COLOCACIN DO PRONOME TONO

1. Por regra xeral, o pronome tono vai colocado sempre posposto (encltico) ao verbo e pegado a el e
nunca inicia unha construcin.

Gustoume a pelcula
Onte vinte pola ra
2. A considerada orde habitual destas formas en galego aplcase a todos estes casos:

- Na oracin simple e nas principais das subordinadas.

- En xeral, coas formas dos indefinidos algn, outro, un, os mis, os demais, moito, moi, pouco,
1
tal, tanto, tan, mis, menos, demasiado, por admitiren pausa tras de si .
POSPOSTOS

- Sempre coas formas dos indefinidos: cada, varios, certo.

- Cos adverbios e locucins adverbiais: hoxe, onte, ma ,antonte, trasantonte, o outro antonte,
pasadoma, antano, hogano, antes, daquela, entn, despois, ao pouco, de al a pouco, de aqu a
pouco, arreo, seguido, deseguida, s veces, aos poucos, a mido, encima, arriba, enriba, derriba,
abaixo, embaixo, debaixo, diante, atrs, detrs, arredor, dentro, fra, en fronte, lonxe, preto, cerca,
ao lado, a carn, a rente(s), ao p, de sotaque, de speto, de repente, de golpe.
2
- As oracins coordinadas comprtanse como simples hora de situarmos os pronomes .

3. Hai determinados casos que provocan que o pronome vaia anteposto (procltico) dicir, que estea
diante do verbo.

- Oracins desiderativas.
3
- Cando a oracin vai introducida por un pronome ou adverbio exclamativo ou interrogativo .
4
- Nunha construcin negativa ou que comeza por unha conxuncin ou adverbios negativos .
- Cos indefinidos ningun, nada, ningn, algo, algun, ambos, bastante, calquera, entrambos, mesmo,
ANTEPOSTOS

todo, por non admitiren pausa tras de si.

- Cos adverbios acaso, anda, ata/at (=incluso, mesmo) axia, case, disque, enseguida, eis, igual,
incluso, mesmo, quizais, seica, sempre, s, si, talvez, tamn, velaqu, vela, xa.
- Nas oracins subordinadas introducidas por conxuncins e locucins conxuntivas moi variadas:
que, como, cando, mentres, onde, a fin de que, a pesar de que, anda que, de non ser que, para que,
5
por causa de que, porque, posto que, se, sempre que, de modo que
- Cando se altera a orde lineal dos elementos dunha oracin por razns moi variadas entre as que
pode estar a nfase (Ex.: Doado cho puxeron / Vacas tolas lles chamamos aqu / Ganas me deron de
marchar / Cedo nos deixas / Mellor vos fora metelo en comida)
6
-En enunciados nos que se enfatiza o suxeito: Ti o dixeches.
4. Existe un grupo de adverbios que, segundo admitan ou non pausa tras de si, dan lugar a que o
pronome poida ir anteposto ou posposto. Iso si, a escolla dunha opcin ou da outra comportar cambios
no significado.

- Os adverbios: aqu, al, a, al, ac, al, ac, acol, as, logo, agora, sequera ... (Ex.: Aqu dse moita
froita/Aqu o tes // As pasbame mellor o tempo/As che a vida // Logo cho fago/Logo fgocho// Agora
vos atendo/Logo atndovos // Sequera lvanos festa/Sequera nos levara festa)
- Os adverbios en mente: Verdadeiramente, che unha ocasin inmellorable./Dificilmente se
ANTEPOSTOS OU POSPOSTOS

equivocaba (adverbio integrado plenamente no predicado)

- Cando o infinitivo vai precedido de preposicin , conxuncin ou de negacin: Veo para pedirche
(ou para che pedir) a ta comprensin// Non teo mis que che dicir (ou que dicirche)// unha lstima
non cho facer (ou non facercho).
- Cando o xerundio vai precedido de preposicin ou de negacin: En levndome ao cine, cambio de
opinin/En me levando ao cine//Non lle tocando (ou non tocndolle) no dela, non se tia por que
molestar.
- Coa conxuncin pois: A ti, pois mo preguntas, direicho//Non tia nada, pois dralle os cartos todos a
ela.
- A locucin conxuntiva as que: As que lle pareceu, mandou chamar por ns//Teo moito traballo, as
que dixame en paz.

5. Hai casos nos que nos atopamos con varias posibilidades para a colocacin do pronome tono e que
deben formar parte dun grupo propio.

- Cunha perfrase verbal de dous membros: Estame doendo a cabeza/Est dondome a cabeza.
VARIAS
OPCINS

- Dependendo dunha perfrase verbal formada por tres elementos: Debe de habelas nalgn sitio/Dbeas
de haber/Debe de as haber.
- Con complexos verbais que non chegan a constitur unha perfrase, pero nos que o pronome se
7
comporta dun xeito semellante aos casos anteriores. Ex.: Quera levalo ao concerto/Querao levar.

1
De non producirse a devandita pausa e darse unha entoacin enftica, podemos atoparnos coa
anteposicin do pronome. As: Algn lle traeras/Outro cho far/Tanto me ten/Demasiado o saba el.
2
As coordinadas disxuntivas con ou presentan das posibilidades. Ex.: Ou falas ou che acabo con canto
tes (presntase, na construcin, dous membros excluntes) // Alberte albanel, ou foino (un membro non
excle ao outro).
3
Non chega con que exista entoacin interrogativa ou exclamativa. Vxanse: Fixchesmo?/E a ti
deixronche algo? Incrible, levrono!
4
Se hai unha pausa tras a forma negativa, o resto do enunciado comprtase como independente. Vxase a
diferenza entre: Non, dgolle que non e Non lle digo que non.
5
De realizarse unha pausa ou haber unha separacin entre o nexo e o verbo, anda que se aconsella a
posicin anteposta, tamn se permite a posposta. As: Rematou dicindo que algn da, por fin, poderase
vivir (se podera vivir) nesta terra con dignidade.
6
Se non hai esa nfase especial, non se dara a anteposicin. Ex.: Ti dixchelo.
7
preciso reparar en que, se a construcin na que se atopan as perfrases ou os complexos verbais est
marcada por algunhas formas ou tipos de construcins que provocan a proclise, unha das posibilidades de
colocacin do pronome transformada (a de ir despois do 1 dos verbos). Vexamos: Por que me est
doendo a cabeza? /Non as debe haber/ Oxal o queira levar.