Ministarstvo unutranjih poslova i javne uprave

STRATEGIJA ZA BORBU PROTIV KORUPCIJE I ORGANIZOVANOG

KRIMINALA ZA PERIOD 2010-2014. GODINE
(Nacrt)

Podgorica, 24. jun 2010. godine

 SADRAJ
UVOD ............................................................................................................................................................................. 3
1. Vizija. .....4
2. Misija .....4
3. Principi ....4
4. Osnovni ciljevi ............................................................................................................................................................... 4
5. Pravni i institucionalni okvir za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala ......................................................... 5
5.1 Pravni okvir za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala ........................................................................... 5
5.2 Institucionalni okvir za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala.............................................................. 10
5.3 Meunarodni pravni i institucionalni okvir za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala....14
I KORUPCIJA ..16
1. Definicija korupcije ...................................................................................................................................................... 16
2. Analiza stanja.............................................................................................................................................................. 16
3. Prioriteti u suzbijanju korupcije ..17
3.1 Kontrolna uloga Skuptine .................................................................................................................................. 17
3.2 Finansiranje politikih partija i izborni procesi ..................................................................................................... 17
3.3. Sukob interesa ..................18
3.4 Integritet. .19
3.5 Slobodan pristup informacijama......................................................................................................................... 20
3.6 Zatita lica koja prijavljuju korupciju (whistleblowing) ..................................................................................... 21
3.7 Javne finansije.. ................................................................................................................................... 22
3.8 Dravna imovina ............................................................................................................................................... 24
3.9 Trite kapitala .................................................................................................................................................. 24
3.10 Privatni sektor .................................................................................................................................... 25
3.11 Oblasti od posebnog rizika.............................................................................................................................. 26
3.11.1. Proces privatizacije .................................................................................................................................... 26
3.11.2 Javne nabavke ........................................................................................................................................... 26
3.11.3 Urbanizam................................................................................................................................................... 27
3.11.4 Obrazovanje............................................................................................................................................... 29
3.11.5 Zdravstvo ................................................................................................................................................... 29
3.11.6 Lokalna samouprava.................................................................................................................................. 31
3.12. Civilno drutvo i mediji......31
3.13 Prevencija korupcije u organima za sprovoenje zakona ................................................................................. 32
3.13.1 Preventivni mehamizmi za suzbijanje korupcije u policiji .............................................................................32
3.13.2 Preventivni mehanizmi za suzbijanje korupcije u pravosudnim organima..................................................33
3.14 Krivino gonjenje i oduzimanje nezakonito steene imovine ............................................................................ 34
3.15 Koordinacija i razmjena podataka ..................................................................................................................... 35
3.16 Meunarodna saradnja ..................................................................................................................................... 36
II ORGANIZOVANI KRIMINAL ........................................................................................................................... 37
UVOD ....37
1. Definicija organizovanog kriminala ............................................................................................................................. 37
2. Analiza stanja ..38
3. Najei pojavni oblici ............................................................................................................................................... .39
3.1 Opojne droge . 40
3.2 Nezakonite migracije.......................................................................................................................................... 40
3.3 Krijumarenje motornih vozila ............................................................................................................................. 40
3.4 Pranje novca ...................................................................................................................................................... 41
4. Prevencija ...42
5. Saradnja izmeu dravnih organa ............................................................................................................................ 42
6. Meunarodna saradnja ............................................................................................................................................. 43
III MONITORING ...................................................................................................................................................... 44
IV ZAKLJUAK ....................................................................................................................................................... 44
Aneksi .45

2
UVOD
Drutveni i politiki napredak svakog drutva zavisi od sposobnosti da se odupre kriminalu, posebno
njegovim najteim oblicima. Pretpostavka za uspjenu borbu protiv svih oblika kriminala je preduzimanje
sveobuhvatnih politikih, institucionalnih i drutvenih reformi. Sve profesije, institucije i pojedinci imaju svoj
zadatak, a posebnu odgovornost u ostvarivanju definisanih ciljeva imaju one institucije od ije dosljedne
angaovanosti zavisi uspjeh u borbi protiv kriminala.
Korupcija i organizovani kriminal su jedna od najveih prijetnji vladavini prava i razvoju savremenog
demokratskog drutva. Crna Gora je odluna da razvija i unapreuje pravni okvir, institucije i kapacitete,
sarauje sa dravama regiona i meunarodnim organizacijama, kao i da upotrijebi sve raspoloive kapacitete
u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala. Postoji potreba daljeg razvoja stratekog pristupa u borbi
protiv najteih oblika kriminaliteta i nastavljanje borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala.
Vlada Crne Gore je sredinom 2005. godine, usvojila Program borbe protiv korupcije i organizovanog
kriminala, kao prvi nacionalni strateki dokument kojim su definisani ciljevi koje treba ostvariti na planu borbe
protiv najteih oblika kriminaliteta, posebno korupcije i organizovanog kriminala.
U cilju implementacije prioriteta utvrenih Programom borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala,
Vlada Crne Gore je avgusta 2006. godine donijela Akcioni plan za sprovoenje Programa borbe protiv
korupcije i organizovanog kriminala. Odlukom Vlade od februara 2007. godine osnovana je Nacionalna
komisija za praenje implementacije Akcionog plana za sprovoenje Programa borbe protiv korupcije i
organizovanog kriminala. Takoe, maja 2008. godine donijet je Inovirani akcioni plan za sprovoenje
Programa borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala za period od 2008. 2009. godine. Mjere i
aktivnosti utvrene Inoviranim Akcionom planom za sprovoenje Programa borbe protiv korupcije i
organizovanog kriminala, oroene su do kraja 2009. godine. Za izvjetavanje i izradu jedinstvene
metodologije statistikih pokazatelja u oblasti organizovanog kriminala i korupcije, obrazovana je Tripartitna
komisija, sastavljena od predstavnika sudova, tuilatva i policije.
Vlada Crne Gore donijela je odluku, da se za period 2010 - 14. godine, saini Strategija za borbu protiv
korupcije i organizovanog kriminala sa Akcionim planom za njeno sprovoenje.
Nacionalna strategija za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala (u daljem tekstu: Strategija)
definie: strateke pravce, naela i ciljeve u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, prioritetne mjere
u okviru uspostavljanja efikasnog sistema za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala u javnom,
privatnom i civilnom sektoru, ulogu i odgovornost svih subjekata to je osnov za efikasan razvoj odrivog
sistema za monitoring i evaluaciju efektivnosti sveobuhvatnog nacionalnog odgovora na prijetnje koje
korupcija i organizovani kriminal donose.
Strategija predstavlja okvir za donoenje Akcionog plana za 2010-12. godinu, u kome e biti odreeni ciljevi,
mjere, nosioci i dinamika njihovog ostvarivanja u prvoj fazi implementacije Strategije.
Pri definisanju stratekih ciljeva polo se od preporuka iz periodinih izvjetaja Nacionalne komisije, kao i
obaveza definisanih u Nacionalnom programu za integraciju Crne Gore u Evropsku uniju za period 2008-
2012. godine. Uzeti su u obzir i ciljevi reforme utvreni Strategijom reforme pravosua 2007-12. godine i
mjere za realizaciju tih ciljeva koje su predviene Akcionim planom.
Obezbijeena je funkcionalna veza sa ve donesenim strategijama koje se odnose na oblasti: borbe protiv
trgovine ljudima, integrisano upravljanje granicom, nedozvoljenu trgovinu drogama i suprotstavljanje ilegalnim
migracijama.

3
Praena je usaglaenost sa relevantnim meunarodnim standardima, a posebno u pogledu korupcije i
orgranizovanog kriminala (konvencije Ujedinjenih nacija i Savjeta Evrope), kao i drugi meunarodni
instrumenti u ovoj oblasti, ukljuujui pravnu tekovinu Evropske unije ("acquis communautaire").
Vlada Crne Gore e stvoriti sve neophodne pretpostavke za uspjenu primjenu Strategije sa teitem na tri
osnovna podruja: prevenciji, represiji, sa posebnim naglaskom na oduzimanju imovine steene krivinim
djelima, i edukaciji. Vlada e preko svojih institucija aktivno razvijati povjerenje i unaprijediti meuagencijsku
saradnju, saradnju sa graanima, nevladinim sektorom, medijima i privatnim sektorom, kao i meunarodnu
saradnju, radi povezivanja svih snaga i potencijala zajednice u borbi protiv korupcije i organizovanog
kriminala.

1. Vizija
Drutvo sa efikasnim sistemom i prepoznatljivim rezultatima u borbi protiv korupcije i organizovanog
kriminala, sa tenjom eliminacije ovih prijetnji u najveoj moguoj mjeri.

2. Misija
Crna Gora je odluna da razvija i unapreuje pravni okvir, institucije i kapacitete, sarauje sa dravama
regiona i meunarodnim organizacijama, kao i da upotrijebi sve raspoloive kapacitete u borbi protiv
korupcije i organizovanog kriminala.

3. Principi
Strategija je zasnovana na sljedeim principima:
postojanje politike volje;
vladavina prava;
potovanje osnovnih ljudskih prava i sloboda;
razvijanje linog i institucionalnog integriteta;
potovanje meunarodnih standarda;
partnerstvo sa zajednicom;
transparentnost rada;
depolitizacija javnog sektora i pravosudnih organa;
odgovornost za implementaciju Strategije.

4. Osnovni ciljevi
Osnovni ciljevi Strategije su:
dalja harmonizacija nacionalnog zakonodavstva sa meunarodnim standardima u oblasti borbe protiv
korupcije i organizovanog kriminala;
stvaranje preduslova za sprjeavanje korupcije i organizovanog kriminala na svim nivoima;
racionalizacija administrativnih postupaka i eliminisanje biznis barijera;
poveanje efikasnosti rada, jaanje integriteta, odgovornosti i transparentnosti u javnom sektoru i sa
tim u vezi, jaanje povjerenja graana u javni sektor;
jaanje meuinstitucionalne, meusektorske i meunarodne saradnje;
jaanje eksterne i interne kontrole rada svih grana vlasti, a posebno jaanje nadzorne funkcije
Skuptine Crne Gore;
uspostavljanje efikasnog i objektivnog mehanizma za praenje sprovoenja Strategije;

4
 razvijanje proaktivnog pristupa u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala;
poveanje efikasnosti u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala odgovarajuom primjenom
preventivnog i represivnog djelovanja, posebno oduzimanjem imovine steene izvrenjem krivinog
djela, kao i edukacijom;
podizanje nivoa javne svijesti o tetnosti korupcije i afirmacija pristupa nultog stepena tolerancije na
korupciju;
ukljuivanje graana, NVO, medija i privatnog sektora u borbu protiv korupcije i organizovanog
kriminala.

5. Pravni i institucionalni okvir za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala

5.1 Pravni okvir za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala

Ustav Crne Gore kojim se ureuju naela za regulisanje najbitnijih odnosa u dravi, dravna organizacija,
zatita fundamentalnih prava i ovlaenja Skuptine Crne Gore u ostvarivanju politikog nadzora i kontrole
izvrne vlasti.
Rezolucija o borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala (Slubeni list CG, broj 2/08) kojom
Skuptina Crne Gore izraava spremnost da se svim svojim kapacitetima angauje na izgradnji nacionalnog
antikorupcijskog zakonodavstva i na uspostavljanju to tjenje meunarodne i regionalne saradnje u oblasti
suzbijanja korupcije i organizovanog kriminala 1 .
Krivinim zakonikom (Slubeni list RCG", br. 70/03 i 47/06 i "Slubeni list CG", broj 40/08) definisano je
krivino djelo zloinako udruivanje (lan 401) kojim se inkriminie stvaranje zloinakih organizacija ili
grupa, odnosno organizatora udruenja ili pripadnika udruenja. Utvrena su i krivina djela koja mogu biti
izvrena na organizovan nain, pa je za kvalifikovani oblik tog krivinog djela predviena stroija kazna
(krivina djela tipina za organizovani kriminal: pranje novca, trgovina ljudima, dranje i stavljanje u promet
opojnih droga, meunarodni terorizam itd). Krivina djela sa obiljejima korupcije definisana su u okviru Glava
XXIII i XXXIV: pranje novca, povreda ravnopravnosti u vrenju privredne djelatnosti, zloupotreba
monopolistikog poloaja, prouzrokovanje steaja, prouzrokovanje lanog steaja, protivzakonito
posredovanje, lani bilans, zloupotreba procjene, odavanje poslovne tajne, odavanje i korienje berzanske
tajne, primanje mita, davanje mita, odavanje slubene tajne, zloupotreba slubenog poloaja, prevara u
slubi i zloupotreba ovlaenja u privredi za koja je propisana kazna zatvora od osam godina i tea kazna.
Zakon o izmjenama i dopunama Krivinog zakonika (Slubeni list CG, broj 25/10) u potpunosti je
usaglaen sa meunarodnim konvencijama i standardima. Ovim Zakonom blie su definisana krivina djela
sa elementima korupcije koja su na ovaj nain u potpunosti usklaena sa GRECO preporukama, uvedeni su
novi pravni instituti kao to su proireno oduzimanje imovinske koristi, javno objavljivanje presude za krivina
djela protiv asti i ugleda, instititi kojima se tite kulturna dobra itd.
Zakonik o krivinom postupku (Slubeni list RCG, br. 71/03, 7/04 i 47/06), u glavi XXX sadri posebne
odredbe o postupku za krivina djela izvrena na organizovan nain koje se primjenjuju ako postoje osnovi
sumnje da je izvreno krivino djelo rezultat djelovanja vie od dva lica iji je cilj vrenje tekih krivinih djela.
Uz navedeni uslov za postojanje krivinog djela organizovanog kriminala mora da su ispunjena jo najmanje
tri od sledeih uslova: da je svaki lan kriminalne organizacije imao unaprijed odreeni zadatak ili ulogu; da je

1
Crna Gora se istovremeno obavezala i da, saglasno preuzetim obavezama sa Regionalne konferencije Jugoistone Evrope,
GOPAC - Globalna organizacija parlamentaraca protiv korupcije, osnuje nacionalni ogranak parlamentaraca Crne Gore u borbi
protiv korupcije, u kome bi bili zastupljeni predstavnici svih radnih tijela Skuptine.

5
djelatnost kriminalne organizacije planirana na due vrijeme ili neogranieno; da se djelatnost organizacije
zasniva na primjeni odreenih pravila interne kontrole i discipline lanova; da se djelatnost organizacije
planira i vri u meunarodnim razmjerama; da se u vrenju djelatnosti primjenjuje nasilje ili zastraivanje ili da
postoji spremnost za njihovu primjenu; da se u vrenju djelatnosti koriste politike, privredne ili poslovne
strukture; da se koristi pranje novca ili nezakonito steene dobiti; da postoji uticaj organizacije ili njenog dijela
na zakonodavnu vlast, medije, izvrnu ili sudsku vlast ili na druge drutvene ili ekonomske inioce.

Zakonik o krivinom postupku (Slubeni list CG, broj 57/09) obezbjeuje nove pravne pretpostavke i
instrumente za efikasnije suprotstavljanje korupciji i organizovanom kriminalu, od kojih su najznaajniji:
Izvreno je razdvajanje funkcije prikupljanja podataka za optubu - koju sprovodi dravni tuilac, od
odluivanja u postupku - to je pravo i dunost sudije, i uveden institut sudije za istragu kao novog organa
koji odluuje u prethodnom postupku, ime e se ukinuti dosadanja sudska istraga. Reformom prethodnog
postupka kojom se ukida sadanja sudska istraga, bitno e promijeniti poloaj policije i dravnog tuioca u
istraivanju kriminaliteta to je preduslov za efikasno suzbijanje kriminala uopte, a posebno korupcije i
organizovanog kriminala.
Mjere tajnog nadzora (specijalna istrana sredstva) mogu se primijenjivati u fazi pripremanja krivinog djela i
u odnosu na vei broj krivinih djela nego do sada, a meu tim djelima taksativno su nabrojana, izmeu
ostalog, krivina djela sa obiljejima korupcije iz lana 158(3) Zakonika o krivinom postupku.
Oduzimanje imovine ije zakonito porijeklo nije dokazano (proireno oduzimanje) i s njim u vezi obrnuti teret
dokazivanja potpuno su novi instituti krivinog prava, dakle instituti koji se po prvi put uvode u crnogorski
krivini postupak radi ostvarivanja naela da niko nema pravo da ima koristi od vrenja krivinih djela.
Zakonikom su doraene i poboljane postojee odredbe koje se odnose na oduzimanje imovinske koristi
pribavljene krivinim djelom.
Zakonom o zatiti svjedoka (Slubeni list RCG", broj 65/04) ureena je vansudska zatita svjedoka koji
svjedoi o izvrenju krivinog djela protiv ustavnog ureenja i bezbjednosti Crne Gore, protiv ovjenosti i
drugih dobara zatienih meunarodnim pravom, krivinih djela organizovanog kriminala i krivinih djela za
koja se po zakonu moe izrei kazna zatvora u trajanju od 10 godina i tea kazna, ime su obuhvaena i
teka koruptivna krivina djela za koja se moe izrei zatvor od 10 godina ili tea kazna.

Zakonom o dravnom tuilatvu (Slubeni list RCG", broj 69/03 i "Slubeni list CG", broj 40/08)
obrazovano je Odjeljenje za suzbijanje organizovanog kriminala pri Vrhovnom dravnom tuilatvu, kojim
rukovodi Specijalni tuilac a izmjenama i dopunama ovog zakona (jun 2008. godine) nadlenost Specijalnog
tuioca proirena je na krivino gonjenje korupcije, terorizma i ratnih zloina.

Zakonom o sudovima (Slubeni list RCG", br. 5/02 i 49/04 i Slubeni list CG", broj 22/08) ureena su,
pored ostalog, pitanja: osnivanja, organizacije i nadlenosti sudova, uslovi za izbor sudija i organizacija rada
sudova. Izmjenama ovog zakona (2008. godine) u viim sudovima Podgorici i Bijelom polju od 1. septembra
2008. godine obrazovana su dva specijalizovna odjeljenja koja sude u krivinom postupku za krivina djela
organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zloina, bez obzira na visinu propisane kazne.

Zakonom o Sudskom savjetu (Slubeni list CG, broj 13/08) u skladu sa Ustavom Crne Gore uspostavljen
je Sudski savjet kao samostalan i nezavistan organ, ija je jedna od osnovnih nadlenosti izbor, razrjeenje i
utvrivanje dispciplinske odgovornosti sudija i predsjednika sudova, ime je pored ostalog obezbijeen jedan
od mehanizama preventivnog djelovanja za suzbijanje korupcije u pravosuu.

6
Zakonom o policiji (Slubeni list RCG, broj 28/05) izvrena je reforma sektora bezbjednosti u dijelu koji se
odnosi na reorganizaciju policijske organizacije iji se osnovni principi rada u suzbijanju korupcije i
organizovanog kriminaka, zasnivaju na: potovanju ljudskih prava, profesionalnom izvravanju zadataka,
decentralizaciji, efikasnoj i funkcionalnoj organizaciji, odgovornosti, efikasnoj internoj kontroli i meunarodnoj
policijskoj saradnji.

Zakonom o graninoj kontroli (Slubeni list RCG, broj 72/09) ureeno je vrenje granine kontrole koja
obuhvata nadzor dravne granice, granine provjere i procjenu prijetnji za bezbjednost dravne granice koja
se vri radi obezbjeenja dravne granice, spreavanje i otkrivanje krivinih djela i prekraja i pronalaenje i
hvatanje njihovih uinilaca, sprjeavanje nezakonitih migracija i otkrivanje drugih aktivnosti i radnji kojim se
ugroava javna bezbjednost.

Zakonom o Agenciji za nacionalnu bezbjednost (Slubeni list RCG, broj 28/05), utvrena je nadlenost
Agencije za nacionalnu bezbjednost da prikuplja podatke o djelatnosti organizacija, grupa i pojedinaca
usmjerenoj na vrenje unutranjeg i meunarodnog terorizma, organizovanog kriminala i najteih oblika
krivinih djela protiv ovjenosti i meunarodnog prava.

Zakonom o sprjeavanju sukoba interesa (Slubeni list CG, broj 1/09) utvrena su ogranienja u vrenju
javnih funkcija, podnoenje izvjetaja o prihodima i imovini i druge mjere za sprjeavanje sukoba javnog i
privatnog interesa.

Zakonom o odgovornosti pravnih lica za krivina djela (Slubeni list RCG", br. 2/07 i 13/07), ureeni su
uslovi odgovornosti pravnih lica za krivina djela, krivine sankcije koje se primjenjuju prema pravnim licima,
kao i krivini postupak u kome se te sankcije izriu.

Zakon o sprjeavanju pranja novca i finansiranja terorizma ("Slubeni list CG", br. 14/07 i 4/08) ureene
su mjere i radnje koje se preduzimaju radi otkrivanja i sprjeavanja pranja novca i finansiranja terorizma.
Mjere za otkrivanje i sprjeavanje pranja novca i finansiranja terorizma preduzimaju se prije i prilikom svih
poslova primanja, ulaganja, zamjene, uvanja ili drugog raspolaganja novcem ili drugom imovinom, odnosno
transakcija za koje postoji osnov sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma.

Zakonom o meunarodnoj pravnoj pomoi u krivinim stvarima ("Slubeni list CG", broj 04/08) utvreni
su, u skladu sa naelom uzajamnosti, uslovi za pruanje meunarodne pravne pomoi.

Zakonom o zatiti podataka o linosti (Slubeni list CG, broj 79/08 72/09) obezbijeena je zatita
podataka u skladu sa principima i standardima sadranim u potvrenim meunarodnim ugovorima o ljudskim
pravima i osnovnim slobodama i opte prihvaenim pravilima meunarodnog prava.

Zakonom o poreskoj administraciji (Slubeni list RCG, br. 65/01 i 80/04) izvrena je kodifikacija svih
propisa kojima su bila ureena pitanja organizacije i nadlenosti poreskog organa te poslovi utvrivanja,
naplate, kontrole poreza i drugih dabina.

Carinskim zakonom ("Slubeni list RCG", br. 7/02, 38/02, 72/02, 21/03, 29/05 i 66/06 i Slubeni list CG,
broj 21/08) ureen je postupak carinskog nadzora koji obuhvata sprovoenje potrebnih mjera kojima carinski
organ obezbjeuje pregled robe, kontrolu postojanja i ispravnosti dokumentacije, pregled prevoznih
sredstava, pregled prtljaga i druge robe koju prenose lica ili koju lica nose na sebi, i sprovoenje slubenih

7
provjera u cilju obezbjeivanja primjene carinskih i drugih propisa koji se primjenjuju na robu koja je predmet
carinskog nadzora.

Zakonom o dravnim slubenicima i namjetenicima (Slubeni list CG, broj 50/08) obezbijeena je
zatita slubenika i namjetenika od neopravdanog prestanka radnog odnosa, kada su starjeini dravnog
organa ili ovlaenom slubenom licu prijavili korupciju ili krivino djelo koje ima obiljeje korupcije ili su o
tome dali slubenu izjavu uz garanciju neotkrivanja identiteta i zatite od zlostavljanja, uskraivanja ili
ograniavanja drugih prava. Zloupotreba prava na prijavljivanje sumnje na korupciju ili davanje zlonamjerne
izjave o tome predstavlja tei disciplinski prekraj.

Zakon o budetu, zajedno sa godinjim zakonom o budetu, predstavlja zakonski osnov za javne finansije u
Crnoj Gori (Slubeni list CG, broj 53/09).

Zakonom o sistemu unutranjih finansijskih kontrola u javnom sektoru (Slubeni list CG broj 73/08),
ureen je sistem unutranjih finansijskih kontrola u javnom sektoru Crne Gore, koji obuhvata finansijsko
upravljanje i kontrolu i unutranju reviziju. Svi organi dravne uprave duni su da obrazuju Jedinicu za
unutranju reviziju koja mora biti funkcionalno i organizaciono odvojena od drugih organizacionih jedinica.
Funkcionalna nezavisnost ostvaruje se nezavisnim planiranjem, sprovoenjem i izvjetavanjem o obavljenim
unutranjim revizijama. Rukovodilac jedinice za unutranju reviziju ne moe biti rasporeen na drugo radno
mjesto ili otputen zbog navoenja injenica ili davanja preporuka u izvjetaju o obavljenoj reviziji, to je jo
jedan od mehanizama zatite savjesnih slubenika.

Zakon o javnim nabavkama (Slubeni list CG, broj 46/06) utvruje kriterijume za odabir najpovoljnijih
ponuaa, zatitu prava uesnika tendera, kao i decentralizaciju nabavke.

Zakon o finansiranju politikih partija (Slubeni list CG, broj 49/08) ureuje nain sticanja i
obezbjeivanja finansijskih sredstava za rad i izbornu kampanju politikih partija i nain kontrole finansiranja i
finansijskog poslovanja politikih partija, u cilju ostvarivanja zakonitosti i javnosti njihovog poslovanja.
Zakon o finansiranju kampanje za izbor predsjednika Crne Gore, gradonaelnika i predsjednika
optine (Slubeni list CG", broj 8/09) ureuje nain sticanja i obezbjeivanja finansijskih sredstava za
izbornu kampanju i nain kontrole finansiranja kandidata za izbor Predsjednika Crne Gore, gradonaelnika i
predsjednika optine, kojim je propisana izriita zabrana kandidatima da u toku izborne kampanje koriste
sredstva Crne Gore ili lokalne samouprave u navedene svrhe. U skladu sa zakonom, kandidatima se u toku
izborne kampanje zabranjuje korienje sredstava drave ili lokalne samouprave.

Zakon o izboru odbornika i poslanika (Slubeni list RCG", broj 4/98, 5/98, 17/98, 14/00, 18/00, 9/01,
41/02, 46/02, 45/04, 48/06, 56/06) regulie upotrebu javnih resursa u toku izbornog procesa. U l. 50 stav 2
predvieno je da se za predstavljanje izbornih lista i kandidata ne moe koristiti imovina dravnih organa,
javnih preduzea, javnih ustanova i fondova i Privredne komore Crne Gore.

Zakonom o Dravnoj revizorskoj instituciji (Slubeni list RCG, br. 28/04, 27/06, 78/06 i Slubeni list CG
broj 17/07) formirana je Dravna revizorska institucija u cilju obezbjeenja kontrole pravilnosti i efikasnosti
poslovanja subjekata revizije (organi i organizacije koje upravljaju budetom i imovinom drave, jedinice
lokalne samouprave, fondovi, Centralna banka Crne Gore i druga pravna lica u kojima drava uestvuje u
vlasnitvu), odnosno u cilju strune i objektivne kontrole troenja budetskih sredstava i upravljanja dravnom
imovinom u Crnoj Gori.

8
Zakon o hartijama od vrijednosti (Slubeni list Crne Gore broj 53/09) ureuje vrste hartija od vrijednosti,
izdavanje i trgovanje tim hartijama, prava i obaveze subjekata na tritu hartija od vrijednosti i organizaciju,
djelokrug i nadlenost Komisije za hartije od vrijednosti Crne Gore.

Zakonom o slobodnom pristupu informacijama (Slubeni list RCG, broj 68/05) se garantuje pristup
informacija u posjedu organa vlasti i to u skladu sa naelima: slobode informisanja, jednakih uslova za
ostvarivanje prava, otvorenosti i javnosti rada organa vlasti i hitnosti postupka. Zakonom je, takoe,
obezbijeena zatita lica zaposlenog koji, ako je savjesno vrei dunost, objelodanio informaciju o
zloupotrebi ili neregularnosti u vrenju javne funkcije, i o tome obavijestio starjeinu organa vlasti ili nadleni
organ za suzbijanje nedozvoljenih radnji, ne moe biti pozvan na odgovornost.

Zakon o dravnoj imovini (Slubeni list Crne Gore broj 21/09) ureuje korienje, upravljanje,
raspolaganje stvarima i drugim dobrima koja pripadaju Crnoj Gori ili lokalnoj samoupravi. Ovima Zakonom su
formirana dva organa koja e se baviti poslovima koji se odnose na dravnu imovinu i to Uprava za imovinu i
Zatitnika imovinsko-pravnih interesa Crne Gore.

Zakonom o staranju o privremeno i trajno oduzetoj imovini ("Slubeni list CG", broj 49/08) se ureuje
nain staranja, odnosno upravljanja privremeno ili trajno oduzetom imovinom u krivinom ili prekrajnom
postupku.

Zakonom o privrednim drutvima (Slubeni list RCG", broj 06/02 i "Slubeni list CG", br. 17/07 i 80/08)
ureuju se oblici obavljanja privrednih djelatnosti i njihova registracija.

Zakonom o privatizaciji privrede (Slubeni list RCG", br. 23/96, 6/99, 59/00, 42/04)se regulie promjena
vlasnitva transformisanog drutvenog kapitala preduzea i kapitala prenesenog na fondove, kao i promjena
vlasnitva dravnog kapitala. Takoe Zakonom je ustanovljen Savjet za privatizaciju radi upravljanja, kontrole
i obezbjeenja sprovoenja privatizacije, Savjet zastupa interese Crne Gore i za svoj rad odgovara Vladi.
Zakonom su utvrene metode i modeli privatizacije, kao i sadraj plana privatizacije.

Zakon o ueu privatnog sektora u vrenju javnih poslova (Slubeni list RCG", broj 30/02 i Slubeni
list Crne Gore", broj 08/09) usvojen je u cilju podizanja nivoa uea privatnog sektora u vrenju javnih
usluga, uzimajui u obzir potrebu za efikasnim upravljanjem i ekonomskim rastom.

Zakonom o koncesijama (Slubeni list Crne Gore", broj 08/09) ureuju se uslovi, nain i postupak davanja
koncesija, predmet koncesija i druga pitanja od znaaja za ostvarivanje koncesije.

Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju (Slubeni list RCG", br. 54/03, 39/04, 61/04, 79/04,
81/04, 29/05, 14/07, 47/07, i Slubeni list Crne Gore", br. 12/07, 13/07, 79/08, 14/10) ureuje se obavezno
penzijsko i invalidsko osiguranje na osnovu tekueg finansiranja.

Zakon o zdravstvenoj zatiti (Slubeni list RCG", br. 39/04 i 14/10) usvojen je sa ciljem da stvori uslove za:
ouvanje, zatitu i unapreenje zdravlja graana Crne Gore i poboljanje zdravstvenog stanja stanovnitva;
poboljanje kvaliteta ivota u vezi sa zdravljem; obezbjeenje dostupnosti zdravstvene zatite, pod jednakim
uslovima, svim graanima Crne Gore; posebnu brigu za zdravstveno i socijalno osjetljive i ugroene
kategorije stanovnitva; odrivost zdravstvenog sistema; poboljanje funkcionisanja, efikasnosti i kvaliteta
zdravstvene slube, uz definisanje posebnih programa u oblasti kadrova, mree ustanova, tehnologije i
medicinskog snabdijevanja; bolje funkcionalno povezivanje institucija zdravstvenog sistema Crne Gore, kao i

9
usklaivanje privatnog i javnog interesa u ovoj oblasti; podsticanje obavljanja zdravstvene djelatnosti u skladu
sa domaim i meunarodnim standardima.

Zakon o zdravstvenom osiguranju("Slubeni list RCG", br. 39/04, 23/05, 29/05 i "Slubeni list Crne Gore",
br. 12/07, 13/07) donijet je u cilju stvaranja uslova za: obezbjeivanje obaveznog zdravstvenog osiguranja,
stabilno finansiranje zdravstvene zatite, usklaivanjem zdravstvene potronje sa realnim materijalnim
mogunostima, uvoenje dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja.

Zakonom o zdravstvenoj inspekciji (Slubeni list Crne Gore", broj 79/08) se regulie inspekcijski nadzor
nad primjenom zakona i drugih propisa u oblasti zdravstvene zatite, kao i nad sprovoenjem propisanih
mjera zdravstvene zatite nadzor vri ministarstvo nadleno za poslove zdravlja.

U okviru reforme dravne uprave u skladu sa Strategijom upravne reforme 2002-2009. godine, usvojen
je itav niz sistemskih zakona ime je i na antikorupcijskom planu, ostvaren znaajan progres (Zakon o
dravnoj upravi, Zakon o zaradama dravnih slubenika i namjetenika, i dr). Osnivanjem Uprave za kadrove,
kao organa koji ima vanu funkciju u permanentnom usavravanju slubenika i namjetenika u dravnoj
upravi, realizuju se i posebni programi edukacije o prevenciji i represiji korupcije.

5.2 Institucionalni okvir za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala

Skuptina Crne Gore prema Ustavu, izmeu ostalog, donosi zakone i druge opte akte; donosi strategiju
nacionalne bezbjednosti i strategiju odbrane; vri nadzor nad bezbjedonosnim slubama; bira i razrjeava
predsjednika Vrhovnog suda; imenuje i razrjeava: vrhovnog dravnog tuioca i dravne tuioce; daje
amnestiju; potvruje meunarodne ugovore.

Dravno tuilatvo je jedinstven i samostalan dravni organ koji vri poslove gonjenja uinilaca krivinih
djela i drugih kanjivih djela koja se gone po slubenoj dunosti. Poslove Dravnog tuilatva vri dravni
tuilac. Dravni tuilac ima jednog ili vie zamjenika. Za poslove suzbijanja korupcije u Vrhovnom dravnom
tuilatvu uspostavljeno je Odjeljenje za suzbijanje organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih
zloina kojim rukovodi specijalni tuilac, a koje postupa pred Viim sudovima. Odjeljenje rukovodi
pretkrivinim postupkom, usmjerava rad policije i preduzima potrebne mjere radi otkrivanja krivinih djela iz
svoje nadlenosti; zahtijeva sprovoenje istrage, podie i zastupa optunice i preduzima druge zakonom
predviene radnje i mjere u cilju zapljene i oduzimanja predmeta i imovine steene krivinim djelima.

Zakon o sudovima definie sud kao dravni organ koji vri sudsku vlast. Sudija sudi i odluuje samostalno i
nezavisno. Sudijska funkcija se ne smije vriti ni pod ijim uticajem. Sud je duan da zakonito, objektivno i
blagovremeno odluuje u pravnoj stvari za koju je nadlean. Sudovi su: osnovni sudovi; vii sudovi; privredni
sudovi; Apelacioni sud Crne Gore; Upravni sud Crne Gore; Vrhovni sud Crne Gore. Vii sud je nakon
usvajanja Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o sudovima, marta 2008. godine (Slubeni list CG, broj
22/08), nadlean za suenje u predmetima krivinih djela organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i
ratnih zloina. U okviru dva Via suda u Podgorici i Bijelom Polju, 2008. godine formirana su specijalizovana
odjeljenja za rad na ovim predmetima. Specijalizovano odjeljenje za suenje za krivina djela organizovanog
kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zloina u okviru Vieg suda u Podgorici broji pet sudija, dok odjeljenje
Vieg suda u Bijelom Polju broji tri sudije.

10
U Centru za edukaciju nosilaca pravosudnih funkcija i Upravi za kadrove sprovodi se edukacija nosilaca
pravosudne funkcije i slubenika drugih dravnih organa u ovoj oblasti, u skladu sa programima inicijalne i
kontinuirane obuke.
Dravna revizorska institucija, Ustavom definisana kao samostalan i vrhovni organ dravne revizije, vri
reviziju zakonitosti i uspjenosti upravljanja dravnom imovinom i obavezama, budetima i svim finansijskim
poslovima subjekata iji su izvori finansiranja javni ili nastaju korienjem dravne imovine.
Vlada Crne Gore, izmeu ostalog, vodi unutranju i spoljnu politiku Crne Gore; izvrava zakone i druge
propise; zakljuuje meunarodne ugovore; predlae strategiju nacionalne bezbjednosti i strategiju odbrane.
Vlada usmjerava i usklauje rad organa dravne uprave i vri nadzor nad njihovim radom.

Agencija za nacionalnu bezbjednost, u okviru svojih nadlenosti, obavlja i poslove koji su u vezi sa borbom
protiv meunarodnog organizovanog kriminala, odnosno strunim poslovima i zadacima otkrivanja,
istraivanja i dokumentovanja najteih oblika. Ukoliko se nakon obrade prikupljenih podataka procijeni da se
radi o krivinim djelima sa elementima korupcije i organizovanog kriminala o tome obavjetavaju nadlene
dravne organe.

Ministarstvo pravde, izmeu ostalog, vri poslove uprave koji se odnose na: krivino zakonodavstvo;
meunarodnu pravnu pomo u krivinim stvarima; ekstradiciju; saradnju u oblasti meunarodnog krivinog
pravosua.

Zavod za izvrenje krivinih sankcija, u ijem okviru su obrazovane organizacione jedinice u ijoj
nadlenosti su poslovi izvrenja krivinih sankcija u krivinom postupku i prisustva okrivljenog u krivinom
postupku (pritvor).

Ministarstvo unutranjih poslova i javne uprave, izmeu ostalog, vri poslove uprave koji se odnose na:
analitiko praenje stanja i strateko planiranje u oblasti borbe protiv kriminaliteta; zatitu podataka o linosti;
bezbjednost dravne granice, analitiko praenje stanja i strateko planiranje u oblasti borbe protiv
kriminaliteta.

Ministarstvo finansija, izmeu ostalog, vri poslove uprave koji se odnose na: nadzor nad ostvarivanjem
prihoda i izvravanje izdataka budeta Crne Gore; regulaciju finansijskog sistema; kontrolu aktivnosti u okviru
organizovanja tenderskih procedura. Zakon o finansiranju politikih partija i Zakon o finansiranju kampanja za
izbor predsjednika Crne Gore, gradonaelnika i predsjednika optine, uvode obavezu politikim partijama,
nosiocima izbornih lista i kandidatima koji su uesnici izbornog procesa, da izvjetaje o utroenim budetskim
sredstvima za izbornu kampanju, kao i svu prateu dokumentaciju dostave revizoru Ministarstva radi
izvrenja revizije. Na ovaj nain je Ministarstvu finansija, odnosno revizoru ove institucije, povjerena znaajna
nadlenost u postupku kontrole finansiranja politikih partija i izbornih kampanja u Crnoj Gori.

Uprava policije raspolae posebno organizovanim, opremljenim i obuenim organizacionim jedinicama za

borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala koje sinhronizovano djeluju. U Sektoru kriminalistike policije
nalaze se odsjeci: za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije; za suzbijanje privrednog kriminala; za
posebne provjere za sprovoenje i primjenu mjera tajnog nadzora; za suzbijanje krijumarenje opojnih droga i
Jedinica za zatitu svjedoka. Zadatak Odsjeka za suzbijanje korupcije i organizovanog kriminala je da prati,
prouava i analizira stanje, kretanje i pojavne oblike organizovanog kriminala na osnovu informativno-
analitikih istraivanja i ispitivanja stanja kriminaliteta, operativnih podataka, identifikacije bezbjednosne
pojave (krivina djela) i nosilaca tih pojava, moguih injenica kao i njihovih obiljeja, karakteristika koje ih

11
identifikuju, kao i oblike organizovanog kriminala (organizovanost, meusobna povezanost vie lica,
profesionalizam, zloupotreba tehnikih dostignua, tajnost, povezanost sa pojedinim nosiocima politike i
pravne moi, podjela posla, kontinuiranost, permanentnost u radu i tako dalje).

Sektor granine policije vri poslove iz oblasti granine bezbjednosti, a u prioritetnim zadacima vri poslove
suzbijanja prekograninog kriminala, koji esto ima obiljeje organizovanih kriminogenih aktivnosti.

Podrune jedinice i ispostave su organizacione cjeline na terenu koje, u saradnji sa Sektorom kriminalistike
policije Odsjekom za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije, zajedniki djeluju na suzbijanju
organizovanog kriminala i korupcije. U ove aktivnosti se, shodno procjenama i potrebama, ukljuuju i druge
operativne strukture Uprave policije: Specijalna antiteroristika jedinica, Posebna jedinica policije, Odeljenje
za meunarodnu policijsku saradnju i evropske integracije, Odjeljenje za unutranju kontrolu, kao i Forenziki
centar.

Uprava za sprjeavanje pranja novca i finansiranja terorizma je specijalizovani finansijsko-obavjetajni

organ administrativnog tipa. Uprava prikuplja, analizira i obrauje podatke dostavljene od zakonskih
obveznika i stranih FOS. Ukoliko nakon obrade prikupljenih podataka procijeni da se u vezi sa licem ili
transakcijom radi o pranju novca ili finansiranju terorizma ili nekom drugom krivinom djelu, o tome
obavjetava nadlene organe. Uprava koordinira pripremu izvjetaja za Moneyval i sprovodjenje njihovih
preporuka.
Uprava za imovinu obavlja poslove koji se odnose na poslove staranja o zakonitom, sistematinom i
efikasnom voenju evidencije dravne imovine. Obaveza ovog organa, shodno zakonu je da vodi jedinstvenu
evidenciju i registar dravne imovine, da brine o namjenskom korienju dravne imovine, o poslovima upisa
u katastar, parcelacije, razgranienja, razmjene, pripreme nacrta ugovora i praenje njihove realizacije,
naplati zakupa i drugim poslovima u vezi sa dravnom imovinom, obezbjeuje uslove za zatitu imovine,
stara se o privremeno i trajno oduzetoj imovini u krivinom postupku i obavlja i druge poslove po nalogu
Vlade Crne Gore i Ministarstva finansija.
Poreska uprava, izmeu ostalog, vri poslove uprave koji se odnose na: utvrivanje pojedinanih poreskih
obaveza za sva fizika i pravna lica; poresku kontrolu; sprjeavanje i otkrivanje krivinih djela.

Uprava carina, izmeu ostalog, vri poslove uprave koji se odnose na: carinski nadzor; carinjenje robe;
kontrolu robe iji je uvoz, odnosno izvoz posebno regulisan; sprjeavanje i otkrivanje krivinih djela u
carinskom postupku.

Uprava za antikorupcijsku inicijativu zaduena je za podizanje nivoa javne svijesti o problemu korupcije i
sprovoenje istraivanja o obimu, pojavnim oblicima, uzrocima i mehanizmima nastanka korupcije, praenje
sprovoenja preporuka GRECO-a, koordinaciju primjene Konvencije UN-a protiv korupcije. Uprava sarauje
sa nadlenim organima u izradi i sprovoenju zakonodavnih i programskih dokumenata od znaaja za
prevenciju i suzbijanje korupcije; sa nevladinim i privatnim sektorom u cilju suzbijanja korupcije; i sa dravnim
organima u postupku po prijavama korupcije koje Uprava dobija od graana i drugih subjekata.

Direkcija za javne nabavke, izmeu ostalog, prati i analizira ostvarivanje sistema javnih nabavki,
obavjetava Dravnu revizorsku instituciju i podnosi prijave ostalim nadlenim organima o sluajevima
krenja postupka javnih nabavki za koje sazna u vrenju poslova iz svoje nadlenosti.

12
Direkcija za zatitu tajnih podataka, izmeu ostalog, vri poslove koji se odnose na: planiranje i
ostvarivanje meunarodne saradnje u zatiti tajnih podataka; predlaganje mjera za unaprjeenje zatite tajnih
podataka; razmjenu tajnih podataka sa stranim dravama i meunarodnim organizacijama.
Zatitnik imovinsko pravnih interesa Crne Gore obavlja poslove koji se odnose na zastupanje Crne Gore,
njenih organa i javnih slubi iji je osniva drava, a nemaju svojstvo pravnog lica, pred sudovima i drugim
dravnim organima.
Kancelarija za borbu protiv trgovine ljudima, je u organizacionom smislu smjetena u Generalnom
sekretarijatu Vlade Crne Gore i koordinira aktivnostima na implementaciji Nacionalne strategije za borbu
protiv trgovine ljudskim biima, s ciljem kvalitetne zatite rtava, prevencije i krivinog gonjenja uinilaca.
U oblasti borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala znaajnu ulogu imaju i slijedee institucije:

Komisija za hartije od vrijednosti formirana je kao nacionalno regulatorno i nadzorno tijelo, odgovorno za
sprovoenje i donoenje propisa koji se odnose na emisiju i trgovinu hartijama od vrijednosti, kao i za
davanje dozvola za rad svim subjektima na tritu hartija od vrijednosti i kontrolu tog rada. Komisija nema
pravni status organa uprave, ve je regulatorna agencija koja ima sljedea ovlaenja: normativna, nadzorna,
istrana, naredbodavna, savjetodavna, obrazovna i kaznena ovlaenja.

Centralna Depozitarna Agencija je ovlaena za obavljanje usluga, definisanih u cilju zadovoljavanja

potreba emitenata, investitora i ovlaenih uesnika kao to su registrovanje i uvanje dematerijalizovanih
hartija od vrijednosti, voenje rauna emitenata, odnosno vlasnika hartija od vrijednosti i izdavanje potvrde o
stanju i promjenama na tim raunima, prenos, deponovanje, saldiranje i kliring po zakljuenim poslovima u
prometu hartija od vrijednosti, korporativne aktivnosti emitenata vezane za distribuciju razliitih vlasnikih
prava, obavljanje usluga izdavanja ISIN broja emitentima u Crnoj Gori i sve mjere i poslove koji se pokau
korisnim ili nunim za ostvarivanje i unapreenje trita hartija od vrijednosti u Crnoj Gori.

Trgovanje hartijama od vrijednosti obavlja se iskljuivo na berzama. U Crnoj Gori posluju dvije berze:
Montenegroberza, osnovana 1994. godine, i Nova berza hartija od vrijednosti, osnovana 2001. godine. Svi
ovlaeni uesnici sa sjeditem u Crnoj Gori su lanovi obje berze.

Komisija za kontrolu postupka javnih nabavki osnovana je kao samostalan i nezavisan organ. Komisija je,
izmeu ostalog, nadlena da: razmatra albe ponuaa na postupke javnih nabavki i donosi odluke po njima;
ispituje pravilnost primjene Zakona o javnim nabavkama.

Dravnoj izbornoj komisiji povjerene su nadlenosti u postupku kontrole finansiranja politikih partija i
izbornih kampanja u Crnoj Gori. Politike partije, izborne liste i kandidati uesnici izbornog procesa podnose
izvjetaje o finansiranju Dravnoj izbornoj komisiji, koja je duna da ih objavi u Slubenom listu Crne Gore i
na svom web sajtu. Dravna izborna komisija duna je da na svom web sajtu objavljuje imena fizikih i
pravnih lica koja su donirala sredstva podnosiocima izbornih lista ili kandidatima u izbornom procesu.
Komisija za sprjeavanje sukoba interesa, izmeu ostalog, nadlena je da: vodi postupak i donosi odluke
o povredi Zakona o sprjeavanju sukoba interesa; daje miljenje o postojanju sukoba interesa; vri nadzor
nad primanjem poklona u smislu njihove prikladnosti odnosno neprikladnosti.
U okviru optih reformskih procesa u Crnoj Gori, antikorupcijska politika podrazumijevala je osnivanje
antikorupcijskih institucija i stvaranje posebnih odjeljenja u okviru ve postojeih institucija i dravnih organa,
prije svega onih koji se tiu otkrivanja, gonjenja i kanjavanja uinilaca koruptivnih krivinih djela.

13
Usvajanje druge generacije stratekih dokumenata oznaava novu, napredniju fazu u suzbijanju korupcije.
Stoga je potrebno razmotriti postojei institucionalni okvir za suzbijanje korupcije, a u cilju poveanja
efikasnosti i ostvarivanja mjerljivih rezultata, bolje koordinacije i monitoringa ukupnih antikorupcijskih
aktivnosti.

5.3 Meunarodni pravni i institucionalni okvir za borbu protiv korupcije i

organizovanog kriminala

Djelujui u okviru razliitih meunarodnih organizacija, posebno Ujedinjenih nacija i Savjeta Evrope, Crna
Gora je postala strana ugovornica niza meunarodno-pravnih instrumenata za sankcionisanje odreenih
kriminalnih ponaanja u nacionalnom krivinom pravu, sprjeavanje kriminaliteta i meunarodnu saradnju,
koji su direktno ili posredno usmjereni na borbu protiv korupcije i organizovanog kriminaliteta. Spisak ovih
meunarodnih instrumenata dat je u Aneksu I i II koji je sastavni dio ove Strategije.

U skladu sa Ustavom, potvreni i objavljeni meunarodni ugovori i opteprihvaena pravila meunarodnog

prava sastavni su dio unutranjeg pravnog poretka, imaju primat nad domaim zakonodavstvom i
neposredno se primjenjuju kada odnose ureuju drukije od unutranjeg zakonodavstva.

U skladu s odredbama Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju Crne Gore i EU, podnijet je zahtjev za prijem
lanstvo u EU (2008), to podrazumijeva usklaivanje nacionalnog zakonodavstva sa pravnom tekovinom EU
(acquis communautaire). Krivino materijalno i krivino procesno zakonodavstvo je u uglavnom usklaeno sa
evropskim propisima i standardima.

Borba protiv organizovanog kriminala i pranja novca nije mogua bez adekvatne meunarodne saradnje na
svim nivoima, zbog sve vee povezanosti kriminalnih grupa.
Strateka orijentacija Crne Gore je da djeluje na bilateralnom i multilateralnom planu u borbi protiv
organizovanog kriminala i aktivno uestvuje u svim meunarodnim organizacijama i inicijativama koje imaju
za cilj suzbijanje i iskorjenjivanje organizovanog kriminala u Jugoistonoj Evropi. Zato je neophodno
sprovoditi zajednike operativne akcije i projekte usmjerene na suzbijanje organizovanog kriminaliteta.
Neophodno je ostvarivati kontuniranu meunarodnu saradnju posredstvom Meunarodnih policijskih
organizacija INTERPOLA-a, EUROPOLA-a na stratekom nivou, SECI Centra, FRONTEX-a, SEPC-e i oficira
za vezu drava koji imaju svoja diplomatska predstavnitva u Crnoj Gori.

Uprava policije e nastaviti aktivnosti na implementaciji Sporazuma o stratekoj saradnji izmeu Crne Gore i
EUROPOL-a i potpisivanju Operativnog sporazuma. U tom smislu neophodno je jaanje administrativnih
kapaciteta, prijemom nedostajueg kadra u skladu sa sistematizacijom radnih mjesta Uprava policije.

Crna Gora je lanica Inicijative za saradnju u Jugoistonoj Evropi (SECI) u okviru koje se vri razmjena
informacija i organizovanje zajednikih akcija i na taj nain ostvaruje saradnja izmeu policijskih i carinskih
organa zemalja lanica SECI-ja.

Crna Gora ostvaruje intenzivnu saradnju sa meunarodnim organizacijama i institucijama od znaaja za

borbu protiv korupcije. Crna Gora je punopravan lan Regionalne antikorupcijske inicijative (RAI). Zajedno sa
drugim lanicama RAI-a, Crna Gora je potpisala Deklaraciju o deset zajednikih mjera za borbu protiv
korupcije u jugoistonoj Evropi, 2005. godine (Briselska deklaracija).

14
Crna Gora je punopravna lanica GRECO-a (Grupe zemalja Savjeta Evrope za borbu protiv korupcije), kroz
koji se vri monitoring implementacije konvencija Savjeta Evrope za borbu protiv korupcije; MONEYVAL-a,
Komiteta Savjeta Evrope za sprjeavanje pranja novca; kao i Egmont grupe, svjetske asocijacije finansijsko-
obavjetajnih slubi.

Crna Gora je dobila status posmatraa u organizaciji MARINFO koja se bavi razmjenom informacija u
pomorskom saobraaju izmeu carinskih uprava zemalja lanica.
Crna Gora je dobila status posmatraa u CARIN-u (Camden Assets Recovery Inter-Agency Network) koji
predstavlja mreu carinskih, policijskih i pravosudnih organa koja se bavi upravljanjem oduzetim sredstvima i
razmjenom obavjetajnih informacija.

Organizovane kriminalne grupe djeluju transnacionalno, pa je za uspjeno krivino gonjenje izvrilaca nuna
neposredna razmjena podataka i meusobna pravna pomo izmeu policijskih organa, dravnih tuilatava i
sudova pojedinih zemalja. Vlada Crne Gore i nadleni dravni organi su potpisnici brojnih sporazuma o
saradnji koji su navedeni u Aneksu III ove strategije i ine njen sastavni dio.

15
I. KORUPCIJA

1. Definicija korupcije

Iako ne postoji univerzalno prihvaena, normativna definicija korupcije, ova strategija zasniva se na
razumijevanju da korupcija predstavlja zloupotrebu slubenih 2 ovlaenja u privatne svrhe.

2. Analiza stanja

Korupcija predstavlja veoma ozbiljan drutveni problem u svim zemljama regiona i prisutna je u mnogim
segmentima drutva, na to ukazuju stavovi graana, politikih stranaka i analize meunarodnih organizacija.
Razmjere korupcije nije mogue precizno utvrditi. Za procjenu njene rasprostranjenosti koriste se ispitivanja
javnog mnjenja, istraivanja o prisutnosti korupcije u pojedinim oblastima, i statistiki podaci nadlenih
organa i institucija.

Prema indeksu Transparency International-a za 2009. godinu, indeks percepcije korupcije u Crnoj Gori se
poboljao u odnosu na prethodni period. Indeks sada iznosi 3.9, a u prethodnim godinama bio je 3.4.

U Crnoj Gori je u posljednje tri godine uraen niz istraivanja, anketa i analiza o fenomenu korupcije u
razliitim sektorima 3 . Navedena istraivanja i preporuke koje iz njih proizilaze predstavljaju osnovu za
organizovano i permanentno planiranje antikorupcijskih aktivnosti u razliitim oblastima.

Istraivanja ukazuju na percepciju o rairenosti korupcije, a neka istraivanja posebno potenciraju prisustvo
korupcije u oblasti ureenja i planiranja prostora 4 , privatizacije 5 , u pravosudnom sistemu 6 , carinskim i
poreskim slubama 7 , lokalnoj samoupravi, policiji i zdravstvu 8 . Rezultati navedenih istraivanja ukazuju na to
da ispitanici nerado prijavljuju korupciju zbog nepovjerenja u rad nadlenih organa, odnosno bojazni da se
ova djela teko dokazuju.

Mediji i civilno drutvo imaju sve aktivniju ulogu u borbi protiv korupcije.

Statistiki podaci o predmetima korupcije ne korespondiraju sa percepcijom prisutnosti korupcije u Crnoj Gori.
Statistiki podaci dati su u Aneksu IV, koji je sastavni dio ove Strategije.

2
Ova definicija podrazumijeva korupciju u javnom i privatnom sektoru
3
Uprava za antikorupcijsku inicijativu (UAI) je sprovela tri sistemska istraivanja, i to u odnosu na integritet i kapacitet
pravosudnog sistema i sistema lokalne samouprave i istraivanje korupcije u privatnom sektoru. Takoe, organi lokalne samouprave
su, u okviru aktivnosti na izradi Programa i akcionih planova za borbu protiv korupcije u lokalnoj samoupravi, sprovodili ankete i
istraivanja o toj pojavi.
4
Istraivanje UAI Ocjena kapaciteta i integriteta lokalnih samouprava u Crnoj Gori
5
Progress Report 2009 i CMI Report 2007;
6
Istraivanje UAI Ocjena integriteta i kapaciteta pravosudnog sistema u Crnoj Gori pokazalo je da je percepcija o korumpiranosti
pravosudnog sistema vea nego to pokazuju podaci koji proizilaze iz direktnog iskustva ispitanika.
7
U istraivanju o prisustvu barijera za razvoj biznisa i korupcije iz ugla privatnog sektora u Crnoj Gori,
8
Istraivanje Politiko javno mnjenje u Crnoj Gori, NVO Centar za demokratiju i ljudska prava, 2007;

16
3. Prioriteti u suzbijanju korupcije

3.1 Kontrolna uloga Skuptine

Skuptina Crne Gore je po Ustavu zaduena za donoenje zakona i ostalih pravnih akata, za kontrolu rada
izvrne i sudske vlasti i za predstavljanje i zastupanje prava graana koje se vri preko poslanika koji su
njihovi neposredno izabrani predstavnici. U dijelu borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, veoma je
vana kontrolna uloga Skuptine, jer ova institucija direktno, ali i preko svojih stalnih i povremenih radnih
tijela, vri kontrolu rada dravnih organa, i pojedinaca odgovornih za rad tih institucija. Kako bi adekvatno
mogla da obavlja svoju nadzornu funkciju, Skuptina na raspolaganju ima est kontrolnih mehanizama. 9

Skuptina je decembra 2007. godine, konsenzusom usvojila Rezoluciju o borbi protiv korupcije i
organizovanog kriminala iji je cilj bio da se pokae postojanje politike volje za suzbijanjem korupcije i
organizovanog kriminala. U okviru Skuptine posebnu ulogu, u smislu praenja implementacije Rezolucije
imaju sledea skuptinska tijela: Odbor za ekonomiju, finansije i budet, Odbor za politiki sistem, pravosue
i upravu i Komisija za praenje i kontrolu postupka privatizacije.

Ipak kontrolna uloga Skuptine je nedovoljno iskoriena i u praksi ona treba biti jaa. Kontrolni mehanizmi i
preporuke Skuptine nijesu proizvele dovoljno primjera promjena pravnog okvira ili prakse ponaanja
dravnih institucija kao rezultata korienja ovih instituta.

Poetkom 2010.godine Vlada Crne Gore uputila je inicijativu Administrativnom odboru Skuptine Crne Gore
da se nosilac javne funkcije, zatien imunitetom, u predmetima istrage sa elementima korupcije i
organizovanog kriminala koje pokree Vrhovni dravni tuilac, ne treba pozivati na imunitet. Administrativni
odbor je svojim zakljukom prihvatio navedenu inicijativu. Shodno, ovaj mehanizam primjenjivae se i u
sluajevima koji se odnose na javne funkcionere koje je postavila Vlada Crne Gore.

Ciljevi:

1. Implementirati Rezoluciju o borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, ukljuujui i osnivanje

Nacionalnog ogranka parlamentaraca Crne Gore u borbi protiv korupcije;
2. Unaprijediti pravni okvir i praksu ponaanja dravnih organa kroz efikasno korienje kontrolnih
mehanizama Skuptine;
3. Implementacija uspostavljenih mehanizama u Skuptini kako bi se sprijeila zloupotreba imuniteta
nosilaca javnih funkcija u predmetima istrage sa elementima korupcije i organizovanog kriminala;
4. Pristupiti pripremi pravnog osnova za regulisanje oblasti lobiranja kojim e se, u skladu sa
meunarodnim standardima i dobrom praksom, utvrditi djelatnost lobiranja, pravila vrenja kontrole
nad postupkom lobiranja obezbijediti javnost i transparentnost procesa lobiranja i sprijeiti
nezakonita lobistika djelatnost.

3.2 Finansiranje politikih partija i izborni procesi

Usvojeni zakoni u oblasti finansiranja politikih partija predstavljaju kvalitetnu normativnu podlogu za dalje
unapreenje stepena transparentnosti u postupku sticanja, utroka sredstava kao i kontrole finansijskog
poslovanja politikih partija i finansiranja izbornih kampanja. Primjena zakonskih rjeenja jo uvijek nije dala

9
Parlamentarna istraga, interpelacija o radu Vlade, premijerski sat, poslanika pitanja, kontrolno i konsultativno sasluanje.

17
zadovoljavajue rezultate u smislu obezbijeivanja veeg nivoa transparentnosti finansiranja politikih partija,
posebno primjene odredbi kojima je utvrena obaveza obezbijeivanja dostupnosti podataka o donacijama
fizikih i pravnih lica.

Nadzor nad sprovoenjem zakona u oblasti finansiranja politikih partija i izbornih kampanja vri Ministarstvo
finansija u smislu sprovoenja revizije finansijskog poslovanja politikih partija.

Fer i demokratski izbori osnova su svakog demokratskog politikog sistema. Crna Gora je postigla znaajan
napredak u oblasti izbornog zakonodavstva i njegovoj primjeni u praksi, odnosno dostignutom stepenu
demokratske zrelosti crnogorskog drutva, to je potvreno u prethodnim ocjenama ODIHR i drugih
organizacija o potovanju meunarodnih standarda u sprovoenju fer i demokratskih parlamentarnih izbora u
Crnoj Gori (2006, 2009). Posveena daljem unapreenju izbornog procesa, Crna Gora e i dalje paljivo
pratiti i sprovoditi preporuke date u Izvjetajima ODIHR-a.

I pored ostvarenog progresa i izvjetaja meunarodnih organizacija o sprovoenju parlamentarnih izbora u

Crnoj Gori, u toku izbornog procesa prisutna je i percepcija o zloupotrebi dravnih resursa u svrhe izborne
kampanje.

U narednom periodu potrebno je posvetiti panju unaprijeenju pravnog okvira u smislu obezbijeenja
zatite dravnih resursa od moguih zloupotreba u toku izborne kampanje.

Potrebno je nastaviti sa normativnim usaglaavanjem nadlenosti Dravne izborne komisije sa

meunarodnim standardima sadranim u dokumentima ODHIR-a, donoenjem Zakona o izboru odbornika i
poslanika. Ovim propisom bie do kraja utvrene nadlenosti Dravne izborne komisije, u smislu daljeg
jaanja nezavisnosti ove institucije.

Ciljevi:

1. Poveati nivo transparentnosti finansijskog izvjetavanja, politikih partija i izbornih kampanja;

2. Uspostavljanje adekvatnog pravog okvira za sprijeavanje zloupotreba dravnih resursa i ovlaenja
u izbornom procesu;
3. Izvriti normativno usaglaavanje rada Dravne izborne komisije sa meunarodnim standardima
donoenjem zakona o izboru odbornika i poslanika;
4. Unaprijediti postojee kadrovske i tehnike kapacitete Dravne izborne komisije;
5. Obrazovati struno tijelo u okviru Dravne izborne komisije, koje bi preuzelo nadlenost sprovoenja
revizije finansijskog poslovanja politikih partija.

3.3 Sukob interesa

Stvaranje i odravanje povjerenja graana u savjesno i odgovorno vrenje javnih funkcija je od velike
vanosti. Za utvrivanje sukoba interesa i preduzimanje mjera za sprjeavanje sukoba interesa nadlena je
Komisija za sprjeavanje sukoba interesa kao nezavisno tijelo. Miljenja o postojanju sukoba interesa i
odluke o povredi ovog zakona obavezujua su za javnog funkcionera. Zakonom su proirene nadlenosti i
ovlaenja Komisije, naroito u pogledu donoenja odluka o povredi zakona i zahtjeva za pokretanje
prekrajnog postupka i pootrene sankcije za njegovo krenje.

18
Postoje primjedbe da Zakon o sprjeavanju sukoba interesa u vrenju javnih funkcija, omoguava izuzetke za
poslanike Skuptine, kojima je dozvoljeno da budu na izvrnim pozicijama u javnim preduzeima ili
agencijama.

Zakonom o dravnim slubenicima i namjetenicima je ureeno pitanje spjeavanja sukoba interesa dravnih
slubenika i namjetenika. Zabranjeno je obavljanje poslova koji mogu da izazovu sukob izmeu javnog i
privatnog interesa, koji mogu uticati na nepristrasnost i u kojima je mogua zloupotreba informacija koje
nijesu javno dostupne. Takoe, dravni slubenici i namjetenici, u vrenju poslova, ne smiju primati novac i
poklone, niti bilo kakvu uslugu ili drugu korist za sebe ili druga lica, izuzev sluajeva predvienih Zakonom.
Nadalje, kako bi se izbjegao sukob interesa, primjenjuju se i pravila upravnog postupka o izuzeu.

U narednom periodu potrebno je posvetiti panju daljem jaanju svijesti javnih funkcionera i dravnih
slubenika o znaaju sprjeavanja sukoba interesa u vrenju javnih funkcija, kao i efikasnoj primjeni odredbi
Zakona o sprijeavanju sukoba interesa u vrenju javnih funkcija od strane svih organa nadlenih za
sprovoenje propisa iz ove oblasti.

Crnoj Gori jo uvijek nedostaje snaan i nezavisan nadzorni organ koji bi vrio provjeru tanosti navoda iz
izvjetaja o prihodima i imovine javnih funkcionera.

Ciljevi:

1. Obezbijediti usklaenost zakonskog okvira sa meunarodnim standardima i preporukama

meunarodnih organizacija, a posebno u odnosu na jaanje nadlenosti Komisije;
2. Jaati administrativne kapacitete Komisije, kao snanog i nezavisnog organa, za efikasno
sprovoenje zakona;
3. Uspostaviti meuinstitucionalnu saradnju za efikasnu provjeru podataka o prihodima i imovini javnih
funkcionera u zemlji i inostranstvu;
4. Jaati svijest javnih funkcionera i dravnih slubenika o sukobu interesa i znaaju njegovog
sprjeavanja u vrenju javnih funkcija.

3.4 Integritet

Dobro upravljanje jedan je od vanih principa za prevenciju korupcije. Reforma dravne uprave Crne Gore,
zapoeta 2003. godine, dala je odreene rezultate. Meutim, potrebni su dalji napori da bi se uspostavila
profesionalna, odgovorna, transparentna dravna uprava, sa jasnim kriterijumima za napredovanje, slobodna
od politikog uticaja. Osipanje kadrova i naputanje organa dravne uprave od strane kompetentnih dravnih
slubenika je prepoznato kao ozbiljan problem. Razliita istraivanja i ispitivanja javnog mnjenja ukazuju na
percepciju o prisutnosti korupcije u dravnoj upravi.

Jaanjem principa integriteta koji obuhvata vie posebnih antikorupcijskih principa kao to su:
transparentnost, odgovornost svakog pojedinog zaposlenog, profesionalizam, nepristrasnost, objektivnost,
etinost, oekuje se da e biti uvedeni dodatni uslovi i standardi koji pojavu koruptivnih ponaanja u javnom
sektoru treba da svedu na minimum.

19
Iskustva zemalja regiona preporuuju donoenje planova integriteta, njihovo sprovoenje i nadzor.

Pravni sistem do sada nije regulisao princip integriteta na sveobuhvatan nain. Veoma mali broj organa donio
je posebne planove integriteta, kojima se otklanjaju rizici od korupcije. Iako je usvojen niz etikih kodeksa, jo
uvijek nije uspostavljen efikasan nadzor nad njihovim sprovoenjem.

Ciljevi:
1. Normativno urediti obavezu usvajanja planova integriteta u javnom sektoru;
2. Unaprijediti sistem zapoljavanja, nagraivanja i napredovanja (career system, merit based) u
javnom sektoru, utvrivanjem objektivnih kriterijuma;
3. Po potrebi revidirati etike kodekse i osigurati njihovu punu primjenu na nivou cijele javne uprave.

3.5 Slobodan pristup informacijama

Poveana je zainteresovanost raznih subjekata za pristup informacijama u posjedu organa vlasti, a posebno
od strane civilnog sektora i medija. Podaci o broju podnijetih zahtjeva, albi i tubi jasno ukazuju da
zainteresovana lica, bez obzira na razloge traenja, nastoje da ostvare pravo na pristup informacijama uz
maksimalno korienje mehanizama upravnog postupka i upravnog spora.

Dio organa vlasti je izgradio kapacitete za sprovoenje zakona, zahvaljujui kontinuiranim obukama, brojnim
zahtjevima koje su podnijele nevladine organizacije i znaajnoj sudskoj praksi. Primjena zakona na nivou
lokalnih samouprava jo uvijek predstavlja problem, zbog nedovoljnih kapaciteta, a pravo na pristup
informacijama koristi mali broj graana.

Veina organa vlasti ima svoje internet prezentacije na kojima objavljuju podatke o svom radu koji mogu biti
predmet interesovanja graana. Informacione tehnologije se ne koriste u dovoljnoj mjeri i na nain koji bi
smanjio trokove pristupa informacijama, optereenost organa vlasti i eliminisao prostorne barijere. Nema
sudske prakse u pogledu korienja elektronskog potpisa.

utanje administracije i dalje predstavlja problem, dok neki organi vlasti ne primjenjuju na konzistentan nain
propise o tajnosti podataka i zatiti podataka o linosti.

Pogrean je pristup organa koji, bez valjanih razloga, mimo sluajeva predvienih Zakonom o slobodnom
pristupu informacijama, ne omoguavaju pristup traenoj informaciji.

Propisana ogranienja pristupa informacijama se neadekvatno koriste iz razloga to organi vlasti odnosno
ovlaena slubena lica ne vre valjanu procjenu mogueg ugroavanja legitimnih interesa iz odreene
oblasti od posljedica objavljivanja informacija.

Nedostatak Zakona ogleda se u nepostojanju posebnog drugostepenog organa koji bi rjeavao u albenom
postupku. Time se poveava broj sudskih postupaka. Pojedine institucije ne postupaju po presudama suda,
pa neki postupci traju i po nekoliko godina.

Prekrajna odgovornost nije adekvatno ureena i prekrajni postupak jo uvijek nije dao konkretne rezultate
zbog krenja Zakona.

20
Ciljevi:

1. Unaprijediti i usaglasiti propise na nain da osnovni princip dokumentima od javnog znaaja bude
slobodan pristup informacijama;
2. Obezbijediti adekvatnu primjenu zakona kroz ciljne obuke ovlaenih slubenih lica;
3. Obezbijediti nadzor nad sprovoenjem propisa o slobodnom pristupu informacijama;
4. Unaprijediti i promovisati korienje informacionih tehnologija, elektronske pote i potpisa;
5. Promovisati kulturu otvorenosti organa vlasti, proaktivno objavljivati informacije i podsticati graane
da koriste pravo na pristup informacijama

3.6 Zatita lica koja prijavljuju korupciju (whistleblowing)

Pitanje zatite lica koja prijavljuju korupciju u dravnim organima i organima dravne uprave regulisano je
odredbama Zakona o dravnim slubenicima i namjetenicima kojima je propisano da dravni slubenici koji
prijave sluajeve korupcije ne snose negativne posljedice, tj. ne moe se po tom osnovu prekinuti radni
odnos ili vriti zlostavljanje, uskraivanje ili ograniavanje prava utvrenih zakonom. Ovo predstavlja novi
institut u naem pravnom sistemu. Meutim, primjena ovih odredbi u praksi oteana je iz razloga to nijesu
jasno utvreni kanali za prijavu unutar organizacije, npr. nadreenom ili rukovodiocu organa, kao ni
mehanizmi za prijavu izvan organizacije.

U Crnoj Gori, u irem kontekstu, moe se rei da dvostepeni sistem podnoenja prijave za koruptivno djelo
postoji u vie antikoruptivnih institucija kao to su Uprava policije, Uprava carina i Poreska uprava. Uloga
dvostepenog sistema vana je naroito ukoliko prijave podneene unutar organizacija nijesu dale
odgovarajue rezultate i, naroito, ukoliko je lice ili organizacija kojoj je informacija prijavljena odluilo da ne
sprovede istragu, nije zavrilo istragu u razumnom roku, nije preduzelo odgovarajue radnje uprkos
pozitivnom ishodu istrage, ili nije pruilo povratnu informaciju u za to predvienom roku.

Nadalje, opseg zatite je ogranien budui da se garantuje samo zaposlenima u dravnoj upravi. U tom
smislu, prioritet je revizija opteg radnog zakonodavstva kako bi se proirila primjena ovog instituta na sva
lica u radnom odnosu, i stalnom i privremenom, kao i na volontere.

Uoeni problem donekle je rijeen Strunim uputstvom Uprave policije, kojim je definisana procedura
postupanja po prijavama i zatita identiteta svih lica koja prijavljuju korupciju. Meutim, na osnovu statistikih
podataka Uprave policije nije mogue utvrditi da li su prijave koje su primljene po ovoj proceduri, zapravo
prijave od strane zvidaa (whistlblowers). Propisima je ureena i zatita svjedoka u sudskom i vansudskom
postupku.

Iskustva drugih zemalja pokazuju da su zaposleni koji prijavljuju korupciju u svojim institucijama ili
kompanijama najbolji izvori informacija za policiju i tuilatvo. Lica koja prijavljuju korupciju potrebno je
zatititi na odgovarajui nain da ne bi snosili negativne posljedice u smislu neadekvatnog ponaanja
poslodavaca, finansijskih sankcija i gubitka radnog mjesta.

Ciljevi:
1. Unaprijediti institucionalni i zakonodavni okvir koji se odnosi na zatitu lica koja prijavljuju korupciju
(zvidai) u javnom i privatnom sektoru;

21
 2. Uspostaviti dvostepeni sistem za prijavu korupcije u svim institucijama od znaaja za efikasnu
antikoruptivnu politiku;
3. Kontinuirano promovisati kanale za prijavu korupcije, kao i mehanizme zatite lica koja prijavljuju
korupciju, kao i dobre primjere prijavljivanja korupcije, kako bi se podstaklo prijavljivanje i otkrivanje
korupcije.

3.7 Javne finansije

Javne finansije predstavljaju aktivnosti drave vezane za pribavljanje javnih prihoda i izvravanje javnih
rashoda, odnosno finansiranja funkcija drave. Reforma sistema javnih finansija zapoeta je 2001. godine, s
ciljem uspostavljanja sistema javnih finansija kojim se obezbjedjuje transparentno, pouzdano i odrivo
finansiranje javne potronje.

Donijet je set sistemskih zakona iz oblasti javnih finansija, kao i podzakonskih akata kojima je obezbijeeno
upravljanje javnim finansijama i stvorena platforma za voenje aktivne i odrive politike finansiranja javne
potronje. U potpunosti je implementiran trezorski sistem poslovanja i centralizovani nain plaanja i
prikupljanja sredstava.

Znaajan korak u tom kontekstu je konsolidacija budeta kroz integrisanje van-budetskih fondova u sistem
Dravnog trezora, i planiranje i izvrenje njihovih budeta u okviru budeta CG.

Sistem kontrole javnih finansija u Crnoj Gori moe se posmatrati na eksternom i internom nivou. Na
eksternom nivou kontrolu vri Dravna revizorska institucija, a internu reviziju uspostavlja korisnik budetskih
sredstava.

Unutranja revizija

Funkcija unutranje revizije u javnom sektoru Crne Gore uvedena je Zakonom o sistemu unutranje
finansijske kontrole u javnom sektoru ("Sl. list Crne Gore", br. 73/08) ije je sprovoenje poelo 2009. godine,
kada su usvojeni podzakonski akti.

Zakonom je definisana funkcionalna i organizaciona nezavisnost jedinice za unutranju reviziju, koja se

ostvaruje nezavisnim planiranjem, sprovoenjem i izvjetavanjem o obavljenim unutranjim revizijama. U
toku je formiranje posebnih organizacionih jedinica za unutranju reviziju u veim budetskim jedinicama.

Odgovornost za razvoj, usklaivanje, koordinaciju i provjeravanje elemenata unutranje finansijske kontrole u

javnom sektoru u nadlenosti je Ministarstva finansija.

Eksterna revizija
Dravna revizorska institucija Crne Gore vri revizije u skladu sa Zakonom, podzakonskim aktima i INTOSAI
standardima. Osim zakonske obaveze, vrenja revizije zavrnog rauna dravnog budeta, DRI samostalno
planira revizije, odluuje o predmetu, obimu i vrsti revizije, vremenu i nainu vrenja revizije.
DRI, podnoenjem godinjeg i posebnih izvjetaja, preko Skuptine Crne Gore, obavjetava javnost da li se
zakonito i ekonomski korisno troe budetska sredstva ostvarena putem poreza i drugih javnih prihoda.

22
DRI ima preventivnu ulogu u suzbijanju korupcije. Revizijom se identifikuju situacije koje predstavljaju
poveani rizik za nastanak korupcije, ime se suava prostor za korupciju. U sluajevima osnovane sumnje
da je uinjeno krivino dijelo, DRI ima i zakonsku obavezu podnoenja krivine prijave, u kom pravcu su
uraene smjernice u skladu sa preporukama GRECO-a.
Pravni okvir u osnovi je zadovoljavajui, ali predstoji donoenje metodolokih upustava i prirunika za
reviziju, koji bi opisivao precizne postupke realizacije, ukljuujui i metode po kojem bi trebalo dokumentovati
i ocjenjivati sisteme subjekata revizije, utvrditi revizorske rizike i prikupljati uzorke.
Broj izvrenih revizija je u stalnom porastu, a samim tim i pokrivenost revizija javne potrosnje.

Kontrolu i reviziju prihoda, rashoda, imovine i obaveza u Crnoj Gori vre: Poreska uprava, Uprava carina,
Uprava za imovinu, Direkcija za javne nabavke, Komisija za kontrolu postupka javnih nabavki.

Uprava carina

Carina, kroz svoje tri vane uloge: fiskalnu; zatitnu i bezbjednosnu kao servis privrede i graana,
obezbjeuje brz protok legalne robe i usluga koje su u njenoj nadlenosti.

Uprava carina je, usvajanjem Programa razvoja integriteta na osnovu smjernica Svjetske carinske
organizacije kao i kroz primjenu Revidiranog akcionog plana koji se fokusira na 10 faktora Arua deklaracije,
definisala naine i strategije za suzbijanje i spreavanje korupcije. Realizacija Programa razvoja integriteta je
u toku, a mjere koje se sprovode usmjerene su u pravcu profesionalizacije rada carinske slube, edukacije
javnosti u cilju podizanja nivoa javne svijesti i poziva za aktivnije uee u borbi protiv ove pojave.

Aktivnosti koje sprovodi Sektor carinske bezbjednosti usmjerene su na eliminisanje rizika koji mogu dovesti
do gubitka javnih prihoda, ali i eliminisanje rizika od drutvenih i fizikih prijetnji po drutvo i to otkrivanjem i
sprijeavanjem krijumarenja robe.

U Upravi carina formirano je Odjeljenje za unutranju kontrolu koje ima vanu ulogu u razvoju i realizaciji
Programa u borbi protiv korupcije. Takoe, formiran je Sektor carinske bezbjednosti koji u svom sastavu ima
odsjeke za: suzbijanje krijumarenja, carinske istrage, obavjetajni rad, naknadnu kontrolu i odsjek carinske
revizije.

Poreska uprava

Poreska uprava u cilju obezbjeivanja budetskih prihoda obavlja poslove utvrivanja, naplate i kontrole
poreza. Rizici od korupcije pri obavljanju ovih poslova su prisutni i prepoznati su kao korelacija sa
ovlaenjima koja imaju pojedini slubenici. Poslovi u Poreskoj upravi klasifikovani su kao: poslovi kontrole,
poslovi preduzimanja mjera naplate i poslovi voenja prekrajnog postupka.
Organizaciona struktura Poreske uprave obezbjeuje horizontalnu i vertikalnu kontrolu rada svih zaposlenih
preko neposredno pretpostavljenih slubenika do posebne kontrole i analize izvjetaja o radu koja se vri na
najviem nivou i u Odjeljenju interne kontrole. Postojea rjeenja su usmjerena na prevenciju i sankcionisanje
eventualnih koruptivnih ponaanja.

23
Ciljevi za oblast javnih finansija:

1. Preispitivati usaglaenost normativnog okvira u sistemu javnih finansija i njegova dogradnja i

zaokruivanje;
2. Unaprijediti transparentnost i kontrolu troenja javnih sredstava na dravnom i nivou lokalne
samouprave;
3. Jaati administrativne, tehnike i materijalne kapacitete u sektoru javnih finansija;
4. Jaati sistem kontrole pravilnosti u raspolaganju dravnim novcem od strane budetskih
potroakih jedinica, koje imaju transakcije preko bankarskih komercijalnih rauna;
5. Nastaviti sa suzbijanjem sive ekonomije;
6. Implementacija unutranjeg sistema revizije kod potroakih jedinica;
7. Poveati broj kontrolnih revizija kod subjekata revizija;
8. Dalji razvoj sistema analize rizika u javnim finansijama.

3.8 Dravna imovina

Nakon donoenja Zakona o dravnoj imovini, koji je uredio korienje, upravljanje i raspolaganje stvarima i
drugim dobrima koja pripadaju Crnoj Gori ili lokalnoj upravi, pristupilo se njegovoj razradi kroz pripremu
podzakonske regulative i jaanju kapaciteta organa nadlenih za poslove dravne imovine.

Donoenjem navedenog zakona, kao i Zakona o dravnom tuilatvu, dolo je do institucionalnih promjena u
smislu nosioca pravne zatite dravne imovine koju je preuzeo Zatitnik imovinsko-pravnih interesa Crne
Gore.

Novi organi dravne uprave i institucije su zapoeli sa radom, jaajui postepeno svoje ukupne
administrativne, tehnike i finansijske kapacitete.

Ciljevi:

1. Dalja implementacija Zakona o dravnoj imovini i izrada podzakonskih akata koji reguliu oblast
dravne imovine;
2. Unaprijeivanje administrativnih, tehnikih, finansijskih i institucionalnih kapaciteta neophodnih za
efikasnu primjenu relevantnih zakona sa ciljem zatite dravne imovine od svih vrsta zloupotreba.

3.9 Trite kapitala

Osnovni koncept trita hartija od vrijednosti u Crnoj Gori baziran je na dematerijalizaciji hartija od vrijednosti,
transparentnosti rada uesnika i obavljanja transakcija sa hartijama od vrijednosti, kao i zatiti svojinskih
prava. Zakonom o hartijama od vrijednosti propisani su standardi i obaveza postupanja u skladu sa ovim
standardima ine da je institucionalni poloaj ovlaenih uesnika postavljen na odgovarajui nain.

Trite kapitala u Crnoj Gori karakterie institucionalna zaokruenost sistema. Sa sjeditem u Crnoj Gori
posluje 18 ovlaenih uesnika, od ega 14 brokerskih i 4 dilerske kue. Samo je postupanje jednog
ovlaenog uesnika sankcionisano preduzimanjem mjere oduzimanja dozvole za rad ovlaenom uesniku.

24
Ciljevi:

1. Dalja harmonizacija zakonodavstva u oblasti bankarstva, osiguranja i ostalih finansijskih usluga u

skladu sa meunarodnim standardima;
2. Obezbijediti punu profesionalnost rada i objektivne kriterijume za izbor lanova organa upravljanja
regulatornih agencija;
3. Implementirati sistem registracije, kliringa i depozitara;
4. Dalji razvoj institucionalnog poloaja berzi;

3.10 Privatni sektor

Svjetska ekonomska kriza koja je poela 2008. snano se produbila 2009. godine i izazvala poremeaje u
svjetskoj ekonomiji, samim tim i u naoj zemlji. Izuzetno velike posljedice krize osjetile su se u industriji
metala, bankarstvu i graevinskom sektoru. Izraen je znaajan broj strategija, analiza i izvjetaja ija
implementacija je veoma vana za privredni razvoj i podizanje konkurentnosti nae ekonomije.

esto se istie da duge i komplikovane procedure u odnosima javnog i privatnog sektora pogoduju nastanku
korupcije. U tom cilju, donijet je dugoroni operativni plan kojim su definisani konkretni zadaci, rokovi i nosioci
aktivnosti na otklanjanju identifikovanih barijera za poslovanje. Upravljanje Programom eliminisanja barijera je
povjereno Savjetu za eliminisanje biznis barijera. Pripremljen je srednjoroni Akcioni plan za eliminisanje
biznis barijera i na bazi prvih analiza utvren Predlog zakona u unapreenju poslovnog ambijenta u Crnoj
Gori. U Ministarstvu finansija je formirano posebno Odjeljenje za unapreenje poslovnog ambijenta, koji radi i
na predlogu smanjenja biznis barijera kroz izmjenu ili ukidanje vie podzakonskih akata.

Tokom 2009. godine zapoela je realizacija projekta Regulatorna reforma u Crnoj Gori IFC, poznatog kao
giljotina propisa. Projekat realizuju Vlada Crne Gore i Svjetska banka. Giljotinom propisa se iz pravnog i
ekonomskog sistema iskljuuju komplikovane, dugotrajne i skupe administrativne procedure i osigurava
ispunjavanje standarda konkurentnih trinih ekonomija. Sprovedene su aktivnosti u cilju izmjene i kvalitetnije
primjene niza zakona (Zakona o lokalnim komunalnim taksama, Zakona o insolventnosti privrednih drutava,
Zakona o radu i zapoljavanju stranaca, Zakona o ureenju prostora i izgradnji objekata, i dr.).

U narednom periodu, potrebno je raditi na jaanju povjerenja izmeu privatnog i javnog sektora i omoguiti
mehanizme za prijavu korupcije, uz punu zatitu lica koja prijavljuju korupciju. Vea saradnja dravnih organa
sa strukovnim udruenjima i asocijacijama privatnog sektora doprinijee efikasnijem suzbijanju korupcije u
tom sektoru.

Ciljevi:

1. Sprovoditi dalje aktivnosti na eliminisanju biznis barijera;

2. Osigurati kvalitetnu primjenu projekta Giljotina propisa;
3. Jaati javno i privatno partnerstvo kroz razvijanje meusobnog povjerenja;
4. Podizanje nivoa svijesti o potrebi borbe protiv korupcije u privatnom sektoru;
5. Podsticanje prijavljanja svih oblika korupcije od strane privatnog sektora.

25
3.11 Oblasti od posebnog rizika
Kriterijum za odabir oblasti od posebnog rizika zasnovan je na dosadanjim iskustvima u borbi protiv
korupcije, izvjetajima domaih i meunarodnih organizacija o antikorupcijskim reformama u Crnoj Gori, kao i
na osnovu posebnih, sektorskih akcionih planova odreenih prethodnim stratekim dokumentom.

3.11.1. Proces privatizacije

Korupcija u procesu privatizacije moe dovesti do velikih ekonomskih i socijalnih problema. U cilju rasta
transparentnosti procesa privatizacije, uspostavljen je poseban sajt na kome su objavljeni ugovori o
privatizaciji. lanovi Savjeta za privatizaciju mogu biti istovremeno i lanovi Vlade Crne Gore. Istovremeno,
sprjeavanju konflikta interesa u procesu privatizacije mora se posvetiti posebna panja.

Pojedinanim ugovorima o privatizaciji se definie nain kontrole ugovorenih obaveza. Kod velikih sistema,
kao to je Kombinat aluminijuma Podgorica, eljezara Niki i Rudnik boksita,, angaovan je poseban
savjetnik za praenje Ugovora, dok za veinu ostalih preduzea ovi mehanizmi nisu uspostavljeni.

Deava se da novi vlasnici ne potuju sve odredbe ugovora o privatizaciji, to u nekim sluajevima proizvodi
dodatne trokove kompanijama ili Budetu Crne Gore. Stoga je neophodo voditi sistematizovanu evidenciju i
pravovremeno reagovati u smislu preduzimanja odgovarajuih aktivnosti od strane drave.

Postoji problem u otkrivanju i dokazivanju krivinih djela koja se odnose na postupak privatizacije, kod nas i u
zemljama u okruenju, zbog ega je potrebno jaati kapacitete u policiji i tuilatvu.

Problem predstavlja i uvoenje lanog steaja kroz koji se novi vlasnici oslobaaju vika radnika, kao i
likvidacije preduzea koja slui za rasporodaju imovine kompanija, nerijetko povezanim licima ili sopstvenim
firmama. Manjinski akcionari i radnici esto nemaju pristup informacijama o poslovanju kompanija, posebno u
sluaju uvoenja steaja.

Formirana je skuptinska Komisija za praenje i kontrolu postupka privatizacije. Uee javnosti u procesu
privatizacije i dizajniranju strategija i planova potrebno je dalje jaati kroz organizaciju javnih rasprava.

Cijevi:

1. Uspostaviti normativni i institucionalni sistem za praenje sprovoenja ugovora o privatizaciji i

unaprijediti transparentnost procesa kroz korienje informacionih tehnologija, slobodan pristup
informacijama i proaktivno objavljivanje podataka;
2. Obezbijediti efikasan rad Komisije za praenje i kontrolu postupka privatizacije koji e rezultirati
konkretnim preporukama za unapreenje zakona, politika i prakse;
3. Obezbijediti uee javnosti u procesu dizajniranja i sprovoenja strategija privatizacije za
preduzea od posebnog interesa za javnost, posebno u oblasti saobraaja, turizma i energetike.
.

3.11.2 Javne nabavke

Sistem javnih nabavki u Crnoj Gori definisan je Zakonom o javnim nabavkama, a uspostavljen je i
odgovarajui institucionalni okvir, ime je stvorena dobra osnova za odriv, transparentan, konkurentan i

26
efikasan sistem javnih nabavki. Meutim, uoene su potekoe u primjeni zakonskog okvira, te je potrebna
dalja aktivnost kako bi se ovaj sistem kvalitetnije normirao i ostvarila puna efikasnost, transparentnost i
kontrola u korienju javnih fondova. Takoe, dalja aktivnost je potrebna kako bi se transponovale direktive
EU u ovoj oblasti.

Kada je u pitanju transparentnost, poveana je upotreba internet prezentacija kao naina za kontrolu
postupaka javnih nabavki. Tako, Direkcija za javne nabavke na svojoj internet stranici objavljuje sve tendere,
a Komisija za kontrolu postupka javnih nabavki objavljuje sve albe i odluke donijete u postupku kontrole
primjene propisa. Dalji napredak mogao bi se ostvariti uvoenjem elektronskog sistema javnih nabavki i
daljom obukom slubenika za javne nabavke u svim potroakim jedinicama.

Prema preliminarnim podacima za 2009. godinu, struktura vrste postupaka javnih nabavki ukazuje da je vie
od dvije treine javnih nabavki sprovedeno otvorenim postupkom, dok se manji dio odnosio na pregovaraki
postupak bez objavljivanja poziva i oping metodu. Revizijom je utvreno da kod pojedinih potroakih
jedinica postoje nepravilnosti u primjeni zakona i to: zloupotreba poveanja cijena kroz anekse ugovora,
nepostojanje i nerealni planovi javnih nabavki, netransparentnost sprovoenja postupka, neimenovanje
slubenika za javne nabavke, nepotpuno izvjetavanje. oping metoda i pregovaraki postupak ostavljaju
prostor za zloupotrebe koje su primijeene u praksi kao to su podjela predmeta javne nabavke kako bi se
izbjegla primjena propisanog postupka javne nabavke i primjena postupka neposrednog sporazumijevanja
iako je vrijednost predmeta nabavke iznad zakonskog limita za tu vrstu postupka. Revizijom je utvreno i da
postoje nekonzistentnosti kod uslova i kriterijuma za odreivanje visine naknada za rad u komisijama za
sprovoenje postupka javnih nabavki.

Uspostavljen je mehanizam za prijavu sumnji u postojanje korupcije u postupcima javnih nabavki, ali Direkcija
za javne nabavke do sada nije registrovala nijednu takvu prijavu.

Ciljevi:

1. Dalje unaprjeenje normativnog okvira u cilju potpune usklaenosti sa evropskim standardima u ovoj
oblasti i pune efikasnosti, konkurentnosti i transparentnosti postupka javnih nabavki;
2. Unaprijediti administrativne kapacitete oba nadlena organa, kao i potroakih jedinica, posebno u
odnosu na antikorupcijske mjere i jaanje integriteta;
3. Implementirati direktivu EU o komunalnim uslugama;
4. Uspostaviti elektronski sistem za javne nabavke.

3.11.3 Urbanizam

Krajem 2009. godine usvojen je sektorski akcioni plan za borbu protiv korupcije, ije je sprovoenje zapoeto.

U oblasti ureenja prostora i izgradnje objekata pokrenute su znaajne reforme iji cilj je smanjenje biznis
barijera u ovoj oblasti, podizanje nivoa kontrole i zatite prostora, uz normativnu deregulaciju ove oblasti.
Posebna panja u novom Zakonu o ureenju prostora i izgradnji objekata posveena je smanjenju broja
upravnih postupaka potrebnih za izgradnju objekata, kao i transparentnosti procedura i postupaka u oblasti
ureenja prostora i izgradnji objekata. Tako Zakon propisuje obavezu obavjetavanja javnosti i njeno uee
prilikom pripreme planskih dokumenata, kao i objavljivanja veeg broja informacija na sajtu nadlenih organa.

27
Unaprijeen je pristup informacijama o vlasnitvu nad zemljitem kroz objavljivanje baze podataka na sajtu
Uprave za nekretnine, ali jo uvijek postoje problemi u pristupu informacijama u posjedu nekih optinskih
katastarskih jedinica koje na svojim sajtovima ne objavljuju prostorne planove i podatke o izdatim
graevinskim i upotrebnim dozvolama.

U sluajevima kada lokalni planovi nisu usklaeni sa planovima vieg reda, moe se pokrenuti postupak pred
Ustavnim sudom.

Javna nadmetanja za prodaju gradsko-graevinskog zemljita su esto nedovoljno transparentna, a ima

sluajeva i da optine prometuju i zemljitem koje je pod teretom restitucije. Zabiljeeni su sluajevi da se tek
nakon prodaje zemljita vri prenamjena prostora i omoguava izgradnja objekata, to investitorima
omoguava znaajnu materijalnu korist i ostavlja prostor za zloupotrebe.

Nedostatak adekvatne planske dokumentacije u prethodnom periodu uslovio je znaajan broj bespravno
podignutih objekata. Istovremeno, nije vrena potpuna evidencija izgraenih objekata, te zbog toga ne postoji
tana i aurna katastarska evidencija. Situacija se znatno izmijenila poslednjih par godina, kada je na
dravnom i lokalnom nivou donijet vei broj planskih dokumenata, pootrena kaznena politika uvoenjem
krivinih djela u ovoj oblasti, kao i sprovoenjem odgovarajueg inspekcijskog nadzora i sankcionisanjem
prekraja i krivinih djela. U cilju poveanja efikasnosti potpisan je Sporazum o saradnji Tuilatva,
Ministarstva pravde, Uprave policije i Ministarstva ureenja prostora i zatite ivotne sredine, koji se nalazi na
sajtu Ministarstva ureenja prostora i zatite ivotne sredine, kao i periodini izvjetaj o realizaciji Sporazuma.

Inspekcijski nadzor je organizovan na dravom nivou. Poslovi inspekcije zatite prostora povjereni su optini
Podgorica, a nakon odgovarajuih izmjena i dopuna Zakona o inspekcijskom nadzoru, povjereni su poslovi
navedene inspekcije i javnim preduzeima za upravljanje nacionalnim parkovima i morskim dobrom. U
poetnom periodu stvaranja nove inspekcije zatite prostora problem je rijeen davanjem ovlaenja drugim
inspekcijama koje su bile u sastavu Ministarstva.

Nadalje, uoeno je da postoji prostor za dalju optimizaciju postupaka za izdavanje graevinskih i upotrebnih
dozvola kroz smanjenje ili ukidanje odreenog broja obaveznih saglasnosti. Stoga, u toku je analiza propisa
koji reguliu izdavanje dozvola, kao i formulisanje predloga za njihovu izmjenu sa ciljem ukidanja nepotrebnih
procedura.

U toku je izrada Programa pretvaranja neformalnih naselja u formalna, iji je cilj utvrivanje uslova opstanka
neformalnih naselja kroz provjeru njihovog ukljuenja u prostorno-plansku dokumentaciju i ispunjavanja
seizmikih uslova. U sklopu realizacije Projekta upravljanja zemljinom administracijom (LAMP projekat) koji
se realizuje u saradnji sa Svjetskom bankom i po procedurama Svjetske banke, Vlada Crne Gore je potpisala
Memorandum sa optinama kojim je predvien moratorijum ruenja bespravnih objekata izgraenih prije
stupanja na snagu Zakona o ureenju prostora i izgradnji objekata, do rjeavanja njihovog statusa u planskim
dokumentima. U sklopu navedenog Projekta realizuje se izrada sedam prostorno-urbanistikih planova
optina, kao i jaanje kapaciteta Ministarstva i optinskih organa.

Ciljevi:

1. Nastaviti sa unaprijeenjem zakonskog okvira koji ureuje izdavanje graevinskih i upotrebnih

dozvola, transparetnost rada i pristup informacijama u posjedu katastarskih jedinica;
2. Jaati administrativne i kadrovske kapacitete inspekcijskih slubi;

28
 3. Nastaviti saradnju inspekcija, policije i tuilatva u cilju efikasnijeg otkrivanja i gonjenja korupcije i
nelegalne gradnje;
4. Poveati efikasnost finansijskih istraga u oblasti prometa nekretnina, otkrivanje i procesuiranje
krivinih djela sa elementima korupcije;
5. Pratiti primjenu Akcionog plana za borbu protiv korupcije u oblasti ureenja prostora i izvjetavati o
njegovom sprovoenju.

3.11.4 Obrazovanje

Akcioni plan za borbu protiv korupcije u obrazovanju predvia niz aktivnosti za podizanje svijesti o korupciji,
analizu izloenosti korupciji svih obrazovnih i ustanova akog i studentskog standarda, kao i formiranje tijela
za nadzor implementacije Akcionog plana. Mjere iz ovog plana su samo djelimino realizovane i to u dijelu
podizanja svijesti o korupciji u obrazovanju.

Sprovedeno je niz istraivanja javnog mnjenja o korupciji u obrazovanju od strane Univerziteta Crne Gore,
Uprave za antikorupcijsku inicijativu, NVO sektora (CEMI, CGO I CEPRIM ).

Transparentnost sistema angamana i unaprijeivanja profesionalnog osoblja u visokoobrazovnim

ustanovama potrebno je dalje jaati.. Postojei etiki kodeks nastavnog i administrativnog osoblja nije
sveobuhvatan, a postojee sankcije se rijetko primjenjuju.

Sistem ispitivanja i evaluacije znanja treba da sadri adekvatnu kontrolu kvaliteta, posebno kod ispitivanja
vanrednih uenika i kontrole plagijata.

Potrebno je unaprijediti proces donoenja odluka o akreditaciji i reakreditaciji obrazovnih ustanova.

Preduzete su odreene mjere i aktivnosti na sprijeavanju rada neakreditovanih ustanova na teritoriji Crne
Gore.

Ciljevi:

1. Unaprijediti sistem angamana profesionalnog osoblja u obrazovnim ustanovama, zasnovan na

zaslugama, koji podstie dalje usavravanje;
2. Unaprijediti kvalitet nastavnog procesa, rada administrativnih slubi, sistema ispitivanja i evaluacije
znanja uenika i studenata, kao i proces dodjele stipendija, domova, akih i studentskih kredita;
3. Poveati stepen ukljuenosti roditelja, predavaa i civilnog drutva u proces planiranja i sprovoenja
mjera borbe protiv korupcije u obrazovnom sistemu;
4. Uspostaviti jasne procedure za postupak akreditacije i reakreditacije obrazovnih ustanova, kao i
sprjeavanje rada nelicenciranih obrazovnih ustanova;
5. Ojaati institucionalni i pravni okvir za efektivniju kontrolu integriteta nastavnog i administrativnog
osoblja.

3.11.5 Zdravstvo

Reforma sistema zdravstvene zatite je sveobuhvatan proces koji podrazumijeva niz normativnih,
organizacionih i tehnikih pretpostavki za pruanje dostupne, kvalitetne i efikasne zdravstvene zatite, kroz

29
stvaranje sistema u ijem su centru graanin i njegove potrebe. Projekat unapreenja razvoja zdravstva
podrazumijeva reformu primarnog nivoa, koja je zavrena dok su u pripremi aktivnosti za reformu
sekundarnog i tercijarnog nivoa.

Ovim procesom treba da se ojaa povjerenje na relaciji doktor pacijent, smanji vrijeme ekanja na
medicinske procedure i povea efikasnost u korienju zdravstvenih tehnologija. Takoe, ciljevi reforme su
ujednaavanje kvaliteta zdravstvenih usluga, smanjenje trokova tokom sprovoenja zdravstvene zatite, kao
i zadovoljstvo korisnika zdravstvenih usluga i zadovoljstvo zaposlenih u zdravstvu.

Razliita istraivanja i ispitivanja javnog mnjenja ukazuju na visoku percepciju korupcije u zdravstvu, to je
uslovilo usvajanje Akcionog plana za borbu protiv korupcije u ovom sektoru. Oekuje se sektorsko
istraivanje koje e dati validne pokazatelje i omoguiti kreiranje daljih reformskih mjera. Korupcija u
zdravstvu izaziva jau osudu javnosti u odnosu na njeno postojanje u drugim oblastima, naroito zbog
posebno osjetljivog poloaja pacijenta u sloenom odnosu doktor pacijent.

Prioritetne mjere se odnose na jaanje pravnog i institucionalnog okvira u vidu donoenja zakona,
podzakonskih akata, izmjenu i dopunu postojeih, uz uvoenje jakih kontrolnih mehanizama za dosljedno
potovanje propisa i nadzor nad njihovim sprovoenjem. Nedavno je unaprijeen zakonski okvir usvajanjem
Zakona o izmjenama i dopunama zakona o zdravstvenoj zatiti, koji ograniava rad zdravstvenih radnika u
javnom i privatnom sektoru, budui da je navedena mogunost u dosadanjoj praksi negativno uticala na
efikasnost i dostupnost zdravstvenih usluga i stvorila prostor da pacijent svojim sredstvima obezbjeuje
usluge koje su pokrivene zdravstvenim osiguranjem.

Obezbijeena je potpunija zatita prava pacijenata, uz preciziranje odgovornosti svih uesnika u procesu
pruanja zdravstvenih usluga. Uvedena je institucija zatitnika prava pacijenta.

Pojaana je odgovornost menadmenta zdravstvenih ustanova, uz definisanje nadlenosti i naina njihovog

izbora. Meutim, uoen je problem nedostatka adekvatnih administrativnih i institucionalnih kapaciteta. Kada
je u pitanju primjena etikih kodeksa, strukovne komore nisu odigrale znaajniju ulogu u kontroli primjene
ovih pravila.

Transparentnost sistema zdravstvene zatite nije jo uvijek u svim segmentima na zadovoljavajuem nivou.
Navedeno je mogue unaprijediti uvoenjem informacionog sistema na svim nivoima, sa mogunou uvida
u liste ekanja za odreene medicinske procedure. Poveanju transparentnosti treba da doprinese i
znaajnija saradnja sa medijima i nevladinim organizacijama, u cilju podizanja javne svijesti o pravima
pacijenata i mjerama koje se mogu preduzeti na suzbijanju korupcije.

Ciljevi:

1. Nastaviti reformu sistema zdravstvene zatite, posebno na sekundarnom i tercijarnom nivou;

2. Pratiti primjenu sektorskog akcionog plana i izvjetavati o njegovom sprovoenju;
3. Ograniiti rad zdravstvenih radnika istovremeno u javnom i u privatnom sektoru i suzbiti dodatna
nelegalna plaanja za zdravstvene usluge;
4. Osigurati kontrolu primjene etikih kodeksa;
5. Unaprijediti administrativne i institucionalne kapacitete u oblasti javnog zdravlja, kao i kvalitet
zdravstvenih usluga, bezbjednost pacijenta i jednak pristup zdravstu;
6. Poveati transparentnost javnih nabavki u oblasti zdravstva i osigurati adekvatan stepen kontrole.

30
3.11.6 Lokalna samouprava

Lokalna samouprava obuhvata pravo graana i organa lokalne samouprave da, u granicama utvrenim
zakonom, ureuju i upravljaju odreenim javnim i drugim poslovima na osnovu sopstvene odgovornosti i u
interesu lokalnog stanovnitva.

Uoavajui odreene probleme kada je korupcija na lokalnom nivou u pitanju, Vlada Crne Gore je, 2008.
godine, usvojila Model programa borbe protiv korupcije u lokalnoj samoupravi i Model akcionog plana.
Formirana je meuresorska Komisija za praenje realizacije akcionog plana za borbu protiv korupcije na
lokalnom nivou, u Ministarstvu unutranjih poslova i javne uprave.

Glavni grad, Prijestonica i ostale jedinice lokalne samouprave donijele su programe i akcione planove za
borbu protiv korupcije u lokalnoj samoupravi. Veina lokalnih jedinica je blagovremeno usvojila navedena
dokumenta i poela sa realizacijom aktivnosti iz navedenih dokumenata. Realizacija mjera iz akcionih
planova za borbu protiv korupcije u lokalnoj samoupravi razliita je u jedinicama lokalne samouprave to
zavisi od vie faktora

Skuptina Zajednice optina Crne Gore usvojila je Etiki kodeks izabranih predstavnika i funkcionera u
lokalnoj samoupravi i Etiki kodeks lokalnih slubenika i namjetenika, na osnovu kojih su jedinice lokalne
samouprave donijele svoje etike kodekse. Uprkos tome to su preduzete vane antikorupcijske mjere, jo
nema dovoljno rezultata. U nalazima ispitivanja javnog mnjenja koje su sprovodile lokalne samouprave,
preovladava stav da je korupcija prisutna naroito u oblastima zapoljavanja, izdavanja dozvola za izgradnju,
odobrenja za rad, inspekcijskog nadzora i sl. Iako su stvorene pravne pretpostavke za razvoj lokalne
samouprave i suzbijanje korupcije, faktiko stanje ukazuje da i dalje treba raditi na zaokruenju rjeenja i
njihovoj daljoj dogradnji, u cilju ukupne reforme sistema, a samim tim i u borbi protiv korupcije na lokalnom
nivou.

Ciljevi:

1. Uskladiti lokalne akcione planove za suzbijanje korupcije sa sektorskim lokalnim planovima i

Strategijom za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala 2010-2014.;
2. Uspostaviti efikasniji sistem za praenje efekata sprovoenja lokalnih akcionih planova;
3. Unaprijediti i u potpunosti primjeniti pravni okvir kojim se poveava stepen odgovornosti rada lokalne
samouprave;
4. Jaanje unutranje i spoljanje kontrole rada jedinica lokalne samouprave;
5. Uspostavljanje mehanizama koji garantuje nepristrasan, objektivan i apolitian odabir kadrova i
njihovo napredovanje;
6. Vea profesionalnost i transparentnost u procesu planiranja, donoenja akata i njihovom
sprovoenju;
7. Stvaranje uslova i podsticanje graana, civilnog i privatnog sektora da se ukljue u borbu protiv
korupcije na lokalnom nivou.

3.12 Civilno drutvo i mediji

Strateka dokumenta predviaju ulogu civilnog sektora u borbi protiv korupcije, kao i saradnju izmeu organa
dravne i lokalne samouprave i organizacija civilnog drutva. Ostvarena saradnja je do sada imala ogranien

31
efekat i postoji potreba da dravni organi konstruktivno sarauju sa nevladinim sektorom, posebno na planu
borbe protiv korupcije.

Transparentnost u radu i finansijskom poslovanju nevladinih organizacija nije na zadovoljavajuem nivou.

Neadekvatan pravni okvir ostavlja prostor za zloupotrebu od strane svih aktera. Takoe ne postoje finansijske
olakice za rad nevladinih organizacija.

Mali broj nevladinih organizacija se bavi pitanjem korupcije i organizovanog kriminala, pa je stoga ogranien
efekat njihovog djelovanja. Potrebno je unaprijediti saradnju dravnih organa i nevladinih organizacija na
polju istraivanja i analize korupcije u razliitim segmentima.

Budui da mediji imaju naglaenu ulogu u borbi protiv korupcije, u narednom periodu potrebno je dalje
razvijati istaivako novinarstvo. Takoe, potrebno je njegovati partnerski odnos izmeu dravnih organa i
medija, naroito u smislu prenoenja antikorupcijskih poruka i sprovoenju kampanja.

Medijima treba obezbijediti potpunu slobodu objektivnog izvjetavanja o sluajevima korupcije, uz potovanje
propisa i kodeksa novinarske etike.

Ciljevi:

1. Jaati saradnju izmeu dravnih organa i nevladinih organizacija, posebno na planu sprovoenja
antikorupcijskih aktivnosti;
2. Normativno urediti uvoenje posebnih finansijskih pravila za nevladine organizacije, ukljuujui
regulisanje pitanja oporezivanja donacija pravnih i fizikih lica, poreza i doprinosa, kao i obavezu
javnog publikovanja finansijskih izvjetaja;
3. Omoguiti uzajamno jaanje kapaciteta nevladinih organizacija i dravnih organa za borbu protiv
korupcije i organizovanog kriminala kroz organizaciju i uee na zajednikim obukama;
4. Definisati jasne kriterijume i procedure za dodjeljivanje budetskih sredstava nevladinim
organizacijama na centralnom i lokalnom nivou, kojima se garantuju transparentnost postupka i uz
obezbijeivanje kontrole potronje doniranih sredstava;
5. Unaprijediti istraivako novinarstvo i potpunije ukljuiti medije u sprovoenje antikorupcijskih
kampanja;
6. Obezbijediti potpunu slobodu objektivnog izvjetavanja o sluajevima korupcije, uz potovanje
propisa i kodeksa novinarske etike;
7. Intenzivirati proces uea graana i ostalih zainteresovanih u javnim raspravama o zakonskim
projektima.

3.13 Prevencija korupcije u organima za sprovoenje zakona

Policija i drugi organi za sprovoenje zakona imaju poseban zadatak u suzbijanju korupcije, te trebaju
posvetiti posebnu panju prevenciji. Od efikasnosti rada ovih organa umnogome zavisi povjerenje javnosti u
funkcionisanje svih institucija drave u borbi protiv korupcije.

3.13.1 Preventivni mehanizmi za suzbijanje korupcije u policiji

Primjena profesionalnih standarda, efikasnost i odgovornost rada u policiji su jedan od uslova funkcionisanja
pravne drave. Postojea zakonska reenja su usmjerena na prevenciju i sankcionisanje koruptivnih

32
ponaanja u policiji, ali korupcija i dalje postoji. Korupcija u policiji je vie prisutna kao percepcija, a manje
kao realni odraz injeninog stanja.

Za ostvarivanje prevencije u suzbijanju korupcije, od velike je vanosti jaanje uloge raspoloivih kontrolnih i
nadzornih mehanizama, tj. interne kontrole. U cilju poveanja samostalnosti i odgovornosti interne kontrole,
izmjenama i dopunama Zakona o policiji iz decembra 2009. godine, Odjeljenje unutranje kontrole koje se
nalazilo u Upravi policije izmjeteno je u MUPiJU koje vri kontrolu i nadzor nad radom policije. Pravilnik o
organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Ministarstvu je usvojen i imenovan je naelnik Odjeljenja za
unutranju kontrolu.

U skladu sa reformskim procesima crnogorske policije, dat je poseban znaaj prevenciji svih oblika
kriminaliteta, sa osvrtom na proaktivno postupanje. Jo uvijek postoji potreba za jaanjem administrativnih,
tehnikih i materijalnih kapaciteta Sektora kriminalistike policije, a posebno odsjeka koji se bave suzbijanjem
korupcije i organizovanog kriminala, naroito u primjeni mjera tajnog nadzora (MTN). Potrebno je poveanje
zarada zaposlenih u ovom Sektoru zbog specifinosti, sloenosti, opasnosti i odgovornosti slubenika koji
rade na ovim poslovima.

Takoe je potrebna stalna specijalizacija kadrova zaduenih za borbu protiv korupcije, kao i jaanje
povjerenja javnosti u rad policije. Meutim, javnost se redovno upoznaje sa pokrenutim krivinim postupcima i
realizovanim policijskim operacijama, to nesumnjivo doprinosi povjerenju graana u rad policije i drugih
organa koji se bave otkrivanjem, krivinim gonjenjem i kanjavanjem poinilaca krivinih djela sa elementima
korupcije.

Ciljevi:

1. Unaprijediti normativni okvir u cilju poboljanja policijskog rada i djelovanja na suzbijanju korupcije;
2. Jaati administrativne, tehnike i materijalne kapacitete sektora koji se bave suzbijanjem korupcije,
ukljuujui i poveanje zarada zaposlenih u Sektoru kriminalistike policije i MUPiJU;
3. Obezbijediti specijalizaciju kadrova zaduenih za borbu protiv korupcije;
4. Intenziviranje primjene preventivnih mjera i kontrolnih mehanizama za spreavanje korupcije u
policiji, a naroito unutranje i spoljne kontrole rada policije i obezbjeenje institucionalne efikasnosti
i nezavisnosti;
5. Dalje promovisanje mehanizama za prijavljivanje korupcije i podsticanje aktivnog uea graana u
borbi protiv korupcije.

3.13.2 Preventivni mehanizmi za suzbijanje korupcije u pravosudnim organima

Efikasnost i odgovornost nosilaca pravosudne funkcije su jedan od uslova funkcionisanja pravne drave.

Postojea zakonska reenja su usmjerena na prevenciju i sankcionisanje koruptivnih ponaanja u pravosuu.

Korupcija u pravosuu je vie prisutna kao percepcija, a manje kao realni odraz injeninog stanja.

U cilju suzbijanju korupcije veoma je ojaana uloga kontrole rada svih nosilaca pravosudne funkcije od strane
Tuilakog odnosno Sudskog savjeta. Ova kontrolna funkcija regulisana je Zakonom o Dravnom tuilatvu i
Zakonom o Sudskom savjetu. U skladu sa ovim propisima kontrolna funkcija rada obavlja se svake godine i
periodino, zavisno od potrebe.

33
Tuilaki odnosno Sudski savjet sprovode nadzor nad primjenom Etikog kodeksa nosilaca pravosudne
funkcije. Nepotovanje Etikog kodeksa predstavlja osnov za pokretanje disciplinskog postupka protiv
nosilaca pravosudne funkcije.

Normativnim aktima je propisano da se korupcija u pravosuu moe prijaviti pismeno, usmeno, putem
telefona, elektronskim putem ili podnoenjem anonimne prijave direktno nadlenom dravnom tuiocu,
odnosno Kancelariji pri Sudskom savjetu ili Kabinetu predsjednika Vrhovnog suda. O nainu prijavljivanja
korupcije u pravosuu graani su obavijeteni putem sredstava informisanja, isticanjem pismenih
obavjetenja na istaknutim mjestima u prostorijama tuilatva odnosno sudova, edukacijom graana putem
obavjetenja preko sredstava informisanja, odranih seminara i dr.

Radi suzbijanja korupcije u pravosuu poboljan je materijalni poloaj nosilaca pravosudne funkcije, emu se
i dalje tei. Takoe se nastavlja sa jaanjem administrativnih i tehnikih kapaciteta, kao i sa strunom
obukom posebnih odjeljenja u Tuilatvu i Viim sudovima koji se bave krivinim gonjenjem odnosno
presuenjem predmeta korupcije. Posebno se sprovodi edukacija nosilaca pravosudne funkcije radi efikasnije
primjene novog Zakonika o krivinom postupku.

Ciljevi:

1. Jaati povjerenje graana u rad nosilaca pravosudne funkcije;

2. Dalje jaanje kontrolne funkcije rada nosilaca pravosudne funkcije;
3. Ojaati kontrolu primjene etikih kodeksa nosilaca pravosudne funkcije;
4. Jaati administrativne, tehnike i materijalne kapacitete nosilaca pravosudne funkcije;

3.14 Krivino gonjenje i oduzimanje nezakonito steene imovine

Zakonik o krivinom postupku iz 2009. godine doveo je do promjene koncepta istrage, njenog izmjetanja iz
suda i povjeravanja Dravnom tuilatvu. Takoe, doraene su i poboljane odredbe koje se odnose na
primjenu mjera tajnog nadzora, proirenog oduzimanja imovinske koristi i imovine pribavljenje krivinim
djelom, to e doprinijeti suzbijanju korupcije.

Krivini zakonik predvia institut proirenog oduzimanja imovine, ime se stvara i materijalni aspekt za
primjenu odredaba Zakonika o krivinom postupku o oduzimanju imovine ije zakonito porijeklo nije
dokazano.

Vlada Crne Gore je u oktobru 2009. godine donijela Plan implementacije Zakonika o krivinom postupku i
obrazovala Komisiju za praenje implementacije ovog Zakonika.

Postojei kapaciteti organa krivinog gonjenja nijesu dovoljni kako bi novi Zakonik u potpunosti bio
primijenjen, ali se, u skladu sa Planom, radi na jaanju kadrovskih i prostorno-tehnikih potreba u Dravnom
tuilatvu, pa je donijeta Odluka o poveanju broja zamjenika dravnih tuilaca (35).

Predviena je obuka svih subjekata radi efikasnije primjene novih zakonskih rjeenja iz Zakonika o krivinom
postupku.

34
Ciljevi:

1. Dalje jaanje kadrovskih kapaciteta Dravnog tuilatva;

2. Dalja edukacija policije, dravnih tuilaca i sudija u pogledu novih rjeenja Zakonika o krivinom
postupku, u skladu sa Planom implementacije;
3. Poboljanje materijalnog poloaja onih zaposlenih koji su direktno povezani sa poslovima borbe
protiv korupcije i organizovanog kriminala u dravnom tuilatvu i sudovima, ukljuujui i tehnike
uslove za rad.

3.15 Koordinacija i razmjena podataka

Meuinstitucionalna saradnja i razmjena podataka je neophodan segment suzbijanja korupcije. Stvoren je

zakonski osnov za saradnju nadlenih organa, a potpisani su i brojni sporazumi o saradnji. Posebno je
znaajno potpisivanje Sporazuma o formiranju Zajednikog istranog tima koga ine predstavnici Dravnog
tuilatva, Uprave policije, Uprave za sprjeavanje pranja novca i finansiranja terorizma, Uprave carina i
Poreske uprave. Na elu ovog tima je Specijalni tuilac.

Meutim, praksa pokazuje da je saradnju nadlenih organa potrebno unaprijediti. Mogui nain za to je
objedinjavanje ekspertize i baza podataka gore navedenih organa, kroz uspostavljanje nacionalne kancelarije
za koordinaciju. Boljom koordinacijom omoguilo bi se efikasnije otkrivanje sluajeva korupcije, krivino
gonjenje i stvorile pretpostavke za oduzimanje nezakonito steene imovine.

Uprava za antikorupcijsku inicijativu i veina nadlenih organa ima uspostavljen sistem za komunikaciju sa
graanima i prijavljivanje korupcije. Ne postoji obavezna razmjena informacija o prijavljenim sluajevima
(osim izmeu Uprave za antikorupcijsku inicijativu i Uprave policije), dok postoje problemi u obezbjeivanju
povratnih informacija od strane policije i tuilatva o postupanju po prijavama. Time se ograniava i
mogunost nadlenih organa da obezbijede informacije graanima koji su prijavili sluajeve o rezultatima
postupka provjere. Objedinjavanje statistikih podataka o prijavama svim organima koji imaju otvorenu liniju,
te praenjem daljeg postupanja, omoguila bi se kompletna analitika slika o korupciji u javnom sektoru.
Nadalje, omoguilo bi se dalje jaanje povjerenja graana u rad nadlenih organa.

Ciljevi:
1. Povezati ekspertizu i baze podataka tuilatva, policije, carine, poreske uprave i Uprave za
sprjeavanje pranja novca i finansiranja terorizma, uz puno potovanje propisa i meunarodnih
standarda o zatiti podataka; razmotriti revidiranje postojeih sporazuma o saradnji izmeu
institucija;
2. Uspostaviti sistem za obavezno dostavljanje statistikih podataka o prijavama korupcije i daljim
postupcima Upravi za antikorupcijsku inicijativu, ukljuujui i razvijanje odgovarajueg informacionog
sistema;
3. Obezbijediti analitiku obradu podataka o prijavama korupcije u cilju unaprjeenja borbe protiv
korupcije i obavjetavanja javnosti;
4. Sprovesti obuku za slubenike razliitih organa koji primaju i evidentiraju prijave korupcije i to u
pogledu vjetina voenja razgovora i intervjuisanja.

35
3.16 Meunarodna saradnja

Crna Gora uestvuje u radu regionalnih, evropskih i meunarodnih organizacija koje u fokusu svog rada
imaju korupciju. U tom smislu, Crna Gora je strana ugovornica veine obavezujuih meunarodnih
instrumenata, osim Konvencije OECD-a o borbi protiv podmiivanja stranih zvaninika u meunarodnim
poslovnim transakcijama. U ovom dijelu, navode se budue obaveze Crne Gore prema organizacijama iji je
lan, odnosno obaveze iz procesa pristupanja EU.

Ujedinjene nacije
Crna Gora je strana ugovornica Konvencije UN-a protiv korupcije i Konvencije UN-a o transnacionalnom
organizovanom kriminalu, te ima obavezu primjene tih konvencija u domaem pravnom sistemu. Revizija
vaeeg zakonskog okvira i njegovo puno usaglaavanje sa odredbama konvencija je kontinuirana obaveza.
Crna Gora e uestvovati i u postupku revizije primjene Konvencije UN-a protiv korupcije u drugim lanicama
UN-a.

Evropska unija
Kada je u pitanju proces evropskih integracija, moe se konstatovati da postoji konsenzus svih segmenata
crnogorskog drutva o znaaju i prioritetnom statusu tog procesa. U ovom trenutku, predstoji obaveza pune
primjene Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju, koji je stupio na snagu 1. maja 2010. godine. Shodno lanu
72, Crna Gora je u obavezi da postepeno usklauje svoje zakonodavstvo sa propisima EU. Glava VII
sporazuma posveena je saradnji u oblasti pravde, slobode i bezbjednosti, posebno institucionalizaciji
saradnje u cilju jaanja nezavisnosti sudstva i unapreenja njegove efikasnosti, poboljanja rada policije i
drugih organa koji se bave sprovoenjem zakona, obezbjeivanje adekvatne obuke i borba protiv korupcije i
organizovanog kriminala. Oblasti od znaaja su: zatita linih podataka; vize, upravljanje granicom, azil i
migracije; sprijeavanje i kontrola ilegalne imigracije; pranje novca i finansiranje terorizma, saradnja u vezi sa
ilegalnim drogama; sprijeavanje i suzbijanje orgaizovanog kriminala i drugih nelegalnih aktivnosti; borba
protiv terorizma.

U narednim fazama ovog procesa, postoji obaveza primjene pravne tekovine EU (acquis communautaire), a
posebno Konvencije o zatiti finansijskih interesa Evropskih zajednica od 27. novembra 1995, sa tri
protokola, i Konvencije o korupciji zvaninika Evropske unije ili zemalja lanica od 25. juna 1997. godine.
Jaanje saradnje sa EU i njenim zemljama lanicama sprovodi se na osnovu uea Crne Gore u radu
FRONTEX-a, EUROJUST-a, EUROPOL-a, i drugim mezanizmima meunarodne pravosudne saradnje.

Savjet Evrope
Crna Gora aktivno uestvuje u radu Grupe zemalja SE za borbu protiv korupcije (GRECO) i Komiteta SE za
borbu protiv pranja novca (MONEYVAL). Ovi mehanizmi saradnje fokusiraju se na evaluaciju primjene
standarda SE u zemljama lanicama, a proces rezultira sa obavezujuim preporukama. Takoe, pravosudni
organi i organi lokalnih samouprava takoe uestvuju u radu nadlenih tijela SE.

Regionalne inicijative
Crna Gora uestvuje u brojnim regionalnim inicijativama koje su, u veini sluajeva, nasljednice Pakta
stabilnosti za jugoistonu Evropu. Jaanje regionalne saradnje ima pozitivan uticaj na suzbijanje svih oblika
kriminala.

36
II ORGANIZOVANI KRIMINAL

UVOD

Organizovani kriminal je dostigao transnacionalnu dimenziju i posljedice kriminalnih aktivnosti osjeaju se na

globalnom planu. Meunarodne organizacije i odgovarajue konvencije (lista konvencija se nalazi u Aneksu I)
koje su nastale pod okriljem Ujedinjenih nacija ili Savjeta Evrope potvruju da organizovani kriminal nije
problem pojedinih drava, ve globalna prijetnja miru i blagostanju u svijetu. Jedna od najsloenijih i
najobimnijih konvencija Ujedinjenih nacija, koja se odnosi na borbu protiv kriminala je Konvencija o
transnacionalnom organizovanom kriminalu. Postoji i niz konvencija Savjeta Evrope koje se bave pitanjima
kriminala. Veliki je broj drava koje su pristupile ovim dokumentima i koje sa razliitim stepenom uspjenosti
implementiraju obaveze iz pomenutih konvencija. Naa drava i veina evropskih drava ratifikovala je
konvencije Savjeta Evrope i Ujedinjenih nacija koje za predmet imaju borbu protiv najteih oblika kriminala.

Naglaena je potreba da se na meunarodnom planu pobolja efikasnost u borbi protiv kriminala,

istovremeno vodei rauna o principima koji su postavljeni u Evropskoj konvenciji o ljudskim pravima.

Drave Zapadnog Balkana ostvarile su znaajan napredak tokom proteklih godina u usklaivanju sa
evropskim propisima u oblasti zatite ljudskih prava, vladavine prava i demokratske organizacije drutva. U
skladu sa tim, strateko opredjeljenje Crne Gore jeste efikasna borba protiv svih oblika kriminala.

Danas se izvrioci krivinih djela koja se vre u okviru organizovanog kriminala relativno brzo mogu kretati i
razmjenjivati informacije. Neposredna saradnja pravosudnih organa esto je neophodna u cilju suzbijanja
najteih oblika kriminalnog djelovanja kao to je organizovani kriminal. Unaprijeenje saradnje, naroito kad
je u pitanju pravna pomo u krivinim stvarima, znaajno doprinosi efikasnoj borbi protiv transnacionalnog
organizovanog kriminala. Meusobna saradnja policije, tuilatava i sudova jedan je od osnovnih elemenata
efikasne borbe protiv organizovanog kriminala. Nadleni organi za borbu protiv svih oblika organizovanog
kriminala jo uvijek nemaju dovoljne administrativne i tehnike kapacitete.

1. Definicija organizovanog kriminala

Organizovani kriminal podrazumijeva postojanje osnova sumnje da je krivino djelo za koje se po zakonu
moe izrei kazna zatvora od etiri godine ili tea kazna rezultat djelovanja tri ili vie lica udruenih u
kriminalnu organizaciju, odnosno kriminalnu grupu, iji je cilj vrenje tekih krivinih djela, radi sticanja
nezakonite dobiti ili moi, u sluaju kad su ispunjena najmanje tri od sljedeih uslova:
- da je svaki lan kriminalne organizacije, odnosno kriminalne grupe imao unaprijed odreeni ili oigledno
odredivi zadatak ili ulogu;
- da je djelovanje kriminalne organizacije, odnosno kriminalne grupe planirano na due vrijeme ili za
neogranieni vremenski period;
- da se djelovanje kriminalne organizacije, odnosno kriminalne grupe zasniva na primjeni odreenih pravila
unutranje kontrole i discipline lanova;

37
- da se djelovanje kriminalne organizacije, odnosno kriminalne grupe planira i sprovodi u meunarodnim
razmjerama;
- da se u djelovanju kriminalne organizacije, odnosno kriminalne grupe primjenjuje nasilje ili zastraivanje ili
da postoji spremnost za njihovu primjenu;
- da se u djelovanju kriminalne organizacije, odnosno kriminalne grupe koriste privredne ili poslovne
strukture;
- da se u djelovanju kriminalne organizacije, odnosno kriminalne grupe koristi pranje novca ili nezakonito
steene dobiti;
- da postoji uticaj kriminalne organizacije, odnosno kriminalne grupe ili njenog dijela na politiku vlast,
sredstva javnog informisanja, zakonodavnu, izvrnu ili sudsku vlast ili na druge vane drutvene ili
ekonomske inioce. 10

2. Analiza stanja

U Crnoj Gori kontinuirano se preduzimaju mjere na izgradnji krivinopravnog sistema kao najefikasnijeg
preventivnog i represivnog mehanizima kada je u pitanju borba protiv organizovanog kriminala.

U tom pravcu obrazovana su posebna odjeljenja pri viim sudovima u Podgorici i Bijelom Polju koja sude za
krivina djela organizovanog kriminala i korupcije. U Vrhovnom dravnom tuilatvu obrazovano je Odjeljenje
za suzbijanje organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zloina kojim rukovodi specijalni tuilac. U
okviru Uprave policije obrazovani su posebni odsjeci koji se bave suzbijanjem organizovanog kriminala koji
rade i procjenu ugroenosti Crne Gore po metodologiji EUROPOL-a.

Danas crnogorske sudije i tuioci primjenjuju veliki broj novih propisa koji su usklaeni sa pravnom tekovinom
Evropske unije, Savjeta Evrope i Ujedinjenih nacija.

Reformske aktivnosti na planu borbe protiv organizovanog kriminala odvijale su se uz uee i sudija,
tuilaca, advokata, univerziteta, kao i predstavnika nevladihih i meunarodnih organizacija. Veina zakona iz
ove oblasti su bili predmet ekspertize Savjeta Evrope i OEBS-a i iroke strune i javne rasprave.

Zakonikom o krivinom postupku iz 2003. godine, definisan je pojam organizovanog kriminala koji do tada
nije postojao u naem pravnom sistemu i propisane su posebne mjere zatite svjedoka u toku trajanja
sudskog postupka. Ureeno je pruanje zatite svjedoka van krivinog postupka tj. ukljuenje svjedoka u
poseban program zatite svjedoka kroz odredbe Zakona o zatiti svjedoka. U Zakonu o odgovornosti pravnih
lica za krivina djela, implementirane su odredbe nekih od najznaajnih meunarodnih dokumenata u borbi
protiv savremenih oblika kriminaliteta. Donijet je Zakon o meunarodnoj pravnoj pomoi u krivinim stvarima,
kojim je ureen postupak pruanja meunarodne pravne pomoi u krivinim stvarima u skladu sa evropskim
standardima iz ove oblasti.

Poseban problem u sprovoenju nekih zakona predstavlja injenica da je Crna Gora mala zemlja, pa je u tom
smislu veoma teko koristiti institute zatienog svjedoka i prikrivenih isljednika.

10
Zakonik o krivinom postupku Crne Gore ("Sl. list Crne Gore", broj 57/09) lan 22, kao i UN Konvencija o transnacionalnom
organizovanom kriminalu

38
Dosadanja praksa borbe protiv organizovanog kriminala pokazala je da nema uspjenog suzbijanja
organizovanog kriminala bez oduzimanja imovinske koristi. Oduzimanje imovine ije zakonito porijeklo nije
dokazano (proireno oduzimanje) uvedeno je u na pravni sistem Zakonikom o krivinom postupku iz 2009.
godine. Postupak za oduzimanje imovine ije zakonito porijeklo nije dokazano (proireno oduzimanje i sa
njim u vezi obnuti teret dokazivanja) i finansijska istraga radi proirenog oduzimanja imovine, predstavljaju
znaajne novine to moe biti od velikog uticaja na sudsku praksu koja se odnosi na organizovani kriminal.
Zakon o izmjenama i dopunama Krivinog zakonika sadri materijalno pravni osnov za voenje postupka
proirenog oduzimanja imovine. Da bi se prikupili dokazi o imovini koja je predmet proirenog oduzimanja
potrebno je sprovesti finansijsku istragu. Postoji potreba da se kapaciteti Dravnog tuilatva i policije
razvijaju i pravcu efikasnog sprovoenja finansijskih istraga i da se na taj nain obezbijedi dovoljno
kvalitetnog procesnog materijala na osnovu kojih e sud donositi odluke o oduzimanju imovine. Upravljanje
oduzetom imovinom povjereno je novobrazovanoj Upravi za imovinu, koja se stara o cjelukupnoj imovini koja
se nalazi u vlasnitvu drave.

Iz prakse rada pravosudnih organa poznato je da su predmeti organizovanog kriminala najsloeniji i

najkomplikovaniji za presuenje. U periodu 2006-2009. godine je pred crnogorskim sudovima bilo ukupno u
radu 34 predmeta organizovanog kriminala. Od tog broja rijeena su 23 predmeta, od ega 20 osuujuom
presudom.

Normativne reformske aktivnosti dovele su tokom 2009. godine do revizije krivino procesnog sistema, na
nain da se naputa koncept sudske istrage i njeno voenje povjerava Dravnom tuilatvu u cilju vee
efikasnosti krivinog postupka. Puna primjena novog Zakonika o krivinom postupku obezbjeuje dalju
progresivnu reformu krivinog postupka.

Cilj:

1. Pripremiti odgovarajue studije o stanju organizovanog kriminala u Regionu sa aspekta uticaja na

Crnu Goru.

3. Najei pojavni oblici

Pojaano djelovanje organizovanih kriminalnih grupa, uslijedilo je nakon smirivanja bezbjednosno-politikih

prilika u zemljama bive Jugoslavije. Uoeno je da organizovane kriminalne grupe u regionu vre razliita
krivina djela poput krijumarenje droga, ljudi, roba, oruja i eksplozivnih materija i meunarodnog
krijumarenje vozila. Voe i lanovi tih grupa su uglavnom porijeklom iz zemalja nastalih raspadom bive
Jugoslavije.

Povezanost kriminalnih grupa sa teritorije Crne Gore sa kriminalnim grupama iz inostranstva evidentna je za
gotovo sva procesuirana krivina djela organizovanog kriminala. U prethodnom periodu operativna saznanja i
neki procesuirani sluajevi pokazuju da su organizovane kriminalne grupe poinile vie ubistava i pokuaja.
Navedeno predstavlja dodatnu prijetnju radu policije i pravosudnih organa.
Pojavni oblici organizovanog kriminala su: zloupotreba opojnih droga, oruja, ekstremno nasilje, nezakonite
migracije, krijumarenje motornih vozila i drugih vrsta roba i pranje novca i dr.

39
3.1 Opojne droge

Crna Gora je ostvarila odreeni napredak u borbi protiv krijumarenja droga. Nacionalni strateki odgovor na
droge, i pratei akcioni plan, implementiraju se u koordinaciji sa novoosnovanom Nacionalnom kancelarijom
za borbu protiv droge. Nacionalna kancelarija za borbu protiv droge je poela sa radom ali nema dovoljan
broj zaposlenih. Po prvi put u Crnoj Gori sprovedeno je istraivanje u skladu sa EU metodama, o upotrebi
alkohola, droge i cigareta. Nastavljeno je sa sprovoenjem preventivnih aktivnosti. Slubenici policije i carine
su proli obuku o kontroli prekursora i krijumarenju droga. Prirunik o borbi protiv droga je distribuiran
slubenicima granine policije. Registrovan je trend rasta zaplijene nekih vrsta narkotika.

Broj procesuiranih krivinih djela koji se odnose na nedozvoljenu trgovinu opojnim drogama upuuje na
zakljuak da je to najproduktivniji vid kriminalne djelatnosti organizovanog kriminala. Podaci prikupljeni u
okviru meunarodne saradnje ukazuju na uee crnogorskih dravljana u poslovima krijumarenja i
distribucije droge koji se vre van granica drave. Postoji opravdana bojazan da se ovako steen novac
moe usmjeriti ka Crnoj Gori.

U skladu sa brojem procesuiranih predmeta i operativnim podacima, moe se zakljuiti da se najvea koliina
narkotikih sredstava doprema iz Albanije, Avganistana, Turske i June Amerike, koja se dalje prenosi prema
krajnjem odreditu u nekoj od zapadnoevropskih drava, dok se samo manja koliina narkotika zadrava u
Crnoj Gori. Ove organizovane kriminalne grupe koriste vrlo sofisticirane naine i tehnike i djeluju na
teritorijama vie zemalja, to predstavlja poseban izazov za organe za sprovoenje zakona.

3.2 Nezakonite migracije

Prepoznajui znaaj uspostavljanja efikasnog i sveobuhvatnog mehanizma borbe protiv nezakonitih migracija
i trgovine ljudima, crnogorski pravni sistem tei unaprjeenju pravnog okvira, profesionalne sofisticiranosti i
napora za sprovoenje borbe protiv ovih pojava. Pravni okvir za suzbijanje nezakonitih migracija prua
dovoljno mehanizama za njihovo uspjeno suzbijanje. Uprava policije i Kancelarija za borbu protiv trgovine
ljudima, zajedno sa pravosudnim organima, koordinisano djeluju na planu prevencije i suzbijanja nezakonitih
migracija.

Glavni organizatori nezakonitih migracija su kriminalne strukture iz regiona Zapadnog Balkana ili drava
Zapadne Evrope, pri emu se bezbjedonosno indicirana lica iz Crne Gore uglavnom pojavljuju kao dio
razgranate meunarodne kriminalne mree. U svrhe nezakonitih migracija koriste se drumski,
nekategorizovani i vodeni putevi u cilju zaobilaenja zvaninih graninih prelaza.

Nezakoniti migranti za dolazak u Crnu Goru koriste uglavnom pravce iz Albanije i Kosova. Teritorija Crne
Gore se uglavnom koristi za tranzit migranata ka naim zapadnim susjedima.

3.3 Krijumarenje motornih vozila

U Crnoj Gori su preduzete aktivnosti na otkrivanju i sprjeavanju krijumarenja motornih vozila. Policija
uspjeno otkriva kriminalne grupe koje se bave ovom vrstom kriminala i zajedno sa pravosudnim i drugim
organima sprovodi intenzivne aktivnosti na njihovom suzbijanju.

40
Meunarodno krijumarenje motornih vozila karakteriu povezivanje kriminalnih grupa iz vie drava sa
jasnom podjelom poslova. Kroz odgovarajuu mrenu strukturu i povezanost, kriminalne grupe obezbjeuje
se kontinuitet krijumarenja motornih vozila i prevara u vezi sa osiguranjem automobila i falsifikovanjem
dokumentacije.

3.4 Pranje novca

Krivina djela organizovanog kriminala su usmjerena na sticanje imovine koja se kasnije pokuava kroz
odgovarajue kanale unijeti u legalne tokove. Pranje novca predstavlja spoj organizovanog kriminala i tzv.
legalnih aktivnosti kojima tee organizovane kriminalne grupe. Novac steen vrenjem predikatnih krivinih
djela pokuava se infiltrirati u legalne tokove ekonomije. Ovdje su posebno rizine sljedee oblasti: igre na
sreu, privatizacija i izgradnja objekata, ukljuujui kupovinu nepokretnosti, luksuznih i drugih dobara kako bi
se prikrilo porijeklo novca.

Ostvaren je odreeni napredak u oblasti borbe protiv pranja novca. Zakonom o izmjenama i dopunama
Krivinog zakonika precizirani su elementi bia krivinog djela pranja novca i usvojeni su podzakonski akti za
implementaciju Zakona o sprjeavanju pranja novca i finansiranju terorizma. To bi trebalo da omogui
postizanje konkretnih rezultata u buduem periodu.

Uprava za sprjeavanje pranja novca i finansiranja terorizma je organizovana kao finansijsko-obavjetajna

jedinica administrativnog tipa. Uloga Uprave je od velike vanosti u pogledu praenja toka novca i
zamrzavanja nezakonitih novanih sredstava.

Potrebno je pojaati kapacitete USPNiFT i unaprijediti voenje statistikih podataka, koji jo uvijek nijesu
pouzdani. Neophodno je unaprijediti shvatanje obveznika izvjetavanja o njihovoj obavezi da podnose
izvjetaje Upravi, kao i nadzor nad usklaenosti obveznika izvjetavanja.

Neki nadzorni organi su utvrdili smjernice o analizi rizika na osnovu kojih e obveznici donijeti interne akte,
kojima e izraditi analizu rizika. Rezultate u ovoj oblasti treba oekivati tek u narednom periodu.

Ciljevi u odnosu na najee pojavne oblike:

1. Unaprijediti efikasnost sprovoenja finansijskih istraga;

2. Poboljati prostorno-tehniku osposobljenost subjekata koji uestvuju u procesu suzbijanja
organizovanog kriminala;
3. Unaprijediti operativno-taktike, kriminalistiko-obavjetajne i analitiko-operativne metode borbe
protiv organizovanog kriminala;
4. Unaprijediti mehanizme prikupljanja i analize podataka o ukupnom stanju organizovanog kriminala,
kao i voenje statistikih podataka o pojavnim oblicima organizovanog kriminala;
5. Sprovoditi edukaciju svih subjekata koji uestvuju u procesu suzbijanja organizovanog kriminala,
ukljuujui finansijsko i bankarsko poslovanje, promet hartija od vrijednosti i ostale rizine oblasti;
6. Obezbijediti zatitu integriteta nosilaca borbe protiv organizovanog kriminala;
7. Znaajno unaprijediti materijalni poloaj slubenika Sektora kriminalistike policije koji rade na
poslovima suzbijanja organizovanog kriminala

41
4. Prevencija

Za ostvarivanje prevencije u suzbijanju organizovanog kriminala, od velike je vanosti preduzeti mjere protiv
korupcije i ojaati ulogu raspoloivih kontrolnih i nadzornih mehanizama sistema. Identifikacija novih oblika
djelovanja organizovanog kriminala zahtijeva preduzimanje efikasnih mjera da se takvo djelovanje sprijei,
to je preduslov za uspjeno ostvarivanje prevencije. Preventivni oblik borbe protiv organizovanog kriminala
obuhvata razliite aktivnosti kojima se umanjuju mogunosti vrenja krivinih djela i poboljavaju drutveni
inioci koji sprjeavaju nastanak i razvoj organizovanog kriminala.

Udruenja graana, strukovna i profesionalna udruenja takoe mogu da uoe probleme i da pomognu u
borbi protiv novih pojavnih oblika organizovanog kriminala. Saradnja specijalizovanih dravnih organa sa
njima moe da bude od velikog znaaja prilikom uoavanja tih oblika organizovanog kriminala.

Mediji i njihov uticaj na drutvo nezaobilazan su faktor u borbi protiv organizovanog kriminala, posebno kroz
objektivno izvjetavanje o pojavnim oblicima, afirmaciju postignutih rezultata, kao i ukazivanje na tetne
posljedice koje ova pojava ima na drutvo u cjelini. U isto vrijeme, sama priroda i finansijska mo
organizovanog kriminala namee uvijek prisutnu opasnost ostvarivanja uticaja na medije radi profilisanja
javnog mnjenja i skretanja panje javnosti sa aktivnosti pojedinih kriminalnih grupa.

Sudije i tuioci u predmetima organizovanog kriminala obuavaju se u Centru za edukaciju nosilaca

pravosudne funkcije, slubenici policije na Policijskoj akademiji, ostali dravni slubenici i namjetenici u
Upravi za kadrove, a graani i javnost informiu se putem kampanja koje se organizuju od strane dravnih
organa i nevladinih organizacija. Specijalizovane edukacije se sprovode u saradnji sa brojnim meunarodnim
partnerima.

Vlada Crne Gore, uz podrku meunarodnih partnera, je uloila napore u jaanju kapaciteta organa koji se
bave otkrivanjem, gonjenjem i presuivanjem djela sa elementima organizovanog kriminala.

Ciljevi:
1. Intenzivirati sprovoenje programa optih i specijalistikih obuka za slubenike koji rade na
poslovima suzbijanja organizovanog kriminala i korupcije
2. Uvoenje mehanizama administrativnog pristupa u prevenciji organizovanog kriminala
3. Pruanje prevencije u cilju zatite rtava razliitih oblika organizovanog kriminala i korupcije

5. Saradnja izmeu dravnih organa

Nadlenost dravnih organa koji su nosioci borbe protiv organizovanog kriminala su definisane vaeim
zakonima. U okviru precizno definisanih nadlenosti, dravni organi sarauju u skladu sa propisima i
sporazumima o saradnji. Prepoznata je potreba za efikasnijom razmjenom informacija i podataka izmeu
nadlenih dravnih organa.

U cilju unaprjeenja saradnje poetkom 2010. godine formiran je Zajedniki istrani tim za borbu protiv
organizovanog kriminala i najteih oblika koruptivnih krivinih djela, koji ine dravni tuioci, predstavnici
policije, Uprave carina, Poreske uprave i Uprave za sprjeavanje pranja novca i finansiranja terorizma. Na
ovaj nain se obezbjeuje koordinirani pristup u otkrivanju i gonjenju krivinih djela korupcije i organizovanog
kriminala.

42
Poto je ovaj tim tek uspostavljen, potrebno mu je jaanje kapaciteta i tek treba da obezbijedi konkretne
rezultate. U narednom periodu treba razmotriti da li u ovaj tim treba, povremeno ili stalno, ukljuiti i
predstavnike drugih dravnih organa, kao to je Agencija za nacionalnu bezbijednost koja u svojoj
nadlenosti ima borbu protiv organizovanog kriminala.

Koordinacija aktivnosti na suzbijanju organizovanog kriminala je zahtjev koji se postavlja pred dravnim
organima u cilju njegovog uspjenog suzbijanja. Saradnja i koordinacija izmeu nadlenih organa na
dravnom nivou je od posebne vanosti, jer bez nje nije mogue postii ozbiljniji napredak u suzbijanju
organizovanog kriminaliteta. Pozitivan rezultat trai interaktivan pristup svih koji su ukljueni u proces
suzbijanja ove vrste kriminaliteta, s time da je u radu na konkretnim sluajevima nuan timski i specijalistiki
pristup.

Cilj:

1. Jaati meuinstitucionalnu saradnju svih subjekata koji uestvuju u procesu suzbijanja

organizovanog kriminala, uz timski, specijalistiki i proaktivni pristup.

6. Meunarodna saradnja

Crna Gora je lanica niza meunarodnih organizacija i inicijativa koje su usmjerene na suzbijanje
organizovanog kriminala. U Skuptini Crne Gore je doneseno vie zakona o ratifikaciji relevantnih
meunarodnih dokumenata (lista konvencija se nalazi u Aneksu I).

Organizovane kriminalne grupe djeluju transnacionalno, pa je za uspjeno suzbijanje njihovih aktivnosti

neophodno koordinirano djelovanje policije i pravosudnih organa razliitih drava. S toga borba protiv
organizovanog kriminala nije mogua bez adekvatne meunarodne saradnje na svim nivoima. Potpisano je
vie meunarodnih sporazuma o saradnji sa nadlenim organima drugih drava (lista sporazuma se nalazi u
Aneksu III).

Posebno je vano razmotriti mogunost zakljuivanja sporazuma o izruivanju lica optuenih za organizovani
kriminal kako to pitanje ne bi predstavljalo ogranienje za sankcionisanje najteih krivinih djela.

Treba razvijati neposredne kontakte izmeu pravosudnih organa drava u regionu i olakati razmjenu
podataka preko odreenih referentnih taaka odnosno organa koji e meusobno komunicirati. Sprovoenje
zajednikih istraga kada je u pitanju transnacionalni organizovani kriminal moraju imati prioritet. Potrebno je
nastaviti sa intenzivnom saradnjom s drugim dravama, posebno u dijelu nesmetanog protoka informacija o
identitetu, kretanju i aktivnosti lica, koristi ili imovine ostvarene krivinim djelom iz ove oblasti.

Ciljevi:

1. Kontinuirano primjenjivati meunarodne standarde za suzbijanje organizovanog kriminala i ratifikovati

preostale meunarodne konvencije;
2. Jaati regionalnu i meunarodnu saradnju u cilju voenja zajednikih istraga;
3. Razvijati neposredne kontakte izmeu policijskih i pravosudnih organa drava u regionu i ire i
olakati razmjenu podataka.

43
III MONITORING

Kontrola sprovoenja Strategije e se fokusirati na efekte utvrenih mjera, te u tom smislu uz kvantitativni
raditi i kvalitativni monitoring.

Kontrolu sprovoenja ove Strategije u periodu praenja Akcionog plana 2010-12. treba da nastavi da radi
Nacionalna komisija za sprovoenje Strategije borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala. Novom
odlukom definisae se sastav Nacionalne komisije, koju bi i dalje trebalo da ine predstavnici kljunih
institucija pravosua, predstavnici Skuptine, civilnog sektora, kao i predstavnici kljunih vladinih resora i
antikoruptivnih institucija.

emjeseni sistem izvjetavanja institucija po Akcionom planu integrisao bi i pratio struni tim u Upravi za
antikorupcijusku inicijativu. Statistika predmeta mogla bi i dalje biti povjerena posebnoj radnoj grupi koju bi
inili predstavnici Vrhovnog dravnog tuilatva, Vrhovnog suda i Uprave policije (Tripartitna komisija), iji rad
treba da prati i snanija informatika podrka.

O sprovoenju Akcionog plana treba estomjeseno izvjetavati domau i meunarodnu javnost.

U srednjem roku, potrebno je razmotriti mogunost redefinisanja sistema monitoringa, u cilju daljeg jaanja
mehanizama praenja i evaluacije realizovanih mjera u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala.
Opredjeljenju za modifikaciju sistema praenja Strategije i Akcionog plana treba da prethodi detaljna analiza
dosadanjeg modela, kao i komparativna analiza iskustava zemalja Regiona.

IV ZAKLJUAK
Djelovanje na suzbijanju svih oblika korupcije i organizovanog kriminala mora biti drutvena akcija najirih
razmjera, u koju e se ukljuiti svi dravni organi, zainteresovane organizacije, privredni subjekti, nevladine
organizacije, mediji i graani.

Odgovornost u sprjeavanju korupcije i najteih vidova kriminala ne pripada svima jednako. Svaka profesija,
institucija i pojedinac imaju svoj zadatak, a posebnu odgovornost u ostvarivanju definisanih ciljeva imaju
policija i pravosudni organi od ije dosljedne angaovanosti zavisi uspjeh u borbi protiv korupcije i
organizovanog kriminala. Pored represivnog djelovanja od izuzetnog znaaja je i preduzimanje preventivnih i
edukativnih aktivnosti u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala.

Ova Strategija daje analizu stanja u pogledu korupcije i organizovanog kriminala u Crnoj Gori sa ciljevima
koje treba ostvariti kako bi ukupna borba protiv korupcije i organizovanog kriminala bila uspjenija i efikasnija.
Radi ostvarivanja ciljeva Strategije za period 2010-14.godina, potrebno je izraditi prvi Akcioni plan za 2010-
2012. godinu, u kome e biti odreene mjere, nosioci, dinamika i evaluacija njihovog ostvarivanja.

44
Aneks I
Konvencije Ujedinjenih nacija koje je Crna Gora ratifikovala:
1. Konvenciju UN-a protiv transnacionalnog organizovanog kriminala sa prateim protokolima (Slubeni list
SRJ broj 6/2001), preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
2. Konvencija Ujedinjenih nacija o protivzakonitom prometu opojnih droga i psihotropnih supstanci (Beka
konvencija), (Slubeni list SFRJ - Meunarodni ugovori broj 14/90), preuzeta sukcesijom, stupila na snagu
03.06.2006. godine
3. Konvencija o krivinim djelima i nekim drugim aktima izvrenim u vazduhoplovima (Slubeni list SFRJ-
Meunarodni ugovori broj 47/70), preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
4. Meunardna konvencija protiv uzimanja talaca (Sl. list SFRJ-Meunarodni ugovori broj 09/84), preuzeta
sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
5. Meunarodna Konvencija o suzbijanju finansiranja terorizma (Slubenilist SRJ br.07/02), preuzeta
sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
6. Meunarodna konvenciju o sprjeavanju teroristikih napada bombama (Slubenilist SRJ br.12/02), preuzeta
sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
7. Konvencija UN protiv korupcije (Slubeni list SCG-Meunarodni ugovori broj 11/05), preuzeta sukcesijom,
stupila na snagu 03.06.2006. godine
8. Meunarodna Konvencija o sprjeavanju akata meunarodnog terorizma (Slubeni list SCG-Meunarodni
ugovori broj 02/06), preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
9. Meunarodna konvencija o sprjeavanju akata nuklearnog terorizma (Slubeni list SCG-Meunarodni
ugovori broj 2/2006). preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
10. Protokol o suzbijanju nezakonitih akata nasilja na aerodromima koji slue meunarodnom saobraaju
(Slubeni list SFRJ-Meunarodni ugovori broj 14/89); preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006.
godine
11. Protokol protiv nezakonite proizvodnje i prometa vatrenim orujem, njegovim djelovima, sklopovima i
municijom kojim se dopunjava Konvencija UN-a protiv transnacionalnog organizovanog kriminala (Slubeni
list SCG-Meunarodni ugovori broj 11/05), preuzet sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
12. Konvencija o kasetnoj municiji (Slubeni list CG-Meunarodni ugovori broj 4/09)

Konvencije i protokoli Savjeta Evrope koje je Crna Gora ratifikovala:

1. Graanskopravna konvenciju o korupciji (Slubeni list CG-Meunarodni ugovori", broj 1/08)
2. Krivino pravna Konvencija o korupciji (Slubeni list SRJ-Meunarodni ugovori br.02/02 i Sl. list RCG
18/05)
3. Dodatni Protokol uz Krivino pravno konvenciju o korupciji (Slubeni list CG broj 11/07)
4. Konvencija Savjeta Evrope o borbi protiv trgovine ljudima (Slubeni list CG-Meunarodni ugovori broj 4/08)
5. Konvencija Savjeta Evrope o sprjeavanju terorizma (Slubeni list CG-Meunarodni ugovori broj 5/08)
6. Konvencija Savjeta Evrope o pranju, traenju i zapljeni i konfiskaciji prihoda steenih na nezakonit nain i onih
kojima se finansira terorizam (Slubeni list CG-Meunarodni ugovori broj 5/08)
7. Konvencija o raunarskom kriminalu (Slubeni list CG-Meunarodni ugovori broj 4/09)

45
8. Dodatni protokol uz Konvenciju o raunarskom kriminalu koji se odnosi na kanjavanje akata rasizma i
ksenofobije uinjenih putem raunarskim sistema (Slubeni list CG-Meunarodni ugovori broj 4/09)
9. Drugi dodatni Protokol uz Evropsku konvenciju o meusobnom pruanju pravne pomoi u krivinim stvarima
(Slubeni list CG-Meunarodni ugovori br. 5/08)
10. Konvencija o policijskoj saradnji u Jugoistonoj Evropi (Slubeni list CG broj 1/08)
11. Sporazum o stratekoj saradnji izmeu Crne Gore i Evropske policijske kancelarije (Slubeni list CG-
Meunarodni ugovori broj 2/09).
12. Konvencija o zatiti lica u odnosu na automatsku obradu linih podataka (Slubeni list SRJ broj 01/92),
preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
13. Evropska konvencija o ekstradiciji sa dodatnim protokolima (Slubeni list SRJ br.10/01), preuzeta
sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
14. Evropska konvencija o transferu osuenih lica sa dodatnim protokolom (Slubeni list SRJ broj 04/01),
preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
15. Evropska konvencija o suzbijanju terorizma (Slubeni list SRJ broj 10/01), preuzeta sukcesijom, stupila na
snagu 03.06.2006. godine
16. Evropska konvencija o prenosu postupka u krivinim stvarima (Slubeni list SRJ br.10/01), preuzeta
sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
17. Evropska konvencija o meusobnom pruanju pravne pomoi u krivinim stvarima sa dodatnim protokolom
(Slubeni list SRJ broj 10/01 i Slubeni list SCG-Meunarodni ugovori broj 2/06), preuzeta sukcesijom,
stupila na snagu 03.06.2006. godine
18. Evropska Konvencija o meunarodnom vaenju krivinih presuda sa dodacima (Slubeni list SFRJ-
Meunarodni ugovori broj 13/02 i 02/06), preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine
19. Sporazum o saradnji u cilju sprjeavanja i borbe protiv prekograninog kriminala (Slubeni list SCG-
Meunarodni ugovori broj 05/03), preuzeta sukcesijom, stupila na snagu 03.06.2006. godine

46
Aneks II

Deset principa za unapreenje borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala u zemljama koje
pristupaju EU, zemljama kandidatima i treim zemljama 11

1. Da bi se obezbijedio kredibilitet, neophodno je da lideri i donosioci odluka imaju jasan stav protiv korupcije.
Imajui u vidu da ne postoji univerzalno primjenljiv recept za borbu protiv korupcije, treba donijeti i
implementirati nacionalne antikorupcijske strategije ili programe koji sadre istovremeno i preventivne i
represivne mjere. Ove strategije bi trebalo da budu predmet iroke diskusije na svim nivoima.
2. Sadanje i budue lanice EU treba, u potpunosti, da se usaglase sa pravnom tekovinom EU i da ratifikuju i
primijene sve vodee meunarodne anti-korupcijske instrumente tijela ije su lanice (Konvencije UN-a,
Savjeta Evrope i OECD-a). Tree zemlje treba da potpiu, ratifikuju i da primijene relevantne meunarodne
anti-korupcijske instrumente.
3. Zakoni protiv korupcije su vani, ali je vanija njihova implementacija od strane nadlenih i djelotvornih
antikorupcijskih tijela (npr. dobro obuene i specijalizovane slube kao npr. tuioci za suzbijanje korupcije).
Treba razviti ciljne istrane tehnike, statistiku i indikatore. Takoe, treba ojaati ulogu kriminalistikih slubi,
specijalizovanih ne samo za korupciju ve i za prevare, poreske utaje i pranje novca.
4. Svi graani treba da imaju jednake anse za rad u javnim slubama. Zapoljavanje i napredovanje u slubi
mora se regulisati objektivnim i na zaslugama zasnovanim kriterijumima. Plate i socijalna prava moraju biti
adekvatni. Trebalo bi zahtijevati od dravnih slubenika da uine dostupnim izvjetaje o svojoj imovini. Na
osjetljivim radnim mjestima treba praktikovati rotaciju.
5. Integritet, odgovornost i transparentnost javne uprave (pravosue, policija, carine, poreski organi, zdravstvo,
javne nabavke) treba poveati kvalitetnim upravljanjem i primjenom standarda kontrole i monitoringa, kao to
su Zajedniki okvir za procjenu efova administracija zemalja Eu i Strazburka rezolucija. Da bi se razvio
odnos povjerenja graana u javnu administraciju, vano je poveati transparentnost u njenom radu.
6. Treba donijeti i nadgledati primjenu Etikih kodeksa javnih slubenika.
7. Treba uspostaviti jasna pravila, kako u javnom tako i u privatnom sektoru, o whistle blowing-u (imajui u vidu
da je korupcija krivino djelo u kome nema direktne rtve koja bi to prijavila i bila svjedok), kao i o prijavljivanju
korupcije.
8. Treba poveati javnu svijest o netolerisanju korupcije kroz medijske kampanje i treninge usmjerene na
podizanje javne svijesti. Akcenat treba staviti na injenicu da korupcija nije prihvatljivo ponaanje ve krivino
djelo. Civilno drutvo treba da odigra vanu ulogu u prevenciji i borbi protiv ovog problema.
9. Treba uvesti jasna i transparentna pravila o finansiranju politikih partija i spoljnjoj kontroli njihovog
finansijskog poslovanja, kako bi se izbjegle prikrivene veze izmeu politiara i (nezakonitih) poslovnih interesa.
Politike partije evidentno imaju jak uticaj na donosioce odluka, ali su esto iznad zakona koji sankcioniu
podmiivanje.
10. Treba stimulisati privatni sektor da se uzdri od koruptivne prakse tako to e se donijeti pravila ponaanja ili
bijele liste

11
Komunikacija EK ka Savjetu, Evropskom parlamentu i Evropskom ekonomskom i socijalnom komitetu o sveobuhvatnoj politici
EU u borbi protiv korupcije, Brisel, 28. maj 2003; COM(2003)317;

47
Aneks III

Spisak bilateralnih ugovora o saradnji u borbi protiv organizovanog kriminala

Sporazumi koje je potpisala Vlada Crne Gore

Sporazum o saradnji izmeu Crne Gore i Vlade Republike Bugarske u borbi protiv terorizma, organizovanog
kriminala, trgovine narkoticima, psihotropnim supstancama i prekusorima, ilegalne migracije i drugi kriminalni
oblici (2005. godine);
Sporazum izmeu Vlade Crne Gore i Vlade R.Albanije o saradnji na polju borbe protiv terorizma,
organizovanog kriminala, trafikinga, kao i ostalih nelegalnih aktivnosti (2003. godine);
Sporazum izmeu Vlade Crne Gore i Vlade Republike Turske o policijskoj saradnji (2007. godine);
Sporazum izmeu Vlade Republike Slovenije i Vlade Crne Gore o saradnji u borbi protiv organizvoanog
kriminala, trafikinga ljudi i ilegalnih migracija, trafikinga nedozvoljenim drogama i prekusorima, terorizma i
ostalih oblika kriminala (2006. godine);
Sporazum izmeu Vlade Crne Gore i Vijea ministra BiH o saradnji u borbi protiv terorizma, organizovanog
kriminala, nelegalne trgovine narkoticima, psihosomatskim supstancama i prekursorima, ilegalnih migracija i
ostalih krivinih djela (2007. godine);
Sporazum izmeu Vlade RCG i Vlade R. Makedonije o saradnji u borbi protiv terorizma, organizovanog
kriminala, ilegalne trgovine narkoticima, psihotropnim supstancama i prekursorima, ilegalnim migracijama, i
drugim krivinim elima (2003. godine);
Memorandum o razumijevanju o policijskoj saradnji izmeu Vlade RCG i Misije prelazne administracije UN na
Kosovu UNMIK (2003. godine)

Sporazumi koje je potpisalo MUP i JU / Uprava policije

Sporazum izmeu MUP-a Crne Gore i MUP-a Republike Hrvatske o policijskoj saradnji (2005. godine);
Sporazum izmeu MUP-a Crne Gore i Saveznog MUP-a Republike Austrije o policijskoj saradnji (2004.
godine);
Protokol o policijskoj saradnji izmeu MUP-a Crne Gore i MUP-a Rumunije (2006. godine);
Protokol izmeu MUP-a Crne Gore i MUP-a Republike Srbije, o saradnji u borbi protiv terorizma,
organizovanog kriminala, ilegalne trgovine narkoticima, psihotropske supstance i prekusori, trgovine ljudima,
ilegalne migracije i drugih krivinih ela, kao i saradnji u drugim oblastima iz njihove nadlenosti (2003.
godine);
Sporazum o saradnji izmeu MUP-a Crne Gore i MUP-a Ruske federacije iz 2008. godine.

OBLAST SPRJEAVANJA PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORIZMA

Sporazumi koje je potpisala USPNiFT

Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Srbije,16.04.2004.godine

Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Albanije, 16.04.2004.godine,
Sporazum o meusobnoj saradnji saradnji FOS BIH,19.04.2005.godine,
Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Makedonije, 29.10.2004.godine,
Sporazum o meosobnoj saradnji sa (FIC) - Finansijskim Informativnim Centrom UNMIK Kosovo
07.12.2004.godine,
Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Slovenije 28.12.2004.godine
Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Hrvatske, 24.03.2005. godine,
Sporazum o me. saradnji sa FOS Bugarske,11.04.2006.godine,
Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Portugalije,11.06.2007.godine,

48
 Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Rusije, 07.09.2007.godine,
Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Poljske, 15.11.2007.godine,
Sporazum o meusobnoj saradnji sa FOS Rumunije 10.10.2008.dodine,
Sporazum o meusobnoj saradnji sa Fin CEN, 22.10.2008.godine,
Sporazum o saradnji sa FIC EULEX-a Misijom na Kosovu,20.02.2009.godine,
Sporazum o meusobnoj saradnji sa Dravnim komitetom za finansijski nadzor Ukrajine 27.05.2009.godine,
Sporazum o meusobnoj saradnji sa Jedinicom za sprjeavanje pranja novca i sumnjivih sluajeva - FIU
Ujedinjenih Arapskih Emirata, 06.07. 2009. godine,
Regionalni protokol o borbi protiv pranja novca u cilju unapreenja regionalne saradnje, potpisan je od strane
predstavnika FIU Crne Gore, Srbije, Albanije, Slovenije, Hrvatske, BiH na II Regionalnoj konferenciji
Finansijsko obavjetajnih slubi, u aprilu 2008. godine.

CARINSKA SARADNJA
Sporazum izmeu Vlade SFRJ i Vlade Narodne Republike Poljske o saradnji i uzajamnoj pomoi u carinskim
pitanjima(potpisan 9.maja 1967.god. u Varavi),
Sporazum o admin.pomoi u spreavanju, otkrivanju i suzbijanju carinskih prekraja izmeu Vlade SFRJ i
Vlade Republike Francuske(potpisan 28. aprila 1971. god. u Beogradu),
Ugovor izmeu SFRJ i Savezne Vlade Republike Njemake o uzajamnoj administrativnoj pomoi u
spreavanju, otkrivanju i suzbijanju povreda carinskih propisa (potpisan 2. aprila 1974. god. u Bonu),
Sporazum izmeu SFRJ i Republike Austrije o administrativnoj pomoi u carinskim pitanjima u cilju suzbijanja
povreda carinskih propisa (potpisan 15. marta 1978.god u Beogradu),
Sporazum izmeu saveznog Izvrnog Vijea Skuptine SFRJ i Vlade Republike Grke o saradnji i uzajamnoj
pomoi u carinskim pitanjima(potpisan 4.oktobra 1983 god. u Atini),
Sporazum izmeu Saveznog izvrnog vijea Skuptine SFRJ i Vlade Narodne Republike Kine o saradnji u
carinskim pitanjima(potpisan 23.januara.1989 god.u Beogradu),
Sporazum izmeu Saveznog izvrnog vijea SFRJ i Vlade Sjedinjenih Amerikih Drava o uzajamnoj pomoi
izmeu njihovih Uprava carina(potpisan 11.04.1990 u Beogradu),
Sporazum izmeu savezne Vlade SRJ i Vlade Ruske Federacije o saradnji i uzajamnoj pomoi carinskih
slubi(potpisan 6.novembra 1996g od u Moskvi),
Sporazum izmeu Savezne Valde SRJ i Vlade Republike Makedonije o carinskoj saradnji i uzajamnoj pomoi
(potpisan 4.septembra 1996god u Skoplju),
Sporazum izmeu Savezne Vlade SRJ i Vlade Republike Bugarske o carinskoj saradnji i uzajamnoj pomoi
(potpisan 4 juna 1997 god u Beogradu),
Sporazum izmeu Savezne Vlade SRJ i Vlade eke Republike o uzajamnoj pomoi u carinskim pitanjima
(potpisan 9.septembra 1998 u Beogradu),
Sporazum izmeu Savezne Vlade SRJ i Vlade Rumunije o carinskoj saradnji i uzajamnoj administrativnoj
pomo i u spreavanju, istraivanju i suzbijanju carinskih prekraja (potpisan 14.januara 1998 u Beogradu),
Sporazum izmeu Savezne VladeSRJ i Vlade Republike Maarske o saradnji i uzajamnoj pomoi u carinskim
pitanjima (potpisan 24. septembra 1998 u Beogradu),
Sporazum izmeu Savezne Vlade SRJ i Vlade Republike Slovake o carinskoj saradnji (potpisan 28.marta
2001.god u Beogradu),
Sporazum izmeu Savezne Republike Jugoslavije i Bosne i Hercegovine o carinskoj saradnji i uzajamnoj
pomoi (potpisan 18.decembra 2001god u Sarajevu),
Sporazum o uzajamnoj admin. Pomoi izmeu Savezne Vlade SRJ i Vlade Republike Italije u
spreavanju,istraivanju i suzbijanju carinskih prekraja( potpisan 10.novembra 1965 u Beogradu),
Sporazum o uzajamnoj administrativnoj pomoi izmeu Savezne Vlade SRJ i Vlade Republike Turske u
spreavanju, istraivanju i suzbijanju carinskih prekraja (potpisan 6.februara 2002 god u Istanbulu),
Sporazum izmeu Vlade Republike Crne Gore i Vlade Republike Hrvatske o uzajamnoj pomoi o carinskim
pitanjima (potpisan 09. decembar 2005 u Podgorici),

49
 Sporazum izmeu Vlade Republike Crne Gore i Savjeta Ministara Republike Albanije o uzajamnoj pomoi o
carinskim pitanjima (potpisan 26.decembar. 2005 u Tirani),
Sporazum izmeu Vlade Republike Crne Gore i Savjeta Ministara Republike Albanije o uzajamnoj pomoi o
carinskim pitanjima (potpisan 26.decembar. 2005 u Tirani),
Sporazum izmeu Vlade Islamske Republike Irana i Vlade Republike Srbije i Vlade Republike Crne Gore o
uzajamnoj pomoi i saradnji u carinskim pitanjima (potpisan 01.juna 2005. u Teheranu),
Memoranduma o razumijevanju izmeu Uprave carina Crne Gore i carinske slube Misije privremene
administracije Ujedinjenih Nacija na Kosovu (UNMIK) o saradnji i uzajamnoj administrativnoj pomoi u
carinskim pitanjima (potpisan 19. novembra 2004. u Podgorici)
Uprava carina ostvaruje saradnju shodno ANEKSU 5 o meusobnoj administrativnoj saradnji u carinskim
pitanjima Sporazuma o izmjeni i pristupanju centralno evropskom sporazumu o slobodnoj trgovini CEFTA
2006. Zemlje potpisnice CEFTA sporazuma izmeu kojih se odvija saradnja shodno naprijed pomenutom
Aneksu su: Republika Albanija, Bosna i Hercegovina, Republika Hrvatska, Republika Makedonija, Republika
Moldavija, Crna Gora, Republika Srbija i UNMIK /Kosovo. Ovaj sporazum predstavlja dopunu sporazuma o
uzajamnoj pomoi u carinskim pitanjima koji mogu ili su ve zakljueni izmeu zemalja potpisnica CEFTA
Sporazuma.
Sporazum o saradnji izmeu Vrhovnog dravnog tuilatva Crne Gore i Dravnog odvjetnitva Republike
Hrvatske, o borbi protiv organizovanog kriminala
Sporazum o saradnji izmeu Vrhovnog dravnog tuilatva Crne Gore i Kancelarije tuilatva Bosne i
Hercegovine,
Sporazum o saradnji izmeu Vrhovnog dravnog tuilatva Crne Gore i Javnog tuilatva Republike Srbije,
Sporazum o saradnji izmeu Vrhovnog dravnog tuilatva Crne Gore Tuilatva za ratne zloine Republike
Srbije,
Sporazum o saradnji izmeu Vrhovnog dravnog tuilatva Crne Gore i Kancelarijom EULEX-a- Specijalnim
tuilatvom Republike Kosovo,
Sporazum o saradnji izmeu Vrhovnog dravnog tuilatva Crne Gore i Kancelarije generalnog tuilatva
Republike Albanije,
Sporazum o saradnji izmeu Vrhovnog dravnog tuilatva Crne Gore i Generalnog tuilatva Ukrajine,

Sporazumi koje je potpisala Uprava za antikorupcijsku inicijativu

Memorandum o saradnji izmeu Uprave za antikorupcijsku inicijativu Crne Gore i Komisije za sprjeavanje
korupcije Slovenije (april 2008. godine)
Memorandum o saradnji izmeu Uprave za antikorupcijsku inicijativu Crne Gore i Komisije za sprjeavanje
korupcije Makedonije (jul 2008. godine)
Memorandum o saradnji izmeu Uprave za antikorupcijsku inicijativu Crne Gore i Slubom za antikorupciju u
Italiji (septembar 2009. godine)
Memorandum o saradnji izmeu Uprave za antikorupcijsku inicijativu Crne Gore i Slubom za unutranju
administrativnu kontrolu i antikorupciju pri Savjetu Ministara Albanije (maj 2010. godine)

50
Aneks IV
TABELA SA ZBIRNIM PODACIMA
ZA KRIVINA DJELA SA ELEMENTIMA KORUPCIJE iz nadlenosti osnovnih sudova
u predmetima po krivinim prijavama primljenim u rad u periodu od 01.01.2006 do 31.12.2009.godine sa stanjem rijeenosti na dan
31.12.2009.godine
Br.prijava Br.lica
Uprava policije i drugi podnosioci krivinih prijava
1039 1701

D Odluke tuilaca po prijavama Br.predmeta Br.lica

RAVNI TUIOCI Odbaaj prijave 510 858
Optuni predlog 19 28
Optunica bez sprovoenja istrage-neposredna optunica 12 14
Zahtjev za sprovodjenje istrage 345 523
Predlog za preduzimanje istranih radnji - -
Prijave koje su na kraju izvj.perioda ostale u pretkriv.postupku kod drugih organa 139 251
po zahtjevu tuioca za prikupljanje potrebnih obavjetenja
Ustupljene su na nadlenost Specijalnom tuiocu 14 27

Prethodni postupak - istraga Br. predmeta Br.lica

SUDOVI Primljeno zahtjeva za sprovodjenje istrage 345 523
Donijeto rjeenje o sprovodjenju istrage 345 523
Nije donijeto rjeenje o sprovodjenju istrage - -
Zavrena istraga i spisi vraeni tuiocu 246 351
Istraga u toku 99 172

DRAVNI Odluke tuilaca u predmetima po zavrenim istragama Br.predmeta Br.lica

TUIOCI Odustanak od gonjenja 73 104
Optunica nakon sprovedene istrage 173 247
UKUPNO: 246 351

SUDOVI Optuenja kod suda Br.predmeta Br.lica

Primljeno optuenja (optuni predlog, neposredna optunica i optunica nakon 204 289
sprovedene istrage)
Glavni pretres i presuda Br.predmeta Br.lica
Krivini postupak zavren presudom 176 238
Krivini postupak u toku 28 51
Osudjujuom presudom 91 123
Odbijajuom presudom 15 23
Oslobadjajuom presudom 70 92
Postupak po pravnim ljekovima Br.predmeta Br.lica
albi tuioca 100 147
Postupak po albi okonan 69 85
Postupak po albi nije okonan 30 61
alba uvaena 27 38
alba odbijena 42 47
alba okrivljenog 7 10
Pravosnane presude 121 139

51
 PODACI ZA KRIVINA DJELA SA ELEMENTIMA KORUPCIJE
IZ NADLENOSTI ODJELJENJA ZA SUZBIJANJE ORG. KRIMINALA, KORUPCIJE,
TERORIZMA I RATNIH ZLOINA
Br. Prijava Br.lica
UKUPNO: 44 90
Period od
Odbaaj krivine prijave 6 12
01.09.2008. do
Ustupljene krivine prijave 1 5
31.12.2009g.
Podnijeto zahtjeva za sprovodjenje istrage 35 74
Podignuto optunica nakon sprovedene istrage 29 55
Istrani postupak u toku 2 4
Istraga zavrena, spisi kod tuioca 1 9
Obustava istrage - -
Ustupljen predmet nakon istrage osnovnom tuilatvu 2 2
Neposredna optunica - -
Predmeti u kojima je optuba rijeena presudom (kazna zatvora) 14 15
Predmeti u kojima optuba nije rijeena 13 35
Prijave koje se nalaze u fazi prethodnih obavjetenja 2 4
Rijeeno na drugi nain svjedok saradnik - -
Preuzeti predmet-optunica drugih tuilatava 22 38
Rijeena optuenja drugih tuilatava 12 20
Postupak po pravnim ljekovima Br.predmeta Br.lica
albi tuioca 7 10
Postupak po albi okonan 2 3
Postupak po albi nije okonan 5 7
alba uvaena - -
alba odbijena 2 3

Pravosnane presude 7 7
*U est predmeta protiv est lica donijeta je osudjujua presuda. U svim predmetima izreene su zatvorske kazne.
U jednom predmetu protiv jednog lica donijeta je odbijajua presuda zbog odustanka dravnog tuioca od optube.

Kod osnovnih i viih sudova u Crnoj Gori na dan 31.12.2009.godine, bilo je ukupno u radu 585 krivinih predmeta
sa elementima korupcije iz 2009. i ranijih godina. Od tog broj rijeeno je 499 predmeta, od ega 231 osudjujuom
presudom, 199 oslobadjajuom presudom, 55 odbijajuom presudom i 14 odbaajem optube.
U 390 predmeta odluka je pravosnana 12 .
U ostalim predmetima postupak je po albi.
Ostalo je nerijeeno 86 predmeta.
Istranih predmeta za krivina djela sa elementima korupcije bilo je ukupno u radu 380 predmeta (od ega 35 iz
nadlenosti Specijalnog tuioca).
Od tog broja rijeeno je 278 predmeta (od ega 32 predmeta iz nadlenosti Specijalnog tuioca).
Istraga je u toku u 102 predmeta (od ega 3 predmeta iz nadlenosti Specijalnog tuioca).

12
Donijete su pravoznane presude za predmete iz 2005. i ranijih godina (262 predmeta protiv 346 lica), zatim predmete
iz perioda 2006-09. godina takodje iz nadlenosti Osnovnih sudova (121 predmet protiv 139 lica), kao i predmete iz nadlenosti
Odjeljenja za suzbijanje korupcije, organizovanog kriminala, terorizma i ratnih zloina (7 predmeta protiv 7 lica). Od tog broja, u 117
predmeta donijeta je osudjujua presuda (107+64+6) protiv 195 lica (123+66+6), od ega u 53 predmeta (27+20+6) protiv 57 lica
(31+20+6) izreena je zatvorska kazna.

52
 TABELA SA PODACIMA ZA KRIVINA DJELA
ORGANIZOVANOG KRIMINALA
Br.Prijave Br.lica
Period 01.01.2006 UKUPNO: 55 336
31.12.2009. Odvaaj krivine prijave 1 1
Ustupljene krivine prijave 13 56
Podnijeto zahtjeva za sprovodjenje istrage 40 277
Podignuto optunica nakon sprovedene istrage 34 246
Istrani postupak u toku 2 20
Istraga Zavrena spisi dostavljeni tuiocu na odluku u roku od 2 10
15 dana
Obustava istrage 1 5
-
Neposredna optunica -
Predmeti u kojima je optuba rijeena 23 137
Predmeti u kojima optuba nije rijeena 11 77
Rijeeno na drugi nain svjedok saradnik 1 1
POSTUPAK PO PRAVLNIM LJEKOVIMA Br.predmeta Br.lica
ALBE TUIOCA 20 91
Postupak po albi okonan 13 56
Postupak po albi nije okonan 7 35
alba uvaena 6 28
alba odbijena 7 28
Pravosnane presude 12* 59
Napomena: jedan predmet organizovanog kriminala iz 2005.godine zavren je u 2009.godini.

Predmeta organizovanog kriminala bilo je ukupno u radu 34.

Od tog broja rijeena su 23 predmeta, od ega 20 osudjujuom presudom, 2 odlobadjajuom
presudom i jedan obustavom postupka.
U 12 predmeta odluka je pravosnana.
U ostalim predmetima postupak je po albi.
Ostalo je nerijeeno 11 predmeta.
Istranih predmeta organizovanog kriminala bilo je ukupno u radu 40.
Od tog broja rijeeno je 38 predmeta,
Ostalo je nerijeeno 2 predmeta.

Tripartitna komisija je stanovita da je postignut oigledan napredak u rjeavanju predmeta sa

elementima korupcije i organizovanog kriminala.
Da bi se postigla jo vea efikasnost i aurnost, ukazuje se potreba za kvalitetnijim vjetacima finansijske
struke i nastavak edukacije svih subjekata koji uestvuju u otkrivanju, gonjenju i presudjenju ovih predmeta.

53
 PREGLED RJEAVANJA ZAOSTALIH PREDMETA, iz 2008. i ranijih godina sa procentom smanjenja
zaostalih predmeta na da 31.12.2009.godine

VRHOVNI SUD CRNE GORE

PROCENAT
UKUPNO SMANJENJA
Nerijeeni Rijeeno iz
Vrhovni sud Rijeeno iz Rijeeno iz Rijeeno iz RIJEENO ZAOSTALIH
predmeti na dan 2005. i ranijih
CG 2006. 2007. 2008. ZAOSTALIH PREDMETA
1.01.2009. godina
PREDMETA na dan
101.2010.
- - - - - -
UKUPNO: 2 0 0 0 2 2 100%
APELACIONI SUD CRNE GORE
PROCENAT
UKUPNO SMANJENJA
Nerijeeni Rijeeno iz
Apelacioni Rijeeno iz Rijeeno iz Rijeeno iz RIJEENO ZAOSTALIH
predmeti na dan 2005. i ranijih
sud CG 2006. 2007. 2008. ZAOSTALIH PREDMETA
1.01.2009. godina
PREDMETA na dan
1.01.2010.
- - - - -
UKUPNO: 487 - - - 487 487 100%
UPRAVNI SUD CRNE GORE
PROCENAT
UKUPNO SMANJENJA
Nerijeeni Rijeeno iz
Upravni sud Rijeeno iz Rijeeno iz Rijeeno iz RIJEENO ZAOSTALIH
predmeti na dan 2005. i ranijih
CG 2006. 2007. 2008. ZAOSTALIH PREDMETA
1.01.2009. godina
PREDMETA na dan
1.01.2010.
- - - - - -
UKUPNO: 1620 - - 15 1605 1620 100 %
VII SUD U PODGORICI
PROCENAT
UKUPNO SMANJENJA
Nerijeeni Rijeeno iz
Vii sud u Rijeeno iz Rijeeno iz Rijeeno iz RIJEENO ZAOSTALIH
predmeti na dan 2005. i ranijih
Podgorici 2006. 2007. 2008. ZAOSTALIH PREDMETA
1.01.2009. godina
PREDMETA na dan
1.01.2010.
- - - - - -
UKUPNO: 5524 92 95 779 4295 5261 95,23%
VII SUD U BIJELOM POLJU
PROCENAT
UKUPNO SMANJENJA
Vii sud u Nerijeeni Rijeeno iz
Rijeeno iz Rijeeno iz Rijeeno iz RIJEENO ZAOSTALIH
Bijelom predmeti na dan 2005. i ranijih
2006. 2007. 2008. ZAOSTALIH PREDMETA
Polju 1.01.2009. godina
PREDMETA na dan
1.01.2010.
- - - - - -
UKUPNO: 2190 2 5 590 1572 2169 99,04%
PRIVREDNI SUD U PODGORICI
PROCENAT
UKUPNO
Privredni Nerijeeni Rijeeno iz SMANJENJA
Rijeeno iz Rijeeno iz Rijeeno iz RIJEENO
sud u predmeti na dan 2005. i ranijih ZAOSTALIH
2006. 2007. 2008. ZAOSTALIH
Podgorici 1.01.2009. godina PREDMETA
PREDMETA
na dan

54
 1.01.2010.
- - - - - -
UKUPNO: 1124 39 65 106 659 869 77,3%
PRIVREDNI SUD U BIJELOM POLJU
PROCENAT
Privredni UKUPNO SMANJENJA
Nerijeeni Rijeeno iz
sud u Rijeeno iz Rijeeno iz Rijeeno iz RIJEENO ZAOSTALIH
predmeti na dan 2005. i ranijih PREDMETA
Bijelom 2006. 2007. 2008. ZAOSTALIH
1.01.2009. godina na dan
Polju PREDMETA
1.01.2010.
UKUPNO: 423 4 1 6 389 400 94,56%
OSNOVNI SUDOVI
PROCENAT
Rijeeno iz UKUPNO SMANJENJA
Nerijeeni
Osnovni 2005. i Rijeeno Rijeeno Rijeeno RIJEENO ZAOSTALIH
predmeti na PREDMETA
sud ranijih iz 2006. iz 2007. iz 2008. ZAOSTALIH
dan 1.01.2009. na dan
godina PREDMETA
1.01.2010.
Herceg Novi 1.797 212 129 203 708 1.252 70 %
Bijelo Polje 1.132 8 28 132 835 1.003 88,6 %
Cetinje 1.010 9 25 107 596 737 72,97 %
Ulcinj 2.200 406 192 294 660 1.552 70,54%
Roaje 289 3 5 14 238 260 90%
Pljevlja 369 1 4 34 211 250 67,75%
abljak 31 0 0 1 28 29 93,54%
Plav 156 2 1 8 130 141 90,38%
Berane 653 0 15 46 430 491 75,19%
Kolain 405 61 61 92 307 521 100%
Bar 2.490 183 161 352 1.254 2.033 82%
Niki 2.841 124 182 340 1.821 2.467 86,83%
Danilovgrad 768 28 12 31 420 491 63,93%
Kotor 3.463 626 197 538 1.292 2.653 76,60%
Podgorica 15.752 2.108 836 1.529 4.920 9.393 60%
UKUPNO: 33.356 3.771 1.848 3.721 13.850 23.273 70%
UKUPNO RIJEENO ZAOSTALIH PREDMETA
KOD SVIH SUDOVA U CRNOJ GORI
PROCENAT
UKUPNO SMANJENJA
Nerijeeni Rijeeno iz
Svi sudovi Rijeeno iz Rijeeno iz Rijeeno iz RIJEENO ZAOSTALIH
predmeti na dan 2005. i ranijih
u Crnoj Gori 2006. 2007. 2008. ZAOSTALIH PREDMETA
1.01.2009. godina
PREDMETA na dan
1.01.2010.

UKUPNO: 44.726 3.908 2.014 5.217 22.857 34.081 76,19%

55