Professional Documents
Culture Documents
pl/genesis
Jump to Content
Jeste tutaj
Strona gwna Geneza krzemieni
Geneza krzemieni
Geneza krzemieni
Ryszard Michniak stwierdzi rwnie, e wszystkie utwory konkrecyjne maj budow strefowo-
koncentryczn. Struktura ta moe by pochodzenia pierwotnego (wzrostowa) lub wtrnego
(diagenetyczna). Czsto strefy te przenikaj si wzajemnie w obrbie tej samej konkrecji. Takiej
struktury nie wykazuj krzemienie sedymentacyjne o genezie niekonkrecyjnej. Ich czci
wewntrzne s jednorodne, a ewentualne przeobraenia diagenetyczne zaznaczaj si
jednokierunkowo zgodnie z pierwotnym uoeniem warstwy elu krzemionkowego. Wicej
danych o genezie krzemieni dostarcza analiza strefy kontaktowej konkrecji krzemieni i ich ska
macierzystych. Konkrecje rdwarstwowe maj zawsze bia kor, zoon z trudniej
wypieranych skadnikw ska wglanowych i rozszerzajcej swj zasig krzemionki. Naley
podkreli, e kora ta nie ma nic wsplnego z opisan bia kor konkrecji krzemieni stanowic
ich integraln cz. Z kolei konkrecje denne pozbawione biaej kory wykazuj podobiestwo
genetyczne do konkrecji manganowych. Cz grna wzrasta wolniej w wyniku powolnego
obmywana prdami wodnymi, natomiast cz dolna zanurzona w osadzie wzrasta szybciej, co
prowadzi do powstania konkrecji asymetryczno-dyskoidalnych lub bochenkowatych. Na
odsonitej powierzchni i wewntrz bu oraz w partiach przykrytych wystpuj wianki
mikrokonkrecji. Powstay one w wyniku redepozycji (przemieszczania) bu oraz ich toczenia
lub wleczenia po dnie morskim. Formy grzybiaste, grzybopodobne lub nieregularne z
rnokierunkowymi odrostami s najbardziej rozpowszechnione wrd krzemieni sedymentacyj-
nych. Wystpowanie i uksztatowanie biaej kory wrd krzemieni sedymentacyjnych zaley od
charakteru osadu podcieajcego i przykrywajcego oraz od stopnia plastycznoci krzemionki w
momencie jej rozrywania. Wedug Ryszarda Michniaka (1989) kolejnym wskanikiem
pochodzenia krzemieni moe by ksztat bu. Konkrecje rdwarstwowe tworz zwarte skupienia
elipsoidalne, kuliste i nieregularne. Zachowuj one ksztat pierwotny i nie ulegaj spaszczeniu.
Na uwag zasuguje te fakt, e konkrecje kredowe (wystpujce przewanie w opokach) maj
mniej zwarte ksztaty ni konkrecje jurajskie (spotykane najczciej w wapieniach). Stanisaw
Kwiatkowski (vide Michniak, 1989) uzalenia ksztat konkrecji krzemieni od gstoci i stopnia
jednorodnoci macierzystych osadw. Jego zdaniem, krzemienie o ksztatach regularnych i
elipsoidalnych powstaway w osadach jednorodnych, o wyrwnanej gstoci i rwnomiernym
rozproszeniu materii organicznej. Grzegorz Piekowski i Jacek Gutowski (2004) upatruj rdo
krzemionki w procesie rozkadu mineraw ilastych na etapie wczesnej diagenezy. Produktem
tego procesu byby kwas ortokrzemowy (H4SiO4) i krzemionka koloidalna. Roztwr
zawierajcy te dwa podstawowe skadniki przenika w gb osadu, gdzie w miejscach rozkadu
materii organicznej (spadku pH) dochodzio do zmniejszenia rozpuszczalnoci kwasu
ortokrzemowego i wytrcenia elu krzemionkowego, ktry z czasem uleg odwodnieniu i
przeksztaceniu w krzemie. Centrami krystalizacji krzemionki miay by nory wytworzone w
osadach przez organizmy ywe (gwnie skorupiaki). Zdaniem wymienionych autorw,
wytrcanie krzemionki zachodzio w obrbie materii organicznej (nagromadzonej wok nor),
ktra w czasie rozkadu powodowaa lokalny spadek pH. Istnieje jednak wiele innych pogldw
na temat rde krzemionki warunkujcej powstanie konkrecji krzemieni. Na szczegln uwag
zasuguj w tym wzgldzie nastpujce teorie (Durakiewicz i in., 2001; Migaszewski i in., 2006;
Migaszewski, Migaszewski, 2008 i literatura tam cytowana):
Fragment szkieletu krzemionkowego gbki z rodzaju Euplectella sp. o dugoci 10 cm. Wicej
informacji >>>
Promienice (Radiolaria) zwierzta planktoniczne. Nieliczne gatunki s nagie, pozostae maj
szkielet zbudowany z krzemionkowych igieek lub pytek w rnym ksztacie. Wielko okoo
0,2 mm
Drewno skrzemieniae
Drewno skrzemieniae
Drewno skrzemieniae (Galeria)
Historia krzemienia
Krzemienie
Terminologia
Mineralogia
Geneza krzemienia
Kopalnia w Krzemionkach
Kopalnia "Krzemianka"
Euplectella sp.
Rodzaje krzemieni
Pasiasty
Czekoladowy
wieciechowski i gocieradowski
Oarowski
Jurajskie podkrakowskie
Batyckie
Dewoskie i karboskie
Galerie
Krzemienie jurajskie
Krzemie czekoladowy (Wierzbica)
Krzemie czekoladowy (Orosko)
Krzemienie jurajskie (Baziny Dolne)
Krzemienie jurajskie (Podgrodzie)
Krzemienie jurajskie (Chmielnik)
Krzemienie jurajskie (Sobkw)
Krzemienie jurajskie (Morawica)
Krzemienie jurajskie-podkrakowskie
Krzemienie jurajskie (Dziaoszyn)
Krzemienie kredowe
Krzemienie kredowe (Janikw)
Krzemienie kredowe (Oarw)
Krzemienie kredowe (Mielnik n. Bugiem)
Redepozyty
Bocheniec
Brzezinki k. Bocheca
Woszczowice
Tokarnia
Obice
Skamieniaoci w krzemieniu
Geneza
Budowa gbek
Typ: GBKI
Gromada: Gbki szkliste
Gromada: Gbki wapienne
Gromada: Gbki niewapienne (pospolite, rnoszkieletowe)
LEUKON - gbki niewapienne i szkliste (krzemionkowe) (szkielet krzemionkowy, sponginowo-
krzemionkowy, sponginowy)
Teksty na temat krzemieni pochodz z artykuu: Pawe Krl, Zdzisaw M. Migaszewski Rodzaje, wystpowanie i geneza krzemieni. Zarys Problematyki.
[w]: "Historia krzemienia", Muzeum Narodowe w Kielcach, Kielce 2009. Serdeczne podzikowania dla prof. dr hab, Zdzisawa Migaszewskiego, prof. dr
hab. Agnieszki Gauszki z Instytutu Chemii UJK w Kielcach, Artura Jedynaka i Kamila Kaptura z Krzemionek, Jana Chaupczaka z Sandomierza i
Arkadiusza Giemzy z Miedzianki
Pawe Krl 2011-2016. [Polityka prywatnoci, informacje o cookies]