Joél Candau
CT
26
OE
6
rel
iE
=)
”
ae
i
|
}
|
i
|i
:
}
|
Capitulo 1V
‘MEMORIA,
‘YRAZON PRACTICA
La mamoria scompatia cada a do una vida humana porque
nolhay nada conocido qu no portanexes al pasedoy que, por
naiguiant no ange que oor emorizade Ta vide cotiioe
‘Sn que ne impane fa nocesiénd de administar el tiompo
personal: domésticoy profestnalomattuye el primer marco
Socal dein mamoria,el ques ve demancra inmediata en to.
‘Uneocindad. Par oleh part, la prooeupacion por mejorar él
‘endimnenta de la memorineoesarla para lavida social os
tlorigen ie divers mnemotcenias mds menos elaboradas
y eteaces.
1. Las ane a enon,
Ctmonocvidnr Ctmo ayuda a memora? areata
Cots hraruntas paren ly, pace bombre ea
‘isjeidn'mocanane qu operon apr condom
tontewscopaciad dome ern cambradieamen-
teeuselocontonleinfermacons que dem memorzan Sin
Sinturgn, durante mueko demo a se nomen fare que
fpr nenrearenen Perfye
‘riod le manor tena ona mportancia ial qo 30
corigen al desarrollo de un arte de la memoria. “
‘Enemori ose mst eos de memorza-
ciénytaeas, ra ane. ocean di etree
Shige inentg dtp eeu sin mamaria. Frame
Sc atte nntranntilowseni do oguehayacbenen
‘Sbrelas fermen gu tv ete arts dea os arenes dn
LTO Ye it ae ttn Rt iad 3 a
a6
‘Antigedad, ta Edna Modia(Alborto ol Grande, Santo Toms
‘de Aquino, Raymond Lalle, Potrara), el Renacimionto el
‘Teates de le Memoria do Giolio Cansillo, Pierre Ramus,
Giordano Bruno), haste el sglo x0 (Robert Fhudd, Franels
Bacon, Descares, Lalboiz). Su soberbia obra Lert de fa
‘mémire esta bezade principslmente en el estudio de tros
oentas latinas: In Tnttutio ovatora de Quintiliano, el Ad
herenniam libri TV, down autor doseanocidoy,finelmente, De
tratore de Clearén, quorefierelahistoria del poeta Simone
‘Go Cee (585-168), capar de identifica aloseomensalesde xa
‘bangquste maertas a causa do un desmoronamionta porase
Dodi recordar e! lager que etda uno do ellos oeopaba en
hess, Pues este artose apova a atopottia"delamenria,
‘esa propenpign del reeuerdo para consteuire espacalnente,
par incrbirse en un espacio, en un lugar. Un fous de
Fremoriaeoatiens una imagen de memoria los once lugares
Gel Inferno de Cosmas Roseolius (Theseurus arsfiosoe
anarin, 1570) 0a Tea de Go Cail et ep,
DDuclon considerarae como an "sistema de lugares de meme
ener ea memo un emacs
{de un stoma do Togares (ae) y de genes. el oradoe
primero defen ttmermy m parr dune erie de Tusares,
‘eequitocurales i render domemg-
iDnrMEe gue
fen Tot ferantas Tugavet cel
‘Bam cara metre gg re
lo sagas cnn none, eres
‘all dal ireeario-provoex Io aoatacanta, Geaclng a ee
sfc alguns ago demos roses fe rama
rosé i eam Tp len "200
‘Uhn bola Yor eames soubor” Tos rocordat
rot Hipp, Teo, eamblo, TC RINIgo deen Aol del
{Gus éate deci que podia recta a Virgo al revés.
isle métao de oe lugares or ana tenia moamnin eo
‘ivdumeates canifonsndiaceblos, aunque Descartes aya
mntido clare maciantay Kae aye gade “nep
‘tern rabid legion ul Me de
‘eubenr aun mess on conte lag) dl aprendio
Intl eptinas i evcaeion. Hate endo conte
Jfslaudnimportnnts dela ronstitanons da crzene.
”‘Se sabe que cuando uno tens difultades parn conse #
‘sa persona la prise prague quo sehen lone av?
‘Mare Auge uousa edna un pio dl aubierseo fancane
emo un ayudacienore 3 anda ronments le drentes
{gos contigs por fas eatadanen, como deeneadanane
‘ete rocuerdon Ea ccata da nec Iugeea
selrcuordo expen sin da que ae ence
qunparabes en gars no oxidant, cons pls aiacree
Gane Ser ale I mai der ies Cum
(Arehipdage des Multan, Prname aera epee
‘eeompleayrefinedadocgaraarla memoria delealatres,
fo une imagn-meeria en Ta emuneneea etl
No podemos finalizar estas pocas Iinoas dedicadas a iat
aries delamemoriasin rccrdat que sibien parecieraquehoy
ceitas artes oxi olvidadas, todavia exten tenieaa de mo.
moral do gran uaa en ca ied Chand ono
‘sonido, a imagen, ls palabras, los objelaee, en mos aspoctos
‘pmercinies Ios mantles, fa cursos de arid, los setnina
os, ee), tdenicas que deberian alegrar alos tadgrates,
TL La uaoena pt eeweo
lentements, lamer ext liga] iempo del mismo
‘ols gnome ace eke
Nnaindeone peta tater,
taclnde del sogin ins rlededer, ambi,
dnt de una mi pele cae rane
‘mullet de wonporsoaon El empepucte perce
‘meres yrregonany latinas
{etasrepreontaciones conetiaye ol faedami tl od
de baguoda dof memuria Aa aos verted que ov Hop
one e'noién del "uampa qe pase” estat de i
‘atria beta oligntvament frente al conor,
{ru ociedad ona que son omprosntay el eno ya
“administracin® Aamiamo le er de Svan quan
‘Bes tating eet Pt a 8
‘eaafirpieeata ce i ma
seer nati, i
rier Sd Engin tr tra
Sea anno enee ma
eae
ae
Aliorenteseategoriastomporalas que dependen del sito dele
‘staione, de ps ita, dl eelp delos tipped edad, ponen en
Incl polemics dir qu tod ato do mri cna.
tho ose an represen, Ee
emer mina, yobs por una conetnci cre sae:
For plearotedesarllaa, perate odelzare emp y
‘bora on oncopte dl paso, dal tur dal precena, Ua
So
chee arena nina te certo
puaercnteatcrcesn
oie dciaenil
hecitinral peste
Seger’ conan
gol aida gi arranges
Ene peeccemtnmettenradion
ie ceacintaniteenrtatters
ech tence man sette
oe Gewicenne mars
Se aaaancnee
Exonnatanas
‘A primera vista, los concoptos de pasado, de futuro y de
presents séle edquioren su significado para el yo dal saat
2 Daniel Mil, Trail vom Chicora, Para, Le Bells Latin,qucconstituyela inion refarencia espaci-tomporal go qu
estaubien errand einer dona Aplinn
fe: "el momento enol queso hablo ya sath jos dem
fas 8 va, 30 quedo" Tyangoise Zanabend sedala ges
‘MinctIn memoria corta dal icmp elon las oetaconss ef
hie ner sro primates dele ceca
pero ol pase del Hempo we onaniza de sewer con oe
Eiogeacthitarn personal yfamater)-A Doris prune
llamarosprofidamente a tension ns respasstas Ge sos
‘ferns en tas eonsulas neureligica: sus Teferonelas
‘oad nose basaban en eifas oor Techs, sino en hechos
‘vides on os que estabanpersonolmenteimplicadonderde
fires fe ni mur “deapuds de queer hg fs mal en
‘eesome ete Bets acntecimientsimplieanlindida
fambidn a Ta gaodad por completa, « través do ln
Tnstectén dol matsimoni, ie fin, a edueecion, ceo
ae las catagories tamporsiossdquiten tds eiaica
no aimploment on teacn cos elaajete individ, sing
om a ajeto soa. cae endo etnsogen cote Daniel,
ebro, Valerio Fescety Sylvie Saghesdomostiaronreton-
femente que fos Yeseritas count” samo los papel 40
fara on diariosfntmo, le eundernos genoa, les
regis dndetces alos Que consdaranareives part
‘ilaras,constitayen wna forme do memoria mn papel, deer
‘ined porns recticcanessoilonyeufurees espe
‘nto pnrlaras6n grea” nl Gaody). Bu la praca, on
‘Teer denemen cone indduerocblpere.
‘ents apoyo doa soedad, qu le proporcions uns Serta
Cantidad do horeamionta part faaieat esta area,
“Eaprimertoger,staecalendarn,conesta “ene tem
oividoy al slmpo universal" *No Cnsttuye olamente ie
Iemoria de las las enmunes (pass 9 facuros) de eada
Ievdan sno gan tantunceeldeontidounarpemerta
cormparid, In do los dando hestasrligisasyprvlana,
‘oles eoancnionon memorable Ia elo etcbraconcsy
lov complesios A ferenci el rel qu vtoriaa leap
rosnte experiencia colidinne),»enlendari sive para
svete Mime de pat hana, Pa Hb
sal, opt mg at Pu Se 186,
1 tnt Dua elem
”
sei, 98
i zee ar sas el parle
Bihovst lirtre orale Appise ees, yg eos
{Valves de Prone, 103,16. oars dla
‘vata stad at Pice, Sime Caplan, Pol
aghat Ler de be Frit pr, a 8, 28,‘una ciortn artifcaizacién deta memoria "Otro cammiocomo
conseevencin dela aparieién dots excritura fue del mne
be, personaje que guardabe el reezerdo del pasa para a
toms de desistonos de Ja juni, al principio, prac
‘memoria individual, luo, por exerts. Beg ais Gemot,
parocora quo en el momento del paso In conservecon
feerta, la Funein dela memoria Bebra quededs un poco
isminuida*FI tamorauna nvolucigndelamamoriatomes
2a explicito en el oflebre mito de Theuth, dive que te
retonta al rey ogipeio Thames Ia eseritara come reeds
Bara u falta de memara, Thame fate a Theuth pr su
oscubrimionto, pero dice que hay que tener cuidado cn el
‘ko queloshombreshardn deellsps esta inven ld.
ensar alos hombres de cleroor au memoria, produsid a
bivideen lalma delosque dguieran eu conodinentyel con,
fine en Ia esrtura Duscardn el medio parn recordar vers,
‘racine caracteresajenon, no adentre, gratis tells mie
‘now (Patén, Pato, 274 6-275 6), Theis agroge ue oon
‘st lnvencién ls hombres van a poder obtener standart
Informacion quo los levard a creereecompetentes en te
gntldnd de conn pero sehabrén converticasimplementa an
“abioaSusorioe™ on “desertors de Mncmosina para ea,
sar la hermosa expresion propucsta por Mare ¥ ural
oma resume alapertoein toque sa est produciendo
shore spect desarrli exponenciai dol pesiblided de
‘ampliacia de lamemoriahusnana lo temrot qu provoca.
‘Buetocio hay don crtcas principales drgidasal-ctborm
0": por na para el mpo que so wlliza para busca
‘cantunicarseinfirmasones nos apart delavideintetiorodel
IBtercambio verdadero entro smjantss por olsaparte, a
‘Bares’ permanent mane de datas qe ere
cule vezmdsitopdo una einilacdn nly, por ontiguents,
en faloostabios, Ag! tenemos ur interogunte tence
para un proyecto do antropologia deta memoria, be sola
fom qjatplo pademaspreguntaeooss!la-ionorres” nod
rua prfusin deimagenes( levis ene, multime.
lies, bk.) noes cas de iranelormar nuestra lain co
pasado, Investigaciones recientes hachas para valusr oe
[Oita nc Lond Basle een
Beene ae p loa
roth p11.
"areal ttre! Be sre ron mare, Pat
ison
foto den tleviin en la memoria del Holocnsto leven a
‘apna el lnpetate Foden pene cue
partir
‘sh cer i del snemseia
‘Bfatea vueve mia entrullo de una memoria se.
ee
fabrica otvido. rode lea fas que el eine fabrica recuerdos), L®
{Shes ue wera hee™ cee at vr
aac tiqace se tncrdtont compen a
Seana ene ee
‘Sealand fof reae
Saeed nae
Seroectiva meaty, poroteconetagie unsacecen
Femgiachomme gett poinedebietsabate
a rolacincon ee calturas populares, algunessiveron
{tein ranaipen do astratconeny doe archiva ren
icra ton ‘ono Inenurn ee aon mora
‘Eee Sn etre eps devise pase,
purr i Aaogtrenacan que lo aes igac iron: ot
Feito ufrenvaiener ooo dower a acres
‘der Indapennsents deat cotanide pop, ah
‘Njequs rantnonJopende eta natreeen dois prune
‘feetesplstn for rn niente
is inaori lca sma por elem, cuan
‘o'eninjon de orultenIcler abe a bstaria Gen pacblo
‘lreslan onto sua habtantosy Tran i mln ora
fincmane ge coh obervedo on Minot 3 Alach™ Las
"Nilo A Ls, eet V. Bn, Meplcing menaryne ofi of
Islevitn frat Haken rometraa Bke Brh Seon of
‘Sala yolw-45 rato Go 95.8 Hae mpc pets
Teipwonizne telcos Sue Siar tae mae
‘etl da oleae» porte ela eps eer de 8000
{ein isin nian a Sha, ten pases
Ie eatin dein atures de pear a! tents
nse jt de agen
Pent Yio ven ein eon vend "dualita d
at os Ge 198
"Pac fr hep recomend commana
prover dl Teme, 108,20
ate wae iin tan ran cic
serie eta mttaer ia
iss anoel psd" y i cxpresiapanor eng memege
‘pe taamento designs ef haste de que bo rcivan aise
{azbién a rm parialaren ln queoeecs, Umeaeletes
{gemled stl proporcinnan Iw ntlouctea"mstge se