Kategorije softvera po vrstama licenci

Svaki softver odnosno raunalni program dolazi s licencom koja korisniku doputa odreena
prava koritenja istog. Proizvoa softvera postavljanjem licence zatiuje svoj softver vezano uz
kopiranje i upotrebu, a esto odreuje i komercijalne uvjete koritenja. Dole navedene kategorije
su najee koritene prilikom klasifikacije licenci:

Vlasnika (proprietary) komercijalna licenca

Najee upotrebljavani oblik licenciranja softvera koji se upotrebljava za poslovne primjene.

Proizvoa daje pravo koritenja softvera uz odreenu novanu naknadu. Softver se moe
koristiti prema tono odreenim uvjetima (na novom raunalu, vezano uz korisnika i sl.) dok
vlasnitvo nad samim softverom (programski kod) uvijek ostaje kod samog proizvoaa.
Primjeri softvera koji su licencirani pod ovim uvjetima su veina Microsoftovih proizvoda, Adobe
Photoshop, Corel Draw i sl.

Shareware

Shareware je tip licence gdje korisnik moe softver upotrebljavati odreeno vrijeme, odreeni broj
puta ili u djelominom obliku sa svrhom upoznavanja sa softverom. U sluaju da korisnik softver
eli upotrijebiti u punom obliku oekuje se da kupi komercijalnu licencu. Nakon to je probni
vremenski period proao softver se vie ne moe upotrebljavati. Programi licencirani kao
shareware su veinom distribuirani preko downloada s website-a proizvoaa ime se olakava
distribucija i olakava dostupnost krajnjem korisniku.
Meu poznatijim shareware proizvodima se nalaze WinZip te mnogi antivirusni programi kao Eset
Nod32.

Freeware

Freeware licenca omoguuje korisniku u potpunosti besplatno koritenje softvera, ali esto pod
nekim uvjetima najee je to upotreba u nekomercijalne svrhe i za kunu upotrebu.
Proizvoai softvera znaju postaviti manje funkcionalne verzije svojeg softvera kao freeware
pokazujui dio mogunosti svojeg glavnog proizvoda.
Primjeri freeware programa antivirusni programi: AVG free edition i Avast home.

Open source (softver otvorenog koda)

Open source softver je, za razliku od gore navedenih kategorija, softver s kojim dolazi i izvorni
kod programa. Uz manje razlike, sve open source licence dozvoljavaju i promjene unutar koda pa
ak i daljnju distribuciju koda i softvera. Time je softver besplatan za upotrebu ali i vlasnitvo
samog koda i softvera nije postavljeno od strane pojedinca ili tvrtke iako se uglavnom zahtjeva da
se prilikom daljnje upotrebe i promjene postavi ista licenca. GPL, LGPL i BSD su razliiti tipovi
open source licenci i njihove glavne razlike su vezane uz upotrebu koda u drugim projektima i
licenciranju softvera proizalog iz tih projekata.
Projekti najvie vezani uz open source softver su linux, OpenOffice i apache web server.

Adware, abandonware (naputeni softver), privatni

softver

Uz prije navedene osnovne licencne kategorije softvera, postoji jo specijaliziranih licenci pod
kojima se prava koritenja nekog softvera mogu prihvatiti adware (softver koji je besplatan za
upotrebu za krajnjeg korisnika ali je financiran od strane reklama), abandonware (softver iji
proizvoa vie ne postoji ili vie nije podran od strane proizvoaa), privatni softver (softver
razvijen iskljuivo po narudbi odreenog naruioca koji time nema primjene u druge svrhe).