Wilhelm Reich

Wilhelm Reich, kanser ve birok hastaln tedavisi iin orgon enerjinin varln tespit
edip, orgone enerji akmlatrn tasarlayan Freud'un asistan bilim adamdr. Bulular
yerleik kapitalist sisteme tehlikeli geldii iin sonu mucit, fiziki Nikola Tesla gibi
olmutur. Dinle Kk Adam kitabndan alnan szleri yledir:

nemli olan tek bir ey vardr: sakngan ve korkak kimselerin ayak basamayaca bir
yolu nerse, seni srden ayrsa bile, yreinden gelen sesi dinle.

...zgrlk konusunda terbiyesizlik ediyorsun, kk adam. Ama zgrl kstahlkla

kartrmak kleliin zgn zelliklerindendir."

Reich, 1920'lerde Sigmund Freud ile birlikte alt. Hastalarda ortaya kan nevrozlarn
fiziksel, cinsel, ekonomik ve sosyal artlardan kaynakl olduunu savunarak Marksizm ile
psikanalizi badatrmaya alt. Ruhsal hastalklarn tedavisinde cinsellii bir tedavi
arac olarak kulland, baar salad ancak muhafazakr toplumdan gelen tepkiler zerine
geri adm atmak zorunda kald.

Recihin dncesine gre orgazm, sadece bo zaman deerlendirmeye yarayan bir zevk
deil, bedenin duygusal enerjisini dzenleyen bir dzenleyicidir. Orgazmn en iyi yan,
fazla enerjinin serbest kalmasyla nevrotik durumlarn oluumunu azaltmasdr. Reich
toplumdaki seksel bask nedeniyle, orgazm srasnda fazla enerjinin vcuttan atlmn
salayan, kendisinin orgazm potansiyeli dedii, bu yetenein ok az kii tarafndan
gerekletirilebildiini iddia etti. Orgazmdan yoksun olan erkek ve kadn srekli bir
gerginlik iindeydi ve bu gerilimi iinde tutmak iin beden zrh gelitiriyordu. D
basklar ve i gerginlik nevrozun, nefretin, sadizmin, agzlln, faizmin, yabanc
dmanlnn ve antisemitizmin temeliydi.

Freudla birlikte, akl hastalklarnn kaynann cinsel geliim olduunu kabul etti. kisi
de cinsel duygularn bastrlmasnn akl sal asndan nemli sonular olduunu
dnyordu. Reich'a gre birok nevroza neden olan cinsel basknn en iyi tedavisi aktif
ve gnahkrlk duygusundan arndrlm bir cinsel hayat olabilirdi. Ergenlik dnemi
cinsellii, evlilik d cinsel iliki, doum kontrol hap ve krtaj yolu ile doum kontrol
ve kadnn ekonomik bamszln kazanmas gibi nemli konulara da nayak oldu.

Reichin grlerini iyi yansttn dndm zdeyii de yledir:

"Asl aklanmas gereken, neden a insann ald ya da smrlen adamn grev yapt
deil, neden a insanlarn ounun almad ve smrlenlerin ounun greve
gitmediidir."

Thorndiken Belirttii Kanunlar

Thorndike renmeyle ilgili uyarc-tepki bann kuvvetlenmesi iin temel kanun

belirtmitir. Bunlar;
1. Hazrbulunuluk
2. Tekrar
3. Etki kanunlardr.

HAZIRBULUNULUK KANUNU

Hazrbulunuluk yasas organizmann belirli bir tepki veya davran iin gereken
hazrlklara sahip olup olmadn ifade eder. Bu yasay u maddelerle zetleyebiliriz:

Bir kii etkinlik gstermeye hazr ise etkinlii yapmas da ona mutluluk verir.
Bir kii etkinlii gstermeye hazr fakat etkinlii yapmasna izin verilmese bu durum
bireyde kzgnlk yaratr.
Bir kii etkinlii yapmaya hazr deil ve etkinlii yapmaya zorlanrsa kzgnlk duyar.

rnein ocuk kalem tutmaya hazr ve kalem tutmasna izin verilirse bundan haz
duyar. ocuk kalem tutmaya hazr fakat kalemi almas engellenirse bu durum ocukta
kzgnlk yaratr. ocuk henz dzgn izmeye hazr deil ve dzgn izgi izmeye
zorlanrsa ocukta kzgnlk meydana getirir.

TEKRAR KANUNU

Thorndike 1930 ylndan nce tekrar yasasn kullanma yasas ve kullanmama yasas
olarak incelerken 1930 ylndan sonra bu kanunda deiiklik yapmtr. Thorndike a
gre her tr ama iin tekrar yasas uygun deildir. Thorndikea gre 1930dan nceki
tekrar kanunu iki blmden olumaktadr. Bunlar:

Uyarc ve tepki arasndaki ba kullanldka glenir. Tekrar yasasnn bu blm

kullanma yasas olarak adlandrlmaktadr.
Tekrar devam etmediinde ya da sinirsel ba kullanlmadnda uyarc durumlar ve
tepkiler arasnda balamlar zayflar. Tekrar yasasnn bu blmne de kullanlmama
yasas ad verilir. Ksaca tekrar yasasna gre yaparak reniriz yapmayarak unuturuz.
Ancak Thorndike 1929 ylnda kendi yasalarnn baz bakmlarndan yanl olduunu; iyi
bir bilim adamnn veriler gerektiriyorsa kendi yarglarn deitirmesi gerektiini ifade
etmitir.
1930dan sonra Thorndike tekrar yasasn tamamen deitirmitir. Sadece tekrar etme
ba glendirmedii gibi kullanmama da ban gcn azaltmaz. Bununla birlikte tekrar
etme ban
gcnde az bir gelime salayabilir, kullanmama da biraz unutmaya yol aabilir. Ancak
her tr ama iin tekrar yasas uygun deildir.

ETK KANUNU

Thorndike 1930dan nce etki kanunu, tepkinin dourduu sonu uyarc ve tepki
arasndaki ban glenmesine ya da zayflamasna neden olduu eklinde aklarken
1930dan sonra bu tanm deitirmitir. 1930dan nceki duruma gre tepkinin
dourduu sonu uyarc ve tepki arasndaki ban glenmesine ya da zayflamasna
neden olmaktadr. Bir baka deyile eer tepkinin sonucu tatmin edici ve haz verici ise,
uyarc ve tepki arasndaki ban gc artmaktadr. Tepki, rahatsz edici bir duruma yol
aarsa uyarc tepki arasndaki ban gc zayflar. Modern terminoloji ile aklayacak
olursak eer uyarcnn yol at tepki pekitirilirse uyarc ve tepki arasndaki ba
glenir; uyarcnn yol at tepki cezalandrlrsa uyarc ve tepki arasndaki ba
zayflar. Etki yasas Thorndiken kuramn ban gcn sadece uyarc ve tepkinin
meydana gelme skl ya da bitiikliinin belirlendiini savunan geleneksel arm
kurallarndan farkl yapmtr. Thorndike hem sklk hem de bitiiklik yasalarn kabul
etmekle birlikte daha ileri giderek uyarc ve tepki arasndaki ban glenmesinde
tepkinin dourduu sonularn nemli olduunu sylemitir. Thorndiken etki yasas
birok bakmdan eletirilmitir. Eletirilerden biri bir tepkinin dourduu sonulara gre
tepki saysnn artt ya da azaldn syleyebilmek iin ayn koullarda yaplmas
gerektii ve bunun ise pek de mmkn olamamasdr. Ancak daha sonra bir durumda
tatmin edici olan bir eyin bir baka durumda da ayn etkiyi yaratt ortaya konarak
bu olumsuz eletiri geersiz hale getirilmitir. Bir dier eletiri ise henz daha tepkinin
sonucu alnmadan uyarc ve tepki arasndaki sinirsel ban meydana geldiidir. Bu
durumda tepkinin sonucunun sinirsel ba nasl glendirdii aklanmas gereken bir
sorundur. Thorndike bu soruyu dorulama reaksiyonu ile cevaplamaktadr. Dorulama
reaksiyonu Thorndikea gre nrofizyolojik bir olaydr ve organizma bu reaksiyonu
bilinsiz olarak yapar. Eer tepki tatmin edici bir durumla sonulanrsa sinir sisteminde
dorulama reaksiyonu uyarlmaktadr. Thorndike bu reaksiyonun zelliklerini
aklayamamakla birlikte bu nrofizyolojik reaksiyonun sinirsel ba glendirdii
dorudur. Son yllarda baz renme kuramclar pekitirmenin tepkiyi nasl
glendirdiini aklamaya almaktadrlar. Onlara gre organizma tatmin edici durum
meydana geldiinde de hala etkin durumdadr. Baka bir deyile tatmin olutuunda
hala aktif halde olan sinirsel iz bulunmaktadr. Sinirsel izin varl pekitirmenin tepkiyi
glendirdiine cevap olabilir ancak tam olarak bu sorun zmlenmemitir. Thorndiken
etki yasasna bir baka eletiri de balarn glenmesi ya da zayflamasnn otomatik bir
ekilde olduunu savunmasdr. Thorndike daha nce de belirtildii gibi renmenin
dnme gibi herhangi bir mekanizma sonucu deil dorudan olutuuna inanmaktadr.
Ona gre organizmann tatmin edici veya haz verici eylerin neler olduu ve etkilerinin
ne olacann farknda olmasna gerek yoktur. Ancak bu gr bugn hala tartma
konusudur. Thorndike 1930dan sonra daha nce nerdii etki kanununun yar yarya
doru olduunu belirlemitir. Bu durumda uyarcya kar yaplan tepki haz verici bir
durum yaratrsa uyarc ve tepki arasndaki ban gc artmaktadr. Ancak tepki
tatmin edici bir sonu yaratmazsa yani cezalandrlrsa ban gcne bir etkisi
olmamaktadr. Bir baka deyile pekitirilen tepkinin gc artmakta cezalandrlan
tepkinin gc ise azalmamaktadr. Bu bulgunun eitimde, davran biimlendirme, ocuk
yetitirme vb. alanlarda ok nemli dourgular vardr. Bu yasa Skinnerin edimsel
koullanmann da temelini oluturmutur.

Gzde nal,54865420510,Hali niversitesi,Fen-Edebiyat Fakltesi,Psikoloji Blm