TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 1 : KHO ST V VN HNH NG C XNG

1 . Yu cu ca bi th nghim :
a) C s l thuyt :
i vi ng c t trn t t trn t my ko, tu thytuy c cng s xylanh nhng th t
cng tc c th b tr khc nhau.
Chnh v th, cng vic tm th t cng tc ca 1 ng c bt k rt quan trng, n l c s cho
cng tc hiu chnhhoc sa cha 1 ng c.
o p sut nn trong cc xylanh ca ng c, ngi ta dng ng h o p sut nn. tr s nn
ca cc ng c u khc nhau, n ph thuc vo kiu ng c xng hay diesel, ng c tnh ti.
ng h o p sut nn dng kim tra tnh trng hin hu ca piston, xecmng, lng xylanh,
kn xupap, joint np my.
b) c im ca ng c lm th nghim :
ng c lm th nghim l ng c xng, 6 xylanh thng hng, lm mt bng nc.
Cc h thng chnh b tr trn ng c gm : h thng khi ng, h thng nhin liu, h thng
nh la, h thng lm mt.
* Dng c dng trong bi th nghim:
. n cn la
. 2 lt xng A92
. 2 ng h o p sut nn.
. 2 b kha ming
. 2 b tup
. 100ml nht
. Tup di m bugi
. 2 bnh accu
c) Hot ng v nhim v ca tng h thng :
i) H thng khi ng :
H thng khi ng c nhim v khi ng ng c, chuyn ng c t ch ngh sang ch
hot ng : cung cp nng lng quay trc khuu ng c n tc vng quay cn thit cho ng
c t n v lm vic.
H thng khi ng c dng y l h thng khi ng bng accu. Accu cung cp nng lng
cho ng c in mt chiu lm quay ng c khi khi ng. Khi khi ng (ng kha ), accu ni vi
ng c in thnh mt vng kn lm quay ng c din. ng c in li c bnh rng n khp vi
bnh nn ko bnh quay theo, to s vng quay cn thit ng c t n. Khi ng c n bnh
thng, bnh rng n khp gia ng c in v bnh c tch ra, ng c v accu h mch, ng
c in dng hot ng
ii) H thng nhin liu :
H thng nhin liu ni chung c nhim v cung cp nhin liu, to thnh hn hp cho ng c,
ph hp vi cc ch lm vic khc nhau ca ng c.
H thng nhin liu c dng y s dng b ch ha kh. Xng t thng cha c bm xng
ht qua lc xng n bung phao. Trong qu trnh np, khng kh c ht vo ng c qua hng
khuch tn c tit din b thu hp. Ti y, do tc dng ca chn khng, xng c ht t bung phao
qua gicl. Sau khi ra hng khuch tn, nhin liu c dng khng kh x ti ng thi bay hi v ha
trn to thnh hn hp np vo ng c qua xpp np.
iii) H thng nh la :
www.ebook.edu.vn 1
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

H thng nh la c nhim v to ra in p rt cao gia hai in cc ca bugi, hnh thnh tia la

in t chy hn hp nhin liu trong bung t ng c vo k n, to ra lc kh th y piston i
xung sinh cng cho ng c.
Dng in c dn t my pht in qua b tng p s c sut in ng cm ng khong 15000
n 20000 V. in th ny c dn n b chia in, qua con quay phn phi v qua dy cao p n
cc bugi sinh ra tia la in t chy hn hp nhin liu trong xylanh theo th t lm vic ca ng
c.
iv) H thng lm mt :
H thng lm mt c tc dng tn nhit khi cc chi tit ( piston, bung chy), gi cho nhit
ca cc chi tit khng vt qa nhit cho php, do bo m cho ng c hot ng trong iu kin
bnh thng. Tuy nhin, nu cng lm mt qu ln, nhit chi tit thp lm nhin liu ngng t,
bm trn b mt chi tit, ra tri v lm gim nht du bi trn lm tng ma st, chi tit b mi mn
mnh. Ngoi ra cn lm tng cng sut tiu hao cho h thng lm mt.
H thng lm mt c s dng y l h thng lm mt bng nc cng bc tun hon mt
vng kn. Nc c bm ht t bnh cha pha di kt nc, c dn qua kt lm mt du bi trn.
Sau , nc c dn vo block my v lm mt ng u cho cc xylanh. Sau khi ra khi block my,
nc qua van hng nhit vo bnh cha pha trn kt nc. Nc s i qua cc ng mng gn pha trc
qut lm mt, nc c lm mt tr v bnh cha pha di.
d) Trnh t th nghim :
* Chun b th nghim :
_ Kim tra dng th nghm.
_Thc hin cc bc thc hnh ng c ng theo s hng dn ca gio vin.
_ Kim tra cc thit b o.
* Ch :
Trc khi thc hnh ng c cn kim tra cc h thng sau:
. Kim tra nhin liu
. Kim tra nht
. Kim tra h thng lm mt
. Kim tra nc bnh accu
* Bc 1:
1.Cho ng c hot ng trong khong 10 pht ng c t c nhit bnh thng gia
tng kn gia piston,xylanh v xecmng.
2.Kim tra p sut nht .

3.Nhit ca ng c.
4.Kh x c nhn xt trc v ng c ang th nghim.
* Bc 2:
1. Bm gi v bm ga m ti a m bo lng khng kh np vo xylanh l ln nht.
2. Tho tt c cc bugi tit kim nng lng ca accu quy trnh o t gia cc xylanh c
chnh xc.
3. Cho dy cao th ca bobin ni vo mass.
4. Ch g ng h o p sut nn bng tay.
5. Xc nh ch s p sut nn ca ng c ang kim tra bng cch cn c vo ti liu k thut
hoc bng phng php tnh ton.
6. a ng h o p sut vo l ca bugi bng tay.
7. Khi ng ng c, lc ny kim ng h p sut nn dao ng v c tr s p sut nn cao
nht.

www.ebook.edu.vn 2
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

8. Ln nn u tin, tr s trn ng h l thp nht v sau tng ln dn do tc trc khuu

gia tng n s vng quay n nh.
9. Khi o khng kim ng h giao ng qu 3 ln>
10. Chn gi tr ln th 3.
11. Nn o 2 trng thi khc nhau, o kh v o t c c kt qu c th v tm mt s
nguyn nhn h hng
e) C s nh gi tnh trng ng c da trn thng s :
Mc ch ch yu ca bi TN l o p sut nn ca ng c. Thng qua cc tr s nn thu c, ta
c th nh gi tng i tnh trng hot ng ca cc xylanh : kn kht ca piston v xylanh, tnh
trng ca xec-mng hoc bm bn ca sn phm chy trong bung t.

2 . Qui trnh kho st v vn hnh :

* Xc nh chiu quay ca ng c :
Ni mch accu vo ng c in, my, nhn vo chiu quay ca bnh . V bnh c bt
thng vo trc khuu nn chiu quay ca bnh l chiu quay ca ng c.
* Xc nh cc xpp cng tn :
Dng tay quay quay bnh vi vng, theo di s ln xung ca xpp, ng thi quan st cu to
ng np, ng x, t xc nh c th t cc xpp ( th t xpp tnh t xylanh s 1 st pulley
qut nc ):
X - ht - ht - x - ht - x - x - ht - x - ht - ht - x
* Xc nh th t cng tc ca ng c :
G tt c bugi khi ng c. Dng giy vn nt kn cc l bugi trn block my. Quay bnh ,
piston chuyn ng ln xung to ra p st y cc mu giy vng ra khi l bugi, t gip ta xc
nh th t cng tc ca ng c. ( Ngoi ra c th xc nh th t da vo th t cng tc c dp sn
trn thn my )
Th t cng tc ca ng c sau khi xc nh : 153624 ( Xylanh th nht tnh t xylanh st
pulley qut nc ).
* Kim tra ng c bng ng h o p sut nn :
G tt c bugi ra khi ng c. a ng h o p st vo l bugi bng tay. Khi ng ng c,
ng h p sut nn dao ng v c tr s p sut nn cao nht. o tt c cc xylanh, o 3 ln, trng
thi kh v trng thi t.
* Kt qu o : (n v p sut : PSI )

S 1 2 3 4 5 6
xylanh
Trng 130 122 140 134 127 135
thi kh
Trng 138 129 143 136 129 136
thi t

S 1 2 3 4 5 6
xylanh
Trng 134 125 135 131 126 130
thi kh
Trng 132 127 142 134 130 134
www.ebook.edu.vn 3
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

thi t

S 1 2 3 4 5 6
xylanh
Trng 130 121 136 129 125 134
thi kh
Trng 133 127 140 132 129 136
thi t

3 . Nhn xt v nh gi :
Bi th nghim cung cp nhng kin thc c bn trong vic xc nh cc b phn cng tc chnh
ca ng c, cc thng s c bn trong qu trnh hot ng ca ng c. Ngoi ra bi TN cn hng
dn vic o p sut nn ca ng c, mt thng s rt quan trng trong vic xc nh iu kin hot
ng hin ti ca ng c, quyt nh cng sut ca ng c.
Nhn chung, phng php xc nh tr s nn c tin cy cao. Nhng c th sai s trong qu trnh
o cn ln do sai s ca dng c o, sai s quan st ca ngi tin hnh th nghim, khng gi kn c
ng h p sut khi gn vo l bugi gy tht thot p sut nn
Nhn chung, cc tr s nn thc t gia cc xylanh khng chnh lch nhau qu nhiu ( khng vt
qu 15 PSI ), khng c xylanh no c tr s nn qu cao hay qu thp. V vy, ta c th ni ng c th
nghim ang trong tnh trng hot ng bnh thng.

www.ebook.edu.vn 4
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 2 : KHO ST V VN HNH NG C DIESEL

1 . Yu cu ca bi th nghim :
a. c m din ra qu trnh chy trn ng c diesel:
_ i vi ng c diesel vic hnh thnh hn hp chy trong bung t l do s t bc chy khi
khng kh v nhin liu ho trn n 1 nhit v p sut nn nht nh. Do vy, h thng phun nhin
liu ca ng c diesel s c cc chc nng c bn sau:
_ Bo qun lm sch v vn chuyn nhin liu.
_ nh lng nhin liu theo yu cu p ng tt c cc di tc , cn bng lng nhin liu c
phn phi chi tng xylanh ng c bo m cng sut nh nhau gia cc xylanh ca ng c nhiu
xylanh.
_ Khi ng s phun nhin liu vo ng thi im trong chu k ng c tu theo ti v tc .
_ Bo m bt u v kt thc nhanh vic phun nhin liu nhin liu c phun sng u.
b) c im ca ng c lm th nghim :
ng c lm th nghim l ng c diesel, 6 xylanh thng hng, lm mt bng nc.
Cc h thng chnh b tr trn ng c gm : h thng khi ng, h thng nhin liu, h thng
np kh, h thng lm mt, h thng x kh.
* Dng c dng trong bi th nghim
- 5 lt du D.O
- My o kh x Digas 4000
- 2 b kho ming
- 2 b tup
- 100 ml nht
- 2 bnh accu 12V
c) Hot ng v nhim v ca tng h thng
i) H thng khi ng :
H thng khi ng c nhim v khi ng ng c, chuyn ng c t ch ngh sang ch
hot ng : cung cp nng lng quay trc khuu ng c n tc vng quay cn thit cho ng
c t n v lm vic.
H thng khi ng c dng y l h thng khi ng bng accu. Accu cung cp nng lng
cho ng c in mt chiu lm quay ng c khi khi ng. Khi khi ng (ng kha ), accu ni vi
ng c in thnh mt vng kn lm quay ng c din. ng c in li c bnh rng n khp vi
bnh nn ko bnh quay theo, to s vng quay cn thit ng c t n. Khi ng c n bnh
thng, bnh rng n khp gia ng c in v bnh c tch ra, ng c v accu h mch, ng
c in dng hot ng.
ii) H thng nhin liu:
H thng nhin liu ni chung c nhim v cung cp nhin liu, to thnh hn hp cho ng c,
ph hp vi cc ch lm vic khc nhau ca ng c. Ring i vi ng c diesel, h thng nhin
liu phi tha mn cc yu cu sau y: phi phun nhin liu vo xylanh ng thi gian, ng quy lut,
ph hp vi ch ti trng,vi s vng quay ng c v th t lm vic ca xylanh; ng thi nhin
liu phi c x nh, phn b ng u trong xyalnh v tia nhin liu phi ph hp vi dng bung
chy.
H thng nhin liu dng cho ng c diesel l h bm cao p v kim phun. Du D.O t thng
cha c ht n bm cao p bng bm du qua lc. Ti bm cao p, du s b nn n p st rt cao,
sau c a qua ng ng cao p n vi phun. Ti y, ty theo th t k n, kim phun s phun
ti nhin liu vo ng c. Nhin liu s c ha trn trc tip trong bung chy, di p sut ca
bung chy, nhin liu s t bc chy.
www.ebook.edu.vn 5
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

iii) H thng np kh:

tng kh nng v hiu sut ca ng c diesel, ta c th dng tng p (my nn kh) tng p
sut np vo ng c: th tch khng kh np vo xylanh nhiu hn, kh nng t chy sch nhin liu
tng, t tng cng sut ca ng c.
Khng kh t ngoi s c ht vo my nn qua lc kh. My nn l loi my nn turbine, nn
khng kh ri thi trc tp vo xylanh, ho trn vi nhin liu to thnh ha kh cho ng c diesel.
iv) H thng lm mt :
H thng lm mt c tc dng tn nhit khi cc chi tit ( piston, bung chy), gi cho nhit
ca cc chi tit khng vt qa nhit cho php, do bo m cho ng c hot ng trong iu kin
bnh thng. Tuy nhin, nu cng lm mt qu ln, nhit chi tit thp lm nhin liu ngng t,
bm trn b mt chi tit, ra tri v lm gim nht du bi trn lm tng ma st, chi tit b mi mn
mnh. Ngoi ra cn lm tng cng sut tiu hao cho h thng lm mt.
H thng lm mt c s dng y l h thng lm mt bng nc cng bc tun hon mt
vng kn. Nc c bm ht t bnh cha pha di kt nc, c dn qua kt lm mt du bi trn.
Sau , nc c dn vo block my v lm mt ng u cho cc xylanh. Sau khi ra khi block my,
nc qua van hng nhit vo bnh cha pha trn kt nc. Nc s i qua cc ng mng gn pha trc
qut lm mt, nc c lm mt tr v bnh cha pha di.
d) Trnh t th nghim:
i.Chun b th nghim:
_ Kim tra dng th nghim
_ Thc hin cc bc thc hnh ng c ng theo s hng dn ca gio vin.
_ Kim tra cc thit b o.
ii. Trnh t th nghim:
* Ch :
Trc khi vn hnh ng c cn kim tra cc h thng sau:
- Kim tra nhin liu
- Kim tra nht
- Kim tra h thng lm mt
- Quay trc khuu ng c 2 vng , kim tra s quay ca trc xem c b kt vng hay khng.
- Kim tra xem khng kh c lt vo nhin liu trong khi ng c vn hnh:
1.Lp mt bnh thy tinh trc bm chuyn tip ( kim tra pha np)
2.Kim tra
3.Lp bnh ny pha trc bm phun( kim tra bmchuyn tip v b lc th cp).
4.Kim tra
=> Nu c s thy cc bt kh trong bnh thy tinh.
* Kim tra chung trn ng c:
1.Cho ng c hot ng trong khong 1000v/p ng c t c nhit bnh thng =>
gia tng kn gia piston, xylanh v xecmng.
2. iu chnh tc khong 2000v/p
3. iu chnh tc ti a
4. Sau mi ln kim tra ng c chy 1000v/p trong 5 pht lm ngui ng c trc khi
tt.
* Khi ng my Digas 4000:
Digas 4000 l mt thit b kim nh in t dng phn tch nng kh x ca ng c xng
v diesel: CO, CO2, HC, O2, NOx, h s Lamda, nhit du bi trn, gc nh la, vn tc, gc ngm
in.
Trc khi s dng, phi ni ngun cho my v i nhit tng n 500. Ni cm bin tc vo
ng ng cao p. Kp ng o vo ng ng x, cho my hot ng v tin hnh o t.
www.ebook.edu.vn 6
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

2 . Qui trnh kho st v vn hnh:

S dng my Digas 4000, ta o 2 thng s sau:
OP : m khi
K : hp thu nh sng

*Bng s liu o t :

Ln 1 Ln 2 Ln 3
S vng quay
OP K OP K OP K
n (v/p)
600 2.9 0.06 3.5 0.08 3.8 0.09
700 2.6 0.06 2.4 0.05 2.2 0.05
800 1.5 0.03 1.5 0.03 2.2 0.05
900 1.3 0.03 1 0.02 1.1 0.02
1000 1 0.02 1 0.02 1.1 0.02

3 . Nhn xt v nh gi:
Bi TN cung cp nhng kin thc c bn v cu to ca ng c diesel cng nh cu to v
nguyn l hot ng ca cc b phn chnh trong ng c. Ngoi ra, qua bi TN, ta cng bit c cch
s dng my Digas 4000 trong vic kim nh cc qu trnh hot ng ca ng c v thu thp cc
thng s cn thit, c bit l cc o t v kh x ng c diesel. l thng s rt quan trng trong
vic xc nh tnh trng lm vic hin ti ca ng c cng nh nh hng ca khi x n mi
trng chung quanh.

www.ebook.edu.vn 7
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 3 : KHO ST V O T CC C CU PHT
LC,XY LANH
**************************

I> C s l thut :
1. Lc tc ng ln h thng pht lc :
_Cng sut ca ng c c truyn n bnh xe ch ng ca t nh b phn pht lc.Trong
qu trnh lm vic lc tc ng ln h thng pht lc ch yu bao gm lc do nhin liu chy sinh ra gi
l lc kh th Pz v lc o khi lng ca cc chi tit chuyn ng to nn gi l lc qun tnh Pj.
2. Hot ng v chc nng ca cc b phn trong h thng pht lc:
a. Piston:
L chi tit quan trng, cng vi xylanh, np xylanh bao kn to thnh bung chy,va tip nhn
lc kh chy truyn cho thanh truyn cng nh nhn lc t thanh truyn nn kh. Piston chu nhit
cao,ma st ln, p sut ln, lc qun tnh v n mn ha hc.Do piston chu ti trng phc tp nn kt
cu ca n rt a dng, ph hp vi tng loi ng c c th.
Piston gm bn phn: nh, u, thn v vy.
Piston thng c lm bng gang, thp hoc hp kim nhm.
b. Cht piston:
C vai tr kt ni piston v thanh truyn trong qu trnh lm vic, cht piston chu lc kh th,
lc qun tnh, chu nhit cao v kh bi trn. Cc lc ny c gi tr thay i, tun hon, sinh va p
gia cht v cc chi tit kt ni. trnh s va p khi chuyn ng, cht piston c gia cng rt
chnh xc, bng cao v khe h lp ghp l rt b.
Cht piston thng c dng tr rng, lm bng thp t cacbon hoc thp hp kim.
c. Xecmng:
Xecmng c nhim v bao kn trnh lt kh t bung chy xung cacte di, ng thi ngn du
t di sc ln bung chy. Xecmng chu ti trng c hc ln, chu lc qun tnh ln, c chu k v va
p; ng thi cn chu nhit cao ,ma st ln, n mn ha hc v ng st ban u khi lp xecmng
vo piston.
Gm c hai loi xecmmg: xecmng kh v xecmng du. Xecmng thng c lm bng
gang xm pha hp kim.
d. Thanh truyn:
L mt chi tit trung gian, ni gia piston v trc khuu, trong qu trnh lm vic thanh truyn
chuyn ng rt phc tp, u nh chuyn ng tnh tin, u to chuyn ng quay trn v thn chuyn
ng song phng. Thanh truyn chu lc kh th, lc qun tnh c va p v tun hon.
Thanh truyn thng c ch to t thp t cacbon hoc thp cacbon trung bnh.

e. Trc khuu:
L chi tit chnh ca ng c, n nhn lc t piston, thanh truyn to moment quay ko cc c
cu ph; nhn nng lng ca bnh truyn cho thanh truyn, piston thc hin qu trnh nn v trao

www.ebook.edu.vn 8
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

i kh trong xylanh Hnh dng ca n phc tp ph thuc vo s xylanh, kiu ng c v cch b tr

xylanh. Trc khuu chu lc kh th, lc qun tnh c va p mnh v tun hon.
Trc khuu thng gm: u, c khuu, cht, m khuu, i trng v ui.
f. Bnh :
Cng dng chnh ca bnh l gi cho khng ng u ca ng c nm trong gii hn cho
php, ng thi cn l ni lp cc chi tit ca c cu khi ng.
Bnh thng c cc dng: da, chu, vnh v nan hoa.
Bnh thng c ch to t gang xm hoc thp t hp kim.
3. Thit b th nghim:
a. B tr 2 ng c tho lp nhanh:
Thng s c s ca ng c:
. ng c sng 4 xylanh thng hng
. Lm mt bng nc
. H thng nhin liu:xng
. 1 thn my piston gang v 1 thn my piston nhm
b. Mt s dng c thit b chuyn dng:
. Co xecmng
. Co xupap
. Co bp xcmng (Piston ring compressor)
c. Dng c o th nghim:
. Panme o trong
. Panme o ngoi
. Thc l
. ng h so
. Khi V
4. Trnh t th nghim:
a. Chun b th nghim:
_ Kim tra dng th nghim.
_ Thc hin cc bc tho rp ng c ng theo s hng n ca gio vin.
_ Kim tra cc thit b o.
b. Trnh t th nghim:
i) Piston:
_ o oval ca piston:
* oval l hiu s gia ng knh vung gc vi tm trc piston v ng knh song song vi
tm trc piston phn thn.
_ Dng panme o ngoi kim tra.
_ o khe h gia piston v xylanh:
* Phng php:
. Dng panme o trong o ng knh lng xylanh
. Dng panme o ngoi xc nh ng knh thn piston
. Hiu s 2 kch thc trn, chng ta c khe h gia piston v lng xylanh
* Lu :
Piston nhm: c =(0.006 0.008)D
Piston gang: c =(0.004 0.006)D
ii) Trc khuu:
Tng t nh qu trnh o piston:
. o cn ca trc khuu ti cc c khuu khc nhau
. o oval ca trc khuu ti cc c khuu khc nhau
www.ebook.edu.vn 9
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

II> S liu th nghim:

a) S liu o t piston:
* o cn:

ng knh o ln 1 o ln 2 o ln 3
piston (mm) (mm) (mm)
d1 (mm) 79.5 79.5 79.2
d2 (mm) 79.9 80 79.9
cn (mm) 0.4 0.5 0.7

=> cn trung bnh: 0.53 (mm)

* o oval:

ng knh o ln 1 o ln 2 o ln 3
piston (mm) (mm) (mm)
d hng 80 79.9 79.9
trc(mm)
d song song 78.7 78.5 78.7
trc (mm)
oval 1.3 1.4 1.2
(mm)

=> oval trung bnh: 1.3 (mm)

b) S liu o t trc khuu:

* o cn:

K1 K2 K3 K4
D1 D2 D1 D2 D1 D2 D1 D2
(mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm)
42.9 43 43.2 43.4 43 43.1 43.2 43.3
42.8 42.9 43.1 43.2 43.3 43.4 42.9 43.1
42.6 42.7 43.1 43.3 42.9 43 43 43.1

* o oval:

K1 K2 K3 K4
D1 D2 D1 D2 D1 D2 D1 D2
(mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm)
42.9 42.7 42.8 42.7 43 42.9 43.1 42.9

www.ebook.edu.vn 10
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

42.8 42.6 43.1 43 43.1 42.9 43.1 42.9

42.6 42.7 42.9 42.8 43.1 43 43.2 43

III> Nhn xt:

Bi th nghim cung cp nhng kin thc c bn v hot ng ca c cu pht lc cng nh cu
to chnh xc ca cc chi tit ca c cu pht lc. Ngoi ra bi th nghim cn hng dn cch s dng
cc dng c o o t cc kch thc ngoi ca piston v trc khuu, t ta suy ra c cn,
oval ca piston v trc khuu - nhng thng s c bn quan trng trong qu trnh ch to v s dng
piston v trc khuu.

www.ebook.edu.vn 11
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 4 : KHO ST V O T C CU
PHN PHI KH

1 . Yu cu ca bi th nghim:
a) C s l thuyt:
i. Phn loi v iu kin lm vic ca h thng phn phi kh:
Phn loi c cu phn phi kh ca ng c t trong :
. C cu phn phi kh dng xpap.
. C cu phn phi kh dng van trt.
Phn loi phng n b tr xpap:
. C cu phn phi kh dng xpap treo
. C cu phn phi kh dng xpap t
iu kin lm vic:
_ Trong qu trnh lm vic, mt nm xpap chu ph ti ng v ph ti nhit rt ln.
_ Lc kh th tc dng trn din tch mt nm xpap c th ln n 10000...20000N;hn na mt
nm xpap lun chu va p mnh vi xpap nn rt d b bin dng. Trong thi k thi kh, nm v
thn xpap phi tip xc vi dng kh thi c nhit rt cao (khong 11001200), hn na tc
dng kh thi rt ln (400600m/s)nn khin cho xpap, nht l xpap thi thng d b qu nng v b
dng kh n mn.
ii. Yu cu ca c cu phn phi kh:
_ ng m ng thi gian quy nh
_ m ln dng kh d lu thng
_ ng kn, xpap thi khng t m trong qu trnh np
_ t mn, ting ku nh.
_ D iu chnh v sa cha, gi thnh ch to r.
iii. Nguyn l hot ng:
_ Khi ct my quay n lm quay ct cam (nh cc bnh rng, hoc sn, hoc ai), khi ct cam
quay truyn ng qua cc con i, a y, c m iu khin cc xpap ng m ng thi im
b) c im ca ng c lm th nghim:
. ng c xng sng 4 xylanh thng hng lm mt bng nc
. 1 h thng xpap treo, xpap t
* Dng c th nghim:
. Co xpap
. Panme o ngoi
. Thc l
c) Hot ng v nhim v ca tng h thng:
i.Trc cam:
_ Trc cam l b phn tip nhn lc t ct my iu khin xpap ng m ng lc, ng th.
_ Cu to trc cam thng l thp hp kim. Trn trc c cc vu cam, cc vu cam ny s m v
ng cc xpap theo thi im n nh trc. Ngoi ra cn c bnh cam sai tm iu khin bm
xng, bnh rng dn ng bm du, v b chia in (delco). Trn ct cn c cc ta ln xylanh,
c ng knh ln hn m cam tho rp d dng. Mt u ct c bnh rng.
ii. Xpap:
_ Xpap c lm bng thp c bit v chng phi chu p sut ln v nhit cao, xpap lun
b y theo hng ng ng np x do lc ca l xo, nhng khi c lc tc ng t trc cam, n di
www.ebook.edu.vn 12
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

chuyn xung pha di trong ng dn hng np qui lt m ca ht hay ca thi. Thng xpp
ht ln hn xpp thi.

iii. xpap:
_ xpap c p vo np xpap khi xpap ng, u xpap tip xc vi xpap m bo
kn kh trong bun t. xpap cng truyn nhit t xpap ra np qui lt lm mt xpap.V
xpap tip xc vi kh chy nng v lin tc tip xc vi xpap nn c lm bng thp c bit (thp
hp kim) c kh nng chu c nhit cao v chng mi mn.
_ xpap thng c cu to ging nh mt cn 450 ph hp vi hnh dng b mt tip
xc ca xpap. B rng tip xc ca xpap thng l 1.2 - 1.8mm. B rng mt tip xc qu ln s
gy ra mui than xm nhp gia b mt tip xc ca v xpap mc d hiu qu lm mt cao hn.Nu
b rng tip xc qu nh, kn kht s c ci thin nhng hiu qu lm mt li thp.
iv. ng dn hng:
_ ng dn hng xpap thng lm bng gang hp kim v c p vo np qui lt. ng dn
hng xpap lm cho b mt xpap tip xc chnh xc vi xpap.B mt trt gia thn xpap v
ui c bi trn bng du ng c. trnh mt lng ln du bi trn ng c trn vo bung chy
qua khe h gia thn xpap v bc, mt pht du c lp u ng dn hng.
v. L xo xpap:
_ L xo xpap dng ng xpap, phn ln ng c dng mt l xo cho mt xpap, nhng c
vi ng c dng hai ng c cho mt xpap
_ trnh xpap nh cao trong khi lm vic tc cao ngi ta dng l xo c bc khng u
hay dng nhiu l xo cho mt xpap

www.ebook.edu.vn 13
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

vi. m y (Con i):

_ m y l mt cho tit trung gian i chuyn ng xoay trn ca vu cam thnh chuyn ng
ln xung m v ng np xpap. m y c ch to bng thp, c chuyn ng trong ng
km pha trn ct cam.Tm ca cam v m y sai lch nhau m y va c th ln xung, va
c th xoay trn vi mc ch cho m y khi mn trong ng km.
_ i vi ng c c xpap t, phn trn m y c vt hiu chnh khe xpap.
_ i vi ng c c xpap treo, m y trong khng c vt hiu chnh.
vii. a y:
_ a y dng trong c cu xpap treo thng l mt thanh thp nh, di c hoc rng dng
truyn lc t con i n n by.
_ a y thng lm bng thp cacbon c thnh phn trung bnh.
viii. n by (c m):
_ n by l chi tit truyn lc trung gian mt u tip xc vi a y, mt u tip xc vi ui
xpap. Khi trc cam nng con i ln, a y mt u ca n by ln, u kia ca n by nn l xo
xpap xung v m xpap. Do n by xpap m ng pha phn phi kh.
d) Trnh t th nghim:
i. Chun b th nghim:
_ Kim tra dng th nghim
_ Thc hin cc bc tho rp ng c theo ng s hng dn ca gio vin.
_ Kim tra cc thit b o.
ii. Tin hnh th nghim:
* o nng ca cam:
. Dng thc cp o chiu cao ca cc vu cam (d1)
. Dng thc cp o ng knh ca cc vu cam (d2)
. nng h = d1-d2
* o xpap:
_ o chiu dy nm xpap
. Dng thc cp o chiu dy nm xpap:
. Chiu dy xpap ht khng c nh hn 0.5mm, v xpap thot khng b hn 0.8mm
_ o ng knh, ng knh hng,gc tip xpap:

www.ebook.edu.vn 14
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

. Dng thc cp o ng knh xpap (dn)

. Dng thc cp o ng knh hng xpap(dh)
. Gc tip xc vi cos = e/b
Vi : e = (dn - dh)/2 ; b = chiu dy nm
* o chiu di t do ca l xo:
. Dng thc cp o chiu di t do ca l xo
. o ng knh trong, ng knh ngoi ca l xo

2 . S liu th nghim v x l:
* nng ca cam :

d2 (mm) d1 (mm) h (mm)

Cam thi 30.300 36.200 5.900
30.300 36.200 5.900
30.400 36.200 5.800
Tb (mm) 5.867

d2 (mm) d1 (mm) h (mm)

Cam np 30.300 36.400 6.100
30.600 36.300 5.700
30.600 36.300 5.700
Tb (mm) 5.833

* Cc kch thc xpap :

Tin hnh o 4 xupap ht, 4 xupap thi. Cc xupap cng loi c cng d1, d2, d3, d4, l, , ch tin
hnh o b. Cc s liu u c n v l mm.

XUPAP HUT
d1 = 8 d2 = 6.6 d3 = 33.9 d4 = 29.9 l = 100.8 = 2.7
b1 b2 b3 b4
L1 3.000 2.700 2.800 2.820
L2 2.880 2.700 2.780 2.860
L3 2.940 2.680 2.800 8.840
Tb 2.940 2.693 2.793 4.840
btb 3.317
www.ebook.edu.vn 15
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

XUPAP THAI
d1 = 7.9 d2 = 6.6 d3 = 28.2 d4 = 23.8 l = 105.8 = 2.7
b1 b2 b3 b4
L1 3.100 3.200 3.140 3.180
L2 3.120 3.180 3.160 3.200
L3 3.100 3.200 3.160 3.200
Tb 3.107 3.193 3.153 3.193
btb 3.162

S liu btb cho c hai loai xpap : btb = 3.2395 (mm)

* S liu o t l xo :
Tin hnh o t 4 l xo ht, 4 l xo thi. Chiu di t do ca mi l xo khng i. Cc s liu c
n v l mm.
i> L xo ht :

LO XO 1 LO XO 2
D1 D2 D3 L D1 D2 D3 L
L1 30.500 22.000 4.100 30.200 21.800 4.160
L2 30.400 22.100 4.200 43.300 30.180 21.700 4.120 42.600
L3 30.300 22.000 4.200 30.200 21.800 4.140
TB 30.400 22.033 4.167 30.193 21.767 4.140

LO XO 3 LO XO 4
D1 D2 D3 L D1 D2 D3 L
L1 30.200 21.900 4.100 30.500 21.800 4.200
L2 30.300 21.800 4.100 43.500 30.200 21.860 4.140 43.200
L3 30.200 21.800 4.060 30.400 21.880 4.160
TB 30.233 21.833 4.087 30.367 21.847 4.167

S liu trung bnh l xo ht:

D1 30.298
D2 21.870
D3 4.140
L 43.150

www.ebook.edu.vn 16
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

ii> L xo thi :

LO XO 1 LO XO 2
D1 D2 D3 L D1 D2 D3 L
L1 30.500 21.750 4.250 30.300 22.000 4.250
L2 30.250 21.700 4.200 43.350 30.250 22.250 4.250 44.000
L3 30.200 21.850 4.300 30.250 22.300 4.300
TB 30.317 21.767 4.250 30.267 22.183 4.267

LO XO 3 LO XO 4
D1 D2 D3 L D1 D2 D3 L
L1 30.250 22.050 4.250 30.250 22.050 4.250
L2 30.250 22.000 4.200 44.100 30.250 22.100 4.250 44.700
L3 30.200 21.900 4.250 30.250 22.050 4.250
TB 30.233 21.983 4.233 30.250 22.067 4.250

S liu trung bnh l xo thi :

D1 30.267
D2 22.000
D3 4.250
L 44.038

3 . Nhn xt v nh gi :
* nng ca cam :
Ta thy nng ca cam np v cam thi v nh nhau. iu ny chng t trong qu trnh hot
ng, cc cam mn u v ln, xung ca xpap ht v thi trong mt chu trnh l ging nhau.
* Xpap:
2 loi xupap np v thi c cc gi tr kch thc tng t nhau; ch khc nhau v chiu dy b.
Xupap ht c btb ln hn btb chung, cn xupap thi c btb nh hn btb chung. iu chng t xupap
thi mn nhiu hn xpap np.
* L xo:
Ta nhn thy rng cc gi tr kch thc trung bnh ca c 2 loi xpap l xp x nhau, chng t
khng c s khc bit nhiu trong qu trnh hot ng ca c 2 loi l xo. Cc l xo c th dng chung
cho nhau.

www.ebook.edu.vn 17
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 5 : XC NH CC THNG S B TR CHUNG
V KCH THC CA XE

I . C S L THUYT :
1.Cc thng s chung :
a.Kch thc khun kh :
_ Chiu di bao ca t L (mm) : l chiu di o gia hai mt phng thng gc vi trc i
xng dc ca xe v di qua hai im ngoi nht ca xe.
_ Chiu rng bao ca t B (mm) : l chiu rng gia hai mt phng trong mt phng ngang qua
hai im ngoi nht ca xe.
_ Chiu cao mt gh hgh (mm) : l khong cch gia mt t v mt trn ca gh.
_ Chiu cao ca sn xe hsn (mm) : l khong cch gia mt t v sn xe.
b.Kch thc c bn :
_Chiu di c s Lo (mm) : l khong cch gia tm bnh trc n tm bnh sau.
_Chiu rng c s B01, B02 (mm) : l khong cch gia hai mt phng i xng thng ng ca hai
bnh lp trn cng mt trc, o ti im tip xc lp vi mt ng.
Ch : trc khi o kch thc ny ngi ta ng thi o lun bn knh tnh ca bnh lp v
vng ca nhp.

2.Cc thng s c bit :

a. Bn knh tng ca lp Rt (mm): l khong cch t tm bnh lp xung mt ng khi xe ng
yn.
Ch : Tin hnh o Rt khi lp ngui, p sut lp phi theo yu cu.
b. Cc thng s hnh hc c trng cho tnh nng thng qua :
_ Khong sng gm xe k : l khong cch t im thp nht ca gm xe n mt ng.
_ Gc thot trc () : l gc nh nht k t im thp nht ca phn nh ra so vi mt ng.
Ch : o trong trng hp xe ti.

3.Cc thng s v trng lng :

a. Trng lng khng ti G0 (Kg): l trng lng xe np y nc lm mt, du bi trn
trong cacte ng c, hp s, cu trc, cu sau,nhng khng c ti hu ch.
b.Trng lng y ti Ga (kg):l trng lng xe khng ti cng vi ti hu ch ca xe.

www.ebook.edu.vn 18
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

Lo

a b

H
hg

hs
'

''
K

Bo1
Bo2

II . TRNH T TH NGHIM :

1 . Dng c th nghim :
- Xe th nghim : Xe Jeep 4 x 2 , dn ng cu sau, lm mt bng nc
- Thc cun v thc o chuyn dng

2 . Trnh t th nghim :
a. Tin hnh o ch khng ti :
Ln lt dng thc o cc kch thc sau : L, B, L0 , a, b, B01, B02, , ,Rt.
Ch : Trc khi xc nh chiu di cn kim tra li gc lp bnh, nh tay li iu chnh
bnh trc nm ng v tr chy thng.

b . Tin hnh o 100% ti :

- Sau khi gia ti xong, tin hnh o tng t nh trn
- o khong sng gm xe K
- Tin hnh o 3 ln.

www.ebook.edu.vn 19
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

III . KT QU TH NGHIM :
a . Ch khng ti :

K n Khng
Thng s hiu v ti
Chiu di bao L mm 3420
Chiu rng bao B mm 1570
Chiu cao gh hgh mm 900
Chiu cao chn gh hc/gh mm 230
L0 mm 2050
Bn
phi a mm 1127
b mm 923
Chiu di c s
L0 mm 2070
Bn tri a mm 1138
b mm 932
B01 mm 1260
Chiu rng c s
B02 mm 1250
Bn knh tnh Rt mm 375
Khong sng gm xe K mm 210
45.74
Gc thot
37.27
Chiu cao tng th H mm 1820

b . Ch 100% ti :

Thng s K hiu n v Ln 1 Ln 2 Ln 3
Chiu di bao L mm 3420 3420 3420
Chiu rng bao B mm 1570 1570 1570
Chiu cao gh hgh mm 900 900 900
Chiu cao chn gh hc/gh mm 230 230 230

www.ebook.edu.vn 20
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

L0 mm 2050 2050 2050

Bn
phi a mm 1127 1127 1127
Chiu di c b mm 923 923 923
s L0 mm 2070 2070 2070
Bn
tri a mm 1138 1138 1138
b mm 932 932 932
B01 mm 1260 1260 1260
Chiu rng c s
B02 mm 1250 1250 1250
Bn knh tnh Rt mm 350 355 350
Khong sng gm xe K mm 200 205 197
44.25 44.27 44.32
Gc thot
36.02 36.59 35.28
Chiu cao tng th H mm 1790 1800 1770

IV . KT QU TH NGHIM :
- Tnh gi tr trung bnh trong ba ln o
- Tnh chiu cao hsn
- Tnh trng lng phn b ln cc cu
* Khng ti :
G01 = (b/L0).G0 (Kg)
G02 = G0 - G01 (Kg)
G0 = 981 Kg
* 100% ti :
Ga1 = (b/L0).Ga (Kg)
Ga2 = Ga - Ga1 (Kg)
Ga = 1701 Kg

* Bng kt qu TN :

Thng s K hiu n v Khng ti y ti

Chiu di bao L mm 3420 3420
Chiu rng bao B mm 1570 1570
Chiu cao sn hsn mm 520 520
Chiu di c s Bn L0 mm 2050 2050
phi
a mm 1127 1127
www.ebook.edu.vn 21
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

b mm 923 923
L0 mm 2070 2070
Bn
tri a mm 1138 1138
b mm 932 932
B01 mm 1260 1260
Chiu rng c s
B02 mm 1250 1250
Bn knh tnh Rt mm 375 351.67
Khong sng gm xe K mm 210 200.67
g 45.74 44.28
Gc thot
g 37.27 35.96
Chiu cao tng th H mm 1820 1786.67
Trng lng Trc G01 Kg 441.69 #######
khng ti Sau G02 Kg 539.31 #######
Trng lng Trc Ga1 Kg ####### 765.86
y ti Sau Ga2 Kg ####### 935.14

V . NHN XT :
* Qua bi th nghim, ta tm hiu c :
+ b tr chung ca xe
+ h thng thng s b tr chung c bn ca xe
+ nh hng ca b tr chung n s hot ng ca xe
+ hiu r mi lin h gia cc thng s b tr chung v cc h thng
* Ta s dng thc xc nh cc thng s trong bi TN. y l mt phng php o n gin,
nhanh chng, khng i hi cc dng c o c bit. Tuy nhin, sai s ca phng php c th tng
i ln v nhng sai lch ch quan trong khi o cng nh sai s ca chnh bn thn dng c o

www.ebook.edu.vn 22
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 6 : XC NH CC THNG S KT CU
H THNG TRUYN LC T

I . C S L THUYT:
1.Lc ko tip tuyn ca t Pk :
Cng sut ca ng c truyn n bnh xe ch ng ca t qua h thng truyn lc. Khi truyn
lc nh vy, cng st b tn hao do ma st trong h thng truyn lc v cng sut bnh xe ch ng
s nh hn cng sut ng c pht ra. Cng st ca bnh xe ch ng th hin qua hai thng s l
moment xon v s vng quay ca bnh xe ch ng. Nh c moment xon truyn n bnh xe ch
ng v nh c s tip xc ca bnh xe ch ng vi mt ng cho nn ti vng tip xc ca bnh xe
ch ng v mt ng s pht sinh ra lc ko tip tuyn hng theo chiu chuyn ng. Lc ko tip
tuyn Pk chnh l lc m mt ng tc dng ln bnh xe. Lc ko ny chnh l ngun lc chnh y xe
tin ti.
2. Moment xon bnh xe ch ng Mk :
_ Moment xon bnh xe ch ng c xc nh theo cng thc sau :

Mk = Me . it . t = Me . ih . io . ip . ic . t

_ Moment xon ca bnh xe ch ng tc dng vo mt mg mt lc P ngc chiu vi chiu

chuyn ng ca t. Nh tc dng tng h gia ng v bnh xe cho nn bnh xe s chu mt lc Pk
tc dng t mt ng c gi tr tng ng vi lc P v c cng chiu vi chiu chuyn ng ca t.

Mk
Pk =
rbx

_ Moment xon t ng c truyn qua ly hp, qua hp s thay i gi tr moment cho ph hp

vi yu cu chuyn ng ca xe trn tng loi ng cng nh cc mc ti trng khc nhau, sau
nh trc cardan truyn n cu ch ng lm quay bnh xe, sinh ra lc ko lm xe chuyn ng.

3.Cc b phn trong h thng truyn lc:

a.ng c:

www.ebook.edu.vn 23
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

_ L cm quan trng nht, pht lc cho ton b h thng. ng c khi hot ng pht ra cng sut,
to moment quay truyn qua ly hp, hp s, hp s ph, cc ng, n cu ch ng, qua hai bn trc
dn ng hai bnh xe, gip xe chuyn ng theo mun.
b.Ly hp:
_ Ly hp c lp gia ng c v hp s, cho php ct v ni ng lc t ng c n h thng
truyn ng mt cch m du v dt khot. ch ni, moment xon c truyn t ng c qua ly
hp n hp s; ch ngt, ng c quay t do, khng truyn ng lc cho hp s, khi gip cho
vic sang s c thc hin mt cch d dng. Ngoi ra, n cn c tc dng bo v ng c khi qu ti.
_ T s truyn ca ly hp: ly hp trn xe th nghim l loi ma st mt a kh nn khi h thng
hot ng n nh, ta c t s truyn ly hp l ilh =1.
c.Hp s:
_ L hp tc , dng thay i lc ko tc ng ln bnh xe ch ng, s dng cc b truyn
bnh rng nhm thay i t s truyn t ng c n cu ch ng. Mc ch: thay i gi tr moment
truyn cho ph hp vi yu cu chuyn ng ca xe trn tng loi ng cng nh cc mc ti trng
khc nhau.
_ Cc s truyn ca hp s: ih1, ih2, ih3, il
. S truyn thp l nhng s truyn c t s trun ln, n c tc dng lm tng moment truyn n
bnh xe, nhm gip cho xe hot ng trong trng hp sc cn ln nhng vn tc xe li thp. (ng
knh bnh rng n khp trn trc s cp nh hn trn trc th cp)
. S truyn cao l nhng s truyn c t s truyn thp gip cho xe hot ng trong iu kin bnh
thng, c vn tc xe ln. S truyn cao ca xe th nghim l s III vi ih3 = 1 (s truyn thng).
. S li: nhm tho mn yu cu ca ngi iu khin khi cn cho xe i li, ngi ta thit k thm
cho hp s mt s truyn gi l s li.
d.Hp s ph - Hp phn phi (ip1, ip2):
_ bo m tnh ti u v kh nng hot ng ca xe trong iu kin v a hnh phc tp,
ngi ta thit k thm cho cc xe c tnh vit d cao mt b phn thm l hp s ph. Hp s ph c
rp pha sau hp s chnh, c cng dng: phn phi moment xon cho cc cu ch ng; ci vo hay
tch ra cu trc ch ng i vi hp s chnh; i s chm tng moment xon cho cc bnh xe ch
ng khi xe i vo ng xu.
e.Trc cardan:
_ Do trc ch ng ca cu ch ng v trc ra ca hp s thng cch xa v nm lch nhau, trong
khi cn phi p ng yu cu truyn moment xon gia chng. Khi ngi ta s dng khp truyn
cardan. Trc cardan phi quay u, khng o, khng c dao ng xon mi vn tc ca t. gim
bt nguy c o v dao ng xon, thng dng trc cardan kp c khp cardan c hai u ni trc.
Cc khp cardan u c lp cng, c lin kt di ng bng rnh then thch ng vi s thay i
chiu di cardan khi xe chuyn ng trn ng gp ghnh.
f. Cu ch ng (gm truyn lc chnh v b vi sai):
_ i vi loi xe c ng c t dc xe, khi trc bnh xe nm vung gc vi thn xe, cu ch
ng c nhim v chuyn phng truyn moment t dc thn xe thnh vung gc vi thn xe v lm
tng moment ny, cu ch ng c t s truyn l i0 . Cu ch ng gm truyn lc chnh gn lin vi b
vi sai. Truyn lc chnh dng tng moment xon ln mt s ln nht nh, l mt b gim tc bnh
rng tr hoc cn mt cp hay hai cp. Ngoi ra, n cn c kh nng truyn chuyn ng quay di mt
gc 900 t trc cardan ti cc na trc ca bnh xe dn ng. B vi sai bnh rng cn l mt c cu
hnh tinh. Khi xe chuyn ng thng, b vi sai phn phi u moment xon cho hai bnh xe dn ng
ca cng mt trc, khi hai bnh xe c cng s vng quay. Khi xe quay vng, b vi sai m bo cho
hai bnh xe c s vng quay khc nhau (bnh xe pha trong quay chm hn bnh xe pha ngoi v bnh
xe pha ngoi i mt qung ng di hn); do xe khng b quay trt.
g. Bn trc - Bnh xe:
www.ebook.edu.vn 24
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

Cc bn trc co nhim v truyn moment xon t b vi sai ti cc bnh dn ng. Bn trc cn c

tc dng tip nhn ti trng un do phn lc tc ng ln bnh xe. Bnh xe c bt vo bn trc, l chi
tit chuyn ng, tip xc trc tip vi mt ng to ra lc ko tip tuyn Pk gip xe chuyn ng v
pha trc.

Banh xe

Bo ly hp

Truc cardan Ban truc

Bo vi sai

Hop so

ong c

II .S LIU V KT QU TH NGHIM :
Ta c : i = ihs . ilh . icd . io
= ihs . io (ilh = icd = 1)

* B1 :
a tay s truyn v s 3. Theo nh l thuyt, tay s 3 l tay s truyn thng : i3 = 1.
=> i = i3 . io = io
Dng kch i cu sau ca xe ln, c nh mt bn bnh sau. Dng tay quay quay pulley nc 10 vng,
49
ta thu c kt qu : bnh xe quay 4 vng.
76
49
=> io = (10 : 4 ) : 2 = 1.076
76

* B2 :
a tay s v s 1 => i = i1 . io
52
Lp li cc bc tin hnh nh trn, ta thu c kt qu : bnh xe quay 1 vng
76
52
=> i1 = ((10 : 1 ) : i o ) : 2 = 2.759
76

* B3 :
www.ebook.edu.vn 25
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

a tay s v s 2 => i = i2 . io
1
Lp li cc bc tin hnh nh trn, ta thu c kt qu : bnh xe quay 3 vng
38
1
=> i2 = ((10 : 3 ) : i o ) : 2 = 1.535
38

* B4 :
a tay s v s li => i = ilui . io
15
Lp li cc bc tin hnh nh trn, ta thu c kt qu : bnh xe quay 1 vng
76
15
=> ilui = ((10 : 1 ) : i o ) : 2 = 3.88
76
Vy :

i1 2.759
i2 1.535
i3 1
ilui 3.88
io 1.076

III . NHN XT :
Bi th nghim gip ta hiu r hn v cc c cu trong b phn truyn lc trn t. Ngoi ra, bi
TN cn hng dn mt cch thc n gin xc nh t s truyn ca xe. T s truyn ca xe ph thuc
ch yu vo t s truyn ca hp s v t s truyn ca truyn lc chnh. Bng kt qu TN nhn c
hon ton ph hp vi l thuyt vi i1 > i2 > i3. Trong cc s ti ca xe, s 1 l s ln nht, c kh nng
ko mnh nht nhng cng ti s 1, vn tc chuyn ng ca xe l thp nht; s 3 l s truyn thng,
nh nht, tng ng vi sc ko nh nht nhng vn tc chuyn ng ca xe ti s 3 l ln nht. Xe
c t s truyn ca s li ln ph hp vi nhu cu s dng ca ngi li (xe TN l xe Jeep - a hnh).

www.ebook.edu.vn 26
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 7 : XC NH CC THNG S KT CU
H THNG PHANH CA T

I . C S L THUYT:
1 . Cng dng ca h thng phanh :
H thng phanh gm c cu phanh v h thng dn ng phanh.
Cng dng ca h thng phanh l lm gim tc ca ng c v dng hn xe li. Ngoi ra h
thng phanh cn phi bo m gi cho t trng thi ng yn khng dch chuyn kh xe . Vic
hm phanh c thc hin bng cch to ra ma st nhn to cn tr vic quay bnh xe. Do ,
moment phanh c t trc tip vo bnh xe hay t vo trng lp trn trc truyn ng.
C nhiu kiu cu to h thng phanh : h thng phanh cng tc, h thng phanh tay, h thng
phanh ph v h thng phanh d tr.
Trn t, c hai kiu phanh bnh xe : phanh trng v phanh da. iu khin phanh bnh xe,
ngi ta dng c cu dn ng phanh bng thy lc, kh nn hay c hai.
2 . S nguyn l lm vic ca h thng phanh:
H thng phanh ca xe th nghim s dng phanh tang trng, dn ng bng thy lc.
Khi ngi li tc dng vo bn p phanh, lc tc dng qua h thng n s y piston nm trong
xylanh chnh (bm phanh). Do piston dch chuyn, du b p v sinh ra p sut cao trong xylanh chnh.
Du nhn s b y qua cc ng dn du ti xylanh ca bnh xe v tc ng ti xylanh phanh ca cc
bnh xe. Du v p sut cao tc dng ln b mt ca hai piston ca xylanh con. Hai piston ny thg lc
l xo s y hai m phanh p st vo trng phanh, qu trnh phanh xy ra l v trng phanh c gn lin
vi moayo bnh xe. Khi nh bn p ngha l lc ngng phanh, l xo c cu phanh s ko hai m
phanh v v tr ban u, di tc dng ca l xo th cc piston trong xylanh con s p du tr li xylanh
chnh.
3 . Thng s kt cu ca h thng phanh:
a . Thng s cu to c cu phanh:
. Bn knh tang trng : rt
. B rng m phanh : Bmp
. Gc m m phanh : o
. Gc gia m phanh v cht c nh : 1
. Gc gia cht c nh v ng thng ng : o
b . Thng s cu to dn ng phanh:
. Thanh ko phanh tay
. Bn p phanh
. Xylanh chnh
. L xo hi v
. Cng dn ng phanh tay
. ng ng thy lc
. Trng phanh tay
c . Hnh trnh bn p phanh:
_ Hnh trnh t do (Std): l hnh trnh t khi bt u p phanh cho n khi cc khe h trong c
cu phanh trit tiu.
_ Hnh trnh lm vic (Slv):l hnh trnh bn p k t khi cc khe h trong c cu phanh b trit
tiu cho n khi p sut ng ng tng n gi tr ti a.

www.ebook.edu.vn 27
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

d . p sut du trong h thng:

_ L p sut cng tc trong ng ng thu lc: p = 8-9 MPa

ng ong dau Ban ap phanh

Piston chnh Lo xo
Xylanh chnh

Tang trong
Lo xo
Xylanh con

Bo phanh

Lo xo hoi v

S nguyn l lm vic ca h thng phanh t

II . TRNH T TH NGHIM:
1 . Thit b th nghim:
- Xe th nghim dng h thng phanh tang trng, dn ng bng thy lc.
- Thc dy
2 . Chun b th nghim:
- H thng phanh phi t c cc yu cu k thut.
- Lp phi p sut cho php: 26 psi
- Kim tra cc thit b o.
3 . Tin hnh th nghim:
- o cc hnh trnh p phanh : t do v lm vic
- o thng s c cu phanh v dn ng phanh.

III . S LIU TH NGHIM :

a . Hnh trnh bn p phanh :

STT T do (mm) p sut (Kg/cm2) Lm vic (mm) p sut (Kg/cm2)

1 94 - 87 0.7 74 1

www.ebook.edu.vn 28
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

2 95 - 82 0.5 72 0.8
3 96 - 82 0.5 75 0.8
4 93 - 84 0.7 73 1
5 94 - 82 0.8 73 1.1

b . Thng s kt cu c cu phanh v dn ng phanh :

STT Tn thng s K hiu n v Gi tr

1 Bn knh tang trng rt Mm 114
2 B rng m phanh Bmp Mm 47
Chiu di cung Mm 255
3 Gc m m phanh o
Chiu di dy cung Mm 200
4 Gc u m phanh Chiu di dy cung 1 Mm 25
5 ng knh xylanh con dxl Mm 25.3
6 ng knh piston con dp Mm 25.1

IV. KT QU TH NGHIM :

STT Thng s K hiu n v Gi tr

1 Hnh trnh t do Std mm 11
2 Hnh trnh lm vic Slv mm 10
3 p sut t do Ptd Kg/cm2 0.64
4 p sut lm vic Plv Kg/cm2 0.94
5 Bn knh tang trng rt mm 114
6 B rng m phanh Bmp mm 47
7 Gc m m phanh o 122.6
8 Gc u m phanh 1 12.6
9 ng knh xylanh con dxl mm 25.3
10 ng knh piston con dp mm 25.1

V . NHN XT :
- Bi th nghim cung cp nhng kin thc trc quan v cu to v nguyn l lm vic ca h
thng phanh s dng tang trng dn ng thy lc, b sung cho phn l thuyt hc. Ngoi ra, bi th
nghim cn hng dn vic o t v xc nh cc thng s ca h thng phanh mt cch n gin bng
cc dng c thng thng.
- Phng php o c s dng y tin hnh kh n gin, khng i hi s dng cc dng c
o ring bit, d x l s liu. Tuy nhin, sai s trong qu trnh o s tng i ln do sai s ca dng
c o, sai s ca phng php o cng nh sai s ngu nhin ca ngi o trong qu trnnh th nghim.

www.ebook.edu.vn 29
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 8 : XC NH CC THNG S KT CU
H THNG LI CA T

I . C S L THUYT :
1 . iu kin ng hc quay vng ng :
- Quay vng ng : l cc bnh xe ln khng trt trn ng
- Tm quay vng tc thi nm trn trc khng dn hng
- Gc quay cc bnh xe dn hng khc nhau 1 > 2
cotg1 - cotg2 = B/L0
* Bn knh quay vng ti thiu : l bn knh cung trn (tng tng) nh nht m xe vch ra khi
nh tay li ht mc, bao gm bn knh vng nh nht pha trong v bn knh quay vng nh nht
pha ngoi.

Lo
1

Bo2
2

t
r qv
r qvn

S ng hc quay vng ng h thng li

2. Cu to v phn loi h thng li :

H thng li ca t gm c c cu li v c cu dn ng li. H thng li phi m bo cho t
chuyn hng chnh xc, khng nhng rung ng xc ca bnh trc lan truyn ti v-lng v khng
i hi ngi li mt cng lao ng qu ln khi iu khin t.
a . C cu li :
C cu li c tc dng gim bt lc m ngi li cn tc ng vo v-lng. C nhiu kiu c cu
li, ph bin nht l kiu trc vt - con ln, trc vt - rng r qut v trc vt - ai c. Trong , c cu li
kiu trc vt - con ln c mc tiu hao cng st do ma st thp, i hi t cng lao ng ngi li
xe v gim bt ma st gia cc chi tit. Do , c cu li kiu trc vt - con ln c dng hu ht cc
t con v xe ti c nh.
gim nhe thao tc li xe, trn mt s xe (nht l xe hin i), c gn thm b tr lc li.
b . C cu dn ng li :

www.ebook.edu.vn 30
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

C cu dn dng li c nhim v truyn lc t c cu li ti cc bnh dn hng pha trc. N

gm cc thanh ko v n by to nn khung hnh thang li. Phi la chn chiu di cc cnh tay n
by sao cho bo m c t s ng n gia cc gc xoay bnh dn hng. Cu to ca c cu dn
ng li ph thuc vo c cu treo pha trc:
+ Nu l c cu treo c lp th dng c cu c thanh ko li ngang kiu gy khc
+ Nu l c cu treo ph thuc th dng c cu c n dc v n ngang hnh thang li ni vi cc
n ngng li.
3 . S h thng li t :
a . T s truyn c cu li i :
L t s ca gc quay v vnh bnh li chia cho gc quay ca n quay ng.
b . T s truyn ng h thng li ig :
L t s gia gc quay trn vnh tay li v gc quay bnh dn hng.
c . T s truyn lc h thng li il :
L tr s ca tng lc cn khi t quay vng chia cho lc dt trn vnh tay li.

2
1 : Vanh tay lai
4
2 : Hop tay lai
3 : on quay ng
5 4 : on keo doc
5 : on quay ngang
3 6 : Banh xe dan hng
6

S nguyn l h thng li

II . THIT B TH NGHIM - TRNH T TH NGHIM :

* Thit b o gc quay v-lng:
Da theo kt cu thc trn h thng li ca xe, ta thit k thc o gc ph hp v t trc tip ln
c cu li
Ton b h thng gm : kim ch, vnh tay li, trc tay li, thc o gc, vis iu chnh 0. Kim ch
gn cht v ng tm vi vnh tay li. Thc o gc l mt hnh trn c khc gi tr vi mi vch
chia nh nht l 60. Thc o gc c hn vi mt moay. Trn moay c gn vt hiu chnh, va c
tc dng hiu chnh vch 0, va nhm c nh thc o gc trn trc tay li.
* Thao tc o :
- Quay vnh tay li sao cho hai bnh xe dn hng tr v v tr trung gian.

www.ebook.edu.vn 31
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

- Ni lng vt hiu chnh chnh 0 cho thc, ri xit cht vt li.

- Quay vnh tay li v c gi tr ca kim ch.
- Tin hnh o 4 ln.

III . S LIU TH NGHIM :

a . Thng s ng hc ca h thng : (nh tay li sang phi)
n v o :

Gc quay Gc quay bnh bn phi Gc quay bnh bn tri

v-lng () Ln 1 Ln 2 Ln 3 Ln 4 Ln 1 Ln 2 Ln 3 Ln 4
0 0 0 0 0 0 0 0 0
60 4.5 4 4.7 4.3 4 3.7 4 4.2
120 8 8.1 8.5 8.4 7.9 7.7 7.9 8.4
180 13 13 13.5 13.3 12 12 12 11.7
240 16.5 16.7 17 16.7 16 15.5 15.1 16
300 20 19.9 19.5 20.1 19.5 19.3 19.5 19.8
360 25 25 25 26 24 24 24 25

b . Thng s ng hc ca h thng : (nh tay li sang tri)

n v o :

Gc quay Gc quay bnh bn phi Gc quay bnh bn tri

v-lng () Ln 1 Ln 2 Ln 3 Ln 4 Ln 1 Ln 2 Ln 3 Ln 4
0 0 0 0 0 0 0 0 0
60 4.5 4.5 4.5 4.3 6 6 6.5 6
120 8.5 8.9 8 7.8 10.5 10.4 10.9 10.5
180 12 12 11.5 11.9 15 14.5 15 15
240 16 16.5 16 15.6 20 19.6 20 20
300 20 21.5 20 19.4 24 24 24.3 24
360 24 25 26 24 28 28 29 28

IV . KT QU TH NGHIM :
a. Thng s ng hc ca h thng : (nh tay li sang phi)

Gc quay v-lng Bnh phi Bnh tri

0 0 0

www.ebook.edu.vn 32
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

60 4.375 3.975
120 8.25 7.975
180 13.2 11.925
240 16.725 15.65
300 19.875 19.525
360 25.25 24.25
`

th biu din gc quay bnh xe ph thuc vo gc quay v-lng

30
25
Gc quay bnh xe

20
Bnh phi
15
Bnh tri
10
5
0
0 60 120 180 240 300 360
Gc quay v-lng

b. Thng s ng hc ca h thng : (nh tay li sang tri)

Gc quay v-lng Bnh phi Bnh tri

0 0 0
60 4.450 6.125
120 8.300 10.575
180 11.850 14.875
240 16.025 19.900
300 20.225 24.075
360 24.750 28.250

www.ebook.edu.vn 33
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

o th bieu dien goc quay banh xe phu thuoc vao goc quay vo-lang

30
25
Go c quay ba n h xe

20
Ba n h pha i
15
Ba n h tra i
10
5
0
0 60 120 180 240 300 360
Go c quay vo -la n g

V . NHN XT :
* Bi TN cung cp nhng kin thc c bn v h thng li ca t cng nh cng c cho phn l
thuyt. Qua , ta nm vng cu to nguyn l hot ng ca h thng li l thuyt moment n nh
bnh xe dn hng; nh hng ca h thng li n cc h thng khc trn xe. Khi quay vng bn no
th bnh xe pha bn c gc quay ln hn. iu ny hon ton ng vi l thuyt, chng t php o
l chnh xc.
* Bi TN cung cp mt phng php n gin xc nh cc thng s ca h thng li, t
gip ngi s dng d dng c nhng iu chnh h thng sao cho hp l nht.
* Tuy nhin, vn c sai s trong qu trnh TN do nhng sai lch ngu nhin, ch quan ca ngi
tin hnh TN; cng nh sai s h thng ca bn thn dng c TN.

www.ebook.edu.vn 34
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

BI 9 : XC NH CC THNG S KT CU
H THNG TREO CA XE

I . C S L THUYT :
1 . Cng dng - Phn loi:
- H thng treo c tc dng hp thu cc phn lc t mt ng tc dng ln khung xe trong qu
trnh xe chuyn ng, gip xe hot ng n nh v m du.
- C cu treo c th chia ra lm 2 loi : ph thuc v c lp. C cu treo c lp c ngha l gia
cc bnh xe ca mt trc khng c ni cng vi nhau, C cu treo ph thuc th bgc li.
- Thng thng s dng h thng treo dng nhp. C cu nhp gm nhiu l thp c chiu di khc
nhau ghp vi nhau, c gi ta bng cao su. Hai u ca hai l nhp chnh c tn cc tm m bng thp
lm b ta cho cc gi cao su. u nhp v gi cao su c t vo gi treo v bt cht vo khung xe
bng inh tn. ui ca l nhp chnh c th dch chuyn theo chiu dc, trt theo b mt cc gi cao
su trn v di. Cc l nhp c bt cht vo nhau bng bulong gia v bn ai nhp. Nhp c hai
quang nhp bt cht vo dm ngang c bng cao su. pha trn phn gia ca nhp c lp
chn bng cao su nhm gii hn vng ca b nhp, lm du bt va p ca b nhp vo dm xe khi b
nhp b vng ht mc. Ngoi ra, cn c b b gim chn. Khi xe chun ng, bn thn h thng treo
cng dao ng v truyn dao ng ny ti khung xe. V vy cn c b gim chn dp tt mt cch
nhanh chng s dao ng ny. Ngy nay ch yu dng gim xc thy lc kiu ng lng, s dng lc cn
thy lc ca du hp thu nng lng dao ng khi bnh xe b nng ln h xung.
2 . Cc thng s kt cu:
H thng treo trn xe th nghim s dng h thng treo loi nhp, gim chn ng, hn ch bng cc
cao su.
a . Chiu di nhp:
c o khi nhp mang ti v b bin dng n khi thng ra.
* Chiu di ton b nhp l : l khong cch gia hai tai nhp.
* Chiu di hiu dng nhp : lh = l - lo
vi : lo l khong cch gia hai quang nhp
b . Thng s nhp:
* B rng nhp
* Chiu dy nhp
* S l nhp trong mt b nhp
c . Cc thng s gim chn:
* ng knh gim chn
* Chiu di gim chn
* Hnh trnh gim chn
3 . Cc thng s lm vic:
a . Ti trng tc dng:
Ti trng tc dng l ti trng tc dng ln cu trc v cu sau. Bao gm:
* Khi khng ti : G01, G02
* Khi y ti : G1, G2
b . vng tnh:
L vng sinh ra do tc dng ca ti trng tnh: G01, G02
* vng tnh cu trc : ft1
* vng tnh cu sau : ft2

www.ebook.edu.vn 35
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

c. vng ng:
L vng sinh ra khi xe y ti do ti trng nh mc: G1, G2
* vng tnh cu trc : fd1
* vng tnh cu sau : fd2
d . ng c tnh n hi:
L mi quan h gia ti trng thng ng tc dng vo h thng treo v bin dng thng ng
ca n, hay chnh l chuyn v ca nhp so vi bnh xe
e . cng h thng treo:
cng ca h thng treo l cng ca b phn n hi v b phn hn ch.
cng ca b phn n hi l t l gia ti trng tc dng v bin dng ca h thng

Gt
K=
f

1 4 6
1:Khung xe
2:Tai nhp co nh
3:Nhp
7 4:Giam chan
2 5:Quang nhp
3 6:Cao su han che
7:Tai nhp di ong
5

Thng s chiu di nhp

www.ebook.edu.vn 36
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

b
Thng s kt cu l nhp

II . TRNH T TH NGHIM:
1 . Chun b th nghim:
- Kim tra p sut lp: p sut lp phi yu cu pbx = 1,828 [kg/cm2]
- Kim tra ng ng dn du ca h thng thy lc: khng c r r, khng bung xc.
- Kim tra thc o vng, thc o vng phi thng ng so vi phng ngang
- Cn khi lng ban u ca phn c treo (mo = 500kg)
2 . Tin hnh th nghim:
a . o cc thng s cu to:
- Phn nhp:
* Chiu di nhp trc: o khong cch gia hai quang nhp
* Chiu di nhp sau: o khong cch gia hai quang nhp
* Chiu dy nhp: o chiu dy ca nhp chnh trc v sau
* m s l nhp chnh trc v sau
* o chiu cao cc cao su
- Phn gim chn:
* ng knh ng gim chn(ng ngoi, ng trong) trc v sau
* Chiu di ng gim chn (trc v sau khi gia ti)
b . o cc thng s lm vic:
- c v ghi gi tr ban u ca thc o vng
- Tin hnh gia ti
- Tin hnh o 3 ln.

III . S LIU TH NGHIM:

1 . H thng treo trc:
www.ebook.edu.vn 37
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

Gi tr
STT Tn thng s K hiu n v
Bn tri Bn phi
1 Chiu di nhp trc Lnt mm 1100 1120
2 B rng nhp trc Bnt mm 45 47
3 Chiu dy nhp chnh trc ht mm 5 6
4 S l nhp trc nt l 7 7
5 Chiu cao cao su trc hcst mm 33 33
6 ng knh ng gim chn Dgcn mm 41.38
7 Chiu di gim chn trc Lgct mm 476

2 . H thng treo sau:

Gi tr
STT Tn thng s K hiu n v
Bn tri Bn phi
1 Chiu di nhp sau Lns mm 1203 1190
2 B rng nhp trc Bns mm 44 45
3 Chiu dy nhp chnh sau hs mm 9 8
4 S l nhp sau ns l 5 5
5 Chiu cao cao su sau hcss mm 34 33
6 ng knh ng gim chn Dgcn mm 42.97
7 Chiu di gim chn sau Lgcs mm 470

3 . Kt qu o thng s lm vic:

1 0 0 75 80 vng f(mm)
115 115

Ln o 1 o
Bc 60 (kg)
Ti trng 73Cu trc72 105 Cu sau105
2 120 71tri
Bn Bn72phi 94tri
Bn 102
Bn phi

www.ebook.edu.vn 38
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

3 180 70 71 88 92
0 0 75 78 103 102
2 1 60 74 77 97 98
2 120 72 73 97 100
3 180 71 74 90 94
0 0 75 79 115 104
1 60 73 76 99 97
3
2 120 72 72 96 100
3 180 71 73 91 95

IV . KT QU TH NGHIM:
1 . H thng treo trc:

Gi tr
STT Tn thng s K hiu n v
Bn tri Bn phi
1 Chiu di nhp trc Lnt mm 1100 1120
2 B rng nhp trc Bnt mm 45 47
3 Chiu dy nhp chnh trc ht mm 5 6
4 S l nhp trc nt l 7 7
5 Chiu cao cao su trc hcst mm 33 33
6 ng knh ng gim chn Dgcn mm 41.38
7 Chiu di gim chn trc Lgct mm 476
8 vng ti a fmax mm 70 71
9 cng nhp k mm 9.7 9.5
10 vng tnh ft mm 75 80
11 Tn s dao ng n ln/p 34.6 33.5

2 . H thng treo sau:

www.ebook.edu.vn 39
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

Gi tr
STT Tn thng s K hiu n v
Bn tri Bn phi
1 Chiu di nhp sau Lns mm 1203 1190
2 B rng nhp trc Bns mm 44 45
3 Chiu dy nhp chnh sau hs mm 9 8
4 S l nhp sau ns l 5 5
5 Chiu cao cao su sau hcss mm 34 33
6 ng knh ng gim chn Dgcn mm 42.97
7 Chiu di gim chn sau Lgcs mm 470
8 vng ti a fmax mm 88 94
9 cng nhp k mm 7.72 7.23
10 vng tnh ft mm 115 115
11 Tn s dao ng n ln/p 27.9 27.9

V . NHN XT:
* Bi TN b sung nhng kin thc c bn v h thng treo thc t trn xe t: chc nng, cu
to cng nh phn loi h thng treo. H thng treo c hot ng tt th xe mi c th vn hnh mt
cch m du c. Ngoi ra, bi TN cn cung cp phng php xc nh cc thng s c bn ca h
thng treo, lm c s cho vic iu chnh h thng treo hot ng mt cch ti u.
* Phng php xc nh trong bi TN n gin, d tin hnh, s l s liu d dng, khng i hi
cc dng c v phng php o chuyn bit. Tuy nhin, sai s trong qu trnh o c th kh ln do sai
s ca bn thn dng c th nghim cng nh sai s ngu nhin xut hin trong qu trnh o ca ngi
tin hnh TN.

www.ebook.edu.vn 40
 TH NGHIM K THUT GIAO THNG

www.ebook.edu.vn 41