
72
66
72
66
72
66
33
72
72
72
72
33
33
9. PROFESIONALNA PRAKSA
Opti ciljevi nastave
- Uenici I, II i III razreda nakon zavretka nastavne godine obavljaju profesinalnu
praksu u skladu sa nastavnim planom.
- Profesinalna praksa se izvodi u odgovarajuim preduzeima ili objektima kole.
199
- Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zaduena je kola.

- Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom strunoteorijskih predmeta.
- U realizaciji programa profesionalne prakse uenik je obavezan da vodi dnevnik
profesionalne prakse. U dnevniku uenik po danima upisuje sadraje rada, a
potrebno je priloiti skice, eme ili neke druge elmente tehnoloko-tehnike
dokumentacije. Dnevnik profesinalne prakse potpisuje lice zadueno za
realizaciju programa.
- Podatke o profesionalnoj praksi (ime i prezime uenika, mjesto i vrijeme
izvoenja) evedintiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenjskim knjigama.
Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za zavretak razreda.
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
- Slobodne aktivnosti uenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog
programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome, da sa jedne strane
doprinose rekreaciji i optekulturnom uzdizanju uenika, a sa druge strane
upotpunjavanju strunog znanja. Slobodne aktivnosti sadre obavezne sadraje i
sadraje po izboru uenika.
- Program slobodnih aktivnosti radi kola, polazei od utvrenog broja asova u
nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 asova, a u IV - 33 asa godinje).
Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole a sastoji
se iz tri cjeline:
Obavezni sadraji vezani za opteobrazovno podruje:
- dani sporta,
- ekoloke aktivnosti,
- filmske, pozorine, muzike predstave i likovne izlobe,
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.;
Obavezni sadraji vezani za struno - teorijsko podruje:
- posjete institucijama i preduzeima koje su struno vezane sa obrazovnim
programom koji se realizuje,
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije,
- uee na strunim predavanjima i takmienjima u poznavanju odreenih oblasti;
Sadraji po izboru uenika:
- uee u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzika, likovna,
informatika, prva pomo, saobraajni propisi, tehniki i Internet klub i dr.),
- socijalni rad uenika i dr.
- Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su uenici
obavezni da realizuju sadraje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za
napredovanje iz jednog u slijedei razred kao i za zavretak obrazovnog
programa.
200
11. SPISAK UESNIKA KOJI SU UESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Gordana Tasi, dipl. elektroing., SE Vaso Aligrudi Podgorica
- Igor Draga, dipl. elektroing., SE Vaso Aligrudi Podgorica
- Radmila oguri, dipl. elektroing., SE Vaso Aligrudi Podgorica
- Melanija alasan, dipl. elektroing., SE Vaso Aligrudi Podgorica
- Milanka Brajkovi, dipl. elektroing., SM Mladost Tivat
- Ana Grgurevi, dipl. elektroing., SS - Niki
- Milisav Kosovi, dipl. elektroing., SS Niki
- Dubravka Deli, dipl. elektroing., SS Niki
- Veselinka Barovi, dipl. elektroing., SS Niki
- Marjan Drakovi, dipl. elektroing., SS Niki
- Sran Obradovi, dipl. pravnik, CSO - Podgorica
Koordinatori:
- Sandra Brkanovi, dipl. elektroing., CSO Podgorica
- Sran Obradovi, dipl.pravnik, CSO - Podgorica
Obrazovni program je uraen uz strunu i tehniku pomo GTZ-a.
201

4-04 Elektrotehnicar Racunara PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4-04 Elektrotehnicar Racunara PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

Nastavni predmeti grupe predmeta

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa

1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- Stie preciznost pri

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.2. OSNOVI RAUNARSTVA

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Raunarski sistem i arhitektura raunara

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

Povezanost sa drugim predmetima

- Analiza elektrinih kola

- Integrisana elektina kola

1.2.3. OSNOVE ELEKTRONIKE

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- Crta talasne oblike

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.4. OPERATIVNI SISTEMI

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- A. Simpson: Windows XP Biblija, IDG Books Worldwide, Inc.

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.5. DIGITALNA ELEKTRONIKA

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

softverom, projektor i projekciono platno.

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.6. PRENOS PODATAKA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- Nacrtati blok emu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.7. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJA

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Izrada crtea u izabranom softveru

- Zna kako se moe

Obrada digitalne slike

- Stie radne navike.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

Povezanost sa drugim predmetima

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- Stie radne navike.

CSS (Cascading Style Sheets)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.8. RAUNARSKE MREE

3. Opti ciljevi nastave