1.

0 Pengenalan

Astronomi merupakan bidang yang mengkaji tentang objek-objek yang berada di

angkasa dan fenomenanya. Objek ini merangkumi planet, bulan, bintang, galaksi, dan
komet manakala fenomena termasuk letupan supernova, pecah gamma ray, dan radiasi
latar belakang gelombang mikro kosmik. Sebelum perkembangan teknologi moden,
beberapa tokoh telah mengkaji tentang alam semesta. Arkeoastronomi merupakan bidang
kajian yang menerangkan tentang pemahaman masyarakat purba tentang fenomena di
langit dan bagaimana pemahaman tersebut berpengaruh dalam budaya mereka
(Wikipedia,2013). Bidang kajian ini jelas membuktikan bahawa kajian tentang alam semesta
bukan sesuatu yang baharu. Ia mula dijalankan sejak tamadun purba. Manusia mendongak
ke arah langit dan cuba untuk menerangkan tentang alam semesta. Galileo Galilei
merupakan salah satu tokoh astronomi moden yang memberikan banyak sumbangkan
terhadap astronomi. Beliau juga merupakan seorang ahli fizik, jurutera, ahli falsafah, dan ahli
matematik. Sumbangan beliau merupakan permulaan bagi revolusi saintifik pada abad
ketujuh belas.

Saya ingin menjelaskan sumbangan Galileo kerana saya sangat meminati dan
menghormatinya. Beliau sangat popoular dalam kalangan ahli astronomi moden disebabkan
penemuannya. Beliau dikenali sebagai "bapa astronomi pemerhatian", "bapa fizik moden",
"bapa kaedah saintifik", dan "bapa sains". Beliau dikenali sebagai bapa astronomi
pemerhatian kerana beliau memperkenalkan kaedah pemerhatian alam semesta melalui
teleskop. Ramai dalam kalangan kita salah anggap bahawa beliau merupakan pengasas
teleskop. Beliau hanya mengubahsuai idea-idea dari teleskop yang dibina oleh Lippershey,
ahli optik Belanda, pada tahun 1608. Daripada teleskop tersebut, beliau dapat menemukan
4 bulan planet Mustayari, permukaan bulan yang bergunung-ganang dan luhrah dan juga
bima sakti yang terdiri daripada ribuan bintang-bintang yang kabur. Selain itu, beliau juga
dikenali sebagai bapa kaedah saintifik kerana beliau menggunakan kaedah saintifik ini
dalam kajiannya. Pendekatannya dijadikan sebagai rujukan oleh tokoh astronomi sehingga
kini. Daripada pendekatan ini, bidang sains berkembang pesat dengan pelbagai kemajuan.
Pendekatan beliau mendorong tokoh sains untuk terus melakukan kajian dan mereka telah
mendapat hasil kajian yang tepat. Hal ini menjadi langkah pertama yang mendorong kepada
perkembangan ilmu sains dari pelbagai bidang.
2.0 Latar belakang Galileo Galilei

Galileo Galilei dilahirkan sebagai anak sulung kepada Vincenzio dan Giulia Galilei
pada 15 Februari 1564. Beliau tinggal di bandar Pisa, Itali. Bapa beliau, Vincenzio
merupakan seorang ahli muzik yang dikenali oleh orang ramai. Galileo diberi pendidikan di
rumah oleh bapanya dan beberapa guru peribadi kerana bapa Galileo tidak yakin terhadap
kebanyakkan institusi pendidikan dan tidak mahu menghantar anak sulungnya ke sana.
Seterusnya, beliau terpaksa belajar Universiti Pisa kerana bapanya mendesak Galileo
belajar ilmu perubatan. Namun beliau telah memberhentikan pembelajarannya disebabkan
masalah kewangan. Bagaimanapun, beliau ditawarkan jawatan dalam fakulti universiti itu
pada tahun 1589 dan mengajar matematik. Tidak lama kemudian, beliau berpindah
ke Universiti Padua dan mengajar geometri, mekanik, dan astronomi sehingga tahun 1610.
Semasa itu, beliau memeriksa sains dengan teliti, dan membuat banyak penemuan yang
penting.

Pada tahun 1612, Galileo ke Rom untuk menyertai Accademia dei Lincei dan
mencerap tompok-tompok matahari. Pada tahun yang sama, tentangan-tentangan yang
hebat muncul terhadap teori Copernicus yang disokong oleh Galileo dengan kepercayaan
penduduk tempatan. Selepas dua tahun, Tommaso Caccini mengutuk pendapat Galileo
tentang pergerakan Bumi malah menganggap pendapatnya sebagai ajaran sesat. Bagi
membela diri terhadap tuduhan tersebut, Galileo menuju ke Rom tetapi pada tahun 1616,
Kardinal Roberto Bellarmino sendiri menegur Galileo supaya melepaskan ajaran
Coperniccusme yang sesat dan memujuknya untuk mengikuti ajaran Gereja Katholik.

Pada tahun 1622, Galileo telah menulis sebuah buku yang bertajuk The Assayer
yang diluluskan dan diterbitkan pada tahun berikut. Kemudian pada tahun 1632, Galileo
menerbitkan karyanya yang bertajuk Dialog Mengenai Dua Sistem Dunia Yang Utama di
Florence. Bagaimanapun pada bulan Oktober dalam tahun itu, beliau diarahkan tampil di
hadapan Pejabat Suci di Rom untuk menjatuhkan hukuman dan memaksa Galileo
bersumpah akan meninggalkan fahaman Copernicus yang menyeleweng. Namun beliau
enggan meningalkan kefahaman tersebut. Pada tahun Disember 1633, beliau dibenarkan
beredar ke vilanya di Arcetri.

Pada tahun 1634, Galileo hilang sokongan anaknya yang amat disayangi, Sister
Maria Celeste (1600-1634), yang meninggal dunia. Pada tahun 1638, dengan keadaanya
yang hampir betul-betul buta, Galileo menerbitkan buku terakhirnya, Dua Sains Baru,
di Leiden. Beliau meninggal dunia di Arcetri pada tahun 1642 ketika bersama-sama dengan
muridnya, Vincenzo Viviani.
3.0 Sumbangan Galileo

Sumbangan Galileo Galilei merupakan permulaan awal ke arah era astronomi moden.
Antara sumbangan Galileo Galilei dalam bidang astronomi ialah mencipta teleskop
astronomi yang pertama dan menggunakannya untuk memerhati permukaan bulan, Tompok
matahari, Planet Zuhal (Saturn) dan gelangnya dan Empat bulan yang mengorbit Planet
Musytari (Jupiter).

3.1 Teleskop

Galileo pernah mencipta beberapa alat mekanikal namun ciptaan beliau yang paling
terkenal ialah teleskop. Ramai dalam kalangan kita salah anggap bahawa Galileo
merupakan pengasas teleskop. Galileo membuat pembaharuan dalam teleskop pada tahun
1609, berdasarkan model teleskop yang dihasilkan oleh ialah Lippershey, ahli optik Belanda,
pada tahun 1608. Galileo hanya mendengar samar- samar sahaja tentang peralatan itu
daripada kawannya Sarpi. Sarpi menerangkan bagaimana alat itu dibuat dengan
meletakkan satu kanta di setiap satu hujung sebuah tiub. Dengan kepakarannya, beliau
mampu menciptakan teleskop sendiri. Beliau merupakan orang pertama yang memakainya
untuk memperhatikan langit. Beliau dikenali sebagai bapa astronomi pemerhatian kerana
beliau adalah orang pertama yang memerhati langit dengan teleskop. Beliau merupakan
antara orang yang terbaik yang membuat teleskop sebagus ini. Teleskop ini boleh
memerhatikan fenomena di langit. Alat ini mengunakan pembiasan teleskop mentah.
Teleskop ini juga mempunyai kanta objektif cembung dan kanta mata cekung dalam tiub
yang panjang. Pada 25 Ogos 1609, beliau mendemonstrasikan teleskop pada pembuat
hukum dari Venesia. Selain itu, hasil kerjanya juga menghasilkan hasil lain kerana ada
pedagang-pedagang yang menmanfaatkan teleskopnya untuk keperluan pelayaran.
Pengawasan astronominya pertama kali diterbitkan pada Mac 1610, berjudul Sidereus
Nuncius.Dengan teleskop ini, beliau dapat melihat bulan, menemui empat satelit Musytari,
memerhati supernova, mengesahkan fasa Venus, dan menemui tompok matahari.
penemuan beliau membuktikan sistem Copernicus yang menyatakan bahawa bumi dan
planet-planet lain berputar mengelilingi matahari. Sebelum sistem Copernicus, ia telah
memutuskan bahawa alam semesta adalah geocentric, bermakna matahari berkisar bumi.
 Rajah 1 menunjukkan replica teleskop yang dibina oleh Galileo

Sumber dari http://www.universetoday.com/15763/galileos-telescope/

Rajah 2 menunjukkan lukisan yang dibuat oleh Galileo tentang pembiasaan teleskopnya

Sumber dari http://www.universetoday.com/15763/galileos-telescope/

3.2 Tompok matahari

Tompok matahari merupakan kawasan gelap yang mempunyai bentuk yang tidak
teratur pada permukaan Matahari. Galileo merupakan tokoh Eropah pertama yang melihat
tompok matahari, walaupun Kepler memperhatikan tompok matahari pada tahun 1607,
beliau menganggap bahawa ia adalah transit mercuri. Galileo juga merupakan tokoh
pertama yang memerhati tompok matahari dengan teleskop pada akhir tahun 1610-an.
Penemuan beliau bercanggah dengan teori yang dinyatakan oleh Aristotle. Kewujudan
tompok matahari menunjukkan kesukaran yang lain dengan kesempurnaan yang tidak
berubah langit sebagai dikemukakan dalam ortodoks fizik angkasa Aristotle. Pada tahun
1613, Francesco Sizzi dan Christoph Scheiner mengkaji tentang tompok matahari. Scheiner
yang merupakan ahli matematik berpendapat bahawa tompok matahari sebenarnya satelit
matahari. Pendapat beliau bercanggah dengan penemuan Galileo. Beliau juga menganggap
bahawa tompok matahari tersebut kelihatan tompok hitam kerana ia bergerak mengelilingi
matahari.(pass through sun) Tompok tersebut hanya boleh dilihat pada orbit tertentu.
Christoph Scheiner menyediakan hujah yang kuat terhadap kedua-dua sistem Ptolemy dan
sistem geoheliocentric daripada Tycho Brahe. Satu pertikaian keutamaan dalam penemuan
tompok matahari, dan dalam terjemahan mereka, membawa Galileo untuk persengketaan
yang panjang dan pahit dengan Jesuit Christoph Scheiner. Kedua-kedua pihak membuat
kajian untuk mempertahankan hujahnya.

Rajah 3 menunjukkan Tompok Matahari yang dilihat oleh Galileo Galilei

3.3 Fasa-fasa Zuhrah

Fasa-fasa planet Zuhrah adalah perbezaan pantulan cahaya yang dipantul dan
dapat dilihat pada permukaan planet sama seperti fasa bulan. Galileo memerhatikan fasa-
fasa Zuhrah ini dengan menggunakan teleskopnya pada tahun 1610. Pemerhatian Galileo
menyokong sistem solar yang dikemukakan oleh Copernicus bahawa matahari merupakan
pusat bumi. Dari bulan September 1610, Galileo diperhatikan bahawa Venus dipamerkan
sebagai satu set lengkap fasa yang serupa dengan bulan. Model heliosentrik daripada
sistem solar yang dibangunkan oleh Nicolaus Copernicus meramalkan bahawa semua fasa
akan dapat dilihat sejak orbit Venus sekitar matahari akan menyebabkan hemisfera yang
bercahaya untuk menghadapi Bumi apabila ia adalah berada bertentangan pada sisi
Matahari. Sebaliknya, dalam Ptolemy, model geocentric adalah mustahil bagi mana-mana
orbit planet-plane yangt 'bersilang sfera shell membawa Matahari Secara tradisinya ke orbit.
Zuhrah telah diletakkan sepenuhnya di sebelah berhampiran Matahari, di mana Zuhrah
boleh mempamerkan hanya sebagai sabit dan fasa baru. Zuhrah berada sepenuhnya di
hujung sisi Matahari, di mana Zuhrah boleh mempamerkan hanya fasa gibbous dan penuh.
Selepas pemerhatian Galileo dengan menggunakan teleskop, model Ptolemy telah menjadi
tidak dapat dipertahankan.
3.4 Permukaan bulan

Menurut prinsip Aristotle, Bulan adalah 'sub-lunary sphere' yang ada di langit,
dengan itu, bulan harus sempurna. Setelah memerhati bulan, beliau mendapati permukaan
bulan tidak lancar. Beliau menemui bahawa bulan penuh dengan banyak lembah, kawah
dan gunung. Beliau dikira ketinggian pergunungan dengan mengukur panjang bayang-
bayang mereka dan menggunakan geometri. Sebelum Galileo, Thomas Harriot, seorang ahli
matematik Inggeris dan peneroka telah menggunakan apa yang dia digelar "tiub perspektif"
untuk melihat bulan. Daripada pemerhatiannya, beliau beranggap bahawa hanya "tompok
pelik" yang menyusut dalam bulan sabit.

Disebabkan Galileo mempunyai latihan seni dan pengetahuan chiaroscuro, maka

beliau telah memahami corak cahaya dan bayang-bayang bulan. Walaupun beliau bukan
orang pertama yang memerhatikan bulan melalui teleskop, Galileo adalah orang pertama
yang menyimpulkan punca menyusut tidak sekata sebagai stalemate cahaya dari gunung.
Dalam kajiannya, beliau juga membuat carta topografi dengan menganggarkan ketinggian
pergunungan. Daripada penemuan tersebut, Bulan tidak lagi apa yang telah lama dianggap
sebagai sfera yang sempurna.
3.5 Bulan Musytari

Galileo Galilei membuat penemuan yang menggemparkan dunia dan mengubah

pandangan manusia tentang kedudukan kita di alam semesta. Pada 7 Januari 1610,
selepas matahari terbenam, Galileo memerhatikan planet Musytari, dan melihat
pemandangan yang pelik iaitu dua kecil "bintang" di timur Musytari dan satu lagi di sebelah
barat, semua diatur dalam garis lurus yang dikenali sebagai Ekliptik. Ketiga-tiga bintang
ialah tiga satelit yang mengelilingi Musytari yang bernama Io, Europa dan Callisto. Empat
malam kemudian, beliau menemukan satelit yang keempat iaitu Ganymede. Beliau
menemerhati bahawa keempat-empat bulan-bulan muncul dan lenyap. Beliau telah mengira
pergerakan benda-benda tersebut terhadap Musytari sehingga beliau menyimpulkan
bahawa keempat satelit mengorbit planet.

Pemerhatian beliau terhadap satelit Musytari menyebabkan revolusi hangat dalam

bidang astronomi. Penemuan beliau bercanggah dengan menepati prinsip kosmologi
Aristotle yang menyokong bahawa semua cakerawala perlu mengelilingi Bumi. Ahli-ahli
astronomi pada mulanya enggan mempercayai bahawa Galileo telah menemui perkara
seperti ini. Pemerhatian beliau telah disahkan oleh pemerhatian daripada Christopher
Clavius dan menerima sambutan wira apabila beliau melawat Rom pada 1611. Galileo terus
mematuhi satelit lebih seterusnya lapan belas bulan, dan pada pertengahan 1611, beliau
telah mendapatkan anggaran tepat dalam tempoh bulan-bulan ini mengelilingi Musytari..

Rajah 4 menunjukkan kronologi penemuan bulan Mustyari

Sumber dari http://sbo.colorado.edu/SBO_OLD_SITE/sbo/astroinfo/galileo/galileo.html

3.6 Kajian saintifik

Astronomi moden banyak terhutang budi kepada kajian Galileo. Beliau merupakan
tokoh pertama yang memperkenalkan pendekatan baru terhadap sains. Beliau berjuang
untuk membuka mata dunia bahawa agama tidak sepatutnya cuba menjawab soalan sains.
Padanya tugas ahli teologi adalah terhad kepada bidang teologi sahaja sementara sains
sepatutnya dibiarkan kepada ahli-ahli sains.

3.7 Bima sakti (Milky Way)

Galileo memerhatikan bima sakti merupakan sekumpulan bangsa-bintang dibungkus

begitu padat yang muncul dari bumi kepada awan. Bima sakti mempunyai banyak bintang-
bintang lain yang terlalu jauh boleh dilihat melalui mata kasar. Beliau memerhatikan bintang
double Mizar dalam Ursa Major dalam 1617. Dalam karyanya Starry Messenger, Galileo
melaporkan bahawa bintang muncul sebagai blaze semata-mata cahaya, pada dasarnya ia
tidak berubah dalam penampilan semasa dilihat dengan menggunakan teleskop, dan
dibandingkan bintang tersebut dengan planet-planet, yang teleskop didedahkan sebagai
cakera. Selepas itu, dalam surat-suratnya pada tompok matahari, beliau melaporkan
bahawa teleskop mendedahkan bentuk kedua-dua bintang dan planet untuk menjadi "agak
bulat". Bermula dari saat itu, dia terus melaporkan bahawa teleskop menunjukkan kebulatan
bintang, dan bahawa bintang dilihat melalui teleskop diukur beberapa saat lengkok diameter.

Beliau juga mencipta kaedah untuk mengukur saiz ketara bintang tanpa teleskop.
Seperti yang dinyatakan dalam tulisannya Dialogue Mengenai Dua Sistem Dunia, kaedah
beliau adalah untuk menggantung tali nipis selaras beliau penglihatan kepada bintang dan
mengukur jarak maksimum dari mana ia akan penuh kabur bintang. Dari ukuran beliau jarak
ini sebanyak lebar tali, dia boleh mengira sudut yang dicakupi oleh bintang pada ketika
melihat beliau. Dalam Dialog, beliau melaporkan bahawa dia telah menemui diameter yang
jelas daripada bintang magnitud pertama untuk menjadi tidak lebih daripada 5 saat lengkok,
dan bahawa salah satu magnitud keenam-kira 5/6 saat lengkok. Seperti kebanyakan ahli-
ahli astronomi pada zamannya, Galileo tidak mengiktiraf bahawa saiz jelas bintang yang ia
mengukur adalah palsu, yang disebabkan oleh pembelauan dan penyelewengan atmosfera
(lihat melihat cakera atau cakera Airy), dan tidak mewakili saiz sebenar bintang. Walau
bagaimanapun, nilai-nilai Galileo adalah jauh lebih kecil daripada anggaran sebelumnya
daripada saiz jelas satu bintang terang, seperti yang dibuat oleh Tycho Brahe (lihat
Magnitud) dan membolehkan Galileo untuk menangkis hujah-hujah anti-Copernicus seperti
yang dibuat oleh Tycho bahawa bintang-bintang ini akan mempunyai menjadi bukan
kepalang besar untuk parallaxes tahunan mereka untuk menjadi tidak dapat dikesan. Ahli-
ahli astronomi yang lain seperti Simon Marius Giovanni Battista Riccioli dan Martinus
Hortensius pula membuat pengukuran sama bintang, dan Marius dan Riccioli menyimpulkan
saiz yang lebih kecil tidak mencukupi untuk menjawab kecil Tycho ini hujah.

4.0 Kesimpulan

Galileo Galilei merupakan salah seorang perintis bidang sains yang paling agung di
dunia. Karya-karyanya meliputi mekanik dan gerakan, bunyi, pertuturan serta cahaya, dan
juga sistem alam semesta. Pembaharuan yang dibuat mengenai sistem teleskop, telah
membuat beliau terkenal di seluruh Eropah. Daripada pembaharuan teleskop, beliau
menemui gunung di permukaan bulan, fasa-fasa venus, gelang Zuhal, dan juga satelit
planet Musytari. Galileo sangat menitikberatkan kebenaran, dan berminat u tuk
membuktikan kesalahan serta kepercayaan karut yang terdapat pada masa itu. Beliau
mengkritik pengikut-pengikut Aristotle yang menyatakan bahawa Bumi berada dalam
kedudukan yang tetap dan Matahari mengelilinginya. Sebaliknya, Galileo membuktikan
bahawa Bumilah yang mengelilingi Matahari dengan menemui fasa-fasa venus.
Kelantangnya menentang pihak Gereja mengenai isu ini telah menyebabkan beliau
diperintah untuk dibicarakan oleh Pasitan di Rom dan telah didapati bersalah. Perjuangan
Galileo untuk mencari bukti-bukti saintifik dan menolak kepercayaan yang tidak berasas.
Kerja-kerja saintifiknya telah berjaya mengubah dunia.

5.0 Lampiran
 Gambar 1 menunjukkan muka surat yang diambil dari Sidereus Nuncius

Sumber dari http://www.universetoday.com/15763/galileos-telescope/

Gambar 2 menunjukkan lakaran bintang bima sakti yang diperhati oleh Galileo

Sumber dari http://www.atnf.csiro.au/outreach/education/senior/astrophysics/galileo.html

 Gambar 3 menunjukkan
lakaran pemerhatian bulan

Sumber dari http://galileo.rice.edu/sci/observations/moon.html

Gambar 4 menunjukkan muka depan karya Galileo yang bertajuk Siderevs Nvncivs

Sumber dari http://sbo.colorado.edu/SBO_OLD_SITE/sbo/astroinfo/galileo/galileo.html

Rujukan
Palmieri, P. (2001, Januari 31).Galileo and The discovery of Phase of Venus. 109. Muat
turun pada Februari 5 2017, daripada http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-
iarticle_query?2001JHA....32..109P&defaultprint=YES&page_ind=0&filetype=.pdf

Drake.S (2002, Januari 15). Galileo's First Telescopic Observations. Journal for the
History of Astronomy. 7, Article 1. Muat turun pada Februari 5 2017, daripada
http://articles.adsabs.harvard.edu//full/1976JHA.....7..153D/0000154.000.html

Helden,V,A. (1995). Sunspots. Dimuat turun pada Februari 4, 2017. Diakses dari http://-
galileo.rice.edu/sci/observations/sunspots.html

Greenstein, G. (2013). Understanding the Universe. United States: Edwards Brothers

Hartmann, W.K (1978). Astronomy The Cosmic Journey. United States: Wadsworth
Publishing Compony.

Rothery, D., McBride, N., & Gilmour,L. (2011). An introduction to the Solar System. United
States: Latimer Trend and Company Ltd.

Michael White (1991). Galileo Galilei. United Kingdom: Exley Publications Ltd.