Hndrlkd ilrin thlksiz aparlmas

mumi anlaylar
Hndrlkd aparlan ilr, qurularn montaj v ya tmiri zaman, yer sviyysindn 5
metrdn yksk sviyyd ilrin aparlmas aiddir. Hndrlkd ilr aadak hallarda aparla
bilr:
- tikinti-inaat ilri
- Elektrik montaj ilri
- Hava xttlrind ilr
- Radio xttlri
Qeyd oluna hallarda lav olaraq, hr bir sah n z mvafiq standartlar v tlblri d ttbiq
edilir.
Hndrlkdn yxlmann sbblri
Texniki: mhccrlrin, tcridedici siprlrin, qoruyucu kmrlrin olmamas, i
meydanalarn llrinin kiik olmas, nrdivanlarda olan qsurlar
Texnoloji: layihlrd olan atmazlqlar, ilrin dzgn texnologiya zr hyata
keirilmmsi
Psixoloji: hrktlrin pozulmas, psixoloji durumda problemlr, ilrin sliqsiz
grlmsi
Meteoroloji: gcl klk, hava temperaturunun aa, yuxar olmas, ya, qar, duman,
buz balama v s.
yalarn iinin stn dmsi
yk qaldran avadanlqdan ykn dmsi (boyun qaylarn dzgn brkidilmdikd,
qablamadan ykn dmsi v s.)
Texnoloji pozulmalar nticsind montaj ediln qurularn amas (llrin v sthlrin
uyun olmamas)
Sahnin tcridedilmsi
Hndrlkd ilr aparldqda, mhccrlr olmaldr. Bunun n aadaklar nzr
alnmaldr:
- yk qaldrc kranlarn ildiyi yerd thlkli zonann olmas
Bunun n ykn maksimal llri v onun myyn msafy uzaqlamas tyin
edilir.
Msafnin tyin olunmas
Avadanlq v manlarn hrktd olan thlkli hisssi n thlkli zona -5 metr
(gr istehsal-zavod trfindn digr daha yksk meyarlar tyin edilmyibs)
Qull v dirklrin trafnda thlkli zonann radiusu onun 1/3 brabrdir.
Yksk temperaturda, qaynaq ilri zaman qorunmaq n myyn radiusda
thlksizlik tmin edilmlidir.
 H

Elektrik qaynaq ilrinin hndrlkd aparlmas zaman thlkl zona (qlcmlarn dmsi,
sramas)
1/3
Qaynaq ilrinin aparlma hndrly 0 2 3H 4 6 8 10 10 yuxa
Tmizlnm zonasnn minimal radiusu, m 5 8 9 10 11 12 13 14

I buraxl
Hndrlkd aparlan ilr thlkli ilr qrupuna aid edilir v onlar yalnz icaz
sndin sasn aparla bilr. Bu sndd ilrin thlksiz yerin yetirilmsi n tkilati v
texniki tdbirlr nzrd tutulur.
Nmun

Naryad-icaz formasna daxildir

Yerin tyin olunmas
 Iin mzmunu (tsviri)
Thlksiz yerin yetirilm n rtlr
Ilrin balanmas tarixi, saat
Ilrin bitmsi tarixi,saat
Briqadann trkibi (iilr haqqnda mlumat)
Ilrin tkil v aparlmasna msul xslr
Bzi hallarda qoruyucu vasitlrin eskizlri, tcridedilm mntqlrinin (postlarn) sxrmi,
xbrdaredici nianlarn yerlmsi haqqnda mlumat lav edil bilr.
Naryad-icaznin verilm qaydalar
Qorunan zona v qurularda naryad-icaz yalnz bu obyektin sahibi olan tkilatn yazl
icazsin sasn trtib edil bilr
Naryad-icaz myyn i hcminin grlmsi n nzrd tutulmu mddt trtib
edilir. Hr hans thlkli vziyyt yaransa, snd lv edilir, ilrin brpa olmas n, yeni
naryad-icaz hazrlanr.
Mstsna hallar
Yksk thlk sviyysi olan mstsna hallarda: qzann qarsnn alnmas, iilrin
hyatna olan thlknin aradan tcili olara qaldrlmas hallarnda ilr naryad-icaz verilmidn
nc d balana bilr. Lakin hr bir halda iilrin tam thlksizliyi tmin edilmlidir. lrin
aparlmasna msul xs nzart etmlidir.
Naryad-icaznin verilm qaydalar
gr sahd ilrin aparlmas uzanrsa, naryad-icaz mtlq trtib edilmlidir.
Naryad-icaz bilavasit ii icra edn trf verilir (usta, rhbr v s.) v yalnz ilrin
grlm mddtin
I balamazdan nc, usta, iilri myin thlksiz tkili qaydalar il tan edir,
mqsdli tlimat keirir. Bu haqda naryad-icazd qeydlr aparlr.
Hndrlkd elektrik thlk
Mvqqti gc v iqlandrma elektrik bklri, cryan dayc hisslrin tcrid
edilmsi
Elektrik avadanln metal hisslrinin torpaqlamas
Thlkli v xsusi il thlkli ilrin aparlmas n lav qorunma tdbirlri
Klyin srti v thlksizlik
Aq sahlrd, klyin srti 15 m/saniyd v daha ox oldquda, buz baladqda,
imk, ildrm, habel grm sahsini zifldn duman zaman hndrlkd ilrin
grlmsin icaz verilmir. Klk tutan qurularda, montaj, demontaj zr ilr, klyin
srti 10 m/san v daha ox olduqda, ilr dayandrlmaldr.
I yerind tlimata daxildir:
Ilrin thlksiz yerin yetirilmsi sullar
I yerin keid ardcll (qaydalar)
I yerinin vziyyti, tkil olunmas
Qoruyucu vasitlrd istifad qaydalar
 Yk qaldrc vasitlrin yerldirilmsi
Hndrlkd yxlma thlksinin qarsnn alnmas n vasitlr
Sahd uyun iqlandrma, hrart, rtbtlik, havann srti, vibrasiya v digr fiziki
xasslrin tyin edilmsi (i yerinin attestasiyas)
Sertifikatla tminat
Qabladrma
Yk qaldrc mexanizmlr
Fermalar
Mhccrlr
Qoruyucu torlar
Elektrik cryandan qoruma vasitlri
Ky, vibrasiyadan, zrrli maddlrdn qoruyan vasitlr
Ii sahsind istifad olunan kmki altlr, avadanlq.
Thlksizlik qaydalar
Tsadfi yalarn texniki vasit v kollektiv mhafiz vasitsi kimi istifad etmk olmaz
Texnoloji thizat v kollektiv mhafiz vasitlri, tyin edilmi texniki sndlr, qbul
edilmi qaydalar zr istifad edilmlidirlr
Bu vasitlr texniki nqteyi nzrindn daim ilk, yararl vziyytd olmaldr, zruri
halda tmir ilri tkil edilmlidir.
stismar zr tlimatn keirilmsi
Texnoloji vasitlri v kollektiv mhafiz vasitlrini istifad edn iilr, i
balanmazdan nc, onlarn thlksiz istifad edilm tlimat keirilmlidir. Tlimat
zaman istismar zr sndlrd, tlblrd verilmi msllr riayt olunmaldr
( vzif nzr alnmaqla)

Hndrlkd aparlan ilrin tkil olunmasna dair thlksizlik tlblri

I meydanalar, sahlri tcrid edilmlidir, iarlnmlidir

Knar xslrin bel sahlri kemsi tkilat mahidisi il birg, FMV olmaldr.
Hndrlkd qapal sahlr
Elektirk avadanlq, cizahlar partlaydan qoruyucu slubda hazrlanmaldr, iqlandrc
sistemin qoruyucu ekranlar olmaldr.
Aq alov, alqanlar, qlcm yaradan altlr, yalar,materiallar istifad olunmamaldr
Yal para,zibil, digr alovlanma, partlay yarada biln materiallar uzaqladrlmaldr.
Havalanma tmin edilmlidir
Siqaret kmk qadaandr, Aq alov istifad etmk qadaandr kimi lvhlr
aslmaldr. (DST 12.4.026-76)
Yksk yann thlksi sahlri
Qzdrc cihazlarn traf
Elektrik qurular
 Alovlanan, srtk materiallar olan anbarlar
Qbul olunan materiallar sahd toplanmamaldr, myyn ilrin yerin yetirilmsi n
sahy gtirilmlidir, i meydanalarn hndrlkd doldurmamaldrlar. Istifad olunan
materiallar qurularn thlksizliyini v sabit vziyytini pozmamaldrlar.
Meydanalarda v i yerlrind keidlr
i yerlrin tk keidlr v i yerlrind keidlrin minimal eni 60 sm, hndrly is n
az 1.8 m olmaldr.
I yerin qaldrlmas v drmsi n istifad olunan nrdivanlar (5 m ox olanda),
qoruyucu kmrin brkitmk n vasitlr (fal) olmaldr.
I yerlrind olmaldr:
Kollektiv mhafiz vasitlri
Frdi mhafiz vasitlri
Yann sndrm n ilkin vasitlr
laq v siqnalizasiya vasitlri
Yuxarda qeyd olunan vasitlr qvvd olan normativ sndlrin tlblrin cavab vermlidirlr.
Iqlandrma
127 V v 220 V iqlandrma sistemi torpaq, dm sviyysindn n az 2.5
hndrlkd ttbiq edilir.
Hndrlk 2.5 m az olduqda, xsusi iqlandrma istifad olunur v ya 42 V ox
olmayan cryandan istifad olunur. 42 V qdr iqlandrma azaldc transformatordan,
akkumulyatordan hyata keirilir.
Taxtabndlr aid tlblr
Istifad olunan taxtabndlr DST 24258-88 v DST 27321-87 tlblrin cavab
vermlidirlr
Hndrlkd ilrin aparlmas n taxtabndlr inventar uota gtrlmlidir
Inventar taxtabndlr, istehsal trfindn verilmi pasportla tmin edilmlidirlr.
Taxtabndlrin layihlri myin mhafizsi xidmti, ba mhndis trfindn tsdiq
olunmaldr.
Taxtabndlr v dmir krplr
Montaj v demontaj vaxt iilrin thlksizliyini tmin etmlidir
Layihy sasn hazrlanmal v montaj edilmlidir. Myyn l, sabitlik v istifad
mqsdin uyun olmaldr.
Mhccrlr v srahilr, platformalar, saxlayc elementlr (konsol) rahat v etibarl
brkidilmlidirlr.
Taxtabndlr v dmir krplr
Davamlq, mhkmlik yoxlanarkn, 4 df ox yk ttbiq edilir.
Mstqil istifad n nzrd tutulmam taxtabndlr, binaya, qurulara, fuqi v
aquli mstvilr zr brkidilir.
Surahilr, karnizlr, balkonlar, binann digr xntl yerlrin taxtabndi brkidmk
olmaz
Metal krplr
Metal krplr, qsuru olmayan (zik, atlama v s.) metal borulardan hazrlanr.
Demontaj olan metal krplr brkidici elementlrl tmin edilmlidir (tellr, xamt, bolt,
dmir bndlr)
Istifad olunan bndlr, muftalar, armatura standartlara cavab vermlidir.
Metal krplrin he bir hisssind, brkidilm elementind qsur olmamaldr
(korroziya, atlama, yilm v s.)
Taxtabndlrin v krplrin quruluu
Taxtabndlrin v dmir krplrin dmsi dz, xntsz olmaldr, elementlr aras
msaf 5 mm ox olmamaldr.
Dmnin dayaqlardan xnts 20 sm az olmamaldr.
Da ilri n dmnin eni 2m az, suvaq ilri 1.5 m az, rngsaz v montaj
ilri n 1 m az olmamaldr
Taxtabndlrin v krplrin quruluu
Dmlrin dirklri iilrin maksimal sayna v materiala tab gtirmlidir
rivlr, dirklr, dayaq elementlri layih uyun olaraq, quradrlr.
Taxtabndin hr dayann ucunun altna 5 sm az olmayan btv dayaq yerldirilir.
Dirk dayaqlar hazrlanm, hamar yerd yerldirilirlr.
6 m v daha hndr taxtabndlrd ilr aparldqda iki dm qat olmaldr: ii (st)
v qoruyucu (alt), lav olaraq, i qatndan 2m hndr olmayaraq rtk olmaldr.
Bir ne sviyyd ilr aparldqda, yuxardan dn yalardan qorunmaq n,
qoruyucu ekranlar olmaldr.
Nrdivanlar v traplar
Iilrin qalxb, enmsi n nrdivanlar v traplar istifad olunur. 40 m az olan
taxtabndlr n az iki nrdivan v ya trap tmin edilir. Nrdivann v ya trapn yuxar
hisssi, taxtabndin fuqi hisslrin brkidilir.
Taxtabndlrin istismar
Ykn qaldrlmas n xsusi bloklardan v digr, kiik mexaniki vasitlrdn istifad
edirlr(layihy sasn).
Yklrin danmas n keidlr drd trfli mhccrl hat olmaldr
4 m hndr taxtabndlrin istismara buraxlmas, komissiyann baxndan v aktn
trtib edilmsindn sonra istifady buraxlr.
Taxtabndin istismara qbulu
Taxtabndin istismara qbul akt, onu istifady qbul edn tkilatn ba mhndisi
(texniki mdiri) trfindn tsdiq edilir. Podrat tkilatn z istifadsi n qurmu
taxtabndin qbul akt, bu mssisnin sah risi trfindn tsdiq edil bilr
Taxtabndin istismara qbulu
laqlrin, brkidilmnin yoxlanmas
Mxtlif elementlrin sabit qurulmas
Ii dmlrin v mhccrlrin vziyyti
 Dirklrin aquli vziyytd olmas
Dayan meydanalarnn etibarl
Metal krplrin torpaqlanmas
Dirklrin yilmsi: hr 1 m 1.5 mm ox olmamaldr.
Taxtabndin v krpnn baxdan kemsi
I balanmazdan nc briqadir trfindn, on gnd 1 df usta trfindn yoxlanlr
nticlr xsusi bax kitabna qeyd edilir. gr bir aydan ox ilr taxtabndd
grlmrs, tkrar bax keirilmlidir. Ya, qar v digr iqlim tsirin mruz qalan
taxtabndlr d lav baxdan keirilir.
Thlksizlik qaydalar
Taxtbndlrd hndrlyn tmin edilmsi n qutular, yeiklr, llklr istifad
oluna bilmz
Ii meydanalar zibildn, buz qatndan tmizlnmlidir.
Ykn qaldrlmas, enmsi orta srtl aparlmaldr
Dmir krplrin qurulmas
Ilyn elektrik dzgahlar, elektrik xttlri v dmir krplr arasnda msaf 5 m ox
olmaldr. 5 m yaxn yerln naqillr v xttlr ilrin krplrd aparlma zaman
cryandan ayrlmaldr, torpaqlanmaldr v ya izolyasiya il rtlmlidir.
Taxtabndlrin quruluu
Binaya keid yerlrd taxtabndlr xsusi rtkl tmin edilirlr. Bu insanlar tsadfn
dm altlrdn, materiallardan qorumaq ndr.
Qoruyucu tavanlar taxtabndin knarlarndan 1.5 m xmaldr v taxtabnd trf 20
olmaldr.
Meydanalarn istifadsi
Istifad olunmayan vaxt yerd olmaldr
Meydanann hrktlri, dymy daim sxmaqla yerin yetirilmlidir, sxmayanda,
hrkt dayanmaldr.
Digr halda, yerdn d idar olunma mmkndr.
DST 27372-87 Tlblrin cavab vermlidir
Knar xslr istifad ed bilmz
Texniki tlblr
Drd trfli mhccr olmaldr (hndrly n az 1.2 m, ilrin aparlma uzunluu hr
trfd 1.0 m. Mhccrlrd qapnn olmasna icaz verilmir. Nnninin aslmas n
qarmaq, dmdn qorumaq n, qoruyucu kilidl tmin edilir.
Iki tormoz olmaldr, mhrrik dayanan kimi avtomatik, mstqil ilmlidir
Eyni zamanda ll enm qurusu da olmaldr
Hr gn, i balamazdan nc, yoxlanmaldr.
Texniki test n, meydanaya 3 df artq yk yerldirilir, yerdn 0.5 m qaldrlr v
3 saat bel vziyytd saxlanlr.
 Hndrlkd FMV istifadsi. Yxlmadan, amadan qorunma

1-iyin qay, 2 kmki qay 3 arxa qay 4 bud qay 5 arxa dayaq, 6 tarazlayc
element 7 brkidici element 8 toqqa 9 markalama

Hndrlkd aparlan ilr n FMV

Qoruyucu kmrlr frdi mhafiz vasitsi olaraq, hndrlkd ilyn heyti,
yxlmadan saxlayr. Qoruyucu kmrlr dvlt standartlarna, texniki rtlr cavab
vermlidir. Quruluuna gr qayl v qaysz, amortizatorlu v amortizatorsuz olur.
Karabinin quruluu onun bir ll almasna imkan vermlidir. Karabinin qoruyucu
hisssi, onun qeyri-ixtiyari almasna imkan vermmlidir. Kilidin v qoruyucu hissnin
balanmas avtomatik ba vermlidir.
Elektrik avadanlqlarda i grldkd qoruyucu kmrlr istifad olunmaldr, btn
stroplar sintetik materialdan olmaldr.
Hndrlkd ilr zaman FMV istifadsi

Qoruyucu kanat
Qoruyucu kanat lav thlksizlik vasitsidir. gr strop avadanln zrin brkidil
bilmirs, qoruyucu kanat mtlq kild istifad olunmaldr.
 Qorunma n polad, pambq v kapron istifad oluna bilr. Polad kanatlar dvlt
standartlarna cavab vermlidir. Pambqdan hazrlanan kanatn diametri 15 mm az
olmamaldr, kaprondan hazrlanan kanatn qalnl 10 mm az olmamaldr, uzunluu is
10 m az olmamaldr.
Kmrin istifad olunmas
I balamazdan nc, kmr mumi qaydada v hissvi yoxlamadan kemlidir.
Dinamik iddtli dartnmaya, srtnmy, yanmaa, crlmaa mruz qalm kmrlr
istifady buraxlmamaldr. Eyni zamanda, metal, plastik hisslrd qsurlar
yoxlanmaldr.