MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI

ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 1/9

1-Giri
Tecrbelerimiz gstermitir ki tart kontrolnde en byk problem genelde yksek tonajl mallarn
kk kamyon veya tama aralaryla pepee ekilde yaplan tartm ilemlerinde yaanmaktadr.
Hlbuki kk tonajl mallarn tartm yine ayn ekilde sabit ve kalibrasyonu kolayca baklabilen sabit
ve platformu uygun kantarlarda bir defada yaplmaktadr.
Aadaki notlar yksek tonajl mallarn tartmna odaklanm olsa da , daha kk tonajl mallarn
tartmnda da ayn prensipler geerlidir.
Ticari mallarn tartm tespitlerinde genellikle aadaki drt tartm ekipmanndan biri kullanlr.
-Platform tart (statik ve dinamik kantarlar dahil)
-Bant Kantar
-Silo kantar
-Kavrama kantar
Her biri iin ayr ayr deiik notlar gerekiyor olsa da, hepsi iin ortak olan faktrler vardr. Bunlar
dokmann iinde ve ek listelerde ayrca belirtilmitir.
Draft Survey gemilerde tartmn baka bir metodudur Buradaki tartm kurallar iinde baz bilgiler
verilmitir ancak daha detayl olarak Draft Survey kurallar hazrlanmtr.
Baz durumlarda kurallar baz aksiyonlarn yaplmasn gerektirmektedir. Gerek hayatta bunlar
yapmak her zaman mmkn olmasa da , uygun olduunda yapmak gerektii aklmzn bir kesinde
bulunmaldr. Buna rnek tartmdan nce vagonlarn birbiriyle balantsn zmek, kullanmadan
nce ekipmann yeniden kalibrasyonu olabilir.
2. Ortak Faktrler
a)Malzeme
i)AHK yapmam olsa bile mal ile ilgili ambalaj ve bir nceki tartm listeleri alnr.
ii)Tartm iin bekleyen mal ile listelerde belirtilen malzeme karlatrlr. Uyumsuzluk varsa maldan
sorumlu taraflarla grlp, eer hala phe varsa ofise / mteriye haber verilir.
b)nceki deneyimler
i)e balamadan nce tartmda kullanlacak cihazn cinsine ve daha nce bu cihazla allp
allmadna baklr.
ii)Cihazn resmi kalibrasyon sertifikasna baklp hala geerli olup olmadna baklr.
iii)Varsa resmi olan dorulama veya kalibrasyonu aln.
iv)Arl bilinin materyalle en son ne zaman arlk testi yapldn ren
 MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI
ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 2/9

c)Cihaz Bilgileri
Cihazn zerindeki isimlik, etiket vsden ya da bal cihazlardan (dijital ekran, bilgisayar gibi) aadaki
bilgiler not edilir:
i)Kantarn retici
ii)Modeli
iii)Seri numaras
iv) Azami arlk miktarn
v) Doruluk snfn ( genelde oval daire iinde Romen harfi ile gsterilir)
vi) Asgari tartm aral (hassasiyet) (genelde d=xxx olarak gsterilir)(min. Scale Division)
d) Kantar Kalibrasyonu/Dorulamas
Talimat alr almaz alandaki taraflarla iletiim kurulup, test tartm yaplabilmesi iin uygun arlklarn
sahada bulunmas ve gzetmenin nnde tartm testi yaplmas salanr.
i) Standart arlklar ile kantar ve dhili (sabit) arlklar ile bant, bunker, kavrama kantarlar kontrol
edilir.
ii) Vagon kantarlar iin tren yollarnn bulundurduu standart arlklar ieren vagonu tart.
iii) Eer hi bir standart arlk mevcut deilse, zerinde arl yazan konteyner baka yerde tartlm
veya kepe gibi aralar standart arlk olarak kullan.
iv) Bunker, kavrama veya bant kantarlarnda kalibrasyon arl yoksa, mal mmknse kamyona
ykle ve baka bir kantarda tart.
e)Dara Tartm
Hi bir zaman kamyon, vagon, f, konteyner veya herhangi bir tama aracnn zerinde yazan
daralar kontrol etmeden kabul etmeyin.
i)Kamyonlar
Mmknse her dolumda bo-dolu tartm yaplr. Yaplamayan durumlarda en aznda her vardiya
banda dara kontrol yaplr.
ii) Flar, Kutular, benzeri ambalajllar
Belli adet f veya kutu boaltlp ve tartlr, ortalama daras bulunur. ( Genelde toplam adedin
karekk kadar boaltmak gerekir)
Eer dara olarak ba, palet gibi birden fazla materyalden oluuyorsa her biri ayr ayr tartlr ve
kaydedilir.
 MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI
ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 3/9

Boaltmann veya ambalaj bozmann mmkn olmad hallerde benzer ambalaj bulunup
daralar alnr.
Daras alnan f veya benzerlerinin tamamen temiz olduundan emin olunmaldr. Bilhassa yn
veya plastik torbalara dikkat edilir.
Sahada bulunan zerinde daralar yazan benzer ambalajlar kontrol edilir ve varsa farklar not
edilir.
f)Temizlik
Dklenlerin tartlarak ya da en azndan tahminle hesaba katldndan emin olun.Ve buna zen
gsterin.
i) Bantl sistemlerde aktarma noktalarndaki dklmeler.
ii) Yapkan malzemelerde bandn altna yapan mal olup olmad
iii) Fl veya torbal mallarda, f veya torbalarn deiimini gerektiren hallerde eskilerinin iinde mal
kalp kalmad.
iv)Azaltmadan sonra kalan numuneyi geri koyulur. Bu mmkn deilse alnan numunenin miktar not
edilir.
3. Dinamik Platform Tipi Tartlar ve Kantarlar
Genelde dar platformlu ve tarty tek aks zerindeki tekerleklerden alarak belirleyen tart aletleridir.
Pratikte kamyon veya vagon veya benzer bir aracn yavaa platformun zerinden geerken arl
len kantarlardr. Her aks geiini toplayarak btne ularlar.
Madde 1. Bal altndaki tm anlatlanlara ilaveten;
a)Tart cihaznn (kantarn) kontrol
Tartma balamadan nce aadaki unsurlar salanmaldr;
i)Tartm platformu temiz olmal, malzeme kalntlar ve dkntleri bulunmamaldr
ii) Platforma giri dzgn ve en az bir tarafn genilii en az bir kamyon mesafesi olacak boyutta
olmaldr
iii) Platform planlan gerei merkezde olmal ve har iki ynden giri ka msait olmaldr.
iv) Platformun etrafndaki boluk her yannda ayn olmal ve demeyecek mesafede bulunmaldr.
v) Platformun altnda bir boluk varsa, temiz ve kuru olmaldr.
vi) Kantar boken gsterge 0 gstermelidir.
b) Tartm yaplrken dikkat edilmesi gereken konular
i) Tartlacak aracn platformdan geerken uygun sratte olup olmad ( genelde 3-7 km/h)
 MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI
ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 4/9

ii) Daray oluturan malzemelerin (rt, alet vs.) her seferinde stnde veya darda olup olmad
iii) zerindeki daraya itibar etmeden, her seferinde bo aralarn arln alnp alnmad.
iv) Boken olarak platformun 0 gsterip gstermedii periyodik olarak kontrol edilir.
v) Platformun balangtaki gibi dz olmas, deformasyona urayp uramad.
vi) Dara ve dolu tartmlarn o taycya uyup uymad. (ayn vastann olmal)
vii) Her vastann not edilip edilmedii, atlanma olup olmad.
viii) Platformun srekli temiz olup olmad.
ix) Anormallik varsa uyar veren cihazlarda sorunun ne olduuna baklmas.
4. Statik Platform Tipi Tartlar ve Kantarlar
Genelde kara ve demir yollarnda kullanlan ve en ok rastladmz kantar tipleridir. Hepsi tartaca
malzemenin tmn stne alak boyuttadr.
a) Tart cihaznn (kantarn) kontrol
i)Tartm platformu temiz olmal, malzeme kalntlar ve dkntleri bulunmamaldr
ii) Platforma giri dzgn ve en az bir tarafn genilii en az bir kamyon mesafesi olacak boyutta
olmaldr
iii)Tartm platformu kamyonun tamamn alacak byklkte olmal.
iv) Platform planlan gerei merkezde olmal ve har iki ynden giri ka msait olmaldr.
v) Platformun etrafndaki boluk her yannda ayn olmal ve demeyecek mesafede bulunmaldr.
vi) Platformun altnda bir boluk varsa, temiz ve kuru olmaldr.
vii) Kantar boken gsterge 0 gstermelidir.
b) Tartm yaplrken dikkat edilmesi gereken konular
i)Tartm yaplrken gerek platform ve gerekse ara tamamen durmu olmaldr.
ii) Daray oluturan malzemeler (rt, alet vs.) hem bo hem doluda ara stnde veya darda olup
olmad.
iii) Palet, f kapa, f ve bunun gibi malzemeleri daraya dhil edilip edilmedii.
iv) zerindeki daraya itibar etmeden, her seferinde kamyon, palet vb. bo arln alnp alnmad.
v) Boken periyodik olarak platformun 0 gsterip gstermedii ykleme /boaltma srasnda
periyodik olarak kontrol edilir.
vi) Platformun balangtaki gibi dz olup, deformasyona urayp uramad.
vii) Dara ve dolu tartmlarn o taycya uyup uymad. (ayn vastann olmal)
viii) Her vastann not edilip edilmedii, atlanma olup olmad.
 MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI
ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 5/9

ix) Platformun srekli temiz olup olmad.

x) Anormallik varsa uyar veren cihazlarda sorunun ne olduuna baklmas.
c) zel notlar
i) Kamyonlar
ofrn btn tartmlarda aratan inmi olduuna emin olun.
ii)Vagonlar
Vagon tartmlarnda vagonlarn birbirine takl olmasnn arl etkiledii grlmtr. Bu nedenle
mmknse zn.
iii)Tek aksl tartm
Teorik olarak tek aks lmleri toplam kamyon arln vermelidir. Rampa klarak ulalan
kantarlarda eer rmork takl ve eimli ekilde kalrsa doru tartm yaplamayabilir. Bu nedenle
mmkn olduu her zaman kamyonun tamamnn tartya girmesini isteyin.
5. Besleme silosu (Hopper) Tipi Kantarlar
Baz silolar dorudan kavrama, lastik tekerlekli kepe veya konveyr bant ile doldurulabilir. Bu tip
tartm silolar genelde alt aklndan boaltlrlar. Yk, silo ile birlikte yk hcreleri (Load Cell),
nadiren Knife Edges denilen sistem ile tartlr. Tartlan silo ile tayc aksam arasnda Load Cell
den baka fiziksel bir balant olmamaldr. ou yerde iki olarak kullanlr, byle olunca zaman
kayplar nlenmi olur. Bir tanesi dolarken dieri tartlr ve boaltlr.
a) Silo tipi (Hopper) Tart cihaznn kontrol
Tartma balamadan nce;
i)Silo iyice incelenir ve hangi ksmlarn tartya dahil olduu belirlenir. Bunlar utlar (Chutes), bantn
bir ksm ve silonun gvdesi olabilir.
ii)Tm bu tar yapacak ksmn sadece load cell zerinde olduundan emin olunmaldr. Ana tayc
ile hi bir yerde temas etmiyor olmaldr. Tart yapacak ksmn serbest ve rahat hareket ettiinden
emin olunmaldr.Ayrca Load Cell tayclarnn salam olup olmad da kontrol edilmelidir.
iii)Tartm silosunun ve besleyici bantlarn (varsa) tamamen temiz olduunun kontrol yaplmaldr.
iv)Cihazn nasl test edildiine bakn (test arl ile, hidrolik ykleme ile vs)
v)stiap haddini aan Overload olduunda tartm gerekletirmeyen veya uyar sistemi olan tip olup
olmadna baklmaldr.
b) Tartm yaplrken dikkat edilmesi gereken konular
i) Tartm yaplrken silonun durmu ve alt kapaklarnn tam kapal olduu kontrol edilir.
 MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI
ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 6/9

ii) Silo tam dolduu veya dolum tamamland zaman besleyicilerin durmu olmas gereklidir. Ksaca
tartm esnasnda ne yeni malzeme girii olmal nede alt kapaktan dklme olmaldr.
iii)Her boaltmdan sonra bo silo tartm yapldndan emin olunmaldr.
iv)nceki (ilk dara) verisi ile karlatrlmaldr. Anormallik durumunda yeniden kontrol ve kalibrasyon
yaplmaldr.
v)Bir sonraki tartm iin dolum balamadan, tartm yaplan malzemenin tamamen boalm
olduundan emin olunmaldr.
vi) Silonun geniliinin, ykleyecek kepe veya kavrama boyutlarna uygun olup olmad, tamalara
sebep vermeyeceinden emin olunmaldr.
vii) stiap haddini aan durumlarda uyar vermeli ve fazlas kolayca geri alnabilmelidir.
viii) Tart kaytlarnn her seferinde hem dolu ve hem bo olarak kayda getiinden ve belirli aralklarla
toplam alndna baklmaldr. Tart kaytlarna otomatiin dnda manuel mdahale yaplp
yaplamayaca incelenmelidir.
ix)Periyodik olarak kaytlar ve buna bal olarak anormallik olup olmad kontrol edilmelidir.
6. Kavrama Tipi Tartlar (Weighing Grabs)
Kavrama ya da kepeleri elik halat zerinde tpk tartm silolar gibi Load Cell teknii ile alan kara
veya gezer vinlerdir.
a) KavramaTipi Tart cihaznn kontrol (i balamadan nce)
i) Kavrama iyice incelenir ve hangi paralarn tartm yapt ve tartya dhil olduu bulunur (Daray
oluturan ksmlar, kavramann kendisi, elik halatlar ve makaralar olabilir).
ii) Tm halatn tartya dhil olduu durumlarda tartnn en st, orta ve en alt seviyelerde ayn tartp
tartmad kontrol edilmelidir. Baz durumlarda seviyeye bal olarak o ykseklie isabet eden elik
halat boyuna gre deiken olabilir.
iii) Yine dier tartlarda olduu gibi tm tartlacak ekipmann sadece Load Cell zerinde olduu
kontrol edilmelidir. Dier hi bir tayc unsura dememelidir. Serbest hareketine mani olacak hi bir
unsuru bulunmamaldr. Tartlan unsurlar ile Load Cell yerlerinde olmal ve kayma olmamaldr.
iv) Kavrama tamamen iten ve dtan temiz olmaldr.
v) Kalibrasyon ve test tekniinin nasl olduu belirlenmelidir (standart arlk veya hidrolik bask
metodu olabilir.)
vi) stiap haddini aan durumlarda uyar vermeli ve fazlas kolayca geri alnabilmelidir.
b) Tartm yaplrken dikkat edilmesi gereken konular
 MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI
ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 7/9

i)Kavramann tamamen kapal ve malzeme aktmadndan emin olunmal ve tart miktarn kayd
srasnda kepe veya kavrama sakin durmaldr.
ii) Tartma balanmadan nce doldurma mekanizmasnn tamamen kapatlm olmas
iii)Her boaltmdan sonra otomatik bo dara alnmasna dikkat edilmelidir.
iv) Her seferinde tam boaltm olup olmadna baklmal, buna daralarn karlatrmasyla da kontrol
edilmelidir.
v) Tart kaytlarnn her seferinde hem dolu ve hem bo olarak kayda getiinden ve belirli aralklarla
toplam alndna baklmaldr. Tart kaytlarna otomatiin dnda manuel mdahale yaplp
yaplamayaca incelenmelidir.
vi)Tartldktan sonra malzeme kaynana malzeme dn olmamas salanmaldr.
vii) Periyodik olarak kaytlar ve buna bal olarak anormallik olup olmad kontrol edilmelidir.
7.Bant Kantarlar (Belt Weighometers)
Konveyr Bant zerinde zel bir veya birka tayc rulonun yine ayn prensiple Load Cell tartm
hcreleri zerine oturtulmas ile oluturulmu, hareket halindeki mal tartan mekanizmalardr.
Genelde bant hzna bal geen maln miktarn zamana bal hesapladklarndan ou kez tam doru
netice vermezler. Bant kantar ile tartm yaplacak her durumda, mutlaka baka bir yntem ile
kontrol salanmaldr.
a) Bant Kantarlarnn Kontrol
i) Bant her iki taraftan da temiz olmaldr. Bunun yannda tayc rulolarda temiz olmaldr. Boluklara
hi bir malzeme dolmu olmamaldr. Gerilim makaras ile alan sistemlerde hareketi zorlatracak
hi bir engel olmamaldr.
ii) Tartm yapacak blmn yeri belirlenmeli, bu ksm bir veya daha fazla rulodan oluabilir. Ayrca bu
ksm yatay bir yere monteli olmal ve her iki tarafnda en az er bo rulo bulunmaldr.
iii) Bo tartmda tm bandn en az bir kez tam geiine baklmaldr. Bant dzgn ve uyumlu gei
yapmaldr. eitli yerlerinde ayr bant malzemeleri ile tamirat edilmi veya ekli olmamaldr.
Birleimler vulkanize olmal ve metal zmba ile tutturulmu olmamaldr.
iv) Kalibrasyonu standart bant zinciri ile yaplmaldr. (Bant ile birlikte verilmi olmaldr). Zincirin yenmi
veya baz ksmlar deitirilmi olmamaldr.
b)Tartm yaplrken dikkat edilmesi gereken konular
i) Tartm balamadan, bo bant en azndan 5 dakika altrlmal ve tart gstergesindeki 0
izlenmelidir. (Beher tartm ve toplam iin)
 MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI
ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 8/9

ii) lgililere yklenen maln asl artm deerini gsterip gstermedii sorulur. Zaman zaman bunun
limitler erevesinde deiimi izlenir. Bu deiim o alet iin belirtilen sapma deerlerini amamaldr.
(genelde belirtilen azami yk miktarnn %20 si ile %100 arasnda deikenlik gsterebilir)
iii) Malzemenin banda daima niform bir ekilde yklendii ayrca izlenmelidir. Yk her zaman
kalibrasyon yaplan arlklar ortalamasnda olmaldr.
iv) Periyodik olarak kaytlar ve buna bal olarak anormallik olup olmad kontrol edilmelidir.
8.Draught Survey
Bu blm daha detayl olarak ayrca aklanacaktr. Ancak Draft Survey ilemine gitmeden veya
balamadan yaplmas gereken maddeler unlardr;
a)Gemi hakknda merkez ofisinizden bilgileri alnz.
b)Geminin etraf dolalarak durum kontrol edilir.
c)Her bir tespit iin en az 30 dk harcanr.
d)Birinci svari veya baka bir gemi yetkilisi ile ykleme liman deerleri ve hesaplamalar konusunda
mutabk kalnr. Bu sayede Bill of Loadingte de ayn bilgilerin yer almas salanr.
e)Daha nce allmam gemilerin lmleri, okumalar ve detayl raporu satabasee konulmak
zere merkez ofise gnderilir.
9.Sahada i birlii
a)2d)maddesi kantarn i balamadan uygun arlklarla kalibre edilmesini gerektirir.
i)Eer bu talep kabul edilmezse hemen ofise ve mteriye haber verin ve hizmet formuna not edin.
ii) Kalibrasyon maliyetini ofis ve mteriye bildirin ve mteri demeyi kabul etmezse bunu da hizmet
formunda belirtin.
9.TARTIMDA OLMAZSA OLMAZ KURALLAR (STANDING ORDERS)
Gzetimi yaplacak mal eldeki mevcut bilgilerle karlatrn. Her hangi bir tutarszlk varsa, ie
balamadan nce sahadaki yetkililer ile gr, hala tatmin olamyorsanz ofise ve mterinize derhal
bildirin.
Dklen, salan ve kaybolan her miktar tahmin edin ve not tutun, resimlendirin.
Tartm sonunda eer beyan ile yksek miktarda fark varsa derhal ofise bilgi verin. Mmknse
problem taraflarca giderilene kadar malzemenin kullanlmasn veya baka bir yere nakledilmesini
nleyin. (Tartm tekrar yaplmak istenebilir)
 MKTAR KONTROL VE TARTIM KURALLARI
ALFRED H. KNIGHT
Yayn Tarihi:
Dokman No: Revizyon: 07.04.2014/ Rev Sayfa No:
DD.62.01 00 Tarihi: 9/9

Tartm mahallinde bulunulamayacak veya verilere eriilemeyecek bir durum varsa derhal ofisi ve
mteriyi bilgilendirin.
Rzgar ve yamur gibi tartya etki eden durumlar dikkate aln ve not tutun.

Her zaman tart ekli, aleti, son kalibrasyon tarihi ve tart cihaznn zerindeki yazl detaylar ve
hakkndaki dier bilgilerin notunu aln. e balamadan ekteki Formu mutlaka doldurun. (Tartm
Kontrol Formu) ve ofise ulatrn.
Mmkn olan her frsatta eki listesinden bir kopya edinin.