II.

Jeo-Ekonomik Emperyalizm
Emperyalizm konusu yzyil dnemecinin ekonomik ve politik tartisma ve literatrnn ok ne
bir konusu olmustur. Sz konusu dnem, ayni zamanda, gl bir ailma dnemiydi[12] ve bu
de (dis pazarlardan ziyade) kaynaklara erisim, gruplar ile egemen ekonomiler ara
sindaki rekabette ok nemli bir rol oynuyordu. E. Hobsbawm, bundan, Imparatorluk agi o
larak sz ediyordu.[13]
E. N. Luttwak okumasindan sonra,[14] bu literatr tekrar yorumlanabilir ve o zaman
in emperyalizminin bugnn jeo-ekonomik emperyalizminden farkli olarak jeo-politik b
ir emperyalizm oldugu hipotezi gelistirilebilir. O zaman, dnya-ekonomileri olustu
rmak iin gereken emperyalizm nce askeri karakterdeydi: (zellikle) kaynaklari ekonom
ik olarak kontrol altina almak iin lke fethetmek sz konusuydu, bu da, kainilmaz olar
ak, paylasimi biten dnyayi savasa gtryordu. Kapitalizmin bugnk isleyisini aiklamak i
u dsnce tarzini tersine evirmek gerektigi fikri ne srlebilir: Piyasalarin fethi gnm
lerin fethinin ve dnya-ekonomileri kurmanin araci olmustur. Kapitalizmin savasi ol
mayan sz konusu yeni isleyis mantigi, daha hukukilesmis yeni bir dzenleme seklini
de beraberinde getirir: Yeni bir sosyal dzenleme yntemi olan Dnya Ticaret rgt (DT).
II.1. Kapitalizmin savasi olmayan yeni isleyis mantigi
Kapitalizmin yeni isleyis mantigi syle sentetize edilebilir:
- (Lenin in tanimindan yola ikarsak, Kuzey gleri arasinda Kuzey'de gereklesen) emperya
list savaslar ABD nin tartismasiz askeri stnlg ve uluslarin (NATO ve OECD nin genisleme
iyle belirginlesen) dnyanin ABD tarafindan ynetilmesi zerindeki uzlasmalari yznden ar
tik imkansiz hale geldi;
- piyasalarin fethi lkelerin fethinin nne geiyor ve egemen uluslarin bagimliliginin b
r araci haline geliyor. Zaten bunu gereklestirmek iin, hakim ekonomiler gidasal, t
eknolojik, finansal (bor) bagimliliklari organize etmekten kainmiyorlar, bylece de t
emiz ldrclgn yeni silahlarini ediniyorlar.
- sz konusu fetih, giderek, hakim ekonominin retim sistemini kitasal dnya-ekonomisi
leginde (yakin yari-evre ve daha uzak evre ile) organize etmeye izin veren retim ser
mayesi ihraci haline gelen sermaye ihraci ile yapiliyor.
- bu sermaye ihraci bilgi toplanmasi ve kullaniminda daha yksek bir verimlilik zer
ine kurulmus bir rekabeti avantaj gerektiriyor. Yani sermayenin, organizasyonunu
bilgi devriminin getirdigi yeni potansiyelleri en iyi sekilde kullanmak iin degis
tirmesi gerekiyor. Sermaye artik sadece finansal nitelikte kalamaz, btnlesmek zoru
nda: Ticari (ve/veya hizmet) sermayesi artik Keiretsu tarzi gruplarda kilit nemde
bir rol oynuyor.[15] Bu btnlesme, bylece, ok sektrl gruplarin kaidesi (tasiyici stu
olan ekonomik aklin[16] gereklesmesine izin veriyor.