Biomateria- kada substancja lub kombinacja substancji, syntetycznych

lub naturalnych, inna ni lek, ktra uyta moe by w dowolnym okresie, a

ktrej zadaniem jest uzupenienie lub zastpienie tkanek narzdu albo jego
czci lub spenienie jego funkcji.

Wymagania biomateriaw:
Skad chemiczny i fazowy ustalony na podstawie kryteriw
biozgodnoci
Niski udzia wtrce niemetalicznych
Drobnoziarnisto struktury
Odpowiednie waciwoci fizyczne (paramagnetyzm)
Wysoka odporno na korozj
Odpowiedni zesp waciwoci mechanicznych
Biozgodno

Klasyfikacja wyrobw medycznych wg . czasu kontaktu

Ekspozycja ograniczona- do 24h
Ekspozycja przeduona- 24h-30 dni
Kontakt stay- ponad 30 dni

Klasyfikacja wyrobw medycznych wg. rodzaj kontaktu

Kontakt powierzchniowy(skra, bony luzowe, powierzchnia
uszkodzenia)
Kontakt zewntrzny (krew, zbina, tkanki mikkie)
Implanty(krew, tkanki mikkie, koci)

Stopy metali w organizmie skutki uboczne pierwiastkw

elazo- utrudniona dyfuzja enzymw przez bony, niszczy lizosomy,
miadyca, marsko wtroby, uszkodzone DNA
Chrom- uszkodzenie wtroby, nerek, guzy puc
Nikiel- kancerogenne dziaanie na tkanki
Kobalt- alergie
Aluminium- uszkodzenie komrek nerwowych, drg oddechowych,
koci, naczy

Klasyfikacja biomateriaw
Bioobojtne- minimalna interakcja z otaczajc tkank po
umieszczeniu w organizmie. Naraone na zuycie mechaniczne i
korozj elektrochemiczn. Jego biofunkcjonalno zaley od
poczenia tkanki z implantem. Np. Al2O3
Bioresorbowalne- materia ulega stopniowemu rozpuszczeniu w
organizmie, powolne zastpowanie go otaczajc tkank. Np.
hydroksyapatyt
Bioaktywne- oddziaywaj pozytywnie na otaczajc tkank kostn
lub mikk pobudzajc jej wzrost. Dziel si na osteogenne oraz na
sprzyjajce osteokondukcji. Np. fosforan wapnia.
Stale odporne na korozje: co najmniej 10,5% Cr, max 12% C
a) Stale: ferrytyczne, austenityczne, martenzytyczne
stale na implanty: 316, 316L, 317, 316 T
Stale na instrumentarium: 420C,420F, 440A, 431
b) Sterylizacja narzdzi:
 Czyszczenie ultradwikowe- najbardziej skuteczne i wydajne.
Wstpne czyszczenie ze wszystkich pozostaoci przed
czyszczeniem waciwym
Par wodn- w autoklawach o temp. 121*C przy cinieniu
1000hPa co najmniej 15min., lub 134*C, 2000hPa co najmniej
10min., norma PN-EN 554
c) Zastosowanie: igy rdszpikowe, pytki kostne, ruby i nakrtki, groty
i druty kostne, endoprotezy, instrumentarium medyczne, implanty
Przesycanie- otrzymuje si wtedy struktur austenity, ale spada
wytrzymao. Aby j zwikszy stosuje si zgniot.

Stopy kobaltu:
Vitalium: Co 63% Cr 24-30% Mo 4-8% (Protasul)
Cr- odporno na korozj
Mo- rozdrobnienie ziarna oraz umocnienie osnowy
Waciwoci: dobra biozgodno, niskie przewodnictwo cieplne, wysoki
modu sprystoci, krtki czas chodzenia po odlewaniu, niski
wspczynnik rozszerzalnoci cieplnej, wysoka odporno na korozj
Zastosowanie: endoprotezy stawu biodrowego, dyski do krgosupa
Obrbka cieplna: utwardzanie wydzieleniowe: Przesycanie 1200-
1260*C+ starzenie >760*C
Odlewanie: metoda traconego wosku- po wysuszeniu wosk jest wytapiany
w piecu 100-150*C, nastpnie nagrzewany do ok 800*C celem wypalenia
resztek wosku i usunicia gazw.
Cieky stop jest odlewany grawitacyjnie lub odrodkowo.

Stopy niklu w stomatologii : nikiel, chrom ok 20%, molibden 4% =

razem min. 85%
beryl do 2%
Remanium, alumen, chromel, nichrom
Beryl w stopach niklu:
Poprawia lejno
Wpywa na rozdrobnienie ziarna
Podwysza twardo
Tworzy faz NiBe
Uatwia utlenianie
Wady: toksyczno, podwysza skonno do korozji szczelinowej i
werowej

Stopy zota
Au-Pt(+ Zn,In, Ir)
Au- Pd (+ In, Ga)
Klasyfikacja:
Co najmniej 65% zota i nie mniej ni 75% zota i metali z gr.
platynowcw
Co najmniej 25% masowo, ale nie mniej ni 75% zota i metali z gr
platynowcw
Podzia ze wzgldu na waciwoci mechaniczne:
o maej wytrzymao -inlay
o redniej wytrzymaoci- onlay, wkady i nakady
o duej wytrzymaoci- przsa, pene korony
o bardzo duej wytrzymaoci- sida, uki, korony
Waciwoci stopw zota: dua gsto, niska twardo i wytrzymao,
niska temp topnienia, dobra przyczepno do ceramiki po utlenianiu,
wysoka biozgodno, odporno na korozj, przyleganie do zbw

Stopy palladu waciwoci podobne do stopw zota, nisza cena ,

dodatek srebra, rzadziej miedzi

Amalgamaty stopy metali z rtci.

Rodzaje: klasyczne: srebrowo- cynowe, srebrowo-cynowo- miedziane bez
fazy 2
Waciwoci: dua trwao, atwo zakadania do ubytkw, dziaanie
bakteriobjcze, odporne na wilgotno, przewodnictwo cieplne, udzia w
procesach galwanicznych, przebarwienia, zagroenie toksyczn rtci

Tytan
Wytwarzanie:
metoda VAR- przetapianie ukowe stopw tytanu z gbki
metoda EB- topienie wizk elektronow
Waciwoci: odporno na korozj, paramagnetyk, dua wytrzymao,
niski ciar waciwy, aroodporno do 400*C
Fazy: :do 882*C : 882-1668*C
Dodatki:
stabilizujce faz - Al, O, N
stabilizujce faz - V, Mo, Ta, Nb
stabilizujce faz i przemiana eutektoidalna- Fe, Cr, Mn, Ni, Cu, Si
neutralne: Sn, Zr
Przykady:
+: Ti5Al2,5Fe Ti6Al4V Ti5Al3Mo4Zr
: Ti15Mo, Ti16Nb10Hf, Ti29Nb13Ta4,6Zr

kompozyty do wypenie dla stomatologii

mikrohybrydowe- due czsteczki wypeniacza, mniejsza
wytrzymao tribologiczna, skurcz polimercyjny 0,7-1,5%, 40-80
twardoci Knoppa
mikrowypeniacze- trwalszy przy duszym procesie tribologicznym,
skurcz polimeryzacyjny 2-3%, 25-40 twardoci Knoppa
Skad: matryca polimerowa, silan( zwizek organicznego Si),
wypeniacz( krzemionka, kwarc, krzemiany glinowo- litowe, szka barowe,
iterbowe, cynkowe)
Kontrast w RTG daj : bar, stront, iterb, cynk

Oxinium-stop, powstaje warstwa dwutlenku cyrkonu

Z-2,5%Nb, przerabiany plastycznie
Wysoka odporno na cieranie przy maej kruchoci
Odporno na pkanie porwnywalna do stopu Co-Cr przy 2-krotnie
wikszej twardoci
Powstawanie: wygrzewanie kutego stopu Cr temp >500*C, dyfuzja
tlenu w warstw wierzchni, reakcja utleniania w warstwie wierzchniej,
tworzy si dwutlenek cyrkonu ok 5m

Piany metaliczne
Trabecular Metal- spieniony tantal o porach otwartych 70-80%
 Struktura zbliona do istoty gbczastej koci
Bardzo niski modu Younga
Wysoki wspczynnik tarcia
Dobra cigliwo
Zastosowanie: staw biodrowy, kolanowy- zewntrzny, implanty
krgosupa
Regenerex Metal- porowaty tytan o kontrolowanej wielkoci porowatoci
Wczesna stabilizacja po 2 tygodniach
Dobre waciwoci mechaniczne
Dobra biozgodno
Nie zwiksza sztywnoci
Natyskiwany plazmowo
Grubo warstwy ok 300 m
Zastosowanie: zewntrzne czci panewek, trzpienie

CSTi- porowate warstwy tytanowe

Strukturalnie podobne do koci gbczastej
Porowato 45-68% wielko porw 482-560m
Wytwarzanie: spiekanie proszku cp-Ti na podou metalowym ze
stopu tytanu/ Co-Cr w procesie wysokotemp. W procesie spiekania
tworzy si struktura porowata
Waciwoci: doskonaa biozgodno, optymalna struktura do
wrastania w tkanki kostne, mikrochropowato wspomaga
mocowanie implantw, wysoka wytrzymao i odporno na
zmczenia mechaniczne.
Zastosowanie: implanty stawowe, trzpienie stawu biodrowego,
warstwa porowata na powierzchni kontaktu z koci

Powoka DLC- powoka wglowa- struktura diamentu, brak

uporzdkowania dalekiego zasigu
Metoda CVD
Waciwoci: wysoka odporno na cieranie, niski wspczynnik
tarcia, grubo nanometryczna, domieszkowanie tlenkami ziem
rzadkich obnia naprenia, podwysza waciwoci biochemiczne,
bioobojtno, chemozgodno.

Wgiel aktywny
Waciwoci sorpcyjne, detoksykacyjne
Struktura niskokrystaliczna, wielko krystalitw <50nm
Porowata o bardzo duym stopniu rozwinicia powierzchni
Otrzymywanie: rozkad termiczny prekursorw organicznych
(celuloza, sacharoza, polimery syntetyczne) temp 600-1000*C
Zastosowanie: kolumny sorpcyjne przy detoksykacji krwi, lek w
dolegliwociach odkowych, skadnik opatrunkw z atomami
srebra, nonik lekw

Wkno wglowe- materia kontrowersyjny, nie mona stosowa wkien

technicznych jako biomateriau, akceptowalno zaley od postaci
uzyskanej w procesie wytwarzania
Mona uzyska efekt bioobojtnoci, biodegradacji, biosymulacji
Struktura zbliona do grafitu
 Otrzymywanie : karbonizacja prekursorw w temp 900-2700 *C
S odporne na oddziaywanie rodowiska ale ulegaj fragmentacji na
czstki o rnej wielkoci na skutek napre w tkankach
Zastosowanie: rekonstrukcja, koci, chrzstek, zespole uchwy,
podoa tkankowe

Kompozyt wgiel-wgiel
Posta: cite, roving, tkanka, mata
Powstawanie: zwglanie w temp 1000*C
Prekursory: ywica fenolowo- formaldehydowa- 50-60%, paki 55-
75%, ywica na bazie alkoholanu- furfurylowego -50%
Zastosowanie: protezy jader, pytki zespalajce, ruby i gwodzie
zespalajce, trzpienie endoprotez stawu biodrowego
Wymagania: elastyczno, nie zapadalno, nieprzepuszczalno
powietrza, porowato

Biodegradowalne metalowe biomateriay :

Stopy magnezu Mg-Ca-Zn (Mg1Ca, Mg1Ca1Si)- stenty, ortopedia i
traumatologia, obudowa pocze nerwowych.
Podzia: czysty Mg z dodatkami pierwiastkw ziem rzadkich- RE ,
stopy zawierajce Al- AZ 91, AZ31, AZ21,
wolne od Al.- WE, MZ, WZ
Al. Moe wywoa Alzheimera
Stopy JDBM ( WE43, 5Re-Zr)
Stopy elaza (Fe-30Mn, Fe-Mn, Fe-35Mn)
Metaliczne szko 60Mg-35Zn-5Ca(przykady i charakterystyka,
proces degradacji)
Wpyw:
Zn- stopy ulegaj utwardzeniu w procesie starzenia
Ca- biokompatybilny, rozdrabnia ziarno, poprawia lejno, odporno
na pezanie, twardo

Korozja metalowa biomateriaw

Szczelinowa: ulegaj elementy metalowe, na styku 2 rnych
elementw, niejednakowe napowietrzenie midzy roztworem w
szczelinie a pozosta objtoci elektrolitu, podatno zaley od
skadu chemicznego, geometrii szczelin, parametrw roztworu,
ulegaj gwnie implanty dentystyczne i protetyczne
Werowa: 2 etapy- zarodkowanie i rozwj werw, absorbowanie
jonw agresywnych np. Cl- na powierzchni materiau w najsabszych
miejscach, zaabsorbowane jony przechodz do warstwy pasywnej
Napreniowa: jeli naprenia dajce pknicia napreniowe
zachodz w obecnoci rodowiska korozyjnego prowadz do
pknicia korozyjnego
zmczeniowa

Metody bada elektrochemicznych

rejestracja krzywych polaryzacji (gsto prdu, szybko, potencja
korozji)
rejestracja krzywych polaryzacji anodowej (szybko korozji w stanie
pasywnym)
 rejestracja staego potencjau anodowego dla przyspieszonych
bada korozji midzykrystalicznej i napreniowej( inhibilatory
korozji i powok metalowych)

Pierwiast Kobalt nikiel zoto palla tytan Magn

ek d ez
ciar 8,7 8,4 16-18 11-12 4,3-4,5 1,7
twardo 300- 185- 110- 220 400-
400 210 180 560