Bakea eta Elkarbizitza jardunaldiak:

Iragana, oraina eta etorkizuna

Lasarte-Oria

2014-ko ekainaren 3a, 5a eta 7a

Jardunaldietako programa
Ekainak 3 asteartea: Iragana
19:00 Aurkezpena
19:15 Hitzaldia: Egia, justizia eta erreparazioa.
Hizlaria: Pako Etxeberria
20:00 Kafe-hizketaldia
20:30 Hizlariarekin solasaldia
21:00 Ekitaldiaren amaiera

Ekainak 5 osteguna: Oraina

19:00 Aurkezpena
19:15 Dokumentala: Hablan los ojos
Zuzendaria: Gorka Espiau
20:00 Kafe-hizketaldia
20:30 Zuzendariarekin solasaldia
21:00 Ekitaldiaren amaiera

Ekainak 7 larunbata: Etorkizuna

09:30 Aurkezpena
09:45 Open Space-ari sarrera
10:15 Mahai-inguruen lehen saioa
11:15 Atsedena
11:45 Mahai-inguruen bigarren txanda
12:45 Partekatzea eta proposamenak
13:30 Amaiera

Iragana

Egia, justizia eta erreparazioa

Hizlaria: Paco Etxeberria

Hitzaldiaren ondoren parte-hartzaileek taldetan egindako komentarioak

Biktima bat aurkitu eta ateratzeak
aintzat hartzea ematea eskaintzen
du.
Biktima guztiek behar dutela izan
errespetua.
Ikastetxetan ez da irakasten,
irakatsi beharko litzateke.
Egi hori gogorra izan arren,
atera beharrezkoa da.
Historiaren ezjakintasun bat egon
da.
Isiltasunarekin beldurra adierazi
eta sufrimendua ezeztatzen da.
Instituzioen inplikazioa behar da.
Memoria ezin da ukatu, eskubidea da.
Hildakoen dignitatea.
Zauriak ez dira berriro irekitzen, irekiak daude.
Gerra zorigaitza da.
Ez da aintzat hartzerik izan erakundeen aldetik.
Familiak beldurragatik isildu egin dira.
Aintzat hartze eza erakundeen aldetik.
Ondorengo
belaunaldiei
egingo
historiaren kontaketaren inguruko kezka.

zaien

Aintzat hartzea gizartearen aldetik.

Jardunaldi hauek oso beharrezkoak iruditu
zaizkigu.
Asko dagoela egiteko.
Aintzat hartzea beharrezkoa dela.
Gauza bakoitzari berei zenagatik deitu behar
zaio.
Ados gaude, erakundeen beharra ikerketan
jarraitzeko: egia, justizia eta aintzat hartzea
biktima guztiei.
Zehatza, zuzena,
hunkigarria

testigantzen

garrantzia,

Gaurko egoera. Bestelako biktimak, tratu ezberdina.

Jendeari kontuak hartzea, ikertzea onartzen da, beste herrialdetan bezala.

 Hil egin zutenen bilobak

daude agintean.
Onarpen sozialaren garrantzia.
Onarpen
garantiza.

instituzionalaren

Memoria ez da iragana
bakarrik, oraina ere bada.
Zaila izan da gizartearen
aintzat hartze hori lortzea.
Aspaldiko lana axila orain ari
garena ikusten. Zaila izan da
eztabaida piztea nahiz eta gaia
hor egon. Baina ez da gaia
askatzen. Giro politikoak ez du
laguntzen.
Duintasunaren demanda. Azpimarratzea ez zutela galdu.
Jendeak jakitea non dauden eta urtetan hain isilik egotea. Beldurra?
Zein da antidotoa isiltasun hori ez instalatzeko gizartean?

Oraina

Dokumentala Hablan los ojos

Zuzendaria: Gorka Espiau

Dokumentala ikusi ondoren parte-hartzaileek egindako komentarioak

Helburua elkarbizitza da..
Gertatutakoa
berriro
gertatzea da helburua..

ez

Bakoitzak bilatu behar ditu

bere erantzunak eta bere
jarrerak.
-Berradiskidetzeari baiezkoa.
-Etorkizunari baiezkoa.
Desberdina
da
hilketa
intentziozkoa denean edo ez.
Ahalegin berezia biktimengana
gerturatzeko. Oso zaila izango
da.
Min psikologia oso gutxi adierazita dokumentalean.
Konponbidea lortzeko jarrera aktiboak ez ditugu gizartean ikusten.
Arazoaz eta bizipen pertsonalez iritzia ematea aurrera pausoa da.
Iritzi ezberdinak dituzten pertsonak elkarrekin eseri eta bata besteari entzutea oso positiboa
da.
Prozesua naturaltasunez bizitzen saiatu.
Pertsona eta postura guztien bizipenak lasai adierazi eta mina edozein dela ere, konpontzen
saiatzea.
Nahiz eta gizarteak pausoak
eman, politikoek mugitu
behar dira.
Fabioren osaba ez zaio
gerturatzen bere solaskideari.
Torturen biktimak ez dira
aitortzen.
Torturatuak
izan
biktimak ez dira
dokumentalean.

diren
agertu

ETA-ren
biktimak
agertzen dira.

itxiak

Parot
doktrinaren
aurka
zeuden pertsonak kritikatuak
izan dira.
Barkatzeko denbora behar da. Elkarri entzun, ados ez egon arren.
Hitza gehiago ematen zaie mendeku egarria dutenei. Pertsona horiek gutxiengo bat dira.
Mina politizatu egiten da.

Minaren aintzat hartzea garrantzitsua da.

Euskal Herritik kanpora informazio falta dute, orokortu egiten da eta aurreiritziak dituzte.
Egia jakitea nahi dugu, ez bakarrik egi ofiziala.
Konponbideak hitz egiten lortzen dira.
Alde batetik politika dago eta beste aldetik gizartea.
Pausoak eman behar dira. Lasarten:
- Lanketa egin daiteke baina utzi egin behar digute.
- Arazoa: konparaketak egitea eta bakoitzak beraien egia defendatzea, besteen
egia entzun eta ukatu nahi gabe.
- Herriak hartu behar du hitza, politikariek guregatik erabaki ez dezaten.

Futuro
Zer egin behar da Lasarte-Orian
bizikidetza sustatzeko?

Open Space

Taldetan hitz egiteko taldekideek proposatutako gaiak

1.- Desberdinen arteko ezagutza - Zubiak sortu- Mamuak uxatu.
2.- Indarkeriaren biktimei errekonozimenduzko ekimenak herritarren aldetik.
3.- Gaur ditugun zailtasunak identifikatu.
4.- Gazteak bizikidetzaren dinamikan integratzea.
5.- Adostasun etiko minimoak lortzea.
6.- Desberdinen arteko parte hartzea sustatu ekimen desberdinen bidez.

Taldeetan esandakoak
Ondoren jasotzen dena ez dira elkarrizketa taldeetan ateratako ondorioak, baizik eta
pertsona desberdinen iritziak eta horrek ez du suposatzen guztiok ados daudenik. Kasu
gehienetan apunte moduan aurkezten dira eta taldean jasoak izan ziren bezala. Beste kasu
batzuetan zerbait aldatu da esaldiek zentzua izan dezan.

1.- Desberdinen arteko ezagutza - Zubiak sortu- Mamuak uxatu.

Lasarte-Orian muga fisiko bat (soziologikoa, politikoa) egon da. Zumaburu, erdialdea.
Zubiak eraiki behar dira, herritarren arteko harremanak sortu. Herrian talde desberdinak
ditugu, elkarren arteko harremanak landu behar ditugu.
-Bertsolari bat (Jon Maia)
Semblante andaluz elkartean.
Bertso saioan parte hartu zuten
itzultzaile batekin.
-Erketz
taldeak
dantza
desberdinak
partekatu
talde
desberdinekin.
Hizkuntza muga izan da. Hizkuntza
ezin da muga izan, aberastasuna
da.
Barruan
ditudan
(kezka,
malaletxea) ateratzeko aukera
dira egun hauetako jardunaldi
hauek
-orain arte hitz egin ez dudan
jendearekin ari naiz hizketan
-ekarpenak egitera nator.
Komunitatea eta pertsonak:
-40 urte Lasarte-Orian eta lehen aldiz elkarrekin hitz egiten.
-Dena pakete batean sartzen dugu:
Herria aldatu egin da, hazi egin da.
Komunitatera jende berria etorri da.
Kultura ohiturak aldatzen dira: hizkuntza inposatu egiten da zeharka (?)
-Bizikidetza guneak sortu behar dira, zubiak gurutzatu behar dira.

-Ttakun-ek kulturan espazio berriak eraiki ditu baina ez zen denera iritsiko.
-Arlo pertsonalean hasi (banaka, talde txikitan, oso txikitan)
-Generazio berriek beste era batetara bizi dituzte arazoak.
-Ondokoak ez daki besteak zer egiten duan , ze iritzi daukan.
-Puskatzea erraza da, eraikitzea zaila.
-Barkamena oso pertsonala da.
-Herriaren zati bat falta da: alde
onak goraipatu eta txarrekin
kritika egin.
Adibide positibo batzuk:
-Teresategi: bakoitzak bereari
uko egin gabe, zoru bateratu bat
lortu. Iritzi desberdineko jendea
batu zen eta sinatu zuten.
-Lasarte herria sortu zenekoa.
Herri nahia zegoen.
-Ez dira ekimen asko egin
helburu partekatuekin.

2.- Indarkeriaren biktimei errekonozimenduzko ekimenak herritarren aldetik.

Herriarekin zer ikusia duten biktimen zerrenda egiten da eta kopuruak harridura sortzen
du.
Begoa Urroz
Mikel Salegui
Mariano Roman Madroal
Jose Herrero Quiles
Alejandro Sanz Sanchez
Mikel Castresana
Alfonso Morcillo
Miguel Angel Blanco
Froilan Elespe

1960
1974 (Donosti)
1975 ??
1985
1985
1988
1994
1997
2001

Goi mailako politikan mugimenduak zailak dira. Alderdiaren esanak jarraitzen dira eta ez
hainbeste gizartearentzako onena bilatzea.
Hildako biktimekin hasi. Beste biktimaka urrerago baloratuko dira.
Aitorpena, ez Udalarena baizik eta herriko elkarteengandik. Senideak eta herritarrak.
Ni kanpoan utzi naute sentimendurik ez izatea.
Nor arduratzen da?
Mesfidantzak sortzen dira: Zer nahi dute nitaz? Erabili nahi naute?

3.- Gaur ditugun zailtasunak identifikatu.

Zailtasunak badaude baina gainetik pasa behar dugu.
Elkar ezagutzea oso garrantzitsua izan behar du.
Beti begiratzen dugu norekin gauden.
Mugak eta aurreiritziak daudela onartu.
Aurrera joateko nahia eta konpromisoa .
Zintzotasunez eta beste interesik gabe lan egitea.
Ezin da izan zurekin nago edo zure aurka nago.
Ezinezkoa da gertatutakoaren kontakizun bakarra nahi izatea.
Gai batzuk garrantzitsuegiak dira alderdi politikoen eskuetan bakarrik uzteko.
Norberegandik
abiatzea
planteatzea garrantzitsua da.
Nire helburuak ez du izan
behar
besteak
aldatu
araztea baizik eta nik
aldatu nahi izatea.
Zalantzak eta mesfidantzak
daude.
Gai honetan guztiontzako
onena dena bilatu behar
dugu, norberaren interes
partikularrak alde batera
utziz.
Kontutan izan behar ditugu
beti, gai honetan zailtasun
gehiago
dituztenak
edo
zailtasunak
sentitzen
dituztenak.
4.- Gazteak bizikidetzaren dinamikan integratzea.
Ikastetxetan presentzia izatea: hitzaldiak, pelikulak
Gazteengana gerturatzeko ekimenak prestatzea.
Gazteentzako galdetegi bat egitea:
- Zer egin beharko litzateke elkarbizitzaren inguruan ?
-Interesgarria litzateke?
-Elkarbizitzaren beharra, zuen arazoa ikusten duzue?
-Gazte bezala zer egingo zenuke?
Ikusten den aukera bakarra, hitz egitea, hitz egitea, hitz egitea
Antolatzen diren jardunaldiak erakargarriak izatea gazteentzat, gertutasuna landu.
Beraien energia aprobetxatu.
Beraien eta gure etorkizuna eraikitzeko garrantzitsuak eta beharrezkoak direla
transmititu.
5.- Adostasun etiko minimoak lortzea.
Partekatutako balioak.
Pertsonen eskubideen urraketak.
Adostasun etiko bat berriro ere jokabide hauek eman ez daitezen.

Gizabanakoaren eskubidea keta eskubide kolektiboak. Banandu ezinak dira. Banantzen

badira haustura bat sortzen da.
Gizartea batura da. Gure jokabidea gure jatorriak baldintzatua dago.Gizabanakoaren
eskubidea keta eskubide kolektiboak bereiztu egiten dira.
Giza eskubideak, gizabanakoarenak eta kolektiboak banandu ezinak dira. Euskal Herrian
hauek minimoak bezala onartu genitzake. Guztiak izan behar dira kontutan.
Pertsona, izaera soziala du, gizabanakoaren desberdina da. Pertsona bere gizartean
ulertu behar da.
Etika, norberak berea du.
Etika kontua pertsonala da, norberarentzat zer da zuzena dena.
Norberaren uste sendoak Giza Eskubideen gainetik (bizitza) jarri dira. Sinismen politikoak
balio hauen gainetik jartzeak hondamendira eraman gaitu.
Minimo batzuetan ados jarri
behar
gara,
bateratuko
gaituzten elementuak aurkitu
behar ditugu.
Prozesu pertsonalak, zergatien
inguruko
galderak
egin.
Ulertzeak gerturatzea dakar.
Liburuaren orri guztiak irakurri
behar dira.
Amankomun minimoa, besteei
entzutea.
Elementu minimoa, bizitza da
Nola ulertzen dugu bizitza?
Zer da bizitza eskubiderik
gabe?
Alderdiak ez dute zalantzan
jartzen. Esan behar dena
inposatzen
da,
posizio
monolitikoak, alderdien arteko borrokan oinarritutako demokrazia
Guda hizkuntza izan dugu. Guda bat asmatu dugu geure burua justifikatu ahal izateko.
Gudariareni deia. Guda ideiarekin apurtu behar dugu (mitologia). Gatazka politiko bat
dago.
Gatazka politikoa dago eta baita ere ikusten ez dugun gatazka soziala, inmigrazioaren
adibidea, Melilla eta Ceutan.
Eskubideen hierarkia, justifikazioak ez diete balio, beraien bizitzan ezer aldatu ez duten
erabakiak hartu dituzte.
Beste masaila jartzearen kultura? Begia-begi truk kultura? Ez da uste horrek
funtzionatzen duenik.
Nork du indarkeria erabiltzeko eskubidea? Estatuak?
Inposaketa ere indarkeria da.Indarkeria horrek gatazka soziala sortu du.
Indarkeria horrek gatazka soziala sortu du.
Indarkeriaren jatorria, gure eguneroko gatazkak konpontzeko erabilitako bideetan alde
psikologikoek eta sozialek eragin izan dute txikitatik.
6.- Desberdinen arteko parte hartzea sustatu ekimen desberdinen bidez.
Ez da landu.

Egindako Proposamenak
Talde gehienetan ez ziren proposamen zehatzetara iritsi edo ez ziren proposamen bezala
jasoak izan, nahiz eta aurreko puntuetan agertzen diren batzuk proposamen bezala ulertu
daitezkeen. Egin ziren proposamenak ez ziren baloratuak izan.
1.- Desberdinen arteko ezagutza - Zubiak
sortu- Mamuak uxatu.
2.Indarkeriaren
biktimei
errekonozimenduzko ekimenak herritarren
aldetik.
0.- Herriko elkarteekin eta sentsibilitate
desberdineko pertsonekin harremanetan
jarri biktimei aitormen ekimen bat egiteko.
1.- Biktimen senideekin harremanetan jarri
eta herriak egin nahi duena azaldu. Beraien
sufrimendua aitortu.
2.- Nahi duten eta ahal duten neurrian parte
hartu dezatela.
3.- Senideen presentzia zezin bada egin,
beraieni zenak aipatua zeta guztiak aitortuaz
ekimen bat egitea.
3.- Gaur ditugun zailtasunak identifikatu.
Jarrera pertsonalak lantzera eramango
gaituzten proposamenak sustatzea.
4.- Gazteak bizikidetzaren dinamikan integratzea.
5.- Adostasun etiko minimoak lortzea.
Akordio etiko baterako gida egin: printzipio eta bide bezala (abardurekin)
6.- Desberdinen arteko parte hartzea sustatu ekimen desberdinen bidez.