Geometrijske karakteristike

popre nih presjeka nosa a

9. dio

1
Sile presjeka (unutarnje sile):

Uzduna sila N
Popre na sila Tz
Moment uvijanja Mt
Moment savijanja My

2
 Naprezanja

1. Normalno naprezanje
2. Posmi no naprezanje

unutarnja sila u popre nom presjeku

naprezanje =
geometrijska karakteristika popre nog presjeka

3
 sila
naprezanje =
povrina

moment
naprezanje =
?
4
Vano:

Vla na sila: N>0

N N
=
A m2
A povrina popre nog presjeka (m2)

Tla na sila: N <0

N N
= 2
A m
5
Vano:

Moment uvijanja torzije:

Mt 0 Mt 0
Mt Mt
= =
I0 W0

I0 polarni moment tromosti (cm4)

W0 polarni moment otpora (cm3)
6
Vano:
Moment savijanja isto savijanje:
My 0 My 0

My My
x = z x =
Iy Wy

Iy aksijalni moment tromosti (cm4)

Wy aksijalni moment otpora (cm3)

7
 Vano:
Moment savijanja popre nim silama:

My 0 Tz 0
My Tz S y
x = z =
Iy I y by

Iy aksijalni moment tromosti (cm4)

Sy stati ki moment povrine presjeka (cm3)

8
 Popre ni presjeci nosa a
Drvo i beton
Pravokutni presjek

elik
Kruni presjek
Valjani profili

9
Valjani profili - elik

10
VANO: A = b h (cm 2 )

bh
( )
3
Iy = cm 4

12

d 2
A=
4
(cm 2 )
d
( )
4
Io = cm 4
32
11
 Geometrijske karakteristike
popre nih presjeka

1. Povrina popre nog presjeka A (cm2)

2. Stati ki moment povrine presjeka S (cm3)
3. Momenti tromosti I (cm4)
4. Polumjeri tromosti i (cm)
5. Momenti otpora W (cm3)

12
1. Povrina popre nog
presjeka A (cm2)
2. Stati ki moment
povrine presjeka
Sy i Sz (cm3)
3. Aksijalni,
centrifugalni i polarni
moment tromosti
Iy ; Iz ; Iyz i Io (cm4)
4. Polumjer tromosti
iy i iz (cm)
5. Momenti otpora
Wy ; Wz i Wo (cm3)
13
1. Povrina popre nog presjeka
A (cm2)

A = b.h

A=B.H-b.h

14
1. Povrina popre nog presjeka
A (cm2)
d 2
A=
4

A=
(D 2
d 2
)
4
15
 Teite lika
Varignon-ov teorem:

Stati ki moment rezultante obzirom na

neki pol jednak je sumi stati kih
momenata komponenata obzirom na taj
isti pol.

16
Odre ivanje koordinata teita
sloenih presjeka
Varignonov teorem
Ai yTi
yT =
Ai

Ai zTi
zT =
Ai

17
2. Stati ki moment povrine
presjeka Sy (cm3)

Sy = z dA
( A)

Sz = y dA
( A)

18
 dA = b dz dA = b . dz

Sy = z dA = z b dz
A A
h

b h2
h

( )
2
2
z b h2
S y = b z dz = b / 0 = 0 =
2 3
cm
0
2 2 4 8

19
 (h/2-z)
dA
Ti

h/2

zT
z
y
h T

b h2
Sy =
h
2
h 1 h
z b
2 2 2
z =
h
2
z b
1 h
2 2
+z =
2 4
z2 = f z2 ( )

20
 Pravokutnik
Stati ki moment povrine presjeka je funkcija od z2;
Sy= f (z2) - (oblik dijagrama posmi nih naprezanja
od popre nih sila - kvadratna parabola)

2
b h 2
Sy = z ; za z = 0
2 4

bh 2
Sy = 3
(cm )
8
21
 3. Momenti tromosti
a) Aksijalni Iy i Iz

b) Centrifugalni Iyz

c) Polarni IO

22
 3a. Aksijalni moment tromosti
Iy i Iz (cm4)
- oko osi y:

Iy = z dA
2

( A)
Iy > 0
- oko osi z:

Iz = y dA
2

( A)
Iz > 0 23
3b. Centrifugalni ili devijacijski
moment tromosti Jyz (cm4)

I yz = z y dA
( A)

I yz < 0
I yz = 0
I yz > 0
24
 Aksijalni moment tromosti Iy
dA = b dz

25
Iy = z 2 dA = z 2 b dz
A A
h h

b h3
( )
3 2
2
z b h3 h3
I y = b z dz = b
2
= = cm 4
h 3 h 3 8 8 12

2 2

26
 hb
( )
3
Iz = y dA =
2
cm 4

A
12

27
Pravokutnik, osi y i z osi simetrije

bh 3
Iy = = I 1 = I maks
12

hb 3
Iz = = I 2 = I min
12

(I yz = 0) 28
Savijanje

bh 3
Iy = = I 1 = I maks
12

29
Savijanje

b h3
Iy = = I 1 = I maks
12
30
Izvijanje
hb 3
Iz = = I 2 = I min
12

31
Glavne osi tromosti su centralne osi jer
prolaze teitem lika;
Osi simetrije su glavne osi tromosti

32
Popre ni presjeci nosa a

33
I - presjek

I yz = 0

I y = I maks. = I1

I z = I min = I 2

34
U - presjek

I yz = 0

I y = I maks. = I1

I z = I min = I 2

35
Kutni profil

36
Kutni profil L 455

Osi: y i z - nisu osi simetrije

I y = 7,83cm 4

I z = 7,83cm 4

I yz 0
I yz = 4,58 cm 4

37
Kutni profil L 455
Os simetrije: os u
- glavne osi tromosti: os u i v

I uv = 0

4
I u = 12,4cm = I maks. = I1

4
I v = 3,26 cm = I min = I 2
38
Prva invarijanta momenata tromosti

Iy + Iz = Iu + Iv = konst.
Suma aksijalnih momenata tromosti je konstantna.

Za kutni profil L 455

7,83 + 7,83 = 12,4 + 3,26

15,66 = 15,66
39
Kutni profil L 455
Osi: y i z - nisu osi simetrije

I y = 7,83cm 4

I z = 7,83cm 4

Iu Iv 12,4 3,26
I yz = = = 4,58 cm 4
2 2
40
 Centrifugalni moment tromosti

J yz > 0 J yz < 0

41
 Centrifugalni moment tromosti

Os z os simetrije
J yz = 0

42
3c) Polarni moment tromosti IO (cm4)
ipka:

I o = dA
2

43
I o = dA 2

dA = 2 d
D D
2 2
I o = 2 2 d = 2 3 d
0 0

D
( )
4 4 4
D D 4
Io = 2 / 2
0
= = cm
4 2 16 32
44
Cijevni profil

IO =
(D 4
)
d 4
32

45
 I o = dA 2

( )
I O = 2 dA = z 2 + y 2 dA
A A

I O = z 2 dA + y 2 dA = I y + I z
A A

IO = I y + I z

Polarni moment tromosti jednak je zbroju

aksijalnih momenata tromosti.

46
Ponavljanje vano

(
A = b h cm 2
)
bh
( )
3
Iy = cm 4

12

d 2
A=
4
(cm 2 )

d
( )
4
Io = cm 4
32
47
 4. Radijus tromosti i (cm)
obzirom na os y 2
I y = z dA = 2
iy A
A

Iy
iy =
A

obzirom na os z: I min Iz
(kod izvijanja imin = iz = =
tla na sila N<0)
A A
48
 5. Momenti otpora W (cm3)
a) Aksijalni
b) Polarni

49
a) Aksijalni momenti otpora Wy (cm3)

Iy
Wy =
z

50
a) Aksijalni momenti otpora Wy (cm3)

bh3

Iy 12 bh 2
Wy = = =
z h 6
2
51
Wz (cm3)

Iz
Wz =
y

52
b) Polarni moment otpora WO (cm3)
4
d
3
IO 32 d
WO = = =
d 16
2

d3
WO = (cm3 )
16

53
b) Polarni moment otpora WO (cm3)

IO =
(D 4
d 4 )
32

(D 4
)
d4
IO 32
WO = =
D
2

WO =
(D 4
d4 )
(cm3 )
16 D
54