A TEORA DOS ILMITES

Hai algn tempo Manuel Rivero e un servidor vimos desenvolvendo a teora

dos ilmites, que recollemos nun libro recentemente publicado pola Escola de
Finanzas, titulado El ilmite del potencial humano.
Dbese dicir que o concepto de ilmite, de xeito embrionario, nace dunha
maneira subversiva, como un berro que pide sociedade que deixe de taxar
lmites que s lle serven para infravalorar s persoas. O primeiro obxectivo do
ilmite foi acabar coa minusvala como concepto social que convida
persoas con diversidade funcional a ser menos, coa correspondente alienacin
que isto supn.
Empecemos cunha pregunta provocadora: Quen non ten discapacidades?
dicir, quen perfecto en todo? A resposta ningun, e esta resposta lvanos a
conclur que todos temos lmites ou discapacidades que temos que coecer,
asumir e aceptar para construr o noso propio proxecto vital:

Temos que asumir e aceptar pois, a nosa propia discapacidade, o noso propio
lmite, sabendo por el que en determinados eidos o noso desenvolvemento vai
ser mis cativo, e que teremos mis dificultades na realizacin da tarefa.
Pero da outra cara da moeda temos o ilmite, que a mxima capacidade
dunha persoa, aquela que, cando a desenvolve nunca cede ao cansazo, senn
o contrario, d satisfaccin, aumenta a autoconfianza e d forzas para seguir

adiante. Nesta actividade a persoa empeza a ser ela mesma e consegue

autorrealizarse no seu entorno (Rivero, M. e Santalla, I. 2011:30).
De acordo coa Lei 80/20, esta mxima capacidade a que temos que fomentar
e practicar da a da para acadar os nosos obxectivos vitais:

Unha vez que se tomou consciencia do lmite e do ilmite individual, toca

pensar na forma na que vamos construr a nosa propia identidade. Podemos
elixir centrarnos no lmite, co que o noso proxecto vital ter unha maior
dificultade de realizacin, xa que o autodesenvolvemento persoal sempre ser
mis feble; ou podemos centrarnos no ilmite e intentar auitorrealizarnos
naquilo que verdadeiramente amamos.
Sempre conto que descubrn como atopar os ilmites nunha frase de Facundo
Cabral, tristemente asasinado en Guatemala, a frase dica: Hagan las cosas
slo por amor, porque el que trabaja en lo que no ama aunque lo haga todo el
da es un desocupado. O ilmite ten que estar en todo aquilo que a persoa ama
realmente, al onde visualiza a sa propia plenitude, onde os seus ollos brillan
ao desenvolver a tarefa e onde toma forma a sa autorrealizacin persoal.
Deste xeito, potenciar o ilmite, asegranos unha alta autoestima e un
autoconcepto positivo; estes dous aspectos constiten os piares bsicos que
nos darn acceso nosa propia identidade:

O ilmite convrtese as nunha forma de autorrealizacin persoal, de ser o que

cada un queira e de chegar s metas libremente elixidas. Potenciar o ilmite
visualizar a nosa capacidade real de facer cousas por ns mesmos, de ser
donos de construr e dar ao mundo a nosa propia esencia, e de facernos en
liberdade para elixir a integracin da nosa individualidade no ser colectivo da
humanidade.
Asumir o lmite e potenciar o ilmite, comprender que nacimos para a
colectividade, dicir, a nosa individualidade ten un desexo intrnseco de
complementarse con outras individualidades para medrar. O ser humano ten a
capacidade de facer medrar e a necesidade de medrar cos demais. As
necesidades do ser esixen unha continua interrelacin co noso entorno. Por
3

iso Covey concibe a evolucin humana como un camio da dependencia

interdependencia. Este o camio da madurez, o que media entre o eu e o
ns, e o que nos fai situar a nosa autorrealizacin, en relacin co entorno, no
centro da nosa vida; porque sen el, o noso ser individual non se entendera.
O desenvolvermento do ilmte esxenos establecer continuas relacins de
interdependencia, nas que ao mesmo tempo que potenciamos as nosas
maiores capacidades, procuramos o apoio daquelas persoas que poidan suplir
os nosos lmites. Nestas relacins dbese ter especial coidado co vampirismo,
dicir, con aquelas persoas que non entenden de dar e que s saben exprimir
os ilmites dos demais como paliativo dos seus propios lmites. A
interdependencia saber dar e recibir, e concebir ambas accins como
necesidades humanas para o crecemento individual e colectivo.
Por outra parte, dbese dicir que o desenvolvemento do ilmite depende mis
da vontade da persoa que da sa motivacin. Podemos dicir que querer
poder, e que destas das premisas depende a capacidade de adaptacin da
persoa. Sen restarlle importancia motivacin, que unha necesidade
permanente para o desenvolvemento de calquera actividade, dbese dicir que
de nada servir sen unha vontade real de levar a cabo unha determinada
actividade por parte da persoa. Querer poder, e non hai dbida de que a
adaptacin incrementa o resultado, mais a vontade implica elixir entre catro
premisas:

+
+

ADAPTACIN

PODO E QUERO

NON PODO E QUERO

PODO E NON QUERO

NON PODO Y NON QUERO

RESULTADOS
-

Da eleccin que fagamos neste cadro vai depender o noso xito ou o

noso fracaso na loita polos nosos obxectivos vitais. Pero ademais, a travs
desa eleccin, poderemos ver perfectamente se nos centramos no lmite ou no
4

ilmite, dicir, se eliximos o vitimismo ou o activismo ante as circunstancias.

As circunstancias non son mis que retos aos que a vida nos enfronta.
Pode haber circunstancias nas que o podo e non quero sexa unha opcin
vlida e incluso comprensible, pero nunca pode ser unha actitude ante a
vida. Este cadro representa a liberdade de elixir, non entanto s cando
sexamos capaces de reducir os cadros non podo e quero, podo e non
quero e non podo e non quero accederemos nosa propia
autorrealizacin:

+
+

ADAPTACIN

PODO E QUERO

NON PODO E QUERO

RESULTADOS
-

PODO E NON QUERO

NON PODO E NON QUERO

A vontade fai que as nosas competencias se vaian pouco a pouco

desenvolvendo e ampliando, ao mesmo tempo que nos axudan na consecucin
dos nosos obxectivos vitais. A travs da vontade tomamos consciencia dos
nosos ilmites; e a travs deles, da nosa capacidade real de cambiar o que
nos rodea. A historia est chea de exemplos de vidas que parecan destinadas
ao fracaso, e que foron capaces de darlle a volta s circunstancias ata facer un
porvir. Polo tanto, dbese tomar consciencia de que o ilmite, sendo un
concepto inmaterial, materializarase a travs das nosas obras, do noso legado;
un legado que ten que autorrealizarnos no propio entorno.
Ao final o ilmite unha viaxe cara ao recoecemento da propia
competencia, por iso se basea na construcin da identidade, na autoestima e
no autoconcepto positivo. necesario que a persoa se recoeza competente e
defina a travs de ditas competencias o seu propsito e a sa misin na vida,
que ao fin e ao cabo, constiten as bases da autorrealizacin.
O recoecemento da competencia lvanos de novo a falar das necesidades
do ser;

ante calquera obxectivo a persoa ten que construr o medio para

5

logralo, a travs dos propios ilmites. Para isto imprescindible a asuncin da

competencia, tal e como reflicte o seguinte cadrante:

CONSCIENCIA

INCONSCIENTE

CONSCIENTE

COMPETENCIA

INCOMPETENTE

INCOMPETENTE

COMPETENTE

CONSCIENTE

INCONSCIENTE

COMPETENTE

Coecidas as nosas maiores capacidades, tcanos construr a nosa propia

identidade. Unha identidade que comparte coa humanidade o ilmite
colectivo da creatividade. Pero nunca podemos ignorar que o ilmite tamn
conleva a obriga do autodesenvolvemento. Algun dixo que, no seu da todos
foramos o espermatozoide mis rpido; isto quere dicir que en calquera
circunstancia somos os mis capaces para a vida, e tamn, parafraseando a
Pablo Neruda, que o mundo sen cada un de ns, non sera igual ; pero non
nos esquezamos nunca da obriga do autodesenvolvemento.
Unha vez coecida esta teora, entra en xogo a liberdade de eleccin da
persoa: feitos os dous procesos, somos donos de decidir a cal deles lle
concedemos mis peso. Anda que, se cadra debemos preguntarnos, ao xeito
de Paulo Freire, por que nos imos conformar con ser menos podendo ser
mis?