1. U emu se ogledaju efekti primjene steznih alata?

ispravno baziranje radnog predmeta (ili alata) na maini u

odnosu na zahtijevane konstruktivne baze, ime se izbjegava
potreba za pojedinanim obiljeavanjem predmeta obrade, a i
znatno skrauje pripremno vrijeme,
smanjenje greaka tanosti dimenzija pri postavljanju
predmeta obrade u stezni pribor, nezavisno od vjetine
radnika, to je jedan od preduslova za mogunost sprovoenja
principa zamjenjivosti gotovih proizvoda,
najvee mogunosti iskoritenja perfomansi postojeeg
mainskog parka,
poveanje produktivnosti alatnih maina,
olakanje rada radnika i realnije odreivanje normativa rada,
uspjenije koordiniranje radnih vremena posebno u linijski
organizovanoj proizvodnji

2. Na osnovu ega se dijele pomoni pribori?

1. radnog postupka,
2. kontinualnosti rada,
3. stepenu mehanizacije,
4. stepenu univerzalnosti,
5. broju predmeta obrade koji se istovremeno steu i obraaju,
6. konstruktivno-eksploatacionim karakteristikama, itd.

3. Pribori opte namjene i specijalni pribori.

Pri konstrukciji pribora opte namjene tei se kompromisu izmeu
njihove funkcionalnosti i prilagoenosti razliitim dijelovima
obraivanim na mainama za koje su namijenjeni, u pogledu
stepenovanja veliina, tehnologinosti , naina dejstva s obzirom na
mehanizovanost, a po pravilu predstavljaju sredstva za proizvodnju koja
se serijski proizvode i isporuuju kao univerzalni.

4. Grupni i agregatni pomoni pribori.

Grupni pomoni pribori primjenjuju se za baziranje i stezanje grupe
tehnoloki slinih elemenata. Pri projektovanju pribora za grupnu
obradu tei se ostvarenju osnovne konstrukcije pribora i to manjem
broju izmjenjivih elemenata na priboru. Primjenju se u uslovima serijske
i masovne proizvodnje.

Agregatni pribori predstavljaju novi nain sistema projektovanja

pomonih pribora. Osnovna osobina je velika fleksibilnost koja je dovela
do masovne primjene istih u uslovima pojedinane, maloserijske i
serijske proizvodnje. Prepreka primjene ovih pribora u serijskoj i
masovnoj proizvodnji jeste njihova cijena, tj. visoka poetna ulaganja u
pribore.

5. ta ini osnovne principe projektovanja pribora?

funkcionalnost,
pouzdanost,
tehnologinost izrade,
ekonominost,
lakoa opsluivanja.

6. Koji su podaci potrebni da bi se mogao konstruisati

pomoni pribor?
crte polufabrikata i gotovog dijela ili uzorak
operacione skice obratka sa emama baziranja i stezanja
opis operacije tehnolokog procesa, ukljuujui reime obrade,
godinji program proizvodnje,
standardne dijelove sklopova, alata i pribora,
podatke o maini, uputstvo za rukovanje mainom i prihvatne
mjere

7. ta znai pribor mora biti siguran za rad?

Stezni pribor nije dobar ako radnik koji upravlja njime mora da uloi
mnogo napora pri obradi, stezanju ili skidanju obratka. Poto se stezni
pribori koriste ne samo zbog vee tanosti ve i zbog breg rada
konstruktor mora dati takva rjeenja koja e smanjiti pomona vremena
i onemoguiti proizvoljno i pogreno postavljanje pripremka u pribor.
Osim toga, pribor treba da bude lak, krut i siguran. Sve otre ivice koje
nemaju posebnu namjenu moraju biti oborene da se radnik ne bi
povrijedio.

8. ta postiemo standardizacijom?
jednostavnije planiranje potrebnih alata
laka i jeftinija nabavka
manji i pregledniji nain skladitenja
lake, bre izdavanje i prijem alata
ureeno i olakano konstruisanje
racionalnija upotreba alata
smanjenje broja dimenzija obratka
jednostavnija evidencija baze podataka alata
jednostavnija proizvodnja
vee utede u proizvodnji
 jeftiniji proizvod

9. U emu se ogleda uticaj radnog predmeta na

konstrukciju alata?
Uticaj prethodnog oblika, tehnologinost, uticaj funkcije, veliine, teine
dok je neophodno dobro prostudirati radni predmet, upoznati se sa
konstrukcijom i proanalizirati tehnoloke karakteristike. Pored ovih
informacija vani sui odreeni normative, kao i praktino iskustvo koje
potie iz proizvodnih uslova

10. Koje zahtijeve treba da ispuni tijelo alata?

da je dovoljno kruto,
da je male teine,
da je brzo i lahko stavljanje i skidanje radnog predmeta,
da omogui lako i jednostavno ienje od strugotine, njeno
odvoenje, kao i dovoenje sredstava za hlaenje,
da se jednostavno uvruje za radni sto maine,
da je to prostije konstrukcije, ali ne na raun kvaliteta,
da odgovara zahtjevima zatite radnika od povreda,
da je stabilno,
da ima elemente za podizanje i transport.

11. Elementi za kruno voenje alata (burgija,

proirivaa, razvrtaa).
Ovi elementi slue za odreivanje poloaja alata u odnosu na radni
komad. Zadatak ovih elemenata je da pri nedovoljno krutom alatu i
tehnolokom sistemu obezbjedi tanost operacije u zadatim kotama i
tolerancijama. Izraeni su u vidu aura za voenje koje su utisnute u
plou za voenje. Izrauju se od ugljeninog i legiranog elika za
cementaciju. Veliki broj tipova voica je standardizovan. Voice se dijele
na fiksne i promjenljive. Fiksne voice se izrauju bez vijenca i sa
vijencom za oslanjanje. Kod utisikivanja, voica treba da bude
postavljena tako da izmeu nje i predmeta obrade postoji rastojanje
odnosno proctor koji slui odvoenje strugotine. Pri obradi preciznih
otvora gdje se pored buenja koristi i proirivanje ili razvrtanje koriste
se izmjenjive voice.