Zawd: technik mechatronik Arkusz zawiera informacje

Symbol cyfrowy zawodu: 311[50]

prawnie chronione do
Numer zadania: 4
momentu rozpoczcia
egzaminu

311[50]-04-112
Czas trwania egzaminu: 240 minut

ARKUSZ EGZAMINACYJNY
ETAP PRAKTYCZNY
EGZAMINU POTWIERDZAJCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE
CZERWIEC 2011
Informacje dla zdajcego:
1. Materiay egzaminacyjne obejmuj: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treci zadania
i dokumentacj, zeszyt ze stron tytuow KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KART
OCENY.
2. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 5 stron. Sprawd, czy materiay egzaminacyjne
s czytelne i nie zawieraj bdnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne
usterki w materiaach egzaminacyjnych zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego
etap praktyczny.
3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ:
 wpisz swoj dat urodzenia,
 wpisz swj numer PESEL*.
4. Na KARCIE OCENY:
 wpisz swoj dat urodzenia,
 wpisz swj numer PESEL*,
 wpisz symbol cyfrowy zawodu,
 zamaluj kratk z numerem odpowiadajcym numerowi zadania,
 przyklej naklejk ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie.
5. Zapoznaj si z treci zadania egzaminacyjnego, dokumentacj zaczon do zadania,
stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposaeniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest
wliczany do czasu trwania egzaminu.
6. Po upywie tego czasu przystp do rozwizywania zadania. Rozwizanie obejmuje
opracowanie projektu realizacji prac okrelonych w treci zadania, wykonanie prac
zwizanych z opracowywanym projektem i sporzdzenie dokumentacji z ich wykonania.
7. Zadanie rozwizuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto,
nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeeli nie nale
do pracy, obwied lini i oznacz sowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS
nie bd oceniane.
8. Po rozwizaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij
od strony, na ktrej jest miejsce do zapisania tytuu pracy. Wszystkie materiay, ktre
zaczasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL* w prawym grnym rogu.
9. Na stronie tytuowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczb stron swojej
pracy i liczb sztuk zaczonych materiaw.
10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KART OCENY przeka zespoowi
nadzorujcemu etap praktyczny.
Powodzenia!

* w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzajcego tosamo.
Zadanie egzaminacyjne
W zakadzie produkcyjnym zamontowano lini technologiczn do napeniania butelek
ciecz. W mechanizmie sterowniczym linii zastosowano sterownik PLC. Opis dziaania
mechanizmu zamieszczono w Zaczniku 1.
Na stanowisku egzaminacyjnym znajduje si pyta montaowa z dziaajcym
modelem mechanizmu sterowniczego linii technologicznej do napeniania butelek ciecz.
W zalenoci od wyposaenie stanowiska model moe zawiera zamieszczone w Tabeli 1
rzeczywiste elementy mechanizmu sterowniczego lub zamiast rzeczywistych elementw ich
modele tj. zamiast czujnika pojemnociowego - przycisk sterowniczy zwierny bez
samoczynnego powrotu (bistabilny, normalnie otwarty), zamiast elektrozaworu i stycznika
lampki sygnalizacyjne.
Opracuj projekt realizacji prac zwizanych z montaem, oprogramowaniem
i uruchomieniem mechanizmu sterowniczego linii technologicznej do napeniania butelek
ciecz.
Na podstawie modelu mechanizmu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym
narysuj schemat pocze elementw rzeczywistego mechanizmu tj. przyciskw
sterowniczych, czujnika pojemnociowego, stycznika, elektrozaworu ze sterownikiem PLC.
W KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ uzupenij list przyporzdkowania.
Napisz program sterowniczy w jzyku LD (schemat drabinkowy) lub FBD (schemat
blokw funkcyjnych), zapewniajcy dziaanie mechanizmu zgodnie z opisem. Przelij
program do sterownika PLC, skontroluj poprawno dziaania mechanizmu, wykonujc
prbne uruchomienie modelu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym. Wprowad
ewentualne poprawki do programu.
Sporzd dokumentacj z wykonanych prac.

Projekt realizacji prac powinien zawiera:

1. Tytu pracy egzaminacyjnej zgodny z treci zadania.
2. Zaoenia do projektu realizacji prac wynikajce z treci zadania i zacznika.
3. Wykaz dziaa zwizanych z montaem, oprogramowaniem i uruchomieniem
mechanizmu sterujcego lini technologiczn do napeniania butelek ciecz.
4. Wykaz elementw, narzdzi i sprztu kontrolnopomiarowego potrzebnych do
montau i oprogramowania mechanizmu.
5. Algorytm dziaania mechanizmu w formie listy krokw lub schematu blokowego.

Dokumentacja z wykonanych prac powinna zawiera:

1. Uzupenion list przyporzdkowania oraz schemat pocze elementw
wejciowych i wyjciowych ze sterownikiem PLC.
2. Wnioski dotyczce poprawnoci dziaania programu sterowniczego.
3. Podpisany numerem PESEL jeden zrzut ekranu zawierajcy program zaadowany
do pamici sterownika wraz z komentarzami wyjaniajcymi dziaanie programu
(format A4 o orientacji pionowej).

Strona 2 z 5
UWAGA:
Zrzut z ekranu umie w dokumencie edytora tekstu, plik zapisz na pulpicie w folderze
o nazwie PESEL (PESEL to twj numer pesel). Nastpnie folder skopiuj do pamici USB
i popro przewodniczcego zespou nadzorujcego etap praktyczny o wydrukowanie pliku.

Do wykonania zadania wykorzystaj:

Zacznik 1. Opis dziaania mechanizmu sterujcego lini technologiczn do
napeniania butelek ciecz.

oraz
zamieszczon w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ List przyporzdkowania.

Do wykonania zadania przygotowano stanowisko wyposaone w:

1. Komputer z oprogramowaniem poczony ze sterownikiem PLC,
2. Model mechanizmu sterowniczego skadajcy si z pyty z zamontowanymi
i sprawnymi elementami podczonymi do wej i wyj sterownika PLC,
3. Dokumentacj stanowiskow zawierajc informacje o elementach zastosowanych
w modelu mechanizmu sterowniczego.

Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut.

Strona 3 z 5
 Zacznik 1.
Opis dziaania mechanizmu sterujcego lini technologiczn do napeniania butelek
ciecz.

Rys. 1. Schemat linii technologicznej do napeniania butelek ciecz

Mechanizm sterujcy lini technologiczn do napeniania butelek ciecz zbudowane

jest z zaworu Q1 (Rys. 1), silnika M0, napdzajcego przenonik tamowy, stycznika K0,
lampki kontrolnej H2 oraz przyciskw sterowniczych S0, S1 i czujnika F3. Do sterowania
wykorzystano w mechanizmie sterownik PLC (Tabela 1).
Mechanizm moe znajdowa si w trybie PRACA (automatyczne napenianie
butelek) lub w trybie OCZEKIWANIE (stan gotowoci do pracy). Przejcie do trybu PRACA
nastpuje po wcinicie przycisku S0 (Rys. 1). W tym trybie, jeeli czujnik F3 nie wykrywa
obecnoci butelki pod zbiornikiem z ciecz, z wyjcia sterownika PLC podawane jest
napicie na stycznik K0, co powoduje wczenie silnika M0 i uruchomienie przenonika
tamowego. Wykrycie butelki przez czujnik F3 powoduje zatrzymanie przenonika na czas
5 sekund. W tym czasie nastpuje otwarcie elektrozaworu Q1 i napenianie butelki, co
sygnalizuje zapalenie si lampki H2. Po 5 sekundach, mimo e czujnik F3 w dalszym cigu

Strona 4 z 5
wykrywa butelk pod zbiornikiem z ciecz, nastpuje zamknicie elektrozaworu Q1,
zgaszenie lampki H2 i uruchomienie przenonika tamowego. Kolejne zatrzymanie
przenonika w trybie PRACA jest moliwe dopiero po wykryciu przez czujnik F3 nastpnej
butelki.
Przeczenie mechanizmu do trybu OCZEKIWANIE nastpuje poprzez wcinicie
przycisku S1, co powoduje wyczenie silnika i zatrzymanie przenonika oraz zamknicie
elektrozaworu Q1 i zgaszenie lampki H2. Mechanizm sterowniczy pozostaje w trybie
OCZEKIWANIE do momentu wcinicia przycisku S0.
Tabela 1. Wykaz elementw mechanizmu sterowniczego linii technologicznej do napeniania
butelek ciecz
Lp. Nazwa Oznaczenie Wybrane parametry katalogowe
Napicie zasilania 24V DC
Wejcia cyfrowe min. 3 wejcia 24 V DC
1. Sterownik PLC PLC Wyjcia cyfrowe min. 3 wyjcia 24 V DC
Monta szyna TH 35 lub inny sposb
mocowania do pyty
Przycisk sterowniczy zwierny (normalnie
otwarty NO), Un d 230 V, In = 1,5 A
2. Przycisk sterowniczy S0
Monta szyna TH 35 lub inny sposb
mocowania do pyty
Przycisk sterowniczy rozwierny (normalnie
zamknity NC), Un d 230 V,
3. Przycisk sterowniczy S1 In = 1,5 A
Monta szyna TH 35 lub inny sposb
mocowania do pyty
Napicie zasilania Un = 24 V DC
Prd zasilania In = 15 mA DC
Czujnik Prd obcienia Iobc = 200 mA
4. F3
pojemnociowy Zasig dziaania 15 mm
Temperatura pracy: -10 C +70 C
Styk zwierny (normalnie otwarty NO)
5. Stycznik K0 Cewka o napiciu zasilania 24 V DC
6. Elektrozawr Q1 Cewka o napiciu zasilania 24 V DC
Napicie zasilania 24 V DC
7. Lampka sterownicza H2 Monta szyna TH 35 lub inny sposb
mocowania do pyty

Strona 5 z 5