VLANI NASTAVCI

Potrebno je dimenzionirati i nastaviti tap optereen centrinom vlanom silom iznosa N=70 kN!

N N

A) NASTAVAK VIJCIMA (drvene vezice)

Materijal vijka je N-24. Nosivi spoj s vijcima mora imati najmanje 2 vijka. Najmanji promjer
vijka d=12mm, a najvei 24mm. Izuzetno se doputaju vijci promjera 10 mm kod spajanja tankih
drva a<=6.0cm. Kod uporabe vijaka obavezna je uporaba podlonih ploica prema standardu.
Vijke treba ugraivati u drvo u rupe buene prikladnim alatom (builice) i to manjeg promjera od
promjera vijka za 0.1 do 0.2 mm, a mjesta na kojima vijak izlazi iz drveta proiriti na promjer
vijka.
Za proraun netto presjeka treba raunati s promjerom vijka + 1mm.

N
graa: etinari II klasa tIId = 850
cm 2
vijci: M12

(Srednje drvo)

Vezica (bocno drvo) Vezica (bocno drvo)

12.0

8.0 10.0 8.0

Osnovni presjek:
N 70000 70000 N N
tII = = = = 654 tIId = 850 2
Anetto (12 ( + 1 mm) ) 10 10.7 10 cm 2
cm

Vezice:
1.5 N 1.5 70000 N N
tII = = = 613 tIId = 850 2
Anetto ( )
2 12 1.3 8 cm 2
cm
Nosivost vijaka:

srednje drvo

N1 = d a d
N2 = k d 2

d - doputeni eoni pritisak na drvo (N/cm2)

a - debljina drveta
d - promjer vijka
k - koeficijent (N/cm2)
HRN U.C9.200; tablica 23. str 74.

N 1 = 850 10 1.2 = 10200 N = 10.2 kN

N 2 = 3800 1.2 2 = 5472 N = 5.47 kN

bono drvo dva bona drva!

N 3 = d a d 2 = 550 8 1.2 2 = 10560 N = 10.56 kN

N 4 = k d 2 2 = 2600 1.2 2 2 = 7488 N = 7.49 kN
Mjerodavna nosivost jednog vijka je minimalna vrijednost: Nmin = N2 = 5.47 kN

broj vijaka

N 70
n= = n = 12.8 n = 13 kom.
N min 5.47

skica spoja

Razmaci vijaka prema:

HRN U.C9.200 slika 53. str.74.
M.Gojkovi: Drvene konstrukcije, slika 3.17. str. 168.
 Minimalni razmaci vijaka:
3d = 3*1.2 = 3.6 cm od neoptereenog ruba
5d = 5*1.2 = 6.0 cm meusobno
7d = 7*1.2 = 8.4 cm ili > 10cm - meusobno i od optereenog ruba

>3d
>8d

>5d
5d
>

>3d
>7d >10cm

Napomena (nije predmet ovog zadatka):

Za prijenos sila pod kutom u odnosu na vlakna smanjuju se doputene nosivosti

vijaka dobivene iz tablice 23. HRN U.C9.200 prema izrazu:

kv = (1 / 360)
B) NASTAVAK VIJCIMA (metalne vezice)

N
graa: etinari II klasa tIId = 850
cm 2
vezice: N24 (Fe360)
vijci: M12

Osnovni drveni presjek

Metalna vezica

12.0
h

10.0

Osnovni presjek: (kao u primjeru pod A))

Metalne vezice:

irina vezica:

min h = 3d O
d O = d + 1 mm
min h = 3 13 = 39 mm h = 40 mm

debljina vezica:

N N N
= = dop = 14400 2
Anetto (h dO ) t cm

N 70000
t= = = 0.9 cm t = 10 mm
2 (h dO ) 2 (4 1.3) 14400

dvije vezice!
Nosivost vijaka:

srednje drvo

N 1 = d a d 1.25 = 850 10 1.2 1.25 = 12750 N = 12.75 kN

N 2 = k d 2 1.25 = 3800 1.2 2 1.25 = 6840 N = 6.84 kN

Za spojeve s elinim vezicama nosivost vijaka u drvetu poveava se za 25%!

broj vijaka

N 70
n= = n = 10.2 n = 11 kom.
N min 6.84
C) NASTAVAK TRNOVIMA (drvene vezice)

Materijal trnova je N-24. Nosivi spoj s vijcima mora imati najmanje 4 trna. Najmanji promjer trna
je d=8 mm, a najvei 24mm.
Trnove treba ugraivati u drvo u rupe buene prikladnim alatom (builice) i to manjeg promjera od
promjera trna za 0.2 do 0.5 mm, a mjesta na kojima vijak izlazi iz drveta proiriti na promjer vijka.
Za proraun netto presjeka treba raunati s promjerom trna.
N
graa: etinari II klasa tIId = 850
cm 2
trnovi: 12 mm

Osnovni presjek: (kao u primjeru pod A))

Vezice: (kao u primjeru pod A))

Nosivost trnova:

srednje drvo

N1 = d a d
N2 = k d 2
HRN U.C9.200; tablica 23. str 74.

N 1 = 850 10 1.2 = 10200 N = 10.2 kN

N 2 = 5100 1.2 2 = 7344 N = 7.34 kN

bono drvo dva bona drva!

N 3 = d a d 2 = 550 8 1.2 2 = 10560 N = 10.56 kN

N 4 = k d 2 2 = 3300 1.2 2 2 = 9504 N = 9.50 kN
Mjerodavna je minimalna vrijednost: N = N2 = 7.34 kN

broj trnova

N 70
n= = n = 9.53 n = 10 kom.
N min 7.34

Skica spoja prema:

HRN U.C9.200 slika 53. str.74.
M.Gojkovi: Drvene konstrukcije, slika 3.19. str. 170.

Minimalni razmaci trnova:

3d = 3*1.2 = 3.6 cm od neoptereenog ruba
5d = 5*1.2 = 6.0 cm meusobno u neoptereenom smjeru
5d = 5*12 = 6.0 cm - meusobno u smjeru optereenja
6d = 6*12 = 7.2cm od optereenog ruba
Za trnove promjera d => 20mm razmaci trnova kao za vijke!
D) DRVENI MODANICI

Modanici su spojna sredstva preteno optereena na pritisak i posmik. Razliitih su oblika

(paralelopipedni, ploasti, prstenasti, kruni...) i materijala (drvo, metal, plastine mase).
Prema ugradnji dijelimo ih na one koji se ugrauju u pripremljene utore, i oni koji se utiskuju u
osnovni materijal te kombinirani.
Svi spojevi s modanicima moraju biti zategnuti vijcima osno, osim drvenih paralelopipednih i
cilindrinih koji se priteu izvan presjeka modanika.
Vijci se priteu tako da se eline podlone ploice utisnu u drvo ali ne vie od 1mm.
U spoju se doputaju najvie 4 modanika rasporeena u nizu (osim kod posebno razvijenih
sustava modanika)!
Pri preuzimanju sila koso u odnosu na smjer vlakana, smanjuju se doputeni naponi ovisno o kutu
izmeu pravca vlakna i sile prema izrazu: k = (1 / 360) .

ZADATAK:
Treba proraunati nastavak sa uzdunom vlanom silom S = 130 kN. Spoj izvesti drvenim
modanicima (prema skici u nastavku)!

Graa:
Osnovni materijal: etinari II klasa: tIId = 850 N / cm 2
(Ako imamo 3 modanika u redu tada se vrijednost doputenog eonog pritiska reducira na
cIId = 750 N / cm 2

Modanici: Tvrdo drvo (hrastovina I klasa): cIId = 1200 N / cm 2 IId = 120 N / cm 2

Odnos dimenzija modanika: a / t 5

1 1
Maksimalna dubina zasijecanja: t max = h = 12 = 1.5 cm ; a min 5 t = 5 1.5 = 7.5 cm
8 8
Vlani nastavak izveden drvenim modanicima
Kontrola naprezanja

osnovni presjek:

Anetto = 12*20-2*1.5*20 = 180 cm2

130000
tII = = 722 N / cm 2 < tIId = 850 N / cm 2
180

vezica:

Anetto = 8*20-1.5*20=130 cm2

130000
tII = 1.5 = 750 N / cm 2 < tIId = 850 N / cm 2
2 130
eoni pritisak modanika:

130000
cII = = 722 N / cm 2 < cIId = 750 N / cm 2
6 1.5 20

duljina modanika (iz nosivosti na posmik):

Iz uvjeta da posmino otkazivanje modanika nastupi kada i otkazivanje po kriteriju

eonog pritiska na osnovni materijal (kritinije):

T = a a b = cIId t b
750 t
a= = 6.25 t = 6.25 1.5 = 9.38 cm
120
usvojeno: a=10cm

razmak modanika:

Iz uvjeta da posmino otkazivanje po osnovnom materijalu nastupi kada i otkazivanje

po kriteriju eonog pritiska na osnovni materijal:

T = IId e b = cIId t b
1200 t
e= = 13.33 t = 13.33 1.5 = 20.0 cm
90

dimenzioniranje vijaka:

Iz uvjeta da je maksimalna sila, koja se moe pojaviti na kontaktu drveta osnovnog

materijala s modanikom (eoni pritisak) sila T, mogue je odrediti potrebnu dimenziju
vijka u spoju:
2M = F x
2 T t = F x
2 cIId a b t = d Anett x
2 cIId a b t 2 750 10 20 1.5
Anett = = = 1.875 cm 2
d x

16000 30
Odabrano: vijak M20: Anett = 2.20 cm2