Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

PHN 1
LU THUT TON (FLOWCHART)
Cc k hiu biu din lu thut ton, cch biu din cc cu trc iu khin r
nhnh, cu trc lp v cc k thut lin quan n lu thut ton.
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim : Lu thut ton l cng c dng biu din thut ton, vic m t
nhp (input), d liu xut (output) v lung x l thng qua cc k hiu hnh hc.
I.2. Phng php duyt :
Duyt t trn xung v duyt t tri sang phi.
I.3. Cc k hiu :

Trang 1

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

I.4. Cc cu trc iu khin c bn :

a. Cu trc tun t : Tun t thc thi tin trnh. Mi lnh c thc thi theo mt chui
t trn xung, xong lnh ny ri chuyn xung lnh k tip.

V d: Nhp vo 3 s nguyn a, b, c v xut ra mn hnh vi gi tr ca mi s tng ln 1.

b. Cu trc iu kin : chn mt trong hai trng hp.

if : Ch xt trng hp ng.

Trang 2

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

V d: Nhp vo s nguyn n. Kim tra nu n > 0 tng n ln 1 n v. Xut kt qu.

Trang 3

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

ifelse : Xt trng hp ng v trng hp sai.

V d: Nhp vo s nguyn n. Kim tra nu n chn xut ra mn hnh n chn, ngc li

xut n l.
c. Cu trc lp : Thc hin lin tc 1 lnh hay tp lnh vi s ln lp da vo iu
kin. Lp s kt thc khi iu kin c tha.
for / while (Kim tra iu kin trc khi lp) : for thng p dng khi bit chnh
xc s ln lp. While thng p dng khi khng bit chnh xc s ln lp

Trang 4

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

V d: Nhp vo s nguyn n. Xut ra mn hnh t 1 n n.

do while (Thc hin lp trc khi kim tra iu kin)

V d: Nhp vo s nguyn dng n. Nu nhp sai yu cu nhp li.

d. Cc v d
Trang 5

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

V d 1: Gii v bin lun phng trnh: ax+b=0.

V d 2: Tnh tng :

Trang 6

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

V d 3: Tnh tng :

II. BI TP : V lu thut ton sau

Trang 7

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

II.1. Bi tp c bn
1. Nhp vo hai s x, y. Xut ra mn hnh tng, hiu, tch, thng ca hai s trn.
2. Nhp vo s nguyn n, kim tra xem n chn hay l v xut ra mn hnh.
3. Nhp vo ba cnh a, b, c ca tam gic. Xut ra mn hnh tam gic thuc loi tam
gic g? (Thng, cn, vung, u hay vung cn).
4. Nhp vo s nguyn n. Nu n>5 th tng n ln 2 n v v tr v gi tr n, ngc li
tr v gi tr 0.
5. Nhp vo s nguyn n. Tnh n! vi 0 n
6. Cho s nguyn n. Tnh tr tuyt i ca n
7. Tnh P = 1 . 3 . 5 . . . (2n+1) , vi 0 n
8. Tnh P = 1+ 3 + 5 + + (2n+1) , vi 0 n

16. m s lng c s chn ca s nguyn dng n.

17. In ra ch s u tin ca s nguyn dng n gm k ch s.
18. Cho 2 s nguyn dng a, b. Tm USCLN ca a v b.
19. Cho 2 s nguyn dng a, b. Tm BSCNN ca a v b.
20. Cho s nguyn dng x. Kim tra xem x c phi l s nguyn t khng?
21. Cho s nguyn dng x. Kim tra x c phi l s chnh phng khng?
22. Cho s nguyn dng x. Kim tra xem x c phi l s hon thin khng?
II.2. Bi tp luyn tp v nng cao
23. Tnh cc tng S sau :

Trang 8

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

24. Gii v bin lun phng trnh bc 2: ax2 + bx +c =0

25. Tnh cc tng sau : (dng bi tp kh)

PHN 2
Trang 9

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

CU TRC IU KHIN
I. TM TT L THUYT
I.1. Cc kiu d liu c bn trong C

I.2. Cu trc r nhnh

a. Cu trc if
if (biu thc iu kin)
{
<khi lnh> ;
}
b. Cu trc if else
if (biu thc iu kin)
{
<khi lnh 1>;
}
else
{
<khi lnh 2>;
}
V d: Gii v bin lun phng trnh: ax+b=0
#include <conio.h>
Trang 10

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

#include <stdio.h>
void main ()
{
float a, b;
printf ( \n Nhap vao a:);
scanf ( %f, &a);
printf ( Nhap vao b:);
scanf ( %f, &b) ;
if (a= = 0)
if (b= = 0)
printf ( \n PTVSN);
else
printf ( \n PTVN);
else
printf ( \n Nghiem x=%f, -b/a);
getch ();
}
I.3. Cu trc la chn switch
switch (biu thc)
{
case n1:
cc cu lnh ;
break ;
case n2:
cc cu lnh ;
break ;

case nk:
<cc cu lnh> ;
break ;
[default: cc cu lnh]
}
Trong :
ni l cc hng s nguyn hoc k t.
Ph thuc vo gi tr ca biu thc vit sau switch, nu:
o Gi tr ny = ni th thc hin cu lnh sau case ni.
o Khi gi tr biu thc khng tha tt c cc ni th thc hin cu lnh sau default
nu c, hoc thot khi cu lnh switch.
o Khi chng trnh thc hin xong cu lnh ca case ni no th n s thc
hin lun cc lnh thuc case bn di n m khng xt li iu kin (do cc ni
c xem nh cc nhn) .V vy, chng trnh thot khi lnh switch sau
khi thc hin xong mt trng hp, ta dng lnh break.
V d 1 : Vit chng trnh chn menu bng s nhp t bn phm.
Trang 11

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void ChonTD (int &chon)
{
printf ("Thuc Don") ;
printf ("\n1. Lau thai!") ;
printf ("\n2. Nuoc ngot!") ;
printf ("\n3. Ca loc hap bau!") ;
printf ("\n4. Chuot dong!") ;
printf ("\n Xin moi ban chon mon an!") ;
scanf ("%d",&chon) ;
}
void TDchon(int chon)
{
switch (chon)
{
case 1:
printf ("\nBan chon lau thai!") ;
break ;
case 2:
printf ("\nBan chon nuoc ngot!") ;
break ;
case 3:
printf ("\nBan chon ca loc hap bau!") ;
break ;
case 4:
printf ("\Ban chon chuot dong!") ;
break ;
default:
printf ("\nBan chon khong dung!") ;
}
}
void main()
{
clrscr() ;
int chon ;
ChonTD(chon) ;
TDchon(chon) ;
getch() ;
}
V d 2 : Vit chng trnh nhp vo thng , xut ra mn hnh s ngy ca thng va nhp
(Gi s thng 2 c 28 ngy) .
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void so_ngay (int thang)
Trang 12

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

{
switch (thang)
{
case 1:
case 3:
case 5:
case 7:
case 8:
case 10:
case 12:
{
printf ("\n Thng %d c 31 ngy ", thang) ;
break ;
}
case 4:
case 6:
case 9:
case 11:
{
printf ("\n Thng %d c 30 ngy", thang) ;
break ;
}
case 2:
{
printf ("\n Thng 2 c 28 ngy") ;
break ;
}
default:
printf ("\n Ban nhp thng khng ng!") ;
}
}
void main()
{
clrscr() ;
int thang ;
printf( Hy nhp thng : );
so_ngay(thang) ;
getch() ;
}

scanf(%d, &thang);

I.4. Cu trc lp
a. Cu trc lp for :
for (<biu thc khi gn>; <biu thc iu kin>; <biu thc tng/gim>)
{
<khi lnh>;
Trang 13

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

}
V d: In ra mn hnh bng m ASCII t k t s 33 n 255.
#include<conio.h>
#include<stdio.h>
void main()
{
for (int i=33;i<=255;i++)
printf("Ma ASCII cua %c: %d\t", i, i) ;
getch () ;
}
b. Cu trc lp while
< Khi gn>
while ( <biu thc iu kin>)
{
lnh/ khi lnh;
}
V d: Tnh gi tr trung bnh cc ch s ca s nguyn n gm k ch s.
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void main()
{
int n, tong=0, sochuso=0;
float tb;
printf ("Nhap vao gia tri n gom k chu so") ;
scanf ("%d",&n) ;
while(n>0)
{
tong=tong+n%10 ;
sochuso++ ;
n=n/10 ;
}
tb=(float)1.0*tong/sochuso ;
printf ("Gia tri trung binh la: %f", tb) ;
getch () ;
}
c. Cu trc lp do while
do
{
< khi lnh> ;
} while (biu thc iu kin) ;
Trang 14

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

V d : Nhp k t t bn phm hin th ln mn hnh m ASCII ca k t , thc hin n

khi nhn phm ESC (M ASCII ca phm ESC l 27).
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void main()
{
int ma ;
do {
ma=getch ();
if (ma !=27)
printf ("Ma ASCII %c:%d\t", ma, ma);
}while (ma!=27) ;
getch () ;
}
II. BI TP
II.1. Phng php chy tay tng bc tm kt qu chng trnh
Xc nh chng trnh c s dng nhng bin no.
Gi tr ban u ca mi bin.
Nhng bin no s b thay i trong qu trnh chy chng trnh th lp thnh bng
c dng sau:

V d: Cho bit kt qu ca on chng trnh sau:

void main()
{
int i, a = 4;
for(i = 0 ; i<a; i++)
printf(%d\n, i);
getch();
}
Chng trnh gm 2 bin i v a, ch c bin i c gi tr thay i trong qu trnh chy chng
trnh nn ta lp bng sau:
a c gi tr l 4

Trang 15

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Ti bc 4, gi tr ca i = 4 vi phm iu kin lp (i<a) nn vng lp kt thc. Do kt

qu in ra mn hnh:
0
1
2
3
II.2. Bi tp c bn
a. Cu trc if / if..else v switch :
1. Cho bit kt qu ca on chng trnh sau:
int a=9, b=6;
a++;
a=a+b--;
a=a+(--b);
if(a%2==0)
printf("Gia tri cua a la chan);
printf(Tong cua a va b la: %d, a+b) ;
2. Cho bit kt qu ca on chng trnh sau:
int a=7, b=8;
a++;
a=a+(b--);
--b;
a--;
a=(--a)+(--b);
if(a%2!=0)
printf("\n a la so le");
else
printf("\n a la so chan");
Trang 16

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

printf("\na = %d",a);
3. Cho bit kt qu ca on chng trnh sau:
int x=5, y;
y=x++ + 5;
printf(x=%d, y=%d\n, x, y);
y*=6;
x=y%7;
printf(x=%d,y=%d,y/x=%d, x, y, y/x);
4. Nhp vo hai s nguyn a, b. In ra mn hnh gi tr ln nht.
5. Cho ba s a, b, c nhp vo t bn phm. Hy tm gi tr ln nht ca ba s trn v in ra
kt qu.
6. Cho ba s a, b, c nhp vo t bn phm. Hy in ra mn hnh theo th t tng dn cc s.
7. Vit chng trnh nhp vo mt s nguyn n gm ba ch s. Xut ra mn hnh ch s ln
nht v tr no?
V d: n=291. Ch s ln nht nm hng chc (9).
8. Vit chng trnh nhp vo s nguyn n gm ba ch s. Xut ra mn hnh theo th t
tng dn ca cc ch s.
V d: n=291. Xut ra 129.
9. Nhp vo ngy, thng, nm. Kim tra xem ngy, thng, nm c hp l hay khng? In
kt qu ra mn hnh.
10. Nhp vo gi, pht, giy. Kim tra xem gi, pht, giy c hp l hay khng? In kt
qu ra mn hnh.
11. Vit chng trnh nhp vo ngy, thng, nm hp l. Cho bit nm ny c phi l nm
nhun hay khng? In kt qu ra mn hnh.
12. Vit chng trnh tnh din tch v chu vi cc hnh: tam gic, hnh vung, hnh ch nht
v hnh trn vi nhng thng tin cn c nhp t bn phm.
13. Vit chng trnh tnh tin cc TAXI. Bit rng:
- KM u tin l 5000.
- 200m tip theo l 1000.
- Nu ln hn 30km th mi km thm s l 3000.
Hy nhp s km sau in ra s tin phi tr.
14. Nhp vo 3 s nguyn dng a, b, c. Kim tra xem 3 s c lp thnh tam gic
khng? Nu c hy cho bit tam gic thuc loi no? (Cn, vung, u, ).
15. Vit chng trnh nhp vo s nguyn dng n. Kim tra xem n c phi l s chnh
phng hay khng? (s chnh phng l s khi ly cn bc 2 c kt qu l nguyn).
Trang 17

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

b. Cu trc lp
16. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int a=18;
for(int i=1; i<=a; i++)
if(a%i= =0)
printf("\t %d", i);
17. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
for(int i=0; i<5; i++)
{
for(int j=0; j<=i; j++)
printf(%d\t, j);
printf(\n);
}
18. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int i=10, s=0;
while(i>0)
{
if(i%2= =0)
s+=i;
else
if(i>5)
s+=2*i;
i--;
}
printf(s = %d,s);
19. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int a=18, i=1;
do
{
if(a%i==0)
printf("\t %d",i);
i++;
} while(i<=a);
20. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int a=11, b=16, i=a;
while( i<b )
{
if(i%2==0)
{
printf("\t %d", i);
Trang 18

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

break;
}
i++;
}
21. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int a=10, s=0, i=0;
while( i<a )
{
i++;
if(i%2==0)
continue;
else
s=s+i;
}
printf("s=%d",s);
22. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
int i=1,s=0;
while(1) // tc l vng lp khng bao gi dng
{
s=s+i++;
if(i%2)
i=i+2;
else
i=i+1;
if(i>20)
break;
}
printf("%d",s);
23. Vit chng trnh v hnh ch nht c kch thc nm (m, n nhp t bn phm).
V d: Nhp m=5, n=4
*****
*****
*****
*****
24. Vit chng trnh v hnh ch nht rng kch thc nm (m, n nhp t bn phm).
V d: Nhp m=5, n=4
*****
*
*
*
*
*****
25. Vit chng trnh v tam gic vung cn c c cao h (h nhp t bn phm).
Trang 19

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

V d: Nhp h=4
*
**
***
****
26. Vit chng trnh v tam gic cn rng c cao h (h nhp t bn phm).
V d: Nhp h=4
*
* *
* *
****
27. Vit chng trnh v tam gic cn c c cao h (h nhp t bn phm).
V d: Nhp h=4
*
***
*****
*******
28. Vit chng trnh v tam gic cn rng c cao h (h nhp t bn phm).
V d: Nhp h=4
*
* *
*
*
*******
29. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n. Lit k cc s nguyn t t 1 n n.
30. Vit chng trnh nhp vo hai s nguyn dng a v b. Tm c s chung ln nht v
bi s chung nh nht ca a v b.
31. Vit chng trnh m s c s ca s nguyn dng N.
V d: N=12 , s c s ca 12 l 6
32. Mt s hon thin l mt s c tng cc c s ca n (khng k n) bng chnh n.
Hy lit k cc s hon thin nh hn 5000.
V d: s 6 l s han thin v tng cc c s l 1+2+3=6.
33. Nhp vo ngy, thng, nm. Cho bit l ngy th my trong nm.
34. In ra dy s Fibonaci
f1 = f0 =1 ;
fn = fn-1 + fn-2 ; (n>1)
II.3. Bi tp luyn tp v nng cao
Trang 20

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

35. Ci t tt c cc lu v chng 1.
36. Nhp vo ngy, thng, nm. Kim tra xem ngy, thng, nm c hp l hay khng,
nu hp l cho bit ngy sau l bao nhiu.
V d: Nhp 31/12/2003, Ngy sau 01/01/2004
37. Nhp vo ngy, thng, nm. Kim tra xem ngy, thng, nm c hp l hay khng,
nu hp l cho bit ngy trc l bao nhiu.
V d: Nhp 01/01/2003, Ngy trc 31/12/2002
38. Nhp vo gi, pht, giy. Kim tra xem gi, pht, giy c hp l hay khng, nu hp
l cho bit gi sau 1 giy l bao nhiu v gi trc 1 giy l bao nhiu.
V d: Nhp 01:59:59, Gi sau 1 giy 02:00:00, Gi trc 1 giy 01:59:58
39. Vit chng trnh in ra bng cu chng t 2 n 9.
40. (*) V hnh cnh qut sau:

S dng cc hm cprintf(), textcolor(), delay(), kbhit(), thay i mu to cm gic cho

cnh qut xoay cho n khi nhn mt phm bt k.

PHN 3
HM CON (CHNG TRNH CON)
I. TM TT L THUYT
I.1 Cc hm con
c s dng nhm mc ch:
Trang 21

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Khi c mt cng vic ging nhau cn thc hin nhiu v tr.

Khi cn chia mt chng trnh ln phc tp thnh cc n th nh (hm con) chng
trnh c trong sng, d hiu trong vic x l, qun l vic tnh ton v gii quyt vn .
I.2 Khai bo hm con
<Kiu d liu ca hm> Tn hm ([ danh sch cc tham s])
I.3 Cch xy dng mt hm con
a. Kiu d liu ca hm : Gm 2 loi :
void : Hm khng tr v gi tr. Nhng hm loi ny thng ri vo nhng nhm chc
nng: Nhp / xut d liu , thng k, sp xp, lit k.
void Tn_hm (danh sch cc tham s)
{
Khai bo cc bin cc b
Cc cu lnh / khi lnh hay li gi n hm khc.
}
Kiu d liu c bn hay kiu d liu c cu trc: Kiu d liu ty theo mc ch ca
hm cn tr v gi tr g thng qua vic phn tch bi ton. Nhng hm loi ny thng s
dng trong cc trng hp: m, kim tra, tm kim, tnh trung bnh, tng, tch,
<Kiu d liu> Tn_hm ([danh sch cc tham s])
{
<Kiu d liu> kq;
Khai bo cc bin cc b
Cc cu lnh / khi lnh hay li gi n hm khc.
return kq;
}
b. Tham s : Xc nh da vo d liu u vo ca bi ton (Input). Gm 2 loi
Tham s khng l con tr (tham tr): Khng thay i hoc khng cn ly gi tr mi ca
tham s sau li gi hm. Tham s dng ny ch mang ngha l d liu u vo.
Tham s con tr (tham bin): C s thay i gi tr ca tham s trong qu trnh thc
hin v cn ly li gi tr sau khi ra khi hm. ng dng ca tham s loi ny c th l
d liu u ra (kt qu) hoc cng c th va l d liu u vo va l d liu u ra.
Lu : phi c du & trc tn tham s
c. Tn hm : t tn theo quy c t tn trong C sao cho tn gi ng vi chc
nng hay mc ch thc hin ca hm v gi nh.
d. V d
V d 1: Vit chng trnh nhp s nguyn dng n v in ra mn hnh cc c s ca n
Phn tch bi ton:
Input: n
- Gi tr n khng b thay i trong qu trnh tm c s do tham s ca hm l tham tr.
Trang 22

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Output: In ra cc c s ca n
Xc nh tn hm: Hm ny dng in ra cc c s ca n nn c th t l LietKeUocSo
#include<conio.h>
#include<stdio.h>
void LietKeUocSo (int n)
{
int i;
for( i=1; i<=n; i++)
printf(%5d, i);
}
void main()
{
int n;
printf(Nhap n = );
scanf(%d,&n);
printf("Cac uoc so cua n : " );
LietKeUocSo(n);
getch( );
}
V d 2: Vit chng trnh nhp s nguyn dng n v tnh tng S = 1+2+ + n, vi n>0
Phn tch bi ton:
Input: n
- Gi tr n khng thay i trong qu trnh tnh tng tham s ca hm khng l tham tr.
Output: Tng S
- Tr v gi tr ca S.
- S l tng cc s nguyn dng nn S cng l s nguyn dng.
Xc nh tn hm: Hm ny dng tnh tng S nn c th t l TongS.
#include<conio.h>
#include<stdio.h>
int TongS ( int n)
{
int S=0, i=1;
while(i<=n)
{
S+=i;
i++;
}
return S;
}
void main()
{
int n, kq;
Trang 23

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

printf(Nhap n = );
scanf(%d,&n);
kq = TongS ( n );
printf(Tong can tinh la: %d , kq);
getch( );
}
II. BI TP
II.1. Bi tp c bn
1. Ci t li tt c cc bi tp chng 2 theo phng php hm.
2. Vit chng trnh tnh din tch v chu vi ca hnh ch nht vi chiu di v chiu rng
c nhp t bn phm.
3. Vit chng trnh tnh din tch v chu vi hnh trn vi bn knh c nhp t bn phm.
4. Nhp s nguyn dng n (n>0). Lit k tt c cc s nguyn t nh hn n.
5. Nhp s nguyn dng n (n>0). Lit k n s chnh phng u tin.
6. Nhp s nguyn dng n (n>0). m xem c bao nhiu s hon thin nh hn n.
7. Nhp s nguyn dng n (0 <= n< 1000) v in ra cch c ca n.
V d: Nhp n = 105. In ra mn hnh: Mot tram le nam.
8. Vit chng trnh tnh tin thu my dch v Internet v in ra mn hnh kt qu. Vi d
liu nhp vo l gi bt u thu (GBD), gi kt thc thu (GKT), s my thu (SoMay).
- iu kin cho d liu nhp: 6<=GBD<GKT<=21. Gi l s nguyn.
- n gi: 2500 cho mi gi my trc 17:30 v 3000 cho mi gi my sau 17:30.
9. Vit chng trnh tnh tin lng ngy cho cng nhn, cho bit trc gi vo ca, gi ra ca
ca mi ngi.
Gi s rng:
- Tin tr cho mi gi trc 12 gi l 6000 v sau 12 gi l 7500.
- Gi vo ca sm nht : 6 gi sng v gi ra ca tr nht : 18 gi (gi nhp vo l s nguyn)
10. Nhp vo 3 s thc a, b, c v kim tra xem chng c thnh lp thnh 3 cnh ca mt
tam gic hay khng? Nu c hy tnh din tch, chiu di mi ng cao ca tam gic v in
kt qu ra mn hnh.
- Cng thc tnh din tch s = sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c) ) (Vi p l na chu vi ca tam gic).
- Cng thc tnh cc ng cao: ha = 2s/a, hb=2s/b, hc=2s/c.
11. Nhp vo 6 s thc a, b, c, d, e, f . Gii h phng trnh sau :

12. Vit chng trnh nhp 2 s nguyn dng a, b. Tm USCLN v BSCNN ca a,b.
13. Vit chng trnh tnh tng nghch o ca n giai tha.
Trang 24

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

14. Cho 2 s nguyn a, b. Vit hm hon v gi tr 2 s trn.

15. (*) Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm 5 ch s, kim tra xem cc ch s n
c phi l s i xng hay khng. V d: i xng: 13531 , Khng i xng: 13921
16. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s , m xem n c bao nhiu ch
s chn v bao nhiu ch s l.
17. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s, m xem n c bao nhiu ch
s l s nguyn t.
18. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s, tnh tng cc c s dng
ca n. V d: Nhp n=6 , Tng cc c s t 1 n n: 1+2+3+6=12.
19. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s , tm c s l ln nht ca n.
V d: c s l ln nht ca 27 l 9.
20. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s, kim tra xem cc ch s ca n
c ton l hay ton chn khng.
21. (*) Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s, sp xp cc ch s ca n
theo th t tng dn. V d: Nhp n=1536 , Kt qu sau khi sp xp: 1356.
II.2. Bi tp luyn tp v nng cao
22. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s , sau nhp mt s nguyn
x, tm v tr xut hin ca ch s c gi tr x trong n.
V d: Nhp n=1526, x=2 , Kt qu: Chu so 2 o vi tri thu 3.
23. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s, kim tra xem cc ch s ca n
c c sp th t khng. V d: Nhp n=1569 hoc n=8521 , Kt qu: C th t.
24. Vit chng trnh nhp 2 s a, b sao cho: s ln nht trong 2 s phi l mt s dng v
chia ht cho 7. Nu nhp sai phi yu cu nhp li cho n khi ng.
25. Vit chng trnh nhp s nguyn dng n gm k ch s, tnh gi tr trung bnh cc ch
s chn trong n.
26. (*) Vit chng trnh in ra mn hnh ngy/thng/nm ca ngy hin ti, cho php s
dng cc phm mi tn ln, xung tng hoc gim mt ngy.
27. (*) Vit chng trnh in ra mn hnh gi:pht:giy hin ti, cho php s dng cc phm
mi tn ln, xung tng hoc gim mt giy.

PHN 4
MNG MT CHIU
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim

Trang 25

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Mng thc cht l mt bin c cp pht b nh lin tc v bao gm nhiu bin thnh
phn. Cc thnh phn ca mng l tp hp cc bin c cng kiu d liu v cng tn. Do
truy xut cc bin thnh phn, ta dng c ch ch mc.
I.2. Khai bo mng
khai bo mt mng, ta c 2 cch khai bo sau :
Cch 1: Con tr hng
< Kiu d liu > < Tn mng > [ < S phn t ti a ca mng> ] ;
V d:
int a[100]; // Khai bao mang so nguyen a gom 100 phan tu
float b[50]; // Khai bao mang so thuc b gom 50 phan tu
Cch 2: Con tr
< Kiu d liu > *< Tn mng >;
V d :
int *p; // khai bao con tro p
Lu : Khi s dng bin con tr truy xut mng, theo cch nh trn th thc cht con
tr p ch chim 2 byte b nh cha a ch m thi. to mng cha d liu thnh
phn th ta phi cp pht vng nh cho con tr p. Dng hm : malloc trong th vin
<stdlib.h> cp pht vng nh.
Tn con tr = (kiu d liu *) malloc(100);
V d:
int *px; //Khai bo con tr px
px = (int *) malloc (100); //Cp pht 100 nh kiu int cho con tr px
Sau khi s dng xong th nn gii phng vng nh bng hm free
free (p) ; // gii phng vng nh cho con tr p.
I.3. Truy xut phn t ca mng
Vi khi nim v cch khai bo nh trn ta c hnh dng ca mng mt chiu nh sau:
V d : int A[5] // Khai bo mng A gm ti a 5 phn t nguyn.

V d minh ho: Khai bo v gn gi tr cho mng

#include <conio.h>
#include <stdio.h>
void main ( )
{
Trang 26

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

clrscr ( );
int a[4] = {5,9,3,8};
for (int i = 0; i < 4 ; i++)
printf ( a [ %d ] = %d \n, i , a[i] );
getch ( );
}
i vi con tr: Ly a ch ca phn t trong mng ta dng du &
V d:
int a[7];
int *p = a[3]; //Ly a ch phn t th 3
V d :
int a[7];
int *px;
px = a; //px tr ti phn t th 0
px = px + 4; //px tr ti phn t th 4
T v d trn ta c th m hnh ho mng nh sau:

V d minh ho: Vit chng trnh nhp vo mng mt chiu n phn t kiu s nguyn,
xut mng va nhp ra mn hnh
#include <conio.h>
#include <stdio.h>
void nhap_mang(int a[10], int &n)
{
int i;
printf(nhap vao so phan tu mang n=);
scanf(%d,&n);
for(i=0;i<n;i++)
{
printf ( a [ %d ] = , i );
scanf ( %d, &a[i] );
}
}
void xuat_mang(int a[10], int n)
{
int i;
printf ( \n Noi dung mang vua nhap: );
for (i = 0; i <n ; i ++)
printf ( %5d ,a[i]);
Trang 27

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

}
void main ( )
{
int a[10], i;
nhap_mang(a,n);
xuat_mang(a,n);
getch ( );
}
II. BI TP
II.1. Mt s k thut c bn
a. K thut t c hiu : K thut ny thng c p dng cho nhng bi ton kim tra.
V d 1 : Vit hm kim tra xem mng cc s nguyn c th t tng dn khng?
(Tr v 1: Nu mng tng dn, ngc li tr v 0).
int KiemTraTang (int a[ ], int n)
{
int i, flag = 1;
for ( i = 0; i < n-1; i ++ )
if ( a[i] > a[i+1] ) // Vi phm iu kin tng dn
{
flag = 0;
break;
}
return flag;
}
V d 2 : Vit hm kim tra xem trong mng cc s nguyn c tn ti s nguyn l ln
hn 100 hay khng?
(Tr v 1: Nu c tn ti s l v ln hn 100, ngc li tr v 0).
int KiemTraLe (int a[ ], int n)
{
int i, flag = 0;
for ( i = 0; i < n; i ++ )
if ( a[i] % 2 != 0 && a[i][j] > 100 ) //Gp phn t tho
{
flag = 1;
break;
}
return flag;
}
b. K thut t lnh canh : K thut ny thng c p dng cho nhng bi tp v tm
kim, lit k theo mt iu kin nht nh no .
Trang 28

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

V d : Vit hm tm v tr v gi tr ln nht trong mng mt chiu cc s nguyn.

int TimMax (int a[], int n)
{
int max, i = 1;
max = a[0];
while ( i < n )
{
if ( a[i] > max )
max = a[i] ;
i++;
}
return max;
}
II.2. Bi tp c bn
a. Nhp, xut mng
1. Vit chng trnh nhp xut mng mt chiu cc s thc.
2. Vit chng trnh nhp ngu nhin mng mt chiu cc s nguyn, xut mng va nhp
ra mn hnh.
3. Vit chng trnh nhp mng cc s thc v in cc phn t m trong mng.
4. Vit chng trnh nhp mng cc s nguyn v in cc phn t l c trong mng.
5. Vit chng trnh nhp vo mng mt chiu cc s nguyn v in ra cc phn t chn < 20
6. Vit chng trnh nhp vo mng mt chiu cc s nguyn v in ra mn hnh cc phn t
l s nguyn t.
7. Vit chng trnh nhp vo s nguyn n v lit k cc s nguyn t nh hn n, nu mng
khng tn ti s nguyn t no nh hn n th phi xut ra mt cu thng bo.
8. Vit chng trnh nhp vo mng mt chiu cc s nguyn v xut ra mn hnh cc phn
t l s chnh phng nm ti nhng v tr l trong mng.
b. Tm kim trn mng mt chiu
Phng php c bn :
Vit hm tm phn t c gi tr x xut hin u tin trong mng mt chiu.
(Nu tm thy tr v v tr xut hin x, ngc li tr v -1)
int TimX (int a[], int n)
{
int x, i;
for ( i = 0; i < n ; i ++)
if ( x==a[i] )
Trang 29

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

return i;
return -1;
}
9. Vit hm tm v tr phn t c gi tr x xut hin cui cng trong mng.
10. Vit hm tm v tr ca phn t nh nht trong mng cc s nguyn.
11. Vit hm tm v tr ca phn t ln nht trong mng cc s nguyn.
12. Vit hm in v tr cc phn t nguyn t trong mng cc s nguyn.
13. Vit hm in v tr cc phn t nguyn t ln hn 23.
14. Vit hm tm v tr phn t m u tin trong mng. Nu khng c phn t m tr v 1.
15. Vit hm tm v tr phn t m ln nht trong mng.
16. Vit hm tm v tr phn t dng u tin trong mng. Nu khng c phn t dng tr
v 1.
17. Vit hm tm v tr phn t dng b nht trong mng.
18. Vit hm in cc phn t trong mng l bi ca 3 v 5.
19. Vit hm tm s chn cui cng c trong mng, nu khng tn ti s chn hm tr v -1
20. Vit hm tm s l ln nht c trong mng, nu khng tn ti s l hm tr v -1.
21. Vit hm tm v i ch phn t ln nht vi phn t nh nht trong mng.
22. Nhp vo X. Vit hm in ra mn hnh nhng phn t trong mng c gi tr t 1 n X.
23. Vit chng trnh nhp vo mt dy s a gm n s thc ( 100 n ), nhp vo dy s b
gm m s thc ( 100 m ).
In ra nhng phn t ch xut hin trong dy a m khng xut hin trong dy b.
In ra nhng phn t xut hin c hai dy.
c. m Tn sut
Phng php c bn : Vit hm m phn t chia ht cho 5 trong mng cc s nguyn.
int Dem (int a[], int n )
{
int i, dem = 0;
for ( i = 0; i < n ; i++ )
if ( a[i] % 5 == 0 )
dem++;
return dem;
}
24. Vit hm m cc phn t m, dng trong mng.
25. Vit hm m cc phn t chn, l trong mng.
26. Vit hm m s ln xut hin ca phn t x trong mng.
27. Vit hm m cc phn t nh hn x trong mng.
Trang 30

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

28. Vit hm m cc phn t l s nguyn t trong mng.

29. Vit hm m cc phn t l s hon thin trong mng.
30. Vit hm m cc phn t l bi ca 3 v 5 trong mng cc s nguyn.
d. Tnh tng Trung bnh c iu kin
Phng php c bn : Vit hm tnh tng cc phn t trong mng.
int TinhTong (int a[], int n )
{
int i, tong = 0;
for ( i = 0; i < n; i++ )
tong = tong + a[i] ;
return tong;
}
Vit hm tnh gi tr trung bnh cc phn t c gi tr m trong mng.
i vi hm tnh trung bnh c iu kin phi lu khi chia gi tr (C th mng khng c
phn t no tho iu kin, nu ta chia tc l chia cho 0).
float TrungBinhAm (int a[], int n )
{
int i, tong = 0, spt=0;
for ( i = 0; i < n; i++ )
if( a[i]<0 )
{
tong = tong + a[i] ;
spt++;
}
if(spt==0)
return 0;
return 1.0*tong/spt;
}
Bi tp
31. Vit hm tnh tng cc phn t chn trong mng.
32. Vit hm tnh tng cc phn t l trong mng cc s nguyn.
33. Vit hm tnh tng cc phn t nguyn t trong mng.
34. Vit hm tnh tng cc phn t nm v tr chn trong mng cc s nguyn.
35. Vit hm tnh tng cc phn t nm v tr nguyn t trong mng.
36. Vit hm tnh tng cc phn t chia ht cho 5 c trong mng.
37. Vit hm tnh tng cc phn t cc i trong mng cc s nguyn (phn t cc i l
phn t ln hn cc phn t xung quanh n). V d : 1 5 2 6 3 5 1 8 6
Trang 31

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

38. Vit hm tnh tng cc phn t cc tiu trong mng cc s nguyn ( phn t cc tiu l
phn t nh hn cc phn t xung quanh n ). V d : 6 4 2 9 5 3 7 1 5 8
39. Vit hm tnh tng cc phn t l bi ca 3 v 5 trong mng cc s nguyn.
40. Vit hm tnh tng cc phn t l s hon thin trong mng cc s nguyn.
41. Vit hm tnh gi tr trung bnh ca cc s hon thin trong mng cc s nguyn.
e. Sp xp
K thut c bn : Vit hm sp xp mng theo th t tng dn.
void HoanVi (int &a, int &b)
{
int tam ;
tam= a;
a = b;
b = tam;
}
void SapTang (int a[], int n)
{
int i, j;
for ( i = 0; i < n-1 ; i++)
for ( j = i+1; j < n; j++)
if (a[i] > a [j])
HoanVi (a[i], a[j]);
}
Bi tp
42. Vit hm sp xp mng theo th t gim dn.
43. Vit hm sp xp mng theo th t tng dn ca cc phn t l s nguyn t.
44. Vit hm sp xp cc phn t l tng dn.
45. Vit hm sp xp cc phn t chn gim dn.
46. Vit hm sp xp cc phn t chn nm bn tri theo th t tng dn cn cc phn t l
bn phi theo th t gim dn.
47. Vit hm sp xp cc phn t m gim dn t tri sang phi, phn t dng tng dn t
phi sang tri.
f. Xo
K thut c bn : Duyt mng t tri sang phi . Xut pht t v tr cn xo tin hnh di
ln lt cc phn t v pha trc cho n khi kt thc mng, sau gim kch thc
mng. Vn t ra l tm v tr cn xa theo iu kin bi ton ri thc hin xa.
Vit hm xo phn t u tin ca mng.
void XoaDau (int a[], int &n)
Trang 32

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

{
for (int i = 0; i < n-1 ; i++)
a[i] = a[i+1];
n--;
}
Vit hm xo phn t ti v tr (vitri) cho trc trong mng.
void XoaTaiViTri (int a[], int &n, int vitri)
{
for (int i = vitri; i < n-1 ; i++)
a[i] = a[i+1];
n--;
}
Bi tp
48. Vit hm xo phn t ti v tr l trong mng.
49. Vit hm xo phn t c gi tr ln nht trong mng.
50. Nhp vo gi tr X. Vit hm xo tt c cc phn t c gi tr nh hn X.
51. Nhp vo gi tr X. Vit hm xo phn t c gi tr gn X nht.
g. Chn
K thut c bn : Duyt mng t phi sang tri. Xut pht t cui mng tin hnh y ln
lt cc phn t v pha sau cho n v tr cn chn, chn phn t cn chn vo v tr chn
v tng kch thc mng. Trc khi chn ta phi xc nh v tr cn chn theo iu kin bi
ton.
Thm phn t c gi tr X vo cui mng.
void ThemCuoi (int a[], int &n, int X)
{
a[n]=X;
n++;
}
Chn phn t c gi tr X vo mng ti v tr cho trc
void ChenX (int a[], int &n, int X, int vitri)
{
for (int i = n; i >vitri ; i--)
a[i] = a[i-1] ;
a[vitri] = X;
n++;
}
Bi tp
52. Vit hm chn phn t c gi tr X vo v tr u tin ca mng.
53. Vit hm chn phn t c gi tr X vo pha sau phn t c gi tr ln nht trong mng.
Trang 33

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

54. Vit hm chn phn t c gi tr X vo trc phn t c gi tr l s nguyn t u tin

trong mng.
55. Vit hm chn phn t c gi tr X vo sau tt c cc phn t c gi tr chn trong mng.
h. Tch / ghp mng
K thut tch c bn : Cho mng a kch thc n (n chn). Tch mng a thnh 2 mng b v
c sao cho: b c phn t u ca mng a, phn t cn li a vo mng c.
void TachMang(int a[], int n, int b[], int &m, int c[], int &l)
{
int k=n/2;
m=l=0;
for(int i=0; i<k; i++)
{
b[m++]=a[i];
c[l++]=a[k+i]
}
}
K thut ghp c bn : Cho 2 mng s nguyn a v b kch thc ln lt l n v m. Vit
chng trnh ni mng b vo cui mng a.
void NoiMang(int a[], int &n, int b[], int m)
{
for(int i=0; i<m; i++)
a[n+i]=b[i];
n=n+m;
}
Cho 2 mng s nguyn a v b kch thc ln lt l n v m. Vit chng trnh ni
xen k (an xen) ln lt cc phn t mng a v b vo mng c.
Cch thc hin: a ln lt tng phn t ca mng a v mng b vo mng c, tng ch s
tng ng. Nu mt trong hai mng ht trc th chp tt c cc phn t cn li ca mng
cha ht vo mng c.
t i l ch s ca mng a; j: ch s ca mng b v k l ch s ca mng c.
void NoiMang(int a[], int &n, int b[], int m, int c[], int &k)
{
int i=0, j=0;
k=0;
while(i<n&&j<m)
{
c[k++]=a[i++];
c[k++]=b[j++];
}
while(i<n)
c[k++]=a[i++];
while(j<m)
Trang 34

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

c[k++]=b[j++];
}
Bi tp
56. Vit chng trnh tch 1 mng cc s nguyn thnh 2 mng a v b, sao cho mng a cha
ton s l v mng b cha ton s chn.
V d: Mng ban u: 1 3 8 2 7 5 9 0 10
Mng a: 1 3 7 5 9
Mng b: 8 2 10
57. Cho 2 mng s nguyn a v b kch thc ln lt l n v m. Vit chng trnh ni 2
mng trn thnh mng c theo nguyn tc chn u mng v l cui mng.
V d: Mng a: 3 2 7 5 9
Mng b: 1 8 10 4 12 6
Mng c: 6 12 4 10 2 8 3 1 7 5 9
II.3. Bi tp luyn tp v nng cao
58. Vit chng trnh nhp vo mng A gm n phn t, trong qu trnh nhp kim tra cc
phn t nhp vo khng c trng, nu trng thng bo v yu cu nhp li.
59. Vit hm tnh tng ca tng dy con gim c trong mng.
60. (*) Cho mng cc s nguyn a gm n phn t ( 30000 n ) v nhp vo mt s dng
k. Hy ch ra s hng ln th k ca mng.
V d: Mng a: 6 3 1 10 11 18 , k = 2

Kt qu: 10

61. (*) Cho 2 dy A, B cc s nguyn (kch thc dy A nh hn dy B). Hy kim tra xem
A c phi l con ca B hay khng?
62. Vit hm lit k cc b 4 s a, b, c, d trong mng cc s nguyn (c t nht 4 phn t v
i mt khc nhau) sao cho a + b = c + d.
63. (*) Vit chng trnh tnh trung bnh cng ca cc tng cc dy tng dn c trong mng
cc s nguyn. V d: 1 2 3 4 2 3 4 5 6 4 5 6 => TB = 15.
64. (**) Vit chng trnh nhp vo hai s ln a, b nguyn ( a, b c t 20 ch s tr ln).
Tnh tng, hiu, tch, thng ca hai s trn.
65. Vit hm tnh tng cc phn t l s Amstrong (s Amstrong l s c c im nh sau:
s c k k s, tng ca cc lu tha bc k ca cc k s bng chnh s .
V d: 153 l s c cc k s 13+53+33= 153 l mt s Amstrong).
66. Vit hm tm v xa tt c cc phn t trng vi x trong mng mt chiu cc s nguyn,
nu khng tn ti phn t x trong mng th tr v -1.
67. Vit hm xo tt c phn t trng nhau trong dy ch gi li mt phn t trong .
V d: 1 6 2 3 2 4 2 6 5 1 6 2 3 4 5

Trang 35

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

68. (**) Vit hm xo nhng phn t sao cho mng kt qu c th t tng dn v s ln xo

l t nht.
69. Cho dy a gm n s nguyn c th t tng dn. Nhp vo mt phn t nguyn X, vit
hm chn X vo dy sao cho dy vn c th t tng dn (khng sp xp).
70. Vit chng trnh tm s l nh nht ln hn mi s chn c trong mng.
71. Vit hm tm gi tr chn nh nht nh hn mi gi tr l trong mng cc s nguyn.
72. Vit hm tm phn t xut hin nhiu nht trong mng cc s nguyn.
73. Vit chng trnh m v lit k cc mng con tng dn trong mng mt chiu cc s
nguyn. V d: 6 5 3 2 3 4 2 7 cc dy con tng dn l 2 3 4 v 2 7
74. Vit chng trnh tm mng con tng dn c tng ln nht trong mng mt chiu.
75. (*) Vit chng trnh nhp vo mt dy s a gm n s nguyn (n <= 100).
Tm v in ra dy con tng di nht
V d : Nhp dy a : 1 2 3 6 4 7 8 3 4 5 6 7 8 9 4 5 Dy con tng di nht : 3 4 5 6 7 8 9
76. (**) Vit chng trnh tch 1 mng cc s nguyn thnh 2 mng a v b, sao cho kt qu
thu c l:
Mng a cha ton s l tng dn.
Mng b cha ton s chn gim dn.
(Khng dng sp xp)
Hng dn: Tm v tr chn thch hp khi trch phn t t mng ban u.
V d: Mng ban u: 9 3 8 2 7 5 1 0 10
Mng a: 1 3 5 7 9
Mng b: 10 8 2
77. (**) Vit chng trnh in ra tam gic Pascal (dng mng mt chiu).
78. Vit chng trnh nhp vo dy s a gm n s thc ( n <= 100 ), nhp vo dy s b gm
m s thc ( m <= 100 ).
Hy sp xp hai dy theo th t tng dn.
(*) Trn 2 dy trn thnh dy c sao cho dy c vn c th t tng.
Xut dy a, b, c ra mn hnh.
79. (*) Cho mng C c n phn t ( n < 200 ), cc phn t l cc ch s trong h m c s
16 (Hexa) (iu kin mi phn t <= n ). Hy tch mng C ra cc mng con theo iu kin
sau: cc mng con c gii hn bi hai ln xut hin th hai ca con s trong dy.
V d: 123A4518B23 c cc dy con l123A451, 23A4518B2, 23A4518B23
80. (**) Cho hai s nguyn dng A, B. Hy xc nh hai s C, D to thnh t hai s A, B
sao cho C l s ln nht, D l s nh nht. Khi gch i mt s ch s trong C (D), th cc s
cn li gi nguyn to thnh A, cc ch s b i gi nguyn to thnh B.
Trang 36

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

V d: A = 52568, B = 462384 C = 54625682384, D = 45256236884.

81. Vit chng trnh nhp vo dy s a gm n s nguyn ( n <= 100 ).
Hy o ngc dy . V d: Nhp a: 3 4 5 2 0 4 1 , Dy sau khi o: 1 4 0 2 5 4 3
(*) Hy kim tra xem dy cho c th t cha (dy c gi l th t khi l dy tng
hoc dy gim ).
82. Cho mng A c n phn t hy cho bit mng ny c i xng hay khng.
83. Cho mng A c n phn t. Nhp vo s nguyn k ( 0 k ), dch phi xoay vng mng A
k ln.
V d: Mng A: 5 7 2 3 1 9

Nhp k = 2 Dch phi xoay vng mng A: 1 9 5 7 2 3

PHN 5
CHUI K T
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim : Chui k t l mt dy cc phn t, mi phn t c kiu k t.
Lu : Chui k t c kt thc bng k t \0. Do khi khai bo di ca chui lun
lun khai bo d 1 phn t cha k t \0.
V d:
char S[5]=CNTT //khai bo chui c 5 phn t kiu char v gn dy k t CNTT

Trang 37

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Chui rng l chui cha c k t no trong mng k hiu

I.2. Khai bo chui : khai bo mt chui, ta c 2 cch khai bo sau :
Cch 1: Con tr hng
char < Tn chui > [ < S k t ti a ca chui > ] ;
V d:

char chuoi[25];

ngha khai bo 1 mng kiu k t tn l chuoi c 25 phn t (nh vy ti a ta c th

nhp 24 k t v phn t th 25 cha k t kt thc chui \0 )
Cch 2: Con tr
char *< Tn chui >;
V d :

char *chuoi;

I.3. Cc thao tc trn chui

a. Nhp chui S :

gets(S);

Nhp cc k t t phm cho n khi nhn phm Enter .

b. Xut chui S :

puts(S);

Xut chui s ra mn hnh.

V d:
void main()
{
char chuoi[80];
printf("Nhap vao chuoi:");
gets(chuoi);
printf("Chuoi vua nhap la:);
puts(string);
getch();
}
c. Cc hm th vin (string.h)
1) strlen(s) : Tr v di ca chui s.
V d :

char *s = "Borland International";

printf("Do dai s: %d", strlen(s));
Kt qu:

Do dai s: 21

2) strcpy(s1,s2 ) : Sao chp ni dung chui s2 vo chui s1.

V d :

char dest[10];
char *src = "abcdefghi";
Trang 38

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

strcpy(dest, src);
puts(dest);
Kt qu:

abcdefghi

3) strncpy(s1, s2, n) : Chp n k t t chui s2 sang chui s1. Nu chiu di s2 < n th

hm s in khong trng cho n k t vo s1.
V d :

char dest[4];
char *src = "abcdefghi";
strncpy(dest, src, 3);
puts( dest);
Kt qu: abc

4) strcat( s1, s2) :

V d :

Ni chui s2 vi chui s1.

char *s1 = Khoa ;

char *s2 = "CNTT";
strcat(s1, s2);
puts( s1);
Kt qu: Khoa CNTT

5) strncat(s1, s2, n) : Ni n k t u tin ca chui s2 vo chui s1.

V d :

char *s1 = Khoa ;

char *s2 = "CNTT";
strncat(s1, s2, 2);
puts( s1);
Kt qu: Khoa CN

6) strcmp(s1, s2) : So snh 2 chui s1 v s2 theo nguyn tc th t t in (Phn bit ch

hoa v thng) . Tr v:
0 : nu s1 bng s2.
>0: nu s1 ln hn s2.
<0: nu s1 nh hn s2.
V d :

char *s1 = abcd;

char *s2 = "abCD";
if(strcmp(s1, s2)==0)
printf("Giong nhau");
else
printf(Khac nhau);
Kt qu: Khac nhau

7) strncmp(s1,s2, n) : Tng t nh strcmp, nhng ch so snh n k t u tin ca 2 chui

8) stricmp(s1, s2) : Tng t nh strcmp, nhng khng phn bit ch hoa hay thng.
9) strnicmp(s1, s2, n): Tng t nh stricmp, nhng ch so snh n k t u ca 2 chui
10) strchr(s, c) : Tm ln xut hin u tin ca k t c trong chui s. Tr v:
Trang 39

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

NULL: nu khng c.
a ch c: nu tm thy.
V d :

char s[15];
char *ptr, c = 'm';
strcpy(s, "Vi du tim ky tu");
ptr = strchr(s, c);
if (ptr)
printf("Ky tu %c tai: %d", c,ptr);
else
printf("Khong tim thay");
kt qu:

Ky tu m tai: 8

11) strtok(s1, s2) :

Nu s2 c xut hin trong s1: Tch chui s1 thnh hai chui: Chui u l nhng k t
cho n khi gp chui s2 u tin, chui sau l nhng k t cn li ca s1 sau khi b i
chui s2 xut hin trong s1.
Nu s2 khng xut hin trong s1 th kt qu chui tch vn l s1.
V d :

char input[16] = "abc,d";

char *p;
p = strtok(input, ","); // Lay chuoi dau
if (p)
{
printf("S11: ");
puts(p);
}
p = strtok(NULL, ","); // Lay chuoi con lai, tham so dau la NULL
if (p)
{
printf("S12: ");
puts(p);
}
Kt qu:
S11: abc
S12: d

Lu : Cch truy xut cc k t tng t nh mng mt chiu.

d. V d
Nhp vo mt chui k t, xut ra mn hnh chui b o ngc th t cc k t.
V d: Nhp vo: Tran minh thai. Xut ra mn hnh: iaht hnim narT
#include<stdio.h>
#include<string.h>
#include<conio.h>
void DaoChuoi(char *s1, char *s2)
Trang 40

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

{
int l=strlen(s1);
for(int i=0; i<l; i++)
s2[i]=s1[l-i-1];
s2[i]='\0';
}
void main()
{
char *s1, *s2;
clrscr();
printf("\nNhap vao chuoi ky tu: ");
gets(s1);
DaoChuoi(s1, s2);
printf("\nKet qua sau khi dao nguoc chuoi: ")
puts( s2);
getch();
}
II. BI TP
II.1. Bi tp c bn
1. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
char input[20]=Khoa CNTT, *p, *temp;
strcpy(temp, input);
do
{
p = strtok(temp, " ");
puts(p);
p = strtok(NULL, "");
strcpy(temp, p);
}while(p!=NULL);
printf(Chuoi temp);
puts(temp);
printf( Chuoi input:);
puts(input);
2. Cho bit kt qu ca an chng trnh sau:
char s1[20]=Khoa CNTT, s1[10]=Tp. HCM, *input, *s3;
strcpy(input, s1);
strcpy(s3,aeiou);
strcat(input, s2);
int n=strlen(input), k=0;
printf(Chuoi: )
puts(input);
for(int i=0; i<n; i++)
{
if(strchr(s3, input[i]))
k++;
Trang 41

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

}
printf(\nKet qua: %d, k);
3. Vit chng trnh nhp vo mt chui k t, m s k t c trong chui.
4. Vit chng trnh m c bao nhiu khong trng trong chui.
5. Vit chng trnh nhp vo mt chui, hy loi b nhng khong trng tha trong chui.
6. Vit chng trnh nhp hai chui s1, s2, ni chui s2 vo s1. Xut chui s1 ra mn hnh.
7. i tt c cc k t c trong chui thnh ch thng (khng dng hm strlwr).
8. i tt c cc k t trong chui sang ch in hoa (khng dng hm struppr).
9. Vit chng trnh i nhng k t u tin ca mi t thnh ch in hoa.
10. Vit chng trnh i ch xen k 1 ch hoa v 1 ch thng.
V d: nhp ABCDEfgh i thnh AbCdEfGh
11. Vit chng trnh o ngc cc k t trong chui .
V d: nhp ABCDE, xut ra mn hnh l:EDCBA
12. Vit chng trnh tm kim 1 k t xem c trong chui hay khng, nu c xut ra v tr
ca t .
13. Vit 1 chng trnh m mt k t xut hin bao nhiu ln trong chui.
14. Vit chng trnh tm kim tn trong chui h tn. Nu c th xut ra l tn ny nhp
ng, ngc li thng bo l nhp sai.
15. Vit chng o v tr ca t u v t cui. V d: nhp bo an co xuat ra co an
bo
16. Vit hm ct chui h tn thnh chui h lt v chui tn.
V d: chui h tn l:Nguyn Vn A ct ra 2 chui l chui h lt:Nguyn Vn,chui
tn l:A
17. Nhp mt chui bt k, sau hi ngi dng cn tch bt u t u trong chui tr
v sau.
V d: Nhp chui S1:Khoa Cng Ngh Thng tin. Ngi nhp mun tch bt u t
ch Cng th s xut ra chui Cng Ngh Thng Tin ra mn hnh.
18. Vit hm kim tra xem chui c i xng hay khng?.
19. Vit hm tra trong chui c k t s hay khng nu c tch ra thnh mt mng s ring.
20. Nhp mt chui bt k, yu cu nhp 1 k t mun xa. Thc hin xa tt c nhng k
t trong chui.
21. Vit chng trnh tm kim xem k t no xut nhin nhiu nht trong chui.
22. Vit 1 chng trnh xo mt t no trong chui.
V d: Chui ban u:CAO DANG CNTT, nhp:CNTT, kt qu xut ra:CAO DANG

Trang 42

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

II.2. Bi tp luyn tp v nng cao

23. i cc t u cu sang ch hoa v nhng t khng phi u cu sang ch thng.
V d: nGuYen vAN a i thnh: Nguyn Vn A
24. (*) Vit chng trnh o ngc th t cc t c trong chui
V d: Nhp Truong CD CNTT TpHCM Xut ra mn hnh l: TpHCM CNTT CD Truong
25. Nhp 1 chui bt k, lit k xem mi k t xut hin my ln.
26. Vit hm kim tra xem trong 2 chui c bao nhiu k t ging nhau.
27. Vit chng trn mnh chy t tri qua phi mn hnh.
28. Vit 1 chng trnh chn 1 t bt c v tr no m ngi dng yu cu.
29. (*) Vit chng trnh nhp vo mt chui m xem chui c bao nhiu t. Cc t cch
nhau bng khong trng, du chm cu: du chm (.), du phy (,), du chm phy (;), du
hi (?) v du chm than (!).
30. (**) Vit chng trnh hin th mt chui k t. Chng trnh cho php di chuyn du
nhy sang tri, sang phi, ln dng hay xung dng bng phm mi tn, chn hay xo k t
ti v tr du nhy.

PHN 6
KIU D LIU C CU TRC
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim : Cu trc (struct) thc cht l kiu d liu do ngi dng nh ngha bng
cch gom nhm cc kiu d liu c bn c sn trong C thnh mt kiu d liu phc hp
nhiu thnh phn.
I .2. nh ngha kiu d liu
C php :
struct < tn cu trc >
{
Cc kiu d liu thnh phn ;
};
Ngoi ra ta c th dng t kho typedef nh ngha mt tn mi cho kiu d liu c.
C php
typedef struct < tn cu trc > < tn mi >;
V d1: Kiu d liu DATE gm cc thnh phn:
Trang 43

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Th (thu): chui c ti a 4 k t.
Ngy (ngay): s nguyn 1 byte.
Thng (thang): s nguyn 1 byte.
Nm (nam): s nguyn 2 bytes.
Ta nh ngha DATE nh sau:
struct DATE
{
char thu[5];
char ngay, thang;
int nam;
};
typedef struct DATE d;
Kiu d liu c cu trc c th lng vo nhau.
V d 2: nh ngha kiu d liu ca hc sinh HOCSINH gm:
M s hc sinh (MSHS): chui c ti a 5 k t.
H tn (hoten): chui c ti a 30 k t.
Ngy thng nm sinh (ngaysinh): kiu DATE.
a ch (diachi): chui c ti a 50 k t.
Gii tnh (phai): chui c ti a 3 k t.
im trung bnh (diemtb): s thc.
Ta nh ngha kiu HOCSINH nh sau:
struct DATE
{
char thu[5];
char ngay, thang;
int nam;
};
struct HOCSINH
{
char MSHS[6];
char hoten[31];
DATE ngaysinh;
char diachi[51];
char phai[4];
float diemtb;
};
Trang 44

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

I.3. Khai bo : Khi ta nh ngha kiu d liu tc l ta c mt kiu d liu mi, mun s
dng ta phi khai bo bin. C php khai bo kiu d liu cng ging nh cch khai bo
ca cc kiu d liu chun.
< tn cu trc > < tn bin > ;
V d :
DATE x ; // Khai bao bien x co kieu du lieu DATE
*Bin con tr kiu cu trc: Ngoi cch khai bo nh trn ta c th khai bo theo kiu con
tr nh sau
< tn cu trc > *< tn bin > ;
s dng ta cng phi cp pht vng nh ging nh kiu d liu chun.
V d :
DATE *y; // Khai bao con tro y kieu cau truc DATE
y = ( DATE * ) malloc ( sizeof ( DATE )) ;
I.4. Truy xut : truy xut mt thnh phn d liu no bn trong cu trc ta c 2
trng hp truy xut nh sau :
Bin x l mt bin cu trc thng thng, ta dng ton t du chm .
< Tn cu trc >.< Bin thnh phn >;
V d :
DATE x ; // khai bao bien x kieu DATE
x.ngay = 5 ; // gan ngay bang 5
Bin x l mt bin con tr, ta dng ton t -> (Gm du tr v du ln hn >).
< Tn cu trc > -> < Bin thnh phn >;
V d :
DATE *x ; // khai bao bien x kieu con tro DATE
x -> ngay = 5 ; // gan ngay bang 5
V d: Gi s, c kiu HOCSINH nh trn
HOCSINH hs; // khai bao bien hs kieu HOCSINH
Mun in hc sinh A sinh vo thng my ta phi truy cp nh sau:
printf(Thang sinh cua hoc sinh A la: %d,(hs.ngaysinh).thang);
I.5. V d minh ho
Vit chng trnh nhp vo to hai im trong mt phng v tnh tng hai to ny.
#include <conio.h>
Trang 45

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

#include <stdio.h>
struct DIEM //khai bao mot kieu du lieu DIEM gom toa do x va y
{
int x;
int y;
};
void Nhap (DIEM &d)
{
printf (\nNhap vao tao do diem\n);
printf (Tung do : );
scanf (%d, & d. x);
printf (Hoanh do : );
scanf (%d, & d.y);
}
void Xuat (DIEM d)
{
printf (\nToa do diem : (%d , %d),d.x,d.y);
}
DIEM Tong (DIEM d1,DIEM d2)
{
DIEM temp;
temp.x = d1.x + d2.x ;
temp.y = d1.y + d2.y ;
return Temp;
}
void main ()
{
DIEM A , B, AB; //khai bao 3 diem A, B, AB;
clrscr ();
Nhap ( A );
Xuat ( A );
Nhap ( B );
Xuat ( B );
printf (\n Tong cua hai diem vua nhap la : );
AB = Tong ( A, B);
Xuat ( AB );
getch ();
}
I.6. Mng cu trc
Trang 46

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Cch khai bo tng t nh mng mt chiu hay ma trn (Kiu d liu by gi l kiu d
liu c cu trc).
Cch truy cp phn t trong mng cng nh truy cp trn mng mt chiu hay ma trn.
Nhng do tng phn t c kiu cu trc nn phi ch nh r cn ly thnh phn no, tc l
phi truy cp n thnh phn cui cng c kiu l d liu c bn.
I.7. Nguyn tc vit chng trnh c mng cu trc
Do kiu d liu c cu trc thng cha rt nhiu thnh phn nn khi vit chng trnh
loi ny ta cn lu :
Xy dng hm x l cho mt kiu cu trc.
Mun x l cho mng cu trc, ta gi li hm x l cho mt kiu cu trc c xy
dng bng cch dng vng lp.
V d 1: Cho mt lp hc gm n hc sinh (n 50). Thng tin ca mt hc sinh c m t
v d 2, mc I.2. Hy vit chng trnh nhp v xut danh sch hc sinh sau m xem c
bao nhiu hc sinh c ln lp (iu kin c ln lp l im trung bnh 5.0).
Cch lm:
- Trc ht ta phi xy dng hm nhp v xut cho 1 hc sinh.
- Xy dng hm nhp v xut ngy thng nm (Kiu d liu DATE).
- Sau mi xy dng hm nhp v xut cho danh sch hc sinh.
struct DATE
{
char thu[5];
char ngay, thang;
int nam;
};
struct HOCSINH
{
char MSHS[6], hoten[31];
DATE ngaysinh;
char diachi[51], phai[4];
float diemtb;
};
void NhapNamSinh(DATE &d)
{
printf(\nNhap vao ngay: );
printf(\nNhap vao thang: );
printf(\nNhap vao nam: );

scanf(%c, &d.ngay);
scanf(%c, &d.thang);
scanf(%d, &d.nam);
Trang 47

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

}
void XuatNamSinh(DATE d)
{
printf(%2c / %2c / %4d, d.ngay, d.thang, d.nam);
}
void Nhap1HS(HOCSINH &hs)
{
float d;
lushall(); //Xoa vung dem
printf(\nNhap ma so hoc sinh: );
gets(hs.MSHS);
printf(\nNhap ho ten hoc sinh: );
gets(hs.hoten);
printf(\nNhap ngay thang nam sinh: );
flushall(); //Xoa vung dem
NhapNamSinh(hs.ngaysinh);
flushall(); //Xoa vung dem
printf(\nNhap vao dia chi: );
gets(hs.diachi);
printf(\nPhai: );
gets(hs.phai);
printf(\nNhap vao diem trung binh: );
flushall(); //Xo vng m
scanf(%f, &d);//Nhp vo bin tm d sau gn vo hs.diemtb
hs.diemtb=d;
}
void NhapDSHS(HOCSINH lh[], int &n)
{
printf(\nNhap vao so luong hoc sinh: );
scanf(%d, &n);
for(int i=0; i<n; i++)
{
printf(\nNhap vao thong tin cua hoc sinh thu %d:\n, i+1);
Nhap1HS(lh[i]); //Goi ham nhap thong tin 1 hoc sinh
}
}
void Xuat1HS(HOCSINH hs)
{
printf(\nMa so hoc sinh: );
printf(\nHo ten hoc sinh:);
printf(\nNgay thang nam sinh: );
XuatNamSinh(hs.ngaysinh);
printf(\nDia chi: );
printf(\nPhai:)
printf(\nDiem trung binh: %2.2f, hs.diemtb);
}

puts(hs.MSHS);
puts( hs.hoten);
puts( hs.diachi);
puts( hs.phai);

Trang 48

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

void XuatDSHS(HOCSINH lh[], int n)

{
for(int i=0; i<n; i++)
{
printf(\n\nThong tin hoc sinh thu %d:, i+1);
Xuat1HS(lh[i]); //Goi ham xuat thong tin 1 hoc sinh
}
}
int DemHSLenLop(HOCSINH lh[], int n)
{
int d=0;
for(int i=0; i<n; i++)
if(lh[i].diemtb>=5.0)
d++;
return d;
}
void main()
{
HOCSINH lh[50]; //Khai bo mng lh gm c ti a 50 hc sinh
int n, sohsdau;
NhapDSHS(lh, n);
XuatDSHS(lh, n);
sohsdau = DemHSLenLop(lh, n);
printf(\nSo luong hoc sinh duoc len lop la: %d, sohsdau);
getch();
}
Kt qu v d khi chy chng trnh:
Nhap vao thong tin cua hoc sinh thu 1:
Nhap ma so hoc sinh: 02313
Nhap ho ten hoc sinh: Nguyen Van A
Nhap ngay thang nam sinh:
Nhap vao ngay: 12
Nhap vao thang: 03
Nhap vao nam: 1980
Nhap vao dia chi: 60 Phan Dang Luu Q.Phu Nhuan
Phai: Nam
Nhap vao diem trung binh: 6.5
Nhap vao thong tin cua hoc sinh thu 2:
Trang 49

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Nhap ma so hoc sinh: 03852

Nhap ho ten hoc sinh: Ly Thi B
Nhap ngay thang nam sinh:
Nhap vao ngay: 05
Nhap vao thang: 12
Nhap vao nam: 1981
Nhap vao dia chi: 24 Ly Tu Trong Q.1
Phai: Nu
Nhap vao diem trung binh: 3.5
Thong tin hoc sinh thu 1:
Ma so hoc sinh: 02313
Ho ten hoc sinh: Nguyen Van A
Ngay thang nam sinh: 12 / 03 / 1980
Dia chi: 60 Phan Dang Luu Q.Phu Nhuan
Phai: Nam
Diem trung binh: 6.50
Thong tin hoc sinh thu 2:
Ma so hoc sinh: 03852
Ho ten hoc sinh: Ly Thi B
Ngay thang nam sinh: 05 / 12 / 1981
Dia chi: 24 Ly Tu Trong Q.1
Phai: Nu
Diem trung binh: 3.50
So luong hoc sinh duoc len lop la: 1
V d 2: Cho mt mng cc phn s (PHANSO) gm n phn t (n 50). Hy vit chng
trnh nhp v xut danh sch cc phn s sau tm phn s c gi tr ln nht, tng v
tch cc phn s v nghch o gi tr cc phn s trong mng.
Cch lm:
- Trc ht ta phi xy dng hm nhp v xut cho 1 phn s.
- Xy dng hm tnh tng, hiu, tch, thng, rt gn, so snh v nghch o cho 2 phn s.
- Sau mi xy dng hm nhp, xut, tnh tng, tch cho mng cc phn s.
struct PHANSO
{
int tu, mau;
Trang 50

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

};
void NhapPS(PHANSO &ps)
{
do
{
printf("\nNhap tu so: ");
scanf("%d", &ps.tu);
printf("\nNhap mau so: ");
scanf("%d", &ps.mau);
if(!KiemTra(ps))
printf("\nMau so khong duoc bang 0, nhap lai phan so\n");
else
break;
} while(1);
ps=RutGon(ps);
}
void XuatPS(PHANSO ps)
{
printf("%5d", ps.tu);
if(ps.tu&&ps.mau!=1)
printf("/%d", ps.mau);
}
void NhapMangPS(PHANSO dsps[], int &n)
{
printf("\nNhap so luong phan so: ");
scanf("%d", &n);
for(int i=0; i<n; i++)
{
printf("\nNhap vao phan so thu %d: ", i+1);
NhapPS(dsps[i]);
}
}
void XuatMangPS(PHANSO dsps[], int n)
{
for(int i=0; i<n; i++)
XuatPS(dsps[i]);
}
int KiemTra(PHANSO ps)
{
if(ps.mau==0)
return 0;
return 1;
}
Trang 51

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

int USCLN(int a, int b)

{
a=abs(a);
b=abs(b);
while(a!=b)
{
if(a>b)
a=a-b;
else
b=b-a;
}
return a;
}
PHANSO RutGon(PHANSO ps)
{
int us;
if(ps.tu==0)
return ps;
us=USCLN(ps.tu, ps.mau);
ps.tu=ps.tu/us;
ps.mau=ps.mau/us;
return ps;
}
PHANSO NghichDao(PHANSO ps)
{
PHANSO kq;
kq.tu=ps.mau;
kq.mau=ps.tu;
return kq;
}
PHANSO Nhan(PHANSO ps1, PHANSO ps2)
{
PHANSO kq;
kq.tu=ps1.tu*ps2.tu;
kq.mau=ps1.mau*ps2.mau;
kq=RutGon(kq);
return kq;
}
PHANSO Chia(PHANSO ps1, PHANSO ps2)
{
PHANSO kq;
kq=Nhan(ps1, NghichDao(ps2));
Trang 52

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

return kq;
}
PHANSO Tru(PHANSO ps1, PHANSO ps2)
{
PHANSO kq;
kq.tu=ps1.tu*ps2.mau-ps1.mau*ps2.tu;
kq.mau=ps1.mau*ps2.mau;
kq=RutGon(kq);
return kq;
}
PHANSO Cong(PHANSO ps1, PHANSO ps2)
{
PHANSO kq;
kq.tu=ps1.tu*ps2.mau+ps1.mau*ps2.tu;
kq.mau=ps1.mau*ps2.mau;
kq=RutGon(kq);
return kq;
}
int SoSanh(PHANSO ps1, PHANSO ps2)
{
ps1=RutGon(ps1);
ps2=RutGon(ps2);
if(ps1.tu==ps2.tu&&ps1.mau==ps2.mau)
return 0;
if(ps1.tu*ps2.mau>ps2.tu*ps1.mau)
return 1;
return -1;
}
PHANSO TimMax(PHANSO dsps[], int n)
{
PHANSO max;
max=dsps[0];
for(int i=1; i<n; i++)
if(SoSanh(dsps[i], max)==1)
max=dsps[i];
return max;
}
PHANSO TongCacPS(PHANSO dsps[], int n)
{
PHANSO s=dsps[0];
for(int i=1; i<n; i++)
Trang 53

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

s=Cong(s, dsps[i]);
return s;
}
PHANSO TichCacPS(PHANSO dsps[], int n)
{
PHANSO p=dsps[0];
for(int i=1; i<n; i++)
p=Nhan(p, dsps[i]);
return p;
}
void NghichDaoCacPS(PHANSO dsps[], int n)
{
for(int i=0; i<n; i++)
dsps[i]=NghichDao(dsps[i]);
}
void main()
{
int n;
PHANSO a[100], max, s, p;
clrscr();
NhapMangPS(a, n);
printf("\nMang cac phan so vua nhap: ");
XuatMangPS(a, n);
max=TimMax(a, n);
printf("\nPhan so co gia tri lon nhat: ");
XuatPS(max);
s=TongCacPS(a, n);
printf("\nTong gia tri cac phan so co trong mang: ");
XuatPS(s);
p=TichCacPS(a, n);
printf("\nTich gia tri cac phan so co trong mang: ");
XuatPS(p);
NghichDaoCacPS(a, n);
printf("\nMang phan so sau khi nghich dao cac phan tu: ");
XuatMangPS(a, n);
getch();
}
Kt qu v d khi chy chng trnh:
Nhap so luong phan so: 5
Nhap vao phan so thu 1:
Trang 54

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Nhap tu so: 1
Nhap mau so: 3
Nhap vao phan so thu 2:
Nhap tu so: 7
Nhap mau so: 4
Nhap vao phan so thu 3:
Nhap tu so: 9
Nhap mau so: 7
Nhap vao phan so thu 4:
Nhap tu so: 5
Nhap mau so: 6
Nhap vao phan so thu 5:
Nhap tu so: 4
Nhap mau so: 7
Mang cac phan so vua nhap: 1/3 7/4 9/7 5/6 4/7
Phan so co gia tri lon nhat: 7/4
Tong gia tri cac phan so co trong mang: 401/84
Tich gia tri cac phan so co trong mang: 5/14
Mang phan so sau khi nghich dao cac phan tu: 3 4/7 7/9 6/5 7/4
II. BI TP
II.1. Bi tp c bn
1. Vit chng trnh s dng con tr cu trc hin th gi, pht, giy ra mn hnh, v tnh
khong cch gia 2 mc thi gian.
2. Vit chng trnh s dng con tr cu trc th hin ngy, thng, nm ra mn hnh, v tnh
khong cch gia 2 ngy.
3. Vit chng trnh khai bo kiu d liu th hin mt s phc. S dng kiu ny vit
hm tnh tng, hiu, tch ca hai s phc.
4. Vit chng trnh khai bo kiu d liu biu din mt phn s. Hy vit hm thc hin
nhng cng vic sau:
Tnh tng, hiu, tch, thng hai phn s.
Rt gn phn s.
Qui ng hai phn s.
So snh hai phn s.

Trang 55

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

5. Vit chng trnh khai bo kiu d liu biu din mt hn s. Hy vit hm thc hin
nhng cng vic sau :
i hn s sang phn s
Tnh tng, tch hai hn s
6. Vit chng trnh khai bo kiu d liu biu din mt im trong h ta 0xy . Hy
vit hm thc hin cc cng vic sau:
Tm nhng im i xng ca n qua tung , honh , to tm.
Hy tnh tng, hiu, tch ca hai im trong mt phng to 0xy.
Tnh khong cch gia hai im.
7. Cho mt hnh tr c cc thng tin sau: BanKinh (bn knh hnh tr kiu s thc),
ChieuCao (chiu cao hnh tr kiu s thc). Hy thc hin cc cng vic sau.
Nhp d liu cho hnh tr trn.
Tnh din tch xung quanh, din tch ton phn, th tch hnh tr.
II.2. Bi Tp Luyn Tp
8. Vit chng trnh to mt mng cc s phc. Hy vit hm tnh tng, tch cc s phc c
trong mng.
9. Vit chng trnh to mt mng cc phn s. Hy vit hm thc hin cc cng vic sau :
Tnh tng tt c cc phn s (kt qu di dng phn s ti gin)
Tm phn s ln nht, phn s nh nht.
Sp xp mng tng dn.
10. Vit chng trnh khai bo kiu d liu STACK (c ch LIFO). Vit hm lm nhng
cng vic sau :
Kim tra STACK rng
Kim tra STACK y
Thm phn t vo STACK
Ly phn t ra khi STACK
11. T chc d liu qun l sinh vin bng cu trc mu tin trong mt mng N phn t,
mi phn t c cu trc nh sau:
- M sinh vin.
- Tn.
- Nm sinh.
- im ton, l, ho, im trung bnh.
Vit chng trnh thc hin nhng cng vic sau:
Nhp danh sch cc sinh vin cho mt lp hc.
Trang 56

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Xut danh sch sinh vin ra mn hnh.

Tm sinh vin c im trung bnh cao nht.
Sp xp danh sch lp theo th t tng dn ca im trung bnh.
Sp xp danh sch lp theo th t gim dn ca im ton.
Tm kim v in ra cc sinh vin c im trung bnh > 5 v khng c mn no di 3.
Tm sinh vin c tui ln nht.
Nhp vo tn ca sinh vin. Tm v in ra cc thng tin lin quan n sinh vin (nu c).
12. T chc d liu qun l danh mc cc b phim VIDEO, cc thng tin lin quan n b
phim ny nh sau:
- Tn phim (ta phim).
- Th loi (3 loi : hnh s, tnh cm, hi).
- Tn o din.
- Tn in vin nam chnh.
- Tn din vin n chnh.
- Nm sn xut.
- Hng sn xut
Vit chng trnh thc hin nhng cng vic sau :
Nhp vo b phim mi cng vi cc thng tin lin quan n b phim ny.
Nhp mt th loi: In ra danh sch cc b phim thuc th loi ny.
Nhp mt tn nam din vin. In ra cc b phim c din vin ny ng.
Nhp tn o din. In ra danh sch cc b phim do o din ny dn dng.
13. Mt th vin cn qun l thng tin v cc u sch. Mi u sch bao gm cc thng tin
sau : MaSSach (m s sch), TenSach (tn sch), TacGia (tc gi), SL (s lng cc cun
sch ca u sch). Vit chng trnh thc hin cc chc nng sau:
Nhp vo mt danh sch cc u sch (ti a l 100 u sch)
Nhp vo tn ca quyn sch. In ra thng tin y v cc sch c tn , nu khng c
th tn ca quyn sch th bo l :Khng Tm Thy.
Tnh tng s sch c trong th vin.
14. Vit chng trnh to mt mng danh sch cc my tnh ca mt ca hng, thng tin ca
mt my tnh bao gm :
- Loi my
- Ni sn xut
- Thi gian bo hnh
Vit hm nhp mt dy cc loi my tnh c thng tin nh trn.
Trang 57

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Hy vit hm thng k xem c bao nhiu my c thi gian bo hnh l 1 nm.

In ra danh sch cc my tnh c xut x t M.
15. lp rp mt my vi tnh hon chnh cn phi c ti thiu 10 linh kin loi A v c th
lp b sung thm vo khong ti a 8 linh kin loi B. Ti mtca hng vi tnh cn qun l
bn hng cc loi linh kin ti ca hng. Thng tin v mt loi linh kin gm c: Tn linh
kin, quy cch , loi, n gi loi 1 ( cht lng tt s nguyn), n gi loi 2 ( cht
lng thng s nguyn ). Vit chng trnh thc hin nhng cng vic sau :
Nhp vo thng tin v cc linh kin c ca hng.
Xut danh sch linh kin nhp theo th t tng dn ca loi linh kin v tn linh kin.
Cho bit c 10 linh kin loi A cn thit lp rp my hay cha?
16. Mt ca hng cn qun l cc mt hng, thng tin mt mt hng bao gm:
- M hng.
- Tn mt hng.
- S lng.
- n gi.
- S lng tn.
- Thi gian bo hnh (tnh theo n v thng).
Hy nhp vo mt danh sch cc mt hng.
Tm mt hng c s lng tn nhiu nht.
Tm mt hng c s lng tn t nht.
Tm mt hng c gi tin cao nht.
In ra nhng mt hng c thi gian bo hnh ln hn 12 thng.
Sp xp cc mt hng theo th t tng dn ca s lng tn.
17. Vit chng trnh qun l h s nhn vin trong mt cng ty, chng trnh thc hin
nhng cng vic sau :
- H v tn.
- Phi.
- Ngy sinh.
- a ch.
- Lng c bn.
- Bo him x hi.
- Thng.
- Pht.
- Lng thc lnh = lng c bn + thng BH x hi pht.
Trang 58

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Nhp vo h s ca cc nhn vin trong cng ty.

Xut danh sch cc nhn vin theo lng thc lnh gim dn bng 2 cch sau :
- Cp pht vng nh tnh.
- Cp pht vng nh ng.
18. (*) Vit chng trnh qun l lp hc ca mt trng. Cc thng tin ca mt lp hc
nh sau :
- Tn lp.
- S s.
- Danh sch cc sinh vin trong lp.
Nhp vo danh sach cc lp vi thng tin yu cu nh trn.
In danh sch cc lp c trn 5 sinh vin c im trung bnh loi gii.
Tm lp c nhiu sinh vin nht.
Tm lp c t sinh vin nht.
Tm sinh vin c im trung bnh cao nht.
Tm lp c s lng sinh vin t im trung bnh loi gii nhiu nht.
19. Vit chng trnh qun l v tu, thng tin mt v tu nh sau :
- Ngy gi khi hnh, ngy gi n.
- Ga i, ga n.
- Loi tu, loi ch ngi ( ngi, nm, cng, mm).
- S toa, s gh.
Vit hm nhp vo danh sch cc v tu.
In danh sch cc v tu c ga n l Hu.
In danh sch cc v tu c ga n l H Ni v i ngy 8/6/2005.
m xem c bao nhiu khch i tu loi ch ngi l nm cng.
20. Vit chng trnh tnh tin in hng thng ca cc h gia nh, thng tin cc khch
hng nh sau :
- K thu, t ngyn ngy.
- Tn khch hng, m khch hng.
- a ch.
- in nng tiu th (Kwh).
Nhp vo danh sch cc khch hng.
Xut danh sch ho n theo th t tng dn ca in nng tiu th.
Tnh tin in ca cc khch hng theo quy nh sau.
Trang 59

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

- 100 kw u tin l 550 / kw

- 50 kw tip theo l 900 / kw
- 50 kw tip theo l 1210 / kw
- Thu 10 % trn tng s tin phi tr
Tnh tng s tin thu c ca cc khch hng.

PHN 8
TP TIN
I. TM TT L THUYT
I.1. Khi nim : Trong cc chng trnh trc th cc d liu a vo chng trnh ch
c tn ti trong RAM, khi thot chng trnh th tt c d liu u b mt. khc phc
tnh trng ny BC cung cp cho ta cc hm lu tr v truy xut tp tin, l kiu FILE .
V y ta ch cp n 2 loi tp tin :
Tp tin vn bn: l tp tin dng ghi cc k t ln a theo cc dng.
Tp tin nh phn: l tp tin dng ghi cc cu trc dng nh phn (c m ho).
I.2. Thao tc vi tp tin
Qu trnh thao tc trn tp tin thng qua 4 bc:
Bc 1: Khai bo con tr tr n tp tin.
Bc 2: M tp tin.
Bc 3: Cc x l trn tp tin.
Bc 4: ng tp tin.
a. Khai bo
FILE *< tn bin >;
V d : FILE *f; // Khai bao bien con tro file f
b. M tp tin
fopen (< ng dn tn tp tin> , < kiu truy nhp >);
V d : FILE *f; // Khai bao bien con tro f
f = fopen ( C:\\VD1.txt , rt ) ;
Trang 60

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Cc kiu truy nhp tp tin thng dng:

t

l kiu truy nhp tp tin i vi dng tp tin vn bn (text).

l kiu truy nhp tp tin i vi dng tp tin nh phn (binary).

m ra c ( ready only).

m ra ghi (create / write).

m ra thm vo (append).

r+

m ra c v ghi (modify).

c. Cc hm c ghi ni dung tp tin

Tp tin vn bn :
C TP TIN

1) fscanf(<FILE *>,<nh dng>,< tham bin>): c d liu t tp tin theo nh dng

fscanf( f, %d, &x); // c d liu x c kiu nguyn t con tr file f
2) fgets(<vng nh>, <kch thc ti a>, <FILE *>) : c mt chui t tp tin vi kch
thc ti a cho php, hoc gp k t xung dng.
char s[80];
fgets(s, 80, f);
3) getc(< FILE * >): c mt k t t tp tin ang m.
char c;
c=getc(f);
GHI TP TIN
1) fprintf(<FILE *>, <nh dng>[, <cc tham bin>]) : Ghi d liu theo mt nh dng
no vo tp tin.
fprintf(f,%d,x);
2) fputs(<chui k t>, <FILE *>) : Ghi mt chui k t vo tp tin ang m.
fputs(Giao trinh BT, f);
Tp tin nh phn
C TP TIN
fread(<&ptr>, <size>, <len>, <FILE *>)
ptr: vng nh lu d liu c.
size: kch thc mi nh (tnh bng byte).
len: di d liu cn c.
FILE: c t tp tin nh phn no.
int a[30], b, n;
fread(a,sizeof(int), n , f);
Trang 61

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Fread(&b,sizeof(int), 1 , f);
GHI TP TIN
fwrite(<&prt>, <size>, <len>, <FILE *> )

(Tham s tng t nh hm fread)

fwrite(a,sizeof(int), n , f);
d. ng tp tin
Sau khi khng cn lm vic vi tp tin, m bo an ton cho d liu th nht thit ta phi
ng tp tin li.
fclose ( < bin con tr tp tin > ) ;
V d :

hoc fcloseall () ;

fclose (f) ;

e. Cc thao tc khc trn tp tin

* Xo tp tin :
remove ( < ng dn tp tin> );
* i tn tp tin :
rename ( < tn tp tin c >, < tn tp tin mi > );
* Di chuyn con tr tp tin :
fseek ( < FILE * >, < di >, < mc > );
Cc mc :
SEEK_SET di dn u tp tin (gi tr 0).
SEEK_END di n cui tp tin (gi tr 2).
SEEK_CUR di v tr hin hnh (gi tr 1).
V d :
feek ( f , +5 , SEEK_CUR ); // di v tr hin hnh v cui 5 bytes
feek ( f, -4 , SEEK_CUR ); // di v tr hin hnh v trc 4 bytes
* Cho bit v tr con tr file:
ftell ( < FILE * > );
V d :
int size = ftell ( f ); //size: khong cch t u tp tin n v tr hin hnh (tnh bng byte)
I.3. Cc v d minh ho
a. Tp tin vn bn
V d 1: Vit chng trnh to tp tin vn bn SO.OUT gm n s nguyn, cc s ca dy
c to ngu nhin c gi tr tuyt i khng vt qu M ( n, M c t tp tin SO.INP).
Kt qu chng trnh l 1 tp tin vn bn c dng th nht ghi s n; n dng tip theo ghi
cc s to c, mi s trn mt dng.
Trang 62

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

# include < conio.h >

# include < stdio.h >
# define in SO.INP
# define out SO.OUT
int n, M ;
void Nhap ()
{
FILE *fi;
fi = fopen ( in , rt );
fscanf ( fi, %d %d , &n, &M );
fclose ( fi );
}
void Xuat ()
{
FILE *fo;
fo = fopen ( out , wt );
fprintf ( fo , %d\n, n );
for ( ; n > 0 ; n -- ) // vng lp khng c gi tr gn ban u
fprintf ( fo , %d\n , random ( ( 2 * M + 1 ) - M ) );
fclose ( fo );
}
void main ()
{
clrscr ( );
Nhap ( );
Xuat ( );
getch();
}
V d 2: Vit chng trnh pht sinh ngu nhin ma trn a kch thc 5x6,lu ma trn ny
vo file test.inp. c li file test.inp a d liu vo ma trn b v xut ra mn hnh xem kt
qu lu ng khng? Cu trc ca file test.inp nh sau:
Trang 63

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

- Dng u lu 2 s nguyn: m, n th hin s dng v s ct ca ma trn.

- m dng tip theo, mi dng gm n phn t l gi tr cc phn t trn 1 dng ca ma trn.
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
#include<stdlib.h>
#define MAX 100
#define dl "test.inp"
void LuuFile(int a[MAX][MAX], int m, int n)
{
FILE *f;
f=fopen(dl, "wt");
if(f==NULL)
{
printf("\nKhong tao duoc file.");
getch();
exit(0);
}
fprintf(f, "%d %d\n", m, n);
for(int i=0; i<m; i++)
{
for(int j=0; j<n; j++)
fprintf(f, "%d\t", a[i][j]);
fprintf(f, "\n");
}
fclose(f);
}
void DocFile(int a[MAX][MAX], int &m, int &n)
{
FILE *f;
f=fopen(dl, "rt");
if(f==NULL)
{
printf("\nKhong doc duoc file.");
getch();
exit(0);
}
fscanf(f, "%d%d", &m, &n);
for(int i=0; i<m; i++)
{
for(int j=0; j<n; j++)
fscanf(f, "%d", &a[i][j]);
}
fclose(f);
Trang 64

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

}
void main()
{
int a[MAX][MAX], m=5, n=6, i, j;
int b[MAX][MAX], x, y;
for(i=0; i<m; i++)
for(j=0; j<n; j++)
a[i][j]=random(1000);
LuuFile(a, m, n);
DocFile(b, x, y);
for(i=0; i<x; i++)
{
for(j=0; j<y; j++)
printf("%d\t", b[i][j]);
printf("\n");
}
}
Kt qu v d sau khi chy chng trnh, file test.inp c dng sau:
56
480 661 395 736 998 987
31 414 211 801 774 416
166 191 454 830 508 72
121 382 35 365 567 726
159 309 1 275 870 378
b. Tp tin nh phn
Vit hm c/ ghi mt danh sch sinh vin ca mt lp vo tp tin SV.DAT
SINHVIEN ds[100];
int siso;
void nhap ( )
{
FILE *fi;
fi = fopen ( SV.DAT , rb );
fseek ( fi , 0 , SEEK_END );
siso = ( ftell ( fi ) + 1 ) / sizeof ( SINHVIEN );
fseek ( fi , 0 , SEEK_SET );
fread ( ds , sizeof ( SINHVIEN ) , siso , fi );
fclose ( fi );
}
void xuat ( )
Trang 65

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

{
FILE *fo;
fo = fopen ( SV.DAT, wb );
fwrite ( ds , sizeof ( SINHVIEN ) , siso , fo );
fclose ( fo );
}
II. BI TP
II.1. Bi tp c bn
1. Vit chng trnh to tp tin vn bn cha 1 dy s nguyn bt k.
2. Vit chng trnh to tp tin nh phn cha 10000 s nguyn bt k ghi vo file
SONGUYEN.INP. Mi dng 10 s, sau vit chng trnh c file SONGUYEN.INP, sp
xp theo th t tng dn v lu kt qu vo file SONGUYEN.OUT.
3. Vit chng trnh to mt file cha 10000 s nguyn ngu nhin i mt khc nhau trong
phm vi t 1 n 32767 v t tn l SONGUYEN.INP.
4. Vit chng trnh to mt file cha cc s nguyn c tn SONGUYEN.INP. Sau c
file SONGUYEN.INP v ghi cc s chn vo file SOCHAN.OUT v nhng s l vo file
SOLE.OUT.
5. Vit chng trnh ghi vo tp tin SOCHAN.DAT cc s nguyn chn t 0 n 100.
6. Vit chng trnh c tp tin SOCHAN.DAT v xut ra mn hnh, mi dng 30 s.
7. Vit chng trnh gi lp lnh COPY CON to tp tin vn bn. Khi kt thc tp tin
nhn phm F6 lu.
8. Vit chng trnh gi lp lnh TYPE in ni dung ca tp tin vn bn ra mn hnh.
9. Vit chng trnh kim tra tp tin no c trong th mc c ch nh hay khng?
10. Vit chng trnh gi lp lnh DEL xo tp tin. Yu cu nhp ng dn v tn tp
tin, kim tra s tn ti ca tp tin, nu c th xo tp tin c ch nh.
11. Vit chng trnh gi lp lnh RENAME i tn mt tp tin.
12. Vit chng trnh to file vn bn c tn l MATRIX.INP c cu trc nh sau:
Dng u ghi hai s m, n.
Trong m dng tip theo mi dng ghi n s v cc s cc nhau mt khong cch.
Hy kim tra xem trong file c bao nhiu s nguyn t. Kt qu cn ghi vo file
MATRIX.OUT c ni dung l mt s nguyn l s lng cc s nguyn t trong file
MATRIX.INP.
13. Cho s nguyn n, hy in tam gic PASCAL gm n dng
D lu vo: tp tin vn bn PAS.INP gm 1 dng cha gi tr n.
Kt qu: a ra tp tin vn bn PAS.OUT th hin mt tam gic PASCAL n dng.
14. Cho mng cc s nguyn , hy sp xp mng theo th t tng dn.
D liu vo : tp tin vn bn ARRAY.INP gm 2 dng
Trang 66

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

- Dng 1 cha s nguyn n ( n < = 100 ).

- Dng 2 cha n s nguyn.
Kt qu : a ra tp tin vn bn ARRAY.OUT gm hai dng
- Dng 1 cha n phn t ca mng cc s nguyn.
- Dng 2 cha n s nguyn c xp tng dn.
15. Cho mng cc s nguyn, tm phn t ln nht ca mng.
D liu vo: tp tin vn bn ARRAY.INP gm hai dng:
- Dng 1 cha s nguyn n ( n < = 100 ).
- Dng 2 cha n s nguyn.
Kt qu: a ra tp tin vn bn ARRAY.OUT gm 1 dng ghi 2 gi tr x, y trong x l gi
tr ln nht, y l v tr ca x trong mng.
II.2. Bi tp luyn tp v nng cao
16. Cho mng cc s nguyn, tnh tng cc phn t ca mng.
D liu vo : tp tin vn bn ARRAY.INP gm hai dng
- Dng 1 cha s nguyn n ( n < = 10 )
- Dng 2 cha n s nguyn
Kt qu: a ra tp tin vn bn ARRAY.OUT gm 1 dng ghi tng cc phn t trong mng
17. Cho mng cc s nguyn, hy lit k cc phn t l s nguyn t
D liu vo : tp tin vn bn NT.INP gm hai dng
- Dng 1 cha s nguyn n ( n < = 100)
- Dng 2 cha n s nguyn
Kt qu : a ra tp tin vn bn NT.OUT gm hai dng:
- Dng 1 cha s lng cc phn t nguyn t trong mng.
- Dng 2 lit k cc s nguyn t .
18. (*) To file vn bn c tn l INPUT.TXT c cu trc nh sau:
- Dng u tin ghi N (N l s nguyn dng nhp t bn phm).
- Trong cc dng tip theo ghi N s nguyn ngu nhin trong phm vi t 0 n 100, mi
dng 10 s (cc s cch nhau t nht mt khong trng).
Hy c d liu ca file INPUT.TXT v lu vo mng mt chiu A.
Thc hin cc cng vic sau :
Tm gi tr ln nht ca mng A.
m s lng s chn, s lng s l ca mng A.
Hy sp xp cc phn t theo th t tng dn.
Trang 67

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Hy ghi cc kt qu vo file vn bn c tn OUTPUT.TXT theo mu sau:

19. (*) Vit chng trnh nhp v lu h s ca sinh vin vo mt file c tn l

DSSV.TXT. Sau c file DSSV.TXT v ct vo mng, hy sp xp cc h s sinh
vin theo th t gim dn theo im trung bnh mn hc ri in ra mn hnh h s cc sinh
vin theo th t ra mn hnh c thng tin nh sau :
M s sinh vin.
H v tn sinh vin.
im trung bnh kim tra.
im thi ht mn.
im trung bnh mn hc (tnh bng (im TBKT+im thi)/2).
20. (*) To mt file text c tn l INPUT.TXT c cu trc nh sau :
- Dng u tin ghi hai s M v N (M,N l hai s nguyn dng nhp t bn phm).
- Trong M dng tip theo mi dng ghi N s nguyn ngu nhin trong phm vi t 0 n 100
(cc s ny cch nhau t nht mt khong trng).
Hy c d liu t file trn v lu vo mng hai chiu. Ri thc hin cc cng vic sau:
Tm gi tr ln nht ca ma trn.
m s lng s chn , l, nguyn t c trong ma trn.
Hy tnh tng cc phn t trn mi dng ca ma trn.
Hy ghi kt qu ny vo filetext c tn l OUTPUT.TXT

Trang 68

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

21. (**) Xt dy s a1, a2, , aN. Mt on con ca dy l dy cc phn t lin tip nhau
c xc nh bi ch s ca s bt u (L) v ch s ca s cui cng (R).Tng cc s trn
on c gi l tng on.
Yu cu : Cho dy ( aN ), hy tm on con c tng on ln nht (T)
D liu c cho trong tp tin vn bn SUMMAX.INP
- Dng th nht ch s nguyn N ( 0 < N <= 30000 )
- N dng tip theo, mi dng cha mt s l cc s ca dy cho theo ng th t. Gi tr
tuyt i ca mi s khng vt qu 30000
Kt qu tm c ghi vo tp tin vn bn SUMMAX.OUT gm 1 dng ghi 3 s T, L, R.
V d :

22. (*) Cho dy ( aN ), hy tm on con tng dn c tng ln nht

D liu : c cho trong tp tin AMAX.INP
- Dng 1 cha s nguyn N ( 0 < N <= 30000 ).
- N dng tip theo, mi dng cha mt s l cc s ca dy y cho theo ng th t. Gi
tr tuyt i ca mi s khng vc qu 30000.
Kt qu tm c ghi vp tin vn bn AMAX.OUT gm hai dng:
- Dng 1 ghi tng ca dy con.
- Dng 2 ghi mng con tng dn c tng ln nht.
23. Vit chng trnh nhp l lch mt nhn vin vo danh sch cc nhn vin. Khi khng
nhp na bm phm Esc v ghi vo tp tin NHANVIEN.DAT sau :
c t tp tin NHANVIEN.DAT va to v in danh sch cc nhn vin ln mn hnh.
Tm v in l lch mt nhn vin bng cc nhp v h tn hoc m s nhn vin.
24. (**) lp rp mt my vi tnh hon chnh cn phi c ti thiu 10 linh kin loi A v
c th lp b sung thm vo khong ti a 8 linh kin loi B. Ti mt ca hng vi tnh cn
qun l bn hng cc loi linh kin ti ca hng. Thng tin v mt loi linh kin gm c:
Tn linh kin, quy cch , loi, n gi loi 1 ( cht lng tt s nguyn), n gi loi 2
( cht lng thng s nguyn ). Vit chng trnh thc hin nhng cng vic sau :

Trang 69

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Nhp vo thng tin ca cc loi linh kin c ca hng. Xut danh sch cc linh kin
nhp theo th t tng dn ca loi linh kin v tn linh kin. Cho bit c 10 linh kin
loi A cn thit lp rp my tnh hay cha?
Vi gi nh l ca hng c 10 linh kin loi A lp rp my. Nhp vo mt s tin
lp rp mt my tnh. C th lp c mt my tnh hon chnh vi cc linh kin ton b
theo n gi loi 1 hay n gi loi 2 hay khng? Nu s tin trong khong gia th hy tm
1 phng n gm nhng linh kin theo n gi 1 v linh kin theo n gi 2 lp?
Tt c d liu phi lu tp tin.

PH LC
HNG DN VIT CHNG TRNH
TRN MI TRNG BORLAND C++ 3.1 (BC31)
I. CI T BC3.1
Vo th mc BC3.1 trn a CD chy file install.exe.

Nhn Enter.

Trang 70

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

G vo cha th mc ngun cha BC3.1 (V d trn:Gi s a cha th mc BC3.1

trn a CD l D:) Nhn Enter.

Enter tip (c th g li ng dn cha BC3.1 nu bc trn g sai).

Chn ng dn v tn th mc cn ci t BC3.1 ln a cng.

V d: Cn ci BC3.1 ln a C: tn th mc l BC31.
Trang 71

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

- thay i th mc v a ci t di chuyn vt sng (dng phm mi tn ) n dng

Directories nh hnh trn sau nhn Enter.

- Nhn tip Enter.

- G tn a v tn th mc cn ci t trong textbox Enter.

- Sau nhn ESC.

Trang 72

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

- Tip tc nhn phm ESC.

- Tip theo kim tra xem th mc ci Windows c ng ng dn nh dng Windows Dir

hay khng (dng th 2). Nu khng ng th thay i th mc cho ng, di chuyn vt sng
n , thao tc tng t nh thay i th mc BC3.1.
- Thng th khng cn thay i v cc my c ci Windows mc nh l C:\Windows.
- Di chuyn vt sng n dng Start Installation nhn Enter bt u qu trnh ci t.

Luu : bc ny ch thay i th mc ci t BC3.1, th mc Windows (nu c) cn

nhng mc khc khng thay i.
Qu trnh ci t ang thc hin.

Trang 73

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Nu trong qu trnh ci t gp thng bo sau:

Nhn phm C tip tc.

Qu trnh ci t hon tt, nhn phm ESC cho n khi mt mn hnh ci t.

To mt th mc lu bi tp, chng hn D:\BaiTap lm th mc lm vic ca C,
trong qu trnh lm bi hay bin dch chy chng trnh th tt c cc file u nm trong
th mc BaiTap cho d qun l.
Trang 74

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

To Shortcut Borland C++3.1 (File bc.exe trong th mc BIN ca th mc BC31 va ci

t) Chn Properties Chn Tab Program g vo mc Cmd line v Working ging nh
hnh sau nu ci t BC3.1 trn a C:\BC3.1. Nhn OK.
- Cmd line (ng dn n file chy BC): C:\BC3.1\BIN\BC.EXE.
- Working (th mc mi va to lu bi lm ): D:\Bai tap
Lu : ng ng dn th mc.

II. CC BC VIT CHNG TRNH

a. Chun b vit chng trnh
Khi ng BC3.1

Trang 75

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Vo menu Options\Environment\Editor chnh li Tab size l 4.

b. Cc phm chc nng chnh

F3: M file chng trnh c sn.
F2: Lu file
Lu : Chn ng dn v t tn file cho ng. Tn c ti a 8 k t, phn ui khng
cn nhp vo (mc nh l *.cpp).
F5: Phng to hoc tr v kch thc bnh thng ca ca s son tho.
F6: Chuyn qua li cc ca s son tho (nu m nhiu ca s).
F9: Bin dch chng trnh. Mc ch l kim tra li chng trnh.
Ctr+F9: Thc thi chng trnh (Run) khi chng trnh khng c li.
Alt+F5: Xem li mn hnh kt qu chng trnh chy trc .
c. Bin dch v sa li
Sau khi son tho xong chng trnh nhn F2 t tn chng trnh, m bo chng
trnh c th thc thi c, ta phi nhn F9 bin dch.
Nu khng c li, ta c th nhn Ctr+F9 thc thi chng trnh.
Nu my b loop nhn Ctrl+Break+Enter tr v mn hnh son tho.
Ngc li, ta cn phi sa li cho n khi ht li.
Cc bc thc hin khi c li:
i). Khi hin th mn hnh bo li, ta phi nhn phm Enter xut hin ca s m t li
(khng nhn phm ESC).

Trang 76

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

ii). S dng phm mi tn ln xung duyt ln xung v xem m t li. Khi di chuyn
quan st vt sng bn trn khung ca s son tho chng trnh. Thng thng vt
sng s cho bit v tr li (c th ngay chnh ti dng c li hoc trn hoc di mt dng).
C nhiu cch sa li, nhng n gin chng ta nn sa li t trn xung.
d. Mt s li thng gp
LI C PHP

1) Statement missing ; : Thiu du; khi kt thc 1 lnh B sung thm du ; vo sau
khai bo bin hay kt thc mt lnh.
Sai:

Sa thnh:
int a
scanf(%d,&a)

int a;
scanf(%d,&a)

2) Compound statement missing } : Thiu du } khi kt thc khi lnh hay lm B sung
thm du } vo tng ng
Sai :
void main()
{
int a;
scanf(%d,&a);
if(a>0)
printf(Duong);

Sa thnh:
void main()
{
int a;
scanf(%d,&a);
if(a>0)
printf(Duong);
}

3) Unexpected } : Thiu du { khi bt u khi lnh, hm hay d du } Kim tra xem c

d du } hoc thiu du { v sa tng ng.
Trang 77

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Sai :
void main()
{
int a;
scanf(%d,&a);
if(a>0)
printf(Duong);
}
}

Sa thnh:
void main()
{
int a;
scanf(%d,&a);
if(a>0)
printf(Duong);
}

4) Misplaced else : Chm phy sau pht biu if hoc khi lnh thc hin trong pht biu if
cha t trong cp du ngoc {}
Sai :
if (a%2);
printf(a le);
else
if(a>10)
printf(a chan);
printf(, > 10);
else
printf(a < 10);

Sa thnh:
if (a%2)
printf(a le);
else
if(a>10)
{
printf(a chan );
printf(, > 10);
}
else
printf(a < 10);

5) For statement missing ; : Thiu thnh phn trong c php ca vng lp for hoc qun
dng du chm phy (;) ngn cch cc thnh phn , ( Phi c 2 du chm phy)
Kin tra cho ng c php: for(<Biu thc khi>; <biu thc iu kin dng>; <biu
thc tng gim>) Trong biu thc gn hay nhiu thnh phn th miphn cch nhau bi du
phy (,)
Sai :
for(int i=0, i<n; i++)
{
printf(a[%d]: ,i);
scanf(%d,&a[i]);
}

Sa thnh:
for(int i=0; i<n; i++)
{
printf(a[%d]: ,i);
scanf(%d,&a[i]);
}

6) Function call missing ) : Thiu du phy phn cch gia phn nh dng v danh sch
bin trong hm printf v scanf. Thm du phy gia phn nh dng v danh sch bin.
Sai :
for(int i=0; i<n; i++)
{
printf(a[%d]: i);
scanf(%d,&a[i]);
Trang 78

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

}
Sa thnh:
for(int i=0; i<n; i++)
{
printf(a[%d]: ,i);
scanf(%d,&a[i]);
}
LI KHAI BO
1) Declaration terminated incorrectly : Khai bo tn bin trng vi tn hng nh ngha
trc i tn bin.
Sai :
#define MAX 100
void main()
{
int MAX;
}

Sa thnh:
#define MAX 100
void main()
{
int x;
}

2) Multiple declaration for 'i' : Khai bo bin trng tn, khai bo nhiu ln. Kim tra v
b bt khai bo li bin hoc i tn bin khc.
Sai :
int i;
for(int i=0; i<n; i++)
scanf(%d,&a[i][j]);

Sa thnh:
int x;
for(i=0; i<n; i++)
scanf(%d,&a[i][j])

3) Undefined symbol 'a' : S dng bin a cha khai bo Khai bo bin a

Sai :
printf(Nhap vao n:);
scanf(%d, &n);

Sa thnh:
int n;
printf(Nhap vao n:);
scanf(%d,&n);

4) Declaration syntax error : Thiu du ; sau khai bo bin. B sung du ; sau khi kt
thc khai bo bin.
Sai :

Sa thnh:

int n

Int n;
TH VIN HM HOC SAI TN HM

Function 'printf' should have a prototype Function 'scanf' should have a prototype
Function 'XXX' should have a prototype : Thiu sai bo th vin hm nu s dng hm
th vin, ngc li phi kim tra xem c khai bo nguyn mu hm, hoc gi sai tn hm.
B sung #include <stdio.h> v #include <conio.h>
Trang 79

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

f. Debug
Mc d chng trnh khng cn li nhng khi chy chng trnh vn ra kt qu sai, nhng
li c th l:
Dng chm phy sau: if, else, for, while, m cha thc hin lnh.
nh dng nhp xut sai hay khai bo sai kiu d liu.
Chia cho 0.
Khng c iu kin dng (iu kin dng sai).
Phn tch thut ton thiu (cha vt ht cc trng hp) hoc sai.
Cc thao tc debug:
Nhn F7 hoc F8 chy tng bc (nu khng c li khi bin dch)

F7: i tng lnh ca hm con nu c gi hm.

F8: khng vo chi tit tng lnh khi gi n hm con (ch a ra kt qu ca hm con).
Quan st vt sng bit chng trnh ang thc hin n v tr lnh no.
Nhn Ctrl+F7 (hoc nhn phm Insert nu c ca s Watch): Nhp vo bin cn theo
di gi tr cc bin khi thc hin xong lnh hay hm no .
C th xa bin trn ca s Watch bng cch chn bin trn ca s Watch v nhn phm
Delete.
Nu khng thy ca s hin th gi tr bin (Watch) nhn Alt+W+W hoc vo menu
Window chn Watch.

Trang 80

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

Nu mun b qua mt on no (tc khng cn kim tra an ) th nhn F4

chng trnh thc thi ti v tr dng ca du nhy ri dng li (du nhy phi ti v tr
nhng dng pha sau ca vt sng, nhn F6 chuyn qua li cc ca s).
Mun thay i gi tr ca bin ta dng phm Ctrl+F4 hin th ca s.

Nhp vo tn bin Expression, chn nt Evaluate (ho nhn Enter), Result s hin
th kt qu ti thi im , sau nhp gi tr mi cho bin ti New Value Enter (dng
phm tab di chuyn v tr chn).

Ngoi ra c th nh du chng trnh thc thi n v tr nh du (khi cha chy tng

bc) dng phm F8 nh du ngay v tr du nhy. V tr nh du s c vt sng mu
.

Trang 81

Lp trnh cn bn

Tm tt l thuyt v bi
tp

C th nh du nhiu v tr khc nhau. Nhn Ctrl+F9 chng trnh thc thi n v tr

nh du theo th t t trn xung di, ng thi cng c th dng phm F7 hoc F8
ging nh trn chy tng bc.
Ngoi ra, c th dng phm ALT+F5 xem kt qu xut trong qu trnh debug ( kim
tra nhp xut).
Trong qu trnh chy tng bc c th kt thc bng cch nhn Ctrl+F2.
g. Cc thao tc lin quan n ca s Watch
Di chuyn ca s Watch: Chn ca s Watch, nhn Ctrl+F5. Sau dng phm mi tn
di chuyn ca s ti v tr mi. Nhn phm Enter.
Thay i kch thc ca s Watch (khi ang chn bng Ctrl+F5 trn ca s Watch) nhn
Shift + phm mi tn ri nhn phm Enter.

Trang 82