14.1.

Spremnik vode (na slici) stoji na kolicima i prazni se mlazom promjera Do . Izraunajte silu
u uetu!

F I 2 cos 60

F v2

Do2
0.04 2
cos 60 998.2 8 2
cos 60 40 N
4
4

14.2.
Mlaz vode temperature 20C udara u ravnu plou s rupom (na slici). Dio mlaza prolazi kroz
rupu a dio skree. Izraunajte silu kojom je potrebno pridravati plou da bi ona bila u
ravnotei.

Fx v12 A1 v 22 A2 0

Fx v12 A1 v 22 A2 v 2 A1 A2
Fx v 2

14.3.

d12 d12 998.2 25 2 0.06 2 0.04 2 980 N

4
4

Voda temperature 20C struji kroz mlaznicu na slici u atmosferu, uz protok od 15 l/s.
Izraunajte rezultantnu silu u prirubnici 1! Zadano: p1 230 kPa, d1 10 cm, d 2 3 cm.
Zanemariti teinu vode u cijevi.

v1

4Q
4 0.015

1.910 m/s
2
d1
0.12

v2

4Q
4 0.015

21.221 m/s
2
d 2 0.03 2

Fx A1 p1 v12 A1 v 22 A2 cos 40 0
Fy v 22 A2 sin 40 0

d12
Fx
p1 v12 A1 v 22 A2 cos 40
4
Fx

0.12
0.12
0.03 2
2.3 10 5 998.2 1.910 2
998.2 21.2212
cos 40
4
4
4

Fx 2078.4 N

Fy v 22 A2 sin 40 998.2 21.2212

F

Fx2 Fy2

arctg

14.4.

Fy
Fx

0.032
sin 40 204.2 N
4

2078.4 2 204.2 2 2088.4

arctg

204.2
5.6
2078.4

Odredite rezultantu silu vode na ravu prema slici uz pretpostavku neviskoznog strujanja.
Volumen vode u ravi je V=0,11 m3. Zadano je: H 3.8 m, h 2.1 m, h1 1 m, D1 300
mm, D2 200 mm, D3 300 mm, =1000 kg/m3.

B.J. 0-3
H

v32
2g

v3

2 g H

2 9.81 3.8 8.635 m/s

B.J. 0-4 Budui da je fluid neviskozan uzima se u obzir samo gubitak izlazne brzine
H

v 22
h
2g

v2

2 g H h

2 9.81 3.8 2.1 5.775 m/s

Prema jednadbi kontinuiteta emo dobiti brzinu u toki 1:

Q1 Q2 Q3

D32
D12
D22
v1
v2
v3
4
4
4

v1

v 2 D22 v3 D32 5.775 0.2 2 8.635 0.3 2

11.202 m/s
D12
0.3 2

Za impulsne jednadbe trebamo jo poznavati pretlake u tokama 1 i 2

B.J. 0-1
H

p1
v2
1 h1
g 2g

p1 g H h1

v12
11.202 2
1000 9.81 3.8 1 1000
35.27 10 3
2
2

B.J. 0-2
H

p2
v2
2 h1
g 2g

p 2 g H h1

I 1 v12

v12
5.775 2
1000 9.81 3.8 1 1000
10.79 10 3
2
2

D12
0.3 2
1000 11.202 2
8870 N
4
4

2
D22
2 0.2
I2 v
1000 5.775
1048 N
4
4
2
2

I 3 v32

D22
0.3 2
1000 8.635 2
5271 N
4
4

G g V 1000 9.81 0.11 1079

Fx I 3 5271 N
Fy I 1 p1 A1 I 2 p 2 A2 G

Fy 8870 35.27 10 3

0.3 2
0.2 2
1048 10.79 10 3
1079 8843 N
4
4

Fx2 Fy2

arctg

Fy
Fx

52712 8843 2 10295

arctg

8843
59.2
5271

14.5.
Kroz centar sprinklera (na slici) dotie voda, temperature 20C, protokom 2.7 m3/h i izlazi
kroz tri jednake rotirajue cjevice. Zanemarujui trenje, izraunajte broj okretaja sprinklera
za sluaj da je:
a. 0
b. 40

Relativna brzina strujanja (brzina strujanja kroz cijev):

w

4Q '
4 0.9

6.496 m/s
2
d 0.007 2 3600

Poto nema nikakvog trenja, ne troi se nikakva snaga tako da je vektor apsolutne brzine
usmjeren radijalno.
u w cos w cos 0 w 6.496 m/s
n

u
6.496

6.89 o/s 414 o/min

2 R 2 0.15

u w cos w cos 40 w 4.976 m/s

n

14.6.

u
4.976

5.28 o/s 317 o/min

2 R 2 0.15

Mala dekorativna vjetrenjaa (na slici) ima lopatice koje omoguuju da se pod djelovanjem
zrane struje vjetrenjaa okree. Ako zrana struja promjera 15 mm udara u jednu lopaticu
brzinom od 0.35 m/s i skree pod pravim kutom. Gustoa zraka je 1.2 kg/m3.
a. Izraunajte silu koja djeluje na lopaticu ako je ona blokirana
b. Izraunajte snagu ove vjetrenjae ako se ona okree uz 40 o/min.
c. Izraunajte maksimalni broj okretaja vjetrenjae
d. Izraunajte maksimalnu snagu ove vjetrenjae i broj okretaja pri kojem se postie

a.
F v 2 A 1.2 0.35 2

0.015 2
2.6 10 5 N
4

b.
Obodna brzina:
u r r 2 n 0.075 2

40
0.314 m/s
60

Poto mlaz zraka nastrujava brzinom od 0.35 m/s a lopatica odmie brzinom 0.314 m/s ispada
da e silu proizvoditi samo razlika ovih brzina:
v w u 0.35 0.314 0.036 m/s

Impuls je jednak I m v a u ovom sluaju je m w A pa e sila biti:

F w A v 1.2 0.35

0.015 2
0.036 2.66 10 6 N
4

P M F r F u 2.66 10 6 0.314 8.36 10 7 W

c.
Maksimalna broj okretaja e biti onda kada obodna brzina bude jednaka brzini nastrujavanja
zraka:
w u r r 2 nmax

n max

v
0.35

0.743 o/s 44.56 o/min.

r 2 0.075 2

d.
Da bismo dobili max. snagu trebamo izraziti snagu kao funkciju broja okretaja, odnosno mi
emo je izraziti kao funkciju obodne brzine:
P u M F r w A v r w A w u u

P u w A w u u 2

Da bismo dobili ekstreme funkcije trebamo je derivirati i derivaciju izjednaiti s nulom.

P ' u w A w 2u 0

w 2u 0
u

w 0.35

0.175 m/s
2
2

w 3 A 1.2 0.35 3 0.015 2

2.27 10 6 W
4
44

Pmax

w w
w A w

2 2

u
0.175

0.37 o/s
2 r 2 0.075

22.28 o/min

14.7.
Vodena turbina (na slici) okree se s 200 o/min pod djelovanjem neviskoznog vodenog mlaza
(temperatura 20C) promjera 150 mm. Izraunajte snagu turbine! Izraunajte max. snagu

turbine i brzinu vrtnje kod koje se ona realizira! Pretpostaviti dovoljan broj lopatica koji
omoguuju da slika udaranja vodenog mlaza u lopaticu turbine bude uvijek identina.

Moment koji okree turbinu stvaraju ulazni impuls i horizontalna projekcija izlaznog impulsa.
u r r 2 n 1.232 2

200
25.803 m/s
60

v1 w u 46.2 25.803 20.397 m/s

.

I 1 m v1 w A v1 998.2 46.2

0.15 2
20.397 16622,57 N
4

Impuls na izlazu mlaza tvori produkt masenog protoka s vektorskim zbrojem izlazne brzine
mlaza i obodne brzine. Moment tvori samo horizontalna komponenta izlaznog impulsa:
v 2 x w sin 75 u 46.2 sin 75 25.803 18.823 m/s
.

I 2 x m v 2 x w A v 2 x 998.2 46.2

0.15 2
18.823 15339,83 N
4

M I 1 I 2 x r 16622.57 15339.83 1.232 39378 Nm

P M M 2 n 39378 2

200
824.7 10 3 W
60

Da bismo izraunali max. snagu trebamo izraziti snagu kao funkciju obodne brzine:

P u M w A v1 v 2 x r w A w u w sin 75 u u

P u w A w w sin 75 2 u u w A w u w sin 75 u 2 u 2
P ' u w A w w sin 75 4 u 0

Da bi nali ekstrem funkcije, derivaciju trebamo izjednaiti s nulom

w 1 sin 75 46.2 1 sin 75

22.706 m/s
4
4
Pmax w A w w sin 75 2 u u

Pmax 998.2 46.2

0.15 2
46.2 46.2 sin 75 2 22.706 22.706 840.33 W
4

u
22.706

2.933 o/s 176 o/min

r 2 1.232 2