Mn: SINH HC (Ngy thi th nht 11/01/2012 ) Cu 1. (1,5 im) Cho cc t bo thc vt vo trong dung dch cha cht X c pH thp. Sau tng khong thi gian ngi ta tin hnh o pH ca dung dch v o lng cht X c t bo hp thu v nhn thy theo thi gian pH ca dung dch tng dn ln, cn lng cht X i vo t bo theo thi gian cng gia tng. a) Hy a ra gi thuyt gii thch c ch vn chuyn cht X vo trong t bo. b) Lm th no c th chng minh c gi thuyt a ra l ng? Tr li a) (1,0 ) - Cht X c vn chuyn qua knh vo t bo cng vi s vn chuyn ca ion H + t mi trng vo bn trong t bo. (0,25 ) - iu ny th hin ch pH ca mi trng bn ngoi tng ln cng vi s gia tng lng cht X c vn chuyn vo trong t bo. (0,25 ) - S gia tng ca pH ng ngha vi s st gim v nng ca ion H+. (0,25 ) - Nh vy cc t bo trong cy cn phi bm H + ra bn ngoi t bo lm gia tng nng H+ bn ngoi t bo. Sau H+ khuch tn qua knh trn mng cng vi cht X vo trong t bo (c ch ng vn chuyn). (0,25 ) b) (0,5 ) - Ta c th lm th nghim cho cht c ch tng hp ATP syntaza c ch bm proton khin t bo khng bm c H+ ra bn ngoi dn n t bo khng hp th c cht X. - Hoc ta cho t bo thc vt vo dung dch kim c pH tng dn v theo di s vn chuyn ca cht X vo trong t bo. Nu pH gia tng lm gim dn s hp thu cht X vo t bo n mt mc no th s hp thu cht X hon ton dng li. Cu 2. (1,5 im) Nu cu trc ca vi si v gii thch vai tr ca n trong t bo nim mc rut c th ng vt v t bo trong c th thc vt. Tr li - Cu trc ca vi si: C ng knh 7 nm v c cu to t cc phn t actin. (0,25 ) - Cc phn t actin hnh cu lin kt vi nhau thnh chui v vi si c cu to t hai chui actin xon li vi nhau. (0,25 ) - Trong cc t bo lm nhim v hp thu cc cht (nh t bo nim mc rut), cc vi si tham gia vo cu to nn cc li ca vi lng nhung lm tng din tch mng t bo do lm gia tng b mt din tch hp thu cc cht vo bn trong t bo. (0,5 ) - Trong cc t bo thc vt, vi si gip vn chuyn dng t bo cht bn trong t bo nh vic phn phi cc cht trong t bo din ra nhanh hn. (0,5 ) Cu 3. (1,0 im) Mt loi bo quan trong t bo thc vt c chc nng lm cho t bo c th gia tng kch thc nhanh chng nhng li tiu tn rt t nng lng. Hy gii thch cc chc nng ca loi bo quan ny. Tr li - Bo quan l khng bo. Khng bo ln (khng bo trung tm) ht nc v gia tng kch thc lm cho t bo trng ln khi thnh t bo c axit ho lm gin ra. Do vy t bo c th nhanh chng gia tng kch thc ri sau mi tng hp thm cc cht cn thit. (0,5 ) - Loi bo quan ny thc vt cn c cc chc nng nh d tr cc cht dinh dng, cha cc cht c hi i vi cc t bo, l kho d tr cc ion cn thit cho t bo, khng bo cnh hoa cn cha sc t gip hp dn cn trng n th phn, khng bo cn cha cc cht c gip thc vt chng li cc ng vt n thc vt. (0,5 ) Cu 4. (1,5 im) Ngi ta cho 80 ml nc chit tht (tht b hay tht ln nc) v trng vo hai bnh tam gic c 100 ml (k hiu l bnh A v B), sau cho vo mi bnh 0,50 gam t vn c ly cng v tr v thi im. C hai bnh u c bt kn bng nt cao su, un si (100oC) trong 5 pht v a vo phng nui cy c nhit t 30-35 oC. Sau 1 ngy ngi ta ly bnh th nghim B ra v un si (100 oC) trong 5 pht, sau li a vo phng nui cy. Sau 3 ngy c hai bnh th nghim c m ra th thy bnh th nghim A c mi thi, cn bnh th nghim B gn nh khng c mi thi. Gii thch. Tr li - Trong 0,5 g t cha nhiu mm vi sinh vt, nhit si 100 oC cc t bo dinh dng u cht, ch cn li ni bo t (endospore) ca vi khun. (0,25 ) - Trong bnh th nghim A, cc ni bo t vi khun s ny mm v phn gii protein ca nc tht trong iu kin k kh. (0,25 ) - Nc tht l mi trng d tha hp cht nit v thiu hp cht cacbon, nn nhng vi khun k kh s kh amin gii phng NH 3, H2S s dng cacbohydrat lm ngun nng lng trong ln men.(0,5 ) - V vy, khi m np ng nghim cc loi kh NH 3, H2S bay ln gy thi rt kh chu, cn gi l qu trnh amn ho k kh l ln men thi. (0,25 ) - Trong bnh th nghim B, cc ni bo t ny mm hnh thnh t bo dinh dng chng b tiu dit sau 1 ngy b un si ln th hai, do protein khng b phn gii, kt qu khng c mi. (0,25 ) Cu 5. (1.5 im) a) Ti sao ngi vic tm thuc chng virut kh khn hn nhiu so vi vic tm thuc chng vi khun? Hy cho bit vic tm thuc chng loi virut no s c trin vng hn. Gii thch. b) Nu tm tt mt s ng dng thc tin ca virut i vi i sng con ngi. Tr li a) (1,0 ) - Vi khun l sinh vt nhn s c nhiu c im khc bit vi t bo nhn thc v th thuc khng sinh chng vi khun tp trung vo cc khc bit vn tiu dit c vi khun gy bnh m trnh tc ng c hi n t bo ngi. V d, ch tc ng ca cc khng sinh l ngn cn tng hp thnh t bo, c ch ribxm 70S, ARN polimeraza ca vi khun vv..(0,5 ) - Virut khng c cu to t bo nn chng thng phi s dng vt liu ca cc t bo ngi nhn ln trong t bo ngi. V vy thuc chng virut cng rt c vi cc t bo ngi. Tuy vy, mt s loi virut c h gen l mARN nn cn phi mang theo enzim ring ca mnh vo trong t bo ngi nhn bn ARN to ra cc virut mi v trong t bo ngi khng c loi enzim ny. V vy, cc thuc chng li virut gy bnh loi ny s c hiu qu hn v ch tc ng ca thuc l nhng loi c tc dng c ch enzim c hiu ca virut s ngn cn s tng hp vt cht di truyn ca virut m khng tc ng c hi nhiu ln t bo ngi. (0,5 ) b) (0,5 ) - S dng enzim phin m ngc trong k thut di truyn. - To ch phm sinh hc dit tr su hi. (0,25 ) - To vacxin phng tr cc bnh do virut gy ra. - S dng lm vect chuyn gen (th nghim thay th gen bnh ngi hoc s dng phage lm th truyn). (0,25 ) Cu 6. (2,0 im) a) Ti sao cy xanh khi thiu mt trong cc nguyn t nit (N), magi (Mg), st (Fe) l cy li b vng? b) Cho mt v d minh ho nh sng lin quan trc tip vi qu trnh trao i nit ca cy xanh. c) Ma axit l g? Ma axit nh hng n cy xanh nh th no? Tr li a) N, Mg l thnh phn ca Clorophin, Fe hot ho enzim tng hp Clorophin do khi thiu mt trong cc loi nguyn t trn l cy khng tng hp clorophin nn l cy s b vng (0,5 ) b) Trong qu trnh trao i N c qu trnh kh NO3- vi 2 bc: NO3- (1) NO- 2 (2) NH 3 (0,25 ) Bc (1) cn lc kh l NADH, bc (2) cn lc kh l FredH2, m FredH2 th hnh thnh trong pha sng ca quang hp. Vit y phn ng ca bc 2 ny. (0,25 ) c) Ma axit l trong nc ma c axit (axit nitric, axit sunfuric) do cc nh my thi kh NO3- v SO42-, cc oxit ny kt hp vi nc ma to thnh axit trn. (0,5 ) Ma axit nh hng gin tip (khng ma vo cy) gy nn t chua lm cc ion khong b ra tri v nh hng trc tip (ma trn cy) lm l cy b hng. (0,5 ) Cu 7. (1,5 im) Da vo kin thc sinh l thc vt hy cho bit: a) Ti sao khi lm gi ngi ta thng s dng nc sch? b) gi c cc bng hoa hng trong l hoa c ti lu ngi ta phi lm th no? Gii thch. Tr li a) Khi lm gi ngi ta thng s dng nc sch t cht khong nhm mc ch ngn cn s pht trin r, tp trung vo pht trin tr mm lm cho gi di v mp. Ngun cht dinh dng trong trng hp ny c huy ng ch yu t hai l mm v th l mm teo nh li gi n s ngon hn. Khi nc khng sch c nhiu cht khong th r pht trin nhiu, tr mm mnh mai. (0,5 ) b) Ngi ta c th lm cho hoa ti lu bng cch: - Phun dung dch cytokinin ln cnh hoa ngn cn s lo ho cc b phn ca cy, c bit lm chm s phn gii dip lc ca l nn l trng vn xanh ti hn so vi khi khng x l hooc mn. Cytokinin lm chm s lo ho bng cch c ch s phn gii protein, kch thch tng hp ARN v prtin. (0,5 ) - Trc khi cm hoa vo l, chng ta cn ct ngm trong nc mt on cui cnh hoa ni c vt ct ri sau cm ngay vo l nc. iu ny l cn thit v khi ct hoa em bn, do s thot hi nc ca l vn tip din s ko theo cc bt kh vo trong mch g v th nu ta nguyn cnh hoa mua t ch v m cm ngay vo l nc th dng nc trong mch g s b ngt qung bi cc bt kh nn cnh hoa nhanh ho. (0,5 ) Cu 8. (1,5 im) a) Hai nron cng loi A v B c nng Na + dch ngoi bo khc nhau. Nron B c nng Na+ dch ngoi bo cao hn so vi nron A. Nu kch thch hai nron ny vi kch thch ging nhau th ln ca in hot ng xut hin hai nron c ging nhau khng? Ti sao? b) Kh mtylphtphonofluoridic axit gy c ch hot ng ca enzim axtinclin- esteraza mng sau xinp thn kinh c. Nu ht phi kh ny c nguy him cho tnh mng khng? Ti sao? Tr li a) (0,75 ) - ln ca in hot ng xut hin hai nron khc nhau.(0,25 ) - Chnh lch nng Na+ nron B cao hn nron A nn khi b kch thch Na + i vo trong nron B nhiu hn lm bn trong tr nn dng hn v th ln ca in hot ng xut hin nron B ln hn.(0,5 ) b) (0,75 ) - Do enzim axetincolin-esteraza b c ch nn axetincolin khng b phn hu mng sau xinp..(0,25 ) - Axtinclin lin tc kch thch ln c th, gy co c lin tc, cui cng gy lit c, c th gy ra t vong. .(0,5 ) Cu 9. (2,0 im) a) Da vo s hiu bit v i lc ca sc t h hp i vi xi, hy cho bit trong s cc ng cong A, B, C v D hnh bn ng no l ng cong phn li xi ca hmglbin ngi ln, hmglbin thai nhi, hmglbin lc sng trn ni cao v ca miglbin. Gii thch. b) Ti sao ng cong phn li ca hmglbin li c dng gn ging hnh ch S? Tr li a) - ng cong A l ca mioglobin, B - hemoglobin ca lc ni, C- hemoglobin ca thai nhi, D - hemoglobin ca ngi ln. (0,5 ) - Ta nhn ra cc ng cong B,C v D l ca hemoglobin v hemoglobin lin kt v nh xi mt cch linh hot hn nhiu so vi mioglobin p ng chc nng vn chuyn xi trong khi mioglobin c chc nng d tr xi nn n lin kt cht ch hn vi xi v th ng cong phn li ca n phi l A. (0,5 ) - Hemoglobin ca lc ni phi c i lc cao hn so vi cc loi hemoglobin ca ngi v lc sng vng ni cao ni c phn p xi thp hn so vi phn p xi ni ca ngi. V th n phi c i lc cao hn vi xi so vi i lc ca cc loi hemoglobin ca ngi. (0,25 ) - Hemoglobin thai nhi c i lc cao hn so vi i lc ca hemoglobin ca ngi ln v c nh vy khi hemoglobin ca m nh xi th hemoglobin ca thai nhi mi lin kt c vi xi do m cung cp. (0,25 ) b) ng cong phn li ca hemoglobin c dng hnh ch S l do c s phi hp ca 4 tiu n v ca hemoglobin. Khi mt trong 4 chui polipeptit lin kt c vi xi th s bin i cu hnh khng gian ca n li kch thch cc phn t bn cnh thay i cu hnh lm tng i lc lin kt vi xi ca n. Nh vy, ch cn gia tng cht t phn p xi ca mi trng cng nhanh chng lm gia tng mc lin kt vi xi ca hemoglobin. (0,5 ) Cu 10. (1,5 im) Gii thch s iu ho hot ng tit hoocmn bng cc c ch lin h ngc v s iu ho hot ng tit hoocmn bng c ch thn kinh ngi. Nu v d minh ha cho mi trng hp. Tr li - iu ho bng c ch lin h ngc + C ch m tnh Tuyn ni tit nhy cm vi nng hoocmn trong mu. Khi nng hoocmn trong mu t n mc nht nh s gy c ch tuyn ni tit lm cho hot ng tit ca chng gim, khi nng ca hoocmon ca tuyn gim lm cho nng ca hoocmon iu ho gim dn n c ch ngng li. Khi tuyn ni tit khng b c ch n li bt u tit ra hoocmn. (0,25 ) + C ch dng tnh Tuyn ni tit nhy cm vi nng hoocmon trong mu. Khi nng hoocmon trong mu t n mc nht nh s gy c ch tuyn ni tit lm cho hot ng tit ca chng tng, khi nng ca hoocmon ca tuyn tng lm cho nng ca hoocmon iu ho tng dn n hng phn tuyn ni tit tit ra hoocmn. (0,25 ) VD: hc sinh ly 2 v d minh ha cho c ch iu ho ngc m tnh v dng tnh. (0,5 ) - iu ha bng c ch thn kinh C ch iu ho tit hoocmn bng thn kinh - th dch: Khi c th nhn c kch thch t mi trng, cc kch thch c m ho thnh xung thn kinh theo dy hng tm v trung ng thn kinh, t trung ng thn kinh xut hin xung theo dy li tm n tuyn ni tit v gy tit hoocmn vo mu. (0,25 ) VD: hoocmn ca tu thn (adrenalin v noradrenalin) c tit ra, nhng cht ny c coi l s tr li kch thch ca cc xung thn kinh giao cm trc hch c ngun gc t hypothalamus trong no b. (0,25 ) Hc sinh c th ly v d khc Cu 11. (1,5 im) a) Nu v gii thch chc nng ca 4 loi prtin huyt tng ngi. b) Mt s ngi b chng lipprtin t trng thp (LDL) trong huyt tng cao bt thng do nguyn nhn di truyn. Bit rng h c chc nng gan bnh thng, rt hn ch n cht bo v ch b hng mt gen. Hy gii thch nguyn nhn gy nn chng LDL cao nhng bnh nhn trn v cho bit h c nguy c b bnh g? Tr li a) Cc protein huyt tng: (0,5 ) - Albumin c chc nng cn bng thm thu m pH, d tr axit amin. - Fibringen c chc nng tham gia qu trnh ng mu. - Cc loi prtein khng th (glbulin) c chc nng bo v c th chng li cc tc nhn ngoi lai gy bnh. - Protein lm nhim v vn chuyn: V d cc protein lin kt vi clesteron vn chuyn cht ny v l cht khng tan trong nc. Lu : Hc sinh c th nu cc loi protein khc v gii thch ng vn cho y im. b) Gii thch bnh lipprtin t trng thp (LDL) cao - Khi LDL cao trong huyt tng ng ngha vi vic cc t bo khng c kh nng hp th lipoprotein vo trong t bo. (0,25 ) - LDL rt cn thit xy dng mng t bo cng nh lm cc cht tin thn chuyn ho thnh cc cht cn thit khc trong c th. y l loi lipit nn khng tan trong nc v vy chng phi lin kt vi protein vn chuyn thnh phc hp LDL mi lu hnh c trong huyt tng. (0,25 ) - Nguyn nhn l do cc th th lipoprotein trn mng t bo b hng nn khng vn chuyn c cholesteron vo t bo. (0,25) - Ngi b hi chng ny c nguy c cao b bnh tim mch v lipoprotein cao s to ra mng bm lm hp cc mch mu gy bnh cao huyt p v bnh tim mch.(0,25d) Cu 12. (1,0 im) Hu ht cc t chc trong c th ngi nhn c nhiu mu hn t ng mch khi tm tht co so vi khi tm tht gin. Tuy nhin, i vi c tim th ngc li, n nhn c mu nhiu hn khi tm tht gin v nhn c t mu hn khi tm tht co. Ti sao li c s khc bit nh vy? Tr li - Khi tm tht co to p sut mu cao hn nn hu ht cc c quan nhn c mu nhiu hn so vi khi tm tht gin, huyt p gim. Trong khi lc tm tht co, cc si c tim p vo thnh cc ng mch vnh tim nn mu vo tim t hn. (0,5 ) - Khi tm tht gin, mu c xu hng di li tim gc ng mch ch cng l ni xut pht ca ng mch vnh tim. Lc c tim gin nn khng gy cn tr vic cung cp mu cho tim v th lng mu vo ng mch vnh nui tim nhiu hn so vi khi tm tht co. (0,5 ) Cu 13. (2,0 im) Ngi ta tin hnh x l cc cy ly t hai dng u H Lan thun chng u c thn ln (dng 1 v 2) v cc cy ly t dng u thun chng c thn cao bnh thng (dng 3) bng cng mt loi hoocmn thc vt vi cng mt nng v thi gian x l nh nhau. Tt c cc cy th nghim ly t cc dng 1, 2 v 3 u c cng tui sinh l v c gieo trng trong iu kin nh nhau. Sau mt thi gian theo di ngi ta thy cc cy c x l hoocmn ca dng 1 c thn cao bnh thng nh cy ca dng 3, cn cc cy ca dng 2 v 3 mc d c x l hoocmn vn khng c g thay i v chiu cao. a) Nu cc chc nng ca hoocmn ni trn v a ra gi thuyt gii thch kt qu th nghim. b) Hy m t th nghim nhm tm bng chng ng h gi thuyt trn. Tr li a) (1,0 ) - Hoocmn ni trn l gibberellin. Hoocmn ny c cc chc nng: Ko di thn, sinh trng qu v ph v trng thi ng gip ht ny mm. (0,25) Gi thuyt gii thch th nghim: Cy b t bin c thn ln c th c hai nguyn nhn: - Cy khng sn xut hoocmn gibberelin v gen b t bin c sn phm iu khin qu trnh tng hp gibberelin. Trng hp ny xy ra vi dng u t bin a. (0,25) - Cy b t bin lm hng th th tip nhn hoocmn gibberelin hoc hng cc prtin tham gia vo ng dn truyn tn hiu ca t bo dn n t bo khng p ng c vi gibberelin. l trng hp ca dng u t bin b. (0,25) - Cy cao bnh thng khi x l gibberelin vn khng cao thm c th l do sn xut lng gibberelin nn c b sung thm gibberelin cng khng c tc dng lm tng chiu cao cy. (0,25) b) (1,0 ) Th nghim: - Tch chit v xc nh lng gibberelin t dng u t bin a nu hm lng gibberelin qu thp so vi hm lng hoocmn cy bnh thng (nu s sai khc ny l ng tin cy v mt thng k) th gi thuyt nu ra l ng.(0,25) - Tch chit gibberelin t dng u t bin b nu kt qu cho thy hm lng tng t nh dng u bnh thng th dng b b hng th th hoc cc thnh phn ca con ng dn truyn tn hiu. (0,25) - Dng u t bin a c chia thnh 2 l : l 1 gm 50 chc cy c x l hm lng gibberelin nh trong th nghim ban u lm cho cy cao bnh thng (y l l i chng) v l 2 (l thc nghim) cng vi s lng cy nh l 1,cc cy u c x l hm lng gibberelin cao gp i so vi hm lng gibberelin dng x l l 1. (0,25) - iu kin t trng v ngoi cnh trong l th nghim v i chng l y ht nhau ngoi tr liu lng hormone . Nu kt qu th nghim cho thy chiu cao trung bnh ca cc cy l th nghim v l i chng l tng ng nhau (sai khc khng c ngha thng k) th gi thuyt cho rng cy cao bnh thng sn xut lng gibberelin l ng. (0,25)