Popravni zavrni ispit iz Matematike I

GRUPA A
RJEENJA
1. Odrediti kompleksan broj z 2 C tako da je z 3 =

(1 i)4 (3+i)
.
4(i 2)

(8 bodova)

rjeenje:
(1 i)4 (3+i)
4(i 2)

((1

i)2 ) (3+i)
4(i 2)

(3+i)
4(3+i)
3+i 2+i
5+5i
= ( 2i)
= 4(i
4(i 2)
2) = 2 i 2+i = 5 = 1 + i:
p
p
+2k
+2k
Sada se zadatak svodi na z 3 = 1 + i = 2 cos 4 + i sin 4 tj. zk = 6 2 cos 4 3 + i sin 4 3
, k 2
p
p
p
6
6
6
3
3
17
17
f0; 1; 2g. Dakle, z0 = 2 cos 12 + i sin 12 , z1 = 2 cos 4 + i sin 4 , z2 = 2 cos 12 + i sin 12 .

2. Rijeiti i diskutovati sistem za razne vrijednosti realnog parametra k (8 bodova)

4x + 8y + kz
x ky 3z
3x ky z

= 6 k
= 7
= 9:

rjeenje: D = 2k 2 8k 64 = 2 (k 8) (k + 4), Dx = 4k 2 12k 160 = 4 (k 8) (k + 5), Dy = 4k +32 = 4 (k 8)

i Dz = 2k 2 +4k +96 = 2 (k 8) (k + 6). Jasno, ako je D 6= 0 tj. k 6= 4 i k 6= 8 sistem ima jedinstveno
Dy
Dz
2
k+6
4 tada je D = 0 i Dx 6= 0 pa
rjeenje dato sa x = DDx = 2(k+5)
k+4 , y = D = k+4 , z = D = k+4 . Ako je k =
sistem nema rjeenja. Za k = 8 vrijedi D = Dx = Dy = Dz = 0 pa nalazimo da sistem ima beskonacno
mnogo rjeenja datih sa (x; y; z) = t; 2t4 5 ; 1 t , t 2 R.
3. Tacke A(1; 0; 0), B(1; 1; 1) i C(3; 2; 1) leze u ravni
q:

x 2
2

y
1

z+2
3

x + y 3z = 2
x 2y + z = 3

. Naci udaljenost presjeka pravih p :

od ravni . (8 bodova)

!
! !
rjeenje: Vektor normale ravni je N = AB AC = ( 1; 2; 2) pa je jednacina ravni : x 2y +2z = 1. Presjecna
tacka pravih p i q se dobije rjeavanjem sistema q : x = 2t + 2; y = t; z = 3t 2 i ravni x + y 3z = 2 (moze
i x 2y + z = 3). Dobijamo t = 1 pa su koordinate presjecne tacke S (4; 4; 1). Udaljenost te tacke od ravni
1 4 2 1+2 1
iznosi d (S; ) = p
2
2

1
1 +( 2) +22

= 1.

4. Izracunati limese i pojednostaviti izvode (2+2+2+2 bodova):

ln 2x2 3x + 4
x! 1 ln (x10 + 2x + 5)
ex+1 e2
b) lim ln x
x! 1
e
1
a) lim

c) y = ln
d) ln

rjeenje:
(a)

(b)

ln(2x2 3x+4) LP
= lim
10
x! 1 ln(x +2x+5)
x! 1

lim

x+1

lim ln e ex

x! 1

e
1

8
>
>
< ln

>
>
: ln

4x 3
2x2 3x+4
10x9 +2
x10 +2x+5

1 p1
1+2x 2x

ex+1 e2
ex 1

LP

lim

ex+1 e2
ex 1

= ln

2p 1
2
x(1 2x)

p
+ arctan 2x ; y 0 =?

p
x y 0
x2 + y 2 = arctan
; y =?
x+y

(4x 3)(x10 +2x+5) :x11

(4
lim
2 3x+4)(10x9 +2) =
(2x
x! 1
:x11 x! 1 (2

lim

(c) Funkciju napiimo u obliku y =

1
2

= lim

x!+1

x! 1

p
1+p2x
1
2x

= ln

x+1
lim e x
x!+1 e

lim

x! 1

e2
1

)(

)
=
)

4
20

= 15 :

= ln e = 1;
= ln e2 = 2:

p
p
1+p2x
1
ln
+ arctan 2x, sada
2
1
2x
p
p
2p 1
= px(1 24x2 ) :
2
x(1+2x)

)(

3
1+ x29 + x510
x
3
4
10+ x29
+
x
x2

je y 0 =

p
1 1 p2x
2 1+ 2x

p1
2x

(1

2x)

(1

(1+ 2x)
2
2x)

p1
2x

(d) Vrijedi ln

x2 + y 2 =

1
2

ln x2 + y 2 , sada je

ln (x
5. Ispitati i nacrtati grak funkcije y = p
x

0
1 2x+2yy
2 x2 +y 2

=
1+

(1

1
x y
x+y

y 0 )(x+y) (1+y 0 )(x y)

(x+y)2

) y0 =

y x
y+x .

2)
. (8 bodova)
2

ln x
rjeenje: Napomena: na papirima za vjezbu je bila funkcija y = p
x
Dp: x > 2:
Nule: ln (x

2 = e0 ) x = 3.

2) = 0 , x

Znak: Znak zavisi samo od ln (x

2)
p
lim ln(x
x 2
x!2+0

Asimptote: V A :
lim

x!+1

1
x 2
p1
2 x 2

I izvod: y 0 = 2 pln(x

=
2)

(x 2)3

st: y 0 = 0 , 2

2), stoga je y > 0 ako x 2 (3; +1) i y < 0 ako x 2 (2; 3).

2)
p
= ln(2+0
= ln(+0)
=
+0
2+0 2
p
lim 2 x 2 = lim px2 2 =
x!+1 x 2
x!+1

1
+0

1 (+1) =

1, HA : y =

lim

x!+1

ln(x 2) LP
p
=
x 2

0, pa nema KA.

ln (x

2) = 0 ) x = 2 + e2 , ST 2 + e2 ; 2e :

tok: Znak prvog izvoda zavisi samo od brojnika (to?) pa ako x 2 2; 2 + e2 ) y 0 > 0 ) y rastuca, x 2
2 + e2 ; +1 ) y 0 < 0 ) y opadajuca. Dakle, ST 2 + e2 ; 2e je max.
II izvod: y 0 =

3 ln(x 2) 8
4

(x 2)5

pt: y 00 = 0 , 3 ln (x

2)

8 = 0 ) x = 2 + e 3 , P T 2 + e 3 ; 83 e

4
3

kk: Znakdrugog izvoda zavisi samo od brojnika (to?) pa ako x 2

8

2 + e 3 ; +1 ) y 00 > 0 ) y [.
grak: Grak nacrtajte sami

2; 2 + e 3

) y 00 < 0 ) y \, x 2

Popravni zavrni ispit iz Matematike I

GRUPA B
RJEENJA
1. Odrediti deniciono podrucje funkcije (8 bodova)
r
9 2x
log3 (log 12 (x2
f (x) =
5 + 3x
rjeenje:

2x

2) + 3):

9 2x
5+3x

5 9
2
0 gdje na osnovu tabele dobijamo R1 : x 2
2x 2 > 0 (kvadratna nejednacina)
3 ; 2 . Dalje, x
p
p
1
pa R2 : x 2
1; 1
3 [ 1 + 3; +1 . Takoer mora vrijediti log 2 (x2 2x 2)+3 > 0 tj. log 12 (x2 2x
3

2) > 3 pa je x2 2x 2 < 21
, odakle ponovo dobijamo kvadratnu nejednacinu x2 2x 10 < 0 cije je
p
p
p
p
p
5
11; 1 + 11 . Konacno, Dp = R1 \ R2 \ R3 : x 2
3 [ 1 + 3; 1 + 11 .
rjeenje R3 : x 2 1
3; 1
2. Rijeiti matricnu jednacinu XA

E = 2X + A gdje je
0
6 0
A = @ 53 3
1 0

a zatim naci svojstvene vrijednosti matrice X. (8 bodova)

1
3
1 A;
2

rjeenje: X (A

2E) = (A + E) tj. X = (A + E) (A 2E) .

1
0
1
0
1
0
0 0 1
4 0
3
7 0
3
1
1 13 A
A + E = @ 53 4 1 A ; A 2E = @ 53 1 1 A ; (A 2E) = @ 31
1
1 0 3
1 0 0
0 43
3
1
0
1
0
3
1 0 3
1
4
1
i na kraju X = @ 1 4 1 A. Svojstvene vrijednosti matrice X nalazimo iz
1
0
5
1 0 5
(Laplasov razvoj po drugoj koloni), odnosno 1 = 2, 2;3 = 4.

=0

3. Date su prave
p
Odrediti parametar

2x

y+z =7
x=y+1

i q

1
1

2
0

tako da se prave p i q sijeku, a zatim odrediti ravan

z+3

koja sadrzi prave p i q. (8 bodova)

rjeenje: !
p = (2; 1; 1) (1; 1; 0) = (1; 1; 1). Npr. y = 0 daje x = 1 i z = 5, P (1; 0; 5) 2 p. Dalje, !
q =
!
!
!
(1; 0; ) i Q (1; 2; 3) 2 q. Parametar dobijamo iz uslova presjeka dvije prave tj. ( p
q ) PQ = 0 ,
1 1
1
1 0
= 0 , = 3. Vektor normale ravni je !
p !
q = (3; 4; 1), ravan sadrzi npr. tacku P
0 2
8
pa je : 3x 4y z + 2 = 0.
4. Izracunati limese i pojednostaviti izvode (2+2+2+2 bodova):
p
p
x sin x
1 + sin x
p
a) lim 2
c) y = ln
+ 2 arctan sin x; y 0 =?
x!0 x sin x
1
sin x
p
x2 5x
1
y
1
b) lim
d) arctan p
= arctan + ln(x2 + y 2 ), y 0 =?
2
2
x! 1 2x + 3
x 2
x +y
1

rjeenje:

LP

LP

sin x
1 cos x
cos x
x
(a) lim xx2 sin
lim sin x 1
lim sin x 1
=
lim 2x sin1 x+x
= lim sin
2 cos x = lim
2
x = x!0
x!0
x!0 x
x!0 2 x +cos x
x!0 2x x!0 2 x +cos x
p 5
8
p
1
x2 5x :x
>
= lim 2+ 3 x = 12 ;
< lim 2x+3
p
2
:x
x!+1
x!+1
x
x 5x
p 5
(b) lim 2x+3
=
p
p
x
=
t
2 5x
2 +5t :t
1+
x! 1
>
x
:
lim 2x+3 =
= lim t2t+3
= lim 2+ 3t = 21 :
t ! +1
x! 1
t!+1
:t t!+1
t
p
p
p
cos x
p
sin x) (1+ sin x) pcos x
1 psin x 2 sin x (1
2 sin x
p
2
1+ sin x
(1 sin x)
2
= cos xp
:
sin x

(c) y 0 =

(d)

1
1
1+ x2 +y
2
0

1
p 1
x2 +y 2 1 2 x2 +y 2 1

(2x + 2yy 0 ) =

1
cos x
p
+ 2 1+sin
x 2 sin x =

y0 x y
1
y2
x2
1+ x2

1
1
2 x2 +y 2

cos x 1
p
2 sin x

p
sin x+1+ sin x
1 sin x

1
2

(2x + 2yy 0 ) ) p x+yy

2
2
x +y

1
3

= 16 :

cos x
1
p
sin x 1+sin x

= y0 x

y+x+

yy : : :

ln 2x
5. Ispitati i nacrtati grak funkcije y = p . (8 bodova)
x
ln x
rjeenje: Napomena: na papirima za vjezbu je bila funkcija y = p
x
Dp: x > 0:
Nule: ln 2x = 0 , 2x = e0 ) x = 12 .

Znak: Znak zavisi samo od ln 2x, stoga je y > 0 ako x 2

ln(+0)
ln
p2x = p
x
+0
x!0+
p
2 x
2
p
= lim x =
lim
x!+1
x!+1 x

Asimptote: V A : lim

I izvod: y 0 =

1
+0

1
+0

1
2 ; +1

i y < 0 ako x 2 0; 12 .

1 (+1) =

1, HA : y =

LP
ln
p2x =
lim
x
x!+1

1
2x 2
1
p
2 x

0, pa nema KA.

2 p
ln 2x
:
2 x3

st: y 0 = 0 , 2

ln 2x = 0 ) x =

e2
2 ,

ST

p
e2 2 2
2 ; e

tok: Znak prvog izvoda zavisi samo od brojnika (to?) pa ako x 2

e2
2 ; +1

II izvod: y 0 =

lim

x!+1

p
e2 2 2
2 ; e

) y 0 < 0 ) y opadajuca. Dakle, ST

0; e2

) y 0 > 0 ) y rastuca, x 2

je max.

3 lnp
2x 8
:
4 x5

pt: y 00 = 0 , 3 ln 2x

8 = 0 ) x = 12 e 3 , P T

p
1 83 8 2
2e ; 3 e

kk: Znak drugog izvoda zavisi samo od brojnika (to?)

1 83
2 e ; +1

) y 00 > 0 ) y [.

grak: Grak nacrtajte sami

4
3

:
pa ako x 2

0; 21 e 3

) y 00 < 0 ) y \, x 2