1511 - NCELKL ALANLAR AR-GE DESTEK

PROGRAMI PROJE NER DEERLENDRME

RAPORU (AGY211) HAZIRLAMA KILAVUZU

TBTAK

Ekim 2012
NDEKLER

Sayfa

1. GR 2

2. TEMEL TANIMLAR 4

3. 1511 - NCELKL ALANLAR AR-GE DESTEK PROGRAMI 6

4. FRMA ZYARET ve ZYARET NCES YAPILMASI GEREKENLER 7

5. PROJE NER DEERLENDRME RAPORUNUN (AGY211-01) DOLDURULMASI 8

6. SIKA SORULAN SORULAR 15

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 1
1. GR

Belge Ad: 1511 - NCELKL ALANLAR AR-GE DESTEK PROGRAMI Proje neri
Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu

Srm (Versiyon): 2012-1

Ama ve Kapsam: Teknoloji ve Yenilik Destek Programlar Bakanl (TEYDEB), teknolojinin

toplumsal faydaya dnme srecini hzlandrmak amacyla, zel sektr kurulularmzn
aratrma-teknoloji gelitirme ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacyla kurulmutur.
Bylelikle, kurulularmzn aratrma-teknoloji gelitirme yeteneinin, yenilikilik kltrnn ve
rekabet gcnn arttrlmas hedeflenmektedir. TEYDEB, bahsedilen hedefler dorultusunda,
destek programlar tasarlamakta ve yrtmektedir.

TEYDEB'in yrtt destek programlarndan biri de 1511 - ncelikli Alanlar Ar-Ge Destek
Programdr. Bu klavuz 1511 - ncelikli Alanlar Ar-Ge Destek Program uygulama esaslarnn
ve TBTAK Etik Davran lkelerinin Belirlenmesine likin Esaslarn ilgili maddelerine
dayanlarak hazrlanmtr. TBTAK ynetiminin alaca kararlar klavuzu deitirmeye gerek
kalmadan aynen uygulanr. Bu klavuz belgenin amac, 1511 kodlu destek programna sunulmu
projelerin deerlendirilmesinde grev alacak hakemlerin uymas gereken ilkeleri, etik kurallar,
destek programnda esas alnmas gereken yenilik ve Ar-Ge gibi temel tanmlar dikkate alarak
Proje neri Deerlendirme Raporu(AGY211-01)nun nasl hazrlanacan aklamaktr.

lkeler ve Etik Kurallar:

Proje nerisini deerlendirecek hakemlerin uyaca ilkeler ve etik kurallar aada sralanmtr:

1. Hakem projeleri tarafsz olarak deerlendirir. Firma ile kar atmas veya akmas
olarak alglanabilecek kiisel ilikileri varsa TBTAK' bilgilendirir ve o projenin
deerlendirmesinde grev almaz. kar atmas veya akmas olarak yorumlanabilecek
iliki ve durumlar aada verilmitir:
i. Projenin, kendileriyle, e ve ocuklaryla, anne-baba ve kardeleriyle, halen ya da
son bir yl ierisinde orta olduu veya ynetiminde ve/veya ynetim kurullarnda
yer ald kurulu ve iletmelerle ilikili olmas,
ii. Proje nerisini sunan firmada alyor veya danmanlk yapyor olmak,
iii. Proje nerisini sunan firmann rakibi bir firmada alyor veya danmanlk yapyor
olmak,
iv. Proje hakknda gr bildirmi olmak ve/veya projenin hazrlanmasna herhangi bir
katkda bulunmu olmak,
v. Daha nce yargya intikal eden ihtilaflarn taraflarndan biri (hasm) olmak,
vi. Akraba veya boanm olsalar bile hsm olmak (3. derece dahil kan ba ile ve/veya
ortadan kalkm olsa bile evlilik ba nedeniyle 2. derece dahil shri hsm olmak),

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 2
 vii. Tarafsz davranmay nleyecek derecede olumlu veya olumsuz dnce ya da
nyarg sahibi olmak.

2. Proje bilgileri gizli tutulur. Proje hakknda nc kiilere hibir ekilde bilgi verilmez. Proje
ierii ve projeyle ilgili grmeler hibir ekilde dar tanmaz; ierik ve grmelerin
bakalar tarafndan kullanlma olasl engellenir.

3. Hakem raporundaki grleri gerekelendirir ve gerektiinde TBTAK tarafndan firmalara

yazl olarak bildirilebilecek slupta ifadeler kullanr.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 3
2. TEMEL TANIMLAR

2.1 AR-GE LE LGL TANIMLAR

Ar-Ge: Frascati klavuzunda nsanln bilgi daarcnn artrlmasna ve bu daarcn yeni

uygulamalar tasarlamak zere kullanlmasna ilikin sistematik ve yaratc almalar olarak
tanmlanan Ar-Ge gruba ayrlmtr: 1. Temel Aratrma, 2. Uygulamal Aratrma ve 3.
Deneysel Gelitirme.

Temel Aratrma: Grnrde zel herhangi bir uygulamas veya kullanm bulunmayan ve
ncelikle olgu ve gzlemlenebilir olaylarn temellerine ait yeni bilgiler elde etmek iin yrtlen
deneysel veya teorik almalardr.

Uygulamal Aratrma: Yeni bilgi elde etme amacyla stlenilen zgn bir aratrmadr.
Bununla birlikte, ncelikle belirli bir pratik ama veya hedefe yneliktir.

Deneysel Gelitirme: Aratrma ve/veya pratik deneyimden elde edilen mevcut bilgiden
yararlanarak yeni malzemeler, yeni rnler ya da cihazlar retmeye; yeni sreler, sistemler ve
hizmetler tesis etmeye ya da halen retilmi veya kurulmu olanlar nemli lde gelitirmeye
ynelmi sistemli almadr.

Frascati Klavuzu: OECDnin hazrlad Ar-Ge ve ilgili kavramlarn tanmland klavuzdur.

(Bu klavuza www.tubitak.gov.tr internet adresinden ulalabilir.)

Oslo Klavuzu: OECDnin hazrlad Yenilik ve ilgili kavramlarn tanmland klavuzdur. (Bu
klavuza www.tubitak.gov.tr internet adresinden ulalabilir.)

Frascati Klavuzuna gre Ar-Ge'yi likili Dier Faaliyetlerden Ayrmak:

Ar-Geyi ilgili dier faaliyetlerden ayrabilmek iin gzetilecek temel lt, Ar-Ge'nin ierisinde
grlebilir bir yenilik unsurunun bulunmas ve bilimsel ve/veya teknolojik belirsizliklerin
giderilmesidir (yani bir sorunun zmnn, ilgili alandaki genel bilgiye ve teknik birikime
sahip bir kii asndan grlebilir olmad durumlar).

2.2 YENLK TANIMLARI

1511 kodlu destek programnda OECDnin yaynlad OSLO klavuzundaki yenilik tanmlar
esas alnmaktadr.

Yenilik: Bir fikri, yeni ya da gelitirilmi bir rne (mal ve hizmet) veya bir rnn retiminde
kullanlan yeni ya da gelitirilmi bir ynteme (sre) dntren etkinlii ifade eder. Renk ya
da dekorasyondaki deiiklikler ve benzeri btnyle estetik alana ynelik deiiklikler ile
rnn yapsn, niteliini ya da performansn teknik adan deitirmeyen grnm
farkllklar yenilik tanmna girmez.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 4
2.2.1- 1511 - NCELKL ALANLAR AR-GE DESTEK PROGRAMINDA DESTEK
KAPSAMINA ALINAN YENLK TRLER:

rn Yenilii: Mevcut zelliklerine veya bilinen kullanmna gre yeni ya da nemli derecede
iyiletirilmi bir maln veya hizmetin ortaya konmasdr. rn yenilii, teknik zelliklerde,
bileenlerde ve malzemelerde, rnn ierdii yazlmda, kullanc dostluunda veya dier
ilevsel zelliklerde nemli derecede iyiletirmeleri ierir.

rn yenilii snflar:
i. lke veya dnya leinde yeni bir platform (kendisinden yeni modellerin tretilebilecei
temel bir rn),
ii. lke iin yeni bir rn,
iii. Dnya iin yeni bir rn.

Not: arda zel bir durum tanmlanmadka firma leindeki yenilikler bu destek
programnda desteklenmeyecektir.

Sre Yenilii: Yeni veya nemli derecede iyiletirilmi bir retim veya teslimat ynteminin
hayata geirilmesidir; tekniklerde, tehizatta ve/veya yazlmlarda nemli deiiklikleri ierir.

Sre yenilii snflar:

i. Maliyet drc veya standart/kalite ykseltici sonular elde etmek amacyla yeni
teknikler gelitirmek,
ii. retimle ilgili yeni bir yntem veya teknoloji gelitirmek.

Not: arda zel bir durum tanmlanmadka firma leindeki yenilikler bu destek
programnda desteklenemeyecektir.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 5
3. 1511 - NCELKL ALANLAR AR-GE DESTEK PROGRAMI

1 Nisan 2012 tarihinde yrrle giren 1511 - TBTAK ncelikli Alanlar Aratrma Teknoloji
Gelitirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Program kapsamnda; belirlenen ncelikli alanlarda
hedef ve ihtiya odakl, izlenebilir sonular olan projelerin desteklenmesi amalanmaktadr.
Program kapsamnda salanacak destein teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artrlmasnda,
mevcut yeteneklerin farkl alanlarda da deerlendirilmesinde ve zgn teknolojilerin
gelitirilmesinde ivme kazandrc ve ynlendirici bir etken olmas hedeflenmektedir.

1511 program, TBTAK zel sektr Ar-Ge destek programlarna nemli yenilikler
getirmektedir.

arya ilikin bilgiler ar duyurusunda belirtilecektir,

Proje bavurular; proje n bavurusu ve proje neri bavurusu eklinde 2 aamada
alnacaktr,
Kabul edilen btenin %10u kadar tutar genel gider demesi olarak destek kapsamna
ilave edilecektir,
Daha yksek maa limitleri uygulanacaktr,
Destek oran her dnem iin sabit olup byk lekli kurulular iin %60, KOBler iin
%75 olarak uygulanacaktr,
Yurt iinde yaplmas hibir ekilde mmkn olmayan projeye zel testler vb. hizmet
alm giderleri, yrtme komitesi onayyla %20 snrlama uygulamasnn dnda
kalabilecektir,
Birden fazla transfer demesi (n deme) verilebilecektir.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 6
 4. FRMA ZYARET ve ZYARET NCES YAPILMASI GEREKENLER

1. Hakem, proje nerisini inceledikten sonra projeyi salkl olarak deerlendirebilmek iin
ihtiya duyduu bilgileri firmadan talep eder.
2. Firmann faaliyet alanlar ve rnleri (Firmann web sitesi, TEYDEB-PRODSde benzer
projeler vb.) aratrlr.
3. Firma ve hakem uygun bir ziyaret tarihi belirler.
4. Hakemin firmay (ya da projenin yrtlecei yeri) ziyaret etmesi zorunludur.
5. Ortak projelerde tm ortak kurulular ziyaret edilir.
6. ok hakemli projelerde hakemler firmay farkl tarihlerde ziyaret eder.
7. Hakemler firma ziyaretleri srasnda yanlarnda nc ahs bulundurmaz.
8. Hakem proje ieriine (sre, i paketleri, giderler) mdahale etmemeye ve firmadan
herhangi bir deiiklik ya da revizyon talep etmeden, proje nerisini sunulduu haliyle
deerlendirmeye zen gsterir. Varsa, revizyon ve deiiklik nerileri deerlendirme
raporunun ilgili alanlarnda yaplr. Ayrca, hakem projeye katk salayacan dnd
nerilerini ziyareti srasnda firmaya aktarabilir.
9. Firma, eitli gerekeler belirterek (rnein: i younluu, bakm onarm iin fabrikann
kapanmas, toplu izin uygulamas vb), ziyaretin hakem raporunu geciktirecek bir tarihte
yaplmasn talep ederse, firmadan bu talebi e-posta ile TEYDEB'e (proje teknik
sorumlusuna) bildirmesi istenir. TEYDEB gerekli dzenlemeyi yapar.
10. Hakem etik kurallara uyar.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 7
5. PROJE NER DEERLENDRME RAPORUNUN (AGY211-01) DOLDURULMASI

1511 Program 2. aamal bir sreci iermektedir. Bu programda projeler ncelikle, 1-arya
Uyumluluk, 2-Ar-Ge ierii/Deeri ve Yeniliki Yn ve 3-Teknoekonomik Analiz ve Yaplabilirlik
kriterlerinin projelere ait n deerlendirme belgeleri ile yapld Panel Deerlendirmesi ne tabii
tutulmaktadr. Bu deerlendirmede yeterli grlen projeler proje nerisi /AGY111) hazrlamaya
davet edilmektedir. Bunun yannda kurulu isterse proje ieriini gelitirilerek II aamaya proje
nerisi sunabilmektedir. Proje nerileri 1501,ve 1507 programlarnda yapld gibi hakem
yerinde ziyareti ve deerlendirmesi yaplarak Teknoloji Grup Komitesi tarafndan
deerlendirilmektedir. Burada Komite nihai karar verici deildir. Komitenin rol projeye ilikin
deerlendirmesini puanlama yapmak ve destek kapsam oluturmak eklinde belirlenmitir. Bu
nedenle raporlamada teknik gerekelere dayal mmkn olduu kadar ltler kullanlarak
glendirilmi ifadeler ile projeyi irdelemeniz ve deerlendirmeniz beklenmektedir. Projenin
destek kapsamn oluturmak iin gider kalemlerini detayl olarak deerlendiriniz.

Bu programda da projeleri 1501 Sanayi Ar-Ge Destek Programnda kullanlan mekanizma ile
benzer bir mekanizma kullanlarak deerlendirilmektedir. Proje nerileri fade Balantl
Derecelendirme lei yntemi kullanlarak, aada belirtilen boyuta gre
deerlendirilmektedir:

I. Boyut: Endstriyel Ar-Ge erii, Teknoloji Dzeyi, Yeniliki Yn

II. Boyut: Proje Plannn ve Kurulu Altyapsnn Proje in Uygunluu
III. Boyut: Proje ktlarnn Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanma Dnebilirlii

Her bir boyut iin OK Y, Y veya Y DEL/YETERSZ dereceleri kullanlmakta ve her

bir derecenin altnda ynlendirme amal kriterler yer almaktadr. rnek olarak ekil 2de I.
Boyut iin OK Y derecesinin altndaki kriterler gsterilmitir.

ekil 2. I. Boyut iin OK Y derecesi altnda yer alan ynlendirici kriterler - rnek

Hakem her boyut iin, OK Y, Y veya Y DEL/YETERSZ dereceleri altndaki

kriterlerden uygun bulduklarn iaretler (htiya duyduu takdirde yeni kriterler de ekleyebilir).
Daha sonra OK Y, Y veya Y DEL/YETERSZ derecelerinden birini iaretler.

OK Y", "Y" ya da "Y DEL/YETERSZ dereceleri altnda sunulan kriterler TBTAKn

nemli grd genel unsurlardr. Baz kriterler hakemin nihai kararn dorudan etkileyebilir
veya iaretlenen dier kriterleri etkisiz klabilir. rnein ok sayda olumlu kriter iaretlenmesine
ramen Proje ktsnn, teknolojik yaplabilme, kullanlabilme veya endstriyel uygulamaya

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 8
dnme olasl yoktur. kriteri, ilgili boyut iin olumsuz ("Y DEL/YETERSZ) sonuca
ulalmasna sebep olur.

En ok iaretlenen kriter saysna gre kanaat oluturulmas zorunlu deildir. Hakem, nihai
grn yanstan dereceyi iaretlemeli ve gerekesini mutlaka somut bir bilgiye, veriye veya
aratrmasna dayandrarak vermelidir.

Farkl teknolojik alanlarda uzmanlk gerektiren "disiplinler aras" projeler deerlendirilirken,

hakemlerin zellikle kendi uzmanlk alanlarna giren unsurlar ele almas beklenmektedir.
Hakemin, varsa proje konusundaki zel almalar, deneyimi ve birikimi hakknda ok ksa bilgi
vermesi uygun olacaktr.

5.1- HAKEM RAPORUNUN BLMLER

5.1.1- PROJE BLGLER

Hakemin firmay ziyaret ettii tarih ve TBTAKn hakemlik cretini yatraca banka hesap
numaras (IBAN (International Bank Account Number)) bu blmde verilir.

5.1.2 I. BOYUT: PROJENN ENDSTRYEL AR-GE ER, TEKNOLOJ DZEY VE

YENLK YN

Bu boyutta zetle, projenin yeniliki ynleri, Ar-Ge ierii, projenin firmann teknik bilgisine,
becerisine ve Ar-Ge kabiliyetine ne gibi katk salayaca sorgulanmaktadr. Sorgulanan bir
dier konu ise firmann projedeki Ar-Ge almalarnda etkin bir rol alp almaddr. Bu blmle
ilgili deerlendirmelerde bu klavuzda verilen Ar-Ge ile ilgili temel tanmlar (Temel Aratrma,
Uygulamal Aratrma, Deneysel Gelitirme ve Ar-Ge'yi likili Dier Faaliyetlerden Ayrmak)
esas alnmaldr.

Hakemin, ilgili aklama blmnde iaretledii kriterlerin gerekelerini belirtmesi

beklenmektedir. Bu husus, hakemin Y DEL/YETERSZ derecesi altndaki kriterlerden bir
veya daha fazlasn iaretlemesine ramen, Y ya da OK Y derecesini semesi halinde,
daha da nem kazanmaktadr.

Projenin yeniliki ynleri deerlendirilirken firmann beyanlar deil, kiisel bilgi ve aratrmalara
dayanan grler dile getirilmelidir. Yenilikle ilgili deerlendirmelerde bu klavuzda verilen
tanmlar esas alnmaldr.

5.1.3- II. BOYUT: PROJE PLANININ VE KURULU ALTYAPISININ PROJE N

UYGUNLUU

Bu boyutta daha ok, projenin nasl planlad, plann yeterlilii, firmann teknik becerisi ve bilgi
birikiminin projeyi gerekletirmek iin yeterlilii ve projedeki faaliyetlerin izlenmesinin mmkn
olup olmad sorgulanr.

Hakem, proje yrtcs bata olmak zere zellikle lisans ve zeri renim derecesine sahip
personelin projeye hakimiyetini; proje ekibinin uzmanlk alannn projedeki Ar-Ge faaliyetlerinin
ne kadarn kapsadn; varsa danmanlklarn tamamlaycln, projeyle ilikisini ve
uygunluunu, zellikle irdeler.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 9
Hakem tm deerlendirmelerinin neticesinde II. Boyut iin genel grn ifade eden bir not
(OK Y, Y veya Y DEL/YETERSZ) verir ve bu notu verme gerekelerini aklar. Bu
aamada Y DEL/YETERSZ blm bata olmak zere, blmlerden yaplan iaretlemelerin
temel gerekelerinin aklanmas nem arz etmektedir.

rnek: Y DEL/YETERSZ blmnde yer alan "Proje ekibi proje nerisinin ierdii teknolojik
alanda sistematik bir Ar-Ge almas yrtlebilmesi iin yeterli deildir." kriteri iaretlendiyse,
Ar-Ge unsuru olan konuda uzman bir personel bulunmad gibi ne mevcut personel iin eitim
alnmakta ne de bir kurumla i birlii yaplmaktadr" eklinde bir gereke verilebilir.

5.1.4- III. BOYUT: PROJE IKTILARININ EKONOMK YARARA VE ULUSAL KAZANIMA

DNEBLRL

1511 kodlu program kapsamnda desteklenecek projeler ile en az lke leinde yenilik
arzeden, ekonomik yarara dnebilecek bir kt (rn veya sre) hedeflemesi
gerekmektedir.

Bu blmde, proje ktsnn ekonomik yarara ve ulusal kazanma dnebilirlii; varsa

projedeki ibirliklerinin salayaca etkileim ve oluturaca etkiler; projenin sosyo-kltrel
hayata etkisi, blgeleraras gelimilik fark, istihdam gibi konularda iyiletirme salama
potansiyeli, bilimsel ve teknolojik bilgi birikimini btnleyici etkisi, evreye duyarlln vb.
konular dikkate alnarak deerlendirme yaplr. Proje ktsnn ticarilemesine ynelik somut
hedeflerin/planlamalarn olup olmad zellikle sorgulanr; ekonomik kazanmla ilgili ngrlerin
herhangi bir analize dayanp dayanmad irdelenir.

5.1.5. PROJENN ARI KONUSUNA VE KAPSAMINA UYGUNLUUNUN

DEERLENDRLMES
1511 Destek programnda projeler iki aamal olarak deerlendirilmektedir. Projeler panel
aamas olarak ifade edilen n deerlendirme aamasnda 1-ar Konu ve Kapsamna
Uygunluk, 2-Ar-Ge erii, 3_teknoekonomik Analiz ve yaplabilirlik ynlerinden irdelenmektedir.
Bu balklardaki irdelemenin orijinal proje metni zerinde yerinde ziyaret ile teyit edilmesi nemli
grlmektedir. Bu nedenle bu blmde projeyi arya uyumluluk ynnden 0-5 arasnda
notlandrnz. Notlandrmay ar metnini, n deerlendirme karar yazsn ve sunulan proje
nerisini birlikte deerlendirerek yapnz. Ayrca proje n deerlendirmesinde sunulan proje ile
nihai proje nerisi arasndaki farklar deerlendiriniz. Hakeme panel tarafndan zel bir not
sorulmusa ilgili blmde deerlendiriniz.

5.1.6- ORTAK PROJE BAVURULARI N LAVE DEERLENDRMELER

ki ya da daha fazla kurulu tarafndan yrtlecek projeler Ortak Proje" olarak

isimlendirilmektedir.

Hakem, ortak projelerde: ortaklar aras yetki ve sorumluluklarn tanmn; projedeki i

paylamn, proje liderliinin aka belirlenmi olmasn; fikri ve snai mlkiyet haklarnn

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 10
paylamn ve ortaklarn birbirlerini tamamlaycln irdeler. Ortak projelerde tm ortak
kurulular ziyaret edilir.

5.1.7- PROJENN GENEL DEERLENDRMES

Desteklenmesi durumunda, projenin destek kapsam bu blmdeki grler dikkate alnarak

oluturulmaktadr. Bu nedenle hakemin gider kalemlerine ilikin gerekeli grler vermesi ve
miktarn fazla bulduu kalemler varsa somut (rakamsal) neriler yapmas gerekmektedir.
Aada gider kalemlerinin deerlendirmesine ynelik aklamalar ve baz tanmlar verilmitir.

5.1.7.1. Malzeme, Alet/Tehizat ve Oransal Destek Kavramlar

5.1.7.1.1- Malzeme ve Alet/tehizat kavramlar:

Destek programlarna ait Uygulama Esaslarnda, Alet/tehizat (M013 formu) ve Malzeme (M016
formu) kavramlar szlk anlamlarndan farkl kullanlmaktadr.

Firmalar zaman zaman M013 ve M016 formu ayrmn hatal yapabilmektedir.

5.1.7.1.2- Alet/Tehizat Tanm

Hazr olarak alnacak ve proje ktsnn bir paras olmayacak, alet, tehizat, yazlm ve
yayn almlar M013 formunda verilir. rnek: Bilgisayar destekli tasarm almalarnda
kullanlan bir bilgisayar iin LCD ekran.

5.1.7.1.3- Malzeme Tanm

Prototip veya deneme retimi iin kullanlacak olan veya gelitirilecek rnn/sistemin bir
paras olacak her trl malzeme ve tehizat bu formda listelenir. rnek: kts Bilgisayar
Denetimli Tala malat Tezgah olan bir projede, tezgahn kumanda panelinde kullanlacak LCD
ekran.

Yukardaki rneklerden de grlecei zere bir cisim bir projede "malzeme" tanmna girerken
baka bir projede "alet/tehizat" tanmna girebilmektedir.

5.1.7.1.4- Oransal Destek Uygulamas

1. Bu kapsamda belirtilen proje harcamalar, szlemede belirtilen destek sresi ile orantl
olarak desteklemeye esas harcama tutar kapsamna alnr. Bu uygulamada belirtilen proje
sresi proje szlemesinde belirtilen proje sresidir. Destekleme srecinde proje sresinin
deimesi bu orann hesaplanmasnda dikkate alnmaz.

2. Proje iin alnmas veya yaptrlmas zorunlu olan alet, tehizat, kalp gibi almlarn (bilgisayar
ve yazlm hari) seri retimde de kullanlacak olmas durumunda, ilgili giderler proje sresiyle
orantl olarak aylk % 2 oran ile destek kapsamna alnr. Bu maliyete ynelik harcamalarn
desteklemeye esas harcama tutarlarmaliyet x proje sresi(ay) x % 2 eklinde belirlenir. proje
sresi (ay) x % 2 arpmndan bulunacak orann alt snr% 40dr. Ancak alnmas, yaplmas
veya yaptrlmas zorunlu olan ve proje faaliyetleri iin kullanldktan sonra, zerinde nemli bir
deiiklik yaplmakszn faydal mrnn byk bir blm rutin retim faaliyetlerinde
kullanlacak olan bileenlere ait giderler iin oransal destek alt snr komite kararyla %25e
indirilebilir.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 11
3. Test, analiz ve lm cihazlar gibi arlkl olarak firmann Ar-Ge altyapsnn parasn
oluturan almlar, maliyetinin tamam zerinden dnemsel destek oran ile desteklenir. Ancak
test, analiz ve lm cihazlar gibi almlar proje faaliyetleri sonrasnda Ar-Geden ok retim
faaliyetlerine tahsis edilecek ise proje sresi ile orantl olarak gider kabul edilir.

4. Proje konusunu tekil eden tasarm, tasarm uygulama, gelitirme faaliyetleri sonucu elde
edilecek prototip rnler projenin desteklenmesine esas unsurlar olduu iin, daha sonra firma
bnyesinde retimde kullanlacak veya ticariletirilecek olsa da bunlara girdi oluturacak
malzeme, modl, sistem ve hizmet almlar maliyet bedellerinin tamam zerinden dnemsel
destek oran ile desteklenir.

5. Yukardaki ikinci fkra kapsamna girmeyen alet/tehizatn firmann dier Ar-Ge faaliyetlerinde
kullanlaca durumlarda oransal destek uygulanmaz; bu alet/tehizat, proje iin gereklilii
deerlendirilerek, dorudan destek kapsamna alnr.

Hakemin, alet/tehizat almlarnn proje iin gerekli olup olmadn deerlendirmesi yansra, bu
almlarn proje tamamlandktan sonra ne amala kullanlacan da irdelemesi gerekir. En
nemli nokta, alet/tehizatn proje sonras arlkl olarak Ar-Ge ile ilikili faaliyetlerde mi yoksa
seri retim amal m kullanlacadr. Aada eitli rnekler verilmitir:

Oransal Destek Uygulamasna Giren ve Girmeyen Durumlara rnekler:

1. Prototip rn retmekte kullanlacak kalp proje sonras seri retimde de
kullanlacaksa, kalp gideri oransal olarak destek kapsamna alnr.
lgili kalbn malzemesi alnarak hizmet alm ile yaptrlyorsa, bu durumda malzeme ve
hizmet almlar oransal olarak destek kapsamna alnr.
2. lgili kalp projenin kts ise, malzeme giderleri dorudan destek kapsamna alnr.
3. Kalp, yalnzca prototip rnleri retmekte kullanlacak nitelikteyse, daha sonra
zelliklerini kaybedecekse (rnein sl ilem yaplm uzun mrl elik kalp yerine ksa
mrl alminyum kalp) dorudan destek kapsamna alnr.

Otomasyon teknolojilerinin veya yntemlerinin kullanld sre gelitirme projelerinde, proje

zelinde yaplacak deerlendirmenin gerektirdii farkllklarla birlikte, destek kapsamnn
oluturulmasnda aadaki yaklam esas alnr:
i. Gelitirilen srecin denenmesi amacyla, asgari miktarda malzeme giderleri ile test
yazlm ve donanm destek kapsamna alnr.
ii. Gelitirilen sre iinde yer alan alet, tehizat veya sistemlerin tasarm ve gelitirme
faaliyetlerinin kurulu bnyesinde yaplmas durumunda bu giderler destek
kapsamna alnr.

5.1.7.2. Giderlerin Uygunluunun Deerlendirilmesi

5.1.7.2.1- Personel Giderlerinin Uygunluu (M011 Formu):

Hakem, deerlendirmelerinde personelin aylk maliyetini (maa tutarn) dikkate almaz.
Adam/ay oranlarnn ve toplam adam-ay miktarlarnn ne kadar tutarl ve gereki olduunu ve

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 12
personelin yaplacak ilerle uyumunu deerlendirir. Adam/ay oranlar incelenirken kiilerin
firmadaki mevcut i yk ve projeye ne kadar zaman ayrabilecei de gz nne alnmaldr.

Firmann nerdii rakamlarn tahmini olduu unutulmamal ve zel durumlar hari, toplam
adam-ay miktarn ok az etkileyen tutarszlklar dikkate alnmamaldr. Hakem fazla bulduu
adam/ay oranlar veya miktarlar iin rakamsal neriler yapmaldr. Projede personelin nitelii ve
nicelii, yaplacak almalarla eletirilerek, her bir kii iin adam-ay oran, "i paketleri" adam-
ay deeri ve buradan hareketle proje toplam iin "toplam adam-ay deeri" nerilir.

5.1.7.2.2- Seyahat Giderlerinin Uygunluu (M012 Formu):

Hakem, ngrlen seyahatlerin projenin aksamadan yrtlmesi iin gerekli mi ve Ar-Ge
almalaryla ilikili mi olduunu inceler. Uygulama esaslar gerei, seyahat gideri kapsamnda
(M012 formu), yalnzca ehirleraras ve uluslararas "ekonomi snf ulam gideri"
desteklendiinden, tutarlarn gerekiliinin irdelenmesi gerekli deildir.

5.1.7.2.3- Alet/Tehizat/Yazlm/Yayn Almlarnn Uygunluu (M013 Formu):

Bu blmde hakem proje nerisinde verilen alet, tehizat yazlm ve yayn (ATYY) almlarnn
projede ne amala kullanlacan, bu almlarnn projenin aksamadan yrtlmesi iin
zorunlu/gerekli olup olmadn irdeler.

Desteklenmesi uygun bulunan almlar, proje tamamlandktan sonra arlkl olarak Ar-Ge
almalarnda kullanlacak ise DORUDAN, seri retimde veya seri retimin rutin
analizlerinde kullanlacak ise ORANSAL olarak destek kapsamna alnr. Bu kararn
verilebilmesi iin hakem, bu almlarn nerede ve nasl kullanlaca hakknda da bilgi vermelidir.

5.1.7.2.4- Ar-Ge ve Test Kurulularna Yaptrlan lerin Uygunluu (M014 Formu):

Hakem bu blmde, Ar-Ge ve test kurulularna yaptrlan ilerin ierii hakknda ksaca bilgi
verir; nerilen almlarn proje iin gerekliliini ve uygunluunu deerlendirir.
Hakem, kiisel tecrbeleri nda, "ngrlen tutarlarn piyasa koullarna uymadn"
dnyorsa, gerekeleriyle birlikte aklama yapar.

5.1.7.2.5- Hizmet Almlarnn Uygunluu (M015 Formu):

Hakem bu blmde Hizmet Almlarnn Uygunluu ve ierii hakknda ksaca bilgi verir. Hakem,
kiisel tecrbeleri nda, "ngrlen tutarlarn piyasa koullarna uymadn" dnyorsa
gerekeleriyle birlikte aklama yapar.

Alet/tehizat tanmna giren ancak hizmet almyla yaptrldndan M015 formunda tanmlanan
giderler varsa, hakem bu almlar hakknda bilgi verir ve bunlarn proje tamamlandktan sonra
arlkl olarak Ar-Ge mi yoksa seri retimde mi kullanlacan aklar.

rnein: Prototip retiminde kullanlacak kalplar hizmet alm ile yaptrlacaksa, ilgili giderin
M015 Hizmet Almlar formunda verilmesi doaldr. Sz konusu kalplar seri retim iin
kullanlabilir ise, ilgili hizmet alm mevzuat gerei oransal olarak destek kapsamna alnr.
Dolaysyla benzer durumlarda hakemin ilgili almn ieriini aklamas ve oransal destek
kapsamna girip girmeyeceini mutlaka deerlendirmesi gerekmektedir.

Projedeki ana Ar-Ge faaliyetlerinin Trkiyede gerekletirilmesi kouluyla, proje iin zorunlu
ve tamamlayc nitelikteki yurt d danmanlk ve hizmet almlar, destek kapsamna giren

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 13
toplam tutarn %20sine kadar desteklenebilmektedir Ancak bu almn %20sini amay
gerektirecek kritik neme haiz bir alm durumu szkonusu ise bunu irdeleyerek bu alm oran
esnetilebilmektedir. %20yi aan almlar durumunda ltfen bu erevede detayl irdeleme ve
teknik sebeplere dayal gerekeli aklama yapnz.

5.1.7.2.6- Malzeme almlarnn Uygunluu (M016 Formu):

Bu blmde nerilen almlarn cins ve miktar bakmndan proje iin gereklilii ve uygunluu
deerlendirilir. zellikle greceli yksek tutarl almlarn ierii hakknda mutlaka bilgi
verilmelidir.

Hakem, kiisel tecrbeleri nda, "ngrlen tutarlarn piyasa koullarna uymadn"

dnyorsa gerekeleriyle birlikte aklama yapmaldr.

Alet/tehizat tanmna giren fakat szlk anlam nedeniyle malzeme tanmna girdii
dnlerek M016 formunda verilen giderler varsa, hakem bu giderler hakknda bilgi verir ve
bunlarn proje tamamlandktan sonra arlkl olarak Ar-Ge mi, yoksa seri retim amal m
kullanlacan (oransal destek uygulamasna girip girmeyeceini) aklar.

rnein: Prototip retiminde kullanlacak kalplarn malzemeleri M016 formunda verilmi ise ve
sz konusu kalplar seri retim iin kullanlabilir nitelikte ise, ilgili malzemeler mevzuat gerei
oransal olarak destek kapsamna alnr. Dolaysyla benzer durumlarda, hakemin ilgili almn
ieriini aklamas ve oransal destek kapsamna girip girmeyeceini mutlaka deerlendirmesi
gerekmektedir.
NOT: Yukarda verilen rnekte projenin kts kalp ise (yani: proje kalp gelitirmeyle ilgili bir
Ar-Ge projesi ise), bu durumda kalplar malzeme tanmna girdiinden dorudan destek
kapsamna alnr.

5.1.8- PROJENN AR-GE NTELNN YLETRLMESNE YNELK NERLER

Hakem, projenin Ar-Ge niteliinin iyiletirilmesine, bilimsel ve teknolojik boyutunun
derinletirilmesine ve projenin uygulama etkinliinin artrlmasna ynelik nerilerini ziyareti
srasnda firmaya iletebilir. Ayrca bunlardan nemli ve takip edilmesini gerekli bulduklarn
raporunda ksaca ifade eder.

5.1.9- ZEL NOTLAR

Projenin daha salkl deerlendirilebilmesi ve/ya desteklenmesi halinde destek kararnn
oluturulabilmesi amacyla hakeme zel notlar iletilebilmektedir. zel notlarda dile getirilen
konular, genellikle: proje metninde firmann tam olarak aklamad; uygulama esaslar
asndan netletirilmesi gereken; benzer ve/ya ilikili projelerin deerlendirilmesi srasnda ilgili
Yrtme Komitesinin zerinde durduu ve/ya tartt ya da tartlaca tahmin edilen
konularla ilgilidir. Hakem zel notlar ak ve net cevaplamaya zen gstermeli ve varsa
gerekesini aklamaldr.

5.1.10- EK GR
htiya duyulmas halinde, raporu TBTAK'a ulatktan sonra hakemden ek gr
istenebilmektedir. Ek gr, yukarda aklanan "zel Notlara" benzer ekilde ele alnmaldr.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 14
6. SIKA SORULAN SORULAR:

a. cret ve demeler: cretlendirmeyle ilgili bilgi www.teydeb.tubitak.gov.tr adresinde

HAKEM ZLEYC BLG SET bal altnda yer almaktadr. Hakemlik creti ile ilgili ilemler,
slak imzal hakem raporu ve hakemlik szlemesi TBTAKa ulanca balatlr. (NOT: E-imza
kullanldysa, e-imzal belgelerin gnderilmesi dikkate alnr. E-imza kullanlmsa ve seyahat
gideri beyan edilecekse, gidere ilikin belge TBTAK'a gnderilmelidir.)

b. Hakem raporunun gnderilmesi: Hakem raporu eteydeb.tubitak.gov.tr adresinden

doldurulup online gnderilir. Elektronik imza kullanlmyorsa ayrca hakem raporu ktsnn ve
bu ktyla birlikte sistemin otomatik olarak retecei Hakemlik Szlemesinin slak imzal olarak
TBTAKa gnderilmesi gerekmektedir.
Eer ilk defa hakemlik yaplyorsa sisteme giri ARBIS kullanc ad ve parolasyla yaplr. Daha
sonra sistem kiiyi ynlendirir, kullanc ad olarak TC kimlik numaras ve belirleyeceiniz parola
ile sistem kullanlr.
Hakem atamalar ve hakemlerle iletiimde ARBIS kaytlar esas alndndan bilgilerin gncel
tutulmas nem arz etmektedir. ARBISe eriim iin arbis.tubitak.gov.tr adresi kullanlr.

c. Son gnderme tarihi ve gecikmeler: Bu programda projeler e zamanl grleceinden

mutlaka belirlenen sre iinde gnderilmelidir. Hakem raporlarnn gecikme sreleri sistemde
kayt altnda tutulmaktadr. Hakem, raporunu belirtilen tarihe kadar TBTAKa sunamad
takdirde sz konusu rapor dikkate alnmayabilir. Bu durumda yeni bir hakem seilebilir veya
mevcut hakem raporlar erevesinde deerlendirme sonulandrlabilir. Firmadan kaynakl
gecikmelerde, durum Bakanlmza iletilmelidir.

. Proje deerlendirme sreci nasl iler? Proje nerisine ilikin karar, ilgili Teknoloji Grubu
Yrtme Komitesinde, proje nerisi ve hakem raporlar dikkate alnarak oluturulur.

d. Hakem raporlarnn gizlilii: Normal koullarda, hakem raporu, TBTAK dndaki

kurululara ya da kiilere aktarlmamaktadr.

e. Sistemde (PRODS) yaanan sorunlar: Yazlm kaynakl sorunlar ve gr/nerilerinizi

bildirmek iin prodis@tubitak.gov.tr adresine e-posta gnderebilirsiniz.

f. Hakem raporlarnn TBTAK'n beklentilerine uygunluu nasl takip ediliyor? Hakem

raporlar, TBTAK-TEYDEB destek programlar deerlendirme srelerinde, eitli veriler ve
anketler kullanlarak izlenmektedir.

g. Hakemliin reddedilmesi: Hakemlik talebi geri evrildiinde, gerekesinin de bildirilmesi

srelerin daha iyi ilemesine katk salayacaktr. zellikle, i younluu, yurt dnda bulunma,
salk sorunlar vb gibi zamana bal engeller var ise engelin ne zaman ortadan kalkaca da
belirtilmelidir. rnein: "nmzdeki 6 ay boyunca yurt dnda bulunacamdan hakemlik
talebini kabul edemiyorum. 16 Eyll 2013 tarihinden sonra grev alabilirim."

h. Gider belgelerinin saklanmas gerekli midir? Postada kaybolma olaslna kar zellikle
uak/otobs vb giderlere ait belgelerin bir kopyasnn alnmasnda yarar vardr.

1511 - Proje neri Deerlendirme Raporu (AGY211) Hazrlama Klavuzu (Srm 2012-1) 15