Professional Documents
Culture Documents
MPP04 512 LN08V 2012 02 09 10101469 PDF
MPP04 512 LN08V 2012 02 09 10101469 PDF
Ghi ch Bi ging 8
Trong phm vi tho lun ny, chng ta s dng hai cch tng qut o lng tin. M1: bao
gm tin trong lu thng (circulation, hay C) v cc loi tin gi khng k hn hay d dng
rt t ti khon thnh tin mt. M2: bao gm M1 v cc loi tin gi c k hn nh
(deposits, hay D), bao gm cc ti khon tit kim. Lu rng th tn dng khng phi l
tin.
Khi lng tin (M) nh hng ti c ba loi gi ca tin. Ngn hng trung ng th tng
cung tin bng vic in thm tin. Nhng cc ngn hng v t chc trung gian ti chnh
cng c kh nng to ra tin, thng qua hot ng vay v cho vay. Vic to ra tin ny
c din ra theo cp s nhn, trong s nhn tin ph thuc vo t l tin trong lu
thng so vi tin gi, v t l d tr bt buc (xem thm phn ghi ch v cch tin c
to ra). Lu rng cc ngn hng vi h thng d tr mt phn v cho vay mt phn c
th to ra tin, nhng khng to ra ca ci. Khi mt ngn hng cho vay mt phn t
d tr d ca mnh, ngn hng lm cho ngi vay c kh nng dng s tin
mua bn hng ha, v v th, cung tin tng ln. Ngi vay tuy mua c hng ha nhng
mang n ca ngn hng, v v th, h khng giu thm. Ni cch khc, vic to ra tin
t h thng ngn hng ch lm tng tnh thanh khon ca nn kinh t, ch khng to ra ca
ci cho nn kinh t. Tin c gi tr danh ngha, hng ha v dch v c gi tr thc.
Ngn hng trung ng kim sot c s tin (Money base, MB), v qua kim sot cung
tin M (Money supply). C s tin MB = C + R (ti sn n) = FR + Debts (ti sn c) ca
ngn hng trung ng, trong FR (foreign reserves) l d tr chnh thc v Debts l cc
khon n m ngn hng trung ng cho chnh ph vay (tri phiu) v cc khon tn dng
trong nc. Mt cch tm tt v quan h ba khu vc:
Ti sn c Ti sn n Ti sn c Ti sn n Ti sn c Ti sn n
D tr Tin trong Cho vay (L) Tin gi Tin gi (D) N vay (L)
chnh thc lu thng (C) (D)
Tin lu thng Ti sn n
(FR)
D tr (R) Vn c khc
Tri phiu CP D tr bt phn (C)
buc
Ti sn c khc
hay tn dng ca ngn hng
trong nc thng mi
(R)
(Debts)
- Li sut chnh sch, l li sut m cc ngn hng trung ng c th kim sot trc
tip, v d nh Fed Funds Rate M v li sut c bn Vit nam1.
- Nghip v th trng m: ngn hng trung ng mua hay bn tri phiu chnh ph
trn th trng m. Khi mua tri phiu (bm thm tin/thanh khon ra): MB tng
lm cung tin tng, khi bn tri phiu (ht bt tin/thanh khon v): MB gim lm
cung tin gim.
Chnh sch tin t m rng hng v mc tiu tng tng cu, nhm a nn kinh t ra khi
h cch suy thoi, bng cch tng cung tin thng qua vic gim li sut. Chnh sch tin t
tht cht hng v mc tiu gim tng cu, nhm a nn kinh t ra khi trng thi pht
trin qu nng vi lm pht, thng qua vic gim cung tin hay tng li sut.
Mt trong s cch th hin mi quan h gia khi lng tin (M) v mc gi (P) l phng
trnh s lng tin: MV = PY, trong M l cung tin, V l vng quay hay vn tc ca
tin, Y l GDP thc, v PY l GDP danh ngha. Vn tc ca tin c hiu l s ln trung
bnh mt ng c trao tay chi tr cho cc hng ha v dch v.
1
Trong cc sch gio khoa thng nhc n li sut chit khu, hay discount rate, khi ni v cng c li sut m cc
ngn hng trung ng dng tin hnh chnh sch tin t. Thc t, discount rate v Fed Funds rate c s khc bit.
Fed Funds Rate l li sut chnh sch, ngha l cng c li sut ca chnh sch tin t m Fed s dng tc ng trc
tip ln li sut ngn hn (v gin tip ln li sut di hn) trn th trng. Discount rate l li sut Fed cho cc ngn hng
thng mi "vay nng" thng qua discount window khi cc ngn hng ny gp kh khn thanh khon, y l mt hnh
thc cho vay c th chp. Vit Nam, th trng ti chnh thng phn bit ba loi li sut chnh: li sut chnh sch nh
gii thch trn, li sut lin ngn hng, l li sut m cc ngn hng thng mi cho vay ln nhau, thng khng c
th chp, nh LIBOR, v li sut thng mi, l li sut m cc ngn hng thng mi vay hoc cho vay i vi cc i
tng khng phi ngn hng trong nn kinh t, v d li sut huy ng, li sut cho vay. V c bn ba loi li sut ny c
lin h mt thit vi nhau. Xem thm L Hng Giang, Thay li sut c bn bng li sut chnh sch, Si Gn Tip Th,
31/5/2010 http://sgtt.vn/Goc-nhin/123096/Thay-lai-suat-co-ban-bang-lai-suat-chinh-sach.html.
y cng l mt cch gii thch v lm pht: Lm pht l hin tng c qu nhiu tin v
qu t hng ha. Lm pht xut hin khi cung tin tng nhanh hn tc hng ha v dch
v c sn xut. Khi khng c hng ha mi c sn xut, mc gi tng (P) phn nh
khi lng cung tin (M) tng. Theo thuyt s lng tin, t l lm pht v t l tng ca
cung tin c mi quan h 1-1. Ni cch khc, lm pht l s mt gi tin t do cung tin
tng nhanh hn cu tin. V th, ngn hng trung ng, thng qua vic kim sot mc
tng ca cung tin, hon ton c trong tay kh nng kim sot v kim ch lm pht.
Milton Friedman: Lm pht lun lun v bt k u cng l mt hin tng tin t.
Lc ny, cn bng cung tin v cu tin s c dng: M/P = L(i,Y), trong cung tin Ms l
do ngn hng trung ng quyt nh, v cu tin ca ngi dn ph thuc vo thu nhp
v k vng ca h v lm pht. Nu ngn hng trung ng tng cung tin nhng lm pht
k vng khng thay i, khi P tng cng t l vi M (i v Y khng i), ng theo
thuyt s lng tin. Nhng nu tng cung tin ko theo lm pht k vng tng, v phi
ca phng trnh M/P = L(r + e,Y) gim, do v tri phi gim, khi P tng vi t l
ln hn so vi M tng. Ni cch khc, khi c k vng thay i, lm pht tng nhiu hn so
vi mc tng cung tin.
Vit Nam hin ang i mt vi khng hong cn cn thanh ton xut pht t phi hp
chnh sch tin t v chnh sch ti kha m rng trong bi cnh t gi hi oi c nh.
kt hp trong mt bc tranh tng th, hy xem xt mt v d v thu nhp quc dn v ca
ci trong mt nn kinh t gin n. Nn kinh t ny bao gm cc h gia nh, doanh
nghip, ngn hng trung ng, chnh ph v v khu vc quc t. tp trung vo ngn
hng trung ng, m hnh ny khng bao gm cc ngn hng thng mi v khng c cc
dng vn t nhn quc t. Nn kinh t ch c ba loi ti sn: tri phiu chnh ph, tin mt
v tri phiu nc ngoi (hay chnh l d tr ngoi hi ti ngn hng trung ng).
Cc h gia nh c thu nhp t doanh nghip, ng thu v mua hng tiu dng, v tit
kim bng tin mt hay mua tri phiu chnh ph. Ti sn ca ngn hng trung ng bao
gm tri phiu chnh ph v tri phiu quc t. Chnh ph thu thu v chi tiu, ng thi
ti tr thm ht bng cch bn tri phiu chnh ph (B = G-T). Tng cng gi tr cc
dng l 0 nhng cc ct c th m hay dng, th hin s thay i ca ci rng ca tng
khu vc.
Cc h gia nh phn b tit kim gia tin mt v mua tri phiu chnh ph, do cu
tin mt bng vi ca ci tr cho cu tri phiu chnh ph (H = W Bp). Tin va l
phng tin trao i va l ni tch tr gi tr.
Ngn hng trung ng gi tri phiu chnh ph (Bcb = B Bp) v d tr ngoi hi (R) di
hnh thc tri phiu nc ngoi. Vi gi nh khng c dng vn t nhn, cn cn thng
mi dng (X-M>0) s lm gia tng d tr. Khi nhp khu (M) ln hn xut khu (X), ngn
hng trung ng s gim d tr ngoi hi (R).
ph
tin mt -H +H 0
d tr ngoi hi -R +R 0
Tng 0 0 0 0 0 0
ti sn/n +W 0 0 -B -R 0
Tr lng (cui k)
Tri phiu chnh
ph +Bp +Bcb -B 0
Tin mt +H -H 0
D tr ngoi hi +R -R 0
Tng gp (tng ca
ci) +W 0 0 -B -R 0
Ca ci quc gia s thay i bng vi tng doanh thu rng ca chnh ph t vic bn tri
phiu chnh ph v nhng thay i trong mc d tr ca ngn hng trung ng. (W
B R = 0). V mc thay i tri phiu bng vi thm ht ngn sch ca chnh ph (G-T),
v mc thay i d tr ngoi hi ca ngn hng trung ng th bng vi thm ht thng
mi (X-M), khon thay i trong ca ci h gia nh bng vi W (G T) (X M) = 0.
Nu khng c thay i trong ca ci h gia nh, th thm ht ca chnh ph bng vi
thm ht thng mi hay (G T) = (M X), hay l s thm ht kp.
ng nht thc cui cng ny cho thy trong trng hp khng c dng vn nc ngoi,
thm ht thng mi s i km vi thm ht ngn sch v ngc li. Khng c cch no
c th ti tr thm ht thng mi khi d tr ngoi hi cn kit, v gii php duy nht
cn li l mt chnh sch ti kha hn ch nhp khu cho ti khi M-X=0.
T cui nm 2008, SBV v ang bn d tr ngoi hi, khi Vit Nam chuyn dch t
chnh sch tin t v ngn sch thu hp sang m rng nhm ng ph vi cuc khng
hong ti chnh ton cu. Vit Nam vn tip tc b thm ht thng mi v ngn sch ln.
Trong khi , Vit Nam vn cha th thuyt phc khu vc nc ngoi mua tri phiu
VND. Kt qu l s thm ht cn cn thanh ton vn c ti tr thng qua vic rt cn
dn d tr ngoi hi ca SBV.
Chnh sch tin t v ti kha ni lng trong hai nm qua dn n s nh gi cao tin
ng Vit Nam. So Vit Nam vi cc nc ang pht trin khc, chng ta nhn thy thm
ht ngn sch ca Vit Nam so vi GDP l ln, v ko di trong 4 nm qua. Da vo
phn tch trn, r rng thm ht ngn sch ln ang ko theo thm ht thng mi, thc
o ny cng ln hn so vi cc nc trong phm vi so snh.
Tin cng ging nh nhng ti sn khc ch khi cu gim, gi cng phi gim. Nu
khng, s d cung (hay cu khng ). Thm ht ti khon vng lai ca Vit Nam c ngha
l c nhiu ngi nm gi VND ang c mua ngoi t hn l ngi nc ngoi c mua
VND. Trng hp ny s vn tip tc cho ti khi hoc thm ht ngn sch gim hoc t gi
c php mt gi, hay c hai.
Cung tin (Money Supply, M) l tng lng tin trong lu thng v tin gi (M = C + D).
Chia c t s v mu s cho D, m =
2
Trong ti liu c ca cc bn, Moss (2009) gi s nhn tin l 1/t phn r r, trong r r chnh l t l
d tr c ngn hng gi li v khng em cho vay (rr). Trong tho lun , Moss gi nh rng h gia
nh gi ton b tin vo ngn hng m khng gi li trong lu thng, ngha l cr=0.