VALJAK

Valjak je geometrijsko telo ogranieno sa dva kruga u paralelnim ravnima i delom cilindrine povri ije su

izvodnice normalne na ravan tih krugova.

Osa valjka je prava koja prolazi kroz centre baza.

Naravno kao i do sada oznake su:

- P je povrina valjka
- V je zapremina valjka
- B je povrina baze
- M je povrina omotaa
- H je visina valjka
- r je poluprenik osnove ( baze ), onda je 2r prenik

O2

O1

osa valjka

Poetne formule za povrinu i zapreminu valjka iste su kao i formule za P i V prizme:

P = 2B + M i V = BH

1
Pre nego li sklopimo formule za P i V pogledajmo mreu valjka:

B = r 2

M = 2r H H
2r

B = r 2

Baze su oigledno krugovi ija je povrina :

B = r 2 .

Omota je pravougaonik ije su stranice visina H i obim kruga O = 2r , pa je povrina omotaa jednaka

M = 2r H

P = 2B + M V = BH
P = 2r 2 + 2r H V = r 2 H
P = 2r (r + H )

2
Pogledajmo sada kako izgleda osni presek valjka:

D H

2r

osni presek

Ovde primenjujemo Pitagorinu teoremu: D 2 = (2r ) 2 + H 2

Povrina osnog preseka je Pop = 2rH

Ako u tekstu zadatka kae da je valjak RAVNOSTRAN, to znai da mu je osni presek kvadrat i da je H = 2r
Napomenimo jo da valjak moe nastati obrtanjem kvadrata ili pravougaonika oko jedne stranice ili simetrale
stranice.

b H=b b H=b

a r=a a r=a/2

osa rotacije(stranica) osa rotacije (simetrala stranice)

www.matematiranje.in.rs