Jurnal Pendidikan Bahasa Melayu JPBM (Malay Language Education Journal MyLEJ) 61

ISSN: 2180-4842. Vol. 5, Bil. 1 (Mei 2015): 61-

70
PERBEZAAN PENGGUNAAN STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA MELAYU
DALAM KALANGAN PELAJAR DI JERMAN BERDASARKAN JANTINA
(Gender Differences in the Use of Malay Language Learning Strategies Among
Germany Students)

NOOR ZUHIDAYAH MUHD ZULKIFLI Abstrak: Kajian ini dijalankan untuk meneliti perbezaan
Universiti Pendidikan Sultan Idris penggunaan strategi pembelajaran bahasa antara pelajar lelaki
nz_zul@yahoo.com dengan pelajar perempuan di Jerman semasa mempelajari bahasa
Melayu di dalam kelas, di luar kelas dan semasa menghadapi
SITI SANIAH ABU BAKAR peperiksaan. Seramai 44 orang pelajar di Pusat Pengajian Asia
Universiti Pendidikan Sultan Idris Tenggara, Universiti Goethe Frankfurt, Jerman terlibat dalam
saniah@fbk.upsi.edu.my kajian ini. Data kajian dikumpul melalui instrumen soal selidik,
kemudian dianalisis menggunakan perisian SPSS versi 20 iaitu
analisis deskriptif. Hasil kajian menunjukkan bahawa pelajar
Dihantar pada: perempuan lebih kerap menggunakan strategi pembelajaran bahasa
berbanding pelajar lelaki. Implikasi kajian ini dapat membantu
10 Mac 2015
para pelajar dan guru untuk mempelbagaikan strategi bagi
meningkatkan tahap penguasaan pelajar terhadap bahasa Melayu.
Diterima pada:
23 April 2015 Kata kunci: Strategi pembelajaran bahasa, bahasa Melayu,
jantina
Koresponden:
nz_zul@yahoo.com Abstract: This study intends to identify the Malay language
learning strategies that used in the classroom, outside of the
classroom and during Malay examination among students in
Germany. This study also conducted to identify the differences in
using Malay language learning strategies between male and female
students. The participants of this study included 44 students at the
Southeast Asian Studies, Goethe University Frankfurt, Germany.
The data were collected through questionnaires and analyzed using
SPSS version 20 by descriptive analysis. The results of this study
revealed that female students used language learning strategies
more often than male students. This study may help students and
teachers to diversify strategies for improving the Malay language
acquisition.

Keywords: language learning strategies, Malay language, gender

Fakulti Pendidikan, UKM @ Mei2015

 PENGENALAN
ISSN: 2180-4842. Zamri,
Muhammad Saiful Haq, 2011). Fenomena
Bahasa Melayu (BM) ialah bahasa rasmi dan
bahasa kebangsaan di beberapa buah negara seperti
di Malaysia, Brunei, Singapura dan Indonesia.
Abad ini pula menyaksikan bahasa Melayu sebagai
bahasa ilmu (bahasa asing) yang disampaikan di
luar negara. Buktinya terdapat beberapa institusi
pengajian tinggi (IPT) antarabangsa yang
menawarkan kursus Bahasa Melayu (BM),
antaranya ialah Universiti Hamburg, Universiti
Cologne, Universiti Bonn, Universiti Frankfurt
atau kini lebih dikenali sebagai Universiti Goethe
Frankfurt dan Universiti Passau di Jerman (Awang
Sariyan, 2011a).
Biarpun BM telah mendapat tempat dalam
pasaran pendidikan antarabangsa sebagai bahasa
asing, namun, terdapat beberapa perkara yang
perlu diperbaiki terutamanya kesukaran menguasai
BM dalam tempoh yang telah ditetapkan (Fai'zah,
Mohamed Amin dan Zamri, 2010). Oleh itu, perlu
ada satu pendekatan khusus bagi menangani
masalah penguasaan bahasa pelajar. Menurut
Zamri (2004), penggunaan strategi pembelajaran
bahasa (SPB) dipercayai dapat meningkatkan
penguasaan BM pelajar iaitu dengan hanya
menggunakan SPB yang berkesan, pelajar-pelajar
akan mencapai kejayaan dalam pembelajaran BM.
Oleh itu, satu penelitian khusus mengenai
SPB dalam kalangan pelajar asing di luar negara
khususnya di Jerman dilakukan. Hal ini kerana
kajian Zamri, Jamaludin, Nik Mohd Rahimi,
Mohamed Amin dan Sharala (2014) terhadap
penggunaan SPB dalam kalangan pelajar asing di
Malaysia yang mempelajari BM mendapati pelajar
asing lebih menggemari strategi menggunakan
kosa kata dalam usaha menguasai BM berbanding
strategi mendengar, bertutur, membaca dan
menulis. Namun, bagaimana pula dengan SPB
yang digunakan oleh pelajar asing di luar negara?
Oleh yang demikian, kajian ini meneliti
penggunaan strategi pembelajaran bahasa Melayu
(SPBM) dalam kalangan pelajar di Jerman
berdasarkan jantina pelajar.
PERNYATAAN MASALAH
Kajian mengenai penguasaan BM dalam kalangan
pelajar asing sering kali mendapat respons negatif
iaitu, pelajar-pelajar tidak atau kurang menguasai
kemahiran berbahasa Melayu (Faizah, Mohamed
Amin danVol.
5, Bil.2010 dan
1 (Mei Ab. 61-
2015): Razak 62 dan
70 ini telah
menyebabkan pelbagai pendekatan digunakan oleh
guru-guru untuk meningkatkan tahap penguasaan
bahasa pelajar (Zamri dan Mohamed Amin,
2005a).
Kajian mengenai SPB boleh dikaitkan
dengan beberapa faktor dan faktor
perbezaanjantina merupakan salah satu faktor yang
mendapat perhatian. Hal ini kerana terdapat
perbezaan dapatan kajian-kajian lepas mengenai
faktor jantina yang berkait dengan SPB. Hasil
kajian Zamri (2004) menunjukkan pelajar lelaki
lebih banyak menggunakan strategi berbanding
pelajar perempuan. Manakala, dapatan kajian
Oktay Aslan (2009) pula mendapati pelajar
perempuan lebih banyak dan lebih kerap
menggunakan SPB ketika mempelajari bahasa
Inggeris berbanding pelajar lelaki. Kajian-kajian
tersebut dilakukan di Malaysia dengan meneliti
strategi pembelajaran bahasa Melayu (Zamri,
2004) dan Oktay (2009) meneliti strategi
pembelajaran bahasa Inggeris di luar negara iaitu
di Turki.
Namun, bagaimana pula dengan SPB yang
digunakan oleh pelajar yang mempelajari BM di
luar negara? Adakah faktor jantina turut
mempengaruhi penggunaan SPB? Oleh itu, kajian
ini dilakukan bagi mendapatkan penjelasan
mengenai pengaruh jantina terhadap penggunaan
SPBM.
OBJEKTIF KAJIAN
Kajian ini mempunyai beberapa objektif utama
iaitu:
1. Mengenal pasti perbezaan kekerapan
penggunaan strategi pembelajaran bahasa
Melayu antara pelajar lelaki dengan pelajar
perempuan semasa di dalam kelas (DDK);
2. Mengenal pasti perbezaan kekerapan
penggunaan strategi pembelajaran bahasa
Melayu antara pelajar lelaki dengan pelajar
perempuan semasa di luar kelas (DLK), dan
3. Mengenal pasti perbezaan kekerapan
penggunaan strategi pembelajaran bahasa
Melayu antara pelajar lelaki dengan pelajar
perempuan semasa menghadapi peperiksaan
(SMP).
 METODOLOGI perempuanVol.
ISSN: 2180-4842. diwakili
5, Bil. 1oleh 28 orang
(Mei 2015): 61- pelajar,
63
manakala, pelajar lelaki hanya diwakili
70 oleh 16
Kajian kuantitatif ini dijalankan di Pusat Pengajian orang pelajar sahaja. Oleh itu, perbandingan secara
Asia Tenggara, Universiti Goethe Frankfurt, peratusan dilakukan bagi mendapatkan perbezaan
Jerman. Kajian ini menggunakan instrumen soal kekerapan penggunaan SPBM antara kedua-dua
selidik yang diubahsuai daripada Mohamed Amin jantina.
dan terdiri daripada tiga bahagian iaitu Bahagian
A, merangkumi 18 item mengenai SPBM semasa Jadual 1: Perbezaan penggunaan SPBM semasa
DDK, Bahagian B, merangkumi 31 item berkenaan DDK berdasarkan jantina pelajar
SPBM semasa DLK dan Bahagian C,
mengandungi 8 item mengenai SPBM untuk SMP. Item Strategi Jantina Kekerapan dan Peratusan (%)
Kajian rintis dilakukan terhadap 30 orang Sangat Tidak Setuju Sangat
pelajar asing di Universiti Islam Antarabangsa tidak setuju setuju
(UIA)yang mempelajari bahasa Melayu bagi setuju
A1 Saya membaca L - 5 10 1
mendapatkan kebolehpercayaan instrumen. Nilai buku teks (31.25) (62.5) (6.25)
alpha Cronbach yang diperoleh melalui kajian ini sebelum pelajaran
ialah 0.867 yang menunjukkan bahawa indeks bermula. P 4 6 14 4
(14.29 (21.43) (50.0) (14.29)
kebolehpercayaan instrumen memuaskan. Menurut )
Guilford dan Fruchter (dalam Noraini, 2013), A2 Saya melakukan L - 7 7 2
latihan dalam (43.75) (43.75) (12.5)
indeks kebolehpercayaan dalaman bagi sesuatu buku teks/buku
ujian adalah paling memuaskan jika bernilai sekitar kerja terlebih P 5 8 9 6
0.7. Oleh itu, instrumen ini boleh digunakan dalam dahulu (17.85 (28.57) (32.14) (21.43)
)
kajian ini. A3 Saya duduk L 5 2 6 3
Seterusnya, kajian sebenar dijalankan berhampiran (31.25) (12.5) (37.5) (18.75)
terhadap 44 orang pelajar yang mengambil subjek dengan seseorang
yang pandai P 7 10 5 6
BM di Universiti Goethe Frankfurt, Jerman. dalam Bahasa (25.0) (35.71) (17.85) (21.43)
Kemudian, analisis deskriptif dilakukan terhadap Melayu.
A4 Saya duduk di L 3 7 3 3
data yang diperoleh bagi mendapatkan peratusan hadapan untuk (18.75) (43.75) (18.75) (18.75)
dan kekerapan bagi setiap item yang terdapat mendapatkan
dalam instrumen. perhatian guru. P 7 9 7 5
(25.0) (32.14) (25.0) (17.85)
A5 Apabila guru L - 2 12 2
DAPATAN KAJIAN sedang mengajar (12.5) (75.0) (12.5)
saya memberi
sepenuh P - 3 17 8
Dalam bahagian ini, dapatan kajian dibahagikan perhatian. (10.71) (60.71) (28.57)
kepada tiga bahagian, iaitu perbezaan penggunaan A6 Jika saya tidak L 1 6 7 2
memahami (6.25) (37.5) (43.75) (12.5)
SPBM antara pelajar lelaki dengan pelajar penjelasan guru,
perempuan semasa DDK, DLK dan SMP. saya meminta P - 5 17 6
beliau (17.85) (60.71) (21.43)
mengulanginya.
Perbezaan Penggunaan SPBM Semasa DDK A7 Jika saya tidak L - 2 5 9
antara Pelajar Lelaki dengan Pelajar memahami (12.5) (31.25) (56.25)
Perempuan penjelasan guru,
saya meminta P 1 4 7 16
rakan saya untuk (3.57) (14.29) (25.0) (57.14)
Jadual 1 menunjukkan perbezaan penggunaan menerangkan
kepada saya.
SPBM antara pelajar lelaki dengan pelajar A8 Saya L 4 4 6 2
perempuan semasa DDK. Berdasarkan jadual menawarkan diri (25.0) (25.0) (37.5) (12.5)
tersebut, didapati jumlah pelajar perempuan yang untuk menjawab
soalan yang P 1 7 17 3
menggunakan strategi pembelajaran bahasa ditanya oleh guru (3.57) (25.0) (60.71) (10.71)
Melayu semasa DDK lebih ramai berbanding walaupun beliau
tidak memanggil
pelajar lelaki. Walau bagaimanapun, jumlah pelajar saya.
perempuan yang lebih ramai berbanding pelajar A9 Saya L 1 3 6 6
lelaki juga perlu diambil kira kerana pelajar menawarkan diri (6.25) (18.75) (37.5) (37.5)
 untuk menjawab A18 Saya cuba L 1 7 5
64 3
soalan apabila P 1 10 ISSN:
8 2180-4842. Vol. 5, Bil. 1 (Mei(6.25)
memberanikan 2015):(43.75)
61- (31.25) (18.75)
saya pasti dengan (3.57) (35.71) (28.57) diri untuk 70
jawapannya. bercakap bahasa P - 8 17 3
A10 Apabila guru L 2 3 8 Melayu di dalam (28.57) (60.71) (10.71)
bertanya soalan (12.5) (18.75) (50.0) kelas.
kepada pelajar L Lelaki
lain, saya P - 5 17
menjawabnya (17.85) (60.71) P Perempuan
secara senyap.
A11 Jika saya tidak L 6 6 3
faham apa-apa (37.5) (37.5) (18.75)
Bagi mendapatkan peratusan penggunaan
perkataan yang SPBM, kekerapan penggunaan SPBM dibahagikan
digunakan P 5 6 11 kepada jumlah pelajar yang diwakili seperti 16
semasa (17.85 (21.43) (39.29)
pengajaran, saya ) orang untuk pelajar lelaki dan 28 orang untuk
menggunakan pelajar perempuan, kemudian didarabkan dengan
kamus. 100. Hasil peratusan yang dilakukan bagi setiap
A12 Ketika L 8 6 1
pengajaran (50.0) (37.5) (6.25) item menunjukkan bahawa terdapat perbezaan
Bahasa Melayu, yang signifikan antara kekerapan penggunaan
saya bercakap P 11 15 1
dalam bahasa (39.29 (53.57) (3.57)
SPBM pelajar lelaki dengan pelajar perempuan.
Melayu sahaja. ) Analisis menunjukkan pelajar perempuan lebih
A13 Jika saya tidak L 1 4 7 kerap menggunakan SPBM semasa DDK
memahami (6.25) (25.0) (43.75)
sesuatu yang berbanding pelajar lelaki secara keseluruhannya
diajar di dalam P - 4 17 iaitu daripada 18 item yang disenaraikan, 11 item
kelas, saya (14.29) (60.71) digunakan oleh majoriti pelajar perempuan.
meminta rakan-
rakan Berdasarkan analisis tersebut, tiga item yang
menjelaskan kerap digunakan oleh pelajar perempuan ialah item
kepada saya
selepas kelas.
A6, A13 dan A17. Item A6 berkenaan strategi
A14 Saya mengulang L - 10 6 meminta pengulangan daripada guru untuk
kaji kerja-kerja (62.5) (37.5) mendapatkan penjelasan digunakan oleh 23 orang
yang dilakukan di
dalam kelas P 3 6 17 pelajar, item A13 iaitu jika saya tidak memahami
selepas setiap kali (10.71 (21.43) (60.71) sesuatu yang diajarkan di dalam kelas, saya akan
pengajaran ) meminta rakan-rakan menjelaskan kepada saya
bahasa Melayu.
A15 Semasa L - 5 7 selepas kelas pula digunakan oleh 24 orang pelajar
pengajaran (31.25) (43.75) dan item A17 adalah mengenai strategi meminta
berlangsung,
saya mendengar P - 10 9
bantuan daripada rakan-rakan apabila disoal oleh
dengan teliti cara (35.71) (32.14) guru iaitu seramai 25 daripada 28 orang pelajar
guru bercakap menggunakannya. Ketiga-tiga strategi yang
dalam Bahasa
Melayu. digunakan ini menunjukkan bahawa pelajar
A16 Saya L - - 10 perempuan lebih kerap menggunakan strategi
menterjemahkan (62.5) meminta pengulangan, penjelasan dan bantuan
apa-apa yang
saya dengar P - 9 15 daripada guru dan rakan-rakan untuk memahami
semasa proses (32.14) (53.57) sesuatu perkara.
pembelajaran
dalam bahasa
Manakala, item yang kerap digunakan oleh
pertama pelajar lelaki pula ialah A7, A9 dan A16. Item yang
(contohnya paling popular dalam kalangan pelajar lelaki ialah
Bahasa Jerman,
Inggeris, item A16 iaitu, saya menterjemahkan apa-apa
Mandarin). yang saya dengar semasa proses pembelajaran
A17 Jika saya tidak L - 6 6 dalam bahasa pertama dengan majoriti 16 orang
boleh menjawab (37.5) (37.5)
soalan yang pelajar bersetuju dengan item ini. Item A7 pula
ditanya oleh guru, P 1 2 17 digunakan oleh 14 daripada 16 orang pelajar lelaki
saya meminta (3.57) (7.14) (60.71)
bantuan daripada
berkenaan strategi meminta penerangan daripada
rakan-rakan yang rakan apabila tidak memahami penjelasan guru dan
duduk item A9 iaitu saya menawarkan diri untuk
berhampiran.
menjawab soalan apabila saya pasti dengan ISSN: 2180-4842. Vol. 5, Bil. 1 (Mei 2015): 61- 65
jawapannya dengan majoriti 12 orang pelajar 70
menggunakannya. Berdasarkan strategi yang Perbezaan Penggunaan SPBM Semasa DLK
digunakan oleh pelajar lelaki, dapat disimpulkan antara Pelajar Lelaki dengan Pelajar
bahawa pelajar lelaki lebih menggemari strategi Perempuan
menterjemah, meminta penerangan daripada rakan-
rakan dan menjawab soalan apabila pasti dengan Jadual 2, menunjukkan perbezaan
jawapannya. penggunaan SPBM antara pelajar lelaki dengan
Walau bagaimanapun, terdapat beberapa pelajar perempuan semasa DLK. Berdasarkan
item yang kurang digunakan oleh pelajar jadual tersebut, didapati pelajar perempuan lebih
perempuan dan pelajar lelaki. Item yang kurang kerap menggunakan strategi pembelajaran semasa
digunakan oleh pelajar perempuan ialah A1, A2 mempelajari bahasa Melayu di luar kelas
dan A4. Item A3 merupakan item yang paling berbanding pelajar lelaki. Peratusan kekerapan
sedikit digunakan oleh pelajar perempuan iaitu penggunaan SPBM pelajar perempuan adalah lebih
hanya 11 daripada 28 orang pelajar menggunakan tinggi daripada peratusan kekerapan penggunaan
strategi duduk berhampiran dengan seseorang yang SPBM pelajar lelaki. Daripada 31 item strategi
pandai bahasa Melayu. Item A2 pula berkenaan yang dinyatakan dalam soal selidik, 22 strategi
strategi melakukan latihan dalam buku teks/ buku pembelajaran semasa DLK digunakan oleh majoriti
kerja terlebih dahulu digunakan oleh 15 orang pelajar perempuan, sedangkan pelajar lelaki hanya
pelajar sahaja dan item A4 iaitu saya duduk di kerap menggunakan 9 strategi sahaja semasa
hadapan untuk mendapatkan perhatian guru mempelajari BM di luar kelas.
digunakan oleh 12 orang pelajar. Oleh yang
demikian, pelajar perempuan kurang menggunakan Jadual 2: Perbezaan penggunaan SPBM semasa
strategi duduk berhampiran pelajar yang pandai DLK berdasarkan jantina pelajar
BM, melakukan latihan dan duduk di hadapan
semasa DDK. Item Strategi Jantina Kekerapan dan Peratusan (%)
Selain itu, terdapat tiga item yang digunakan Sangat Tidak Setuju Sangat
sama banyak oleh pelajar lelaki dan pelajar tidak setuju setuju
setuju
perempuan iaitu item A5, A12 dan A15. Kedua-dua B1 Saya bercakap L 8 4 3 1
kumpulan pelajar ini menggunakan strategi bahasa Melayu (50.0) (25.0) (18.75) (6.25)
dengan rakan-
memberi perhatian sepenuhnya ketika guru sedang rakan saya di P 14 8 4 2
mengajar (A5), dengan hampir kesemua pelajar luar sekolah. (50.0) (28.57) (14.29) (7.14)
menggunakannya. Pelajar lelaki dan pelajar B2 Saya bercakap L 8 5 2 1
bahasa Melayu (50.0) (31.25) (12.5) (6.25)
perempuan di Jerman secara majoritinya juga turut dengan rakan-
mendengar dengan teliti cara guru bercakap bahasa rakan saya di P 12 13 1 2
Melayu (A15). Bagaimanapun, kedua-dua luar kelas pada (42.85) (46.42) (3.57) (7.14)
waktu
kumpulan pelajar ini didapati kurang menggunakan persekolahan.
strategi bertutur dalam bahasa Melayu semasa B3 Saya bercakap L 10 4 2 -
bahasa Melayu (62.5) (25.0) (12.5)
dalam sesi pengajaran dan pembelajaran BM di dengan guru-
dalam kelas (A12). guru di luar P 15 10 1 2
Justeru, terdapat beberapa item yang popular kelas di (53.57) (35.71) (3.57) (7.14)
sekolah.
dalam kalangan pelajar lelaki dan pelajar B4 Saya L 3 7 3 3
perempuan, begitu juga dengan item yang kurang mengambil (18.75) (43.75) (18.75) (18.75)
popular dan kurang digunakan oleh kedua-dua peluang untuk
menggunakan P 9 7 8 4
kumpulan pelajar. Ada juga beberapa strategi yang bahasa Melayu (32.14) (25.0) (28.57) (14.29)
digunakan sama banyak oleh pelajar lelaki dan dalam situasi
kehidupan
pelajar perempuan. Namun, secara keseluruhannya, sebenar.
pelajar perempuan lebih kerap menggunakan B5 Saya L 6 3 7 -
SPBM semasa DDK berbanding pelajar lelaki. menghadiri (37.5) (18.75) (43.75)
majlis/bengkel
yang P 8 9 9 2
dikendalikan (28.57) (32.14) (32.14) (7.14)
 dalam bahasa cukup untuk 66
Melayu ISSN: 2180-4842. Vol. 5, Bil. 1 (Mei 2015): 61-
mengulang
apabila kaji bahasa 70
berkesempatan Melayu.
B6 Ketika L 3 1 9 B13 Saya L 9 6 - 1
bercakap (18.75) (6.25) (56.35) bermonolog (56.25) (37.5) (6.25)
dalam bahasa dalam bahasa 3
Melayu saya P - 1 21 Melayu. P 12 7 6 (10.71)
memperbetulk (3.57) (75.0) (42.85) (25.0) (21.43)
an diri sendiri B14 Saya berfikir L 11 5 - -
apabila saya dalam bahasa (68.75) (31.25)
tahu bahawa Melayu. 1
saya telah P 15 7 5 (3.57)
membuat (53.57) (25.0) (17.85)
kesilapan. B15 Saya L 3 6 6 1
B7 Ketika berbual L 2 2 7 mengamalkan (18.75) (37.5) (37.5) (6.25)
dalam bahasa (12.5) (12.5) (43.75) membaca 5
Melayu, jika dengan kuat P 2 5 16 (17.85)
saya tidak P - 6 16 untuk (7.14) (17.85) (57.14)
faham apa (21.43) (57.14) memperbaiki
yang orang sebutan saya.
lain cakap, B16 Saya L 10 2 4 -
saya meminta mendengar (62.5) (12.5) (25.0)
dia mengu- program radio
langinya. berbahasa P 12 9 3 4
B8 Apabila L 7 6 1 Melayu untuk (42.85) (32.14) (10.71) (14.29)
bercakap (43.75) (37.5) (6.25) meningkatkan
dalam bahasa kefahaman
Melayu, saya P 7 13 5 saya.
fikir apa yang (25.0) (46.43) (17.85) B17 Saya L 7 4 4 1
saya mahu mendengar (43.75) (25.0) (25.0) (6.25)
katakan dalam lagu-lagu
bahasa Melayu bahasa P 14 4 5 5
tanpa berfikir Melayu dan (50.0) (14.29) (17.85) (17.85)
dalam bahasa cuba untuk
pertama saya. memahami
Apabila L - 4 5 maknanya.
B9 bercakap (25.0) (31.25) B18 Saya L 7 7 1 1
dalam bahasa mengingati (43.75) (43.75) (6.25) (6.25)
Melayu, saya P 2 6 11 lirik lagu-lagu
berfikir apa (7.14) (21.43) (39.29) bahasa P 16 6 1 5
yang saya Melayu. (57.14) (21.43) (3.57) (17.85)
mahu katakan B19 Saya melayari L 9 6 1 -
dalam bahasa internet (56.25) (37.5) (6.25)
pertama saya dengan
dan kemudian menggunakan P 17 6 3 2
menterjemahk bahasa (60.71) (21.43) (10.71) (7.14)
an ke dalam Melayu.
bahasa B20 Saya menulis L 7 3 4 2
Melayu. surat/e- (43.75) (18.75) (25.0) (12.5)
B10 Apabila L 1 4 6 mel/mesej
bercakap (6.25) (25.0) (37.5) (seperti P 15 4 3 6
dalam bahasa whatsapp/wec (53.57) (14.28) (10.71) (21.43)
Melayu, saya P 1 6 14 hat/line/viber)
memastikan (3.57) (21.43) (50.0) dalam bahasa
ayat tersebut Melayu
betul sebelum kepada rakan-
menutur rakan/saudara-
akannya. mara.
Saya menulis L 3 5 5 B21 Saya L 1 7 5 3
B11 perkataan baru (18.75) (31.25) (31.25) membaca (6.25) (43.75) (31.25) (18.75)
beberapa kali akhbar/majala
supaya dapat P 4 8 12 h bahasa P - 8 17 3
mengingatinya (14.29) (28.57) (42.85) Melayu untuk (28.57) (60.71) (10.71)
B12 Saya L 3 7 4 meningkatkan
merancang (18.75) (43.75) (25.0) kefahaman
jadual supaya membaca.
saya P 2 7 18 B22 Saya merujuk L 10 2 3 1
mempunyai (7.14) (25.0) (64.29) perkataan- (22.7) (12.5) (18.75) (6.25)
masa yang perkataan yang
 saya tidak P 13 10 3 memudahkan 67 5
faham dalam (46.43) (35.71) ISSN:
(10.71) 2180-4842.
saya Vol. 5, Bil. 1
P (Mei 2015):
4 61-
7 12 (17.85)
kamus bahasa mengingati. (14.29) 70
(25.0) (42.85)
Melayu- Antara item yang popular dalam kalangan
bahasa Jerman.
B23 Apabila L 2 5 6 pelajar perempuan ialah B6, B25 dan B28. Majoriti
mencari (12.5) (31.25) (37.5) pelajar perempuan iaitu seramai 27 orang pelajar
perkataan-
perkataan P 5 3 11 menggunakan strategi ketika bercakap dalam
dalam kamus, (17.85) (10.71) (39.29) bahasa Melayu, saya memperbetulkan diri saya
saya merujuk
kepada ayat
sendiri apabila saya tahu bahawa saya telah
ringkas. membuat kesilapan (B6). Item B28 juga digunakan
B24 Saya cuba L 3 6 6 oleh pelajar perempuan secara majoriti iaitu
untuk (18.75) (37.5) (37.5)
menggunakan seramai 27 orang pelajar menggunakan strategi
perkataan- P 5 5 14 membaca novel/ buku cerita bahasa Melayu untuk
perkataan (17.85) (17.85) (50.0)
baharu sebaik
memperbaiki tahap penguasaan bahasa Melayu
sahaja saya mereka. Pelajar perempuan juga didapati
telah belajar/ menggunakan item B25 secara majoritinya iaitu
membacanya.
B25 Apabila saya L 1 3 10 seramai 26 orang pelajar cuba meneka makna
menemui (6.25) (18.75) (62.5) daripada konteksnya apabila menemui beberapa
beberapa
perkataan P 2 2 18 perkataan baharu. Oleh itu, pelajar perempuan
baharu, saya (7.14) (7.14) (64.29) lebih gemar menggunakan strategi memper-
cuba meneka betulkan kesalahan sendiri apabila sedar mengenai
makna
daripada kesalahan yang dilakukan, membaca novel dan
konteksnya buku cerita serta cuba meneka makna daripada
B26 Apabila L 1 2 9
membaca (6.25) (12.5) (56.25) konteksnya semasa di luar kelas sebagai usaha
dalam bahasa meningkatkan kefahaman bahasa Melayu.
Melayu, saya P 1 2 17
cuba (3.57) (7.14) (60.71)
Bagi pelajar lelaki pula, terdapat beberapa
memahami item yang kerap digunakan iaitu B7, B9 dan B10.
secara umum Secara majoritinya, pelajar lelaki lebih kerap
sebelum
mencari menggunakan item B7 iaitu ketika berbual dalam
makna dalam bahasa Melayu, jika saya tidak faham apa yang
kamus.
B27 Saya L 3 9 4
orang lain cakap, saya meminta dia
menyimpan (18.75) (56.25) (25.0) mengulanginya dengan jumlah pelajar yang
senarai 1 10 14 menggunakannya seramai 12 orang. Item B9 juga
perbendaharaa P (3.57) (35.71) (50.0)
n perkataan- turut digunakan oleh 12 orang pelajar lelaki, iaitu
perkataan strategi menterjemahkan apa yang difikirkan ke
yang baru
saya pelajari. dalam bahasa Melayu apabila bercakap
B28 Saya membaca L - 5 6 menggunakan bahasa Melayu. Di samping itu,
novel/buku (31.25) (37.5) pelajar lelaki juga didapati kerap menggunakan
cerita bahasa
Melayu untuk P 1 3 12 strategi apabila bercakap dalam bahasa Melayu,
memperbaiki (3.57) (10.71) (42.85) saya memastikan ayat tersebut betul sebelum
bahasa Melayu
saya. menuturkannya. Justeru, strategi-strategi yang
B29 Saya menulis L 10 4 2 kerap digunakan oleh pelajar lelaki semasa DLK
esei di rumah (62.5) (25.0) (12.5)
pada bila-bila
ialah meminta pengulangan, menterjemah dan
masa. P 9 15 3 memastikan sesuatu ayat itu betul sebelum
(32.14) (53.57) (10.71) menuturkannya.
B30 Saya L 12 3 1
menggunakan (75.0) (18.75) (6.25) Selain itu, terdapat juga beberapa item yang
komputer kurang digunakan oleh pelajar perempuan. Antara
untuk belajar P 12 13 1
bahasa (42.85) (46.43) (3.57)
item tersebut ialah B3, B22 dan B30. Item B3
Melayu. merupakan item yang kurang digunakan oleh
B31 Saya membuat L 5 5 3 pelajar perempuan iaitu hanya seorang pelajar
nota untuk (31.25) (31.25) (18.75)
sahaja daripada 28 orang pelajar perempuanISSN: pelajar perempuan
yang 2180-4842. Vol. 5, Bil. 1lebih tinggi 61-
(Mei 2015): berbanding
68
bercakap menggunakan bahasa Melayu ketika peratusan kekerapan penggunaan SPBM 70 pelajar
bersama guru-guru di luar kelas di sekolah. lelaki semasa menghadapi peperiksaan. Pelajar
Seterusnya, item B30 iaitu strategi menggunakan perempuan dilaporkan menggunakan 7 daripada 8
komputer untuk belajar bahasa Melayu hanya strategi yang disenaraikan dalam soal selidik
digunakan oleh 3 orang pelajar sahaja. Item B22 berbanding pelajar lelaki yang hanya menggunakan
pula berkenaan strategi menggunakan kamus 1 strategi untuk menghadapi peperiksaan.
bahasa Melayu-bahasa Jerman untuk merujuk
perkataan-perkataan yang tidak difahami, hanya Jadual 3: Perbezaan penggunaan SPBM semasa
digunakan oleh 5 orang pelajar sahaja. Oleh yang SMP berdasarkan jantina pelajar
demikian, strategi yang kurang digunakan oleh
Item Strategi Jantina Kekerapan dan Peratusan (%)
pelajar perempuan semasa DLK ialah strategi
bercakap menggunakan bahasa Melayu, Sangat Tidak Setuju Sangat
tidak setuju setuju
penggunaan komputer dan kamus ketika setuju
mempelajari BM. C1 Saya membaca L - 6 7 3
Selanjutnya, hasil analisis juga menunjukkan nota atau latihan (37.5) (43.75) (18.75)
bahasa Melayu
bahawa terdapat persamaan penggunaan SPBM yang diberikan P - 3 10 15
semasa DLK antara pelajar lelaki dengan pelajar oleh guru. (10.71) (35.71) (53.57)
perempuan. Antara item yang digunakan sama C2 Saya membaca L - 4 7 5
banyak ialah B26 iaitu apabila membaca dalam banyak buku teks (25.0) (43.75) (31.25)
bahasa Melayu, saya cuba memahami secara Bahasa Melayu.
P - 3 14 11
umum sebelum mencari makna dalam kamus. (10.71) (50.0) (39.29)
Strategi ini digunakan oleh majoriti pelajar baik C3 Saya melakukan L 1 3 7 5
latih tubi dalam (6.25) (18.75) (43.75) (31.25)
pelajar lelaki mahupun pelajar perempuan. Item B2 buku latihan/buku
pula jarang digunakan oleh kedua-dua kumpulan kerja. P 1 3 10 14
pelajar. Item tersebut merupakan strategi bercakap (3.57) (10.71) (35.71) (50.0)
C4 Saya mengingati L 4 9 3 -
menggunakan bahasa Melayu bersama rakan-rakan format penulisan (25.0) (56.25) (18.75)
semasa di luar kelas pada waktu persekolahan. esei.
P 6 12 9 1
Selain itu, item B16 iaitu strategi mendengar radio (21.43) (42.85) (32.14) (3.57)
siaran bahasa Melayu juga kurang digunakan oleh C5 Saya cuba L - 5 8 3
menjawab soalan (31.25) (50.0) (18.75)
kedua-dua kumpulan pelajar. daripada kertas
Secara keseluruhannya, pelajar perempuan peperiksaan tahun P - 14 10 4
didapati lebih kerap menggunakan SPBM semasa lalu. (50.0) (35.71) (14.29)
C6 Saya mengulang L 4 6 3 3
DLK berbanding pelajar lelaki. Namun, ada juga kaji buku-buku (25.0) (37.5) (18.75) (18.75)
beberapa strategi yang sama digunakan oleh tatabahasa.
P 7 9 10 2
pelajar lelaki dan pelajar perempuan semasa (25.0) (32.14) (35.71) (7.14)
mempelajari BM ketika DLK. C7 Saya menyertai L 4 8 4 -
kumpulan (25.0) (50.0) (25.0)
perbincangan.
Perbezaan Penggunaan SPBM Semasa SMP 7 15 5 1
antara Pelajar Lelaki dengan Pelajar P (25.0) (53.57) (17.85) (3.57)
C8 Saya membaca L 1 3 8 4
Perempuan semula nota yang (6.25) (18.75) (50.0) (25.0)
dibuat.
Jadual 3 menunjukkan perbezaan penggunaan P - 4 17 7
(14.29) (60.71) (25.0)
SPBM antara pelajar lelaki dengan pelajar
perempuan semasa SMP. Jadual tersebut
Antara strategi untuk SMP yang paling
melaporkan pelajar perempuan lebih kerap
popular dalam kalangan pelajar perempuan ialah
menggunakan strategi pembelajaran bahasa
item C1, C2 dan C3. Item C1, saya membaca nota
Melayu untuk menghadapi peperiksaan berbanding
atau latihan bahasa Melayu yang diberikan oleh
pelajar lelaki. Berdasarkan analisis peratusan yang
guru dan C2, saya membaca banyak buku teks
dilakukan, peratusan kekerapan penggunaan SPBM
bahasa Melayu digunakan oleh majoriti pelajar untuk mempersiapkan
ISSN: 2180-4842. diri 2015):
Vol. 5, Bil. 1 (Mei bagi 61-
menghadapi
69
perempuan iaitu seramai 25 orang. Manakala, item peperiksaan. 70
C3 iaitu strategi melakukan latih tubi dalam buku
kerja/buku latihan yang digunakan oleh 24 orang
pelajar perempuan. Ketiga-tiga strategi yang
digunakan ini menunjukkan bahawa pelajar
perempuan banyak membaca nota dan melakukan PERBINCANGAN
latihan sama ada dalam buku kerja mahupun buku
latihan sebagai persediaan menghadapi Hasil analisis mendapati terdapat perbezaan
peperiksaan. penggunaan SPBM antara pelajar lelaki dengan
Bagi pelajar lelaki pula, hanya satu sahaja pelajar perempuan semasa DDK, DLK dan SMP.
strategi yang digunakan oleh majoriti pelajar Analisis deskriptif menunjukkan pelajar
sebagai persediaan menghadapi peperiksaan iaitu perempuan lebih banyak menggunakan strategi
C5, saya cuba menjawab soalan daripada kertas semasa mempelajari BM baik semasa DDK, DLK
peperiksaan tahun lalu dengan 11 orang pelajar mahupun SMP. Hal ini dapat diteliti berdasarkan
menggunakannya. Hal ini menunjukkan bahawa peratusan kekerapan penggunaan strategi pelajar
pelajar lelaki lebih kerap menggunakan strategi perempuan lebih tinggi berbanding peratusan
melakukan latihan berdasarkan kertas peperiksaan kekerapan penggunaan strategi pelajar lelaki. Hasil
lepas berbanding strategi-strategi yang lain. dapatan ini turut menemukan dapatan yang sama
Selain itu, ada juga strategi yang jarang seperti Oktay Aslan (2009), Bozinavic dan Sindik
digunakan oleh pelajar perempuan iaitu C7 (2011) dan Zahra, Pantea dan Afshin (2014) iaitu
berkenaan strategi menyertai kumpulan pelajar perempuan lebih kerap menggunakan SPB
perbincangan. Berdasarkan analisis yang berbanding pelajar lelaki.
dilakukan, hanya enam orang pelajar sahaja yang Walau bagaimanapun, dapatan ini berbeza
melibatkan diri dalam perbincangan secara dengan dapatan yang diperoleh oleh Leyla
berkumpulan dan selebihnya tidak menggunakan Tercanlioglu (2004) dan Zamri (2004) yang
strategi ini. Hal ini menunjukkan bahawa strategi mendapati pelajar lelaki lebih kerap menggunakan
ini kurang popular dalam kalangan pelajar SPB berbanding pelajar perempuan. Dalam kajian
perempuan berbanding strategi semasa Leyla Tercanlioglu, pelajar lelaki kerap
menghadapi peperiksaan yang lain. menggunakan lima daripada enam strategi iaitu
Manakala, pelajar lelaki pula paling jarang menggunakan semua proses mental, mengimbangi
menggunakan strategi C4 iaitu mengingati format pengetahuan yang hilang, menyusun dan menilai
penulisan esei. Hanya 3 orang pelajar sahaja yang pembelajaran dan belajar dengan orang lain
menggunakan strategi ini. Pelajar lelaki juga berbanding pelajar perempuan yang lebih kerap
didapati kurang menggunakan strategi mengulang menggunakan strategi yang berkait dengan emosi.
kaji buku-buku tatabahasa dengan hanya 6 orang Manakala, dalam kajian Zamri pelajar lelaki
pelajar sahaja yang menggunakannya. Oleh yang didapati lebih banyak menggunakan SPB semasa
demikian, strategi mengingati format penulisan mempelajari bahasa Melayu sama ada semasa
esei dan mengulang kaji buku tatabahasa DDK, DLK dan SMP berbanding pelajar
merupakan strategi yang kurang popular dalam perempuan. Pelajar lelaki juga dilaporkan lebih
kalangan pelajar lelaki. Walaupun begitu, terdapat kerap menggunakan strategi bagi meningkatkan
satu strategi yang sama digunakan oleh pelajar kemahiran mendengar, membaca dan menulis.
lelaki dengan pelajar perempuan secara Namun, pelajar lelaki dan pelajar didapati
majoritinya. Strategi yang dimaksudkan ialah saya menggunakan SPB untuk kemahiran bertutur
membaca semula nota yang dibuat (C8). Strategi dengan sama banyak. Secara keseluruhannya,
ini digunakan oleh kedua-dua kumpulan sebagai pelajar lelaki lebih banyak menggunakan SPB
persediaan untuk menghadapi peperiksaan. berbanding pelajar perempuan.
Justeru, secara keseluruhannya pelajar
perempuan didapati lebih kerap menggunakan IMPLIKASIDANCADANGAN
SPBM berbanding pelajar lelaki sebagai usaha
 Melalui kajian ini, pelbagai strategi
ISSN: 2180-4842.
pembelajaran bahasa Melayu boleh diaplikasikan
semasa DDK, DLK dan SMP. Kepelbagaian Faizah Abd. Manan, Zamri Mahamod &
penggunaan SPBM dapat membantu para pelajar
untuk lebih menguasai BM. Kajian lanjut
mengenai SPB boleh dijalankan dengan meneliti
tahap pencapaian dan penguasaan bahasa Melayu
pelajar agar strategi yang berkesan dapat dikenal
pasti, kajian SPB juga boleh diteliti bersama
strategi pengajaran bahasa yang digunakan oleh Leyla Tercanlioglu. (2004). Exploring gender
para guru supaya strategi pengajaran dan
pembelajaran yang tepat dapat dijadikan sebagai
satu wacana ilmu kepada para guru dan pelajar.
Pengkaji bahasa juga boleh melakukan kajian SPB
bersama faktor-faktor lain seperti yang dinyatakan
dalam model Ellis (1996) bagi
memperkembangkan lagi kajian SPB.
KESIMPULAN
Berdasarkan kajian terhadap perbezaan
kekerapan penggunaan SPBM antara pelajar lelaki
dengan pelajar perempuan, didapati pelajar
perempuan lebih banyak menggunakan SPBM Zamri Mahamod. (2004). Strategi pembelajaran
berbanding pelajar lelaki sama ada ketika di dalam
kelas, di luar kelas dan semasa menghadapi
peperiksaan. Hal ini membuktikan bahawa pelajar
perempuan di Jerman menggunakan pelbagai
strategi dalam usaha menguasai bahasa Melayu, Zamri Mahamod, Jamaludin Badusah, Nik Mohd
manakala, pelajar lelaki masih pada tahap
sederhana dalam mempelbagaikan strategi
pembelajaran mereka.
RUJUKAN
Ab. Razak & Muhammad Saiful Haq. (2011).
Tahap Penguasaan Bahasa Melayu Pelajar
Islamic Santitham Foundation School
(ISFS). Jurnal Pengajian Melayu, 2 (2): 18-
44.
Awang Sariyan. (2011a). Kemajuan bahasa
Melayu di peringkat kebangsaan dan
antarabangsa: Cabaran dan pelan tindakan.
Kertas kerja Konvensyen Dunia Melayu
Dunia Islam (DMDI), 12-14 Oktober 2011.
Bozinavic, N. & Sindik, J. (2011). Gender
differences in the use on language strategies
in Vol.
adult5, Bil.
foreign
1 (Mei language
2015): 61-learners.
70
Metodicki Obzori, 11: 5-20. 70
Mohamed Amin Embi. (2010). Kerangka
pembangunan dan penilaian modul belajar
cara belajar Bahasa Melayu pelajar asing
Institusi Pengajian Tinggi.
http://www.ukm.my/jtlhe/pdf/6%20-%20Fa
%E2%80%99izah%20Abd.Manan_0_1.pdf
effect on adult foreign language learning
strategies. Issues in Educational Research,
14. www.iier.org.au/iier14/tercanlioglu.html.
Noraini Idris. (2013). Penyelidikan dalam
pendidikan. Selangor: Mc Graw Hill
Education.
Oktay Aslan. (2009). A role of gender and
language learning strategies in learning
English (Thesis). Middle East Technical
University, Turkey.
Zamri Mahamod & Mohamed Amin Embi.
(2005a). Penggunaan strategi pembelajaran
bahasa untuk menguasai kemahiran
membaca. Jurnal Teknologi, 42 (E): 1-18.
Bahasa Melayu di kalangan pelajar melayu
sekolah menengah. Tesis Dr. Fal. Fakulti
Pendidikan, Universiti Kebangsaan
Malaysia, Bangi.
Rahimi Nik Yusoff, Mohamed Amin Embi
& Sharala Subramaniam. (2014).
Penggunaan dan kekerapan strategi
pembelajaran bahasa Melayu dalam
kalangan pelajar warganegara asing. Jurnal
Pendidikan Bahasa Melayu, 4 (1): 25-35.
Zahra, Pantea & Afshin. (2014). The differences
between Iranian male and female students in
using language learning strategies. The
International Journal of Education and
Literacy Studies, 2: 58-62.