Jednoliko pravocrtno gibanje

s s2 s1
v konst.
t t 2 t1

Za t1 = 0, s1 = 0, t2 t, s2 s moemo pisati:

s
v
t

odnosno: s = vt

Ako je tijelo do poetnog trenutka prelo put s0 , tada

je:
s = so + vt
 v,t - graf a,t - graf

v a

v s

t t
t
s,t - graf
t/s 0 1 2 3 4 5 6
s = (1 m s-1 ) t
s/m 0 1 2 3 4 5 6

s = (2 m s-1 ) t t/s 0 1 2 3 4 5 6
s/m 0 2 4 6 8 10 12

s/m
12 s = (2 m s-1 ) t
10
8
6 s = (1 m s-1 ) t
4
2
0
0 1 2 3 4 5 6 t/s
Primjeri 1 i 1: Neko se tijelo giba jednoliko pravocrtno te za
dvije sekunde prijee 4 m, zatim jednu sekundu stoji da bi
se idue etiri sekunde gibalo u suprotnom smjeru i prelo
6 m. Nacrtajmo graf: a) pomaka (x,t - graf), b) puta (s,t -
graf).

a) x/m
5
4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6 7 t/s
-1
-2
b)

s/m
12
10
8
6
4
2
0
0 1 2 3 4 5 6 7 t/s
 Prema grafovima pomaka i puta nacrtajmo grafove brzine
po pomaku i putu.

graf brzine po pomaku

vx ( 02) 4 m - 0 m 2 m s -1 vx/m s-1

2s-0s
2
4m-4m
v x ( 2 3) 0 m s -1 1
3s -2s
0
1 2 3 4 5 6 7 t/s
-2m-4m
vx (37 ) 1,5 m s -1 -1
7 s -3s
 graf brzine po putu

vs/m s-1
4 m-0 m
vs ( 0 2 ) 2 m s -1 2
2s-0s

4m-4m 1
vs ( 2 3) 0 m s -1
3s -2s

10 m - 4 m 0
v x ( 3 7 ) 1,5 m s -1 0 1 2 3 4 5 6 7 t/s
7 s -3s
Primjeri 2 i 2: Slika prikazuje graf brzine po pomaku za neko
gibanje. Izraunajmo pomak i put 6 s nakon poetka gibanja.

vx/m s-1
2
1
0 1 2 3 4 5 6 7 t/s
-1
-2
-3
-4

pomak: x = 2 m s-1 4s 4 m s-1 2 s = 8 m 8 m = 0 m

put: s = 2 m s-1 4s + 4 m s-1 2 s = 8 m + 8 m = 16 m
Prema grafu brzine nacrtajmo:
a) grafove pomaka i puta

graf pomaka

x/m
10
8
6
4
2
0
-2 1 2 3 4 5 6 7 t/s
-4
 graf puta

s/m
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
0 1 2 3 4 5 6 7 t/s
b) graf brzine po putu

vs/m s-1
4
3
2
1
0
0 1 2 3 4 5 6 7 t/s
Zadatak 1: Gibajui se stalnom brzinom du rijeke, motorni
amac u 10 sati i 15 minuta proe ispod mosta. U 10 sati i 17
minuta amac je od mosta udaljen 1200 m. Kolika je brzina
amca?

Rjeenje:
t1 = 10 h 15 min
t2 = 10 h 17 min t = 2min = 120 s
s = 1200 m
v=? s 1200 m
v
t 120 s

v = 10 m s-1
 Zadatak 2: Slika prikazuje grafove pomaka dvaju tijela
koja se gibaju po istom pravcu.

x/m a) Kolike su brzine tijela?

-1 v
80 m
160 vA
160 m
5,3 m s , B 2,7 m s -1

B 30 s 30 s
120
80 A b) Kolika je poetna udaljenost meu
tijelima?
40 so = 80 m
0 10 20 30 t/s c) Kada e tijelo A sustii tijelo B?
t = 30 s
d) Kolike e putove do tada prijei tijela?
sA = 160 m , sB = 80 m
Do rjeenja pod c) i d) moemo doi i raunski:

sA

A C
so B sB

sA = vA t , sB = vB t , sA - sB = so , vAt - vB t= so , t(vA - vB ) = so
s0 80 m
t= , t = 30 s
v A vB 160 80
m s -1 m s -1
30 30
160
sA m s -1 30 s , sA = 160 m
30
80
sB m s -1 30 s , sB = 80 m
30
Zadatak 3: Za koje bi se vrijeme nakon poetka gibanja
susrela tijela iz prethodnog zadatka kada bi se gibala
jedno prema drugom? Kolike bi putove tijela prela do
susreta? Rijeite grafiki i raunski.
sA C sB
x/m A B
160 so
120 sA = vA t , sB = vB t , sA + sB = so
80 A
vAt + vB t = so , t(vA + vB )= so
40 B s0 80 m
0 t , t = 10 s
v A vB 5,3 m s 2,7 m s
-1 -1
0 10 20 30 t/s
sA = 5,3 m s-1 10 s , sA = 53 m
sB = 2,7 m s-1 10 s , sB = 27 m
Zadatak 4: Na slici je x,t- graf gibanja nekog tijela. Nacrtajte
s,t-graf i graf brzine po putu i pomaku.

x/m s,t - graf

6 s/m
16
4
12
2
8
0
2 4 6 t/s 4
-2 0
0 2 4 6 t/s
 graf brzine po putu

4m-0m
vs ( 0 2 ) 2 m s -1 vs/m s-1
2s-0s
4
10 m - 4 m
vs ( 2 4 ) 3 m s -1 2
4s-2s

18 m - 10m) 0
vs ( 4 6 ) 4 m s -1 0 2 4 6 t/s
6s-4s
 graf brzine po pomaku

vx/m s-1
4
4m-0m
v x ( 0 2) 2 m s -1 2
2s-0s
0
2m-4m 2 4 6 t/s
v x ( 2 4) 3 m s -1
4s-2s -2

6 m - (-2 m)
v x ( 46) 4 m s -1
6s-4s