Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • 25 Clanak2 Jutronic

    Uploaded by

    Barbara Nazor
    53 views24 pages
    Naselja i kretanje stanovništva u Poljicima

    Original Title

    25_clanak2_jutronic

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Naselja i kretanje stanovništva u Poljicima

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    53 views24 pages

    25 Clanak2 Jutronic

    Uploaded by

    Barbara Nazor
    Naselja i kretanje stanovništva u Poljicima

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 24
    GEOCRAFSK! ZAVOL GEOGRATSKI GLASNIE BIBLIOTEKA God. 1963, Br. 25 ANDRE JUTRONIC: NASELJA I KRETANJE STANOVNISTVA U POLJICIMA Poljica dijelimo u tri dijcla: Zamosorska Poljica, Srednja (Zapadna i Istod- na) Poljica i Primorska Poljica. KaStelant ih dijeli na Donja ili Primorska Srednja i Gornja. Ivani8eviét th dijell ma Donja, Srednja i Gornja Poljica. Povriina iznosi 2484 km’, Prema Paviéu’ povrdina je 226,51 km’, a prema sta- fistic| od g. 1910. bilo bi 23.338 ha, Na osnovu statutarnog Glana od g. 1462 Poljiea su ge prostirala na zapadu poéevsi od rijeke Zrnovnice »uz brdo Stojni Kamen, pod Kaminom uprav k moru, a gort uz riku Zrnovnicu, uprav Petica, granica na OSlji ri, granica yoda Sedrenik, peé wu Krivica, granica Kudiséa, granica u Konjevodu, granica Trnova Kamenica, granica Obigeni Dub, kod njega je aranica Vladaviéa dubrava, brdo Samolek, Mali Kovaénik, Cetina nad Gardun, pak niz Cetinu upray.ispod sela Caporic, ispod sela Ugiani, niz Ce- tinu alt posrid rike u Blato, u Radobilie, niz riku pod Kreievo, pod selo Ka- tune, sve niz riku u Peruéicu, pod grad Zadvarje, niz riku pod Slime, u Kutie, iz riku pod Kunak tisni kamen, niz riku pod Miric, Viseé medviju nia riku pod Omis, pake u more a nig more do Stobreéa ali da w riku Zrmovnicu.ct Prema temu Poljica su obuhvatala planinu Mosor do rijeke Cetine, ali pri tome treba podyuti, da su se poljiéke granice mijenjale u toku bistorijskog razvoja. Oyaj na& kraski primorski predjel sa veéim brojem mat nazvan: Poljica) u srednjoj Dalmaciji juno od grada Split, posjedovao je sve do g. 1807. Siru autonomiju. Poljica su tim u vezi imala svoj statut sa- stavljen na nafem jeziku, a napisan Girilicom (bosanéicom) oko g. 1400. po jos storijim propisima, koji se kasnije upotpunjavao: Prema »Polititko-teritorijalnoj podjeli i imeniku naseljac g. 1956. poljitka nasclja? su se nalazila u omiskoj i Zrmovnitke) opéini, U omisko} opéini: Cidle ‘Kagtelan Stipe: Poljica, 1940, str. 8. tYvanisevié Frane: Poljica, Zagreb, 1903—1905, str, 4. Presiumpano iz >Zbornika 2a narodni divot 1 obigeje Juznih Slavenas, JAZU (knj, VET, sv. 2; fen. 1X, sv. 1, 1 2; kn}. X, sv. 1 i 2). ?Bavich Alfons pl. Fauenthal: Prinosi povijesti Poljica, Sarajevo, 1993, tr. 29(87); separat iz +Glasnika Zemaljskog muzeja u Bosni i Hereegovini« XV (ov, 1, str, 50-100; gv. 2, str. 241—273; sv. G—4, str. 405-382). TSwesié, Ma Poljitel statut, 2Arhiv'za poviesnicu jugoslavenskue, knj. V; str, gon; — Pavieh, Frinost, tb, str, 28(86); — Kadtelan 8, Povjesni ulomei, $b.) she 11 }Brema podacima dobivénim od Poljitanina Spire Sinovéi¢a (na Cemu mu ovim zahvaljujem) polfiéka naselja i njihovi koméiluel su ovi: L Zamosorska Poyiesni ulomei iz bivée slobodne opéine-republike 38 GEOGRAFSKI GLASNIK Ul Cisla (sa koméilucima Juranoviéi, PeriSiéi, Slidine i Satkori), Donji Dolac (s Komsilucima Deligevig, Putigié, RoSéa i Smajiéi), Dubreva (Donje selo, Du- brava i Gornje selo), Dude (Duée, Glavica 1 Golubinka), Dugirat (Dugirat, Luka) Malitat i Orihj, Gata (Coviei, Milogi, Oéasie, Pivtevie, Pocelje, Podgra- Gac, Podkoéje, Proso, Skotibe i Tyrdié), Gornji Dolae (Xovatevié, Nart, Per dija, Pocrn Sinice, Solioci, Sinkoviei, Tomiti, Vidakovié j Zulkan}, Gimac (Na Ume i Pod Ume}, Jeseniee (Bajnice, Cajine, Jesenice, Krilo, Krug, Suhi Potok, Sv. Petar i Zeljoviéij, Kostanje (Amuliéi, Gojsalié, Mandaliniéi, Marasoviéi, Matijevici, Periéi, Radoveidi, Tidinoviel Viadanoviti), Nalliec (onje selo i Gornje selo), Ostrvica (Donja Ostrviea, Gornja Ostrvica, Kova ceviéi, Kreatoviél, Radovanjidi, Sisiél i Vuletiéh, Podgrade (Jeréidi, Katusi Marusicl, Milavié i Skaritiei), Seoca, Smolonje (Brzovid Dragosevie, Maréi Smolonje i Suéiloviéi), Srijane (Dolovi, Konéul, Luke, Netaj, Radovici, Vel Niiva i Zidina), Trnbusi (Bile Laze, Ceridi, Greda, Jasenje, Kobiljaci, Lasik Podvoranl, Radiéi ped Lignicom, Tomii, “Vranleoviel, Zavala i Zeljkovici), Tugare (Cazin Dolac, Dotine, Orebié, Osié, Raénik, Truke 1 Zastinje), Zakusac (Mandi¢i, Perice i Vuliti) { Zuecanje (Badanj, Brdine, Gornje selo, Juras, Ko- vacevié, MartiGi, Stagnje-Kruzigevit i Stanidi). Osim toga zabiljezena su i dva Batatka zaselica Gradae i Sveti Ivan, au Dubravi zaselek Gornje selo, ali bez rgnovnika. Ondainjoj opéini Zrnovnica pripadala su ova poljieka scla | komsi- Tuel, odnosno zaselci, ali zabiljezeni pod Zrnovnica, ba sam ih izdvojio: Dorje Poliica: Donji Dolac (Basié, Pulisié, smajtes Desmeriti, Donja Rofea, Gornja Rokea, Trlinievo, Grad, Sutjeska, Laikovie, “spizics Devifevit, Gornje Zaradidie, Gone Zaraditie, Milo8ic, Plisivae, Pod. amenom, Donji Gorjani, Goraji Gorjani, Qsoie, Simunici’ i Lutovije), Gorn#i Datac (Rovatevie-Rudine, Poerniéi-Pocrnja, Sinkovié, Tomici, Zukan, Rageljka, Brig, Perdija-Liinica, Siniee, Solioct-Mréela- Tneie Vidakovidl, Solijevac-Gomje Polje, ‘Tost Doli), Srijani Dolovi, Luke, Redoviei, Zidina, Moljiva, Putikié, Bunja,Kontal: Netaj, Vela Njiva, Podraditje, Eodpusina, Vodenice i Otivija-Tionlk-Pavid), Tribes (Zavanj, Dolae, Bile Laze, Fa eghiliach, Podvorani-Podvoriste, Tomi, Zavaln, Gornji Delf, Kaline, Police, Za Uncom, Ceriéi, Jasenak, Lasiéi, Rodi Poa Liinicom, Vrankoviél, Zeljkoviel Supine, Podstine i U Nedelisee), 2 Stednja Pores Zapadna: Donje Site Wrork, Diateviea, Jasenoyo f Vidal), Goraie sithg (Gajine, Lolids, Sirotio- Pic 1 Klanac), Dubrava (Gornja Dubrava--Gornis Selo, Nasrid Sela, Donja Di prava-Donje Selo | Pirunova Dubrava), ‘Sriniiny (Nugao, Ked Mosia, Musinic Vela Voda, ‘Treiéi, Vilar-Metice, Betidl, Ograde | Aniéiéi), Tugare (Ume=Pod Ume. Potine-Novakoyiéi, ‘Truga, Ratnik, Konobe, Gorsic Naklice, Osi, Cazin Dolac, Zastinje, Oreblé, Srednja istoena: Gate (oreac, Covisi, Oéaslé, Pocelje-Po. paselie, Proso, Sveti Ivan, Vukovié, Podkumovate, Podgradac, Miloti, Pivtevi Podkotje, Skotibue, Tvrdié, Kuvadi i Fodkorjenaéom), Cisla ili’ Cigia quranowie’ Sliding, PrvingiGi, Grubisiti, Peri8iéi, Selisade Domjani i Jurinowidi}, Ostroied sRonia Ostrvica, Gornja Ostrvica, Altirevial, Staal, Ani Dvorae, Na Glaviel, Preven. ogy Rgvetevic Krentoviéi, Radevenitel, Vuletiet, aii Dolac, ‘Slidinje i Mihalje- Brin secame (Badan, Gormje Selo, Kovageviti, Staunje-Kruigevig, Nargorje, Beling, Juras, Marti¢i, Staniéi i Grating), Smolpnje (Brgavidi, Maréidi'i Dragode- (ied, Segue ll Sclaca '(Boguanovici 1 Jertigiy, Kostanje (Amuliéi, Mandaliniéi, Mz- Weviti, Radoveiel, Viadanoviéi, Podastinje-Pod Grediom, Sridasela, Na Kulu, Na Pika, Gojsalici, Marasoviél, Perici, 'Titinoviga, Podbilom, Donje_selo-Varos, Fa Bead eneve.! Eranici), Podgrade (Ketusiel, Milavici, Pod Gredom, Maru: giel, SuarigiGi i Na Glaviel), 3. Primoreia Poljica: Zakuéac (Mandiéi, vulici, Pasiclani, Periee i Lisigina-Radobolje), Duce ceriko, Golubinjie, Luka, Glavien, Ponje selo i Zagrade), Jesenice (Dugivat, Ori Sumpetar, Gajine, Buk,’ Jesenice Zelievict, Ziliéa Potols, Maliral, Suvi Dotok ce, Krilo, Krilo-Gornje Sela Duboka), Podstrana (Sveti Martin, Kurirac’ Milne, Sirozanac, Pod Kamenom, Grhavac, Mura, Bilaje, Grijevae, Kopila, Kokotovica-Galija, Blato-Sita | Omanusay NASELJA I STANOVNISTVO POLJICA, . 39 Sitno (Dvori, Jasenovo, Drateviea i Visak), Gornje Sitno (Sirotkoviéi, Gajine}, Srinjize (Most, Tvrdiei, Vela Voda i Muzini¢i) i Podstrana (Sveti Martin, Grije- vac i Strozanac). Prema tomu poljiéka sela su razbijenog tipa, Ukupno je 21 sclo, Od marta 1962, Zmovnitka opéina je pripojena splitske) opéini U Poljicima je nadeno prethistorijskih tragova, iz bronzanog i Zeljeznog doba,* Fo brdovitim pristrancima ima prethistorijskih gomila (mogila). Rimskih ostataka ima u Gornjem Docu? Kod Jesenica je postojalo rimsko naselje Na+ reste,* Kod Postrane je bilo drugo rimsko naselje Pituntium, Podalje od Pitun- tiuma uz more kod Mutograsa, pored grékih vaza, nailo se i rimskog novca. Ovo nas upuéuje na zakijutak da su u rimsko doba naselja bila blizu morske obale.” U tom predjelu kod Sv, Martina bio je dvor hrvatskog kneza Mislava (Sancti Martini curtis), u kejemu je g. 839. s mletatkim duidom Petrom Tra- donikom sklopljen mir? Nedaleko Sv, Martina kad vode Tystenika nalazio se posjed, Koji je g. 1080, Petar Crne sin Gumajev'! darovao novoosnovanoj crkvi i manastiru sy, Petra u Selu (tj. danainji Sumpetar kod Malog Rata). Pri tome se spominju ondaSnja poljitka sela: Srinjine, Tugare, Naklice i Jesenice, a vierojatno jo$ i Strozanae (Strosazza), Jesenevo Matcin i »srinjinski« Ratnik (Racinieco). Tugare se spominju i u IX stoljecu. Taj samostan su opljatkali gusari i Poljitani g. 1197, Kod Omiga je pak podignuta erkva i naselje, koje se spominje g. 1074.* Zbog gradanskih ratova i gusara stanovnigivo je bjczalo podalje od mora, pa su stara primorska sela napuSlena propadala. (Ostatke starih erkava i kuéa srudili su Tatari g. 1240.) Sligno se deSavalo i na suprot- noj obali Bratkeg kanala na Bratu gdje su se u ranom srednjem vijeku na- lazile crkve, pa vjerojatno i stara naselja: Sv. Ivana u Sutivanu, Lovretina kod Postira i Sv. Ivan kod Povalja, pa se stanovnistvo zbog nesigurnosti na moru povuklo u unutrainjost otoka. Sela u poljitkoj unutrasnjosti nisu nikada bila velila, a nisu ni danas... Kroz nastajno historijsko vrijeme ovaj autonomni dio danainje Dalmacije razlidito je titiliran: Zupa, knedija, provineija, opéina, Politiéko: stanownistvo dijelilo se na plemiée i putane, Pored njih Kagtelan i Pivéevié! spominju jo8 svojevremene neslobodne kmetove, koji su mogli trgovati i posjedovati pokretnog i nepokretnog imanja, Sto se vidi i iz statuta, "Bullettino di archeologia ¢ storia dalmata, Split, 1893, str. 6, 1994; str. 7: 1903, str. 125; 1908, str. 144—145; — Kaer P.! Prvo bronzano nalazigte u Dalmacl »Glasnik Zemaliskog muzejas, Sarajevo, 1697, str, 245—271. Bullettino, ib, 1903, str, 123, * Bullettino, ib.. 1AM.

    You might also like