Professional Documents
Culture Documents
Xây dựng hệ thống biến đổi DCAC đốt đèn PDF
Xây dựng hệ thống biến đổi DCAC đốt đèn PDF
TRNG..
Lun vn
1
Ch-ng 1 : cc b nghch l-u
2
Xt s cu : Cc tn hiu iu khin c a vo tng i tiristo
T1, T2 th lch pha vi tn hiu iu khin a vo i T3, T4 mt gc 1800.
Ld
+ T1 iC T3
id C+ -
iN (-) (+)
Z
iZ T2
- T4
ib Zt
Co
W2
W1 W1
Ld i1
+ - C+ ic
id (+) (-)
- T1 T2
3
Dng phng ngc chiu vi dng qua T1 v T2 s lm cho T1 v T2 b kha
li. iN
T
0 Id t
id
t
ic
t
iz
t
iT1
iT2 t
UT1
t
t1 t1
tk
Hnh 1.3. Gin xung ca nghch lu cu mt pha
4
1.1.1.2. nh hng ca ph ti i vi ch lm vic ca nghch
lu.
Ta xt trng hp Ld = (in cm v cng ln). S trn hnh 1.2
c th thay th bng s hnh 1.4.
T s thay th c th vit h phng trnh sau :
id = it + ic = Id = const
dUC
iC = C (1.1)
dt
Ut
it
Rt
+ id Z
iz
ic
-
5
T
T 2 Rt C
E 1 e
4
A1 T T
(1.3)
T 2 Rt C 2 Rt C
1 e Rt C 1 e
4
T
E
A2 2 (1.4)
T T
T 2 Rt C 2 Rt C
1 e Rt C 1 e
4
Thay cc gi tr A1 v A2 vo (1.2) ta c:
T t
2 Rt C Rt .C
E 1 e 2e
Ut (t) T T
(1.5)
2 Rt C 4 Rt C 2 Rt C
1 e 1 e
T
Biu thc (1.5) cho thy in p trn ti bin thin theo quy lut hm
m c s e. Khi thay i ph ti nh gim dng ti, dng qua t s t thay i
dU C IC
v const (ngun dng), do in p trn ti s c dng l nhng
dt C
6
Thi gian tk l thi gian duy tr in p ngc t ln tiristo c xc
nh t biu thc (1.5) nu cho Ut = 0:
T tk
2 Rt C Rt C
E 1 e 2e
Ut t tk = 0 T T
(1.6)
2 Rt C 4 Rt C 2 Rt C
1 e 1 e
T
toff l thi gian kha ca tiristo c trong trong s tay tra cu.
2 2
I (1) Id (1.10)
7
S thay th ca nghch lu ngun dng quy i v sng iu ha
bc 1 c dng nh hnh 1.5a.
I(1) I(t)
UNL
IC
Rt
C IC
Id I(t)
Lt
I(1)
a) b)
Hnh 1.5. a) S thay th - b) Biu vc t
T s thay th ta dng c th vc t ca nghch lu dng :
I (1) = IC + It (1.11)
Trong s thay th hnh 1.5b UNL chnh l Ut.
Ut - in p trn ti hay l in p ra ca nghch lu UNL.
Nu b qua tn hao trong nghch lu v coi l gc lch pha gia in
p ra ca nghch lu v sng c bn ca dng nghch lu, theo nh lut bo
ton nng lng, cng sut pha xoay chiu s bng pha mt chiu Pd = P1,
tc l: E.Id = n.Ut.I(1).cos (1.12)
Thay (1.10) vo (1.12) ta c:
E.Id = n.Ut.I(1).cos (1.13)
8
V l nghch lu dng nn ngun u vo phi l ngun dng, v vy
gi tr cun cm Ld .
+ Ld
id T1 T3 T5
C1 C3
+ - ZA
E ZB
ZC
C5
+ -
- T2 T4 T6
T1 t3 t4 t5 t6
0 t1 t2 T4
T3
0
T6 T6
T5 T5
0
T2
9
Qu trnh chuyn mch bao gi cng din ra i vi cc van trong cng mt
nhm.
Ld + (-)
Trong nghch lu ngun T1 T5
id T3
+
dng v ti lun mc song song C1 C3
10
Ngun p vn l ngun c s dng ph bin trong thc t. Hn na
in p ra ca nghch lu p c th iu ch theo phng php khc nhau
c th gim c sng iu ha bc cao.
Trc kia nghch lu p b hn ch trong ng dng v cng sut ca cc
van ng lc iu khin hon ton cn nh. Hn na vic s dng nghch lu
p bng tiristo khin cho hiu sut ca b bin i gim, s iu khin
phc tp.
Ngy nay cng sut ca cc van ng lc IGBT, GTO, MOSFET cng
tr nn ln v c kch thc gn nh, do nghch lu p tr thnh b bin
i thng dng v c chun ha trong cc b bin tn cng nghip. Do
s nghch lu p trnh by sau y s dng van iu khin hon ton.
Trong qu trnh nghin cu ta gi thit cc van ng lc l cc kha
in t l tng, tc l thi gian ng v m bng khng nn in tr ngun
bng khng.
1.2.1.1. Cu to.
S nghch lu p mt pha c m t trn hnh 1.9. S gm 4
van ng lc ch yu l: T1, T2, T3, T4 v cc it D1, D2, D3, D4 dng tr
cng sut phn khng v li v nh vy trnh c hin tng qu p u
ngun.
T C c mc song song vi ngun m bo cho ngun u vo l
ngun hai chiu (ngun mt chiu thng c cp bi chnh lu ch cho
php dng i theo mt chiu).
Nh vy t C thc hin vic tip nhn cng sut phn khng ca ti,
ng thi t C cn m bo cho ngun u vo l ngun p.
11
1.2.1.2. Nguyn l lm vic.
na chu k u tin (0 2 ), cp van T1, T2 dn in, ph ti c
u vo ngun. Do ngun l ngun p ln in p trn ti U1 = E, hng dng
in l ng nt m.
Ti thi im = 2 , T1 v T2 b kha, ng thi T3 v T4 m ra ti s
c u vo ngun theo chiu ngc li, tc l du in p trn ti s o
chiu v Ut = - E ti thi im 2 .
Do ti mang tnh tr cm nn dng vn gi nguyn hng c (ng
nt m) T1, T2 b kha nn dng phi khp mch qua D3, D4. Sut in ng
cm ng trn ti s tr thnh ngun tr nng lng thng qua D3, D4 v t C
(ng nt t ).
Tng t nh vy i vi chu k tip theo khi kha cp T3, T4 dng ti
s khp mch qua D1 v D2.
th in p ti Ut, dng in ti it, dng qua it iD v dng qua
tiristo c biu din trn hnh 1.10.
Biu thc in p v dng in trn ti :
4E
Ut sin .t
4E
It sin( .t )
Rt2 X t2
+ D3
D1 it
E T1 T3
Zt
id
C0 D2
D4 T4 T2
-
12
Ut
Ut
it
E it
4
0
1 2 3
iT1,2
13
T1 D1 T3 D3 T5 D5
+
E
C
- T4 D4 T6 D6 T2 D2
Za Zb Zc
T1 t3 t4 T1 t
t1 t2 T4
T3 T3 t
T6 T6
T5 T5 t
T2 T2
14
UZA
2E/
E/33 t
-E/3
-2E/3
UZB
2E/
E/3
3 t
-E/3
-2E/3
UZC
2E/
E/3
3 t
-E/3
-2E/3
Dng in p trn cc pha UZA, UZB, UZC c dng nh trn hnh 1.13 v
c gi tr hiu dng c tnh bi cng thc sau :
2
1 2 2
U pha U pha ( )d E (1.14)
2 0
3
Suy ra :
2
U A (t ) E sin .t (1.15)
3
2
U B (t ) E sin( .t 120 ) (1.16)
3
2
U C (t ) E sin( .t 120 ) (1.17)
3
ETt
Gi tr t C c tnh theo cng thc: C (1 2 ln 2) 1.18)
3Rt U C
15
1.3. NGHCH LU CNG H-ng.
c im c bn ca nghch lu cng hng l qu trnh chuyn mch
ca van da vo hin tng cng hng. Gi tr in cm khng ln nh
nghch lu dng ( Ld = ) v khng nh hn nghch lu p ( Ld = 0 ), m
chim mt v tr trung gian sao cho khi kt hp vi in cm ca ti Lt v t
in C th trong mch s xut hin hin tng dao ng .
1.3.1. Nghch lu cng hng song song.
Xt s hnh 1.14, khi t = 0 cp van T1, T2 c m ra. T C c
np qua mch (+) Ld T1 Zt T2 (-). Dng np cho t s c dng hnh
sin v mch dao ng cng hng.
i iT1=iT2
Ld
iT3=iT4
+ T1 T3 0
id Lt Zt
i Uc=Ut
E
C 0
UC=Ut T2
- T4 1 2 3
4 5
a) b)
Hnh 1.14. a) Nghch lu cng hng song song b) Gin xung
16
v gim v khng thi im 4 . Lc ny T3, T4 kha li. Dng qua tiristo c
th coi l xung sin :
It I m . sin 0 .t (1.19)
T1 L1 L2 T2
K L
+
E i C i
E C
1 Rt 2
- rt
a) b)
17
Khi T1 cn ang dn m cho T2, dng phng qua t C qua L2 v T2
s gy nn hin tng cm ng trong cun L2. Sc in ng ny c du
chng li s tng ca dng, tc l (+) bn tri v (-) bn phi.
Do L1 v L2 qun trn cng mt li thp nn sc in ng ny cm
ng nn L1. Nh vy T1 s chu mt in p UT :
UT = E - ( UL1 + UL2 )
Cc tham s c chn sao cho Ut < 0 nn T1 s b kha li.
Nghch lu ch yu lm vic hai ch trn. Nghch lu ni tip lm
vic vi di ph ti thay i tng i rng.
gi cho in p trn ti l khng i khi ph ti thay i, cn thay
i tn s ca xung iu khin f .
Ch f > f0 l ch m nghch lu cng hng lm vic nh ch
nghch lu dng in.
1.4. nghch l-u iu bin rng xung pwm [1].
18
Cho php thay i in p ra bng s c hai kho chuyn mch
trong mt pha.
Lut iu khin ca phng php iu bin rng xung PWM c
s dng nhiu nht l lut so snh. Tn hiu iu khin hnh sin c tn s
mong mun s c so snh vi cc xung hnh tam gic. Tn s chuyn
mch ca nghch lu fcm bng tn s xung tam gic fx c gi tr khng i;
tn s xung tam gic cn gi l tn s mang.
Tn s tn hiu iu khin f1 c tn l tn s iu bin s xc nh tn s
c bn ca in p ra nghch lu.
H s iu bin bin c nh ngha l:
U dkm
ma (1.20) Uxm Ux
U xm
Trong : Uk
H s iu bin tn s l :
fx
mx (1.21) E
f1
2 2
1 E E E E 2
U tb d d d 1 (1.22)
2 0
2 2 2
2 2
Mt khc ta c : 1 ma (1.23)
2
19
2U tb
Do : ma (1.24)
E
Ux
Uk
Udk Umang
uara
Iara
20
Trn hnh 1.17 biu din phng php to in p ra bng so snh in
p iu khin hnh sin v in p tam gic cn. hnh 1.18 l cch to ra in
p bng cc xung n cc (in p mang trong trng hp ny ch c xung
n cc dng hoc m ).
Udk
Umang
uara Udk
21
La chn tn s chuyn mch v h s iu bin tn s: gim
thnh phn sng hi bc cao, do gim kch thc v gi thnh b lc, tn
s chuyn mch nn chn tr s ln. Tuy nhin tn hao do chuyn mch ca
nghch lu s tng t l vi tn s chuyn mch.
Tr s ma
Khi ma < 1 phng php iu khin c u th to c quan h
tuyn tnh gia bin in p thnh phn c bn v h s tuyn tnh. Tuy
nhin khng th tng tr s in p ln cao c.
Khi ma > 1 th c th tng bin in p tn s c bn, phng
php ny l qu iu bin, so vi phng php ma < 1 th phng php ma >1
c nhiu sng hi hn.
(uAOm)1
ud
2
1.273
vng vng
0 tuyn 1.0 qu iu 3.24 ma
tnh bin
22
Ch-ng 2: xy dng h thng bin i dc/ac t
6vdc ln 220vac tn s 50hz
23
Mch iu khin : C nhim v pht xung vung dao ng vi tn s
50 Hz cp xung m cho transitor, transitor dn s lm cho mosfet dn.
Mch lc b nghch lu mt pha :c nhim v y ko in p 6V
DC ln 220VAC tn s 50Hz.
24
Hnh 2.2. S nguyn l mch Push-pull v th cc dng xung.
a) S nguyn l
b) Xung in p VDS ca van Q1
c) X ung in p VDS ca van Q2
S gm mt my bin p vi mt hoc nhiu cun th cp. Cun
th cp cung cp mt cp xung vung lch nhau 180 0 m bin ca n c
xc nh bi s vng dy cun th cp. Hai van ng lc Q1 v Q2 l loi
mosfet. Khi hai van m s lm in p ri trn cun s cp gim i mt lng
l VDS ( l in p ri trn hai cc D v S ca van ).
in p VDS ph thuc vo ni tr RDS-on ca van khi dn v dng chy
qua van.
Khi mt trong hai van m n s t mt xung p hnh vung c tr s
Vg -VDS n na cun s cp.
25
T0
Ts
Q1 dn Q1 dn Q1 dn
Ton
Q2 dn Q2 dn
Ton
Q1 dn Q2 dn Q1 dn Q2 dn Q1 dn
D L
E/2 C2
Q1
T1
+
E C
Q2
E/2 C1
26
+VCC
D1
L
Q1 Q3
C
T1
Q2 Q4 D2
D
V1 V2 C R Vo
Vi
Is
Vs
S
27
2.2.4. Tnh ton bin p ng lc [4].
Thit k bin p ng lc vi tng tn tht nh nht, s gm mt s
bc c bn nh sau:
Bc 1. Xc nh cc thng s tnh ton.
in tr sut dy qun ( cm) .
28
S vng cun s cp tnh theo cng thc:
n1 = 104 1
(2.4)
2. B. Ac
n3
n3 = n1
n1
.
Tnh cc h s i theo cc cng thc sau:
n1.I1
1
n1.I tot
n2 .I 2
2
n1.I tot
. (2.6)
nk .I k
k
n1.I tot
.K u .WA
Awl 2
(2.7)
n2
n1 n2 i2 v1(t) Vg vg .D.Ts
1
i1(t) T u1(t)
D1 0 0 t
+
-Vg
v1(t) n2
Io
i1(t) n1
D2
- 0 0 t
i2b(t)
29
Vi b nghch lu m chng ta thit k theo thng s thc nghim o
c th cng sut ra ca bin p phi l 110W.
Vi mch push pull ta c gin xung nh hnh 2.7. Bin p thit k
dng cho mch push pull nn bn s cp c hai cun. Tuy nhin d tnh
ton ta quy v mt cun nh hnh v. Thc t dng sng i2b(t) cng ging nh
i2a(t) nhng lch pha 1800.
Trong trng hp ny in p Vg chnh l in p trn hai cc ca
acquy. Acquy dng cho b nghch lu l loi acquy ch 6V-20Ah. Vgmax khi
acquy np y l V . Chn tn s chuyn mch fs = 50 Hz , nh vy tn s hot
ng ca bin p l f0 = 50Hz.
Bin p thc t s dng trong mch:
108
Cng thc tnh s vng cho mt volt l : N
4.44 S F B
Vi : S tnh = cm2
F tnh = Hezt
30
Cng sut cun th cp l : 220 Volt x 0,5 Ampere = 110 Watt
108
N 2,73 vng / volt
4.44 16.5 50 10.000
Tnh c dy :
I (2)
D(mm)
2
0.5
0.35(mm)
2
18,3
2,1(mm)
2
31
Da trn nguyn l iu khin chung nh trnh by trn, hin nay
cc hng ch to ra IC chuyn dng iu bin rng xung PWM dng
cho cc ngun chuyn mch. Chng to ra c mt cuc cch mng trong
vic ch to b ngun chuyn mch.
vi CD4047BC.
32
Hnh 2.8 . S khi ca IC CD4047BC.
33
Vpwm
Vst C2
Sawtooth Q2
Vp PWM G2
oscillator
Rt E2
Ct
Error Vea
Amplifier Q1 C1
Vref
+ G2
PWM
- E1
KVo NAND Gate
_
Q Q
Overcurrent +
Binary
Sensing T1
- Counter
Vp
t1 t2
Vea
Vst
Vpwm
Q
E1
E2
34
Mt b khuch i sai s so snh mt phn in p ng ra KV 0 vi in
p chun Vref v sinh ra in p sai s Vea, Vea c so snh vi in p rng
ca Vst trong b iu bin rng xung PWM. Ch rng trong b khuch
i sai s, mt phn ca in p ng ra KV0 c cp n ng o khi V0
tng th in p sai s Vea gim.
Trong b iu bin rng xung PWM xung rng ca c cp vo
ng vo khng o v Vea c cp n ng vo o. Do ng ra khi
PWM l xung vung Vpwm. Gi tr ca Vpwm m trong sut khong thi gian
m gi tr ca in p rng ca Vst nh hn Vea hay t t1 n t2. Khi in p
ng ra tng, KVo cng tng tng ng v lc Vea s gim, Vea s i xung
phn y ca xung rng ca. Dn ti thi gian m ca Vpwm gim v do
thi gian m ca transitor gim v s lm gim in p ra. Ngc li khi in
p ng ra gim, KV0 gim tng ng v lc Vea s tng, n s i ln phn
nh ca xung rng ca. Dn ti thi gian m ca Vpwm tng v do thi
gian m ca transitor tng v nh vy s lm tng in p ra. T y ta thy
rng in p ra c n nh nh vng hi tip m in p.
IC CD4047BC c thit k cho mch y ko do xung m n c
rng iu chnh c Vpwm xy ra mi ln trong mt chu k xung rng ca
phi c chuyn i thnh hai xung lch pha nhau 180 0 vi cng rng.
iu ny thc hin c nh b m nh phn v cng lgic NAND G1, G2.
Xung dng VP xy ra cui mi xung rng ca c sinh ra t b dao ng
rng ca, xung dng ny c s dng khi ng b m nh phn.
Ng ra ca b m nh phn Q v Q gm hai sng vung ngc pha
trong mt chu k xung rng ca. Nhng sng vung ny v Vpwm s c kt
hp trong hai b NAND G1 v G2. V vy cc B v cc E ca hai transitor Q1
v Q2 ch dng trong mt na chu k lun phin.
Thi gian m ca cc transitor cng sut chnh l khong thi gian in
p Vpwm mc thp. Khi Vp mc cao trong khong thi gian rt ngn th c
35
hai cc B ca Q1 v Q2 u mc thp khin c hai transitor lc u b kha.
iu ny m bo rng nu rng xung Vpwm ln nht, tc l Vpwm mc
thp trong c chu k xung rng ca th hai van ng lc khng m ng thi
thi im cui mi chu k. Vic m ng thi hai transitor lc cho d ch
trong thi gian ngn l rt nguy him c th s lm ph hy transitor lc.
2.3. thit k mch to xung b nghch l-u mt pha
Xung vung vi tn s 50Hz t c to ra t IC CD4047BC c a
vo chn B ca 2 transistor C1815 v A1015.
36
cao, ta mc song song mt t in c in dung l 100 F/ 16V,diot zener 9V
trc khi cp cho IC.
37
ln, mch iu khin n gin v Mosfet iu khin bng in p, dng in
iu khin hon ton cch ly vi dng dn trn cc mng do khi Mosfet
dn khng cn dng in duy tr nh i vi transitor lng cc.
Mt thng s quan trng ca Mosfet cng sut l tn ti in tr t
nhin bn trong Mosfet. in p ri trn cc mng D v cc gc S t l tuyn
tnh vi dng trn knh dn.
Mi lin h c c trng bi thng s RDS(on) c ghi trong cc
datasheet ca Mosfet.
in tr RDS(on) l hng s tng ng vi mt in p Vgs nht nh v
nhit nht nh ca Mosfet.
Khi dng in qua Mosfet tng th nhit trn lp bn dn tng v do
in tr RDS(on) cng tng theo.
38
Cc thng s ca Mosfet cng sut.
Khi ng dng Mosfet trong cc thit b in t cng sut th thng s
quan trng nht m ta quan tm n l thi gian ng ct ca Mosfet,
thng thng thi gian ng ct ca Mosfet t 10ns 60ns.
Bn cnh cn c cc thng s quan trng khc nh:
in p ln nht trn hai cc D, S ca Mosfet : VDS(max) (V).
Dng in ln nht m van chu c : ID (A).
in tr trong ca van : RDS(ON) ( ).
Di nhit hot ng ca van.
Cc thng s ny rt quan trng khi ta thit k mch iu khin van.
2.3.3. Qu trnh m v kha ca Mosfet
Khi cp vo cc G (Gate) ca Mosfet mt in p thng qua mch
Driver th qu trnh m Mosfet c th hin trong th sau:
UGS
Mc
Miller
UTH t
IG
t
UDS
t
ID
1 2 3 4
39
2.3.3.1. Qu trnh m ca Mosfet.
Giai on th nht: in dung u vo ca Mosfet c np t in p
0V n gi tr UTH, trong sut qu trnh hu ht dng in vo cc G c
np cho t CGS, mt lng nh np cho t CGD. Qu trnh ny c gi l qu
trnh m tr bi v c dng ID v in p trn cc D (Drain) u khng i..
Sau khi cc G c np ti gi tr in p gi mu UTH, mosfet sn sng
dn dng in.
Giai on th hai: in p cc G tip tc tng t UTH n gi tr UMiller
y l qu trnh tng mt cch tuyn tnh; dng in ID tng t l vi in p
ca cc G trong khi in p gia hai cc UDS vn gi nguyn gi tr.
Giai on th ba: in p cc G gi nguyn mc in p Miller
VGS,Miller trong khi in p trn cc D bt u gim. Dng in I D trn
Mosfet gi nguyn mt gi tr nht nh.
Giai on th t: y l giai on Mosfet dn bo ha khi cp mt in
p cao UDRV (gi tr ca UDVR nm trong khong 10 20V ) vo cc G ca
Mosfet.
Gi tr cui cng ca VGS s quyt nh in tr trong RDS(ON) ca van
trong qu trnh m. Do trong giai on th t in p trn cc Gate tng t
gi tr UMiller n gi tr ca mch Driver UDRV. Trong khi in p gia cc
D, S (UDS) gim mnh gn v gi tr 0V, dng in ID gi khng i.
40
2.3.3.2. Qu trnh kha ca Mosfet.
41
Tm li qu trnh m - kha ca Mosfet l qu trnh chuyn mch gia
trng thi tr khng cao v trng thi tr khng thp c thc hin trong bn
giai on.
di khong thi gian ca cc giai on c quyt nh bi gi tr
in dung gia cc cc, in p t vo cc iu khin, v dng in np x
ca cc t in trn cc G. y l thng s quan trng thit k mch iu
khin Mosfet trong cc ng dng c tn s ng ct ln.
42
Trong na chu k tip u cp van Q1, Q2 m vi rng xung nht
nh cp van Q2, Q4 kha, dng in i t VDC qua van Q1, v Q2 ri xung
0V.
Trong cc chu k sau thc hin tng t, ta c dng in p ra trn
ti l dng bc thang. Tn s ng ct ca cc cp van c iu khin sao
cho bng tn s ca ngun in li l 50Hz.
Ura Toff
+220
V
Ton
t
0
-220V
50Hz
43
Nh vy vi yu cu thc t v cc thng s mch ta chn van ng
lc loi transitor trng cng sut knh N (Mosfet ): FQA10N60C vi cc
u im nh sau:
Tc ng ct nhanh.
in tr trong rt nh : RDS(on) = 0,6 ( ).
Dng in cc i : IDS = 10 (A).
Tch hp it (DDS) x trn van.
44
Bo v cc van bn dn ng lc khi cc xung in p nh thng van
v gim tn hao do ng ct trn van ta dng mch RC v it mc song song
vi Mosfet.
Ngoi ra bo v chng ngn mch, qu ti ta mc ni tip cu ch
vo u vo im gia ca bin p ng lc nh hnh v trn.
Chn thng s ca mch bo v nh sau:
Gi tr dng in nh mc ca cu ch c chn ln hn dng
nh mc ca ti: ICC = klv.Iti.
Vi klv l h s dng in lm vic
Chn gi tr klv = 4 5
Gi tr in tr R1, R2 thng thng chn tr 5600 , 2W.
Gi tr C1 nm trong khong: CS = 47 100 F/ 350V.
Gi tr D1, v D2 thng thng chn it FMS IN5408 chu c dng
in 5A.
Nh vy ta chn :
R1, R2 = 5600 /2W.
C1 = 100 F /3500V.
D1, D2 chn :FMS IN5408
45
L1
u ra ca
b bin i C1 Ti
Z = R2 X2
9. Z D
L1 =
2. D
46
281.6
Gi tr in khng ti : X 1 0.82 211.2 .
0.8
Z 111.3
Nhn Z D 55.65 ( )
2 2
Ta ly quy chun : Z D = 56 ( ).
Vi D 2. .f = 2.3,14.50 = 314 (rad/s).
1 1
C1 1.8.106 ( F )
3. Z D . D 3.56.314
9. Z D 9.56
L1 0.8( H )
2. D 2.314
2.4. ACQUY
47
2.4.2.1. Qu trnh bin i nng lng trong c qui axit:
Trong c qui axit c cc bn cc dng l ixit ch ( PbO2 ), cc bn
m l ch ( Pb ), dung dich in phn l axit sunfuaric ( H2SO4 ) nng d
1,1 1,3 %
(- ) Pb H2SO4 d 1,1 1,3 PbO2 ( + )
Phng trnh ho hc biu din qu trnh phng np ca c qui axit :
Th in ng e 2,1 V.
2.4.2.2 Qu trnh bin i nng lng trong c qui kim:
Trong c qui kim c bn cc dng l Ni(OH)3 , bn cc m l Fe,
dung dch in phn l: KOH nng d 20 %
( - ) Fe KOH d 20% Ni(OH)3 ( + )
Phng trnh ho hc biu din qu trnh phng np ca c qui kim :
Th in ng e 1,4 V.
Nhn xt: T nhng iu trnh by trn ta nhn thy trong cc qu
trnh phng np nng dung dch in phn l thay i. Khi c qui phng
in nng dung dch in phn gim dn. Khi c qui np in nng
dung dch in phn tng dn. Do ta c th cn c vo nng dung dch
in phn nh gi trng thi tch in ca c qui.
2.4.3. Cc thng s c bn ca c qui:
2.4.3.1. Sc in ng ca c qui:
Sc in ng ca c qui kim v c qui axit ph thuc vo nng
dung dch in phn. Ngi ta thng s dng cng thc kinh nghim
E0 0,85 + (V)
trong : E0 - sc in ng tnh ca c qui ( V )
48
- nng dung dch in phn 15 C ( g/cm3 )
Trong qu trnh phng in th sc in ng Ep ca c qui c tnh
theo cng thc:
Ep Up + Ip.rb
trong : Ep - sc in ng ca c qui khi phng in ( V )
Ip - dng in phng ( A )
Up - in p o trn cc cc ca c qui khi phng in (V)
rb - in tr trong ca c qui khi phng in ( )
Trong qu trnh np in th sc in ng En ca c qui c tnh theo
cng thc:
En Un - In.rb
trong : En - sc in ng ca c qui khi np in ( V )
In - dng in np ( A )
Un - in p o trn cc cc ca c qui khi np in ( V )
rb - in tr trong ca c qui khi np in ( )
2.4.3.2. Dung lng ca c qui:
Dung lng phng ca c qui l i lng nh gi kh nng cung cp
nng lng in ca c qui cho ph ti, v c tnh theo cng thc :
Cp Ip.tp
trong : Cp - dung dch thu c trong qu trnh phng ( Ah )
Ip - dng in phng n nh trong thi gian phng in tp ( A )
tp - thi gian phng in ( h ).
Dung lng np ca c qui l i lng nh gi kh nng tch tr nng
lng ca c qui v c tnh theo cng thc :
Cn In.tn
trong : Cn - dung dch thu c trong qu trnh np ( Ah )
In - dng in np n nh trong thi gian np tn ( A )
tn - thi gian np in ( h ).
49
2.4.4. c tnh phng np ca c qui.
2.4.4.1. c tnh phng acqui.
1,75
Vng phng in cho php
CP = IP.tP
t
0 2 4 6 8 10
Hnh 2.21 . c tnh phng ca acquy
c tnh phng ca c qui l th biu din quan h ph thuc ca
sc in ng, in p c qui v nng dung dch in phn theo thi gian
phng khi dng in phng khng thay i .
T c tnh phng ca c qui nh trn hnh v ta c nhn xt sau:
Trong khong thi gian phng t tp 0 n tp tgh, sc in ngin
p, nng dung dch in phn gim dn, tuy nhin trong khong thi gian
ny dc ca cc th khng ln, ta gi l giai on phng n nh hay
thi gian phng in cho php tng ng vi mi ch phng in ca c
qui ( dng in phng ).
T thi gian tgh tr i dc ca th thay i t ngt .Nu ta
tip tc cho c qui phng in sau tgh th sc in ng ,in p ca c qui s
gim rt nhanh .Mt khc cc tinh th sun pht ch (PbSO4) to thnh trong
phn ng s c dng th rn rt kh ho tan ( bin i ho hc) trong qu
trnh np in tr li cho c qui sau ny. Thi im tgh gi l gii hn phng
in cho php ca c qui, cc gi tr Ep, Up, ti tgh c gi l cc gi tr
gii hn phng in ca c qui. c qui khng c phng in khi dung lng
cn khong 80%.
50
Sau khi ngt mch phng mt khong thi gian no, cc gi tr sc
in ng, in p ca c qui, nng dung dch in phn li tng ln, ta gi
y l thi gian hi phc hay khong ngh ca c qui. Thi gian hi phc ny
ph thuc vo ch phng in ca c qui (dng in phng v thi gian
phng ).
2.4.4.2.c tnh np acqui.
I (A) U,E (V)
2,7
U Khong
2,4
ngh
2 T E
1,95
10
1 10%C 10
5
Cn = In.tn
t
0 2 4 6 8 ts 10 12
Hnh 2.22 . c tnh np acquy.
c tnh np ca c qui l th biu din quan h ph thuc gia sc
in ng , in p v nng dung dch in phn theo thi gian np khi tr
s dng in np khng thay i .
T th c tnh np ta c cc nhn xt sau :
Trong khong thi gian t tn 0 n tn tgh th sc in ng, in
p, nng dung dch in phn tng dn.
Ti thi im ts trn b mt cc bn cc m xut hin cc bt kh (cn
gi l hin tng" si " ) lc ny hiu in th gia cc bn cc ca c qui
n tng n 2,4 V . Nu vn tip tc np gi tr ny nhanh chng tng ti 2,7
V v gi nguyn. Thi gian ny gi l thi gian np no, n c tc dng cho
phn cc cht tc dng su trong lng cc bn cc c bin i tun hon,
nh s lm tng thm dung lng phng in ca c qui.
51
Trong s dng thi gian np no cho c qui ko di t 2 3 h trong sut
thi gian hiu in th trn cc bn cc ca c qui v nng dung dch
in phn khng thay i. Nh vy dung lng thu c khi c qui phng
in lun nh hn dung lng cn thit np no c qui.
Sau khi ngt mch np, in p, sc in ng ca c qui, nng
dung dch in phn gim xung v n nh. Thi gian ny cng gi l
khong ngh ca c qui sau khi np.
Tr s dng in np nh hng rt ln n cht lng v tui th ca
c qui. Dng in np nh mc i vi c qui l In 0,1C10 .
Trong C10 l dung lng ca c qui m vi ch np vi dng in nh
mc l In 0,1C10 th sau 10 gi c qui s y.
V d vi c qui C 180 Ah th nu ta np n dng vi dng in bng
10% dung lng ( tc In 18 A ) th sau 10 gi c qui s y.
2.4.5. S khc nhau gia c qui kim v c qui axit.
C hai loi c qui ny u c mt c im chung l tnh cht ti
thuc loi dung khng v sc phn in ng. Nhng chng cn c mt s
c im khc bit sau :
Acquy axit Acquy kim
- Kh nng qu ti khng cao, dng -Kh nng qu ti rt ln dng in
np ln nht t c khi qu ti l np ln nht khi c th t ti:
Inmax = 20%C10 Inmax = 50%C10
-Hin tng phng ln, do c qui -Hin tng t phng nh.
nhanh ht in ngay c khi khng
s dng.
-S dng rng ri trong i sng, -S dng nhng ni c yu cu
cng nghip c bit nhng ni c cng sut ln qu ti thng
nhit cao va p ln nhng cng xuyn, c s dng vi cc thit
sut v qu ti va phi. b cng sut ln.
52
-Dng trong t, xe my v cc -Dng ph bin trong cng nghip
ng c my n cng sut va v hng khng, hng hi v nhng ni
nh. nhit mi trng thp.
-Gi thnh thp -Gi thnh cao.
53
nc, dng in np nc th nht chn bng ( 0,3 0,6 )C10 tc l np cng
bc v kt thc nc mt khi c qui bt u si. Dng in np nc th hai
l 0,1C10
2.4.6.2. Phng php np vi in p khng i.
Phng php ny yu cu cc c qui c mc song song vi ngun np.
Hiu in th ca ngun np khng i v c tnh bng (2,3V 2,5V) cho
mi ngn n. Phng php np vi in p khng i c thi gian np ngn,
dng np t ng gim theo thi gian.Tuy nhin dng phng php ny c
qui khng c np no. V vy np vi in p khng i ch l phng php
np b xung cho c qui trong qu trnh s dng.
2.4.6.3. Phng php np dng p.
y l phng php tng hp ca hai phng php trn. N tn dng
c nhng u im ca mi phng php.
i vi yu cu ca bi l np c qui t ng tc l trong qu trnh
np mi qu trnh bin i v chuyn ho c t ng din ra theo mt trnh
t t sn th ta chn phng n np c qui l phng php dng p.
i vi c qui axit: bo m thi gian np cng nh hiu sut np th
trong khon thi gian tn 8h tng ng vi 75 80 % dung lng c qui ta
np vi dng in khng i l In 0,1. V theo c tnh np ca c qui trong
on np chnh th khi dng in khng i th in p, sc in ng ti t
thay i, do bo m tnh ng u v ti cho thit b np. Sau thi gian 8h
c qui bt u si lc ta chuyn sang np ch n p. Khi thi gian np
c 10 h th c qui bt u no, ta np b xung thm 2 n 3h.
i vi c qui kim : Trnh t np cng ging nh c qui axit nhng do
kh nng qu ti ca c qui kim ln nn lc n dng ta c th np vi dng
np In 0,2C10 hoc np cng bc tit kim thi gian vi dng np In
0,5C10 .
54
Cc qu trnh np c qui t ng kt thc khi b ct ngun np hoc khi
np n p vi in p bng in p trn 2 cc ca c qui, lc dng np s
t t gim v khng.
2.4.7. Tnh ton b cquy.
Ta s chn loai c quy axit loi 6V, in tr trong Raq =0.09 .
p Ucl chnh l in p np cho c quy
Khi
E = 6V
Raq =0.09
U p Ip = P
M Up =E Ip.Raq =6 0.09.Ip
Suy ra (6 0.09.Ip).Ip =110 W
Ip =33 A
Gi C l dung lng thc t ca c quy, m bo c quy hot ng
bnh thng ta phi chn h s d tr l 1.5
C =1.5.Ip.tphong =2.33A.0.5h =33Ah
cho b chnh lu nh gn ta chn dng np nh hn nhiu so vi
dng phng,iu c ngha thi gian np ln hn nhiu so vi thi gian
phng, ta chn thi gian np l tnap=10h
Khi : C = In*tnap =3*Ip*tphong = 33 Ah, M tnap=10h In =3,3A
55
CH-ng 2: XY DNG M HNH VT L H THNG
BIN I IN P DC/AC T 6VDC LN 220VAC TN S
50Hz
56
Hnh 3.2. Mch in mch bin i DC/AC
57
Hnh 3.4. Mch lc LC v Relay iu khin
58
Hnh 3.6. M hnh vt l h thng bin i DC/AC.
59
bo v qu nhit cho cc van bn dn y ta s dng tn nhit
bng nhm v qut gi lm mt. H thng bin i in p t ng ng, m
trong trng hp mt in li nh relay 12VDC c nui t ngun in
li.
Tin hnh cp ngun cho b nghch lu v kim tra cht lng dng
in p ra bng my hin sng Oscilloscope.
60
3.3. thit k mch np acquy [8].
Ngun cp cho b nghch lu mt pha ta s dng loi Acquy ch
6V/32Ah.
V vy cn thit k mt mch np m bo cc thng s k thut ca
Acquy:
in p np acquy: Unp= 6,9V 7,5V.
33 Ah
Dng in np cc i: Inpmax 3.3A.
10
61
3.4. nhn xt chung.
Bin in p v tn s t c 220VAC/50Hz.
62
KT LUN
Sau ba thng nghin cu v thc hin ti di s hng dn tn tnh
ca GS.TSKH Thn Ngc Hon cng vi s c gng n lc ca bn thn,
em hon thnh n tt nghip ca mnh theo ng k hoch c giao.
Trong ti ny em thc hin c nhng vn nh sau:
1. Nghin cu tng quan v cc b nghch lu.
2. Tnh ton v xy dng thnh cng m hnh thc nghim.
3. ng dng v rn luyn c k nng v mch in bng phn
mm Orcad 9.2 v ra mch in th cng bng tay.
Tuy nhin, do thi gian c hn nn bn cnh nhng kt qu t
c, ti cha thc hin c mt s vn nh : Cha thc hin ch
n p, gim st qu trnh cp in cho ti. Mch thit k v lp rp cha tht
ti u. Nu tch hp trn mt v mch th sn phm b nghch lu s gn nh,
kinh t, v c gi tr thm m cao hn.
ti m ra nhng hng pht trin nh sau :
T b bin i in p DC/AC t n trong trng hp mt
in cng sut nh ta c th pht trin nn thnh b bin i in
p c cng sut ln hn ng dng rng ri hn trong i sng.
Kt hp mch np acquy, ta c th xy dng c b lu in
(UPS) dng cho cc thit b dn dng, c bit l my tnh bn
PC.
Nhng vn cha thc hin c trong ti ny s l nhng gi
cho cc nghin cu tip theo v cho nhng ai quan tm n lnh vc thit k
in t cng sut.
Sinh vin
L Vn Kin
63
TI LIU THAM KHO
64