EUSKARAREN EGOERA GASTEIZEN

Delia Vuelta, Javier Tejada, Mario Fernndez, Malena Tricio

AURKIBIDEA
1.- Sarrera
2.-Galdetegiaren helburuak eta euskararen gaurkotasuna.
3.-Elkarrizketa
3.1-Elkarrizketaren helburuak
4.- Ama hizkuntza Gasteizen
5.-Kale erabilera
6.- Euskara ez desagertzea

SARRERA
Gaurko Gasteizko euskara bertako ezaugarriak propioak dituen ala ez izan da
aztergai:
Normaltasunez erabiltzen dute euskara, bai ikasketetan bai lanean. Are gehiago, ez
daukate arazorik euskaraz komunikatzeko.

Datuetan ondo islatu denez, alde handiak daude euskaldun zahar eta euskaldun
berrien artean, guztiak gasteiztarrak izanda ere; are gehiago, grafiko bat ageriko da
hau hobeto azaltzen.

Argi dago euskara baztertuta jarraitzen dela,eta elkarrizketa bat agertuko da,
irakasle baten iritziak azalduz eta haien helburuak esaten.
Gaur egun, zer ama hizkuntza hitz egiten da gasteizen?Zenbat pertsona hitz egiten
dute euskara Gasteizen? Txosten honetan azalduko dute, argazkien eta portzentaje
bidez.

Gauza asko egin ahal dute euskara ez desagertzeko, 8. Orrian azaltzen du hobeto.

EUSKARAREN GAURKOTASUNA
Antzinako euskaldunen hizkuntz ofiziala euskara zen. Gaztelania agertu zen eta
sistema politikoa aldatu zen arte. Pedro Yrizar egindako batuketa 1972an 2000
euskaldun aurkitu zuen.

Ordutik, euskararen erabiltzaile kopurua handitu egin da. Euskararen erabilera

kontzentratu egin da batez ere, hezkuntzan, baita ere eskolaz kanpoko kanpainetan
eta alfabetatze ikastaroetan, eskara komunikazio bideetan ere txertatu egin da.

Azken hamar urtetan euskararen erabilera kalean egonkortu egin da edo geldi
geratu da, nahiz eta, denbora epe berean elebidunen kopurua ez da hazteari utzi.

Gaur egun, Familia guztien %10 bakarrik kontrolatzen dute euskara. Hori gertatzen
da etxeetan eta koadriletan, gaztelaniaz hitz egiten dute denok pertsona bat edo bi
euskara ez dakitenean.

Galdetegia egitean konprobatu egin da jende gehienek bakarrik euskara hitz egiten
duela eskolan eta behartuta dagoelako egitera, baina baita ere, jende kopuru
handia dago euskara hitz egiteari gustoko duena. 5-10 urteko umeei euskara hitz
egiten gustatzen zaiete , 10-20 urteko jendeari berriz, gutxiago gustatzen zaie eta
ez dute koadrilan edo etxean hitz egiten.

Grafikoa erakusten duenez, euskara asko hazi da, orain eta jende gehiago hitz
egiten du euskara gaur egun.
ELKARRIZKETA

- Zure ustez, jende asko ala gutxi hitz egiten du euskaraz Gasteizen?
Pixkanaka jende gehiagok hitz egiten du euskaraz.

-Zure ikasleek interesa al dute euskara ikastean? Nola ikusten da hori?

Denetarik dago, batzuk bai eta beste batzuk ez. Hori ikusten da lagunekin egoten
direnean, batzuk euskaraz hitz egiten dute eta beste batzuk erdaraz.

- Zure ustez, euskara ama hizkuntza bezala izatea hobeto da?

Nire ustez hori berdin da, baina txikitatik euskaraz hitz egitea idea ona da.

-Zergatik uste duzu euskara derrigorrezkoa dela lanerako eta eskoletan?

Euskara hizkuntza ez galtzeko eta jende gehiago hitz egiteko.

-Zure ikasleen gurasoek euskara dakite?

Batzuk bai, elkarrizketa batzuk euskaraz egin ditut.

-Zure ustez euskara erabilgarria da? Zergatik?

Bai, gaur egun jende askok hitz egiten duelako.

-Zure eguneroko bizitzan noiz hitz egiten duzu euskara?

Klasean eta beste irakasleekin.

-Azken galdera, gustatzen zaizu euskara? Zergatik?

Bai, txikitatik hitz egiten dudalako eta erraza delako.
ELKARRIZKETAREN HELBURUAK

Ikus dezakegun bezala Begoa elkarrizketan euskararen alde dago, Begoa San
Viatorreko irakasle bat da, 1 eta 2 ESO-n irakasten du. Bere ama hizkuntza
gastelania da, baina txikitatik euskara hitz egiten du. Berak esaten du ikasle batzuk
euskara ikasi nahi dutela eta beste batzuk ez, bere interesa, hor ikusten da..
Euskara mantentzeko lanean euskara jakitea derrigorrezkoa da eta ikastoletan
ematea, horrela, jende gehiagok hitz egingo du eta ez da galduko euskararen
hizkuntza. Begoak bere ikasleei euskara hitz egitera motibatzen ditu eskolan eta
bere artean ere, txikitatik ez badugu euskara ikasten oso zaila izango da gure
eguneroko bizitza, batzuek ez dute euskara gustoko baina euskara oso hizkuntz
polita eta erraza da, berak gonbidatzen eta denoi motibatzen dio euskara ikastera,
irakastera besteei eta hitz egitearadenekin euskaraz, horrela euskara ez da
galduko.

AMA HIZKUNTZA ARABAN

Ama hizkuntza Araban Arabako etxeetan egiten den euskararen erabilera ez da asko
aldatu 1991tik 2001era. Hain zuzen ere, 1991. urtean arabarren %1,33k hitz egiten
zuen euskaraz etxean eta 2001. urtean %1,92k. Euskaraz hitz egiteko gai direnen
ehunekoa handitu bada ere (1991. urtean, bi urte eta gehiagoko Arabako
biztanleriaren %8,59 zen euskalduna eta 2001ean %16,21), euskararen erabilera ez
da asko hazi.

Etxean hitz egiten den hizkuntza Araban 1991-2001

1991 1996 2001

Euskara 1,33% 1,52% 1,92%

Gaztelania 95,50% 94,58% 93,58%

Biak 2,76% 3,41% 3,52%

Beste bat 0,41% 0,49% 0,97%

Guztira 272.447 281.821 286.387

Gutxi gora-behera hamar arabar euskaldunetik batek (%11,49k) hitz egiten du

euskaraz etxean. Gainera, 1991. urtetik gutxitu egin da etxean euskaraz hitz egiten
duen arabarren ehunekoa. Hain zuzen ere, 1991. urtean arabarren %15,21ak hitz
egiten zuen euskaraz etxean eta 2001ean %11,49ak.

Arabako euskaldunen etxeko hizkuntza

1991 1996 2001

Euskaraz 15,21% 10,03% 11,49%

Gazteleraz 60,57% 70,89% 71,37%

Bietan 24,08% 18,84% 16,95%

Beste hizkuntza bat 0,14% 0,24% 0,21%

Arabako euskaldunak 22.995 40.479 45.312

guztira

KALE ERABILERA
KALE ERABILERA, ADIN-TALDEKA (%)

URTEA Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak

Araba Gasteiz Araba Gasteiz Araba Gasteiz Araba Gasteiz

1989 5,7 2,7 3,3 2,0 3,4 2,0 4,8 0,7

1993 5,8 4,2 3,5 2,0 3,5 2,6 4,1 0,9

1997 5,4 4,7 3,6 3,4 3,4 2,4 1,4 0,9

2001 4,4 3,5 3,7 3,4 3,2 2,9 0,9 0,3

Hau ikusita aurre-hipotesi gisa ondoko usteak botatzera ausartuko gara:

-Azken urteotan erretiro-sasoira iristen ari den belaunaldia, dagoeneko jubilatuta

zegoena baino erdaldunagoa da. Araban, bereziki, duela 40-50 urte etorritako
etorkinen pisua gero eta handiagoa da adinekoen artean, azken hauen euskara
erabilera jaitsaraziz.
-Haurrek euskara gehiago erabili ohi dute pertsona nagusiekin haien artean baino,
baina, horretarako nagusiek ere euskara jakin behar dute, eta baliteke Araban
baldintza horren gabezia orain duela urte batzuk baino nabarmenagoa izatea.
Araban umeen zaintzarako pertsona euskaldunak bilatu eta aurkitu dituzte guraso
erdaldun askok, aurreko urteetan; orain, berriz, eta lan aukera hobeak direla medio,
euskaldunek bestelako lan eskaintzak nahiago dituzte, ume-zaintza kanpotarren
edota aiton-amona erdaldunen (gero eta erdaldunagoen) eskuetan sarriago utzita.

Taula ikusitaz, ikusi al da ehunekoak jeitsi dutela, adinekoak ia ez dute euskaraz hitz
egiten gau egun, eta pena handia da, hori gertatzen ari bada euskara pixkanaka
desagertzen joango da.

EUSKARA EZ DESAGERTZEA

PPren kontrol politikoengatik euskara desager ez dadin lan egin beharra da. Unesco
esaten du desagertzeko aukerak dituela euskara eta beste zenbait hizkuntz
gehiago. Hau ez gertatzeko gauza asko egin al dira baina jende guztia bere partez
jarri behar du, adibidez, eskoletan euskara hitz egitea ez ustea, txikitatik irakastea
gure seme-alabai, jende zaharra ez uztea euskaraz hitz egiten eta horrelako
gauzak. Euskara hizkuntz oso zahar bat da eta lan handia egin behar da ez
desagertzeko baina denok batera lortu al da.

Ekintz asko daude euskararen alde eta jende asko parte hartzen du, gauza hauek
euskarari asko laguntzen diote. Ekintz batzuk hauek dira: araba euskaraz, korrika,
kilometroak...

BIBLIOGRAFIA
http://www.euskaraba.eus/castellano/sabias/
el-euskera-en-alava

http://www.euskara.euskadi.eus/contenidos/i
nformacion/argitalpenak/es_6092/adjuntos/el
euskeraenalava.pdf

http://www.karmelaldizkaria.eus/upload/pdf/k
armel-2007-2-
EUSKARAREN_EGOERA_ARABAN.pdf

http://www.karmelaldizkaria.eus/upload/pdf/k
armel-2007-2-
EUSKARAREN_EGOERA_ARABAN.pdf

http://www.soziolinguistika.eus/es/node/935