Dinamika Strujnih procesa Seminarski rad

UNIVERZITET U TUZLI
MAINSKI FAKULTET
Odsjek: Energetsko Mainstvo

Modeliranje sistema grijanja objekta

solarnim kolektorom razlicitih stepeni iskoristenja izmjenjivaca
i akumulatora
(Seminarski rad)

Jahi Safet I- Asistent. mr. Izudin Delic

0
Dinamika Strujnih procesa Seminarski rad

Tuzla, septembar 2011.

1
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

1. OPIS SISTEMA ZA GRIJANJE SOLARNIM KOLEKTOROM........................................3

2. MODELIRANJE SISTEMA GRIJANJA KOLEKTOROM................................................4
2.1. MODEL-1 idealni toplotniakunulator.......................................................................4
2.2. MODEL-2-toplotni akumulator sa optereenjem.....................................................6
2.3. Model 3-neidealni toplotni izmjenjiva.....................................................................7
2.4. Model 4-kompletan sistem grijanja objekta.............................................................9
2.4.1. Podsistem 0-toplotni izvor................................................................................9
2.4.2. Podsistem 1-izmjenjiva u kolektoru..............................................................10
2.4.3. Podsistem 2-toplotni izmjenjiva u bazenu 1.................................................10
2.4.4. Podsistem 3-sekundarni toplotni izmjenjiva u bazenu 1..............................11
2.4.5. Podsistem 4-toplotni izmjenjiva u bazenu 2.................................................11

2
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

1. OPIS SISTEMA ZA GRIJANJE SOLARNIM KOLEKTOROM

Ovaj projekat predstavlja studiju izvodljivosti grijanja dva bazena sa solarnim
kolektorom. Dole prikazana ema odgovara individualnim objektima (bazenima), u
zavisnosti od njihove veliine od ega zavisi i efikasnost samoga sistema.
Solarni kolektor koristi se za zagijavanje vode koja se dalj pumpom distribuira kroz
zatvoren sistem i kroz toplotni izmjenjiva koji prenosi toplotu na prvi bazen. Na izlaznoj
strani bazena u sekundarnom zatvorenom sistemu voda se salje u drugi toplotni
izmjenjiva koji provodi toplotnu energiju u drugi bazen. Ovo ge ematski prikazano na
slici 1.1

Slika 1.1. Konceptualni dijagram sistema grijanja objekta

3
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

2. MODELIRANJE SISTEMA GRIJANJA KOLEKTOROM

Modeliranja sistema grijanja odraeno je u fazama, kreu i se od sistema
jednostavnog modela sa jednim bazenom, preko sloenih modela do gijanja kompletnog
sistema od dva bazena.

2.1. MODEL-1 idealni toplotniakunulator

Za prvi model kreiraemo jednostavan toplotni akumulator (bazen 1). Ovaj model
grijanja jednoga bazena podrazumjeva konstantan izvor toplotne energije bez gubitaka u
cjevovodu i zidovima spremnika. Podrazumjevamo takoer potpunu efikasnost u
toplotnom transferu od izvora energije do vode tj, u pitanju je idealni toplotni izmjenjiva.

Slika 2.1 Prikaz modela toplotnog akumulatora

Toplotni izvor zagrijava vodu u zatvorenom sistemu,koja unosi toplotu u vodu koja
se nalazi u spremniku preko toplotnog izmjenjivaa. Vodeni protok koji krui
uzatvorenomkrugu je oznaen sa m'. Matematiki se moe napisati da je:

Qt MCv Tt - Toplota akumulirana u spremniku

Qi m' Cv Ti - koliina toplote koja dolazi u spremnik preko toplotnog
izmjenjivaa

Ako pretpostavimo da nema gubitaka:

Q 0 m ' C v T0 - koliina toplote koja izlazi iz spremnika preko toplotnog

izmjenjivaa

4
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

Prema tome je:

Qta m' Cv (Ti T0 ) - koliina toplote akumulirana u spremniku

Sa pretpostavkom da je toplotni izmjenjiva idealna tj. da nema toplotnih

gubitakatada je T0 Tt , pa je toplota akumulirana u spreminiku dana sa m' Cv (Ti Tt ) .

Porast temperature spremnika sa promjenom akumulirane toplote u spremniku

nakon datog vremena (t*) je:

MCv (Tt Tt *) MCv Tt m' Cv (Ti Tt ) ( 2.1)

ukupna toplota u Toplota dodata toplota iz

spremniku nakon akumulirana u toplotnog
vremena t spremniku prije izmjenjivaa

Prema tome, slijedi da je:

Tt
MCv m ' C v T i m ' C v Tt ( 2. 2 )
t

Ako napiemo u diferencijalnom obliku i rijeimo se Cv tada imamo:

dTt
M m' Tt m 'T i
dt

I kada se rijeimo M na lijevoj strano dobijamo:

dTt m' m' ( 2.3)

Tt Ti .
dt M M

Ovaj model je daleko pojednostavljen da bi bio od neke stvarne vrijednosti za

modeliranje datog sistema. Zato je prikazan drugi model koji ukljuoje toplotno optereenje
spremnika.

5
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

2.2. MODEL-2-toplotni akumulator sa optereenjem

Radi neprimljenjivosti sa realnim situacijama prethodni sluaj nije toliko interesantan

za realno sagledavanje situacije. Zbog toga emo razmatrati toplotno akumulator
(odnosno bazen 1) sa toplotnim optereenjem (bazen 2). Toplotno optereenje L potie od
objekta temperature Th koji uzima toplotu iz spremnika (bazena 1) preko toplotnog
izmjenjivaa za zagrijavanja vode u bazenu 2. Opet pretpostavljamo da je toplotni
izmjenjiva bet gubitaka, th idealni da nema gubitaka kroz cijevi i zidove. Takoer
pretpostavljamo da je bazen 2 idealno toplotno izolovan. Prikaz modela dat je na donjoj
slici.

Slika 2.2 Shematski prikaz Modela 2

Matematika analiza prvog modela moe se djelomino ovdje iskoristiti, takoer

ovdje oekujemo da analizom treba da proraunamo efekte oduzimanja toplote iz
spremnika za potrebe grijanja objekta.

U bilo kojem momentu, toplota koja se nalazi u bazenu 2 moe biti opisan sa:

Qh M aC aTh

Toplota koja dolazi u objekat iz spremnika je:

Qtout m 2Cv T t

gdje je m 2 ' veliina masenog protoka u zatvorenom sistemu iz bazena 1 u bazen

2.
Toplota koja dolazi iz objekta vraa se nazad u bazen 1, uz pretpostavku da nema
gubitaka, dana je sa:

Qhout m' Cv Th

Prema tome toplota akumulirana u objektu ima veliinu od:

Qhaku m 2 ' C a (Tt Th )

6
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

Porast temperature u bazenu 2 uslijed promjene toplote u bazenu 2 nakon vremena t* :

M aCa (Th Th *) (M aC aTh ) m' 2 Cv (Tt Th ) ( 2.4)

ukupna toplota u toplota koja toplota koja dolazi

bazenu 2 je ve iz toplotnog
nakon vremena t* postojala izmjenjivaa

I onda slijedi da je:

Th
M a Ca m' C v Tt m' C v Th
t

-uz retpostavku da su toplotni izmjenjivai idealni, tada je:

( 2.5)

Sve dosadanje analize koje su uraene zasnovane su na pretpostavkama da su

toplotni izmjenjiva i bazen idealni, tj da temperatura na izlazu it toplotnog izmjenjivaa
ima istu vrijednost kao u bazenu 1 ili bazenu 2 respektivno.

2.3. Model 3-neidealni toplotni izmjenjiva

Kako su prethodne pretpostavke zasnivane na idealnosti izmjenjivaa toplote tj. da

gubitci ne postoje. Slijedei korak u modeliranju procesa je modeliranje neidealnog
toplotnog izmjenjivaa tako da izlazna temperatura se razlikuje od iste u bazenu 1 ili
bazenu 2. Tako je potrebno uvesti gubitke koji mogu oponaati realan sistem.
U ovom modelu razmotriemo neidealni toplotni izmjenjiva postavljen unutar
bazena 1 sa temperaturom Ti na ulazu u toplotni izmjenjiva i temperaturom Te na izlazu
iz izmjenjivaa. Takoer imamo i bazen 1 temperature Tt koja se mijenja u toku vremena.
Slika 2.3 prikazuje ematski prikaz modela neidealnog toplotnog izmjenjivaa.

7
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

Slika 2.3 Shematski prikaz Modela 3 neidealni izmjenjiva toplote

Sa razmatranjem predstavljenog modela moe se obrazloiti toplotni bilans na

slijedei nain:

dTe
M t Cv m' Cv (Ti Te ) K e (Te Ti )
dt

gdje je K e definisano kao koeficijent toplotnog transfera, izmeu toplotnog izmjenjivaa i

bazena 1.
U nekim sluajevima mi moemo izvesti toplotni bilans bazena 1 kao:

dTt
M t Cv K e (Te Tt ) K 2Tt ( 2. 6 )
dt

gdje je K 2 definisano kao koeficijent gubitka bazena 1. Ovaj koeficijent ukljuuje i gubitke
u cijevnoj mrei koji se susreu u zatvorenom krunom sistemu.
Slijedea faza je izvoenje matematskih jednaina za neidealne sluajeve svakog
dijela sistema i formiranje podsistema sa svojim setom jednaina.

8
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

2.4. Model 4-kompletan sistem grijanja objekta

Imjui u vidu razmotren neidealan toplotni izmjenjiva i u proces uvedene

koeficijente gubitka za toplotnu dinamiku spremnika, cjelokupni sistem moemo razmotriti
jo jednom. Za razmatranje emo pomatrati shematski prikazan model na slici 2.4.

Slika 2.4 Shematski dijagram cijelog sistema sa podsistemima.

Svaki od posdidtema bie posebno razmatran. Nakon toga e svi podsistemi biti
objedinjeni u cjeloviti sistem u konanom modelu.

2.4.1. Podsistem 0-toplotni izvor

Ovaj podsistem pretvara snagu toplotnog izvora u ulaznu temperaturu, koja se

koristi kao ulaz u ostale podsisteme cjelokupnog sistema. Ulaz u podsistem 0 moe biti
neka funkcija, na primjer uzvor konstantne snage ili promjenjlive snage. Toplotna energija
u masi M fluida, specifine toplote Cv I temperature T predstavljena je sa:

Toplotna energija MCv T

Snaga Pi , je veliina promjene energije iznosi:

d (MCv T ) d (MT ) dT
Pi Cv Cv M m'T
dt dt dt

gdje je m' uvedeno kao koliina protoka fluida unutar toplotnog izmjenjivaa kod izvora
snage. Tada moemo preurediti upotrebljeni izraz za veliinu promjene temperature
proizvedena od ulazne snage:

dT Pi m 'T
( 2. 7 )
dt Cv M M

9
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

2.4.2. Podsistem 1-izmjenjiva u kolektoru

U ovom podsistemu modelira se toplotni izmjenjiva smjeten u kolektoru koji preuzima

toplotu od toplotnog izvora I predaje u cijevnu mreu koja je postavljena u bazen 1 koji
predstavlja akumulator toplote. Voda struji kroz toplotni izmjenjiva temperature Te1 .
Voda predaje toplotu u toplotnom izmjenjivau u bazen 1 temperature Ti . Ovdje postoji
takoer I temperatura T p koja dolazi od izvora snage i kao takva podie temperaturu
vode u toplotnom izmjenjivau. To je prikazano na slici 2.5

Slika 2.5 Shematski dijagram podsistema 1-toplotni izmjenjiva u kolektoru.

Sa slike 2.5 na osnovu ulaza I izlaza u podsistem moemo zakljuiti da je je

jednaina toplotnog bilansa za ovaj podsistem:

dT i
M i Cv K e (T p T ei ) m' C v (T i T ei ) ( 2. 8)
dt

2.4.3. Podsistem 2-toplotni izmjenjiva u spremniku

Ovaj podsistem je zasnovan na grijanju vode u bazenu 1 preko toplotnog

izmjenjivaa. On je objanjen u modelu 3.Toplotni bilans za izmjenjiva izgleda:

dTe1
M e1Cv m' Cv (Ti Te1 ) K e (Te1 Tt )
dt

a za bazen 1:

dTt
M t Cv K e (Te1 Tt ) K e (Tt Te 2 ) K 2Tt ( 2. 9 )
dt

10
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

2.4.4. Podsistem 3-sekundarni toplotni izmjenjiva u spremniku

Ovaj podsistem modelira sekundarni izmjenjiva koji iz bazena 1 uzima toplotu za

gijanje bazena 2 zatvornim sistemom. On se sutinski nerazlikuje od podsistema 1. Ipak
kada se razmatra matematski model ovog podsistema, drugaiji algebarski simboli
predstavljaju drugaije argumente od onih ve vienih u podsistemu1.pa je potrebno
izvesti jednainu toplotnog bilansa:

dTe 2
M e 2Cv K e (Tt Te 3 ) ( 2.10)
dt

2.4.5. Podsistem 4-toplotni izmjenjiva u objektu

U sutini ovo je kopija podsistema 2. Uvodimo koeficijent K 3 koji predstavlja

toplotne gubitke u bazenu 2. Takoer uvodimo temperaturu bazena 2 TH . Poznavajui
identinost sa podsistemom 2 jednaina toplotnog bilansa za toplotni izmjenjiva je:

dTe 3
M e 3Cv m' 2 Cv (Te 2 Te 3 ) K e (Te 3 Th ) ( 2.11)
dt

i za objekat:

dTh
M aC a K e (Te 3 Th ) K 3Th ( 2.12 )
dt

Sada je kompletiran itav sistem I moe se napisati model za kompletan sistem.

11
Dinamika strujnih procesa Seminarski rad

Postovani kolega Jahi ovo sto ste mi poslali je zavreni rad tema 8 . kao sto se vidi da na
slici koje je dao Asistent Deli, a ovu temu niko od nasih kolega nije uradio tako da evo ja
sam malo preuredio i ostavio samo modeliranje sistema to jeste matematiki model
zadatog sistema koji mozete slobodno odnijeti predati Asistentu ovo je za ocjenu 7 koju
sam i ja dobio.

Lijep pozdrav i Sretno

12