Nazwa kwalifikacji: Projektowanie i programowanie urzdze i systemw mechatronicznych

Oznaczenie kwalifikacji: E.19

Numer zadania: 01

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione

do momentu rozpoczcia egzaminu Miejsce na naklejk
Wypenia zdajcy z numerem PESEL i z kodem
orodka
Numer PESEL zdajcego*
Ukad graficzny CKE 2013

E.19-01-14.05
Czas trwania egzaminu:180 minut

EGZAMIN POTWIERDZAJCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE

Rok 2014
CZ PRAKTYCZNA
Instrukcja dla zdajcego
1. Na pierwszej stronie arkusza egzaminacyjnego wpisz w oznaczonym miejscu swj numer PESEL
i naklej naklejk z numerem PESEL i z kodem orodka.
2. Na KARCIE OCENY w oznaczonym miejscu przyklej naklejk z numerem PESEL oraz wpisz:
swj numer PESEL*,
symbol cyfrowy zawodu,
oznaczenie kwalifikacji,
numer zadania,
numer stanowiska.
3. KART OCENY przeka zespoowi nadzorujcemu cz praktyczn egzaminu.
4. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 9 stron i nie zawiera bdw. Ewentualny brak stron
lub inne usterki zgo przez podniesienie rki przewodniczcemu zespou nadzorujcego cz
praktyczn egzaminu.
5. Zapoznaj si z treci zadania oraz stanowiskiem egzaminacyjnym. Masz na to 10 minut. Czas ten nie
jest wliczany do czasu trwania egzaminu.
6. Czas rozpoczcia i zakoczenia pracy zapisze w widocznym miejscu przewodniczcy zespou
nadzorujcego.
7. Wykonaj samodzielnie zadanie egzaminacyjne. Przestrzegaj zasad bezpieczestwa i organizacji pracy.
8. Jeeli w zadaniu egzaminacyjnym wystpuje polecenie zgo gotowo do oceny przez podniesienie
rki, to zastosuj si do polecenia i poczekaj na decyzj przewodniczcego zespou nadzorujcego.
9. Po zakoczeniu wykonania zadania pozostaw rezultaty oraz arkusz egzaminacyjny na swoim
stanowisku lub w miejscu wskazanym przez przewodniczcego zespou nadzorujcego.
10. Po uzyskaniu zgody zespou nadzorujcego moesz opuci sal/miejsce przeprowadzania egzaminu.

Powodzenia!

* w przypadku braku numeru PESEL seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzajcego tosamo
Zadanie egzaminacyjne
W przedsibiorstwie przetwrczym, elementem cigej linii produkcyjnej jest urzdzenie do sortowania
detali. W celu zwikszenia efektywnoci linii naley zmodernizowa mechanizm sterowniczy urzdzenia
do sortowania poprzez dodanie dodatkowej ptli sterowania prdkoci ruchu przenonikw tamowych.

Twoim zadaniem jest:

1. sporzdzenie w jzyku SFC (Grafcet) algorytmu procesu sortowania aktualnie dziaajcego
urzdzenia,
2. wypenienie tabeli przyporzdkowania,
3. napisanie programu sterujcego urzdzeniem sortujcym, przesanie programu do sterownika,
przetestowanie programu na modelu mechanizmu sterowniczego urzdzenia oraz sformuowanie
wnioskw dotyczce jego poprawnoci,
4. opracowanie schematu blokowego obrazujcego proces decyzyjny zmiany prdkoci ruchu
przenonikw w zmodernizowanym urzdzeniu do sortowania detali.
Zadanie wykonaj na przygotowanym stanowisku egzaminacyjnym wyposaonym w sterownik PLC
i komputer z zainstalowanym oprogramowaniem. Do symulacji stanu przyciskw S1 i S2 oraz czujnikw
B1 i B2 wykorzystaj symulator stanw logicznych, podczony do wej cyfrowych sterownika
(przeczniki sterownicze). Dziaanie silnikw oraz cewek elektrozaworw sygnalizowane jest lampkami
sygnalizacyjnymi oznaczonymi odpowiednio M1, M2, Y1, Y2.
Wykonaj zrzut ekranu napisanego programu.

UWAGA:
Zrzut z ekranu umie w dokumencie edytora tekstu (format A4 o orientacji pionowej). Kad stron
podpisz swoim numerem PESEL.
Plik dokumentu zapisz na pulpicie w folderze, ktrego nazw jest Twj numer PESEL, folder skopiuj do
pamici USB i popro przewodniczcego ZNCP o wydrukowanie pliku.
Arkusz egzaminacyjny wraz dokumentem zawierajcym zrzut z ekranu pozostaw na stanowisku
egzaminacyjnym.

Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 180 minut.

Ocenie podlega bdzie 5 rezultatw:
algorytm procesu technologicznego,
tabela przyporzdkowania,
program sterowniczy, sterujcy aktualnie dziaajcym urzdzeniem sortujcym,
wnioski dotyczce poprawnoci napisanego programu,
schemat blokowy obrazujcy proces decyzyjny zmian prdkoci ruchu przenonikw.

Strona 2 z 9
 Zacznik 1.
Dokumentacja techniczna urzdzenia do sortowania detali
(fragmenty)

Urzdzenie sortujce wczane jest przyciskiem zwiernym S1 (przycisk NO z samoczynnym powrotem)

i wyczane przyciskiem rozwiernym S2 (przycisk NC z samoczynnym powrotem). Pooenie zwrotnicy
urzdzenia sortujcego zmienia si w zalenoci od sygnaw pochodzcych z czujnikw B1 (styk zwierny
NO) i B2 (styk zwierny NO).
Wcinicie przycisku S1 uruchamia urzdzenie do sortowania detali. Wirniki silnikw M1 i M2 zaczynaj
obraca si ze staymi prdkociami. W przypadku wykrycia dowolnego detalu zadziaa czujnik
B2 pojemnociowy. Mechanizm sterowniczy urzdzenia do sortowania ustawia toczysko siownika tak,
aby detale metalowe byy skierowane do pojemnika (toczysko wysunite aktywny dodatkowo czujnik
B1), a detale z tworzywa sztucznego na przenonik tamowy napdzany silnikiem elektrycznym
M2 (toczysko wsunite aktywny tylko czujnik B2).
Po wciniciu przycisku S2 silniki napdzajce przenoniki tamowe wyczaj si, a toczysko siownika
zatrzymuje si w pozycji wsunitej.
Ponowne uruchomienie urzdzenia nastpuje po naciniciu przycisku S1.

Urzdzenie do sortowania detali

Modernizacja urzdzenia do sortowania detali

W celu poprawy jakoci funkcjonowania linii produkcyjnej rozwaana jest koncepcja dodania,
w mechanizmie sterowniczym urzdzenia, ptli sterowania prdkoci obrotow silnikw M1 i M2. Jako
element pomiarowy proponuje si zastosowanie analizatora jakoci funkcjonowania linii produkcyjnej
o jednym wyjciu cyfrowym. (Tabela 1.).

Tabela 1. Wykaz stanw wyjcia analizatora jakoci

A wyjcie analizatora Stan jakoci funkcjonowania linii produkcyjnej
0 Warto wskanika jakoci funkcjonowania linii zmniejszya si
1 Warto wskanika jakoci funkcjonowania linii zwikszya si

Strona 3 z 9
Jak wykazay wstpne badania, jako funkcjonowania linii produkcyjnej zaley, miedzy innymi, od
prdkoci obrotowej silnikw M1 i M2 i jest funkcj z jednym maksimum, ktrego pooenia na osi
odcitych zmienia si w zalenoci od wielu czynnikw traktowanych jako zakcenia (Rys. 1.).

Rys. 1. Warto wskanika jakoci funkcjonowania linii produkcyjnej

w zalenoci od prdkoci tamocigu.
Zadaniem mechanizmu sterowniczego jest taka zmiana prdkoci tamocigu (silnikw M1 i M2), aby
maksymalizowa jako funkcjonowania linii. Naley podkreli, e zmiana pooenia na osi odcitych
maksimum wartoci wskanika jakoci funkcjonowania linii produkcyjnej w stosunku do zmian prdkoci
tamocigu przez mechanizm sterowniczy jest procesem wolnozmiennym.
Wynik analizy funkcjonowania linii produkcyjnej odczytywany jest z wyjcia analizatora jakoci po
aktywacji czujnika B2 przez kady parzysty element umieszczony na przenoniku tamowym.
Do zmiany prdkoci silnikw wykorzystana jest przetwornica czstotliwoci Fal1 (Rys. 2.).
Uruchomienie silnikw M1 I M2 nastpuje poprzez odpowiednie wysterowanie wejcia FWD
przetwornicy.
Uwaga: po kadym zaczeniu silnikw, ich prdko ustawiana jest na 50% maksymalnej wartoci.

Strona 4 z 9
 Rys. 2. Przetwornica czstotliwoci silnika M1 i M2
Wejcie przetwornicy reaguje na zbocze sygnau (Tabela 2.). Zmiana prdkoci silnika M1 i M2 nastpuje
poprzez podanie na wejcia UP lub DN przetwornicy czstotliwoci sygnau wysokiego na czas 0,2 s.

Tabela 2. Wykaz stanw wej przetwornicy czstotliwoci silnikw M1 i M2

WEJ_CIE
FUNKCJA
UP DN FWD
Zmniejszenie prdkoci obrotowej
0 01 1
silnikw
Zwikszenie prdkoci obrotowej
01 0 1
silnikw
0 0 1 Prdko obrotowa bez zmian
x x 10 Zatrzymanie silnikw
x x 01 Uruchomienie silnikw

Mechanizm sterowniczy zmienia prdko silnikw M1 i M2 krokowo co 2% wartoci maksymalnej.

Zadanie polega na opracowaniu, w jzyku schematw blokowych, procesu decyzyjnego (algorytmu)
obejmujcego odczytywanie wyj A analizatora i przetwarzanie na sygnay wejciowe UP i DN falownika
Fal1 w taki sposb, aby maksymalizowa warto wskanika jakoci funkcjonowania linii produkcyjnej.

Strona 5 z 9
Algorytm procesu sortowania

Strona 6 z 9
 Tabela przyporzdkowania

Typ sterownika .

Ilo wej cyfrowych .

Ilo wyj cyfrowych .

Operand Operand
Lp. Opis
absolutny symboliczny
1. S1 Przycisk zwierny NO

2. S2 Przycisk rozwierny NC

3. B1 Czujnik indukcyjny

4. B2 Czujnik pojemnociowy

5. M1 Silnik elektryczny 24V DC

6. M2 Silnik elektryczny 24V DC

7. Y1 Cewka elektrozaworu 24V DC

8. Y2 Cewka elektrozaworu 24V DC

Wnioski dotyczce poprawnoci napisanego programu

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

Strona 7 z 9
Schemat blokowy (algorytm) procesu decyzyjnego zmiany prdkoci silnikw M1 i M2

Strona 8 z 9
 Brudnopis

Strona 9 z 9