GRMC

DOSTLARA
ZEL NERLER
1

e-kitap (8)

z e l B a s k . . . . . . . . . . . . 17 Ocak 2017

Her hakk sakldr.

Yazarn izni olmakszn, herhangi bir ekilde...
Ksmen de olsa, kopyalama ve oaltma yaplamaz.
2

Ali Rza DEER

Tel: 0216. 363 66 60 ............................... Gsm: 0532. 345 71 46
.Gnaltay Cad. 3.Yol Sok. 4/2 ............... Kozyata - STANBUL
3

NDEKLER...
Merhaba .................................................................................. 05
Balarken ................................................................................. 07
Giriimcilikte Yeni Gelimeler ve Alternatif Destekler .. 09
Giriimcilikle lgili Baz Gerekler ............................................. 16
Giriimcilik ve Giriken Olmak ................................................. 21
Birka Admda Giriimciliin Yol Haritas 23
Giriimcilikte kna Kabiliyeti 30
Giriimcilikte Bilinmesi Gerekenler ......................................... 38
Giriimcilikte Ulusal ve Uluslararas Boyutlar .......................... 43
Evet, Deerli Dostlarm .. 47
Trkiyenin Hayal Haritas ve Giriimcilik . 49
Giriimcilikten Gzel Haberler ................................................. 53
STK lar ve Sosyal Sorumluluk Projelerinde Giriimcilik 56
imdi de; sterseniz Son Olarak ... 58
Giriimci Dostlarma zel Destek nerileri ............................. 63
4

Merhaba,
Sevgili Dostlarm...
2016 yl balarnda tm dostlarma, kendi yaantmdan kesitler
halinde ve birebir yaanm rneklerle aktarmlarda bulunmaya
altm, otobiyografi eklindeki 7. e-kitabm; Yaam ve rn
Dngs - Bu Kitapta rn Yerletirme Yaplmaktadr. 1955 den
2015 e 60 Yllk Sradan Bir Yaam... internet ortamnda ve tm
sosyal medyada yaynlandktan sonra, alm olduum zarif geri
dnler beni ok mutlu etmiti.
Sosyal sorumluluk projeleri, kiisel ve kurumsal geliim, ulusal
ve uluslararas i dnyasyla ilgili, daha nce yazdm 6 e-kitap
tan sonra; i ve sosyal yaantm yanstarak... proje retmek
arzusunda olan gen giriimci kardelerime rnek olmak ve de
iz brakmak amacyla yazdm bu e-kitap, olaanst ve bir
hayli ilgi ektiinden...
Her yl Mart aynn ilk haftasnda gndeme gelen Giriimcilik
Haftas nedeniyle i dnyasna ynelik yazdm 28. makalem,
Giriimcilikte Yeni Gelimeler ve Alternatif Desteklerde yine
ilgi oda haline gelince... Bu konulardaki tm makalelerimi de
tek tek gzden geirip Giriimci Dostlara zel neriler eklinde,
yeni bir e-kitap hazrlayarak, sizlerle paylamak istedim.
lgileriniz iin teekkrler...
Sevgiyle kaln.
Ali Rza DEER
5

Baarl bir giriimci olmak iin, sadece iinizi deil

Tm hayatnz kapsayan yepyeni bir irket kurmalsnz!..
Warren Rodgers
6

Balarken
Ka yanzda olduunuzu bilmiyorum. Ama bu kitapta birlikte
olduumuza gre, kesinlikle giriimci bir ruha sahip olarak
genliinizi yaadnzdan eminim.
Yanzn hi nemi yok. nsan isterse her yata giriimci olabilir.
Yeterki kendine gvensin. Dolaysyla size tebrik ediyor kutluyor
ve yolunuz ak olsun diyorum.
Ben ilk giriimciliimi 1977 ylnda yani 22 yanda hayatma
yanstmaya baladm. 1973 ylnda ve 18 yanda tantm i
hayatnda 4 yl sreyle, elektrik aydnlatma ve ak hava reklam
malzemeleri retim sektrnde faaliyet gsteren bir irketin
sat kadrosunda, Sat Memurluundan Sat Mdrl
statsne kadar altktan sonra 1977 ylnda i d sebeplerle,
iten kovulunca annda, kendi pazarlama irketimi kurdum.
O gnk artlarda, yaa ve heyecana baktmda hala hayret
ediyorum. imdi ki aklm olsa yaparmydm, bilemiyorum ve o
giriimimi deli cesareti olarak nitelendiriyorum.
7

Tarih: 14 Temmuz 1977 (Ya: 22)

Medeni Durum: Bekar (Evlilik 1 Yl Sonra)
renim Durumu: TA ili (3. Snf Terk)
Sermaye: Yok. - Bor:
1978de - Toplam alan Says: 10
Aile ve evre Destei: Azda Olsa Var.
Ekonomi: 1977 Ekonomik Krizi Vs. Vs. Vs.
---------------------------------------------------------------------------------irketin Yaam sresi: 25 Yl (1977-2002) ve Emeklilik (Bakur)
---------------------------------------------------------------------------------te bu deli cesaretinden g alarak, sizler gibi deli cesaretlilere
nerilerde bulunmak iin, bir nceki 7. e-kitabm ok beenen
sevgili olum Cann da olaanst kkrtmasyla , bu e-kitab
hazrlayarak, siz ok deerli giriimci dostlarma baz nerilerimi
aktarmak istiyorum.
Umarm beenirsiniz!..
nce giriimcilikle ilgili 1977 ylyla 2017 yl arasndaki 40 yllk
artlarn farkllklarn bir kenara koyarak (O zamanki ok zor
artlar hatrlyorsanz? mesele yok, zaten) bugnk artlarda
giriimciliin hangi noktalara geldiini ksaca hatrlamak iin son
e-makalemle ie balayalm.
8

Giriimcilikte Yeni Gelimeler ve Alternatif Destekler

imdi, size; hem de daha yazmn banda, nsanlarn hayatta
verdikleri en kolay ey nedir? diye, sorsam! Cevabnzn
Nasihat olacan, zaten biliyorum!..
Ama amacmn nasihat vermek olmadn da, hemen yaznn
banda belirteyim ki, sonradan zor durumlarda kalp, ters
dmeyelim. aka tabii...
Son dnemlerde i dnyamzda ok popler hale gelen
Giriimci ve Giriimcilik tabirlerinin aklamalarnn da, birok
yerde ve zellikle internet ortamnda... Giriimci; mal ve hizmet
retimi yapabilmek iin, fikir ve retim elerini en iyi koullar
altnda bir araya getiren kii. Giriimciliin ise; kii veya kiilerin
ortak ama ve hedefleri dorultusunda bir araya gelerek, belirli
bir kurumsal yap iinde ve aldklar destekler erevesinde,
proje retmeleri ve de bunlar hayata geirme abalardr...
eklinde, benzer ifadelerle yapldn gryoruz!..
9

Giriimciliin, zellikle internet ve teknoloji dnyasnda hem

yerli hem de yabanc ok gzel rnekleri var. nternet zerinden
yaplan giriimcilik, zaten bal bana apayr bir dnya ve ok iyi
teknolojik alt yap gerektiriyor. Uzmanlk alanm dnda kalan
bu konulara, pek fazla ahkm keserek girmek niyetinde deilim.
Benim anlatmak istediim; Giriimcilik Vakf, Trkiye Kadn
Giriimci Dernekleri Platformu, Trkiye Melek Yatrmclar
Dernei ve Uluslararas Melek Yatrm Platformu, Etohum. Com
Yatrmclar Kulb, EO Entrepreneurs Organization, Endeavor
Etkin Giriimci Destekleme Dernei gibi, zellikle BT Biliim ve
Teknoloji arlkl giriim desteklerinden te... lgili ve bilgili
olduunuz her hangi bir konuda, aklnza gzel bir fikir geldikten
sonra, bavuru artlar yerine getirerek salayabileceiniz,
karlkl veya karlksz destekler neticesinde planlayacanz
srdrlebilir bir Marka olma abalarnzn, boa kmamas!
Dier yandan gnmzde, mali destek veren programlarnn
says da giderek artyor. Giriimciden - iftiye, KOBlerden
niversitelere, Belediyelerden - Sivil Toplum Kurulularna
kadar her kii veya kurum bu desteklerden yararlanabiliyor.
Mesele; bu programlar iyi inceleyip, projenizi net bir ekilde
oluturmak ve bavuru koullarn tam olarak yerine getirmek!..
lkemizde genellikle bu tr destek programlarna ulamann zor
olduu dncesi yaygn!
Oysa son yllarda danmanlara veya araclara ihtiya kalmadan
10

bu desteklerden yararlanmak mmkn. nk tm detaylar, en

ince ayrntsna kadar, bavuru klavuzlarnda yer alyor.
Ancak bu noktada, kendimizi fazla hayale kaptrmadan, dikkat
edilmesi gereken ayrntlar var.
rnein; getiimiz haftalarda basnda Gen Giriimcilere
Kazan stisnas Uygulamalar Yrrle Girdi. bal ile
sunulan haberlerde, ierik olarak Devlet Genlere 75.000.- TL
Veriyor. + Gen Giriimcilere 75.000.- TL Destek. Gibi
mesajlar yer alyordu. Aslnda bu dzenleme ile genlere para mara verilmedii gibi, destekten yararlanmak iin de ciddi ve
zel niteliklere sahip olmak gerekiyordu.
rnein, yrrle giren bu tevik uygulamasndan, sadece;
ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarna ilk kez gelir
vergisi mkellefiyeti tesis olunan ve mkellefiyetinin balang
tarihi itibaryla 29 yan doldurmam tam mkellef gerek
kiiler faydalanabiliyor. Yani tzel kiiler faydalanamyor. Ksaca,
irket kurarsanz tevik yok!.. ahs iletmesi olmanz lazm!..
Giriimcilere nakit para verilmesinin de sz konusu olmadn
yukarda belirtmitim. Burada bahsedilen destek; Giriimciler faaliyete baladklar takvim ylndan itibaren takvim yl veya
vergilendirme dnemi boyunca elde ettikleri bu kazanlarnn
75.000.- TL na kadar olan ksm... Baz artlarla gelir vergisinden
istisna olacak... eklinde!..
11

Bu tevik veya destek ile ilgili dier teknik detaylara burada

girmek istemiyorum. nk daha yaznn bu satrlarnda, bir
giriimci olarak gerilmeye baladnz hissediyorum...
Giriimci adaynn veya adaylarnn, uygulamal giriimcilik
eitimlerini baaryla tamamlayp, katlm sertifikasn almasyla
balayan giriimcilik yolculuunuzda sizlere baarlar dilerken...
Bu tr destekleri veren kurumlara da bir kez daha gz atmakta
yarar var diye dnyorum.
*) KOSGEB Destekleri...
Giriimcilik Destek Program: Program giriimciliin
desteklenmesi, yaygnlatrlmas ve baarl iletmelerin
kurulmasn hedefliyor. Programdan; yeni giriimciler, KOBler
ve i gelitirme merkezilerini ynetmek zere kurulan tzel
kiilikler, yararlanabiliyor...
Ar-Ge, novasyon ve Endstriyel Uygulama Destek Program:
Program bilim ve teknolojiye dayal yeni fikir ve bululara
sahip KOB ve giriimcilerin gelitirilmesini hedefliyor.
KOBlerde Ar-Ge bilincinin yaygnlatrlmas ve Ar-Ge
kapasitesinin artrlmas iin yaplacak almalar ile birlikte,
inovatif faaliyetler de destek kapsamnda...
Kadn giriimcileri destekleme program: Baz bankalarla
imzalanan protokoller erevesinde 50 yan gemeyen
12

kadnlarn bavuraca eitim sonrasnda giriimci destekleri

kapsamnda 30.000.- TL s hibe, 70.000.- TL s da 2 yl geri
demeli toplam 100.000.- TL kredi sz konusu...
*) TBTAK Destekleri...
Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumunun;
Akademisyenlerden - Bireysel Giriimcilere, Sanayicilerden KOBlere kadar ok geni bir yelpazede, ok eitli destek
programlar mevcut. Destek programlar, kurum tarafndan
dnem dnem ilan ediliyor...
*) KALKINMA AJANSLARI Destekleri...
Ekonomik ve sosyal kalknmann itici gc olma hedefiyle
alan, 26 Blgesel Kalknma Ajans; KOBlerden - Sivil Toplum
Kurulularna, Yerel Ynetimlerden - niversitelere kadar birok
kurum ve kuruluun projelerine hibe olarak destek salyor...
*) KIRSAL KALKINMA Destekleri...
Tarm ve Krsal Kalknmay Destekleme Kurumu; Krsal
Kalknma Program kapsamnda hibe yoluyla destek vermeye
devam ediyor. Seraclk, kltr balkl, otel, pansiyon,
restoran, meyve/sebze bahesi, meyve sebze ileme tesisi,
arclk, seraclk, tbbi ve aromatik bitkilerin ilenmesi, et/st yerel rnler, el sanatlar gibi alanlarda gelitirilen projeler
13

destekleniyor...
*) ORGANK TARIM Destekleri...
T.C. Gda Tarm ve Hayvanclk Bakanl; Organik Tarm
Destekleme Program kapsamnda hibe vererek, organik
hayvanclk da dahil, giriimcileri ve yatrmclar destekliyor...
*) AVRUPA BRL Hibe Fonlar...
AB Hibe Fonlar; zellikle AB ne ye olma abas iinde olan
lkelerle AB ye lkeleri arasnda imdiye kadar aklanan
ereve Programlar kapsamnda, genellikle giriimci
kurumlardan (zel irketler, Yerel Ynetimler, niversiteler,
Sivil Toplum Kurulular, Vs.) Proje Gruplar oluturarak,
toplumsal yarar salayacak yeni fikirleri, hayata geirmeye
ynelik desteklerdir.
(Gen giriimciler iin Erasmus - Tematik Turizm - evreci
novasyon - Avrupa Kltr Program - Sivil Dn Program gibi)
Bu desteklerle ilgili tm detayl bilgilere internetten ulamak
her zaman iin mmkn!..
Ayrca, aadaki noktalara da; tm Devlet katkl giriim
desteklerinden yararlanmak ve srdrlebilir anlamda marka
olmak iin, dikkat etmekte fayda var!..
14

*) Destek programlar mutlaka srelidir. Yararlanmak iin

bavuru ve biti tarihlerine, mutlaka dikkat edin
*) Proje ve destek konunuzla ilgili mevzuatlar ve program
rehberlerini ok ok iyi okuyun
*) Proje bavuru evraklarn doru ve abartya kamadan yeterli
lde doldurarak zenle hazrlayn
*) Tm destek programlarnn ayr bir proje yazm format vardr.
Bunlara dikkat edin ve iyi uygulayn
*) Varsa, Ynetim Danmanlarnzn referanslarn ve sektrel
tecrbelerini ok iyi deerlendirin
*) Destek programlarnn ounda, nceden; proje sahibi olarak
baz harcamalar yapmanz gerekebilir. Hazrlkl olun
*) Baz destek programlarnda nceden ayni veya nakdi teminat
gstermeniz sz konusu olabilir. Buna da dikkat edin!
Daha mutlu bir gelecek iin, sevgiyle kaln!..
Ali Rza DEER
01 Mart 2016
Linkedin + Facebook + Twitter + Xing + Blog + Drive - Google+
15

Giriimcilikle lgili Baz Gerekler

Son yllarda eitli niversitelerimizde zel olarak faklteleri de
almakta olan uluslararas giriimcilik ve ulusal giriimcilik
abalaryla ilgili imdilik bu makaleyi bir kenara koyup, ncelikle
internette de yaynlanan incelemeler ve aratrmalar nda,
bir ok zel destee ramen lkemizde halen istenen noktaya
gelemeyen ve de nnde eitli engeller bulunan giriimciliin;
geliememe nedenlerine de, yle ksaca bir gz atmakta yarar
var (!) diye dnyorum!..
Biraz abartl bulmakla birlikte, amacmn daha kitabn banda
moral bozmak olmadn da hemen hatrlatmak istiyorum.
Ksaca bu noktada amacm; siz giriimcilie balamadan evvel
baz engel gibi grnen eyleri nceden hatrlatmak ve daha iin
banda, moralinizin bozulmamasna katkda bulunmak!..
Bir giriimciyi, giriimde bulunmaya iten sebeplerin banda,
sizlerinde ok iyi bildii gibi Hi phesiz, iyi para kazanma
arzusu gelmektedir. Bu noktada daha nce baarl olmu kii
veya kurululara baklp ayn duruma bir an nce gelmek istenir.
16

Ancak; lkemiz gereklerine gre genel durum deerlendirmesi

yapmak ve aadaki konu balklarn bir kez daha hatrlamakta
yarar var (!) demek istiyorum. (https://www.webtures.com.tr/)
*) Dndnz i konusu nemli olmakla birlikte, ap olarak
byk bir alana hitap etmesi sz konusu deilse, piyasada
maalesef kklere yer bulmak zor, o yzden byk dnn
*) Kendi z kaynaklarnz yoksa, zel yabanc yatrm fonlarnn
kapasitesinin dk, yerli kredi ve finansman maliyetlerinin de
yksek olduunu unutmayn
*) zel bankalar ve melek yatrmc / platform desteklerinin
salam proje araylarn dikkate aln
*) Eer niversitede son snflardaysanz AB Erasmus Eitim ve
Deiim Program burslaryla mutlaka ilgilenin ve konudan bilgi
sahibi olun. http://www.erasmus-entrepreneurs.eu/...
*) Dndnz giriimcilik konusunda yaratclk ve orjinallik
yoksa Veya yurt dndan transfer / kopya fikirler ile yola
kacaksanz, aman dikkatli olun
*) Yaplacak ile veya ilerle ilgili yeterli bilgiye sahip deilseniz,
nce durup bir dnn. modeli ile i plannn detaylarna bir
bakn. Tecrbesine gvendiiniz ve bu ii bilen dostlarnza
sorun. Gerekirse dardan danman destei aln
*) Rekabet ve piyasa dzensizlikleri, ksa zamanda sizinle ayn ii
yapan bir ok kii veya irketin ortaya kmasna sebep olabilir.
17

Yatrm + Gc + Tedarik Zinciri + retim + Stok ve Lojistik

maliyetlerinizi ona gre hesaplayn
*) leriniz ile ilgili baz olumsuz gelimelede hemen moralinizi
bozmayn. Motivasyon eksikliinizi giderici destekler arayn
*) Teknoloji retmek yerine, hazr teknolojiyi kullanarak sadece
tketmekte srarc bir toplum olduumuzu unutmatn. Tketici
taleplerini ve mteri ilikileri ynetimini gz ard etmeyin
*) Borca dayal byme sistemi ile lke risk primimizin yksek
olmasndan dolay, dvizli banka kredilerinden uzak durun...
*) Siz yasal erevede i yaparken, bakalar sizin yaptnz ii
kayt d olarak yapabiliyor ve ok daha dk maliyetlerle sizin
piyasanza zarar verebiliyor. Bu konuya da dikkat edin
*) Risk ynetimi; yeni TTK na gre iletmelerin ilevleri srasnda
ortaya kabilecek risklerin, nceden ve ayrntlar ile tanmlanp
deerlendirilmesi Ve de bu riskleri en kk hale getirerek,
byk lde ortadan kaldracak nlemlerin alnmas demektir.
inizle ilgili risk ynetimine mutlaka nem verin ISO 31000
*) lkemizde, i dnyasyla ilgili koruyucu ve denetleyici
mekanizmalarn pek yeterli olduu sylenemez. Ama yine de
marka tescili + patent + vs nlemlerinizi almay ihmal etmeyin.
hracata ynelik bir alma iindeyseniz de, mutlaka muhatap
olduunuz veya olacanz lkelerin siyasi yaplar ve ticari
kurallar hakknda bilgi sahibi olun
*) Eitim sistemimizin; genellikle ezbere dayal olduundan, pek
18

giriimci yetitirmek zere tasarland sylenemez. Okul hayat

boyunca kopyaya bulamam insan yok gibidir. inizin misyonu
ve vizyonuyla ilgili mmknse semece ekipler kurun
*) Ayrca bildiiniz gibi, i dnyasnda; dengesiz riskleden zel
olarak kanmak gerekirken, yksek risk ve yksek getiri gibi
bir kriterde her zaman gzmze arpar. Eer; giriimciliiniz
konusunda, risk alma kapasiteniz normalden fazla ise ve alnan
risk sonucu urayabileceiniz zarara katlanabilecekseniz fikrinizi
ie dkmeniz mantkl olabilir. Ama yine de risklere dikkat
*) Ve bu son madde de, her zaman aklnzda bulunsun
+ Aile + Sosyal evrenizdeki herkes ile iyi iletiim halinde olun.
nsanlar syleyecek szleri kalmad zaman kavgaya ynelirler!
Aman dikkat! Kavgalar edenler deil, isteyenler kazanr!.. (ARD)
Bakalarnn kkrtmasyla, kimseyle kavga edip kt olmayn
nk, hayatnzn geri kalan ksmnda O insanlarn, ne zaman
ve hangi statde, karnza kacaklarn bilemezsiniz. Hele birde
onlara tam ihtiya duyduunuz bir anda ve yerde kar karya
gelirseniz, yandnz (!) Gol yersiniz!..
Netice de artlar ne olursa olsun, her hangi bir konuda istenen
zamanda istenen baary yakalayamazsanz, bu baarszlk asla
arzunuzu krmamal. Her giriimci bir eyler yapmaya alrken
baarszla urayabilir. Ve insanlar en byk baarya gtren
ey de, bu yaanan baarszlklardr. nk her baarszlktan
bir veya bir ok dersler kartlabilir. Bu noktada ok fazla hrsa
kaplmadan, aklc dnp gerekli deiiklikleri yaparak, yola
devam etmek karar, bir giriimci iin en nemli bir faktrdr!..
19

(Giriimciliin ekonomi kitaplarnda yer edinememesi ile ilgili)

Ekonomi profesrlerinin byk bir blm, giriimcilik
hakknda pek birey renememitir ve bu yatan sonra da,
renmeye pek niyetleri olmaz!..
Roger Arnold
20

Giriimcilik ve Giriken Olmak

Daha ncede belirttiim gibi amacm moralinizi bozmak deil.
Giriimcilie sadece i dnyas ve para kazanmak asndan da
bakmamak lazm diye dnyorum. Giriimcilik, ak dahil her
yaam alannda sz konusu. Aile, arkadalk, sosyal evre, vs. vs.
Yani; giriken olmak, yaamn her aamasnda nemli!..
Ben, 1973 ylnda hamle yaptm alma hayatm sonrasnda
baladm giriimcilik yolculuuma, 07/1977 ylndan itibaren;
ARDA Pazarlama (TO-Sicil No: 149587/97146), ARDSAN Sanayi
ve Ticaret, ARDPAM Piyasa Aratrma Merkezi, ARDAjans - Ak
Hava Rek./ 1994 ylndan itibarende Ajans ARDA Reklamclk ve
Organizasyon Ltd. ti. (TO-Kadky Sicil No: 12209/8) ile devam
ettim. 2002 ylnda ticari faaliyetlerimi sonlandrdktan sonra da
ArdAkademi ile gnll olarak giriimcilie devam etmekteyim.
hayatmdaki bu giriimlerimin yannda sosyal yaantmda da
birok sivil toplum kurulularnda yer alarak ok eitli projelere
imza attm. ok gzel insanlar tandm. Her proje dier bir yeni
projeye kap at. Hepsini saygyla anyorum. Bunlarn tm
detaylarn 7. e-kitabmda bulabilirsiniz.
Bu kitab okumakla birlikte imdiye kadar giriimcilik konusunda
eitli aratrmalar yaptnz da tahmin ettiimden, internet ve
bir ok yerde karmza kan standart yol haritas balklarn
ksaca hatrlayarak ve bu noktalarda yaplmas olas yanllarla
ilgili giriimcilerimize, bu hatalar yapmamas ynnde neriler
gndererek, yolumuza devam etmemiz gerektiine inanyorum.
21

Reddedilmeye olan dayankllnz

Sadece reddedilerek kazanabilirsiniz.
Giriimciyseniz deriniz hzla kalnlar!..
James R. Cook
22

Birka Admda Giriimciliin Yol Haritas

Eer tm bo zamanlarnzda hayalleriniz prototiplerle ve rn
dizaynlaryla ilgiliyse; artk ciddi bir ekilde giriimcilie balama
vaktiniz geldi demektir. te bu blmde de, giriimcilie adm
atarken yapmanz gerekenleri, sizlerle paylamak istiyorum.
te birka giriim kontrol maddesi;
*) Hereyden nce giriimcilik planlarnzla ilgili ekonomik
gelimeleri aratrn ve pazarnz belirleyin. Deneyimlerinizi,
zamannz ve paranz hi kimsenin ilgilenmedii bir konudaki
problemleri zmek iin harcamayn
*) Tm risklere kar en yksek yatrm getirisine sahip olacak ve
mterilerinizin houna giderek deme yaptracak, rn veya
rnlerinizi dizayn ederek, vizyonunuzu gelitirin
*) Kiisel veya ortaklarnz varsa kurumsal olarak bir irket yaps
belirleyin. Limited veya Anonim irket Kar amac olmayan STK
+ Vakf da olabilir. Mobile ve gncel bir web sitesi oluturun
*) Srprizlerden ve srpriz rakiplerden kanmak iin i plannz
mmkn olduunca gizli, titiz ve eksiksiz yapn
*) leride sizi koruyacak ve kazan salayacak deerlerinizi ilk
23

batan mmkn olduunca koruma altna aln. Marka + Marka

Tescili + Patentler + Telif Haklar + Domain Alan Adlar, gibi
*) Bir veya birka marka belirleyin. Yurtii ve yurtd pazarlarda
potansiyel mterilerinizin, seeceiniz ismi veya markay nasl
alglayacaklarna dikkat edin. Sadece isminizi artrd veya
sizin hounuza gittii iin belirlenecek bir isme, bal kalmayn.
Karar verdiiniz; Amblem/Sembol + Logo + Marka ve simler ile
ilgili arama motoru optimizasyonunu, sakn ihmal etmeyin
*) Gerekiyorsa i plannzla ilgili zayf ynlerinize pozitif katkda
bulunacak, gl ynlerinizi tamamlayacak, i ortaklar bulun
*) Deneyimlerine gvendiiniz kiilerden destek aln. Bazen bu
bir danman olabilir. yi bir danman, problemlerinizi zmede
size yardmc olur ve belki de giriimcilik haritanzdaki en byk
destekiniz ve de dert ortanz olabilir
*) Giriim konunuzla ilgili uygun yatrmclar (Devlet destekleri
yannda zel bankalar, niversiteler, yatrm platformlar veya
yabanc yatrm fonlar gibi) bulabilirsiniz. Yatrmclar; sadece
sermaya deil, retimde stratejik planlama - sat ve pazarlama
frsatlarn ieren, sermayeden ok daha fazlasn sunabilirler...
*) Yatrmc gruplar iin ksa ve grsel sunumlarnz oluturun.
lgin ve hertrl soruya cevap veren bir sunum, giriimciliiniz
konusunda sizin kadar heyecanl olan potansiyel yatrmclarn
ilgisini ekebilir
*) Giriimcilikle ilgili hamlelerinize balarken, i destek ekibinizi
24

de oluturun. Bankalar ve sigorta gibi konular olduka nemli.

yi bir muhasebe sistemi ve hukuk danmanlnn nemi de
pek yadsnamaz
*) Giriiminize resmiyet kazandrn. Gerekli olan tm izinleri ve
ruhsatlar almak iin; iinizle ilgili devlet kaytlarn yaptrn
(Vergi Dairesi + Tic. ve San. Odalar + Meslek Kurulular + Vs)
*) Hukuk herkese lazm olur. sal ve gvenlii kurallar,
eitlik ilkesi, alma ruhsatlar, alanlarnza ve mterilerinize
kar ykmllklerinizi iyi bilin
*) Gvenebileceiniz bir i ekibi oluturmaya aln. Fikirlerinizi
destekleyecek ve ibirliinizi uzun sre devam ettirecek; canl,
dinamik bir kurum kltr gelitirin
*) Gzel ve ihtiyalarnza uygun bir i yeri tutun. Balangta
home ofiste alabilirsiniz. Balang sermayenizi daha sonra
kifayetsiz olacak yatrmlara harcamayn
*) Detayl mteri analizleri yapn ve hedef kitlenizi tespit edin.
Mterileriniz ka yanda? Nerede yayorlar? Eitim kriterleri,
hobileri ve alkanlklar neler? Sizin rettiiniz rnlere veya
hizmetlere olan ihtiyalar daha nce nasl karlyorlard
*) Deiik strateji gelitirin. Mutlaka bir B, hatta hatta C plannz
olsun. Hangisinin tuttuunu grmek iin farkl taktikler deneyin.
*) nl i adammz rahmetli Vehbi Koun deyimiyle. Tecrbeyi
ucuza aln!.. Sizin veya bakalarnn yaad skntlardan dersler
25

kartn. En byk tehditlere ve frsatlara kar dikkatli olarak,

giriiminizi gl tutmaya aln
*) inizi ekip evirmek iin eitli aralar kullanabilirsiniz.
inizi gelitirmek iin tantm ve pazarlamadaki doru aralar,
giriimcilik yaamnz ynetmede size yardmc olabilir
*) Hereyden nce liderlii ve ekip ynetmeyi renin.
Liderlik tarznz, giriimciliinizi gelitirebilir veya ykabilir. Bu
nedenle ncelikle liderlik yeteneklerinizi gelitirin...
Bu maddeleri dikkate alarak, baarl bir giriim ve giriimcilik
profili nasl elde edilir, adm adm uygulam olacaksnz!..
Ayrca, dijital ortamda giriimcilie yatknsanz, bu konulardaki
gelimeleri takip etmenizde yarar grdm bir web adresini de
sizlerle paylamak istiyorum... (http://ventures.webrazzi.com/)
Giriimciliinizle ilgili i plan hazrlarken dikkat edilmesi
gerekenler konusunda ise bir dier sralama da... (Diyalogodan)
Zaman zaman i konularnz ile ilgili eitli planlar hazrlyor ve
genellikle de bu planlarnza sadk kalamyorsanz, bir eyleri
doru yapmyorsunuz demektir.
Planlamalarnzla ilgili; zaman ynetimi ve i blmlerinden
kaynaklanan aksaklklar, planlarnzn hedefinden sapmasna yol
aar. Aslnda bu sapmalar ou zaman olabilir. Ancak kontrollar
ve normale dn sreleri, bize yn verir. Baz konularda da
d destek almak gerekebilir. Bu gibi durumlarda zellikle bilgi
ve tecrbelerine gvendiiniz dostlarnza mracaat etmekten
26

ekinmeyin. Onlar sizlere dolayl veya dolaysz yoldan yardm

etmek isteyeceklerdir. Ama siz yinede dolayszlar tercih edin.
Ama nce;
*) nce i plannzn bir taslan oluturun...
*) Zor ve nemli olanlar nceliklendirin...
*) Makul ve esnek bir zamanlama yapn...
*) Referans kontrol noktalar oluturun...
*) Planlar iten sorumlu arkadalarnzla birlikte hazrlayn...
*) Sahip olduklarnzla - beklentilerinizi net tanmlayn.
*) Belirli aralklara planlama toplantlar yapn...
*) Plan gzden geirirken aksayan noktalar tespit edin...
*) Geliime ve deiime ak olun.
*) Veriler nda alma programn/plann tekrar dzenleyin.
Statik/duraan bir plan yerine, bu ekilde daha kinetik/deiken
bir planla alarak hedeflerinize ok daha rahat ulaabilirsiniz!..
Bu noktada; baka bir yaklamla; giriimci - akl danmay da
bilmelidir (!) denilmek isteniyor. Ben de; giriimciliiniz ile ilgili
sorunlar danp - danmamak tamamen sizin bileceiniz bir i.
27

Ama bunlar yine de aklnzda bulunsun (!) demek istiyorum.

Bu planlamalar kesinlikle destek aldnz veya fikir sorduunuz
kiilerin dediini mutlaka yapn anlamnda deil tabi ki. Sadece
doru fikir oluturma srecinizidesteklemek, farkl dnce ve
grleri irdeleyip, en doru admlar atmanz iin!..
Doru dnceler birok farkl fikrin yorulmas ile oluturulur.
Doru i yapma peinde olan giriimcinin iinin en st yneticisi
olabilmesi ve irketi batracak potansiyeldeki risklerden ve de
egolarndan zellikle kanmas gerekir.
Dier yandan Giriimci stresle de ba edebilmelidir...
Youn i toplantlarn ve stresi sevmelidir. Stres altnda doru
karar verebilmek bir giriimcinin en nemli zelliklerindendir.
Bir dier nans da Giriimci hemen herkese gvenmemelidir...
Hi kimse; sizi, sizin kadar koruyup kollamayacak ve hemen
hereyi amayacaktr. Size sylenen her eye, zellikle ok karl
projelere hemen inanmayn. Doruluunu ve denemesini ileriye
brakn. Asl byk projeye gerekli n artlar saladktan sonra
balayn. Nakit akndaki aksamalara i hayatnda srekli hazr
olmak gerekir. Piyasa artlar, iletme giderleri, nc ahs ve
firmalara olan borlar, maalesef giriimcilerimizi zorlayan ve
zaman zaman da skntya sebep olan unsurlardr.
Yani, ksaca...
Nakit akn iyi takip etmek ve finansal planlarla nmzdeki
malara bakmak, nlem almak ve tedbirli olmakta fayda var.
28

Giriimciliin gzle grlemeyen dengeleri;

stek, Dayankllk, Kararllk, Liderlik, Yneticilik,
Pazarlama Yetenei, Salam Sinirler, bilirlik ve birliidir!..
Deaver Brown
29

Giriimcilikte kna Kabiliyeti...

Giriimcilik yaantnzda mutlu ve baarl olmann yolu,
ncelikle insanlar ikna etmekten getiini zaten biliyorsunuz.
Peki bunu nasl yapacaz, derseniz?
Gzel bir giriimcilik fikrinde, daha nce sizlerle paylatm en
ince detaylara kadar, gerekli aratrmalar yaptktan sonra (!)
Konunun uzmanlarndan Sn.Temel Aksoyun da belirttii gibi
nsanlar ikna edebilmek, ince bir sanattr ve tecrbe gerektirir.
Baarl bir giriimci olmak iin insanlar ikna etmenin yollarn
renmek, insanlarn nelerden ve nasl etkilendiklerini anlamak,
ve de insan zihninin nasl altn bilmek zorundayz.
nsanlar; bizim yapmak istediklerimize katkda bulunmaya,
bizimle ibirliine girmeye, nerdiklerimizi kabul etmelerine,
pazarladmz rnleri + hizmetleri satn almaya, kararlarmzda
bizim yanmzda olmaya ikna edebildiimiz srece, hayat da
bizden yana olur.
nsanlarn yaptklar hatalar, ounlukla onlarn beyinlerinde
oluan yanl bir zihin modelinden kaynaklanr. Eitimsiz anne
ve babalar, bebekleri ishal olunca, onlara daha az su iirmeyi
tercih ederler. Bu anne babalarn zihin modeli; Eer bebeime
az su verirsem, dksnn da sulu olmasn nlerim eklindedir.
Oysa bu yanl bir zihin modelidir. Dorusu ise, tam tersini
30

yapmaktr. shal olunca, insan vcudu su ve mineral kaybeder.

shal olan hastalara su vermek (mmknse mineralli su vermek)
gerekli ve faydaldr.
nsanlar doru davrana ikna etmek iin, onlarn zihnindeki
modeli bilmek gerekir. Eer bu model bilinirse ikna etmenin
eitli yollar karmza kar.
nsanlar yaadklarndan etkilenir, deneyimlerden ders alarak
karar verirler. nsanlar nemli bir karar alrken - ktler bata
olmak zere - gemite yaadklarn hatrlarlar. stelik insan
zihni, gemii olduu gibi deil, arptarak kaydeder. Bir insann
kararlarn ve davranlarn etkilemek iin - varsa (!) onun, o
konuda yaad nemli deneyimlerin ne olduunu bilmek ve
ona gre davranmak gerekir.
Bu sadece bireysel dzeyde deil, bir toplumun btn iin de
geerlidir. Her toplumun yaad iyi - kt, ac - tatl nemli
olaylar vardr. Bu nemli olaylar bilmek, bir insan da bir
toplumu da ikna etmek iin, son derece nemlidir.
nsanlar ou durumda, genel dorularn kendileri iin geerli
olmadn dnr ve kendilerini bir istisna olarak grrler.
Tiryakilerin ou, sigara imenin zararl olduunu kabul ederler
ama sigarann kendilerine dokunmadn dnrler.
nsanlar ikna etmek iin konuyu onlarn zeline indirmek
gerekir. nsanlara onlardan zel olarak neler beklediimizi
anlatmak, bunu nasl baaracaklarn onlarla birlikte planlamak,
birlikte bir program yapmak gerekir. Kiisellemi, birey
dzeyinde somutlam neriler, daha ikna edici olur.
31

nsanlar kendi mevcut inanlarna ters gelen her neriye refleks

olarak tepki gsterirler. Bu yzden bir insan etkileyebilmek iin,
onun inan ve deerlerini bilmek ve de bunlara saygl olmak,
gerekir. Hi kimse, kendi inanlarna sayg duymayan birisinin
sylediklerine kulak vermez. Bu yzden iknann birinci adm;
insanlarn, inan ve deerlerine sayg gstermektir.
nsanlarn alkanlklarn anlamak, insanlar yeni bir davrana
ikna etmek iin son derece nemlidir. Alkanlklar o kadar isel
ve o kadar gldrler ki her insan, kendi alkanlklarn
deitirmekte zorlanr. ou insann pek ok konuda doru
olan bilmesine ramen, alkanlklarna yenik dt iin, bu
dorular hayata geiremez. nsanlara yeni bir davran modeli
kazandrmak iin, nce - mevcut alkanlklarn analiz etmek,
sonra bunlar nasl deitireceklerinin planlarn yapmak gerekir.
nsanlar harekete geirmek iin onlarn nemli motivasyon
kaynaklarn da bilmekte fayda var. Btn insan davranlarnn
altnda, kendilerinin de bilmedikleri gizli motivasyonlar vardr.
nsanlar tercihlerini bu motivasyonlarla yaparlar.
Pek ok kadn, kendisini gzelletirecek bir kreme, yeri
geldiinde yzlerce lira verirken, kendi vcut sal iin para
harcamay fazla bulabilir.
nsanlar ikna etmek isteyen herkes, insanlarn motivasyonlar
konusunda bilgili olmak zorundadr. nsanlarn motivasyonlarn
bilmeden pazarlama da yaplmaz, siyaset de. Sadece pazarlama
ve siyaset iin de deil, insann arkadalaryla, eiyle - dostuyla,
ocuklaryla, anne - babasyla anlamak ve onlar ikna etmek
iin bile, onlarn motivasyonlarn bilmesi gerekir.
32

nsanlar kendilerini bir resmin iine oturtmaktan holanr.

Herkesin yle ya da byle bir imaj vardr. nsanlar, bu imajla
fotoraflarn iinde; kendilerini gl, stat sahibi, neeli, mutlu
bir ekilde sunarken - bu grntlerin arkasnda gizlenmi olan zlemler, kompleksler, sululuk duygular, mantktan uzak
kayglar, gemile ilgili hesaplar, barndrrlar. Bu imajlar ve
arkasndakileri zmlemek de; insan doasn anlama, insan
etkileme ve ikna etme yollarn bulma asndan, ok deerli
ipular verir. nsanlarn isel gerilimlerini bilmek ve onlara bu
gerilimleri aacak yollar nermek, onlar ikna etmek iin son
derece nemlidir.
kna konusunda en mehur yazarlardan birisi olan Vance
Packard, 1970ler de yazd kitapta, insanlar ikna etmenin
gizli yollarn anlatmt. O dnemler; yeni yeni filizlenen
motivasyon aratrmalarndan rnekler vererek, insanlarn
bilin d davranlarnn satn alma kararlarnda ne kadar etkili
olduunu anlatmt. Bir gazeteci olan Packard, yazd kitapta
insan davranlarna k tutmu, o dnemin reklam sektrne
de ilham kayna olmutu. (Bu gizli yollar halende geerli )
Vance Packard, insanlar etkilemenin, onlar ikna etmenin sekiz
gizli yolu olduunu belirtmiti. yle ki;
1) Duygusal gvenlii oluturmak Satn aldmz her rn ve
hizmette aslnda gvence satn alrz. Bilinaltmz bizi, srekli
gvenliimizi temin edecek seimler yapmaya ve gvenliimizi
tehdit eden eylerden uzaklamaya ynlendirir. Bir anlamda;
kendi vcudumuzun, kendi evimizin, kendi ailemizin etrafnda
kurduumuz gvenlik zrh bizi rahatlatr. Bu grnmez zrh
delecek, tehdit edecek her gelimeye kar karz. nsanlar ikna
33

etmek iin, yaplan nerinin nce onlarn gvenlik alann tehdit

etmediini garanti etmek gerekir. nsanlar, kendi gvenliklerinin
zedelemeyeceini anlarlarsa, ikna olmann kaplarn aarlar.
2) nsanlara kendilerini deerli hissettirmek Dnyann hemen
hemen her yerinde; ev kadnlar, alan ve iyi para kazanabilen
elerinin yaptklarn daha deerli, kendilerini ise daha deersiz
hissederler. Her gn yaptklar ev ilerinin de kimse tarafndan
takdir edilmediini dnrler. Aslnda; sadece, bu ev kadnlar
deil, istisnasz hepimiz takdir edilmek isteriz. Herkes takdir
edilmek ve beenilmek ister. Insanlara, kendilerini - deerli
hissettirmek, en gl ikna yollarndan birisidir.
3) kna edilecek kiiye barol vermek nsanlar dnyaya
bakarken, kendisini merkeze koyar. Gne bizim iin doar,
dnya bizim iin dner. Hi kimse gnlk hayatn yaarken bir
bilim insan mantyla yaamaz. Bu nedenle bir neri ne kadar
deerli olursa olsun, szkonusu durumda gerek kahramann
kendisi olduunu bilmek ister. nsanlara bir rn satmak iin,
barolde onlarn olduunu vurgulamak gerekir. ster sigarayla
mcadele olsun, ister bir rn veya hizmet satmak olsun, ya da
siyasi propaganda olsun, bu kural hi deimez. Bu bir riyakarlk
deil, gerein ta kendisidir!.. nk insanlara yaplan btn
tekliflerin kahraman, doal olarak o insanlarn kendileridir
Ve bu rolde olmaktan hi sklmazlar!
4) Yaratc drtleri harekete geirmek ster kek yapsn,
isterse sosyal bir kampanyaya katlsn, elde ettii sonularda
insan kendisinin de bir katksnn olmasn ister!.. Ev kadnlar
hazr orbaya, hazr keklere kardrlar. Ama kolay orba ve kek
yapmay, bunu yaparken kendilerinin zel bir katksnn olmasn
34

ok isterler. nsanlara, kendi yaratclklarn ortaya karacak

teklifler yapmak, onlar ikna etmek iin ok etkilidir.
5) Sevgi duygusunu ortaya kartmak Sevgi unsuru barndran,
insanlarn sevgi verme - sevgi alma drtlerine hitap eden zel
teklifler her zaman daha ikna edici olur. Hi kimse, iinde sevgi
barndran, sevgi duygularn tetikleyen scak tekliflere kaytsz
kalamaz. Sevginin scakl en direnli insanlar bile esnetip
onlarn ikna olmalarn kolaylatrr.
6) Gc ortaya kartmak nsanlar gl olmak ve gl
olduklarn bakalarnn da grmesini isterler. Gl olduklarn
sergileyerek bakalarn da etkilemek isterler. Elektronik aletler,
arabalar, mcevherler Hepsi birer g gstergesidir. Bir sosyal
sorumluluk almasna katk veren insanlar vgyle ilan etmek,
kimlerin hangi katky yaptn duyurmak, insanlarn daha fazla
katk yapmalarn salar. nsanlar gl olmay ve gl
grnmeyi severler.
7) Kklere hitap etmek En modern insanlar bile gl kklere
sahip olma duygusundan etkilenirler. nsanlar etkilemenin
nemli bir yolu, onlarn kklerini ortaya karmak, onlar kendi
kkleriyle yaknlatrmaktr. nsanlar; gelenekleri ve kltrel
kkleriyle buluturmak, onlar etkilemenin gl bir yoludur.
nsanlar kendi kklerine yaknlamaktan etkilendikleri gibi gl
kkleri olan fikirlere de yakn dururlar.
8) lmszlk duygusuna hitap etmek lm kanlmazdr!..
Ama insanlar ldkten sonra da adnn anlmasn ister. Ebedi
olmak insanlarn kararlarn, davranlarn etkiler. nsanlar
kendilerini lmsz klacak bir teklife kaytsz kalmazlar.
35

Kendileri iin olmasa bile, deerli bir giriimin lmszlne

katk vermek duygusuyla da, motive olurlar.
Sadece pazarlama alannda deil, bireysel hayatmzda da iyi
iletiim kurmaya ve insanlar ikna etmeye ihtiyacmz var. inde
bulunduumuz her durumda; insanlar, olumlu bir yaklamla
etkileyerek, kendi yanmza ekebilir ve koullar kendi lehimize
evirebiliriz. Btn bunlar hem ahlakl hem de drst bir
ekilde yapabiliriz.
nsanlarn dncelerini, davranlarn etkilemek, onlar
ibirliine ikna etmek, giriimcilikte ihtiyacmz olan nemli
yetkinliklerimizden bir tanesidir. nsann fikri, projesi, nerisi ne
kadar deerli olursa olsun, eer insanlar kandrmadan ikna
etmeyi baaramazsa, sahip olduu btn z kaynaklar
deersizleebilir ve btn emekleri, boa gidebilir.
Hayatta mutlu olmak iin de baarl olmak iin de insanlar
etkilemeyi, onlar ikna etmeyi renmeliyiz!.. (Temel Aksoy)
Giriimciliimiz konusunda kendimize olan gvenimiz yerine
geldiinde ikna teknii % mizi arttrmak iin; ie, nce hayr
diyenlerden balamak ve onlarla tecrbe kazanmak nemli...
Grme listenizde; zaten evet diyeceine inandklarnz,
tecrbe kazandktan sonraya brakmakta, fayda var!..
Moralinizin bozulmamas iin; % 70 - 80 evet diyeceine
inandklarnzdan balarsanz ve de onlardan tecrbesizliiniz
nedeniyle hayr cevab alrsanz, giriimcilik giriiminiz sekteye
urayabilir, moraliniz bozulur ve konu balamadan kapanabilir.
36

Giriimciler, iyi bir fikir iin;

Paralar ve itibarlarn ortaya koyup zar atarlar
Girdikleri riskin baarsn ve baarszlklarn da stlenirler!..
Victor Kiam
37

Giriimcilikte Bilinmesi Gerekenler...

Giriimcilik konusu genellikle, Sn. Zafer Ylmazn belirttii gibi,
Ne i yapmalym? - Hangi alana girmeliyim? - Hangi alanda i
yaparsam baarl olur ve iyi bir gelir elde edebilirim? eklinde
sorularla balar
Bunlar; kendi iini kurmak veya yatrm yapmak isteyen
giriimcilerin cevabn bilmeleri gereken ilk sorulardr. ou
insan bu sorulara cevap bulamadndan hayallerini erteler.
Kimileri de kendileri iin doru olan cevab bulamadklarndan
dolay, ou zaman hayal krklna urarlar.
Emeklerin boa gitmemesi ncelikle gmlein ilk dmesinin
doru iliklenmesine baldr. Bu da bir seim meselesidir.
Ne i olursa olsun, en ideal olan sevdiin ii yapmaktr!..
Sevdiiniz, tutkuyla nemsediiniz bir ii yapmak; baarnn
yerekimi kanunu gibi deimez prensiplerinden bir tanesidir.
Sevdiiniz ii yapmak size dnyadaki en deerli eyi, yani
mutluluu verir. Dolaysyla ok para kazanmamak da moralinizi
fazla bozmaz. nk zaten dlnz alyorsunuzdur. Ayrca,
sevdiiniz ii yapmak iinizdeki yaratc gc harekete geirir.
Kiisel geliim edebiyatnn kurucu babas saylan Napoleon
Hill'in deyiiyle, Bir kii sevdii bir ie giritiiinde veya sevdii
bir kii adna bir ii yaptnda en verimli halindedir, abucak ve
38

kolayca baarl olur.

Burada dikkat edilecek konulardan birisi de seeceiniz alann
hedeflediiniz geliri yaratabilecek lde, olup - olmaddr.
Eer setiiniz alan yeterince byk deilse arzu ettiiniz
gelirleri yakalamanz mmkn olmayabilir.
Diyelim ki olta balkl tutkunuz ve hobiniz. Olta balkl
rnleri zerine ailenizi geindirebileceiniz bir i kurmak
istiyorsunuz. Bu durumda bu ni pazarn ncelikle Trkiye'deki
byklne mutlaka bakmalsnz. Hedef kitleniz olan olta
balklarnn says, rnlerin arz - talep oranlar, rekabet gibi
konularda bilgi toplamalsnz.
Sevdiiniz, zaten hobiniz olan bir aktiviteden gelir elde etmek
harika bir eydir. Eer bunu baarabilirseniz ne mutlu size!..
alann sevmeniz ve pazarn bykl yannda sektr de
karar verirken gz nne alnmaldr. nk; byklkten
bamsz olarak baz sektrler dierlerine oranla her zaman
daha kazanldr ve daha canldr. nk o sektrlerde insanlar
srekli bir eyler satn alrlar. Para kolayca el deitirir. rnein
medikal sektrn dnn. Ben bu gne kadar bo bir hastane
grmedim. Ne zaman bir eczaneye gidecek olsam, nmde
srada bekleyen birka kii mutlaka olmutur. Ekonomik krizmi,
durgunlukmu, savam, hi umurunda olmaz bu sektrn
Hatta kt hizmet sunuyor olmalar bile bu sektr aktrlerini
39

zerre sendeletmez. te yandan; rnein, tekstil sektr

ekonomik krizlere - hatta bu krizlerin sylentilerinde dahi son
derece hassastr.
Ne yapmalym? sorusuna cevap ararken, sevdiiniz ii yapn;
tutkunuzun peinden gidin yaklamn yeterince byk ve
kazanl alanlar sein yaklam ile sentezledikten sonra, imdi
kendimize biraz farkl sorular soralm. nsanlara nasl faydal
olabilir, onlarn hangi sorunlarna- hangi zmleri retebilir,
nasl bir katma deer yaratabilirim?
Kendinize hemen bir dnceler defteri edinin veya
bilgisayarnzda bu isimle bir word dosyas an. Oraya benim
konularm bal altna bilgili, tecrbeli veya ok becerikli
olduunuz alanlar listeleyin. Mtevazi olmayn. Sonra uzman
olmak veya ustalamak istediiniz alanlar yazn. Daha sonra her
birinin altna aklnza gelen her trl i fikrini yazn.
Mesela ngilizce biliyorsanz ve retmeyi de seviyorsanz bu
becerinizin hemen altna yle bir not debilirsiniz. Dnce;
ngilizce reten eitim programlar tasarlamak ve satmak.
Bylelikle nasl bir deer yaratabileceiniz, insanlarn hangi
sorunlarna nasl bir zm getirebileceiniz zerine net bir
resim edinebilirsiniz. Bu, yapacanz i konusunda beyninizin
size belirgin dnceler ve alternatifler retmesine kesinlikle
yardmc olacaktr.
40

Dier bir konu da balantlarnzdr. rnein bir aile iletmeniz

var m? Kardeleriniz akrabalarnz - arkadalarnz - hangi
alanlarda alyor? Hangi evrelere kolay eriiminiz var? Bunlar
hangi alan semeniz konusunda size bir fikir verebilir?
James Altucher bir yazsnda giriimcilere iinizi balatmadan
nce bir mteri bulun der. Bir giriimde kolayca baarl
olabilmek iin, nce mterileri bulup sonra onlarn satn almak
isteyecei rnleri tasarlamay, tavsiye eder.
Bu olduka akllca bir yaklamdr. zellikle iinizin balang
safhalarnda; ilk mterilerinizi - sizi tanyan ve size gvenen insanlar arasndan daha kolay bulabilirsiniz. Dolaysyla iinizi en
batan onlar ilgilendirecek bir ekilde tasarlamak yerinde olur.
rnein ailenizden otel sahibi kiiler varsa veya yle bir evreye
kolay eriiminiz sz konusu ise; otel iletmeleri iin, ne tr rn
ve hizmetler sunabilirsiniz, bunlar dnebilirsiniz. Bir i kurup
sonra mterileri aramaya koyulmak sonu biraz mehul bir
senaryodur.
Sonu olarak zetle
Giriimci i fikirlerini dnr ve deerlendirirken u ltleri
kullanabilirsiniz. Sevdiiniz bir i mi? Sektr yeterince byk ve
kazanl m? Deer katabileceiniz, fark yaratabileceiniz bir
alan m? Mevcut balantlarnzla ilgili mi?
41

Giriimci olmak ipte yrmee benzer.

Sadece tm dikkatinizi verip konsantre olursanz
Kar tarafa geebilirsiniz!..
James Bernstein
42

Giriimcilikte Ulusal ve Uluslararas Boyutlar...

Eer, giriimcilik dncenizin; ulusal ve uluslararas pazarlarda
iyi ses getirecek zelliklere sahip olduunu dnyorsanz, bu
konuda uluslararas adan giriimcilerle - yatrmclar bir araya
getirmek amacyla faaliyet gsteren... Dnyann en nde gelen
giriim hzlandrclar hakknda webrazziden Sn. mit ncelin
aklamalarna, gz atmakta fayda var!.. yleki;
Fikirleri hayata geirip, ortaya karmaya karar verdiiniz
dnemde belli bal ihtiyalarnz olacaktr. Aklnzdakileri,
projelendirme srecinden - hayata geirmeye kadar ihtiya
duyduklarnz iin, sahip olduunuz kaynaklarn yeterli olmad
durumlar olabilir.
Giriiminiz iin kollar svadnzda batan hesap edemediiniz
ihtiyalarla karlamak ok mmkn. Bu ihtiyalar karlayp engelleri amadan da, giriimlerinizi kazanl bir i ekline
dntrmek hi kolay deil.
te burada, sizlere eitli konularda destek olmak ve aklnzdaki
soru iaretlerini gidermek iin, giriim hzlandrclar devreye
giriyor... htiyacnz olan sermayeye sahip misiniz? Hangi kitleye
hitap edeceksiniz? Fikrinizi sunacanz grubun dinamii, fikrinizi
kabul edecek mi? Hayata geirmeye karar verdiiniz fikir ve i
konusunda, yeterli bilgi ve tecrbeniz var m? Giriiminizin
ilerlemesini salayacak en nemli faktrlerden birisi olan
networke sahip misiniz?
43

te, bu gibi sorularla ba baa kaldnz anda uluslararas

Giriim Hzlandrclar zerinizden byk bir yk alabilir.
alma prensipleri basit. Sizin hangi konuda destee ihtiyacnz
var ise, size o konuda destek veriyorlar. Projenizin geliim
srecinde hep yannzda oluyorlar ve kazancnzn bir blmne
ortak oluyorlar ya da kredi sistemine benzer bir geri deme
program oluturuyorlar.
Yeni giriimlere ve giriimcilere destek olan bu kurumlar, ou
zaman devlet tarafndan da nemseniyor ve destekleniyor.
Hzlandrclar, ounlukla; devletle, yerel ynetimlerle ve
niversitelerle yakn alt iin, seilen projelere - AB Hibeleri
ve ek destekler salamas da mmkn olabiliyor.
Says hzla artan bu irketlerin arasnda, daha nce Trk
giriimcilere destek olanlar da bulunuyor. te, sizler iin en
iyilerin arasndan setiimiz giriim hzlandrclar...
*) Y Combinator
*) AncelPad
*) 500 Startups
*) MuckerLab
*) Health Box
*) Techstars
*) Zero To 510
*) Alchemist
*) University of Chicago New Venture Challenge . . .
44

Tabii daha nce de belirttiim ve isimlerinden bahsettiim, bu

tr giriim hzlandrclarnn yerli versiyonlarda mevcut.
Ayrca, giriimcilik konusunda ulusal ve uluslararas boyutlarda
yaplan bir ok aratrmada, zenle hazrlanm baz raporlarla
da karlayoruz, yle deil mi?
Bunlar arasnda altar aylk dnemler halinde dzenli olarak
yaynlanmakta olan EO - Entrepreneurs Organization & Global
Entrepreneur Indicator (Kresel Giriimcilik Gstergesi - 2016)
aratrmalarnn sonuncusu da getiimiz gnlerde yaynland.
Rapor Trkiye ve dnyadaki geen 6 aya ynelik analizler ile
gelecek 6 ayn ekonomik trendlerini ve byme beklentilerini
ieriyor. Global Entrepreneur Indicator aratrmas bu yl,
EOnun 50 lkedeki 10.000i aan saydaki yesinin 7.000inin
grlerine bavurularak, ubat ay ierisinde yapld.
Raporun detaylar iinde en nemli gsterge; ankete katlan EO
- Trkiye yelerinin % 50 den fazlas nmzdeki 6 ay ierisinde
yeni bir i kurmaya scak baktklarn belirtmeleri
Yani; artlar ne olursa olsun, giriimcilikten dn yok!..
Daha nce de belirttiim gibi, iyi bir fikire ve donanma sahip
giriimciler iin, bu giriimciliklerinden vaz gemeleri pek yle
kolay olmuyor. Bunun en byk sebebi de, giriimciler iin hem
zel kurumlar hem de devlet kurumlar tarafndan devaml
destek hamlelerinin yaplmas. Basit bir rnek mi? Buyrun!
45

Gnmzde artk, giriimcilik deyince ilk akla gelen sektr olan

IT sektrne girmek isteyen giriimciler, lkemizin geliimi iin
zel bir ilgi alan oluturmakta ve bu konularda lke ynetimi
tarafndan, destekleyici almalar da devam etmekte!
te!.. Ar-Ge Reformu Kanunu tasarsndan baz kesitler;
zellikle Teknoparklar (Teknoloji Gelitirme Blgeleri) iinde
bulunan irketler ile Teknoparka gemek isteyen irketler iin;
kurum kazancndan dlmek kaydyla %20 z sermaye destei,
KDV + Gmrk Vergisi istisnas ve Yabanc Personel altrma
izni ile Ar-Ge + Teknolojik Tasarm ve Yazlm destekleri, lkede
Ar-Ge ve Teknolojik yatrmlarn, emekleme dneminden koma
dnemine girdiini iaret eden, en nemli gstergelerden biri...
Ayrca Ar-Ge ve Tasarm Merkezleri ile ilgili dnlen yatay ve
dikey baz deiiklikler, hem firmalarn Ar-Ge blmlerini para
harcama merkezleri olmaktan kartp, para kazanma merkezi
haline dntrecek, hem de ekonomik ibirlii ile ortak proje
yapma ve ortak zm retme alkanln, hzla geliecektir!..
Ar-Ge ve Tasarm, doas gerei rekabeti iinde barndran
kavramlardr. Yeni kanun tasarsnda fikirden - yatrma, her
konuda ciddi destek var. (Ar-Ge yapanndan Ar-Ge yaptranna,
Ar-Ge alanndan Tasarm personeline, Akademik katklardan
sektrel ibirliine, retim ve hizmetten - Sat ve Pazarlamaya,
Teknolojik alt yapdan standartlar zorlamaya, Yerel ve Ulusal
pazarlardan - Srdrlebilir kurumsal sosyal sorumluluk anlay
ile uluslararas pazarlarda marka olmaya...)
Yeterki bavuru yollarnda ve sonrasnda aksaklklar olmasn!..
46

Evet! Deerli Dostlarm

ok sevgili ve deerli Prof. Dr. Acar Baltan da belirttii gibi
Giriimcilik dahil hayatn her aamasnda baarl olmak iin,
hayal etmek, uzun vadeli dnmek ve istemek ok nemlidir.
Ancak, azim ve kararllk daha da nemlidir. Zaten hayallerinizin
hayata gemesi; gereken bilgi ve bilinle, yeteneinizin olduu
alanlara odaklanmakla mmkndr.
nk byle olduu zaman kii baarmak iin gereken disiplini
gsterir ve ald olumlu sonular karsnda takdir grr. Bunun
sonucunda da; yeni kazand davranlar geliir ve ancak o
zaman hayallerine ulamas mmkn olur. Aksi takdirde kiinin
yeteneinin olmad alanda gsterdii azim boa gider. Geriye
de hayal krkl, sululuk ve deersizlik duygular kalr.
Benim hayattan edindiim deneyime gre, kestirme yol ve
sihirli bir forml yoktur. Ben baarnn drt temel koula bal
olduunu dnyorum: Yetenekli olduu alana odaklanmak,
bu alandaki etkinlii hayatnn merkezine almak (gece, gndz,
mesai saati, yoruldum demeden almak), insanlara kendini iyi
hissettirmek ve sonra da kendine gvenmek.
Amerikan psikolojisine merakl olanlar, baarn n artnn
gven olduunu syler. Oysa gven; zor, zahmet ve emekle
alarak elde edilenler sonucunda gelimi olan yeterlilik
duygusundan baka bir ey deildir. Bu nedenle kiinin
hayallerini deil, gereklerini fark ederek onlarn peinden
gitmesi ve bu yolda terlemesi - sadece baarnn deil, mutlu ve
uyumlu ve de doyumlu bir yaamn kapslarn aar.
47

Hepimiz hayal kurmalyz...

Ve bakalarn da hayal kurmalar iin cesaretlendirmeliyiz!
Hayal kurmak...
nsanoluna verilmi en byk hediyedir!..
Richard Branson
48

Trkiyenin Hayal Haritas ve Giriimcilik

Getiimiz gnlerde her ne hikmetse (Herhalde kendilerine bir
yerlerden vahi geldi ) durup dururken, biliim sektrnn
dnya devi Intel, kendi pazarlama almalar iin deil, sadece
lkemizi ok sevdiinden olsa gerek bir rapor yaynlad.
Daha nce bahsettiim giriimcilikle ilgili eitli raporlara
ilaveten internette yaynlanan rapor, BT giriimcilii asndan
gerekten incelenmeye deer!.. Raporla ilgili haber yle
Trkiyenin giriimci ve yeniliki potansiyelini merak eden Intel,
yapt bir aratrmayla Hayal Haritas ve Giriimcilik DNAs adl
bir rapor yaynlad. Rapor Trkiyenin genel algs ve yeni neslin
hedefleri konusunda gereki referanslar sunuyor.
Intelin Future Bright ile gerekletirdii aratrmann ilk blm
toplumun genel bir fotorafn ekiyor. 10 ehirden 08 - 55 ya
aras yaklak 2 bin kiinin grlerini ieren ilk blmde lke
hayallerimizin meslek odakl olduunu gze arpyor. Giriim
fikirlerine dnebilecek retken hayal kurabilenlerimizin
oran da % 15te kalyor.
Raporun ikinci blmnde ise niversite rencilerinin
grlerine yer veriyor ve yantlar gayet olumlu. niversite
rencilerinin % 78i giriimci olma fikrine scak bakyor.
Giriimcilik konusunda en popler dikeyse teknoloji sektr.
rencilerin % 60 Trkiyeden milyar dolarlk irket kar m?
sorusuna evet yantn veriyor.
49

Future Bright irket Kurucu Orta Akan Abdula ve Intel Trkiye

Genel Mdr Burak Aydn, bu aratrmann ilgin sonularnn
gelecee hazrlanma konusunda nemli olduuna iaret ediyor
ve teknolojiyi tketen deil, teknoloji reten bir toplum haline
dnmemizin nemli olduunu vurguluyor.
Elbette bunun yolunun da, ncelikle hayal kurabilmekten
getiini ifade ediyorlar.
Sz konusu aratrma ile ilgili, bir ka kritik veri de u ekilde
08 - 55 ya arasnda kadn ve erkeklerle gerekletirilen
Trkiye Hayal Haritas Aratrmasna gre;
*) Yetikinlerin sadece yzde 14 hayal kuruyor
*) Her 10 katlmcdan 5i en byk hayali; sadece bir meslek
sahibi olmabilmek ve kendimi gelitirmek...
*) Hayale meslek ve maddiyat odakl yaklamann temel nedeni;
gelecei gvence altna alma kaygs
*) Hayalini meslek olarak tanmlayanlarn en fazla tercih ettii
meslek retmenlik (% 16) ve doktorluk (% 16) olurken, bunlar
futbolcu /sporcu / antrenr (% 9), sanat, pilot ve polis olmak
da (% 7) ile izliyor.
*) Hayali maddiyat odakl dnenlerin en fazla kurduu hayal
ise kendi iinin sahibi (% 9) olmak.
*) Hayal kurmay ok sevdiini syleyenlerin % 58i kadn,
50

metropollerde hayal kurma oran ise & 42. Yani kadnlar ve

kk illerde yaayanlar daha fazla hayal kurmaya meyilli.
Trkiyenin 15 ayr niversitede 500 niversite rencisiyle
gerekletirdii giriim odakl aratrmaya gre ise;
niversite rencilerinin % 78i giriimci olma fikrine olumlu
bakyor. Erkek rencilerde bu oran % 84e kadar ykseliyor.
Genlerin ana motivasyonlar yeniliki olmak ve kendi iini
kurmak.
Giriimci olmak istemeyenlerin ise % 39u giriimcilik ruhuna
sahip olmadklarn, % 33 risk almak istemediklerini belirtiyor.
niversite rencilerinin giriimcilik rol modeli srasyla Yemek
Sepeti. Comun kurucu orta Nevzat Aydn ile Applen kurucu
ortaklarndan Steve Jobs ve de Facebookun kurucu orta Mark
Zuckerberg. (Sekin Akolu ve Melek Saraa teekkrlerimle)
Trkiyenin hayal haritas ve giriimcilikle ilgili aklamalar byle!
Aslnda her ey bir yana zellikle sektrel pazara ynelik yaplan
bu deerlendirmeler iin, Intele teekkrlerimizi sunuyoruz.
Ayn tr, aratrma almalarnn; zellikle uluslararas network
marketing irketleri tarafndan da yapldn biliyoruz...
Daha sonraki yllarda da, gerek verilerle yaplan tm bu
aratrmalarn; giriimci dostlarmza, yapacaklar hamle ve
atlmlarda, k tutmasn diliyorum!..
51

Giriimciler;
Basit anlamyla engelleri ve frsatlar ayrt edip
Her ikisini de kendi avantajna evirebilendir!..
Victor Kiam
52

Giriimcilikten Gzel Haberler...

GittiGidiyor.Com - HepsiBurada.Com - Sahibinden.Com Markafoni.Com Vs. gibi ok gzel giriim rneklerinden sonra...
PerakendeBlten.Com dan... Trendyol.Com; ylda 20 milyon
rn sat ile Trkiye 2016 nn en byk e-ticaret sitesi oldu!
Dnya Ekonomik Forumu tarafndan 2016 ylnn Gen Kresel
Lideri seilen Demet Mutlunun kurduu Trendyol.com ylda 20
Milyon rn satarak Trkiyenin en byk e-ticaret sitesi oldu.
Trkiyede online alveri yapan kadnlarn %70ine ulaan
trendyol.com, ciro ve byme hz asndan, tm dnyada
istisnai rneklerden biri haline geldi.
2010 ylnda kurucusu Demet Mutlunun evinde kk bir ekip
ile balayan Trendyol.comun baar hikayesi, bugn Trkiyenin
drt bir yanndan 12 milyon mteriye ylda 20 milyon rn
sat ile devam ediyor. 2017 ylnda 1.5 milyar TL ciro
hedefleyen Trendyol.com, ciro ve byme hz asndan tm
dnyada parmakla gsterilen rneklerden biri oldu.
53

Moda e-ticaretinde sektr lideri olan Trendyol.comun hedefi

moday herkes iin ulalabilir klmak. Bugne kadar internetten
alveri yapan tm kadnlarn % 70ine ulaan Trendyol.com,
satnn 3te 2sini byk ehirler dna gerekletiriyor ve
Trkiyenin her yerinden her an en gncel moda trendlerine ve
yzbinlerce rne eriim frsat sunuyor.
Baars dnya apnda dikkat eken Trendyol.com, bugne
kadar dnyann en nemli teknoloji yatrmclarndan Tiger
Global, KPCB ve Avrupa Kalknma Bankasndan yatrm ald.
Trendyol.comun yatrmclar ayn zamanda Google, Facebook,
Amazon ve Linkedin gibi sektr lideri irketlere yaptklar
yatrmlarla da biliniyor.
Trendyol.com ibirlii yapt markalar da bytyor...
Her ay 35 milyon ziyaret alan site, ylda 2.000 den fazla yerli ve
yabanc markann satn gerekletiriyor. Gnde 55 bin siparii
mterilerine ulatran Trendyol.com da tm alverilerin
%40n. yeni sezon rnleri oluturuyor.
alt birok marka iin, nemli bir sat kanal haline gelen
Trendyol.com, markalarn bilinirliklerinin artmasna da katkl.
Trendyol.comda birok marka 1 gnlk online sat ile tm
maazalarnn 1 haftalk satlarndan fazla ciro elde edebiliyor.
Dnya Ekonomik Forumu tarafndan dzenlenen Gen Kresel
Liderler listesinde 2016 ylnda Trkiyeden seilen tek lider olan
54

Demet Mutlu, ksa sre iinde dnyann byk yatrmclarnn

ilgisini ekmelerini dinamizme balyor.
Daha nceki yllarda Facebook kurucusu Mark Zuckerberg,
Google kurucular Larry Page ile Serge Brin ve de Leonardo Di
Caprio gibi isimlerin seildii, Trkiyeden de Ali Ko, Ferit
ahenk gibi i insanlarnn yer ald Gen Kresel Liderler
topluluunun bir paras olarak Trkiyedeki giriim ve teknoloji
ekosistemine katkda bulunmaya devam edeceini vurgulayan
Demet Mutlu, aklamalarna...
Facebook, Google, Amazon gibi dnyann en byk internet
irketlerinin yatrmcs olan Tiger Global, Kleiner Perkins
(KPCB)e ek olarak geen yl Avrupa Kalknma Bankas (EBRD) da
yatrmclarmza dahil oldu. Trendyol.com KPCBnin Trkiyede
yatrm yapt tek irket. Facebook, Youtube ve Instagram gibi
global markalarn stratejik partneri ve Trkiyedeki en byk i
ortayz. Ksa sre iinde dnya leinde ciddi bir prestij elde
ettik eklinde devam etti.
Trendyol.comda ulatklar baary kalc ve srekli klmak iin
zenle altklarn belirten Demet Mutlu, Biz yola karken
Trkiyede moda e-ticareti pazar yok denecek kadar kkt.
Trkiyenin, gen nfusu ve hzla artan internet penetrasyonu
ile e-ticaret iin ok yksek potansiyele sahip bir lke olduunu
biliyorduk. lk gnden itibaren ada ve yeniliki anlaymzla
mterilerimize en iyi hizmeti vermek iin alyoruz. diyerek,
szlerini noktalad!
Nasl?
Gzel bir haber deil mi? Ayn gzelliklerin devam dileiyle...
55

STK lar ve Sosyal Sorumluluk Projelerinde Giriimcilik

STK Sivil Toplum Kurulular ve SSP Sosyal Sorumluluk Projeleri
deyince, zgemiimde de greceiniz gibi Birok Sivil Toplum
Kuruluunda yeliklerim ve aldm st dzey grevler yannda,
hemen aklma; Ankara merkezli kurulu almalarndan sonra
2005 ve 2006 yllarnda gnll danman ve fahri koordinatr
olarak, kurumsal iletiim almalarna katkda bulunduum
STGM Sivil Toplum Gelitirme Merkezi geliyor. (Sayn Sunay
Demircan ve Sayn Gamze Gkere en iten teekkrlerimle!..)
Daha sonraki yllarda sivil toplum kurulularnn, lkemizdeki
demokratik karar alma srelerinde etkin rol almas ve sivil
toplum hareketinin glendirilmesi amacyla yol almakta olan
STGM, Dernek yaps ile gzel almalarna devam etmekte
56

Bu blmde, zellikle kar amac gtmeyen gnll giriimci

dostlarmza destek olmak dncesiyle; STGM nin, TACSO ile
birlikte yrtt, AB nin sivil toplum faaliyetlerine ynelik
hibelerine, STK larn eriimini gelitirmeyi hedefleyen alma
programlarndan bahsetmek istiyorum.
TACSO (Sivil Toplum Kurulular in Teknik Destek Program),
sivil topluma destek amal 2009 ylnda balatlan bir AB projesi
olarak, 2009 ylndan beri Trkiyedeki almalarn srdryor.
Avrupa Birliine girme srecinde olan Bat Balkan lkelerinde
sivil toplumun glendirilmesi amacyla AB desteiyle balatlan
bir program. Trkiyedeki kaynak kuruluu STGM ile birlikte ok
etkin almalar yapmakta ve AB Hibe Programlarndan destek
almak isteyen Sivil Toplum Giriimcilerine yardmc olmakta
Bu konu eer ilgi alannz iine giriyorsa?
ncelikle TACSO Trkiye - STGM ile temasa gemeniz, Trkiye
de sivil topluma ynelik destek programlarnn ileyi erevesi
hakknda, bilgi sahibi olmanzda yarar var.
Ayrca, bu temaslarnz erevesinde; sivil toplum projelerine
ynelik AB Hibe programlar ile farkl AB Hibe Programlarnn
Teklif arlarna bavuru iin kullanlan, Prospect ve PADOR
online veri tabanlar hakknda da bilgi sahibi olabilirsiniz.
zellikle; kadnlara, ocuklara, genlere ve engellilere ynelik
tm sivil toplum projelerinizde uzun vadeli hedefleriniz iin, bu
tr uluslararas destekler, projelerinizin amalar dorultusunda
belirli bir disiplin iinde yrtlmesi asndan, ok faydal!..
57

imdi de; sterseniz Son Olarak

Giriimcilikle ilgili bu kadar neriden sonra olaylara deiik bir
perspektiften bakalm ve bu konuda yaanm baz hikayelerden
dersler karalm. Ne dersiniz? (F2R.net|F+2+R = FKR den)
zellikle bir ekip ile alan giriimcilerimizin bu hikayeleri
dikkatle okumalarnda ok byk yarar gryorum.
1) Bilgi Paylam...
Kar-koca akamst saatlerinde normal bir iliki sonras du
almak zere oyalanmaktadrlar. Ksa bir sre sonra ikisi birden
banyoya nce girebilmek iin yataktan frlarlar. Koca atik kar
ve hemen kendini banyoya atar. Kars plak vaziyette elinde
bornozu ile birlikte banyonun nnde kalverir.
Tam o srada kapnn zili alar. Koca dua girmitir bile. Zili
duyar ama karsnn aacandan emin olarak duymazdan gelir.
Zilde srarla alar durur. Kadn pr tela, alelacele bornozunu
giyerek kapy aar.
Kapda gayet yakkl gen bir adam durmaktadr.
Adam; kadnn einin yakn arkada X olduunu belirterek,
kocasnn evde olup olmadn sorar. Kadn, einin banyoda
olduunu syler. Adam kadn yle bir szer, bornozun iinde
ok gzel grnyorsunuz der. Kadn birazck utanma ile birlikte
glmser. Adam, hemen orada kap aralnda bornozunuzu
zerinizden karp atarsanz size 500 $ derim der. Kadn bir an
dona kalr. Olur, mu? yle ey der!..
58

Sonrasnda da, neden olmasn diye dnr ve kabul, der.

Bornozunu geriye doru iterek vcudundan aaya brakr.
Vcudunun tm gzellii ortaya kar. Adam ok keyiflenir.
Muhteem!.. oooook gzelsiniz der ve 500 $ verir.
X, tam arkasn dnp gidecekken, kadna dnerek size bir teklif
de daha bulunabilir miyim? der. Kadn nedir? diye sorar. Adam,
hemen imdi burada kapnn arkasnda birlikte olalm. Size seve
seve 1.000 daha deyeyim, der. Kadn nce hayr der, sonra
yine ksa gnn kar neden olmasn diye dnr. Peki, der.
Netice de adamla ksa sreli de olsa gzel bir birliktelik yaarlar.
Adam daha sonra ok teekkr ederim, diyerek kadn bir kez
daha ihtirasla ptkten sonra 1.000 $ da verir ve gider.
Kadn kapy kapatr salona geerken banyodan kan ei, kim
geldi diye seslenir. Kadn arkadan X geldi seni sordu, ben de
banyoda olduunu syledim. Sonra da sana selam syledi ve
gitti der.
Adam; Haaaa... 1.500 $ borcu vard, onu getirecekti!.. Sana
onu brakt deil mi? der!
1. Hikyeden kartlacak ders;
Eer bir ekipte alyorsanz bilgiyi saklamayn, paylan. Karar
aamalarnda belirleyici olabilir. Bylece yanl anlalmalarn ve
darya kar kt duruma dmenin nne geebilirsiniz.
2) bilgisi ve deneyim...
59

Aracnn direksiyonuna geip kiliseye gitmek zere yola koyulan

Rahip yolda yrmekte olan bir Rahibeye rastlar. Aracn
durdurur ve kiliseye kadar onunla gelmek isteyip istemediini
sorar. Rahibe arabaya biner ve bacak bacak stne attnda
bacaklarnn tm gzellii ortaya kar.
Rahibin gz kayar ve ona bakaym derken ksa bir sre iin
aracn kontroln kaybeder. Arac tekrar kontrol altna aldktan
sonra sa elini rahibenin baca stne koyar. Rahibe ona bakar
ve yle der, Sayn Rahip, 129. ayeti hatrlyor musunuz?
Utantan kpkrmz olan Rahip derhal elini ekerek Rahibeye
zrlerini sralar. Bir mddet sonra akl tekrar karr ve vites
deitirme bahanesiyle Rahibenin bacana tekrar dokunur.
Rahibe ayn soru ile karlk verir : Sayn Rahip, 129. ayeti
hatrlyor musunuz?
Utancndan yine kzaran Rahip elini eker ve Afedersiniz
kardeim, insanolu zayf debiliyor der.
Kiliseye vardklarnda Rahibe arabadan iner ve tek kelime bile
sylemeksizin, ancak ok manal bir bakla ortadan kaybolur.
Rahip aceleyle ieriye koturur ve bir ncil alarak 129. ayeti aar.
129. ayet yle demektedir. stekleriniz iin yukarlara gidiniz,
onu daha yukarlarda araynz. Orada gzellikler bulacaksnz.
2. Hikyeden kartlacak ders;
Hedefleriniz ve grev tanmlarnzla ilgili her zaman detayl bilgi
sahibi olun, aksi takdirde frsatlar karabilirsiniz!..
60

3) Organizasyon emas ve hiyerari...

Pazarlamac, sat efi ve sat mdr bir len paydosunda
lokantaya doru yrmektedirler. Parktaki banklardan birinin
zerinde sihirli bir lamba bulurlar. Sonra lambay alp ovarlarlar
ve gerekten de lambann iinden bir Cin kar.
Aslnda beni lambadan kartan kiiye 3 dilek hakk veriyorum
ama sizler kii olduunuz iin hepinizin birer dileini gerek
yapacam der, Cin. Sat efi hemen arszca atlarak nce
ben diyerek srann nne yerleir. Bahamalarda, muhteem
bir sahilde tatil yapmak istiyorum. Tatilim hi bitmesin ve hibir
dert hayatma girmesin diye dileini ifade eder. Ve hooop,
ortadan kaybolur.
Sonra da pazarlamac atlr ve imdi sra bende der.
Hayallerimdeki kadnla gney sahillerinde alemlere akmak
istiyorum der ve hooop, o da ortadan kaybolur.
imdi sra sende der... Cin, sat mdrne...
Sat mdr de Bu iki sala leden sonra, ilerinin banda
grmek istiyorum der.
3. Hikyeden kartlacak ders;
stnz olan birinin veya birilerinin her zaman iin sizden nce
konumasna izin verin!..
4) Ekip almas...
Bir mafya babas evli bir kadnla iliki kurmu. Bir gece kocas
61

yok diye kadnn evine gitmeye karar vermi ve adamlarna Ben

ieri girdikten sonra hemen byk bir branda ayarlayn ve
pencerenin hemen altna drt ucundan gerin demi.
Sonra da ne yapacaklarnn talimatn vermi;
Kadnn kocas gelirse kapy bir kere aldrn, ben aaya
atlayacam, yakalanp karizmay izdirmeyelim Tamam m?
Adamlar, Ba stne patron demiler.
Mafya babas kadnn evine girmi, tam yataa uzand anda
evin kaps alnca, bizimki kendini tereddtsz pencereden
donla 4. kattan aa frlatm.
Kadn zerine alelacele bir ey alp kapy am ki karsnda
patronun adamlarndan biri
Yenge demi adam mahcup bir ekilde nne bakarak,
Patrona syle branda bulamadk.
4. Hikyeden kartlacak ders;
Ekibinizi, becerikli ve zm retebilen bilgili insanlardan
kurmanzda her zaman sonsuz yararlar vardr!..
Tm giriimlerinizde yolunuzun ak olmas dileiyle...
Daha mutlu bir gelecek iin sevgiyle kaln!..
****************************************************
62

Giriimci dostlarma zel destek nerileri...

Evet deerli dostlarm,
Ulusal veya uluslararas giriimcilik, artk i dnyamzda
olmazsa olmazlar arasnda.
Giriimciliin en nemli artlarndan birisinin, kendinize
duyduunuz gven olmas gerektiini zaten biliyorsunuz. Daha
nce deindiimiz dier detaylar da mutlaka nemli. Ama
giriimcilik hamlelerinizde yar yolda kalmamanz iin, yatrm ve
iletme sermayesinin nemi de hi bir zaman tartlamaz.
Aslnda yine daha nce belirttiimiz birok deiik alternatif
giriimcilik desteklerinin yannda, devletimiz de giriimcilii
desteklemek ve i dnyasnda giriimcilerimizi gelitirmek iin
elinden geleni yapmaya alyor.
63

Ancak, bu konunun dier aktrleri; bazen senaryolarn, ilerine

geldii ekilde sahip olduklar pozisyonlara gre, kendileri yazp
- kendileri oynayabiliyor. (Tabii ki doal olarak... )
lkemizdeki ekonomi gazeteciliinin duayenlerinden, deerli
aabeyim Gngr Urasn - 10 Haziran 2016 tarihinde Milliyet
Gazetesindeki Olaylarn inden kesinde belirttii gibi...
BKY/Bireysel Katlm Yatrmcs... (Melek Yatrmclar)
Bireysel Katlm Yatrmcs bizim iin yeni bir kavram, yeni bir
meslek. Bazlar bu ii yapanlara Melek Yatrmc diyorlar.
BKY; kiisel maddi varlklarn (paralarn) ve tecrbelerini
(birikimlerini + becerilerini) baar ans grdkleri irketlere
balang aamasnda aktararak, irketlerin baarl olmasna
alacak kiilere verilen isim!..
Sadece tam vergi mkellefi gerek kiiler BKY/Bireysel Katlm
Yatrmcs olabiliyorlar.
irketler; BKY/Melek Yatrmc, olamyor!
Hazine Mstearl tarafndan yaplan dzenleme ile BKY/MY
ynetmelii 15.02.2013 tarihli Resmi Gazetede yaynlanarak
yrrle girdi. BKY/MY olabilmek iin bavuru annda yllk 200
Bin TL gelire veya 1 Milyon TL mal varlna sahip olmak ve de
Hazine Mstearlndan Lisans almak zorunluluu var.
BKYclar destekleyecekleri giriimlere mali/maddi olarak katk
yaptktan sonra (sermaye pay katlm demesi yaptktan sonra)
giriimlerin ynetim kurullarnda sz sahibi olmaya balyorlar.
64

Giriimler baarl olursa, BKYlar yatrdklar sermaye pay

lsnde kazan salyorlar.
Sistemin amac; sermaye ve bilgi yetersizliiyle byyemeyen
irketlere, bilgi ve parasal g sahiplerinin destek vermesi ve de
bylece pazar olan retimin artrlmas.
Bu tr yatrmlara destek verecek olanlara vergi teviki
salanyor. BKY lisansl gerek kiiler bu tr irketlere sermaye
olarak yatrdklar paray gelir vergilerinden debiliyorlar.
Hazine Mstearlnn Bireysel Katlm Sermayesindeki
gelimelerle ilgili verilerine gre; bugne kadar 373 kiiye BKY
(Melek Yatrmc) lisans verildi. 14 bavuru da incelemede
Hazine Mstearl verilerinde; baaryla sonulanan 14
projeye 3.9 milyon lira, ilemi devam eden 12 projeye 3.1
milyon dolar olmak zere, bugne kadar 26 proje iin 7.0
milyon TLlik bir yatrm hacminden sz edilmekte...
Melek yatrmclarn katksyla gerekleen ve gerekleecek 7
Milyon liralk yatrmlarn yapld ve yaplaca iletmelerin
yzde 90 mikro iletme (10 kiiden az alan olan ve ylda 1
Milyondan az ciro yapan), yzde 10u da kk iletmeler.
Yatrmlarn %88i yazlm, e-ticaret ve teknolojiyle ilgili iler.
Sadece %4 elektrik ve elektronik konusundaki yatrmlar.
Sonuta grlyor ki (1) Melek Yatrmc says fazla, (2)
Gerekleen proje az, (3) Gerekleen projelerin yatrm toplam
sadece 3.9 milyon TL (4) Melek Yatrmclarn katldklar ve
katlacaklar yatrmlarn tamamna yakn biliim teknolojisi
65

yatrmlar. Biliim teknolojisi yatrm ok ok nemli ama, esas

Melek Yatrmcdan beklenen retken sanayi yatrm deil mi?
373 BKY/Melek Yatrmcnn 3 ylda sadece toplam 26 projeye
katkda bulunmalar ve 3 ylda toplam yatrmlarnn 3.9 milyon
TL (milyar deil) olmas, BKY Meleklerinin henz bu ii ciddiye
almadklarn gsteriyor.
Sayn Gngr Urasn yazs, bu ekilde sona eriyor
Ksaca, bu blmde eer giriim konunuz; biliim + e-ticaret +
yazlm v.s ile ilgili deilse, zellikle BKY/Melek Yatrmclara ve
onlardan beklentilerinize dikkat edin demek istiyorum.
Yeni bulularlarla ilgili televizyon programlarn hatrlayacanz
ve o programlarda, dnyann en byk gc (para) ile en ileri
zekasnn kendilerinde olduunu zanneden yatrmclara kar,
katlmclarn yaad ar heyecan bo yere yaamamanz
diliyorum.
Melek yatrmclar biraz garantici oluyor
Neticede, giriimciliinizle ilgili misyonunuz ile vizyonunuz
arasndaki stratejik planlamanz ve swot analizinizi ok iyi
yapmanz ve de yola ondan sonra kmanz gerekiyor.
Bu yolu bir otoban olarak dnn. Bir giriimci olarak
amacnzn; stlendiiniz misyonla bulunduunuz noktadan,
gerekli yerlerde vereceiniz molalarda gerekli kontrollar
yaparak varmak istediiniz hedeflere ve vizyonunuza ulamak
olduunu biliyor ve de sizlere yolunuz ak olsun diyorum!..
66

imdi de isterseneiz kdemli giriimcilere bir kulakverin...

Fortune Dergisinin, 40 Ya Alt En Baarl Yneticiler Listesinde
2016 dan nceki yllarda yer alan baarl isimlerden Kasm 2016
daki Yeni giriimcilere altn tler balkl rportaj zeti yle!
Giriimci olma yolundaysanz bir an nce adm atmanzda fayda
var. Fortune 40 Ya Alt Yneticiler listesinde nceki yllarda
yer alan ve giriimcilik ynleriyle bir hayli dikkat eken baarl
isimlerden yeni giriimcilere altn tler
*) Sina Afra (Markafoni Kurucu Orta, Evtiko CEOsu ve
Kurucusu, Giriimcilik Vakf Bakan) ... Fikrinize ak olmayn
Markafoniyi kurduumuz zaman bir melek yatrmcdan
irketin yzde 15i karlnda 300 bin euro yatrm aldk.
Temmuz 2011de Markafoninin hisselerinin yzde 70e yakn
129 lkede faaliyet gsteren Naspersa bal MIH-Allegro
tarafndan satn alnd. Anlamann doal seyri gerei, nc
yln sonunda yani 2014 senesinin mays aynda Naspers Grubu
Markafoninin tamamn ald. Bu, dijital ekosistemde Trkiye
deki hl en byk nc sat operasyonu zellii tayor.
Hepimizin hayatnda kaybettiimiz anlar veya baarszlklar
vardr. Kaybetmek hayatn bir doal bir paras ama param yok
demekle fakirim demek arasnda byk farklar var.
67

Kaybedince bundan ders karmay ve yeniden ayaa kalkp,

devam etmeyi bilmemiz gerekiyor. Baarszl kendi lehimize
kullanmak iin baarszlklarn ortak dinamiklerinden uzak
durmalyz. Baar herkesin fikir sahibi olduu ama ok az sayda
insann bilgi sahibi olduu bir alan. Baarnn byk blmnn
ansa dayal olduuna inanyorum. Aklnza bir fikir geldiinde o
fikre sakn ak olmayn ve soukkanl bir ekilde fikrinizi iyi
deerlendirin. Bir fikre gerekten inanyorsanz, o fikrinizi
uygulamaya geirin.
*) Tolga Kabata (GittiGidiyor.com Kurucusu) ... Hata yapmak
kadar gzel bir ey yoktur
Giriimcilikte fikir sabit bir gzlem olmamal; daha ok yn
tayin etmek olarak dnmek lazm. Fikrin uygulamaya gemesi
annda ciddi revizyonlar gerekebiliyor. Benim baarl tm i
fikirlerim ayn sreten gemitir. GittiGidiyor bir pazaryeri
modeliydi ama servis fiyatlamasndan, deme sistemine kadar
her paras Trk tketicisinin ihtiyalarna gre yllar iinde ekil
deitirdi. lk gnk fikrimiz ve uygulamamz kalsayd, iki sene
iinde batard i.
Bizim baladmz dnemde yatrm ancak aile ve yakn
dostlardan gelebilirdi. GittiGidiyor, kurucularnn kurulu
sermayesi ile balad, iki yl iinde kra geti ve eBaye satld
gne kadar kazand tm paray iine geri yatrd.
Hata yapmaktan hi korkmam. ok yaptm, hl yapyorum ama
benimkisi bir i yap ekli. Ben iterasyon yapmay seviyorum,
hatalardan renip hep daha iyi bir rn, daha iyi bir mteri
mennuniyeti yakalammdr. Feed-back loop ile hatalarnzdan
68

renip memnuniyeti artrc iyiletirmeleri yaptnz srece

hatalar gelitirme frsatlardr. Baarnn gizli bir reetesi yok,
sadece olaslklar artran davranlar var. Az alarak olmaz,
yksek gayret art. Gnde 12 saat almay gze almadnsa,
giriimci olmamalsn.
Giriimci esnek olmal. Sabit fikirlilik byk engel. Yaptnz ite
mutlaka mteri davranlarn gzlemlemeli, renmeli ve
srekli olarak mteri tecrbesini iyiletirmelisiniz. Hata kadar
gzel bir ey yoktur, yeter ki lmcl olmasn, bir sr kk
hata sizi glendirir, byk hatalara engel olur... Baklk
sisteminin glenmesi gibi... Son olarak cesur olun; byk
dnmeden, davranmadan, byk olunmaz.
*) Fatih becer (Pozitron Kurucusu - Monitise MEA Bakan) ...
Giriimcilik herkese uygun bir saha deil
Pozitronu kurumlara yazlm ve donanm zmleri sunmak
iin 2000 ylnda kurduk. Bu srete dnyada yaanan teknoloji
devrimlerini srekli olarak takip ediyorduk. 2006 ylnda
gelecein, mobil uygulama ekosistemlerinde olduunu fark
ettik ve bu alana odaklandk. 2006dan itibaren mobil bankaclk
ve deme sistemleri bata olmak zere m-ticaret, gvenlik ve
mobil saha sat zmleri alanlarnda faaliyet gsterdik.
Trkiyenin ve dnyann nde gelen irketlerini mobil kanala
tadk. Zamanla Trkiye dnda aralarnda ABD, Almanya, Katar
ve Birleik Arap Emirliklerinin de bulunduu toplamda 12 farkl
lkeye mobil yazlm rnleri ihra eden bir irket haline geldik.
Mobil yazlm ihracatnda ise ilk 5e girdik. Ardndan Monitise,
Pozitronu 100 milyon dolara satn ald.
69

Kanmca giriimcilerin kesinlikle zgn ve aya yere basan

fikirlerin peinden komas lazm. Bulunduklar lkenin ve
pazarn artlarna uygun hareket etmeleri lazm. Kopya ilerden
uzak durup, kendi bilgi birikimlerine uygun sahalar tercih
etmeleri de bir dier kritik nokta. Yllarca mhendislik okumu
birinin sadece moda diye e-ticarete girmesi ok byk ihtimalle
baarsz olmasna neden olacaktr. Giriimcilik herkese uygun
bir saha deildir. Kiinin riskleri lp kararlarn analitik ekilde
vermesi, evre basks, arkada dolduruu ya da kendini
kandrarak hareket etmemesi en salklsdr.
*) Emre Aydn (ieksepeti.com Kurucusu) ... Vazgemeden
aln
Bir gn baka bir ehre iek siparii gndermek istediimde
yaadm zorluktan sonra ieksepeti gibi bir servise ihtiyacm
olduunu hissettim. Hayalimi gerekletirmek iin bakasndan
para talep etmek hi aklma gelmedi ve dardan sermaye
arayna gemedim. Arabam dahil tm birikimimi bu ie
ayrdm, bandan itibaren tasarruflu ve kendi ayaklarnn
zerinde durmaya alan bir irket yarattm. irket bydkten
ve kr etmeye baladktan sonra yatrmclar bana gelmeye
balad ve stratejik olarak ieksepetine bir ey katma ihtimali
olan iki yatrmcy irket bnyesine aldm.
irketi sfrdan kurup bytrken tahmin ettiinizden ok daha
fazla sayda hata yapyorsunuz. Baarsz giriimlerimizin yan
sra yenilebilir hediyeler ve kiiye zel hediyeler gibi ok baarl
ilerimiz de oldu. Ders alnd mddete baarszlklarn tm
ekip ve takm arkadalar iin hem kanlmaz - hem de bir hayli
retici olduunu dnyorum.
70

Uzun vadeli baarnn tek yolu hi vazgemeden ok almak.

Ksa srede para kazanmak isteyen hi kimsenin byk baar
elde ettiini grmedim. Aksine uzun vadeli baarlar elde
edenlerin neredeyse tamam, amac para kazanmak olmayan,
kazanaca parayla ne yapmak istediini daha nceden hi
planlamam kiiler oluyor.
*) Melis Gta (Modacruz Kurucusu) ... Hedeflere odaklann
Amerikada lisans eitimimi tamamlam, iki yl boyunca eitli
start-uplarda tecrbe edinmi ve Trkiyeye dnmtm.
Burada artk giymediim ancak vermeye de kyamadm birok
kyafeti elden karmak zere araya girdim.
Araym sonucunda, stilimi beenip gardrobumdaki paralara
sahip olmak isteyecek kadnlara ulaabileceim bir platform
olmadn anladm.
Start-up tecrbemin de verdii motivasyon ile bu ii kendim
yapmaya karar verdim. Modacruzun ilk bataki sermayesi 6 bin
lira ve iime ynelik tutkumdu. Mays 2012den Temmuz 2014e
kadar tam zamanl iimden arta kalan tm zamanlarmda bu
proje zerinde altm ve Modacruzu melek yatrm aamasna
getirdim.
Daha nce Trkiyede kimsenin yapmad bir ii, doru
zamanda doru stratejiyle bytmeyi baardk.
Bence baar sonucun hedefe orants ile lmlenebilir veya
tanmlanabilir.
71

Son bir not

Artk kitabn sonlarna yaklatm dndm u gnlerde,
zellikle i dnyasyla ilgili sosyal medyada ok fazla paylam
yaplan Bill Gatesin Genlere 12 nerisi balkl yaz dizini,
olduka ilgin maddelerden oluuyordu.
Bir madde hari hepsine katlmamak ve sizlerle birkezde burada
paylamamak, olmazsa olmaz diye dndm. Maddeler yle;
1) Hayat adil deil, buna alsan iyi olur...
2) Dnya senin kendine saygnla ilgilenmez. Dnyann ilgisini
asl eken ey, senin kendini iyi hissetmek iin ne yaptn
olacaktr
3) Liseden mezun olur olmaz ylda 60 bin dolar kazanacan bir
i edinemezsin
72

4) retmeninizin gerekten sert biri olup olmadna karar

vermek iin, bir patronla tanana kadar bekleyin
5) aklp kaldnzda bu ailenizin suu deildir. Hata
yaptnzda szlanmak yerine, onlardan ders aln
6) Siz domadan nce, ebeveynleriniz iin hayat imdiki kadar
skc deildi. Yollarn sizin faturalarnz der, amarlarnz
ykar ve size nasihat ederken yeniden izdiler. Bu yzden
yamur ormanlarn ebeveynlerinizin ait olduu neslin
parazitlerinden temizlerken, kendi odanz derli toplu tutmay
da unutmayn
7) Okulunuzda da kazananlarla ve kaybedenlerle karlatnz.
Gerek hayattaki karlamalar byle olmayacak. Kimi okullarda
snfta kalan renciye defalarca yeni frsatlar verilir, derslerini
gemesi iin. Ancak gerek hayatta durum byle deildir
8) Hayat smestrler halinde yaanamaz. Btn yaz boyunca tatil
yapamazsnz ve ok az iveren size kendinizi bulmak iin yardm
etmeye hevesli olacaktr. Bu yzden zamannz iyi kullann
9) Televizyon gerek hayat deildir. Gerek hayatta insanlar
kafelerden kalkp ilerine gitmek zorundadrlar.
10) nek arkadalarnza iyi davrannz. Bir gn onlarn alan
olabilirsiniz
11) Geleceinizi kurabileceiniz yzyln i frsat Network
Marketingdir (Evet bu madde ok zel. Ve neredeyse 100 yl
kapsyor. Mthi bir ey - ne dersiniz? )
73

12) Baar iin nce kendinize inanmalsnz, daha sonra

harekete gemeli ve asla vazgememelisiniz!..
Grdnz gibi hemen hemen tm maddeler genlere ve gen
giriimcilere k tutacak nitelikte.
1 madde hari derken, bunun 11. madde olduunu tahmin
ettiinizi, zannediyorum.
nk bu maddenin; rnleri, irketi, lkelerii, kazan plan, ne
olursa olsun, merhaba dediiniz herkesi Anza kaydetmek
iin, her yolun mbah sayld network marketing sisteminde
yer alan aktrler tarafndan aktrmadan bu maddelerin arasna
yerletirildii, sosyal medyadaki yorumlar arasnda 1 numara.
Network Marketing aslnda giriimcilik konusunda ciddi bir yere
sahip. Ama kurallar tam olarak uygulandnda...
Ancak maalesef bu kurallarda ticaret kanunlar iinde net bir
ekilde yer almadndan bazen iin bandaki kiiler durumlar
kendilerine gre yorumlayabiliyorlar.
2000 li yllarn balarnda konuyla ilgili ABD - Almanya - KKTC ve
lkemizde, ciddi aratrmalar yapan, eitim - panel / seminer ve
konferanslar veren bir kii olarak, network ilgi alannz iindeyse
sizlere Trkiyede Networkn Kitab isimli e-kitabm tavsiye
ediyorum.
2012 ylnda tamamladm bu kitab, arzu ederseniz;
https://www.scribd.com/doc/101493206/Turkiye-de-Networkun-Kitabi-e-kitap adresinden cretsiz olarak indirebilirsiniz.
74

Ali Rza DEER

1955 stanbul doumlu, evli ve 1 ocuk babasdr.
renimini Kabata Lisesi'nden sonra ktisadi ve Ticari limler
Akademisi ve Marmara niversitesi Maliye Blmleri'nde srdrd.
alma hayatna 1973 ylnda tantm ve pazarlama sektrlerinden
balayp, 1977 den 2003 ylna kadar, kendi irketlerinde devam etti.
Bu alanlarda yaklak 30 yl; T. Bankas, Paabahe, Aygaz, zocam,
Lombardini, Honda, Rowenta, JVC, KP, IBM, Pima, Sandoz, ngiltere
Konsolosluu, Kaleterasit, Kalebodur, Kalekim, Kaledekor, Kalevit ve
anakkale Seramik v.s. gibi birok irkete, zellikle Trkiye'nin her
yerinde + KKTC de ve Almanya'da, reklamclk ve halkla ilikiler bata
olmak zere, eitli hizmetler verdikten sonra, emekli oldu.

Yurtiinde ve yurtdnda katld eitim almalar...

ISO 9001 - 14001 Toplam Kalite Ynetimi, Ynetim Danmanl, Alt
Sigma, Kaizen, Permission Marketing, Inovasyon, Performans, Sat ve
Pazarlama Eitimleri ile birlikte... Girne Amerikan niversitesi - Lions
Akademisi Eitmenlii ve Chiago, Indianapolis, Newyork / Uluslararas
Lions Kulpleri Birlii Genel Ynetmenlik ve "Stratejik Liderlik Eitimi"
sonrasnda ila, otomotiv ve kozmetik gibi sektrlerde Koordinatrlk
yaparak, Sivil Toplum Kurulular'nda grevler ald.

1980 li yllardan itibaren yesi olduu STK'lar ve grevler...

* Marmara Yelken Kulb Ynetim Kurulu yelii (1990 - 2011)
* Trk Caddebostan Balkadamlar Kulb yelii (1989 - 2004)
75

* Feneryolu Tenis Kulb As Bakanl ve Ba Hakemlii (1999)

* TED Tenis Eskrim Daclk Kulb yelii - Maslak (1990 - 2005)
* LTB & VTB - Veteran Tenisciler Birlii yelii ... (1990 - 2006)
* Beikta Jimnastik Kulb - Genel Kurul yelii (1986 - 2012)
* Trafik Madurlar Yardmlama ve Dayanma Dernei (Onursal)
* TYV Trkiye Yelken Vakf Denetleme Kurulu yelii (2012 - 2014)
* Trk Lions Beceri Kazandrma Vakf Bakan Yardmcl (1993)
* Ataky Lions Kulb yelii ve Hizmet Komitesi yelii (1981)
* st. Ethemefendi Lions Kulb - Onursal yelii ... (1999 - 2000)
* st. Sahraycedit Lions Kulb - Onursal yelii ... (1996 - 1997)
* stanbul Erenkoy Lions Kulb Bakanl (1982 ... 1992 - 1993)
* 118.Y Lions Akademisi Kurucu Bakanl ve Eitim (1994 -1995)
* KASDAV - Kadky Belediyesi Vakf & Vizyon Eitmenlii (2007)
* Uluslararas Lions 118.Y Ynetim evresi ... Genel Ynetmenlii
* LAY Lions stanbul Anadolu Yakas Sosyal Hizmet Vakf Bakanl
* Uluslararas Lions 118.Y Ynetim evresi Federasyonu Onur Kurulu
* Uluslararas Lions 118.Y Yn. ev. Fed. Denetleme Kurulu Bakanl
* Uluslararas Lions MD.118 Trkiye Konfederasyonu. Konsey yelii

Halen; ila, kozmetik, gda, tantm ve eitim sektrlerinde...

(Ylbak, KRC, Sporturist, MYK, Renoval, UN Global Compact - TR)
Danmanlk, Eitmenlik ve Genel Koordinatrlk grevleriyle birlikte,
Marka & Sosyal Sorumluluk Projeleri, Birlemi Milletler Kresel
lkeler Szlemesi & Kurumsal Sosyal Sorumluluk & Srdrlebilirlik
gibi konularda 'Proje Bakan' olarak almalarna devam etmektedir.

Tm; e-kitap, makale, slayt sunum ve raporlar iin...

https://www.scribd.com/user/163558204/alirizadeger
erik Fabrikas + Kobitek.com + MuhasebeDR.com + KRC Blog
76

****************************************************
AL RIZA DEER . . . . . . . . D S C K L K E N V A N T E R
****************************************************
* Gvenilir'dir, yar yolda brakmaz.
* Tartmalardan holanmaz, uzlamac'dr.
* ounlua gre hareket eder.
* Kendine gvenlidir, kompleksleri yoktur.
* Mantksal dnr, sistematik davranr, i bitiricidir.
* Salam admlarla ilerler, ayaklar yere basar, gerekidir.
* Standartlara bal ve planlanm ilerde yer almak ister.
* Takm alsmasna uygun, lider ve yardmsever'dir.
* Sabrldr, iyi bir dinleyici'dir.
* Duygularn kontrol eder, ama kolay adapte olamayabilir.
* Anlamsz davranlara ve szlere tahamml edemez.
* Denenmi, test edilmi olanlar tercih eder!..
****************************************************
77

Daha Mutlu Bir Gelecek in;

Sevgi ve Sayglarmla!..
78

Ali Rza DEER

Tel: 0216. 363 66 60 ....................... Gsm: 0532. 345 71 46
.Gnaltay Cad. 3.Yol Sok. 4/2 ........... Kozyata - STANBUL
79

Ali Rza DEER

2017

ArdAkademi
DJTAL YAYINLAR
80

GRMC
DOSTLARA
ZEL NERLER
81