www.paragraf.

rs
Preuzeto iz elektronske pravne baze Paragraf Lex
Ukoliko ovaj propis niste preuzeli sa Paragrafovog sajta ili niste sigurni da li je u pitanju vaea verzija propisa,
poslednju verziju moete nai OVDE.

ZAKON
O ZABRANI DISKRIMINACIJE
("Sl. glasnik RS", br. 22/2009)

I OSNOVNE ODREDBE
Predmet Zakona
lan 1
Ovim zakonom ureuje se opta zabrana diskriminacije, oblici i sluajevi diskriminacije, kao i postupci
zatite od diskriminacije.
Ovim zakonom ustanovljava se Poverenik za zatitu ravnopravnosti (u daljem tekstu: Poverenik), kao
samostalan dravni organ, nezavisan u obavljanju poslova utvrenih ovim zakonom.

Pojmovi
lan 2
U ovom zakonu:
1) izrazi "diskriminacija" i "diskriminatorsko postupanje" oznaavaju svako neopravdano pravljenje razlike
ili nejednako postupanje, odnosno proputanje (iskljuivanje, ograniavanje ili davanje prvenstva), u
odnosu na lica ili grupe kao i na lanove njihovih porodica, ili njima bliska lica, na otvoren ili prikriven
nain, a koji se zasniva na rasi, boji koe, precima, dravljanstvu, nacionalnoj pripadnosti ili etnikom
poreklu, jeziku, verskim ili politikim ubeenjima, polu, rodnom identitetu, seksualnoj orijentaciji, imovnom
stanju, roenju, genetskim osobenostima, zdravstvenom stanju, invaliditetu, branom i porodinom
statusu, osuivanosti, starosnom dobu, izgledu, lanstvu u politikim, sindikalnim i drugim organizacijama
i drugim stvarnim, odnosno pretpostavljenim linim svojstvima (u daljem tekstu: lina svojstva);
2) izrazi "lice" i "svako" oznaavaju onog ko boravi na teritoriji Republike Srbije ili na teritoriji pod njenom
jurisdikcijom, bez obzira na to da li je dravljanin Republike Srbije, neke druge drave ili je lice bez

dravljanstva, kao i pravno lice koje je registrovano, odnosno obavlja delatnost na teritoriji Republike
Srbije;
3) izraz "graanin" oznaava lice koje je dravljanin Republike Srbije;
4) izraz "organ javne vlasti" oznaava dravni organ, organ autonomne pokrajine, organ jedinice lokalne
samouprave, javno preduzee, ustanovu, javnu agenciju i drugu organizaciju kojoj je povereno vrenje
javnih ovlaenja, kao i pravno lice koje osniva ili finansira u celini, odnosno u pretenom delu, Republika,
autonomna pokrajina ili lokalna samouprava.
Svi pojmovi koji se koriste u ovom zakonu u mukom rodu obuhvataju iste pojmove u enskom rodu.

Zatiena prava i lica

lan 3
Svako ima pravo da ga nadleni sudovi i drugi organi javne vlasti Republike Srbije efikasno tite od svih
oblika diskriminacije.
Stranac u Republici Srbiji, u skladu sa meunarodnim ugovorima, ima sva prava zajemena Ustavom i
zakonom, izuzev prava koja po Ustavu i zakonu imaju samo graani Republike Srbije.
Zabranjeno je vrenje prava utvrenih ovim zakonom protivno cilju u kome su priznata ili sa namerom da
se uskrate, povrede ili ogranie prava i slobode drugih.

II OPTA ZABRANA I OBLICI DISKRIMINACIJE

Naelo jednakosti
lan 4
Svi su jednaki i uivaju jednak poloaj i jednaku pravnu zatitu, bez obzira na lina svojstva.
Svako je duan da potuje naelo jednakosti, odnosno zabranu diskriminacije.

Oblici diskriminacije
lan 5
Oblici diskriminacije su neposredna i posredna diskriminacija, kao i povreda naela jednakih prava i
obaveza, pozivanje na odgovornost, udruivanje radi vrenja diskriminacije, govor mrnje i uznemiravanje
i poniavajue postupanje.

Neposredna diskriminacija
lan 6
Neposredna diskriminacija postoji ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog linog
svojstva u istoj ili slinoj situaciji, bilo kojim aktom, radnjom ili proputanjem, stavljaju ili su stavljeni u
nepovoljniji poloaj, ili bi mogli biti stavljeni u nepovoljniji poloaj.

Posredna diskriminacija
lan 7

Posredna diskriminacija postoji ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog linog svojstva,
stavlja u nepovoljniji poloaj aktom, radnjom ili proputanjem koje je prividno zasnovano na naelu
jednakosti i zabrane diskriminacije, osim ako je to opravdano zakonitim ciljem, a sredstva za postizanje
tog cilja su primerena i nuna.

Povreda naela jednakih prava i obaveza

lan 8
Povreda naela jednakih prava i obaveza postoji ako se licu ili grupi lica, zbog njegovog odnosno njihovog
linog svojstva, neopravdano uskrauju prava i slobode ili nameu obaveze koje se u istoj ili slinoj
situaciji ne uskrauju ili ne nameu drugom licu ili grupi lica, ako su cilj ili posledica preduzetih mera
neopravdani, kao i ako ne postoji srazmera izmeu preduzetih mera i cilja koji se ovim merama ostvaruje.

Zabrana pozivanja na odgovornost

lan 9
Diskriminacija postoji ako se prema licu ili grupi lica neopravdano postupa loije nego to se postupa ili bi
se postupalo prema drugima, iskljuivo ili uglavnom zbog toga to su traili, odnosno nameravaju da trae
zatitu od diskriminacije ili zbog toga to su ponudili ili nameravaju da ponude dokaze o diskriminatorskom
postupanju.

Udruivanje radi vrenja diskriminacije

lan 10
Zabranjeno je udruivanje radi vrenja diskriminacije, odnosno delovanje organizacija ili grupa koje je
usmereno na krenje ustavom, pravilima meunarodnog prava i zakonom zajamenih sloboda i prava ili
na izazivanje nacionalne, rasne, verske i druge mrnje, razdora ili netrpeljivosti.

Govor mrnje
lan 11
Zabranjeno je izraavanje ideja, informacija i miljenja kojima se podstie diskriminacija, mrnja ili nasilje
protiv lica ili grupe lica zbog njihovog linog svojstva, u javnim glasilima i drugim publikacijama, na
skupovima i mestima dostupnim javnosti, ispisivanjem i prikazivanjem poruka ili simbola i na drugi nain.

Uznemiravanje i poniavajue postupanje

lan 12
Zabranjeno je uznemiravanje i poniavajue postupanje koje ima za cilj ili predstavlja povredu
dostojanstva lica ili grupe lica na osnovu njihovog linog svojstva, a naroito ako se time stvara strah ili
neprijateljsko, poniavajue i uvredljivo okruenje.

Teki oblici diskriminacije

lan 13
Teki oblici diskriminacije su:
1. izazivanje i podsticanje neravnopravnosti, mrnje i netrpeljivosti po osnovu nacionalne, rasne ili verske
pripadnosti, jezika, politikog opredeljenja, pola, rodnog identiteta, seksualnog opredeljenja i invaliditeta;

2. propagiranje ili vrenje diskriminacije od strane organa javne vlasti i u postupcima pred organima javne
vlasti;
3. propagiranje diskriminacije putem javnih glasila;
4. ropstvo, trgovina ljudima, aparthejd, genocid, etniko ienje i njihovo propagiranje;
5. diskriminacija lica po osnovu dva ili vie linih svojstava (viestruka ili ukrtena diskriminacija);
6. diskriminacija koja je izvrena vie puta (ponovljena diskriminacija) ili koja se ini u duem vremenskom
periodu (produena diskriminacija) prema istom licu ili grupi lica;
7. diskriminacija koja dovodi do tekih posledica po diskriminisanog, druga lica ili imovinu, a naroito ako
se radi o kanjivom delu kod koga je pretena ili iskljuiva pobuda za izvrenje bila mrnja, odnosno
netrpeljivost prema oteenom koja je zasnovana na njegovom linom svojstvu.

Posebne mere
lan 14
Ne smatraju se diskriminacijom posebne mere uvedene radi postizanja pune ravnopravnosti, zatite i
napretka lica, odnosno grupe lica koja se nalaze u nejednakom poloaju.

III POSEBNI SLUAJEVI DISKRIMINACIJE

Diskriminacija u postupcima pred organima javne vlasti
lan 15
Svako ima pravo na jednak pristup i jednaku zatitu svojih prava pred sudovima i organima javne vlasti.
Diskriminatorsko postupanje slubenog lica, odnosno odgovornog lica u organu javne vlasti, smatra se
teom povredom radne dunosti, u skladu sa zakonom.

Diskriminacija u oblasti rada

lan 16
Zabranjena je diskriminacija u oblasti rada, odnosno naruavanje jednakih mogunosti za zasnivanje
radnog odnosa ili uivanje pod jednakim uslovima svih prava u oblasti rada, kao to su pravo na rad, na
slobodan izbor zaposlenja, na napredovanje u slubi, na struno usavravanje i profesionalnu
rehabilitaciju, na jednaku naknadu za rad jednake vrednosti, na pravine i zadovoljavajue uslove rada, na
odmor, na obrazovanje i stupanje u sindikat, kao i na zatitu od nezaposlenosti.
Zatitu od diskriminacije iz stava 1. ovog lana uiva lice u radnom odnosu, lice koje obavlja privremene i
povremene poslove ili poslove po ugovoru o delu ili drugom ugovoru, lice na dopunskom radu, lice koje
obavlja javnu funkciju, pripadnik vojske, lice koje trai posao, student i uenik na praksi, lice na strunom
osposobljavanju i usavravanju bez zasnivanja radnog odnosa, volonter i svako drugo lice koje po bilo
kom osnovu uestvuje u radu.
Ne smatra se diskriminacijom pravljenje razlike, iskljuenje ili davanje prvenstva zbog osobenosti
odreenog posla kod koga lino svojstvo lica predstavlja stvarni i odluujui uslov obavljanja posla, ako je
svrha koja se time eli postii opravdana, kao i preduzimanje mera zatite prema pojedinim kategorijama
lica iz stava 2. ovog lana (ene, trudnice, porodilje, roditelji, maloletnici, osobe sa invaliditetom i drugi).

Diskriminacija u pruanju javnih usluga i korienju objekata i povrina

lan 17
Diskriminacija u pruanju javnih usluga postoji ako pravno ili fiziko lice, u okviru svoje delatnosti, odnosno
zanimanja, na osnovu linog svojstva lica ili grupe lica, odbije pruanje usluge, za pruanje usluge trai
ispunjenje uslova koji se ne trae od drugih lica ili grupe lica, odnosno ako u pruanju usluga neopravdano
omogui prvenstvo drugom licu ili grupi lica.
Svako ima pravo na jednak pristup objektima u javnoj upotrebi (objekti u kojima se nalaze sedita organa
javne vlasti, objekti u oblasti obrazovanja, zdravstva, socijalne zatite, kulture, sporta, turizma, objekti koji
se koriste za zatitu ivotne sredine, za zatitu od elementarnih nepogoda i sl.), kao i javnim povrinama
(parkovi, trgovi, ulice, peaki prelazi i druge javne saobraajnice i sl.), u skladu sa zakonom.

Zabrana verske diskriminacije

lan 18
Diskriminacija postoji ako se postupa protivno naelu slobodnog ispoljavanja vere ili uverenja, odnosno
ako se licu ili grupi lica uskrauje pravo na sticanje, odravanje, izraavanje i promenu vere ili uverenja,
kao i pravo da privatno ili javno iznese ili postupi shodno svojim uverenjima.
Ne smatra se diskriminacijom postupanje svetenika, odnosno verskih slubenika koje je u skladu sa
verskom doktrinom, uverenjima ili ciljevima crkava i verskih zajednica upisanih u registar verskih
zajednica, u skladu sa posebnim zakonom kojim se ureuje sloboda veroispovesti i status crkava i verskih
zajednica.

Diskriminacija u oblasti obrazovanja i strunog osposobljavanja

lan 19
Svako ima pravo na predkolsko, osnovno, srednje i visoko obrazovanje i struno osposobljavanje pod
jednakim uslovima, u skladu sa zakonom.
Zabranjeno je licu ili grupi lica na osnovu njihovog linog svojstva, oteati ili onemoguiti upis u vaspitnoobrazovnu ustanovu, ili iskljuiti ih iz ovih ustanova, oteati ili uskratiti mogunost praenja nastave i
uea u drugim vaspitnim, odnosno obrazovnim aktivnostima, razvrstavati uenike po linom svojstvu,
zlostavljati ih i na drugi nain neopravdano praviti razliku i nejednako postupati prema njima.
Zabranjena je diskriminacija vaspitnih i obrazovanih ustanova koje obavljaju delatnost u skladu sa
zakonom i drugim propisom, kao i lica koja koriste ili su koristili usluge ovih ustanova u skladu sa
zakonom.

Diskriminacija na osnovu pola

lan 20
Diskriminacija postoji ako se postupa protivno naelu ravnopravnosti polova, odnosno naelu potovanja
jednakih prava i sloboda ena i mukaraca u politikom, ekonomskom, kulturnom i drugom aspektu
javnog, profesionalnog, privatnog i porodinog ivota.
Zabranjeno je uskraivanje prava ili javno ili prikriveno priznavanje pogodnosti u odnosu na pol ili zbog
promene pola. Zabranjeno je i fiziko i drugo nasilje, eksploatacija, izraavanje mrnje, omalovaavanje,
ucenjivanje i uznemiravanje s obzirom na pol, kao i javno zagovaranje, podravanje i postupanje u skladu

sa predrasudama, obiajima i drugim drutvenim obrascima ponaanja koji su zasnovani na ideji

podreenosti ili nadreenosti polova, odnosno stereotipnih uloga polova.

Diskriminacija na osnovu seksualne orijentacije

lan 21
Seksualna orijentacija je privatna stvar i niko ne moe biti pozvan da se javno izjasni o svojoj seksualnoj
orijentaciji.
Svako ima pravo da se izjasni o svojoj seksualnoj orijentaciji, a diskriminatorsko postupanje zbog takvog
izjanjavanja je zabranjeno.

Diskriminacija dece
lan 22
Svako dete, odnosno maloletnik ima jednaka prava i zatitu u porodici, drutvu i dravi, bez obzira na
njegova ili lina svojstva roditelja, staratelja i lanova porodice.
Zabranjeno je diskriminisati dete, odnosno maloletnika prema zdravstvenom stanju, branom, odnosno
vanbranom roenju, javno pozivanje na davanje prednosti deci jednog pola u odnosu na decu drugog
pola, kao i pravljenje razlike prema zdravstvenom stanju, imovnom stanju, profesiji i drugim obelejima
drutvenog poloaja, aktivnostima, izraenom miljenju ili uverenju detetovih roditelja, odnosno staratelja i
lanova porodice.

Diskriminacija na osnovu starosnog doba

lan 23
Zabranjeno je diskriminisati lica na osnovu starosnog doba.
Stari imaju pravo na dostojanstvene uslove ivota bez diskriminacije, a posebno, pravo na jednak pristup i
zatitu od zanemarivanja i uznemiravanja u korienju zdravstvenih i drugih javnih usluga.

Diskriminacija nacionalnih manjina

lan 24
Zabranjena je diskriminacija nacionalnih manjina i njihovih pripadnika na osnovu nacionalne pripadnosti,
etnikog porekla, verskih uverenja i jezika.
Nain ostvarivanja i zatita prava pripadnika nacionalnih manjina ureuje se posebnim zakonom.

Diskriminacija zbog politike ili sindikalne pripadnosti

lan 25
Zabranjena je diskriminacija zbog politikih ubeenja lica ili grupe lica, odnosno pripadnosti ili
nepripadnosti politikoj stranci odnosno sindikalnoj organizaciji.
Diskriminacijom iz stava 1. ovog lana ne smatraju se ogranienja koja se odnose na vrioce odreenih
dravnih funkcija, kao i ogranienja neophodna radi spreavanja zagovaranja i vrenja faistikih,
nacistikih i rasistikih aktivnosti, propisana u skladu sa zakonom.

Diskriminacija osoba sa invaliditetom

lan 26
Diskriminacija postoji ako se postupa protivno naelu potovanja jednakih prava i sloboda osoba sa
invaliditetom u politikom, ekonomskom, kulturnom i drugom aspektu javnog, profesionalnog, privatnog i
porodinog ivota.
Nain ostvarivanja i zatita prava osoba sa invaliditetom ureuje se posebnim zakonom.
U pogledu sudske zatite od diskriminacije osoba sa invaliditetom primenjuju se i l. 41, 42, 43, 44, 45. i
46. ovog zakona.

Diskriminacija s obzirom na zdravstveno stanje

lan 27
Zabranjena je diskriminacija lica ili grupe lica s obzirom na njihovo zdravstveno stanje, kao i lanova
njihovih porodica.
Diskriminacija iz stava 1. ovog lana postoji naroito ako se licu ili grupi lica zbog njihovih linih svojstava
neopravdano odbije pruanje zdravstvenih usluga, postave posebni uslovi za pruanje zdravstvenih
usluga koji nisu opravdani medicinskim razlozima, odbije postavljanje dijagnoze i uskrate informacije o
trenutnom zdravstvenom stanju, preduzetim ili nameravanim merama leenja ili rehabilitacije, kao i
uznemiravanje, vreanje i omalovaavanje u toku boravka u zdravstvenoj ustanovi.

IV POVERENIK ZA ZATITU RAVNOPRAVNOSTI

Postupak izbora Poverenika
lan 28
Poverenika bira Narodna skuptina veinom glasova svih narodnih poslanika, na predlog odbora
nadlenog za ustavna pitanja (u daljem tekstu: Odbor).
Predlog za izbor Poverenika utvruje se veinom glasova od ukupnog broja lanova Odbora.
Svaka poslanika grupa u Narodnoj skuptini ima pravo da Odboru predloi kandidata za Poverenika.
Za Poverenika moe biti izabran dravljanin Republike Srbije koji ispunjava sledee uslove:
1. da je diplomirani pravnik;
2. da ima najmanje deset godina iskustva na pravnim poslovima u oblasti zatite ljudskih prava;
3. da poseduje visoke moralne i strune kvalitete.
Poverenik ne moe obavljati drugu javnu ili politiku funkciju, niti profesionalnu delatnost, u skladu sa
zakonom.

Mandat
lan 29

Poverenik se bira na vreme od pet godina.

Isto lice moe biti birano za Poverenika najvie dva puta.

Prestanak mandata
lan 30
Povereniku funkcija prestaje: istekom mandata; podnoenjem ostavke u pismenom obliku Narodnoj
skuptini; ispunjenjem uslova za penziju, u skladu sa zakonom; razreenjem i smru.
Odluku o razreenju Poverenika donosi Narodna skuptina.
Poverenik se razreava dunosti:
1. zbog nestrunog i nesavesnog rada;
2. ako pravnosnanom odlukom bude osuen za krivino delo na kaznu zatvora koja ga ini nedostojnim
ili nepodobnim za obavljanje ove funkcije;
3. gubitkom dravljanstva;
4. ako obavlja drugu javnu funkciju ili profesionalnu delatnost, ako obavlja drugu dunost ili posao koji bi
mogao uticati na njegovu samostalnost i nezavisnost ili ako postupa suprotno zakonu kojim se ureuje
spreavanje sukoba interesa pri vrenju javnih funkcija.
Postupak za razreenje Poverenika pokree se na inicijativu jedne treine narodnih poslanika.
Odbor utvruje da li postoje razlozi za razreenje i o tome obavetava Narodnu skuptinu.
Odbor obavetava Narodnu skuptinu i o zahtevu Poverenika da mu prestane dunost, kao i o ispunjenju
uslova za prestanak dunosti zbog ispunjenja uslova za penziju, u skladu sa zakonom.
Narodna skuptina donosi odluku o razreenju Poverenika veinom glasova svih narodnih poslanika.
Narodna skuptina u roku od tri meseca od prestanka mandata Poverenika bira novog Poverenika.

Poloaj Poverenika
lan 31
Poverenik ima pravo na platu jednaku plati sudije Vrhovnog kasacionog suda, kao i pravo na naknadu
trokova nastalih u vezi sa vrenjem svoje funkcije.
Poverenik uiva imunitet koji uivaju narodni poslanici u Narodnoj skuptini.

Struna sluba Poverenika

lan 32
Poverenik ima strunu slubu koja mu pomae u vrenju njegovih nadlenosti.
Poverenik donosi akt, na koji saglasnost daje Narodna skuptina, kojim ureuje organizaciju i rad svoje
strune slube.

Poverenik ima tri pomonika.

Pomonik Poverenika rukovodi zaokruenom oblau rada, u skladu sa aktom o organizaciji i
sistematizaciji poslova.
Pomonike Poverenika rasporeuje Poverenik.
Poverenik samostalno odluuje, u skladu sa zakonom, o prijemu lica u radni odnos u strunu slubu,
rukovoen potrebom profesionalnog i delotvornog vrenja svoje nadlenosti.
Na zaposlene u strunoj slubi Poverenika shodno se primenjuju propisi o radnim odnosima u dravnim
organima.
Finansijska sredstva za rad Poverenika, njegovih pomonika i njegove strune slube obezbeuju se u
budetu Republike Srbije, na predlog Poverenika.
Sedite Poverenika je u Beogradu.

Nadlenost Poverenika
lan 33
Poverenik:
1. prima i razmatra pritube zbog povreda odredaba ovog zakona i daje miljenja i preporuke u
konkretnim sluajevima i izrie mere u skladu sa lanom 40. ovog zakona;
2. podnosiocu pritube prua informacije o njegovom pravu i mogunosti pokretanja sudskog ili drugog
postupka zatite, odnosno preporuuje postupak mirenja;
3. podnosi tube iz lana 43. ovog zakona, zbog povrede prava iz ovog zakona, u svoje ime a uz
saglasnost i za raun diskriminisanog lica, ukoliko postupak pred sudom po istoj stvari nije ve pokrenut ili
pravnosnano okonan;
4. podnosi prekrajne prijave zbog povrede prava iz ovog zakona;
5. podnosi godinji i poseban izvetaj Narodnoj skuptini o stanju u oblasti zatite ravnopravnosti;
6. upozorava javnost na najee, tipine i teke sluajeve diskriminacije;
7. prati sprovoenje zakona i drugih propisa, inicira donoenje ili izmenu propisa radi sprovoenja i
unapreivanja zatite od diskriminacije i daje miljenje o odredbama nacrta zakona i drugih propisa koji se
tiu zabrane diskriminacije;
8. uspostavlja i odrava saradnju sa organima nadlenim za ostvarivanje ravnopravnosti i zatitu ljudskih
prava na teritoriji autonomne pokrajine i lokalne samouprave;
9. preporuuje organima javne vlasti i drugim licima mere za ostvarivanje ravnopravnosti.

Poslovnik o radu
lan 34
Poverenik donosi poslovnik o radu kojim se blie ureuje nain njegovog rada i postupanja.

V POSTUPANJE PRED POVERENIKOM

Podnoenje pritube
lan 35
Lice koje smatra da je pretrpelo diskriminaciju podnosi Povereniku pritubu pismeno ili, izuzetno, usmeno
u zapisnik, bez obaveze plaanja takse ili druge naknade.
Uz pritubu se podnose i dokazi o pretrpljenom aktu diskriminacije.
U ime i uz saglasnost lica ije je pravo povreeno, pritubu moe podneti organizacija koja se bavi
zatitom ljudskih prava ili drugo lice.
Poverenik dostavlja pritubu licu protiv koga je podneta, u roku od 15 dana od dana prijema pritube.

lan 36
Poverenik postupa po pritubi ukoliko postupak pred sudom po istoj stvari nije ve pokrenut ili
pravnosnano okonan.
Poverenik ne postupa po pritubi ako je oigledno da nema povrede prava na koju podnosilac ukazuje,
ako je u istoj stvari ve postupao a nisu ponueni novi dokazi, kao i ako utvrdi da je zbog proteka vremena
od uinjene povrede prava nemogue postii svrhu postupanja.

Utvrivanje injeninog stanja

lan 37
Po prijemu pritube Poverenik utvruje injenino stanje uvidom u podnete dokaze i uzimanjem izjave od
podnosioca pritube, lica protiv kojeg je prituba podneta, kao i od drugih lica.
Lice protiv kojeg je prituba podneta moe se izjasniti o navodima pritube u roku od 15 dana od dana
njenog prijema.

Mirenje
lan 38
Poverenik predlae sprovoenje postupka mirenja, u skladu sa zakonom kojim se ureuje postupak
medijacije, a pre preduzimanja drugih radnji u postupku.

Miljenje i preporuke
lan 39
Poverenik daje miljenje o tome da li je dolo do povrede odredaba ovog zakona u roku od 90 dana od
dana podnoenja pritube, i o tome obavetava podnosioca i lice protiv kojeg je prituba podneta.
Uz miljenje da je dolo do povrede odredaba ovog zakona, Poverenik preporuuje licu protiv kojeg je
podneta prituba nain otklanjanja povrede prava.
Lice kome je preporuka upuena duno je da postupi po preporuci i otkloni povredu prava u roku od 30
dana od dana prijema preporuke, kao i da o tome obavesti Poverenika.

Mere
lan 40
Ako lice kome je preporuka upuena ne postupi po preporuci, odnosno ne otkloni povredu prava,
Poverenik mu izrie meru opomene.
Ako lice iz stava 1. ovog lana ne otkloni povredu prava u roku od 30 dana od dana izricanja opomene,
Poverenik moe o tome izvestiti javnost.
Mera opomene iz stava 1. ovog lana izrie se reenjem, protiv koga nije doputena posebna alba.
Na postupak pred Poverenikom shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se ureuje opti upravni
postupak.

VI SUDSKA ZATITA
Sudska nadlenost i postupak
lan 41
Svako ko je povreen diskriminatorskim postupanjem ima pravo da podnese tubu sudu.
U postupku se shodno primenjuju odredbe zakona o parninom postupku.
Postupak je hitan.
Revizija je uvek doputena.

Mesna nadlenost
lan 42
U postupku za zatitu od diskriminacije mesno je nadlean, pored suda opte mesne nadlenosti i sud na
ijem podruju je sedite, odnosno prebivalite tuioca.

Tube
lan 43
Tubom iz lana 41. stav 1. ovog zakona moe se traiti:
1. zabrana izvrenja radnje od koje preti diskriminacija, zabrana daljeg vrenja radnje diskriminacije,
odnosno zabrana ponavljanja radnje diskriminacije;
2. utvrenje da je tueni diskriminatorski postupao prema tuiocu ili drugome;
3. izvrenje radnje radi uklanjanja posledica diskriminatorskog postupanja;
4. naknada materijalne i nematerijalne tete;
5. objavljivanje presude donete povodom neke od tubi iz ta. 1-4. ovog lana.

Privremena mera

lan 44
Tuilac moe uz tubu, u toku postupka, kao i po okonanju postupka, sve dok izvrenje ne bude
sprovedeno, zahtevati da sud privremenom merom sprei diskriminatorsko postupanje radi otklanjanja
opasnosti od nasilja ili vee nenaknadive tete.
U predlogu za izdavanje privremene mere mora se uiniti verovatnim da je mera potrebna da bi se
spreila opasnost od nasilja zbog diskriminatorskog postupanja, spreila upotreba sile ili nastanak
nenaknadive tete.
O predlogu za izdavanje privremene mere sud je duan da donese odluku bez odlaganja, a najkasnije u
roku od tri dana od dana prijema predloga.

Pravila o teretu dokazivanja

lan 45
Ako je sud utvrdio da je izvrena radnja neposredne diskriminacije ili je to meu strankama nesporno,
tueni se ne moe osloboditi od odgovornosti dokazivanjem da nije kriv.
Ukoliko tuilac uini verovatnim da je tueni izvrio akt diskriminacije, teret dokazivanja da usled tog akta
nije dolo do povrede naela jednakosti, odnosno naela jednakih prava i obaveza snosi tueni.

Tube drugih lica

lan 46
Tube iz lana 43. ta. 1, 2, 3. i take 5. moe podneti Poverenik i organizacija koja se bavi zatitom
ljudskih prava, odnosno prava odreene grupe lica.
Ako se diskriminatorsko postupanje odnosi iskljuivo na odreeno lice, tuioci iz stava 1. ovog lana mogu
podneti tubu samo uz njegov pristanak u pismenom obliku.
Lice koje se svesno izloilo diskriminatorskom postupanju, u nameri da neposredno proveri primenu
pravila o zabrani diskriminacije u konkretnom sluaju, moe podneti tubu iz lana 43. ta. 1, 2, 3. i take
5. ovog zakona.
Lice iz stava 3. ovog lana duno je da obavesti Poverenika o nameravanoj radnji, osim ako okolnosti to
ne dozvoljavaju, kao i da o preduzetoj radnji izvesti Poverenika u pismenom obliku.
Ako lice iz stava 3. ovog lana nije podnelo tubu, sud ga moe sasluati kao svedoka.
Prema licu iz stava 3. ovog lana ne moe se isticati prigovor podeljene odgovornosti za tetu koja potie
od akta diskriminacije.

VII NADZOR
Nadzor nad sprovoenjem zakona
lan 47
Nadzor nad sprovoenjem ovog zakona vri ministarstvo nadleno za ljudska i manjinska prava.

Godinji izvetaj Poverenika

lan 48
Poverenik podnosi Narodnoj skuptini godinji izvetaj o stanju u oblasti zatite ravnopravnosti, koji sadri
ocenu rada organa javne vlasti, prualaca usluga i drugih lica, uoene propuste i preporuke za njihovo
otklanjanje.
Izvetaj moe da sadri i navode o sprovoenju zakona i drugih propisa, odnosno o potrebi donoenja ili
izmene propisa radi sprovoenja i unapreivanja zatite od diskriminacije.
Izvetaj sadri saetak koji se objavljuje u "Slubenom glasniku Republike Srbije".

Poseban izvetaj
lan 49
Ako postoje naroito vani razlozi, Poverenik moe, po sopstvenoj inicijativi ili na zahtev Narodne
skuptine, podneti poseban izvetaj Narodnoj skuptini.
Poseban izvetaj sadri saetak koji se objavljuje u "Slubenom glasniku Republike Srbije".

VIII KAZNENE ODREDBE

lan 50
Novanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj slubeno lice, odnosno odgovorno
lice u organu javne vlasti ako postupi diskriminatorski (lan 15. stav 2).

lan 51
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice, odnosno preduzetnik,
ako na osnovu linog svojstva licu koje obavlja privremene i povremene poslove, licu na dopunskom radu,
studentu i ueniku na praksi, licu na strunom osposobljavanju i usavravanju bez zasnivanja radnog
odnosa, odnosno volonteru, naruava jednake mogunosti za zasnivanje radnog odnosa ili uivanje pod
jednakim uslovima svih prava u oblasti rada (lan 16. stav 1).
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fiziko lice.

lan 52
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice, odnosno preduzetnik,
ako u okviru svoje delatnosti, na osnovu linog svojstva lica ili grupe lica, odbije pruanje usluge, za
pruanje usluge trai ispunjenje uslova koji se ne trae od ostalih lica ili grupa lica, odnosno ako u
pruanju usluge neopravdano da prvenstvo drugom licu ili grupi lica (lan 17. stav 1).
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice odnosno preduzetnik,
vlasnik, odnosno korisnik objekta u javnoj upotrebi ili javne povrine, ako licu ili grupi lica na osnovu
njihovog linog svojstva onemogui pristup tim objektima, odnosno povrinama (lan 17. stav 2).
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fiziko lice.
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 2. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fiziko lice.

lan 53
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj odgovorno lice u organu javne vlasti
ako postupi protivno naelu slobodnog ispoljavanja vere ili uverenja, odnosno ako licu ili grupi lica uskrati
pravo na sticanje, odravanje, izraavanje i promenu vere ili uverenja, kao i pravo da privatno ili javno
iznesu, odnosno postupe shodno svojim uverenjima (lan 18).
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana pravno lice
odnosno preduzetnik.
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu i fiziko lice.

lan 54
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj vaspitna, odnosno obrazovna
ustanova koja licu ili grupi lica, na osnovu njihovog linog svojstva neopravdano otea ili onemogui upis,
odnosno iskljui ih iz vaspitne, odnosno obrazovne ustanove (lan 19. stav 2).
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u vaspitnoj, odnosno obrazovnoj ustanovi.

lan 55
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice koje uskrati pravo ili
prizna pogodnosti s obzirom na pol, odnosno eksploatie lice ili grupu lica s obzirom na pol (lan 20. stav
2).
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj preduzetnik ako uskrati pravo ili
prizna pogodnosti s obzirom na pol, odnosno vri fiziko i drugo nasilje, eksploataciju, izraava mrnju,
omalovaava, ucenjuje i uznemirava lice ili grupu lica s obzirom na pol.
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 2. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fiziko lice.

lan 56
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice ili preduzetnik ako lice
ili grupu lica pozove da se javno izjasne o svojoj seksualnoj orijentaciji, odnosno ako sprei izraavanje
njihove seksualne orijentacije, u skladu sa ovim zakonom (lan 21).
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fiziko lice.

lan 57
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice ili preduzetnik ako
diskriminie dete, odnosno maloletnika prema branom, odnosno vanbranom roenju, javno poziva na
davanje prednosti deci jednog pola u odnosu na decu drugog pola ili pravi razliku prema imovnom stanju,
profesiji i drugim obelejima drutvenog poloaja, aktivnostima, izraenom miljenju ili uverenju njegovih
roditelja, odnosno staratelja i lanova porodice (lan 22. stav 2).
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fiziko lice.

lan 58
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice ili preduzetnik ako
zanemaruje ili uznemirava lice na osnovu starosnog doba u pruanju zdravstvenih ili drugih javnih usluga
(lan 23. stav 1).
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fiziko lice.

lan 59
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice ili preduzetnik ako
diskriminie lice ili grupu lica zbog njihovih politikih ubeenja ili pripadnosti, odnosno nepripadnosti
politikoj stranci (lan 25. stav 1).
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fiziko lice.

lan 60
Novanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kaznie se za prekraj pravno lice ili preduzetnik ako licu
ili grupi lica na osnovu njihovog linog svojstva neopravdano odbije pruanje zdravstvenih usluga, postavi
posebne uslove za pruanje zdravstvenih usluga koji nisu opravdani medicinskim razlozima, odbije
postavljanje dijagnoze i uskrati informacije o trenutnom zdravstvenom stanju, preduzetim ili nameravanim
merama leenja ili rehabilitacije, kao i ako ih uznemirava, vrea i omalovaava u toku boravka u
zdravstvenoj ustanovi (lan 27. stav 2).
Novanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kaznie se za prekraj iz stava 1. ovog lana odgovorno
lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i zdravstveni radnik.

IX PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE

Izbor Poverenika
lan 61
Narodna skuptina izabrae Poverenika u roku od 60 dana od dana poetka primene odredaba l. 28. do
40. ovog zakona.

Donoenje akata Poverenika

lan 62
Poverenik donosi akt o organizaciji svoje strune slube, kao i poslovnik o radu u roku od 45 dana od
dana njegovog izbora.

Stupanje na snagu Zakona

lan 63
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom glasniku Republike Srbije",
osim l. 28. do 40. koji e se primenjivati od 1. januara 2010. godine.