Potovane koleginice i kolege,

Obavetavamo vas da e XL skuptina i godinji skup Srpskog arheolokog drutva biti

odrani u Beogradu u dvodnevnom terminu izmeu 5. i 9. juna 2017. godine (jo nismo dobili
potvrdu koja dva dana u ovoj nedelji e biti dostupna za skup). O detaljima programa skupa i
hotelskog smetaja biete blagovremeno obaveteni, a trokove smetaja snose sami uesnici.
Kotizacija za uee na skupu za kolege koji nisu lanovi SAD iznosi 2.500 dinara
(20). lanovi SAD ne plaaju kotizaciju za uee. Studenti mogu uestvovati u izlaganjima
ukoliko se ispune uslovi iz l. 17. Statuta SAD.
Rad skupa e se odvijati u okviru tematskih sesija i postojeih sekcija Drutva Sekcije
za paleolit i mezolit, Sekcije za praistorijsku arheologiju, Sekcije za klasinu arheologiju, Sekcije
za srednjovekovnu arheologiju, Sekcije za slovensku arheologiju i Sekcije za bioarheologiju.
Predloene tematske sesije, iji se naslovi i obrazloenja nalaze u prilogu, bie odrane
ako za svaku od njih bude prijavljeno najmanje 8 saoptenja.
Molimo zainteresovane uesnike da apstrakte (do 300 rei) za skup poalju najkasnije
do 15. aprila 2017. godine (uz naznaku za koju sekciju odnosno sesiju izlaganje prijavljuju) na
sledeu adresu:
srpsko.arheolosko.drustvo@gmail.com

Prijave uesnika bez referata treba dostaviti do 15. maja 2017. godine.

Srdaan pozdrav,
Upravni odbor
Srpskog arheolokog drutva
Sesija: NASELJAVANJE KLISURA I KANJONA U PRAISTORIJI, ANTICI I
SREDNJEM VEKU
Duan Mihailovi (Filozofski fakultet, Beograd), Sofija Petkovi (Arheoloki institut, Beograd) i Dejan Radievi
(Filozofski fakultet, Beograd)

Klisure i kanjoni su oduvek bili zahvalni za arheoloka istraivanja, zbog toga to predstavljaju
jasno definisane geomorfoloke celine u kojima se esto javljaju bogati i prepoznatljivi
arheoloki ostaci. To je posebno sluaj na Balkanu, gde zbog krakog reljefa, klisure i kanjoni
predsavljaju estu pojavu. Na ovoj teritoriji su u i oko klisura i kanjona potvrena arheoloka
nalazita iz razliitih perioda: peine i praistorijska nalazita na otvorenom prostoru, antika i
srednjovekovna utvrenja i putevi i manastiri i isposnice iz srednjeg veka. Ipak, do sada nije bilo
pokuaja da se uloga klisura i kanjona u prolosti tematski razmotri, kako sa geografskog,
ekolokog i ekonomskog, tako i sa vojnog, sakralnog i drutvenog aspekta. U tom kontekstu,
sesija ima za cilj otvaranje rasprave o tome zato su klisure i kanjoni u pojedinim periodima
imali znaajniju ulogu i zato se u njima esto javljaju veoma specifine kulturne manifestacije.

Sesija: ANTIKI KULTOVI NA BALKANU KROZ ARHEOLOKE NALAZE I

IKONOGRAFIJU
Nadeda Gavrilovi Vitas (Arheoloki Institut Beograd) i Sofija Petkovi (Arheoloki Institut Beograd)

Duhovni ivot stanovnika Balkana predstavlja znaajan segment rimske provincijalne

arheologije, u kome su oliena njihova verovanja, tenje i nade. Raspolaui skromnim pisanim
izvorima, kroz razliite vrste arheolokih nalaza, kao i njihovu ikonografiju, mogue je
analizirati i sagledati teologiju antikih kultova i shvatanja stanovnitva, koja su se u kontekstu
stalnih kulturolokih promena u Rimskom carstu, oblikovala i menjala. U okviru ove sesije, bie
razmatrana religijska verovanja stanovnika Balkana u periodu antike, o kojima saznajemo
indirektno - preko razliitih vrsta arheolokih nalaza i/ili njihove ikonografije. Iako svakako
potvrdu odredjenog kulta predstavljaju dedikacije boanstvima na epigrafskim spomenicima,
paljivo analiziranje arheolokih svedoanstva o postojanju i procesima transformacije
odredjenih religijskih aktivnosti, su jednako znaajni za bolje upoznavanje i sagledavanje
duhovnog ivota balkanskog stanovnitva. Kroz razliite vrste arheolokog materijala i
ikonografske predstave na njima, ali i na votivnim i funerarnim spomenicima, stanovnitvo je
izraavalo bolje ili loije poznavanje teologija odredjenog kulta, tenju za zatitom odredjenog
boga ili boginje, uee u ritualnim radnjama, kao i nadu i oekivanja za pomo odredjenog
boanstva kako u ovozemaljskom, tako i u ivotu posle smrti. Analiza razliitih vrsta
arheolokog materijala omoguava i uvid u stepen prihvatanja odnosno otpora stanovnitva
prema procesu romanizacije, sagledavanje drutvenog, socijalnog i ekonomskog stanja u
rimskim provincijama u kontekstu razlikovanja drutvene elite od gradjana nieg socijalnog
statusa i uticaja trenutne politike situacije u rimskoj dravi i carske ideologije na religijska
verovanja. Ujedno, iz samoga konteksta pronalaska arheolokog materijala i predstavljene
ikonografije, se moe razumeti i vrsta oekivanja bilo koju je vernik smatrao da treba da ispuni u
okviru odredjenog kulta ili religije bilo u smislu postulata odredjene teologije u odnosu na njene
poklonike. Znaaj arheolokih nalaza i pratee ikonografije kao neizostavnog dela tumaenja
ivota, pogrebnih rituala i verovanja stanovnika centralnog Balkana, je najzad neophodno
sagledati i u kontekstu tumaenja razliitih segmenata religijskih verovanja, radi dobijanja to
tanije interpretacije svakodnevnog ivota u periodu antike.

Sesija: PROFANI I SAKRALNI IVOT NA CENTRALNOM BALKANU U PERIODU

KASNE ANTIKE
Nadeda Gavrilovi Vitas (Arheoloki Institut Beograd), Vesna Crnoglavac (Narodni muzej Ni)

Period kasne antike na centralnom Balkanu, zastupljen na veini arheolokih lokaliteta, je

nekako pomalo zakriljen u kontekstu interpretacije i rekonstrukcije odredjenih segmenata
profanog i sakralnog ivota. Kao predloena tema jedne od sesija, diskusija o odraavanju
kontinuiteta ili pak, promena u materijalnoj i duhovnoj kulturi u periodu kasne antike na
arheolokom, epigrafskom i arhitektonskom materijalu (kroz prezentaciju i analize istog, uz
povlaenje analogija i zakljuke o prezentovanoj problematici), bi svakako doprinelo
sadrajnijem razumevanju svakodnevnog ivota na odredjenom lokalitetu ili teritoriji. Akcenat
sesije bi bio na prezentovanju problema i/ili rezultata istraivanja iz perioda kasne antike, koji bi
se odnosili na razliite sfere svetovnog, ali i duhovnog ivota - u kontekstu arhitekture
(rekonstrukcija i/ili promena namene objekata razliite namene, kontinuitet tradicije svetih mesta
- loci sacri itd.), nalaza materijalne kulture (oliene u razliitim segmentima kao to su privreda,
administrativni poslovi, vojska itd.), religijskih verovanja i nekropola. Ne manje znaajni su
razliiti aspekti duhovne kulture u kontekstu religijskih shvatanja paganstva koje sve vie biva
potisnuto hrianstvom i negde, paralelnog koegzistiranja paganstva i hrianstva na lokalitetima
kasne antike. U tom kontekstu je bitna i pravilna interpretacija funkcija razliitih vrsta
arheolokog materijala (npr. funkcija odredjenih prostorija objekata ili celih objekata,
razluivanje skulptura kasne antike u smislu njihove kultne ili negde isto dekorativne funkcije
itd.), kao i kulturoloki uticaji iz drugih rimskih provincija, odraz carske ideologije, vladajuih
filozofskih pravaca i eventualne promene u pogrebnim ritualima. U nadi da e se to vei broj
kolega odazvati ueu na sesiji, sa predavanjima o odredjenim problemima, rezultatima svojih
istraivanja i prilozima, pozivamo ne samo strunjake iz antike, ve i iz srednjovekovne
arheologije, radi otvaranja diskusija za prouavanje razliitih segmenata (arhitektura, privreda,
vojska, umetnost, religija....) profanog i sakralnog ivota u periodu kasne antike.

Sesija: METODOLOKI PROBLEMI I ZNAAJ STANDARDIZACIJE U OBRADI

ARHEOLOKIH PODATAKA OD ISKOPAVANJA DO INTERPRETACIJE
Marija Svilar (Arheoloki institut, Beograd), Sofija Dragosavac (Filozofski fakultet, Beograd) i Senka Plavi
(Filozofski fakultet, Beograd)

U izuavanju praistorijskih zajednica glavni izvor informacija predstavljaju materijalni ostaci

keramike posude, figurine, tegovi za razboj, kotane i kamene alatke, kao i delovi arhitekture
te je od kljune vanosti da pomenuti nalazi od otkrivanja do interpretacije budu procesirani po
ujednaenim metodolokim standardima. Meutim, u srpskoj arheologiji prisutna je
neujednaenost u primeni razliitih analitikih pristupa i metoda u obradi podataka, koja se
ogleda u tome da svaki istraiva primenjuje sopstvene tehnike prikupljanja i analiziranja. Iako
je s jedne strane jasno da su istraivanja na ovim prostorima uglavnom vremenski i materijalno
ograniena i da je gotovo nemogue obuhvatiti sve aspekte arheolokih podataka,
neujednaenost u metodologiji ozbiljno ugroava njihov potencijal, tako to ograniava sintezu
iskopanih nalaza i identifikaciju sloenih procesa u arheolokom zapisu, a zatim i poreenje
podataka sa razliitih lokaliteta. Danas, kada su savremene generacije arheologa sve vie
okrenute ka razmatranju aktuelnih istraivakih problema, injenica da se njihovi zakljuci i
dalje zasnivaju na nedovoljno preciznim i neujednaenim podacima predstavlja ozbiljnu
interpretativnu prepreku. Ova sesija e se fokusirati na problematiku viedecenijske primene
razliitih metoda i tehnika u procesiranju arheolokih podataka sa praistorijskih lokaliteta na
teritoriji Srbije, gde e kritiki osvrt na metodoloke nedostatke i mogue nedoumice koje iz njih
proistiu initi polaznu taku. Dalji cilj je da ukaemo na mogue istraivake domete
standardizovanog pristupa u arheologiji, odnosno da utvrdimo da li je na arheolokim
istraivanjima, bez obzira na to da li je re o sistematskim, zatitnim ili sondanim
iskopavanjima mogue primeniti ujednaene metode prikupljanja, klasifikacije, kvantifikacije i
analize, koje e dalje garantovati da e prikupljeni podaci obezbediti maksimalni potencijal za
rekonstrukciju prolosti. Pozivamo sve zainteresovane kolege da priloe radove i da na primeru
sopstvenog istraivanja ukau na savremene probleme u metodologiji ili na mogua reenja u
cilju poveanja efektivnosti i kvaliteta arheolokih podataka.